Ιστορία Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Η εποχή του χαλκού στην Ελλάδα Α. Ο κυκλαδίτικος πολιτισμός ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Ιστορία Γ΄- Επανάληψη 8ης
Ενότητας:
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://kritiria.blogspot.gr σελ.1

Η ζωή των Κυκλαδιτών
Μερικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος λέγονται Κυκλάδες. Εκεί
δημιουργήθηκε ένας σημαντικός πολιτισμός.
Οι άνθρωποι εκεί ήταν ναυτικοί, έμποροι και ψαράδες. Είχαν μικρά
πλοία και ταξίδευαν στο Αιγαίο για να δώσουν τα προϊόντα τους σε άλλα
μέρη.
Έτρωγαν ψάρια, έπιναν κρασί, έπαιζαν μουσική και έκαναν αθλήματα.
eva-edu

Η τέχνη των Κυκλαδιτών
Οι Κυκλαδίτες τεχνίτες έφτιαχναν εργαλεία όπως λεπίδες και
πριόνια από οψίανο.
Οι Κυκλαδίτες καλλιτέχνες έφτιαχναν τα αγγεία τους από
μάρμαρο και τα στόλιζαν.
Έφτιαχναν και ωραία κοσμήματα όπως δαχτυλίδια και
βραχιόλια, σκουλαρίκια και καρφίτσες.
Έφτιαχναν και ειδώλια δηλαδή μικρά αγαλματάκια ανδρών και
γυναικών.
eva-edu

ΕΝΟΣΗΣΑ 8
Η ΕΠΟΦΗ ΣΟΤ ΦΑΛΚΟΤ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Α. Ο ΚΤΚΛΑΔΙΚΟ΢ ΠΟΛΙΣΙ΢ΜΟ΢
1. Η ζωή των Κυκλαδιτών
Σα ζπίηηα…
Οη άλζξσπνη…
Μαδί βάδνπλ δηάθνξα αληηθείκελα.
ΚΣΔΡΙ΢ΜΑΣΑ
Ν α π η η θ ν ί Έ κ π ν ξ ν η Φ α ξ ά δ ε ο
Κηελνηξόθνη Κπλεγνί Γεσξγνί
(ζηηάξη, ειηέο, ακπέιηα)
Από πέηξεο-ιάζπε Μηθξέο πόιεηο θνληά
ζηε ζάιαζζα
΢ηηο πιαγηέο ησλ
ιόθσλ
Γύξσ γύξσ ηείρε
Υαξνύκελνη Δηξεληθνί Οη λεθξνί ζάβνληαη έμσ
από ηελ πόιε.
Γελ ήμεξαλ λα
γξάθνπλ.
Πιεξνθνξίεο παίξλνπκε από
αγγεία, όπια, εξγαιεία, κηθξά αγάικαηα.
5.000 ρξόληα πξηλ αλαπηύζζεηαη ζπνπδαίνο πνιηηηζκόο ζηηο ΚΤΚΛΑΓΔ΢.
Οη άλζξσπνη είλαη δεκέλνη κε ηε ζάιαζζα…
Δπίζεο…
Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος

2. Η τέχνη των Κυκλαδιτών
Σα πνπινύζαλ ζην Αηγαίν θαη ζηελ Κξήηε.
Οη Κπθιαδίηεο έθεξαλ ζηα λεζηά ηνπο ηε Μηλσηθή ηέρλε.
Λεπίδεο Δξγαιεία
Σεγαλόζρεκα ζρέδηα Κνζκήκαηα Δηδώιηα
Οη Κπθιαδίηεο ήηαλ ζπνπδαίνη ηερλίηεο.
Καηαζθεύαδαλ από ν ς η α λ ό πνπ έβγαηλε ζηε Μήιν…
Υξεζηκνπνηνύζαλ ην κάξκαξν.
ΔΙΓΧΛΙΑ
Οη Κπθιαδίηεο ήηαλ ζπνπδαίνη θαιιηηέρλεο. Έθηηαρλαλ…
Υξεζηκνπνηνύζαλ
ην
ραιθό.
ΣΟΙΥΟΓΡΑΦΙΑ ΢ΣΟ
ΑΚΡΧΣΖΡΙ ΣΖ΢ ΘΖΡΑ΢
Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος

Ερωτήσεις:
1. Πού αναπτύχθηκε ο Κυκλαδίτικος πολιτισμός;
2. Τι δουλειές έκαναν οι κάτοικοι των Κυκλάδων;
3. Πού κατοικούσαν και τι γνωρίζουμε για τα σπίτια τους;
4. Τι έτρωγαν και πώς διασκέδαζαν;
5. Τι συνέβαινε όταν κάποιος πέθαινε;
6. Πώς μαθαίνουμε για τη ζωή τους;
Η τάξη της κυρίας Γεωργίας

Ερωτήσεις:
1. Οι Κυκλαδίτες ήταν σπουδαίοι τεχνίτες. Τι γνωρίζεις γι'
αυτό;
2. Οι Κυκλαδίτες ήταν σπουδαίοι καλλιτέχνες. Τι γνωρίζεις
γι' αυτό;
3. Ποια ήταν τα σπουδαιότερα έργα τους και τι ήταν αυτά;
4. Τι γνώρισαν στην Κρήτη και τι αποτέλεσμα είχε αυτό;
5. Πού βρίσκονται τα έργα τέχνης τους τώρα;
Η τάξη της κυρίας Γεωργίας

"Ο ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ" - (ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ )
Ο κυκλαδικός πολιτισμός :
• Ο κυκλαδικός πολιτισμός αναπτύχθηκε την 3η
και 2η
χιλιετία π.Χ. στις
Κυκλάδες.
• Ευνοήθηκε ιδιαίτερα από την προνομιακή γεωγραφική θέση των νησιών
και τηνανάπτυξη της ναυτιλίας.
• Οι κάτοικοι των Κυκλάδων μεταφέρουν με τα καράβια τους εμπορεύματα,
ιδέες, τεχνικές γνώσεις, θρησκευτικές αντιλήψεις.
Οι οικισμοί που βρέθηκαν :
• Αναπτύσσονταν αυτόνομα, δεν υπήρχε κεντρική εξουσία.
• Αρχικά χτίζονται κοντά στη θάλασσα ή σε χαμηλούς λόφους.
• Αργότερα άλλοι οχυρώνονται , άλλοι καταστρέφονται και ξαναχτίζονται
με τείχη ή μακριά από τη θάλασσα.
Κατά τη 2η
χιλιετία π.Χ. (2.000 - 1.000) :
• Οι Κυκλαδίτες έχουν σχέσεις εμπορικές με την ηπειρωτική Ελλάδα και
την Κρήτη.
• Ο σημαντικότερος οικισμός είναι το Ακρωτήρι στη Θήρα (Σαντορίνη).
• Γύρω στο 1.600 πολλοί οικισμοί καταστρέφονται από σεισμό και οι
Κυκλάδες υποτάσσονται στους άρχοντες της μινωικής Κρήτης και μετά το
1.450 στους Μυκηναίους.
Κυκλαδική τέχνη :
• Οι Κυκλαδίτες δημιουργούν μαρμάρινα ειδώλια (μικρά αγάλματα), με
σχηματοποιημένες μορφές γυναικών , πολεμιστών, μουσικών κτλ.
• Επίσης κατασκευάζουν πήλινα και μαρμάρινα αγγεία.
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΝΑΝΝΟΥ

Ενότητα 8η, Μάθημα 1.
“Η Ζωή των Κυκλαδιτών”
 πριν από 5.000 χρόνια: σπουδαίος πολιτισμός στις Κυκλάδες
 Κυκλάδες: νησιά του κεντριού Αιγαίου
Επαγγέλματα των Κυκλαδιτών (δεμένοι με τη θάλασσα):
 ναυτικοί
 έμποροι
 ψαράδες
 κτηνοτρόφοι
 γεωργοί (καλλιέργεια: σιτάρι, ελιές, αμπέλια => λάδι + κρασί)
 κυνηγοί
Ταξίδι στο Αιγαίο με τα πλοία ==> ανταλλαγή προϊόντων + γνωριμία με άλλους
πολιτισμούς
Κατοίκηση:
• σε μικρές πόλεις κοντά σε: θάλασσα + πλαγιές μικρών λόφων
• τείχη γύρω από τις πόλεις (φόβος για πειρατές)
• σπίτια από πέτρες + λάσπη
• κοντά το ένα στο άλλο
• 1 ή 2 δωμάτια
• πάτωμα: με χώμα ή μικρές πλάκες
Τροφή:
 ψάρια
 λαχανικά
 όσπρια
 λαχανικά
 κρέας
 γάλα
 κρασί
Κυκλαδίτες: Άνθρωποι χαρούμενοι + ειρηνικοί - > διασκέδαση:
 τραγούδι
 έπαιζαν μουσική
 έκαναν αθλήματα
Κτερίσματα: χρήσιμα αντικείμενα που τοποθετούσαν στο νεκρό (ταφή: έξω απ' την πόλη)
 δεν ήξεραν γραφή
 πληροφορίες από: αγγεία, όπλα, εργαλεία, αγαλματάκια (=> αρχαιολογικές
ανασκαφές στα σπίτια + τους τάφους των Κυκλαδιτών)
Δρεβενίτσου Αθανασία

Ενότητα 8η, Μάθημα 2.
“Η Τέχνη των Κυκλαδιτών”
Οι Κυκλαδίτες – Τεχνίτες:
 κατασκευή μυτερών λεπίδων
 άλλα εργαλεία από οψιανό --> μαύρη σκληρή πέτρα από τη Μήλο
 χρήση του χαλκού ==> καλύτερα εργαλεία:
 μαχαίρια, πριόνια, σφυριά, σμίλες
 κατασκευή αγγείων από λευκό μάρμαρο από: Πάρο, Νάξο
Οι Κυκλαδίτες – Καλλιτέχνες:
 πήλινα αγγεία -> διακόσμηση με ωραία σχέδια
 σχήματα ζώων
 σχήμα τηγανιού --> τηγανόσχημα
Κατασκευή Κοσμημάτων: καρφίτσες, βραχιόλια, δαχτυλίδια (από ασήμι, χαλκό),
περιδέραια (από κοχύλια, πολύχρωμες πέτρινες χάντρες)
Σπουδαιότερα έργα, τα Ειδώλια:
 μικρά αγαλματάκια
 από λευκό μάρμαρο
 παρίσταναν γυναίκες: θεές, νύμφες με τα χέρια: διπλωμένα στο στήθος
 παρίσταναν άνδρες: κυνηγούς, μουσικούς, ανθρώπους που γλεντούσαν
Οι Κυκλαδίτες πουλούσαν τα έργα τους στο Αιγαίο, κυρίως στην Κρήτη
Γνωριμία με τον Μινωικό Πολιτισμό:
 η τέχνη των Μινωιτών στις Κυκλάδες
 Ακρωτήριο της Θήρας (Σαντορίνη): τοιχογραφίες στα σπίτια με:
 παραστάσεις: πουλιών, ζώων, λουλουδιών, ανθρώπων της εποχής
Τα έργα τέχνης τπυ Κυκλαδικού Πολιτισμού: στα μουσεία σήμερα
Δρεβενίτσου Αθανασία

1. Συμπληρώνω το κείμενο με τις λέξεις της παρένθεσης:
( ναυτιλία, τραγούδι, Κυκλάδες, ειρηνικοί, εμπόριο, προϊόντα, αθλήματα,
χαρούμενοι, μουσική )
Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια αναπτύχθηκε στις ………………………………. ένας
σπουδαίος πολιτισμός. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με το ………………………………… και τη
…………………………………… . Ταξίδευαν και αντάλλασσαν τα ………………………………… τους.
Ήταν άνθρωποι …………………………………. και ……………………………………… . Διασκέδαζαν
με τη …………………………….. , το ………………………………… και τα ……………………………………… .
2. Γράφω Σ για το σωστό και Λ για το λάθος.
Α. Οι Κυκλαδίτες έτρωγαν μόνο κρέας. 
Β. Έθαβαν τους νεκρούς τους έξω από την πόλη. 
Γ. Ασχολούνταν μόνο με το κυνήγι. 
Δ. Τα σπίτια τους είχαν τρία δωμάτια. 
Ε. Οι πόλεις τους είχαν τείχη. 
ΣΤ. Οι Κυκλαδίτες ήταν χαρούμενοι και ειρηνικοί άνθρωποι. 
Ζ. Οι Κυκλάδες βρίσκονται στο κεντρικό Αιγαίο. 
3. Απαντώ στις ερωτήσεις.
Α. Πώς ονομάζονταν τα αντικείμενα που οι Κυκλαδίτες έβαζαν δίπλα στους
νεκρούς;
_________________________________________________________
Β. Πού έχτιζαν τις πόλεις τους οι Κυκλαδίτες;
_________________________________________________________
Γ. Από πού μαθαίνουμε για τη ζωή των Κυκλαδιτών;
_________________________________________________________
Δ. Γιατί οι Κυκλαδίτες έχτιζαν τείχη γύρω από τις πόλεις τους;
_________________________________________________________
Ε. Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι των Κυκλάδων;
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Τάξη Γ΄
Όνομα___________________
Επώνυμο_______________
Αθανάσιος Παλάνης

1. Η ακροστιχίδα της τέχνης.
1. Τέτοιο σχήμα είχαν κάποια αγγεία (γενική).
2. Έτσι ονομάζονταν τα αγάλματα.
3. Έφτιαχναν μ’ αυτές περιδέραια.
4. Από αυτό το νησί έπαιρναν μάρμαρο.
5. Από αυτό το νησί πήραν την τέχνη της
τοιχογραφίας (αντίστροφα).
2. Κυκλώνω το σωστό.
Α. Με αυτό το πέτρωμα έφτιαχναν εργαλεία:
α. μάρμαρο β. οψιανό γ. πέτρα
Β. Τα περισσότερα ειδώλια παρίσταναν γυναικείες:
α. θεότητες β. νύμφες γ. και τα δύο
Γ. Τα ειδώλια:
α. τα πουλούσαν β. τα στόλιζαν γ. τα κρατούσαν
Δ. Την τέχνη της τοιχογραφίας την πήραν από:
α. τη Νάξο β. την Κρήτη γ. την Πάρο
Ε. Τα κοσμήματα τα έφτιαχναν από:
α. χαλκό β. ασήμι γ. και τα δύο
3. Αντιστοιχίζω αυτά που ταιριάζουν.
χαλκός   αγάλματα
οψιανός   μυτερές λεπίδες
αγγεία   ασήμι
κοσμήματα   τηγανόσχημα
ειδώλια   σμίλη
4. Ποια τέχνη γνώρισαν οι Κυκλαδίτες στην Κρήτη;
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
1 Τ
2 Ε
3 Χ
4 Ν
5 Η
Τάξη Γ΄
Όνομα___________________
Επώνυμο_______________
Σμίλη χαλκός
Λεπίδα οψιανού

