1. 1921 ОНЫ ҮНДЭСНИЙ
АРДЧИЛСАН ХУВЬСГАЛ
Бэлтгэсэн: Багш Б. Эрдэнэзул

2. Зорилго:

3. Зорилт:
1921 оны хувьсгал гарах болсон
гадаад, дотоод нөхцөл байдлыг олж
мэдэх
1921 оны Ардын хувьсгалын гол
зорилго, зорилт юу байв?
Хувьсгалын үйл явц, үр дүн, ач
холбогдлыг дүгнэн хэлэлцэх

4. Хувьсгал гарах болсон нөхцөл шалтгаан
Дотоод нөхцөл байдал Гадаад нөхцөл байдал
Монгол улс тусгаар тогтнолоо
алдсан.Улс төрийн эрх мэдэлгүй
болсон
Орос оронд 1917 оны 2-р сард
гарсан хөрөнгөтний ардчилсан
хувьсгал
Улс орны санхүү эдийн засгийн
байдал сул дорой, гадны нөлөөнд
байв
1917 оны 10-р сард Хаант
засаглалыг халж Зөвлөлт засаг
тогтов
Мөнгөний ханш ихээхэн унаж, Хятад
худалдаачидын мөлжлөг ширүүсэв
Монголд Оросоос Барон-Унгерний
удирдсан цагаантны хүч орж ирэв
Нийгмийн задрал, ялгарал хүчтэй
явагдаж байв
Дундад иргэн улс Монголыг өөртөө
бүр мөсөн эзлэн авах бодлогоо
идэвхижүүлэв.
Үндэсний үзэл, ухамсар улам
сэргэж, эх оронч, дэвшилтэт
ардчилсан үзэл санаа түгэн дэлгэрч
байв.
Эсэргүүцэл, тэмцэл, үймээн
хөдөлгөөн гарах болов

5. Хувьсгалын эхлэл
1918 оны дунд үеэс нүүрлэн ирж буй бодит аюулыг
нэгэнт мэдэрсэн үзэл, сэтгэл нэгт журмын нөхдийг
нэгтгэсэн хувьсгалт нууц бүлгэмүүд үүсэх эх
үүсвэр тавигдаж улмаар
Нийслэл Хүрээнд хэд
хэдэн нууц бүлгэм
бүрэлдэн бий болжээ.
Их хүрээ 1921

6. Нууц бүлгэм 1918-1919 онд бүрэлдэн бий болж үүсэн
байгуулагджээ.
Зүүн хүрээний
нууцбүлгэм
Консулын
дэнжийн бүлгэм
Ноёдын бүлгэм
С. Данзан
Д. Догсом
Ө. Дэндэв
М. Дугаржав
Д.Сүхбаатар нар
Д. Бодоо
Д. Чагдаржав
Д. Лосол
Х. Чойбалсан
Хатанбаатар Магсаржав
Жалханц хутагт Дамдинбазар
Да лам Пунцагдорж
Гүн Гомбо-Идшин
Дилавхутагт Жамсранжав
Д. Сүхбаатар Д. Лосол Д. Бодоо Д. Чагдаржав Х. Чойбалсан С. Данзан

7. Нууц бүлгэмүүдийн бодлого, үйл
ажиллагаа
 Алдагдсан эрхээ эргүүлэн авах арга зам
сүвэгчлэх
 Гадаад улсуудтай хэлхээ холбоо тогтоох
 Нууцаар журмын нөхөд, цэрэг зэвсэг
цуглуулах
 Цаг үеийн нөхцөл байдлуудыг үнэлж дүгнэх

8.  Хүрээний ба консулын бүлгэмийнхэн
1920.06.25-нд С. Данзаны гэрт хамтран
хуралдаж, хувьсгалын үйл хэрэгт чухал ач
холбогдолтой хэд хэдэн түүхэн шийдвэр
гаргажээ.
 2 бүлгэмийг нэгтгэх МАН байгуулав.
 Намын хүмүүс дагаж явах тангарагийн бичиг
хэмээх 9 зүйлтэй МАН-ын мөрийн хөтөлбөр,
дүрмийн баримт бичиг батлав.

9.  МАН-ын төлөөлөгчид ЗОУ-ын засгийн
газар зохих албаны хүмүүстэй уулзаж эрх
чөлөө, тусгаар тогтнолын тэмцэлдээ
тусламж хүсэж Богдын тамгатай бичгийг
өргөн барьсан.

10. Хувьсгалын өрнөлт
 1920.10.02-нд Барон Унгерний захирсан
цэргүүд Монголын хилрүү цөмрөн орсон.
 1921.02.04 –нд Барон Унгерн Их хүрээг эзлэн
авсан. Тэрээр Богд гэгээнийг хаан ширээнд
залж 5 яамыг байгуулав.
Төдөлгүй Унгерний үнэн нүүр
царай тодорч Монголчууд
түүнээс болгоомжилж эхлэв.

11.  Монгол ардын засгийн хэргийг бүгд түр
ерөнхийлөн захирах газар буюу Ардын Түр
Засгийн Газрыг 7 хүний бүрэлдэхүүнтэй
байгуулав.
МАН-ын хувьсгалын зүтгэлтнүүд

12. Ардын Түр Засгийн Газрын зорилго:
 Гамин, Цагаантныг хөөн зайлуулах
 Ард олны эрх ашгийг хамгаалах
 Эрдэм соёлыг хөгжүүлэх
 Улсын хурал хуралдуулж үндсэн хууль
боловсруулан тогтоох
 Хөрш зэргэлдээ улс орнуудтай найрсаг
харилцаа тогтоон бэхжүүлэх

13. Ардын хувьсгалын ялалт
 1921.03.17-нд Д. Сүхбаатарын нэрээр ЗОУ-ын
ГХАК-ын төлөөлөгч О.И. Макстенекээр
дамжуулан Хятадын цэргийн эрх баригчдад
тулган шаардах бичиг өгөв.
Хятадын тал хариу өгөөгүй тул 1921.03.18-нд
Ардын журамт цэрэг Хиагтыг чөлөөлөв.

14. 1921.07.08-ны өглөө ардын журамт цэрэг ба
улаан цэргийн хамтарсан хүчин нийслэл
хүрээг эзлэн авав.
1921.07.09-оны АТЗ засгийн эрх мэдлийг Богд
хаанаас шилжүүлэн авав.