Սեռական բջիջներ
առանձնահատկությունները մեյոզ
Սեռական բջիջներ
առանձնահատկությունները մեյոզ
• Սեռական բազմացման հիմքում ընկած է մայրական և
հայրական սեռական բջիջների միաձուլման գործընթացը։
Սերունդն ունենում է մայրական և հայրական օրգանիզմների
գեների զուգակցում։ Միացնում է սեռական բջիջներ պետք է
ունենան մարմնական (Մայրական) բջիջներ հատուկ
քրոմոսոմների(Հայրական) դիպլոիդ բջջից առաջանում են
չորս հապլոիդ բջիջներ։ Սեռական բջիջներ ձվաբջիջների և
սպերմատոզոիդների միացնում է հապլոիդ հավաքակազմ
գործընթացը կոչվում է սեռական բջիջների զարգացում կամ
գամետոգենեց
մարդու սպերմատոզոիդները և ձվաբջիջները զարգանում են
սեռական գեղձերում սերմնարաններում և ձվարաններում։
• Գամետոգենեզ գործընթացի քրոմոսոմների դիպլոիդ հավաք
ունեցող սեռական չհասունացված բջիջներ վերածվում են
հապլոիդ հավաք ունեցող հասունացված սեռական բջիջների
ձվաբջիջների և սպերմատտոզոիդների համար։
Գամետոգենեզ գործընթաց սկսում է երեք փուլը բազմացման,
աճման, և հասունացման։
• Բազմացման առաջին փուլը տեղի է ունենում սեռական
բջիջների թվաքանակի շատացում, որն ընթանում է բջիջների
միտոզի եղանակով բաժանմամբ, քրոմոսոմների դիպլոիդ
հավաքակազմը անփոխվում։
• Աճման երկրորդ փուլը բջիջների թվաքանակը մնում է անփոփոխ,
սակայն մեծանում են։ Հասունացման երրորդ փուլը տեղի է
ունենում մեյոզը։
• Գամետոգենեզի աճման մեկ արական սեռական բջիջ
հասունացման արդյունքում առաջանում են հապլոիդ
հավաքակազմ ունեցող չորս սպերմատոզոիդներ, իսկ իգական
սեռական բջիջների հասունացման սեռական բջիջ ձևերը խոշոր
ձվաբջիջ։
• Առաջացման կենսաբանական իմաստը գամետոգենեզի
աճման փուլը կուտակված ամբողջ դեղնուցը մեկ, խոշոր բջիջ
ձվաբջիջ պահպանելու անհրաժեշտության մեջ , ինչը
կարևոր նշանակություն ունի ապագա սաղմի լիարժեք
զարգացման համար։
Մեյոզ
• Մեյոզ ունի բարդ գործընթաց է, որի դիպլոիդ հավաք ունեցող
սեռական բջիջը է վերածվում հապլոիդ հավաք ունեցող
ձվաբջջի կամ սպերմատոզոիդի։Մեյոզը երկու
բաժանումների համալիր գործընթաց է, որոնցից ամեն իր
հերթին բաղկացած է չորսական փուլերը
պրոֆազից,մետաֆազից, անաֆազից և թելոֆազից։
• Մեյոզի առաջին բաժանման պրոֆազը սկսվում է քրոմոսոմների
պարուրմամբ, որոնք տեսանելի են դառնում նույնիսկ լուսային։
Հոմոլոգ քրոմոսոմները, որոնցից ամենն ունի երկու քրոմատիդ,
մոտենում են միմյանց և դիրքավորվում այնպես, որ ամեն հոմոլոգ
քրոմոսոմի ամեն քրոմատիդի ամեն կետ համընկնում է մյուս
հոմոլոգ քրոմոսոմի համապատասխան քրոմատիդի
համապատասխան կետի հետ։ Այս գործընթացը կոչվում է
կոնյուգացիա։ Կոնյուգացված վիճակում քրոմոսոմները մնում են
համեմատաբար երկար ժամանակ։ Այդ ընթացքում նրանց միջև
կարող է տեղի ունենալ հոմոլոգ փոխանակում տրամախաչում
կամ կրոսինգովեր։

սեռական բջիջներ առանձնահատկությունները և մեյոզ

  • 1.
