ΥΛΙΚΟ

1. ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΟΡΙΣΜΟΣ: Πρόσφυγας είναι το κάθε πρόσωπο εκριζωμένο βίαια από την πατρίδα του, το οποίο
έχει διαβεί τα σύνορά της ακούσια και έχει στερηθεί των αρχών στις οποίες υπαγόταν.. κάθε
πρόσωπο το οποίο εξαναγκάζεται, λόγω δικαιολογημένου φόβου, να βρεθεί εκτός συνόρων της
χώρας του εξαιτίας διαφορών του με την εκεί εξουσία..
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ:
 πολιτικοί πρόσφυγες: εξαναγκάζονται σε φυγή λόγω των πολιτικών ή ιδεολογικών τους
διαφορών με την εξουσία της πατρίδας τους (φυλετικές, πολιτικές, θρησκευτικές) και των διώξεων
που υφίστανται εξαιτίας τους (φυλακίσεις, κακοποιήσεις, εμφύλιοι πόλεμοι)..
 οικονομικοί πρόσφυγες: μετακινούνται, με νόμιμο ή παράνομο τρόπο, κυρίως από χώρες του
Τρίτου Κόσμου ή από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπου αντιμετωπίζουν σοβαρότατα
οικονομικά προβλήματα, προς τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες, με την ελπίδα της επιβίωσης
και μιας καλύτερης ζωής..
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ:
 βιοπορισμός: οι πρόσφυγες φτάνουν στο νέο τόπο εγκατάστασής τους συνήθως χωρίς χρήματα,
οικιακά σκεύη, ένδυση.. αδυνατούν να εξασφαλίσουν κατάλυμα και συνωστίζονται σε άθλια
οικήματα.. συχνά στερούνται ακόμα και το φαγητό και μαστίζονται από πείνα, ασθένειες..
 προσαρμογή: η βίαιη αποπομπή από τις πατρίδες τους γεννά στους πρόσφυγες αισθήματα
νοσταλγίας, αλλά και φόβου για το άγνωστο και αβεβαιότητας για το μέλλον.. άλλωστε, η χώρα
άφιξης είναι γι’ αυτούς ένας ξένος τόπος με διαφορετικό πολιτισμό, ήθη, έθιμα, γλώσσα,
νοοτροπίες, που δύσκολα μπορούν να αφομοιώσουν, ώστε να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνική
ζωή..
 εκμετάλλευση: η ανάγκη εύρεσης εργασίας για τους πρόσφυγες είναι επιτακτική.. λόγω της
παράνομης όμως πολλές φορές εισόδου τους στη νέα χώρα, η πολιτεία δεν τους αναγνωρίζει
εργασιακά δικαιώματα και προστασία.. έτσι, μένουν στο έλεος ασυνείδητων εργοδοτών (ελάχιστη
αμοιβή υπό απάνθρωπες συνθήκες), ενώ δεν απουσιάζουν και τα φαινόμενα οικονομικού
εκβιασμού τους ακόμα και από κρατικούς υπαλλήλους για την εξασφάλιση άδειας παραμονής ή για
την αποφυγή της απέλασής τους..
 κοινωνικός αποκλεισμός: αντιμετωπίζονται με δυσπιστία από τις τοπικές κοινωνίες, στερούνται
κάθε πολιτικού και κοινωνικού δικαιώματος, απομονώνονται, γκετοποιούνται, υφίστανται διώξεις
από την αστυνομία, φυλακίζονται, απελαύνονται.. γενικότερα, γίνονται θύματα ξενοφοβίας και
ρατσισμού και προσβάλλεται η αξιοπρέπειά τους..
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ / ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ:
 ανεργία: ως γνωστόν, οι οικονομίες των αναπτυγμένων χωρών διέρχονται κρίση (ανεργία,
απολύσεις, πτώση βιοτικού επιπέδου εργαζομένων).. οι πρόσφυγες, ως φθηνή εργατική δύναμη,
προτιμώνται από τους εργοδότες και εντείνεται το πρόβλημα της ανεργίας για τους ντόπιους..
 εγκληματικότητα: η έξαρση της βίας – εγκληματικότητας στις δυτικές κοινωνίες είναι
αναμφίβολη.. το πρόβλημα όμως οξύνεται συχνά και από τους πρόσφυγες, οι οποίοι καταφεύγουν
σε παράνομες δράσεις λόγω της αδυναμίας τους να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες τους
(ένστικτο επιβίωσης) ή ως απάντηση στη ρατσιστική βία που υφίστανται..
 ξενοφοβία: εμφανίζονται φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας από μέρους των γηγενών προς
τους πρόσφυγες λόγω της άγνοιας και του φόβου που προκαλεί το διαφορετικό και το άγνωστο..
ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

2. έτσι, όμως, δημιουργείται κλίμα φανατισμού και μισαλλοδοξίας και υπονομεύεται το δημοκρατικό
πολίτευμα..
 εθνική αλλοίωση: η αλλοίωση της εθνολογικής ταυτότητας είναι ένα ακόμη σημαντικό
πρόβλημα για τις χώρες υποδοχής.. άλλωστε, η ύπαρξη προσφυγικών μειονοτήτων στο εσωτερικό
εθνικών κρατών προκαλεί συχνά αντιπαραθέσεις ανάμεσα στις χώρες υποδοχής και στις χώρες
αφετηρίας..
ΛΥΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ:
 διεθνής κοινότητα: οι διεθνείς οργανισμοί (ΟΗΕ, ΕΕ, Διεθνής Αμνηστία..) οφείλουν με την
υπογραφή διακρατικών συνθηκών να κατοχυρώσουν την παροχή ασύλου σε όσους το έχουν
ανάγκη.. πρωτίστως, όμως, επιβάλλεται να συμβάλλουν στην αναχαίτιση του προσφυγικού
ρεύματος, λαμβάνοντας μέτρα για την ταχεία επίλυση των προβλημάτων που μαστίζουν τις χώρες
προέλευσής του..
 εθνικά κράτη: το προσφυγικό πρόβλημα δεν μπορεί πια να αντιμετωπίζεται με κατασταλτικά
μέτρα (απελάσεις, κλείσιμο συνόρων..).. είναι αναμενόμενο πως τα προσεχή έτη η δυτική Ευρώπη
θα αποτελέσει σημείο υποδοχής χιλιάδων προσφύγων.. άρα, απαιτείται μια πολιτική πλήρους
νομιμοποίησης κάποιου αριθμού προσφύγων και αναγνώρισης των δικαιωμάτων τους..
 πολίτες: χρέος ανθρώπινο και δημοκρατικό όλων των πολιτών είναι να σεβαστούν τα
δικαιώματα των προσφύγων, να αποφύγουν ρατσιστικές πρακτικές και να βοηθήσουν στην ομαλή
κοινωνική τους ένταξη..