1. Συμπληρώνω το σταυρόλεξο.
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ
1. Εκεί αναπτύχθηκε σπουδαίος 1. Αντικείμενα που άφηναν
πολιτισμός. στους νεκρούς.
2, Τα σπίτια τους ήταν φτιαγμένα 2. Από αυτό το νησί επηρεάστηκαν
από αυτό το υλικό. οι Κυκλαδίτες.
3, Οι περισσότεροι Κυκλαδίτες ήταν 3. Μικρά αγάλματα.
έμποροι και … 4. Μαύρη πέτρα που έβγαινε
4. Με αυτό το πέτρωμα έφτιαχναν στη Μήλο.
ειδώλια.
Α. Τα κτερίσματα τα τοποθετούσαν δίπλα στους:
α. νεκρούς β. ζωντανούς γ. και στους δύο
Β. Ο οψιανός ήταν:
α. άγαλμα β. πέτρωμα γ. κόσμημα
Γ. Από τη Νάξο και την Πάρο έπαιρναν:
α. οψιανό β. χαλκό γ. λευκό μάρμαρο
Δ. Τα σπίτια τους είχαν:
α. ένα δωμάτιο β. ένα ή δύο δωμάτια γ. δύο δωμάτια
1
31
2
3
4
2
4
Τάξη Γ΄
Όνομα___________________
Επώνυμο_______________
Μαρμάρινο γυναικείο
κεφάλι (2800 - 2200 π.Χ.)
Μαρμάρινο γυναικείο
ειδώλιο (2800 - 2200 π.Χ.)
Mαρμάρινο ειδώλιο
αρπιστή (2.500 π.Χ.)
Πήλινο τηγανόσχημο
σκεύος
Καντήλα. Μαρμάρινο
αγγείο (3200-2800
π Χ )

α. Οι Κυκλαδίτες διασκέδαζαν με το τραγούδι. 
β. Τα αγγεία τους τα έφτιαχναν από μάρμαρο. 
γ. Οι Κυκλαδίτες είχαν σπουδαία γραφή. 
δ. Έφτιαχναν κοσμήματα από ασήμι. 
ε. Δεν έχει βρεθεί κανένα έργο τέχνης των Κυκλαδιτών. 
4. Διαγράφω ό,τι δεν ταιριάζει στους Κυκλαδίτες.
5. Ποια πετρώματα υπήρχαν άφθονα στις Κυκλάδες και τι έφτιαχναν μ’
αυτά οι Κυκλαδίτες;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
6. Γράφω με δικά μου λόγια τι ξέρω για τα ειδώλια;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
έμποροι σπηλιές τροφοσυλλέκτες χαλκός
δυστυχισμένοι φωτιά καλλιτέχνες
πέτρινο τσεκούρι
τοιχογραφίες δεινόσαυροι κτερίσματα

1. Βάζω τις λέξεις της παρένθεσης στη σωστή στήλη:
(τροφοσυλλέκτης, ειδώλιο, κυνηγός, κτηνοτρόφος, φωτιά, τεχνίτες, ομιλία,
δεινόσαυροι, πέτρες, σπηλιές, πρώτοι οικισμοί, αγγεία, γεωργοί, πηλός)
Παλαιολιθική εποχή Νεολιθική εποχή
Α. Η πρώτη θεά που λάτρεψαν στη νεολιθική εποχή ήταν η θεά της:
α. αγάπης β. εστίας γ. γονιμότητας
Β. Ο οψιανός ήταν:
α. άγαλμα β. πέτρωμα γ. κόσμημα
Γ. Τα σπίτια στη νεολιθική εποχή τα έφτιαχναν με:
α. λίθους β. πηλό γ. κλαδιά
Δ. Τα ειδώλια ήταν:
α. αγάλματα β. σπίτια γ. αγγεία
Ε. Οι Κυκλαδίτες τοποθετούσαν τα κτερίσματα δίπλα στους:
α. νεκρούς β. ζωντανούς γ. και στους δύο
3. Αντιστοιχίζω αυτά που ταιριάζουν:
κυνηγός   τσεκούρι
τροφοσυλλέκτης   Θεσσαλία
Χοιροκοιτία   παλαιολιθική εποχή
Διμήνι   κοχύλια
κοσμήματα   πηλός
κτηνοτρόφοι   νεολιθική εποχή
τεχνίτες   Κύπρος
Τάξη Γ΄
Όνομα___________________
Επώνυμο_______________

4. Η ακροστοιχίδα της προϊστορίας.
1. Έτσι ονομάστηκε η εποχή κατά την οποία ο άνθρωπος ήταν κυνηγός.
2. Έφτιαχναν από το μαλλί των προβάτων.
3. Στη νεολιθική εποχή δημιουργήθηκαν οι πρώτοι…
4. Εργαλείο από πέτρα (αντίστροφα).
5. Ένας από τους πρώτους οικισμούς.
6. Οι άνθρωποι κατά τη νεολιθική εποχή προόδευσαν στις…
7. Με αυτό το υλικό έφτιαχναν αγγεία (αντίστροφα)
8. Έτρωγαν βολβούς και …
9. Οικισμός που βρίσκεται στη Θεσσαλία (αντίστροφα).
10. Εκεί αποθήκευαν τρόφιμα.
α. Οι Κυκλαδίτες διασκέδαζαν με το τραγούδι. 
β. Τα αγγεία τους τα έφτιαχναν από μάρμαρο. 
γ. Οι Κυκλαδίτες είχαν σπουδαία γραφή. 
δ. Έφτιαχναν κοσμήματα από ασήμι. 
ε. Δεν έχει βρεθεί κανένα έργο τέχνης των Κυκλαδιτών. 
6. Γράφω με δικά μου λόγια τι ξέρω για τα ειδώλια;
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
7. Ποια πετρώματα υπήρχαν άφθονα στις Κυκλάδες και τι έφτιαχναν μ’ αυτά οι
Κυκλαδίτες;
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
1 Π
2 Ρ
3 Ο
4 Ι
5 Σ
6 Τ
7 Ο
8 Ρ
9 Ι
10 Α

Γκόηεηα: O Kοθιαδηθόξ Πμιηηηζμόξ
ΌΝΟΜΑ:_____________________________________________________________
1. Να ζημειώζεηε Σ για κάθε ζωζηή ποόηαζη και Λ για κάθε λάθξπ ποόηαζη
Α. Οη Κοθιαδίηεξ έπηηδακ ζηηξ πόιεηξ ημοξ ρειά ηείπε θαη ήηακ θηιμπόιεμμξ ιαόξ
Β. Τα αγγεία ημοξ ηα έθηηαπκακ από μάνμανμ
Γ. Κύνηα αζπμιία ημοξ ήηακ ε θηεκμηνμθία θαη ημ ράνεμα
Δ. Οη Κοθιαδίηεξ είπακ ζπμοδαία γναθή
Γ. Ο μρηακόξ είκαη έκα μαύνμ μέηαιιμ με ημ μπμίμ έθηηαπακ ηα ενγαιεία ημοξ
Ση. Τα ένγα ηέπκεξ ημοξ βνίζθμκηαη ζήμενα ζε πμιιά μμοζεία
2. Να ζρμπληοώζεηε ηξ ζηαροόλενξ
3
2
2
emathima.gr
3
1
1
4
5
6

1. Μαύνμ, ζθιενό πέηνςμα
2. Σε αοηό ημ Αθνςηήνη πηίζηηθακ ςναία ζπίηηα
3. Μηθνά αγαιμαηάθηα
4. Ήηακ ζπμοδαίμη καοηηθμί θαη....
5. Τα ημπμζεημύζακ θμκηά ζημοξ κεθνμύξ
6. Γθεί ηαλίδεοακ θαη ακηάιιαζακ ηα πνμσόκηα ημοξ
3. Τι πεηοώμαηα ρπήοςαμ άθθξμα ζηιπ Κρκλάδεπ και ηι έθηιαςμαμ με αρηά;
4. Πξια ήηαμ η πιξ βαζική αζςξλία ηωμ Κρκλαδιηώμ και γιαηί;
emathima.gr

Κριτήριο Αξιολόγησης
Μάθημα: Ιστορία
Ενότητες: 7η – 8η Εποχή λίθου – Κυκλαδικός πολιτισμός
Ονοματεπώνυμο:
Ημερομηνία:
1. Συμπληρώνω:
 Οι πρωτόγονοι άνθρωποι μάζευαν την τροφή τους, γι’ αυτό ονομάστηκαν
____________________ . Τα πρώτα εργαλεία τους ήταν οι
____________________ .
 Οι άνθρωποι, παρατηρώντας τη φύση, άρχισαν να καλλιεργούν κάποια απ’
τα φυτά κι έγιναν ____________________ . Επίσης εξημέρωσαν κάποια ζώα
κι έτσι έγιναν ____________________ .
 Οι κάτοικοι των Κυκλάδων ήταν κυρίως ____________________ και
____________________ .
 Οι Κυκλαδίτες ήταν όμως και σπουδαίοι ____________________, καθώς
διακοσμούσαν τα ___________________ τους με σχέδια και σχήματα.
Μερικά είχαν σχήμα τηγανιού και γι΄ αυτό λέγονται ____________________.
2. Γράφω δίπλα σε κάθε λέξη μια φράση που να ταιριάζει:
 Ειδώλια:
............................................................................................................................
 Χειροπέλεκυς:
.............................................................................................................................
 Διμήνι – Σέσκλο:
.............................................................................................................................
 Κτερίσματα:
.............................................................................................................................
Θανάσης Πρέντζας

3. Σημειώνω (Σ) Σωστό – (Λ) Λάθος
( ) Η εποχή που οι άνθρωποι ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες λέγεται
παλαιολιθική.
( ) Τα ειδώλια ήταν μικρά βάζα από πηλό.
( ) Η πρώτη Θέα που λάτρεψαν, ήταν η Θέα Εστία.
( ) Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν νεολιθικούς οικισμούς με τις ανασκαφές τους.
( ) Τα νησιά του κεντρικού Αιγαίου λέγονται Κυκλάδες.
( ) Τα σπουδαιότερα έργα των Κυκλαδιτών ήταν τα ειδώλια.
( ) τα πετρώματα που ήταν άφθονα στις Κυκλάδες ήταν το μάρμαρο και ο οψια-
νός.
4. Συμπληρώνω
5. Απαντώ με λίγα λόγια:
α) Τι παρίσταναν τα περισσότερα ειδώλια και γιατί;
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
β) Τι πρόσφερε η φωτιά στον άνθρωπο;
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Προϊστορία
εποχή ..........................
εποχή ..........................
...................................
...................................
Θανάσης Πρέντζας

Ενότητα 7 Εποχή του λίθου και κυκλαδικός πολιτισμός Γ΄ ΤΑΞΗ
ΟΝΟΜΑ: __________________________________________
Α) 1. Η Προϊστορία χωρίζεται στην εποχή του λίθου και στην εποχή του ___________.
2. Η εποχή του λίθου χωρίζεται στην Παλαιολιθική και στη ________________.
3. Τα τεράστια ζώα που εξαφανίστηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια ήταν οι _______
____________.
4. Οι πρωτόγονοι άνθρωποι συλλέγαν την τροφή τους και για αυτό τους ονόμασαν ____
______________.
5. Τα πρώτα εργαλεία που χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι ήταν οι ___________.
6. Ζωγράφιζαν στους τοίχους των σπηλιών τα ζώα που ήθελαν να ______________.
7. Εργαλεία και κόκαλα ανθρώπων έχουν βρεθεί στο σπήλαιο των ______________
της Χαλκιδικής.
8. Κατασκεύαζαν αγγεία, πλάθοντας με τα χέρια τους τον __________.
9. Έφτιαχναν και μικρά αγαλματάκια, που ονομάζονταν ______________.
10. Η πρώτη θεότητα που λάτρεψαν ήταν η θεά της ________________.
11. Οι πιο σπουδαίοι οικισμοί που βρέθηκαν είναι το __________ και το ___________
στη Θεσσαλία.
12. Στην Κύπρο ο σπουδαιότερος οικισμός ήταν η _________________.
13. Οι Κυκλαδίτες έχτιζαν γύρω από τις πόλεις τους τείχη, γιατί φοβούνταν τους _____
___________.
14. Τα αντικείμενα που τοποθετούνταν μαζί με τους νεκρούς ονομάζονταν __________
__________.
15. Τα πήλινα αγγεία των Κυκλαδιτών που είχαν σχήμα τηγανιού ονομάζονταν _______
____________.
Β) Οι Κυκλαδίτες με τι ασχολούνταν επαγγελματικά;
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Ιωαννίδης Νικόλαος

Δειγματική διδασκαλία με θέμα: Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ - Ο ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Δειγματική διδασκαλία στην Ιστορία της Γ΄ τάξης του Δημοτικού
Πραγματοποιήθηκε στις 9 Απριλίου 2009, στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Αγίας Παρασκευής, στο
πλαίσιο των Επιμορφωτικών Σεμιναρίων της Σχολικής Συμβούλου 21ης Εκπαιδευτικής
Περιφέρειας Αττικής.
Α: Στόχοι διδακτικής προσέγγισης
Γενικός
• Οι μαθητές να είναι σε θέση παρουσιάζουν προφορικά ή γραπτά πτυχές από την καθημερινή ζωή των
Κυκλαδιτών της εποχής του Χαλκού μέσα από την επεξεργασία αρχαιολογικών ευρημάτων και άλλων πηγών.
Ειδικοί
1. Γνωστικοί
(α) Δηλωτικοί
• Να γνωρίσουν τη μεγάλη ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας στις Κυκλάδες και να κατανοήσουν τη
σημασία των παραγόντων αυτών για την ανάπτυξη των νησιών,
• Να κατανοήσουν τη σημασία του γεωγραφικού παράγοντα στην ανάπτυξη των Κυκλαδιτών.
• Να κατανοήσουν τι άνθρωποι ήταν οι Κυκλαδίτες της εποχής του Χαλκού, με τι ασχολούνταν και τι
προσέφεραν στον πολιτισμό, (επεξεργασία σχεδιαγράμματος, επεξεργασία πηγών.)
(β) Εννοιολογικοί
• Να είναι σε θέση να κατανοούν τις έννοιες : Κυκλάδες, Εποχή του Χαλκού, κτερίσματα, αγγεία,
ανταλλακτικό εμπόριο, (επεξεργασία σχεδιαγράμματος)
(γ) Μεθοδολογικοί
• Να συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα της χρήσης των πηγών στο μάθημα της ιστορίας.
• Να κατανοούν τις ιστορικές πηγές ως μαρτυρίες για το παρελθόν.
• Να συνδέουν πρωτογενείς (αρχαιολογικά ευρήματα) και δευτερογενείς (υποθέσεις ιστορικών) πηγές.
• Να συσχετίζουν το περιεχόμενο της ιστορικής πηγής με την εποχή προέλευσης της.
• Να επεξεργάζονται αντικρουόμενες πηγές και να κατανοούν ότι η ιστορική γνώση συμπληρώνεται από τις
υποθέσεις των ιστορικών (με την προϋπόθεση να είναι σωστά τεκμηριωμένες).
2. Αξιακοί / στάσεις και αντιλήψεις
• Να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με της έννοιες της «συνέχειας» και της «αλλαγής» ανθρώπινων
συμπεριφορών και πολιτισμικών στοιχείων στο πέρασμα του χρόνου.
• Να κατανοούν πως όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από τον πολιτισμό στον οποίο ανήκουν και την χρονική
περίοδο στην οποία έζησαν, είχαν ή έχουν ανάγκες και συναισθήματα που δεν διαφέρουν κατά πολύ από αυτές
των συνανθρώπων τους .
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΟΥΝΕΛΗ

Β: Μεθοδολογικές τεχνικές
• Αφήγηση- παρουσίαση.
• Ταξινόμηση, ανάλυση και ερμηνεία ιστορικών πηγών.
• Στρατηγική για την κριτική προσέγγιση και την παιδαγωγική αξιοποίηση των πηγών.
Γ: Συμπληρωματικό εκπαιδευτικό υλικό
• Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης (Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή), Οι φίλοι μου τα
ειδώλια (έκδοση 2008, on-line διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Μουσείου http://www.cycladic.gr/ ).
ΠΛΑΝΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Συνεχίζουμε την επεξεργασία με τον ίδιο τρόπο, επιλέγοντας από τα ειδώλια όσες ανθρώπινες μορφές θεωρούμε
σημαντικό να μελετήσουν οι μαθητές, ανάλογα και με τον διδακτικό χρόνο που διαθέτουμε.

Ολοκληρώνοντας τη μελέτη των αντικειμένων, οι μαθητές καλούνται να συνθέσουν τις πληροφορίες που
συνέλεξαν από την επεξεργασία των πηγών και τα στοιχεία που έχουν καταγράψει στο φύλλο εργασίας,
προκειμένου να αναπαραστήσουν όψεις της καθημερινής ζωής των ανθρώπων στην εποχή του χαλκού. Η
επόμενη διαφάνεια δίνει έναν τρόπο:
Επέκταση των δραστηριοτήτων σε νεότερες εποχές και σύνδεση με τα καλλιτεχνικά μαθήματα.

Δ: Επέκταση της διδακτικής πρότασης
• Οι δραστηριότητες εντοπίζονται στην ταξινόμηση, ανάλυση και ερμηνεία πρωτογενούς ιστορικού υλικού
με στόχο να κατανοηθούν τα κύρια χαρακτηριστικά της κυκλαδικής τέχνης (εισαγωγή στον κυκλαδικό
πολιτισμό).
• Οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να επεκταθούν, αν οι μαθητές διερευνήσουν με παρόμοιο τρόπο τον
μινωικό και μυκηναϊκό πολιτισμό και τους συγκρίνουν μεταξύ τους. Η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των
στοιχείων που θα συλλέξουν θα τους οδηγήσει μέσα από καθαρά ενεργητικές διαδικασίες στην εξοικείωση με
στοιχεία που δομούν την ιστορική σκέψη: την ιστορική ερώτηση, την ιστορική «ανάγνωση» και, κυρίως, την
αναγνώριση των ορίων των μαρτυριών και της ερμηνείας τους.
Φύλλο Εργασίας
Κατάταξη πρωτογενών πηγών
Κατηγορία
ευρήματος
(τοιχογραφία,
αγγείο,
εργαλείο, οπλισμός
ειδώλιο)
Χρήση του
ευρήματος(διακοσμητικό,
κτέρισμα, οικιακή χρήση)
Το θέμα
της εικόνας
έχει
περιεχόμενο:
ειρηνικό /
πολεμικό
Το μήνυμα
που
παίρνω
από το
εύρημα
1
γυναικείο
ειδώλιο
κτέρισμα ειρηνικό
Η γυναίκα
που
παριστάνει
είναι
έγκυος.
2
3
4
5

Άλλες δραστηριότητες
• Παρατήρησε τον «κυνηγό» και συμπλήρωσε στο σχέδιο ό,τι λείπει (μάτια, ζώνη, όπλα).
Στην ιστοσελίδα του ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ προσφέρεται έντυπο υλικό (σε pdf format) που μπορεί να
χρησιμοποιηθεί στην τάξη.
Αναρτήθηκε από ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΟΥΝΕΛΗ

∆ƒ√ÃŸ™, ¶∏§√™, ∫§πµ∞¡√™
∆Ô ·È¯Ó›‰È Û¯Â‰È¿ÛÙËÎÂ ÁÈ· Ó· Ì¿ıÂÈ ÛÙ· ·È‰È¿ Ù· ÛÙ¿‰È·
Î·Ù·ÛÎÂ˘‹˜ ÂÓfi˜ ·Ú¯·›Ô˘ ‹ÏÈÓÔ˘ ·ÁÁÂ›Ô˘. ¶·›˙ÂÙ·È ·fi ‰˘Ô
ÔÌ¿‰Â˜. √È ¤ÓÙÂ Î¿ÚÙÂ˜ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙ· ÛÙ¿‰È· Î·Ù·ÛÎÂ˘-
‹˜ ÂÓfi˜ ·ÁÁÂ›Ô˘. ∫ÂÚ‰›˙ÂÈ Ë ÔÌ¿‰· Ô˘ ÚÒÙË ı· ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÈ
ÙÈ˜ Î¿ÚÙÂ˜ ÛÙË ÛˆÛÙ‹ ÛÂÈÚ¿.
CLAY, POTTER’S WHEEL AND KILN
This game has been designed to teach the children the stages
in the manufacture of an ancient clay vase. It is played by two
teams. The five cards correspond with the stages in the
manufacture of a vase. The winning team is the first to place
them in the correct order.

