Hello my name is "Zhora". But how to go see new words plants, animals and Microbes Selective breeding... Your see how to about them, you must read how to understands...

1. ՊԱՏՐԱՍՏԵԼ Է ԺՈՐԱ ԱՍԼԱՆՅԱՆԻ
Բույսերի, կենդանիների և
Մանրէների Սելեկցիա

2. Սելեկցիա գիտությունը, զբաղվում է տարբեր օրգանիզմների բնության
մեջ գոյություն ունեցող տեսակների բարելավմամբ
և կենդանիների նոր ցեղատեսակների, բույսերի նոր սորտերի
և բակտերիաների նոր շտամների ստեղծմամբ։ Սելեկցիան մշակում
է բույսերի և կենդանիների ժառանգական հատկանիշների վրա
ներգործելու եղանակներ՝ մարդու համար այն անհրաժեշտ ուղղությամբ
փոփոխելու նպատակով։

3. Ամենահին ժամանակներից սկսած՝ մարդը փոփոխում է իրեն
շրջախատող բնությունը․ ընտելացնում վայրի կենդանիների
ցեղատեսակներ, բույսեր մշակում, ստեղծում իր համար օգտակար
կենդանիների ցեղատեսակներ, բույսերի սորտեր։ Այդ գործընթացը
նախնադարյան մարդն իրականացնում էր՝ զուգակցելով իր համար
արհեստական կենսամիջավայրի ստեղծմամբ, որը զգալիորեն
թուլացնում էր մարդու կախվածությունը շրջակա միջավայրի
պայմաններից։ Մարդու կողմից ընտելացված կենդանիների
ցեղատեսակները և բույսերից ստացված նոր սորտերը էախես
տարբերվում էին իրենց վայրի նախնիներից ամբողջ շարք
հատկությունները։

4.  Որպես կանոն մշակովի ձևերի մոտ խիստ զարգացած էին այն
հատկանիշները, որոնք համապատասխանում էին մարդու
անընդհատ աճող պահանջներին, և որոնք համապատասխանում էին
մարդու անընդհատ աճող պահանջներին, և որոնք պիտանի չէին և
նույնիսկ վնասակար կարող էին լինել այդ ձևերի բնական
պայմաններում գոյատևման համար։ Այսպես, մշակովի բույսերի
չափսերը, արտադրողականությունը էապես բարձր են նրանց վայրի
ցեղակիցների համապատասխան հատկանիշներից, սակայն նրանք
անզոր են միջավայրի անբարենպաստ պայմաններին դիմակայելու
առումով։

5.  Հավերի ստացված ցեղատեսակների բարձր ձվատվությունը զուրկ է
որևէ կենսաբանական իմաստից, քանի որ մեկ հավը տարվա
ընթացքում չի կարող թխսել մի քանի հարյուր ձու։ Այս և նմանատիպ
բազմաթիվ այլ օրինակներ վկայում են այն մասին, որ մարդը պիտի
ապահովեր արհեստական ընտրությամբ իր կողմից ստացված
ցեղատեսակների և սորտերի խնամքը, հոգալ դրանց բնականոն
գոյատևման համար։

6.  Օրինակ՝ սելեկցիան գիտություն է, որն ուսումնասիրում է
կենդանիներ նոր ցեղատեսակների, բույսերի նոր սորտերի և
միկրոօրգանիզմների նոր շտամների կենսաբանական հիմունքները և
ստացման մեթոդները, ինչպես նաև արդեն գոյություն ունեցող
ցեղատեսակների, սորտերի և շտամների բալելավման ուղիներով։
 Սելեկցիա բառացի նշանակում է ընտրություն։ Բայց սելեկցիան
ժամանակակից հասկացողությամբ համալիր գիտություն է, որը
հիմնականում նպատակամղված է գյուղատնտեսության
արտադրողականության բարձրացմանը և հիմնվում է ոչ միայն
ընտրության վերաբերյալ ուսմունքի, այլև կենսաբանության մի շարք
այլ օրինաչափությունների վրա․․․

7. Զարգացում
 Սելեկցիայի զարգացման համար բացառիկ նշանակություն ունեն
նաև սաղմնաբանությունը, փոշոտման և բեղմնավորման
կենսաբանությունը, հյուսվածաբանությունը և մոլեկուլային
կենսաբանությունը։ Ըստ Ն. Ի. Վավիլովի սահմանման սելեկցիան,
որպես գիտություն, բնորոշվում է բարձր կոմպլեքսայնությամբ։ Չ.
Դարվինի էվոլյուցիան տեսությունը, Գ. Մենդելի օրենքը, մաքուր
գծերի և մուտացիաների մասին ուսմունքը սելեկցիոներներին
հնարավորություն տվեցին մշակել բուսական և կենդանական
օրգանիզմների ժառանգականության նպատակադիր
կառավարման մեթոդներ։

8.  Բույսերի և կենդանիների անհատական ընտրության հիմքում ընկած
են մաքուր գծերի, հոմո- և հետերոզիգոտության, ֆենոտիպի և
գենոտիպի չնույնացման եղած գենետիկական պատկերացումները։
Հատկանիշների անկախ ժառանգման և ազատ համակցման
(կոմբինացիայի) օրինաչափությունները սերնդում դարձան
հիբրիդացման և խաչասերման տեսական հիմքը, որոնք ընտրության
հետ սելեկցիայի հիմնական մեթոդներից են։ Գենետիկայի հետագա
զարգացման շնորհիվ
ստեղծվեցին եգիպտացորենի, սորգոյի, վարունգի, լոլիկի, ճակնդեղի,
խոշոր եղջերավոր կենդանիների և թռչունների խառնացեղերի,
հետերոզիսային հիբրիդներ, արհեստական մուտացիաներ և
պոլիպլոիդ ձևեր։

9. Պատմություն
 Սելեկցիան ծագել է բույսերի
մշակության և կենդանիների
ընտելացման հետ միաժամանակ։
Մարդը մշակելով բույս և
բազմացնելով կենդանիներ, սկսել է
ընտրել և բազմացնել առավել
մթերատուներին, որը նպաստել է
դրանց ակամա բարելավմանը։
Այդպես հազարամյակներ առաջ
ստեղծվել է հասարակ սելեկցիա։ Հին
սելեկցիոներներն ստեղծել են
պտղատու բույսերի, խաղողի շատ
սորտերև կենդանիների ցեղեր։ Նրանց
հայտնի էր ժամանակակից
սելեկցիայի մի շարք մեթոդներ և
գործադրաձևեր օրինակ,
արհեստական փոշոտում։

10.  Երկրագործության և անասնապահության զարգացմանը զուգընթաց
արհեստական ընտրությունը կրեց զանգվախային գիտակցական
բնույթ, և ձևավորվեց ժողովրդական սելեկցիա, ստեղծվեց այժմյան
գյուղատնտեսական բույսերի և կենդանիների մեծ
բազմազանությունը։ 18-րդ դարի վերջին և 19-րդ դարի սկզբին Մեծ
Բրիտանիայում ստեղծվեցին առաջին սելեկցիոն բուծարանները,
կազմակերպվեց տոհմային անասնաբուծությունը։ Բույսերի
սելեկցիայի տեսության հետագա զարգացումն իր գործնական
արդյունքներով կապված է Ի. Վ. Միչուրինի անվան հետ։

11.  Գիտական սելեկցիայի զարգացման գործում իր ավանդն ունի Կ. Ա.
Տիմիրյազևը, նրա տեսությունը ժառանգականության ձևերի և
դասակարգման մասին։ Ժառանգականության փոփոխականության
մեջ Ն. Ի. Վավիլովի բացահայտած հոմոլոգ շարքերի օրենքը,
մշակովի բույսերի առաջացման կենտրոնների մասին տեսությունը,
սելեկցիայի էկոլոգիական աշխարհագրական սկզբունքները,
բույսերի և ելանյութի իմունիտետի մասին ուսմունքը լայնորեն
սկսեցին կիրառվել սելեկցիայում։ Կենդանիների սելեկցիայի
գենետիկական հիմունքների զարգացման գործում խոշոր ներդրում
ունեն Մ. Ֆ. Իվանովը, Պ. Ն. Կուլեշովը, Ա. Ս. Սերեբրովսկին։

12.  Վավիլովի և նրա հետնորդների կողմից համամիութենական
բուսաբուծության ինստիտուտում ստեղծված բույսերի հավաքածուն՝
300 հազարից ավելի նմուշներով, ընդգրկում է աշխարհի մշակովի
բույսերի և վայրի ձևերի գրեթե ամբողջ բազմազանությունը, որն
արժեքավոր ելանյութ է սելեկցիայի համար։

13. Հայաստանում
 Հայաստանում սելեկցիան ձևավորվել է դեռևս հնագույն
ժամանակներից։ Հայկական լեռնաշխարհում բնակիչները բույսերի
մշակման և կենդանիների ընտելացմանը զուգնթաց, ժամանակի
ընթացքում, ընտրել և բազմացրել են առավել արժեքավորներին, և
արդեն ուրարտական շրջանում հայտնի են եղել ժամանակակից
գյուղատնտեսական բազմաթիվ ցեղեր (նրբագեղմ և
կոպտաբուրդ ոչխարներ, լծկան և հեծկան ձիեր) և բույսերի
(խաղողի, ցորենի) սորտեր։ Հայաստանում ստեղծվել
են ոչխարների մազեղ, բալբաս, ղարաբաղի, կարամանյան, այծերի՝
կիլիկիայի, ձիերի՝ ղարաբաղի, կիլիկիայի ցեղերը, ինչպես նաև
տեղական տավարի, հավերի բազմաթիվ ձևեր։ Հայաստանը նաև
բույսերի հարուստ բազմազանության օջախ է՝ դրա շատ
տեսակների (ցորեն, պտղատուներ, խաղող) ձևագոյացման
կենտրոն։