1. О.Бямбасүрэн
У.Нарандэлгэр

2.  Ерөнхий ойлголт
 Урвалж
 Флотацийн технологи
 Флотацийн машин
 Технологийн схем

3. Froth-хөвөх гэсэн латин үгнээс гаралтай flotation
гэсэн үг. Шингэн ба хий нийлсэн заагт харилцан
адилгүй усанд норох шинжтэй эрдсүүдийн эгэл
хэсгүүд сонгомолоор наалдан бэхлэгдэх ялгаан
дээр флотациар баяжуулалт үндэслэгддэг. Уг
аргаар өнгөт металлын хүдрийн 90%, ховор
металл, металл бус эрдсийн ихэнхийг
баяжуулахад хэрэглэнэ. Гидрофил хэсэг-усны
молекул гадаргууг нь бүрхэх үзэгдэл. Эсрэг
тохиолдолд гидрофоб болно. Өөрөөр хэлбэл
эрдсийн норох, живэх шинжээс хамаарч явагдах
арга юм.

4. Флотаци
Хөөсөн Хальсан Тосон

5. Гидрофоб/нордоггүй/ шинжтэй эгэл хэсгүүд
булингад өгөгдсөн агаарын бөмбөлөгтэй
наалдан дээш хөөрч хөөс үүсгэн
гидрофиль/нордог/ шинж бүхий хэсгүүд нь
булингадаа үлдэх замаар
ялгарна.Үйлдвэрлэлд өргөн ашиглана.

6. Гидрофоб/нордоггүй/ эгэл хэсгүүд усны
гадарга дээр хальсан бүрхүүл үүсгэн,
гидрофиль/нордог/ хэсгүүд нь усандаа
живэх байдлаар ялгарна.

7. Гидрофоб/нордоггүй/ хэсгүүд булингад буй
тосны дусалд наалдан дээш хөвөн гарч ирж
гидрофиль нь хөвж үлддэг. Энэ аргыг алмаз
ялгахад хэрэглэдэг. Мөн эрдсийн эгэл
хэсгүүдийг гидрофоб зунгааралдсан
шингэнээр бүрхэгдсэн хатуу гадаргуугийн
оролцоотой наалдуулдаг.

8. Флотацийг илүү үр дүнтэй болгохын тулд усанд
уусдаггүй урвалжуудыг нэмж өгдөг. Энэ нь
сульфидын эрдсүүдийн гадаргуугийн таталцлын
хүчийг ихэсгэх ба багасгана.Флотаци нь
бүрдүүлэгчдийн криссталхими, хими бүтэц,
найрлагаас хамаарч гадаргуугийн хоорондын
таталцлын хүчний зөрөөнөөс хамаарна.
1.Гадаргын таталцал σ=A/S(нэгж талбайд
хийгдэх ажил)
2.Гадаргуугийн нийлсэн фазуудын периметрийн
нэгж уртад оногдоно.

9. Гидрофил хэсэг-усны молекул эгэл хэсгийн
гадаргууг нь бүрхэх үзэгдэл. Эсрэг
тохиолдолд гидрофоб болно.
Гидрофиль-Кварц, кальц, хээрийн жонш...
Гидрофоб-Молебден, графит, галанит,
тальк, халькопирит... орно. Норголтын шинж
чанарыг хатуу биетийн гадарга дээр ус
дусааж үзэхэд үүсэх дуслын байдлаас
тодорхойлж болно.

10. 

11. Хязгаарын өнцөг нь эгэл хэсгүүдийн хэмжээ,
гадаргуугийн шинж, бөмбөлгийн хэмжээ ба
булинга агаарын хольцын хөдөлгөөний шинж
чанараас хамаарна. Байгалын гидрофоб
шинжтэй зарим эрдсүүдийн норголтын
хязгаарын өнцөг өндөр байдаг. Ийм
эрдсүүдийг баяжууулахад нэмэлт урвалж
шаардлагагүй. Талькын норголтын хязгаарын
өнцөг 70-90˚,хүхэр 85-88˚,молебденит 75-85˚
байдаг.

12. Усжих процесс: Эрдсүүдийн усанд норох явцад түүний
гадаргууг тойрон усны молекулын шингэн үе үүсэхийг
хэлнэ.
Гистерези: Норголтын периметр дээр үйлчлэх хүчний
нөлөөгөөр эрдсийн гадаргуугаар тархах түүнйи тэлэлт
саатах үзэгдэл. Уг процесст
 Барзайлтаас
 Эрдсийн мөхлхөгүүд агаарын бөмбөлөгт наалдах ба
бөмбөлгөөс салах явцад эрдсийн гадаргаас жс агаараар,
агаар жаар халагдах байдлаас
 Эрдсийн гадаргаар хөөс холхих үзэгдэл
 Урвалжийн хэмжээ зэрэг нөлөөлнө.

13. Ф
Флотацичлагдах чадварыг өсгөх ба хурдан хугацаанд
эрдсийг бүрэн ялган авахын тулд урвалж нэмж өгнө.
Сүүлийн 3 урвалжуудыг модификаторууд гэнэ.
Урвалж
Цуглуулагч Хөөсрүүлэгч Идэвхжүүлэгч Дарагч
Орчин
тохируулагч

14. Цуглуулагч
Туйлт
Ионегэн
анион
сульфогидриль Оксогидриль
катион
Ионегэн бус
Туйлгүй

15. Туйлгүй(керосин,н.у.т-н масол)-усанд уусаж
дисиоцацид ордоггүй,гадаргуун молекултай
хими үйлчлэл байхгүй.
Туйлтай-Эрдсүүдийн гадаргатай харилцан
үйлчлэлцэнэ.
Сульфогидриль(ксантогенатууд,дитиофосоат
,меркаптан,тиофанол…)-өнгөт,хүнд.ховор
металлыг баяжуулахад хэрэглэнэ.
Ксантогенатууд(ROCS2M)-шар өнгөтэй,
талстлаг нунтаг,өвөрмөц үнэртэй. Ихэвчлэн
хүнд х

16. Ксантогенатууд(ROCS2M)-шар өнгөтэй,
талстлаг нунтаг,өвөрмөц үнэртэй. Ихэвчлэн
хүхрийн нэгдлийг баяжуулахад хэрэглэнэ.
Усан уусмалд ксантогенатууд нь анион ба
катион үүсгэн задарч анионууд нь эрдсийн
гадаргад абсорбцлагдана.ph<5,T=өндөр үед
амархан задарна. С-н хэлхээ уртсаж,
хүчиллэг орчинд түүний тогтворжилт
сайжирч цуглуулах үйлчилгээ нь идэвхжинэ.
Харин усан уусмалд буурна.

17. Амархан флотацичлагддаг эрдсийг этилийн
ксантогенатаар(C2H5OCS2K), мууг нь
бутилын(C4H9OCS2K) ба
амины(C9H11OCS2K)ксантогенатуудыг хэрэглэнэ.
Ксантогенатын 5-10%-н 20-100грыг 1 тонн
хүдэрт хэрэглэнэ.
Дитиофосфат(аэрофлот)-хар ногоон өнгөтэй,
хүхрийн нэгдэл агуулсан өнгөт холимог металлд
хэрэглэнэ. Таван хүхэрт фосфорын агуулга
ихсэх тусам цуглуулах чадвар нь ихсэнэ.1 тонн
хүдэрт 125-450гр хэрэглэнэ. Өргөн хэрэглээ нь
крезил,ксилений этил аэрофлот

18. Үүнд өөхөн хүчил, тэдний саван, алкиль
сульфатууд...орно.Сульфидын нэгдэл
агуулаагүй эрдсийг баяжуулахад
хэрэглэнэ.R-COOH(ОРГАНИК хүчил) R-
COOME(саван)
Өөхөн хүчлийг CACO3 CAF2 CANO3
(C6(PO4)3FE,CL,OH) BASO4 зэргийг
баяжуулахад хэрэглэнэ.Хэт хүчиллэг(ph<5),
хэт шүлтлэг(ph>12) орчинд баяжуулалтын
үр ашигт муу нөлөөтэй.

19. Туйлт органик нэгдэлд орох ба найрлагадаа
–OH,-COOH,-CO,-NH2,SO2OH зэрэг туйлт
нэгдлүүдийг хэрэглэнэ. Хөөсрүүлэгчийн
үндсэн зориулалт нь хөөс үүсгэх нөхцлийг
бүрдүүлэх ба булингад бага зэргийн
хөөсрүүлэгч хийхэд камерт үүссэн
бөмбөлгүүдийн бүхэллэг багасдаг. Мөн
бөмбөлгүүдийн хөөрөх хурдад нөлөөлдөг ба
0.8-8мм бөмбөлгүүдийн хөөрөх хурдыг
багасгадаг. Ингэснээр флотацийн булинга
дахь агаарын хэмжээ ихсэнэ.

20. Өргөн хэрэглээ нь нарны тос,ОПСБ,Т-
66,МИБК,циклогексанол,э-1,ТЭБ,Д-3 юм.
Нарны тос-тунгалаг шар өнгөтэй, торпений
спирт(C10H17OH) ба Н.У.Т агууулсан. 1 тн
хүдэрт 10-100гр хэрэглэнэ.Циклогексанолыг
хар тугалга ялгахад хэрэглэнэ.
Т-66 үр ашиг их, бага орцтой тул өргөн
хэрэглэнэ.

21. Цуглуулагчын абсорбцийг багасгаж, норцыг
сайжруулж, баяжмалыг муутгадаг бодис юм.
Өөрөөр хэлбэл флотацилах чадварыг
идэвхгүйжүүлнэ гэсэн үг(эрдсийг цианидаар
дарах). Цуглуулагчын ионыг дарагчын ионоор
дарах(галенит ба бусад сульфидыг хүхэрт
натриар дарахад хэрэглэнэ).Эсвэл
цуглуулагчийн жигд бус тархалтыг ашиглан
цуглуулагчийг даралгүй шууд эрдсээ
гидрофильжүүлэх. Хүхэрт натри нь сульфидийн
гадаргаас цуглуулагчийг зайлууна.

22. Шингэн шил-(mSio2NH2o) m,n-шингэн
шилний модуль
Үүнийг адилавтар шинж чанартай
бодисуудыг(кальцит,флюрт,шеелет) нэгээс
нөгөөг нь ялгахад хэрэглэнэ.
Органик дарагч-крахмал,танин,декстрин
Крахмал(C6H10O5)-молибденийг дарж зэсийг
баяжуулахад хэрэглэнэ.
Шүлтүүд(сода,идэмхий натри)-Эрдсийн
гадаргад усанд муу уусдаг ме-н гипс үүсгэж
түүнийг гидрофиль шинжтэй болгодог.

23. Зорилго:
-Булингын РН-г өөрчлөх
-Муу нөлөөт ионыг зайлуулах
-Шламын бүхэллэг ба задралын процессийг
тохируулах зорилгоор хэрэглэнэ.
 Цуглуулагч,дарагч,идэвхжүүлэгч урвалжын
үйлчлэл нь РН-с хамаарах тул зохистой
шүлтлэг орчин бий болгох ѐстой.Шүлтлэг
орчин үүсгэхэд Са(ОН)2, хүчиллэг орчин
үүсгэхэд Н2SO4 хэрэглэнэ.

24. 

25. Нөлөөлөх хүчин зүйлс:
 хүдрийн найрлага
 Бүхэллэг
 Булингын хатуулаг
 Температур
 Усны найрлага
 Урвалжын төрөл, онцлог
 Флотацын камерын з/б, зарчим
 Схем
 Хугацаа
 Булингийн эзлэхүүн
 Агаар өгөлт

26. Эдгээр хүчин зүйлс бүрдэж байж флотаци
явагдах ба үүнийг технологийн горим гэнэ.
Бүхэллэгийн хэмжээ 0.1-0.02
Булингын концентраци 25-35%
Булингын Температур 18-200 байвал
тохиромжтой. Харьцангуй том бүхэллэгтэй
хүдэр баяжуулахад өтгөрүүлэх,шүүх,хатаах
төхөөрөмжийн хүчин чадал ихсэх,
хөөсрүүлэгчээс бусад урвалжын хэмжээ
багасах боловч эрдэс хаягдах аюултай. Эсрэг
тохиолдолд ч бас тохиромжгүй.

27. 

28. Флотаци
Үндсэн
Хяналт
ын
цэвэрш
үүлэх
 Үндсэн-ашигт
эрдсийг хоосноос нь
салгана.
 Хяналтын-Үндсэн
флотаци дахь
хаягдлыг боловсруулж
хагдлын агуулгыг
доод хэмжээнд нь
хүргэх
 Цэвэршүүлэх-Хөөсөн
бүтээгдэхүүнийг
баяжуулж агуулгыг
өндөрсгөх

29.  Mn.wikipedia.org
 Google.com
 Youtube.com
 Лекц дэвтэр
 Инженэр лавлах-7