Η αρχαία ελληνική μυθολογία ανήκει στην κοινή πολιτιστική κληρονομιά όσων μετέρχονται του δυτικού πολιτισμού.

1. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ
Πολιτιστικό Πρόγραμμα 2015-2016
«Τώρα ο Ρουβίκωνας κυλά γαλήνια στη Στύγα»
Συντονιστής : Ελένη Καννά
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ

2. • Η αρχαία ελληνική μυθολογία ανήκει στην κοινή
πολιτιστική κληρονομιά όσων μετέρχονται του δυτικού
πολιτισμού.

3. • Προκειμένου να
συνεννοηθούμε, και μάλιστα
εν συντομία και συνοπτικά,
λέμε ότι μια γυναίκα ζηλεύει
όπως η Μήδεια...
• Η Μήδεια αποκοιμίζει το δράκο και ο Ιάσονας αρπάζει το
χρυσόμαλλο δέρας

4. ότι είναι πιστή σαν την
Πηνελόπη...
• Πηνελόπη (Βατικανό)

5. ένας άνδρας είναι πολυμήχανος σαν Οδυσσέας,
διαστημικά πλοία και διαστημικοί σταθμοί
ονομάζονται Οδυσσείς,
διαστημικά ταξίδια λέγονται Οδύσσεια...

6. ο Τζέημς Τζόυς
φτιάχνει από το
καλούπι του ομηρικού
Οδυσσέα τη μορφή του
Λεοπόλδου Μπλουμ
στον δικό του
Οδυσσέα (1922)...

7. μιλούμε ακόμη για το οιδιπόδειο σύμπλεγμα ή το
σύμπλεγμα της Ηλέκτρας...

8. για μεταγενέστερους της αρχαιότητας συγγραφείς και
εικαστικούς καλλιτέχνες που αφορμώνται στη
μυθοπλασία τους από πρόσωπα και γεγονότα της
αρχαίας ελληνικής μυθολογίας…
H γέννηση της Αφροδίτης, Μποτιτσέλλι, Ουφίτσι

9. • Ο Οιδίποδας εκλιπαρεί τους θεούς, Gagnerau, Εθνικό Μουσείο Στοκχόλμης

10. • Χαλκιδική μελανόμορφη υδρία,
• Χαλκιδική μελανόμορφη υδρία με
τέρατα 540 π.Χ., Munich,
Antikensammlungen
• Η μυθολογία και τα
μυθικά πρόσωπα
φαίνεται να
συγκροτούν μια κοινή
κληρονομιά και ένα
στέρεο έδαφος
συνεννόησης και
επικοινωνίας

11. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ
Ο κεντρικός πυρήνας του μύθου συνίσταται από τρεις βασικές αλήθειες:
 είναι μια προσπάθεια ερμηνείας του μακρόκοσμου, των δυνάμεων που
ελέγχουν τον κόσμο και της σχέσης που έχουν τα ανθρώπινα πλάσματα
με αυτές τις δυνάμεις.
 είναι ένας συμβολικός τρόπος διδασκαλίας αυτών των πλασμάτων, για
το πώς μπορούν να τα βγάζουν πέρα με τις δυνάμεις της εξέλιξης, μέσα
από καθορισμένα ανοδικά μονοπάτια που καλείται να βαδίσει η
συνείδηση.
 είναι πιθανώς καταγραφή -με τη μορφή του θρύλου- πρώιμων
ιστορικών γεγονότων με συγκεκριμένες χωροχρονικές αναφορές.
Συγκεκριμένο παράδειγμα σε αυτή την περίπτωση είναι η μεγάλη
έρευνα που διεξάγεται για την ιστορικότητα της Ιλιάδας και της
Οδύσσειας.

12. • Ως φιλολογικό είδος είναι ιστορία με αφηγηματική αλληλουχία,
συνήθως παραδοσιακή και ανώνυμη, μέσω της οποίας ένας
δεδομένος πολιτισμός επικυρώνει τα κοινωνικά ήθη του ή
αφηγήσεις για την προέλευση του ανθρώπου και τα φυσικά
φαινόμενα, συνήθως με υπερφυσικούς ή φανταστικούς όρους.
• Ο όρος μύθος με την φιλολογική του έννοια απλώνεται σε ένα
ευρύ φάσμα εννοιών, η προσέγγιση των οποίων μπορεί να
γίνει είτε με ορθολογιστικό είτε με ρομαντικό τρόπο.
• Σύμφωνα με την ορθολογιστική εκδοχή ο μύθος είναι ψευδής
και μη αξιόπιστη ιστορία ή πεποίθηση.
• Σύμφωνα με την ρομαντική εκδοχή (προσέγγιση της εποχής
του Ρομαντισμού και όχι ρομαντική με την κοινή έννοια), ο
μύθος είναι διαισθητικός τρόπος κοσμικής κατανόησης.

13. ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
• Η εποχή των Θεών ή Θεογονία(γέννηση των Θεών): μύθοι
σχετικά με την προέλευση του κόσμου, των Θεών και της
ανθρώπινης φυλής.
• Η εποχή Θεών και Ανθρώπων: ιστορίες
αλληλεπιδράσεων μεταξύ Θεών, ημίθεων, και θνητών.
• Η εποχή των Ηρώων, όπου η θεία δραστηριότητα είναι
περιορισμένη.
Ο τελευταίος και μέγιστος των ηρωικών μύθων είναι του
τρωικού πολέμου (θεωρείται από πολλούς ερευνητές ως
ξεχωριστή τέταρτη περίοδος).

14. ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ
Άγαλμα του Ωκεανού στη Ρώμη

15. ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ
• Οι «μύθοι προέλευσης» ή οι «μύθοι δημιουργίας» αποτελούν μια
προσπάθεια να καταστεί ο κόσμος κατανοητός και να εξηγηθεί η
προέλευση του με απλούς όρους. Η ευρύτατα αποδεκτή άποψη για την
αρχή των πραγμάτων, όπως αναφέρεται από τον Ησίοδο στη Θεογονία,
ξεκινά με το Χάος, την πραγματική ανυπαρξία των πάντων.
Ωκεανός και Τηθύς (ψηφιδωτό Ζεύγμα, Ν.Α. Τουρκία)

16. • Από το κενό προέκυψε η Γαία και μερικά άλλα αρχικά θεία
όντα: ο Έρωτας, η Άβυσσος (τα Τάρταρα), και ο Έρεβος. Χωρίς
αρσενική βοήθεια η Γαία γέννησε τον Ουρανό που την
γονιμοποίησε αργότερα. Από την ένωση αυτή γεννήθηκαν
πρώτα οι τιτάνες: έξι αρσενικά και έξι θηλυκά όντα (Ωκεανός,
Κοίος, Κρίος, Υπερίων, Ιαπετός και Κρόνος, Θεία, Ρέα, Θέμις,
Μνημοσύνη, Φοίβη και Τηθύς), κατόπιν οι μονόφθαλμοι
Κύκλωπες και οι Εκατόγχειρες.

17. • Ο Κρόνος (ο νεότερος, πολύ πανούργος
και πιο φοβερός εκ των παιδιών της
Γαίας) με την προτροπή της μητέρας
του ευνούχισε τον πατέρα του Ουρανό
και έγινε ο κυβερνήτης των Θεών με την
αδελφή του Ρέα ως σύζυγο του ενώ οι
άλλοι τιτάνες έγιναν αυλικοί του. Η
σύγκρουση πατέρα γιου επαναλήφθηκε
όταν ο Κρόνος ήρθε αντιμέτωπος με τον
γιο του, Δία. Ο Δίας, με την βοήθεια της
μητέρα του Ρέας, προκάλεσε τον Κρόνο
σε πόλεμο για την βασιλεία των Θεών.
Εν τέλει, με τη βοήθεια των Κυκλώπων,
που ελευθέρωσε από τα Τάρταρα, ο
Δίας και οι σύμμαχοί του νίκησαν, ενώ
ο Κρόνος και οι τιτάνες φυλακίστηκαν
στα Τάρταρα.

18. GAIA PLEADS WITH POSEIDON TO SPARE THE LIFE A GIANT.
FROM AN ATTIC RED-FIGURE DRINKING CUP CIRCA 410 BCE.
ALTES MUSEUM, BERLIN

19. Ο Ήλιος και το άρμα του σε κρατήρα του 435 π.Χ. Από το Βρετανικό μουσείο, Λονδίνο.
Οι πρώτοι κοσμολόγοι άλλοτε δρούσαν ενάντια και άλλοτε υποστήριζαν δημοφιλείς
μυθικές εκδοχές που υπήρχαν στον ελληνικό κόσμο. Μερικές από αυτές τις δημοφιλείς
εκδοχές ίσως έχουν εξαχθεί από την ποίηση του Ομήρου και του Ησίοδου. Στον Όμηρο, η
γη περιγράφεται ως ένας επίπεδος δίσκος στην επιφάνεια του Ωκεάνιου ποταμού που
επιβλέπεται από έναν ημισφαιρικό Ουρανό με ήλιο, φεγγάρι και αστέρια. Ο Ήλιος διέσχιζε
τον ουρανό με το άρμα του τη μέρα και έπλεε γύρω από τη γη σε ένα χρυσό κύπελλο τη
νύχτα. Ο ήλιος, η γη, ο ουρανός, οι ποταμοί και οι άνεμοι καλούνταν στις προσευχές ως
προστάτες και στους όρκους ως μάρτυρες. Οι φυσικές σχισμές θεωρούνταν είσοδοι του
κάτω κόσμου, το βασίλειο του Άδη.

20. Ο Ποσειδών υποτάσσει τον Γίγαντα Πολυβώτη και δημιουργείται η Νίσυρος. Πίσω η Γαία
παρακαλεί για οίκτο. (Εικόνα από ερυθρόμορφο αγγείο του τέλους του 15ου αιώνα π.Χ., Staatliche
Museen του Βερολίνου).

21. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΘΕΟΝ
• Σύμφωνα με την κλασική μυθολογία, μετά την ανατροπή των
Τιτάνων, καθιερώθηκε το νέο Πάνθεο των θεών και θεοτήτων.
Μεταξύ των κυριότερων ελληνικών θεοτήτων της ελληνικής
μυθολογίας ήταν οι Δώδεκα Ολύμπιοι (ο περιορισμός του
αριθμού τους σε δώδεκα αποτελεί μια σχετικά σύγχρονη
καινοτομία), που κατοικούσαν στο όρος Όλυμπος υπό το
βλέμμα του Δια. Εκτός από τους Ολύμπιους, οι Έλληνες
λάτρευαν και θεότητες της υπαίθρου, τον τραγόμορφο Πάνα, τις
Νύμφες (πνεύματα των ποταμών), τις Ναϊάδες (που
κατοικούσαν σε πηγές), τις Νηρηίδες (που κατοικούσαν στη
θάλασσα), θεϊκούς ποταμούς, Σάτυρους, και άλλους.
Επιπλέον, υπήρχαν και σκοτεινές δυνάμεις του κάτω κόσμου,
όπως οι Ερινύες, που τιμωρούσαν αυτούς που διέπρατταν
εγκλήματα κατά συγγενών τους.
• Οι Δώδεκα Ολύμπιοι, έργο του Monsiau, 18ος αιώνας

22. ΑΠΟΛΛΩΝ, ΑΡΤΕΜΗ, ΛΗΤΩ ΚΑΙ ΤΙΤΥΟΣ.
ΑΜΦΟΡΕΑΣ, ΛΟΥΒΡΟ.
• Ο Τιτυός απαγάγει τη Λητώ. Με το
αριστερό του χέρι την έχει πάρει αγκαλιά
και προσπαθεί να την ανασηκώσει.
Αριστερά ο Απόλλωνας προσπαθεί να
συγκρατήσει τον Τιτυό, πιάνοντάς του το
χέρι. Δεξιά η Άρτεμη έχει υψωμένο το δεξί
της χέρι, ενώ στο αριστερό κρατάει το τόξο
της κι ένα βέλος. Ο Τιτυός αν και είναι
γίγαντας αποδίδεται μικρότερος από τους
θεούς οι οποίοι επιβάλλονται έτσι εκτός
από τη θεϊκή τους υπόσταση και από το
μέγεθος.

23. ΠΕΛΙΚΗ, ΥΨΟΣ 31 ΕΚ. 505-500 Π.Χ. THE STATE
HERMITAGE MUSEUM
• Στην α' πλευρά του αγγείου εικονίζεται ο Πηλέας που
κρατάει σφικτά στην αγκαλιά του τη Θέτιδα. Η Θέτιδα
φοράει διαφανή χιτώνα και ιμάτιο. Ένας πάνθηρας
εικονίζεται στον ώμο του Πηλέα, δείχνοντας έτσι τις
μεταμορφώσεις της Θέτιδας. Τη σκηνή παρακολουθεί
στα δεξιά ο πατέρας της Θέτιδας, ο Νηρέας.
• Σύμφωνα με το μύθο υπήρχε χρησμός, που τον
φανέρωσε ο Προμηθέας στον Ποσειδώνα και το Δία,
σύμφωνα με τον οποίο η Θέτιδα θα γεννούσε ένα γιο
που θα γινόταν πιο ισχυρός απ' τον πατέρα του. Οι θεοί
αποφάσισαν να παντρέψουν τη Θέτιδα μ' ένα θνητό, τον
Πηλέα.
• Η Θέτιδα είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται σε ζώο,
φωτιά κ.τ.λ. Ο Πηλέας έμαθε από τον Κένταυρο Χείρωνα
τις ικανότητες τις Θέτιδας και σύμφωνα με τη συμβουλή
του Χείρωνα, αγκάλιασε σφικτά τη Θέτιδα, για να την
εξαναγκάσει να γίνει δική του. Ο γιος που τελικά
γεννήθηκε ήταν ο Αχιλλέας.

24. ΑΘΗΝΑ, ΒΟΣΤΟΝΗ
• Στην α' όψη του αγγείου
εικονίζεται η Αθηνά να βαδίζει
προς τα αριστερά. Κρατάει την
ασπίδα της και το δόρυ στο
αριστερό της χέρι, ενώ με το δεξί
κρατάει το κράνος. Στην ασπίδα
υπάρχει η επιγραφή: ΝΙΚΕ ΚΑΛΕ
(Νίκη καλή). Στη β' όψη του
αγγείου εικονίζεται επίσης η
Αθηνά. Σύγκρινε με τους
ανάλογους παναθηναϊκούς
αμφορείς του ζωγράφου του
Κλεοφράδη

25. ΕΠΟΧΗ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
• Ανάμεσα στην εποχή που οι θεοί ζούσαν απόμακροι και την εποχή που έπαψαν να
παρεμβαίνουν στην ανθρώπινη ιστορία, εξελίχθηκε μια σύντομη μεταβατική εποχή
στην οποία θεοί και θνητοί ζούσαν μαζί. Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες
περιλαμβάνονται στο Μεταμορφώσεις του Οβιδίου και διαιρούνται σε δύο θεματικές
ενότητες: ιστορίες αγάπης, και ιστορίες θείας τιμωρίας.
• Οι ιστορίες αγάπης συχνά συνεπάγονται αιμομιξία ή αποπλάνηση και ένωση μιας
θνητής με θεό, με καρπούς του έρωτα ηρωικούς απογόνους. Πιο σπάνια, μια θεά
ζευγαρώνει με έναν θνητό, όπως στον ομηρικό Ύμνο για την Αφροδίτη, όπου η θεά
ενώνεται με τον Αγχίση και γεννά τον Αινεία.
• Ο Αινείας μεταφέρει
τον πατέρα του.
Μελανόμορφη οινοχόη,
περ. 520-510 π.Χ.,
Μουσείο του Λούβρου

26. • Απεικόνιση του Θεού Έρωτα. Πίνακας του Καραβάτζιο, περ. 1600

27. Η περίοδος περιλαμβάνει την συσχέτιση σημαντικών πολιτιστικών
καινοτομιών ή εφευρέσεων με μυθικά πρόσωπα. Για παράδειγμα, ο
Προμηθέας κλέβει την φωτιά από τους θεούς για να την δώσει στους
ανθρώπους, ο Τάνταλος κλέβει το νέκταρ και την αμβροσία από το
τραπέζι του Δια και το δίνει στους υπηκόους του αποκαλύπτοντας τα
μυστικά της αθανασίας, η Δήμητρα διδάσκει τη γεωργία και τα Μυστήρια
στον Τριπτόλεμο, ο Μαρσύας εφευρίσκει τον αυλό και διαγωνίζεται με τον
Απόλλωνα. Οι περιπέτειες του Προμηθέα και η τιμωρία του οριοθετούν
ένα σημείο αναφοράς ανάμεσα στην ιστορία των θεών και των
ανθρώπων.

28. ