Στο πλαίσιο των μαθημάτων μας στη Νεοελληνική Γλώσσα και τη Λογοτεχνία, επεξεργαστήκαμε την έννοια του ρατσισμού συνομιλώντας με τα κείμενα , αξιοποιώντας τις προσωπικές μας εμπειρίες , καταθέτοντας τους προβληματισμούς μας στην τάξη. Μαθητές των τμημάτων Γ1 και Γ2 συνεργάστηκαν σε ομάδες για τη δημιουργία μιας ψηφιακής εργασίας με θέμα το δικαίωμα στην ισότητα και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Με αφορμή την Πανελλήνια Σχολική Ημέρα κατά της Βίας στο Σχολείο στις 6 Μαρτίου, μοιράζονται το αποτέλεσμα της εργασίας τους με την μαθητική κοινότητα, με στόχο την ευαισθητοποίηση όλων μας για την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

1. Όλοι ίσοι
όλοι διαφορετικοί

3. Τι είναι ο ρατσισμός;
Ρατσισμός είναι η αντίληψη που υποστηρίζει την ανωτερότητα ενός
κράτους, μιας φυλής, κοινωνικής ομάδας ακόμα και ενός ατόμου
έναντι άλλων και αποβλέπει στη διατήρηση της καθαρότητάς της
και στην κυριαρχία της έναντι των υπολοίπων

4. Ο ρατσισμός είναι όταν μισείς κάτι
που τυχαία δεν είσαι

5. Για παράδειγμα οι ινδιάνοι, είναι μία φυλή, διαφορετική
από τους άλλους.
Έχουν δέρμα πιο κίτρινο και κάποια άλλα τέτοια
χαρακτηριστικά, που τους κάνουν να διαφέρουν από τους
άλλους. Εξαιτίας αυτού, πχ θεωρούνται κατώτεροι
άνθρωποι βάσει του φυλετικού ρατσισμού.
Φυλετικός: με κριτήριο διάκρισης των ατόμων το χρώμα του
δέρματος (λευκοί, μαύροι, ερυθρόδερμοι, κιτρινόχρωμοι) είτε
με βάση διαχωρισμού τη φυλετική καταγωγή (ξανθή Άρεια
φυλή - Εβραίοι).
Μορφές ρατσισμού

7. Εθνικός: διαφοροποίηση των
ανθρώπων με γνώμονα την εθνική
τους καταγωγή (στον Β΄Παγκόσμιο
πόλεμο το γερμανικό έθνος
θεωρούσε ότι ήταν ανώτερο από
τα άλλα)

8. Ποίημα ανώνυμου παιδιού από την Αφρική (προτάθηκε
από τα Ηνωμένα Έθνη ως το καλύτερο ποίημα του 2006)
Όταν γεννιέμαι, είμαι μαύρος
Όταν μεγαλώσω, είμαι μαύρος
Όταν κάθομαι στον ήλιο, είμαι μαύρος
Όταν φοβάμαι, είμαι μαύρος
Όταν αρρωσταίνω, είμαι μαύρος
Κι όταν πεθαίνω, ακόμα είμαι μαύρος
Κι εσύ λευκέ άνθρωπε
Όταν γεννιέσαι, είσαι ροζ
Όταν μεγαλώνεις, γίνεσαι λευκός
Όταν κάθεσαι στον ήλιο, γίνεσαι κόκκινος
Όταν κρυώνεις, γίνεσαι μπλε
Όταν φοβάσαι, γίνεσαι κίτρινος
Όταν αρρωσταίνεις, γίνεσαι πράσινος
Κι όταν πεθαίνεις, γίνεσαι γκρι
Και αποκαλείς εμένα έγχρωμο...

9. •Θρησκευτικός: η διάκριση των ατόμων εστιάζεται
στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους (Χριστιανοί,
Μουσουλμάνοι, Ορθόδοξοι, Καθολικοί,
Προτεστάντες). Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν σε
διάφορες θρησκείες. Αυτό φυσικά δεν τους κάνει
ανώτερους ή κατώτερους από κάποιους άλλους,
μιας και όλοι είναι άνθρωποι, απλά με διαφορετικά
πιστεύω και χαρακτηριστικά.

10. Πολιτισμικός: οι λαοί διαιρούνται με
κριτήριο το πολιτιστικό τους επίπεδο
(πολιτιστική ανωτερότητα του δυτικού
κόσμου σε σχέση με τον υπανάπτυκτο
Τρίτο Κόσμο)
Κάθε είδους μεροληπτική μεταχείριση σε
βάρος των ξένων μεταναστών και των
προσφύγων που αποτρέπει την ανάμειξή
τους με τους αυτόχθονες.

11. Σα σκοτεινό μετέωρο
που η δίνη το σφεντόνισε
μες στ’ άπειρο, πάντα άπειρο
μου μένει να διασχίσω;
Κι ενώ τον ήλιο της αυγής
και γω να φτάσω πήγαινα,
σαν πτώμα πίσω μου βαρύ
έσερνα τη σκιά μου.

12. Κοινωνικός ρατσισμός, μία ιδιότυπη μορφή βίας
• Ο κοινωνικός ρατσισμός δεν εμφανίζεται μόνο σε στενά
τοπικά πλαίσια αλλά χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες
κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Θύματα ρατσισμού
παγκοσμίως γίνονται οι γυναίκες, άτομα μειονεκτούντα με
πνευματικές, ψυχικές ή σωματικές αναπηρίες.

13. Διακρίσεις…
• με κριτήριο την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των
ατόμων (πλούσιοι-φτωχοί), το μορφωτικό τους επίπεδο
(μορφωμένοι-αμόρφωτοι), το επάγγελμα (πνευματικοί άνθρωποι-
χειρώνακτες), την υγεία, τις συνήθειες, τη σεξουαλική
συμπεριφορά (φορείς του AIDS, εξαρτημένοι σε εθιστικές ουσίες,
ομοφυλόφυλοι), την εμφάνιση.

14. Από το ποίημα Στην κοιλάδα με τους ροδώνες
του Νίκου Εγγονόπουλου
«Αλήθεια -των αδυνάτων αδύνατο
ποτές δεν εκατάφερα να καταλάβω /
αυτά τα όντα που δεν βλέπουνε
το τερατώδες κοινό γνώρισμα τ’ ανθρώπου /
το εφήμερο της παράλογης ζωής του
κι ανακαλύπτουνε διαφορές
γιομάτοι μίσος διαφορές
σε χρώμα δέρματος /φυλή / θρησκεία»

16. Αίτια ρατσισμού
• Έλλειψη παιδείας και πνευματική φτώχεια
• Κρίση των αξιών ,ανηθικότητα και ανταγωνισμός
• Καταναλωτισμός και η εκτίμηση των ανθρώπων βάσει του έχειν
και όχι του είναι
• Το σύμπλεγμα ανωτερότητας ή κατωτερότητας και η χαμηλή
αυτοεκτίμηση
• Πολιτικές- Οικονομικές σκοπιμότητες όπως επεκτατική πολιτική
• Θρησκευτικός η εθνικός φανατισμός

17. Κανένας δεν γεννιέται ρατσιστής

18. o Η άγνοια, η ημιμάθεια και οι προκαταλήψεις ωθούν σε
διαστρέβλωση της πραγματικότητας και αδυναμία
ανάπτυξης της κριτικής σκέψης
o Ανασφάλεια και έντονο συναίσθημα φόβου για την
απώλεια προνομίων και δικαιωμάτων που
απολαμβάνουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες
o Η ξενοφοβία
o Η μετάθεση και η προβολή των κοινωνικών
προβλημάτων στις μειονότητες

19. Συνέπειες του ρατσισμού
• Ο ρατσισμός έρχεται να ενισχύσει το γενικότερο κλίμα των
αντιθέσεων και των συγκρούσεων που κυριαρχεί στις
ανθρώπινες σχέσεις.
• Απειλεί την κοινωνική συνοχή και την εύρυθμη λειτουργία της
κοινωνίας

20. • Πλήττεται η αξία του ανθρώπου και δυναμιτίζεται ο πολιτισμός
με το ξέσπασμα συγκρούσεων και την εκδήλωση βίαιων
ταραχών
• Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων μέσω
των διακρίσεων σε "πλούσιους" και "φτωχούς", "ισχυρούς" και
"αδυνάτους" και προσβάλλεται η ανθρώπινη προσωπικότητα
με την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

21. • Υψώνονται φραγμοί στις ανθρώπινες σχέσεις. Κυριαρχεί η
αποξένωση η οποία εδράζεται σε φυλετικά ή πολιτισμικά
κριτήρια
• Τα άτομα που υφίστανται τον ρατσισμό βιώνουν τη χλεύη, τον
εμπαιγμό, τον κοινωνικό αποκλεισμό

22. Και το αίμα; Ποιος δεν είδε το αίμα;
Ή μήπως είναι πολύ ρηχό και πρέπει να το
προσπεράσουμε;
Ή μήπως πρέπει να τ’ αφήσουμε να πήζει στις
γούβες του δρόμου
και να μιλήσουμε για τα λουλούδια και για τον
έρωτα;
Από την Κυπριακή Συμφωνία του Θοδόση
Πιερίδη

24. .
Οι Διεθνείς οργανισμοί του ΟΗΕ, του
Συμβουλίου της Ευρώπης, της
Διεθνούς Αμνηστίας και της UNESCO,
οφείλουν με τη δράση τους να
προασπίζονται τα ανθρώπινα
δικαιώματα και να επιβάλλουν
σοβαρές κυρώσεις όταν
παρατηρούνται φαινόμενα
καταπάτησής τους.

25. Τα άτομα οφείλουν
να είναι σε θέση
εγρήγορσης και
ευαισθητοποίησης
απέναντι σε
απόλυτες νοοτροπίες
και να
αντιμετωπίζουν
με κριτική
οξυδέρκεια τις
προκατειλημμένες
θεωρίες

26. Δικαίωμα στη διαφορά, δικαίωμα στη
ζωή
• Είναι απαραίτητη η συνδρομή της
ανθρωπιστικής παιδείας για να
θεμελιωθούν στη συνείδηση των
νέων οι αξίες των ανθρώπινων
δικαιωμάτων.
• Η πολυπολιτισμική αγωγή μέσα από
την εκπαιδευτική διαδικασία θα
ωθήσει τους νέους στην αποδοχή και
στον σεβασμό της διαφορετικότητας
και θα προάγει την ανεκτικότητα και
την ενσυναίσθηση των άλλων.

