Odysseia ανθρωπομορφισμός

1. Οδύσσεια
 Τι είναι ανθρωπομορφισμός;
 Χαρακτηριστικά παραδείγματα
ανθρωπομορφισμών
 Ανθρωπομορφισμός-
Ορθολογισμός
 Οι θεοί του Ολύμπου
 Θεϊκή παρέμβαση
 Γιατί ο Όμηρος χρησιμοποιεί τους
ανθρωπομορφισμούς;

2. Λίγα λόγια για τον
ανθρωπομορφισμό…
Οι αρχαίοι Έλληνες
φαντάζονταν τους θεούς σαν
ανθρώπους και τους απέδιδαν
ανθρώπινα συναισθήματα,
αδυναμίες και σκέψεις.

3. Χαρακτηριστικά παραδείγματα
ανθρωπομορφισμών…
 Η οργή του Ποσειδώνα για τον
Οδυσσέα
 Ο έρωτας της Καλυψώς για τον
Οδυσσέα
 Ο θυμός του Δία
 Η συνέλευση των θεών μοιάζει με
την συνέλευση των ανθρώπων όπου
τον πρώτο λόγο έχει ο βασιλιάς
 Η συμπάθεια της Αθηνάς προς τον
Οδυσσέα

4. Συνέχεια…
 Προετοιμασίες θεών(π.χ. η
προετοιμασία του Ερμή, που δεν
κρατάει πολεμικό κοντάρι, αλλά
ραβδί)
 Οι θεοί φιλοξενούν όπως οι
άνθρωποι
 Η ασχολία των θεών με διάφορες
ανθρώπινες δραστηριότητες(π.χ. η
Καλυψώ υφαίνει)
 Οι θεοί συμβουλεύουν τους
ανθρώπους

5. Ανθρωπομορφισμός-Ορθολογισμός
Κατά την ομηρική εποχή υπήρχαν δύο βασικές γραμμές
σκέψεως: ο ορθολογισμός και ο ανθρωπομορφισμός. Ο
ορθολογισμός έκανε το παιχνίδι του ανθρωπομορφισμού
παραμερίζοντας κάθε μαγικό στοιχείο και διαμορφώνοντας τους
μύθους που είχε κληρονομήσει σύμφωνα με τα ανθρώπινα
μέτρα.

6. Οι θεοί του Ολύμπου
Όπως επικεφαλής του «κράτους της πόλεως» ήταν η βασιλική
οικογένεια, έτσι και ο θεϊκός κόσμος είχε επικεφαλής έναν δυνατό
βασιλέα [τον Δία], την σύζυγό του Ήρα, τους δύο αδελφούς του [τον
Ποσειδώνα και τον Πλούτωνα που, επειδή βασίλευε στον Άδη, τη
θέση του στο δωδεκάθεο του Ολύμπου έπαιρνε συνήθως η αδελφή
τού Δία, η Εστία, αλλά και αυτή, επειδή ήταν υποχρεωμένη να μένει
διαρκώς στο σπίτι, αντικαταστάθηκε αργότερα από τον νεότερο γιο
του Δία, τον Διόνυσο], τα επτά παιδιά του [την Αθηνά, τον
Απόλλωνα, τον Άρη, την Άρτεμη, την Αφροδίτη, τον Ερμή, τον
Ήφαιστο] και μια καλόβολη θεά [τη Δήμητρα] που η θέση της ήταν
περισσότερο κοντά στους ταπεινούς καλλιεργητές της γης. Το
πλήθος των άλλων θεών ή βρίσκονταν στην υπηρεσία των μελών
της θεϊκής βασιλικής οικογένειας (Ίρις, Μούσες, Ώρες, Γανυμήδης)
ή είχαν αναλάβει μικρότερα έργα στις επί μέρους περιοχές του
κόσμου και της ζωής (στη θάλασσα, στα ποτάμια, στα δάση, στα
χωράφια, στα λιβάδια, στον πόλεμο).
Ιστορία Ε. Έ, τ. Β’, σ. 70

7. Θεϊκή παρέμβαση
Οι θεοί παρέμβαιναν συχνά στην ζωή των ανθρώπων χωρίς
όμως να μεταθέτουν την ευθύνη ενός ανθρώπου σε έναν άλλο
άλλα ούτε να τους απαλλάσσουν από αυτήν. Όλο αυτό γινόταν
για να εκδηλώσουν οι θεοί το ενδιαφέρον τούς και μάλιστα
αποτελούσε τιμητικό στοιχείο, γιατί το θεϊκό ενδιαφέρον είναι
τιμητικό προνόμιο των ολίγων «αρίστων» (π.χ. η παρέμβαση της
Αθηνάς για βοήθεια προς τον Οδυσσέα).

8. Γιατί ο Όμηρος χρησιμοποιεί τους
ανθρωπομορφισμούς
Ο Όμηρος επινόησε το τέχνασμα τη θεϊκή παρέμβαση ώστε να οργανώσει την πλοκή
του, να δημιουργήσει κίνητρα και συμπτώσεις, να δίνει λύσεις και να ελέγχει εξελίξεις.
Τα ομηρικά επεισόδια, μικρά ή μεγάλα, περιέχουν ως αρχή, στη σύλληψη και στη
διαμόρφωσή τους, τη θεϊκή παρέμβαση ως αναπόσπαστο μέρος τους, χωρίς όμως και
να σημαίνει κάποιαν αδυναμία του ποιητή, πως τάχα δεν θα μπορούσε να κινήσει την
πλοκή του αλλιώς. Ο Όμηρος γενικά επιλέγει οι θεοί και οι άνθρωποι να συνεργάζονται
στη σκηνή του κόσμου, αλλά το πάνω χέρι να το έχουν οι θεοί.

9. ΤΕΛΟΣ!!!!!!!