Decorating the vase
Moulding the clay to
expel the air bubbles
The potter’s wheel
The ceramic kiln
The raw material: clay
¢È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘ ·ÁÁÂ›Ô˘
¶Ï¿ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ËÏÔ‡ ÁÈ·
Ó· Ê‡ÁÔ˘Ó ÔÈ Ê˘Û·Ï›‰Â˜
ÙÔ˘ ·¤Ú·.
∫ÂÚ·ÌÈÎfi˜ ÙÚÔ¯fi˜
∫ÂÚ·ÌÈÎfi˜ ÎÏ›‚·ÓÔ˜
∏ ÚÒÙË ‡ÏË: ÙÔ ËÏfi¯ˆÌ·
(¿ÚÁÈÏÔ˜)

∏ ÚÒÙË ‡ÏË: ÙÔ ËÏfi¯ˆÌ·
(¿ÚÁÈÏÔ˜)
The raw material: clay
¢È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘ ·ÁÁÂ›Ô˘
Decorating the vase
¶Ï¿ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ËÏÔ‡ ÁÈ·
Ó· Ê‡ÁÔ˘Ó ÔÈ Ê˘Û·Ï›‰Â˜
ÙÔ˘ ·¤Ú·.
Moulding the clay to
expel the air bubbles
∫ÂÚ·ÌÈÎfi˜ ÙÚÔ¯fi˜
The potter’s wheel
∫ÂÚ·ÌÈÎfi˜ ÎÏ›‚·ÓÔ˜
The ceramic kiln

Δημιουργήθηκε από Σαμούχο Πέηρο.
1)
Όνομα: …………………………………
Επώνυμο:………………………………

2) Παραηήρηζε ηημ εικόμα με ηο ειδώλιο ηου κυμηγού και ζωγράθιζέ ηομ ζηο διπλαμό ζκίηζο.
---------------------------------------------------------------------
3)

4)
----------------------------------------------------------------------
5)

Χατζημανώλη Αγγελική

Μερικά από τα αγαλματάκια που έφτιαχναν οι Κυκλαδίτες
δε θυμίζουν και πολύ την ανθρώπινη μορφή, όπως αυτά που βλέπεις.
Ονομάζονται ………………………………. γιατί θυμίζουν βιολιά.
Το ………………….. που βλέπεις
απεικονίζει μια ………………………
και είναι κατασκευασμένο από ……………………
Στο πρόσωπο ξεχωρίζει μόνο η ………………….
Τα χέρια είναι …………………………….
κάτω από το στήθος
  
Βρες ποιο από τα τρία γυναικεία ειδώλια περιμένει
μωρό.Σημείωσε 

Τα περισσότερα από τα αγαλματάκια είναι
γυναικεία .Τα αντρικά είναι σπάνια και συνήθως
απεικονίζουν μουσικούς, κυνηγούς, καθιστές μορφές.
Ο Κυκλαδίτης που κάθεται στο σκαμνί
με το κύπελλο στο χέρι τι φαντάζεσαι ότι πίνει:
(κύκλωσε)
γάλα - κρασί - πορτοκαλάδα
Ο κυνηγός φοράει την ειδική ζώνη τον ……………………..
για τα όπλα και στη μέση ξεχωρίζει ένα …………………..
Τα όπλα και τα εργαλεία τους τα έφτιαχναν κυρίως από(κύκλωσε)
μάρμαρο - χαλκό -ασήμι
Γι’αυτό άλλωστε η εποχή ονομάστηκε
……………………………………………………

*Το μολύβι (το πιο μαλακό από τα μέταλλα) το χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν μικροαντικείμενα(δαχτυλίδια,συνδέσμους για σπασμένα
αγγεία) και το ασήμι για κοσμήματα.
Πήλινα αγγεία καθημερινής χρήσης.
Μαρμάρινα αγγεία
Σε τι χρησίμευαν οι τρύπες στα μαρμάρινα αγγεία;
………………………………………………………………………………………...
Τι έβαζαν σ’αυτά τα σκέυη;……………………………………………………

Μοιάζει με βιολί ,είναι όμως γυναίκα. 
Είναι από μάρμαρο κι έχει διπλωμένα τα χέρια. 
Είναι κουτάκι για κοσμήματα και γρυλίζει. 
Είναι μαρμάρινο αγγείο και το κρεμούσαν. 
Έβαζαν καρπούς προσφορά στη μεγάλη μητέρα. 
Περιμένει μωρό. 
Πήρε τα όπλα του και πάει για κυνήγι. 
Πίνει στην υγεία μας! 
Κάνε τις αντιστοιχίες

Είναι πήλινο και θυμίζει τηγάνι. 

Μαρία Ζερβάκη

Μαρία Φρουδαράκη

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
22/4/2017
1
Στέλλα Τσιάλα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Οι άνθρωποι από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα
εργάζονται και δημιουργούν.
 Όλα αυτά τα δημιουργήματα, που κάνουν τη
ζωή των ανθρώπων καλύτερη και ομορφότερη,
λέγονται πολιτισμός.
22/4/2017
2

 Πριν από 5.000 χρόνια λοιπόν, οι άνθρωποι
ανακάλυψαν το χαλκό κι άρχισαν να φτιάχνουν
χάλκινα εργαλεία. Ξεκίνησε τότε μια νέα εποχή,
που ονομάστηκε εποχή του χαλκού.
22/4/2017
3

 Ο Κυκλαδικός πολιτισμός στις Κυκλάδες.
Οι Κυκλάδες είναι τα νησιά που σχηματίζουν κύκλο
γύρω από το ιερό νησί της Δήλου.
22/4/2017
4
Την εποχή αυτή στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν τρεις μεγάλοι πολιτισμοί:

 Ο Μινωικός πολιτισμός στην Κρήτη, που
βασίλευε ο βασιλιάς Μίνωας.
22/4/2017
5

 Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός στις Μυκήνες και σε
άλλες πόλεις της Πελοποννήσου και της
υπόλοιπης Ελλάδας.
22/4/2017
6

 Οι αρχαιολόγοι με τις ανασκαφές που έκαναν,
ανακάλυψαν ευρήματα που δείχνουν όσο
σπουδαίοι ήταν οι πολιτισμοί αυτοί.
22/4/2017
7

1. Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΙΤΩΝ
22/4/2017

Πριν από 5.000 χρόνια, ένας σπουδαίος πολιτισμός αναπτύχθηκε στα νησιά του
Κεντρικού Αιγαίου που λέγονται Κυκλάδες.
22/4/2017

Οι κάτοικοι των νησιών αυτών ήταν δεμένοι με
τη θάλασσα, γι’ αυτό έγιναν σπουδαίοι
ναυτικοί, έμποροι και ψαράδες.
Με τα μικρά τους πλοία ταξίδευαν στο Αιγαίο,
αντάλλασσαν τα προϊόντα τους και γνώριζαν κι
άλλους πολιτισμούς.
22/4/2017

22/4/2017
Ήταν όμως και κτηνοτρόφοι, κυνηγοί και γεωργοί.
Καλλιεργούσαν σιτάρι, ελιές και αμπέλια που τους
έδιναν πολύ λάδι και κρασί.

Κατοικούσαν σε μικρές πόλεις κοντά στη θάλασσα ή στις πλαγιές μικρών λόφων.
Πολλές φορές έκτιζαν γύρω από τις πόλεις τους τείχη, γιατί φοβούνταν τους
πειρατές.
22/4/2017

22/4/2017
Τα σπίτια τους, φτιαγμένα από
πέτρες και λάσπη, βρίσκονταν
πολύ κοντά το ένα στο άλλο.
Είχαν ένα ή δύο δωμάτια και το
πάτωμα το έστρωναν με χώμα ή
μικρές πλάκες.

Έτρωγαν πολλά ψάρια και θαλασσινά, όσπρια, λαχανικά και κρέας κι έπιναν
γάλα και κρασί.
Ήταν άνθρωποι χαρούμενοι και ειρηνικοί. Διασκέδαζαν τραγουδώντας,
παίζοντας μουσική και κάνοντας αθλήματα.
22/4/2017

Όταν κάποιος πέθαινε, τον έθαβαν έξω από την πόλη και τοποθετούσαν κοντά
του διάφορα αντικείμενα, που πίστευαν ότι θα του χρειάζονταν στην άλλη ζωή.
Τα αντικείμενα αυτά οι αρχαιολόγοι τα ονόμασαν κτερίσματα.
22/4/2017
Πυξίδα από το νεκροταφείο της Χαλανδριανής
Σύρου. (β΄μισό 3ης χιλιετίας π.Χ.). Ύψος: 0,07 μ.
Μαρμάρινο ειδώλιο
γυναικείας μορφής από το
νεκροταφείο
της Χαλανδριανής Σύρου
(β΄ μισό 3ης χιλιετίας π.Χ.).
Υψος: 0,35 μ.
Το Πρωτοκυκλαδικό Νεκροταφείο
στους «Τσικνιάδες» Νάξου

Δεν ήξεραν να γράφουν. Για τη ζωή τους μαθαίνουμε από τα αγγεία, τα όπλα,
τα εργαλεία και τα μικρά αγάλματα, που βρίσκουν οι αρχαιολόγοι στις
ανασκαφές που κάνουν σε σπίτια και κυρίως σε τάφους.
22/4/2017
αμφορείς
πίθος με παράσταση δελφινιών

22/4/2017
Λεπίδες oψιαvoύ από τov Πρωτoκυκλαδικό II oικισμό
τoυ Σκάρκoυ.
χάλκινες αιχμές δοράτων

22/4/2017
Γoυδί και ύπερoς από τov
Πρωτoκυκλαδικό II oικισμό τoυ
Σκάρκoυ, μεγ. διαμ. 0,39μ
Μαρμάρινο κύπελο. (3.000 ‐ 2.800 π.Χ.)
κοσμήματα λίθινα

22/4/2017
Mαρμάρινο ειδώλιο αρπιστή
(2.500 π.Χ.)
Μαρμάρινο γυναικείο κεφάλι
(2800 ‐ 2200 π.Χ.)
Μαρμάρινο ειδώλιο γυναικείας μορφής
(2.400 π.Χ.)

Η ζωή των Κυκλαδιτών
• Πριν από 5.000
χρόνια, ένας
σπουδαίος
πολιτισμός
αναπτύχθηκε στα
νησιά του Κεντρικού
Αιγαίου που λέγονται
Κυκλάδες.
daskalogiannis

• Οι κάτοικοι των νησιών αυτών
ήταν δεμένοι με τη θάλασσα,
γι’ αυτό έγιναν σπουδαίοι
ναυτικοί, έμποροι και ψαράδες.
Με τα μικρά τους πλοία
ταξίδευαν στο Αιγαίο,
αντάλλασσαν τα προϊόντα τους
και γνώριζαν κι άλλους
πολιτισμούς.
daskalogiannis

• Ήταν όμως και κτηνοτρόφοι, κυνηγοί και
γεωργοί. Καλλιεργούσαν σιτάρι, ελιές και
αμπέλια που τους έδιναν πολύ λάδι και κρασί.
daskalogiannis

• Κατοικούσαν σε μικρές πόλεις κοντά στη
θάλασσα ή στις πλαγιές μικρών λόφων. Πολλές
φορές έκτιζαν γύρω από τις πόλεις τους τείχη,
γιατί φοβούνταν τους πειρατές.
daskalogiannis

• Τα σπίτια τους,
φτιαγμένα από πέτρες
και λάσπη,
βρίσκονταν πολύ
κοντά το ένα στο
άλλο. Είχαν ένα ή δύο
δωμάτια και το
πάτωμα το έστρωναν
με χώμα ή μικρές
πλάκες
daskalogiannis

• Έτρωγαν πολλά ψάρια και θαλασσινά, όσπρια,
λαχανικά και κρέας κι έπιναν γάλα και κρασί.
Ήταν άνθρωποι χαρούμενοι και ειρηνικοί.
Διασκέδαζαν τραγουδώντας, παίζοντας μουσική
και κάνοντας αθλήματα.
daskalogiannis

• Όταν κάποιος πέθαινε, τον έθαβαν έξω από την
πόλη και τοποθετούσαν κοντά του διάφορα
αντικείμενα, που πίστευαν ότι θα του
χρειάζονταν στην άλλη ζωή. Τα αντικείμενα αυτά
οι αρχαιολόγοι τα ονόμασαν κτερίσματα.
•Oι πυξίδες (πέτρινες ή πήλινες)
είναι είδος κοσμηματοθήκης
daskalogiannis

• Δεν ήξεραν να γράφουν. Για τη ζωή τους
μαθαίνουμε από τα αγγεία, τα όπλα, τα εργαλεία
και τα μικρά αγάλματα, που βρίσκουν οι
αρχαιολόγοι στις ανασκαφές που κάνουν σε
σπίτια και κυρίως σε τάφους.
αμφορέας
κούπες
πίθος με παράσταση δελφινιών
daskalogiannis

Τριποδική τράπεζα
προσφορών με
παράσταση
δελφινιών.
κοσμήματα λίθινα
χάλκινες αιχμές
δοράτων
γυναίκα και άντρας
daskalogiannis

Μαρμάρινο γυναικείο κεφάλι
Μαρμάρινο
άγαλμα γυναικείας
μορφής της
Πρωτοκυκλαδικής
Εποχής.
βιολόσχημα
ειδώλια
τριπλό λυχνάρι
daskalogiannis

Ειδώλια γυναικείων μορφών από
μάρμαρο
Πήλινο τηγανόσχημο σκεύος.
Λεπίδες οψιανού.
Ζωομορφική πυξίδα από μάρμαρο.
daskalogiannis

Με αυτά κατασκεύαζαν
αγγεία σε διάφορα σχήματα
από λευκό μάρμαρο, που
έβγαινε στην Πάρο και στη
Νάξο.

Κάποια αγγεία είχαν σχήμα τηγανιού. Γι’αυτό
ονομάζονται τηγανόσχημα. Μαρία Φρουδαράκη

Τα σπουδαιότερα έργα τους ήταν τα ειδώλια από λευκό μάρμαρο.
Παρίσταναν γυναίκες, θεές ή νύμφες, με τα χέρια διπλωμένα στο στήθος.
Παρίσταναν
και άνδρες,
κυνηγούς,
μουσικούς.
Παρίσταναν
και
ανθρώπους,
που
γλεντούσαν.

Στην Κρήτη γνώρισαν την τέχνη των Μινωιτών και επειδή
τους άρεσε πολύ, την έφεραν και στα δικά τους νησιά.
Έτσι στην πόλη Ακρωτήρι της Σαντορίνης έχτισαν σπίτια
με θαυμάσιες τοιχογραφίες.

Όλα αυτά τα έργα τέχνης βρίσκονται σε
μουσεία!

Η τέχνη των Κυκλαδιτών
daskalogiannis

Τριποδική τράπεζα
προσφορών με
παράσταση
δελφινιών.
χάλκινες αιχμές
δοράτων
γυναίκα και άντρας
daskalogiannis

Τοιχογραφίες
daskalogiannis

Τηγανόσχημα αγγεία
daskalogiannis

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Μανιάτη Αγγελική

ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ
• Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το μεγαλύτερο
μουσείο της Ελλάδας και ένα από τα σημαντικότερα του
κόσμου. Με αρχικό προορισμό να δεχθεί το σύνολο των
ευρημάτων από ανασκαφές του 19ου αιώνα, κυρίως από
την Αττική, αλλά και από άλλες περιοχές της χώρας,
σταδιακά πήρε τη μορφή ενός κεντρικού Εθνικού
Αρχαιολογικού Μουσείου και εμπλουτίσθηκε με
ευρήματα από όλα τα σημεία του ελληνικού κόσμου. Οι
πλούσιες συλλογές του, που απαριθμούν περισσότερα από
11.000 εκθέματα, προσφέρουν στον επισκέπτη ένα
πανόραμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού από τις
αρχές της προϊστορίας έως την ύστερη αρχαιότητα.

ΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ
• Το μουσείο στεγάζεται στο επιβλητικό νεοκλασικό κτήριο, που οικοδομήθηκε
στα τέλη του 19ου αιώνα σε σχέδια του L. Lange και τελικά διαμορφώθηκε
από τον Ernst Ziller. Οι εκθεσιακοί χώροι του, δεκάδες αίθουσες σε κάθε
όροφο, στεγάζουν τις πέντε μεγάλες μόνιμες συλλογές: Τη Συλλογή
Προϊστορικών Αρχαιοτήτων, που περιλαμβάνει έργα των μεγάλων πολιτισμών
που αναπτύχθηκαν στο Αιγαίο από την 6η χιλιετία έως το 1050 π.Χ.
(νεολιθικού, κυκλαδικού και μυκηναϊκού) και ευρήματα από τον προϊστορικό
οικισμό της Θήρας. Τη Συλλογή Έργων Γλυπτικής, που παρουσιάζει την
εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής από τον 7ο αι. π.Χ. έως τον 5ο αι.
μ.Χ., μέσα από μοναδικά έργα τέχνης. Τη Συλλογή Αγγείων και
Μικροτεχνίας, που περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά έργα της αρχαίας
ελληνικής κεραμικής από τον 11ο αι. π.Χ. έως και τη ρωμαϊκή εποχή, καθώς
και και τη Συλλογή Σταθάτου, μια διαχρονική συλλογή μικροτεχνημάτων. Τη
Συλλογή Έργων Μεταλλοτεχνίας με πολλά μοναδικά πρωτότυπα έργα,
αγάλματα, ειδώλια και έργα μικροτεχνίας. Τέλος, τη μοναδική για την Ελλάδα
Συλλογή Αιγυπτιακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων με έργα τέχνης, που
χρονολογούνται από την προδυναστική περίοδο (5000 π.Χ.) έως και τους
χρόνους της ρωμαϊκής κατάκτησης. Μανιάτη Αγγελική

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ
• H Προϊστορική Συλλογή αποτελείται από μοναδικά
έργα τέχνης, αντιπροσωπευτικά των μεγάλων πολιτισμών
που άνθησαν στον αιγαιακό χώρο από την 7η χιλιετία έως
το 1050 π.Χ. περίπου.
• Περιλαμβάνει έργα της νεολιθικής εποχής και της Εποχής
του Χαλκού, από την ηπειρωτική Ελλάδα, τα νησιά του
Αιγαίου και την Τροία. Τα σημαντικότερα εκθέματα είναι
οι θησαυροί των βασιλικών τάφων των Μυκηνών, οι
πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής, τα αινιγματικά
μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια και οι θαυμάσια
διατηρημένες τοιχογραφίες της Θήρας, που αποτελούν
μεγάλες εικονιστικές συνθέσεις.

ΝΕΟΛΙΘΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΕΣ
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΘΗΡΑΣ

ΜΥΚΗΝΑΙΚΕΣ
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΛΥΠΤΩΝ
• H Συλλογή Γλυπτών, με τα πλούσια, μοναδικά
της εκθέματα, παρουσιάζει την εξέλιξη της
αρχαίας ελληνικής πλαστικής από το 700 π.X. έως
τον 5ο αι. μ.X. O πυρήνας της Συλλογής
συγκροτήθηκε το 1874, όταν άρχισαν να
μεταφέρονται στο ανεγειρόμενο Aρχαιολογικό
Mουσείο γλυπτά από τις προσωρινές
αρχαιολογικές συλλογές της Aθήνας. Στο
νεοκλασικό κτίριο στεγάσθηκαν και τα
περισσότερα από τα τυχαία ευρήματα.

ΑΡΧΑIΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΡΩΜΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΧΑΛΚΩΝ
• Η Συλλογή Χαλκών του Εθνικού
Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί μία από
τις πλουσιότερες στον κόσμο συλλογές
χάλκινων πρωτότυπων έργων. Τα
περισσότερα βρέθηκαν στις μεγάλες
συστηματικές ανασκαφές του τέλους του
19ου και των αρχών του 20ου αιώνα.

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΑΡΧΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ-ΡΩΜΑΙΚΗ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ -ΑΡΧΑΙΚΗ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ-ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ

ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΤΕΧΝΗ

ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΘΗΡΑΣ

Οι κάτω όροφοι χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες, εργαστήρια ή μύλοι, ενώ οι πάνω όροφοι
ήταν οι χώροι διαμονής των κατοίκων. Στα πιο πλούσια σπίτια, συχνά, οι τοίχοι των πάνω
ορόφων ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Οι δρόμοι της πόλης ήταν λιθόστρωτοι.
Η αποχέτευση των κτιρίων γινόταν με πήλινους σωλήνες που βρίσκονταν μέσα στους
τοίχους των κτιρίων και κατέληγαν σε χτιστούς υπονόμους κάτω από τους λιθόστρωτους
δρόμους.
Τα κτίρια είχαν δύο ή τρεις ορόφους και πολλά δωμάτια. Τα πλουσιότερα ήταν κατασκευασμένα
από πελεκητές πέτρες, τα οποία, για αυτόν τον λόγο, οι αρχαιολόγοι τα ονομάζουν ξεστές.
Τα υπόλοιπα κτίρια ήταν κατασκευασμένα από τούβλα λάσπης ενισχυμένα με άχυρα, ξύλα και γύψο. .
Τα δάπεδα των ορόφων κατασκευάζονταν από ξύλα και καλάμια, πάνω στα οποία υπήρχε
πατημένο χώμα, στο οποίο συχνά τοποθετούσαν σχιστολιθικές πλάκες ή βότσαλα.
Με ξύλα και καλάμια κατασκευαζόταν και η στέγη, πάνω στην οποία τοποθετούσαν,
επίσης, πατημένο χώμα, το οποίο δρούσε ως μονωτικό και εξασφάλιζε δροσιά το καλοκαίρι
και ζέστη το χειμώνα.

ΔΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ

Ιστορία Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Η εποχή του χαλκού στην Ελλάδα Α. Ο κυκλαδίτικος πολιτισμός ΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (12)

Similar to Ιστορία Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Η εποχή του χαλκού στην Ελλάδα Α. Ο κυκλαδίτικος πολιτισμός ΄΄

Similar to Ιστορία Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Η εποχή του χαλκού στην Ελλάδα Α. Ο κυκλαδίτικος πολιτισμός ΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Ιστορία Γ΄. Επανάληψη 8ης ενότητας:΄΄Η εποχή του χαλκού στην Ελλάδα Α. Ο κυκλαδίτικος πολιτισμός ΄΄