27. Κάθε χειρονομία σου θα 'ναι
για να γκρεμίζει την αδικία.
Δεν πρέπει ούτε στιγμή να υποχωρήσεις,
ούτε στιγμή να ξεχαστείς
• Τα ΜΜΕ και οι
πνευματικοί
άνθρωποι πρέπει να
προάγουν αντιρατσιστικά
πρότυπα και να
συνδράμουν στην
εξάλειψη των
προκαταλήψεων και των
στερεότυπων
• Η πολιτεία απαιτείται να
περιφρουρεί με
οργανωμένο και
συγκροτημένο νομοθετικό
πλαίσιο τα δικαιώματα
των μειονοτήτων και να
ενισχύει την κοινωνική
ενσωμάτωση και την
αξιοπρεπή διαβίωση όλων
των ανθρώπων

29. ΑΓΑ
ΠΑ
ΤΟΝ
ΕΑΥ
ΤΟ
ΣΟΥ
Η
ΔΥΝΑ
ΜΗ
ΕΊΝΑ
Ι
ΜΕΣΑ
ΣΟΥ
ΠΙΣΤ
ΕΨΕ
ΣΕ
ΕΣΕΝ
Α
ΟΛΟΙ
ΕΙΜΑ
ΣΤΕ
ΙΣΟΙ
Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΑ ΣΟΥ

31. ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι
για την ειρήνη και για το δίκιο
• Οι πολίτες οφείλουν να
ενεργοποιούνται και να δρουν
με πνεύμα συλλογικής
σύμπνοιας για την καταγγελία
και την καταπολέμηση
κρουσμάτων ρατσιστικών
φαινομένων.
• Η εθελοντική δράση των
πολιτών, των μαθητών και η
προσφορά προς τους
ανθρώπους που
αντιμετωπίζουν προβλήματα
ρατσιστικών συμπεριφορών θα
ενισχύσει βιωματικά την ιδέα
της αλληλεγγύης και του
αλληλοσεβασμού

32. Δεν καταπολεμάς τον
ρατσισμό με
ρατσισμό, ο
καλύτερος τρόπος να
το κάνεις είναι με την
αλληλεγγύη
Robert George
Ποιος δεν είδε τα μάτια τους —εκείνα τα
μεγάλα μάτια
που όπως κοιτάζουν απορεμένα τον κόσμο
είναι σαν να θολώνουνε το φως του;

33. ΜΗ ΜΕ ΦΩΝΑΖΕΙΣ «ΞΕΝΟ»!
Επειδή άλλη μάνα με γέννησε
και σ' άλλη γλώσσα άκουσες εσύ
τα όμορφα παιδικά σου παραμύθια...
μη με φωνάζεις «ξένο»
το ψωμί σου δε διαφέρει απ' το δικό μου
το χέρι σου είναι όμοιο με το δικό μου,
σαν τη φωτιά καίει
και η δική μου φωτιά.
Γιατί λοιπόν με φωνάζεις «ξένο»;
Επειδή σ' άλλους δρόμους βρέθηκα
και σ άλλο λαό γεννήθηκα
και άλλες θάλασσες γνώρισα
και απ'; αλλού σάλπαρα;
Αλλά το ίδιο άγχος κρύβουμε κι οι δυο
η ίδια εξάντληση
στην πλάτη μας βαραίνει,
αυτή που συντρίβει το κάθε θνητό
μέσ' απ' του χρόνου τα σκοτάδια
από τότε που σύνορα δεν είχαν τεθεί
κι ανάμεσά μας ακόμη δεν είχαν φθάσει
όσοι διχάζουν
και σκοτώνουν το φτωχό,
αυτοί που κλέβουν
και μοιράζουν ψέματα,
αυτοί που εμπορεύονται κι εμάς
και θάβουν αδίστακτα τα όνειρά μας
όσοι εφεύραν αυτή τη λέξη
τη σκληρή: «ξένος».
λέξη παγωμένη και γεμάτη θλίψη
που θυμίζει αλησμοσύνη κι εξορία.
Αν θέλεις το καλό μου να είσαι καλός
σταμάτα τώρα να με φωνάζεις «ξένο»
αν θέλεις, κοίταξέ με στα μάτια,
πιο πέρα απ' το μίσος
ας φθάσει η ματιά σου,
ας ξεπεράσει φόβο, εγωισμό.
Για δες, άνθρωπος είμαι κι εγώ
Όχι, δεν είμαι «ξένος»!
΄Αγνωστος Μετανάστης

34. Δεν έχεις καιρό, δεν
έχεις καιρό για τον
εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι
άνθρωπος

35. Όλοι ίσοι
όλοι διαφορετικοί