  • 2.
    Սեռական բջիջներ առանձնահատկությունները մեյոզ •Սեռական բազմացման հիմքում ընկած է մայրական և հայրական սեռական բջիջների միաձուլման գործընթացը։ Սերունդն ունենում է մայրական և հայրական օրգանիզմների գեների զուգակցում։ Միացնում է սեռական բջիջներ պետք է ունենան մարմնական (Մայրական) բջիջներ հատուկ քրոմոսոմների(Հայրական) դիպլոիդ բջջից առաջանում են չորս հապլոիդ բջիջներ։ Սեռական բջիջներ ձվաբջիջների և սպերմատոզոիդների միացնում է հապլոիդ հավաքակազմ գործընթացը կոչվում է սեռական բջիջների զարգացում կամ գամետոգենեց մարդու սպերմատոզոիդները և ձվաբջիջները զարգանում են սեռական գեղձերում սերմնարաններում և ձվարաններում։
  • 3.
    • Գամետոգենեզ գործընթացիքրոմոսոմների դիպլոիդ հավաք ունեցող սեռական չհասունացված բջիջներ վերածվում են հապլոիդ հավաք ունեցող հասունացված սեռական բջիջների ձվաբջիջների և սպերմատտոզոիդների համար։ Գամետոգենեզ գործընթաց սկսում է երեք փուլը բազմացման, աճման, և հասունացման։ • Բազմացման առաջին փուլը տեղի է ունենում սեռական բջիջների թվաքանակի շատացում, որն ընթանում է բջիջների միտոզի եղանակով բաժանմամբ, քրոմոսոմների դիպլոիդ հավաքակազմը անփոխվում։
  • 4.
    • Աճման երկրորդփուլը բջիջների թվաքանակը մնում է անփոփոխ, սակայն մեծանում են։ Հասունացման երրորդ փուլը տեղի է ունենում մեյոզը։ • Գամետոգենեզի աճման մեկ արական սեռական բջիջ հասունացման արդյունքում առաջանում են հապլոիդ հավաքակազմ ունեցող չորս սպերմատոզոիդներ, իսկ իգական սեռական բջիջների հասունացման սեռական բջիջ ձևերը խոշոր ձվաբջիջ։
  • 5.
    • Առաջացման կենսաբանականիմաստը գամետոգենեզի աճման փուլը կուտակված ամբողջ դեղնուցը մեկ, խոշոր բջիջ ձվաբջիջ պահպանելու անհրաժեշտության մեջ , ինչը կարևոր նշանակություն ունի ապագա սաղմի լիարժեք զարգացման համար։
  • 6.
    Մեյոզ • Մեյոզ ունիբարդ գործընթաց է, որի դիպլոիդ հավաք ունեցող սեռական բջիջը է վերածվում հապլոիդ հավաք ունեցող ձվաբջջի կամ սպերմատոզոիդի։Մեյոզը երկու բաժանումների համալիր գործընթաց է, որոնցից ամեն իր հերթին բաղկացած է չորսական փուլերը պրոֆազից,մետաֆազից, անաֆազից և թելոֆազից։
  • 7.
    • Մեյոզի առաջինբաժանման պրոֆազը սկսվում է քրոմոսոմների պարուրմամբ, որոնք տեսանելի են դառնում նույնիսկ լուսային։ Հոմոլոգ քրոմոսոմները, որոնցից ամենն ունի երկու քրոմատիդ, մոտենում են միմյանց և դիրքավորվում այնպես, որ ամեն հոմոլոգ քրոմոսոմի ամեն քրոմատիդի ամեն կետ համընկնում է մյուս հոմոլոգ քրոմոսոմի համապատասխան քրոմատիդի համապատասխան կետի հետ։ Այս գործընթացը կոչվում է կոնյուգացիա։ Կոնյուգացված վիճակում քրոմոսոմները մնում են համեմատաբար երկար ժամանակ։ Այդ ընթացքում նրանց միջև կարող է տեղի ունենալ հոմոլոգ փոխանակում տրամախաչում կամ կրոսինգովեր։