Нүүрсний талаарх зарим тоон мэдээлэл

1. Нүүрс
Н.Тэмүүлэн
Л.Бямбадалай
О.Отгонхишиг
Г.Эрдэнэболд
O.Марта

2. Ойлголт
• Хүрэн нүүрс
Ихэвчлэн дулааны цахилгаан станцaд түлш болгон хэрэглэдэг.
• Чулуун нүүрс
Дулааны цахилгаан станцад түлш болгон хэрэглэхээс гадна зарим
онцгой төрөл-коксжих нүүрсийг коксжуулан гангийн үйлдвэрт
хэрэглэнэ.
• Хагас антрацит болон антрацит
Голчлон утаагүй түлш болгон хэрэглэнэ.
• Нүүрсийг органик гаралтай гэж үздэг. Нүүрсний
чанарыг тодорхойлоход үндсэн үзүүлэлтэнд түүний
чийглэг, үнслэг, дэгдэмхий бодисын гарц, шинж
байдал, хүхрийн агуулга, шаталтын дулаан гаргалт
орно.

3. Ойлголт
• Бүрдүүлэгч үндсэн химийн элемент нь
нүүрстөрөгч, устөрөгч бөгөөд,
хүчилтөрөгч, хүхэр, азот тодорхой
хэмжээгээр агуулагдана. Нүүрс нь
эрчим хүчний үндсэн эх үүсвэр бөгөөд
нүүрсний ордыг ил болон далд
уурхайгаар ашиглана.

4. Түүхэн хөгжил
• Манай орон 1940-1970-аад оны хооронд
нүүрсийг үйлдвэрлэлийн аргаар
ашиглах чиг хандлага руу шилжсэн
билээ. Харин нөөцийг тодорхойлох,
нүүрсний коксжилт, геологийн үнэлгээг
орчин үеийн маягаар 1960-аад оны
сүүлчээс хийж эхэлсэн юм.

5. Түүхэн хөгжил
• Монгол улсын нүүрсний үйлдвэрлэлийн
хэмжээ 1990-ээд оноос хойш 2004 оныг
хүртэл ерөнхийдөө нэг хэмжээнд буюу
зөвхөн дотоодын эрэлтийг хангадаг
байсан. Харин 2004 оноос эхэлж гадаад
руу экспорт хийж эхэлсэн нь нүүрсний
нийт үйлдвэрлэлийг эрс нэмэгдүүлсэн.

6. Нүүрсний хор нөлөө
• Уул уурхайн үйлдвэрлэлээс үүсч буй бохирдол нь
нийт иргэдэд гэхээсээ илүү тухайн компанид
ажиллагсдын эрүүл мэндэд илүү их хортой, сөрөг
нөлөө үзүүлдэг.
• Дутуу шатсан нүүрснээс гарах утаа өөртөө ихээхэн
хэмжээний нүүрсхүчил, азот, хүхрийн хий
ялгаруулдаг байна. Үүгээр ч зогсохгүй нүүрсний утаа
нь газарт тунадасжиж буухдаа химийн хорт
элементүүдийг агуулдаг бөгөөд ингэснээр хөрс усыг
бохирдуулах аюултай юм.

7. Эдийн засгийн оролцоо
№ Улс Тогтоогдсон нөөц/тэрбум.т/
1 АНУ 237.295
2 ОХУ 157.010
3 Хятад 114.500
4 Австрали 76.400
5 Энэтхэг 60.600
6 Герман 40.699
7 Украйн 33.873
Тогтоогдсон нөөцөөр тэргүүлэгч орнууд
Монгол улс тогтоогдсон нөөцөөрөө 10р байранд ордог

8. Топ 10 экспортлогч орон Топ 10 импортлогч орон
Эдийн засгийн оролцоо

9. Нүүрсний салбараас улс, орон нутгийн
төсөвт оруулсан орлого /тэрбум.төг/

10. Эдийн засгийн нөлөөлөл
Нүүрс
41%
Зэс
10%
Бусад
49%
Уул уурхайн салбарын төсвийн бүрдэл
Нүүрс Зэс Бусад
МОНГОЛ УЛСЫН
ЭКСПОРТЫН БҮТЭЦ
Нүүрс Зэсийн баяжмал Төмрийн хүдэр
Газрын тос Ноолуур Цайр
Алт Жонш Бусад

11. Эдийн засгийн нөлөөлөл

12. 11
3
4.7
7
10.6
7.3
8.6
10.2
8.9
-1.3
6.4
17.5
12.4
11.7
7
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
ДНБ-ий бодит өсөлт/%-аар/
ДНБ-ий бодит өсөлт
Дэлхийн зах зээл дээрх нүүрсний ханш

13. Эдийн засгийн нөлөөлөл
Нүүрсний салбарт төрийн өмчит 1, төрийн өмч
давамгайлсан 2, орон нутгийн өмчит 3, хувийн
хэвшлийн 40 гаруй уурхай үйл ажиллагаа явуулж
түүнд нийт 9530 орчим ажиллагсад ажиллаж
байгаа бөгөөд үүнд 1773 эмэгтэй, 170 орчим
гадаадын иргэд байна.
Эрэгтэй Эмэгтэй Гадаадын иргэн
Ажиглагсад 7587 1773 170
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
Ажиглагсад

14. Дүгнэлт
• Уул уурхайн орлогын дийлэнх хэсгийг нүүрснээс олох
орлого бүрдүүлж байна. Уул уурхайн бүтээгдэхүүний
үнэ ханшаас хамааран Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүн
болон Эдийн засгийн өсөлт нь шууд хамааралтай
байдаг.
• Манай орны эдийн засгийн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг
учраас уг салбарыг хөгжүүлж дэлхийн томоохон
нүүрсний экспортлогч орны нэг болох нь өндөр үр
дүнтэй.

15. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа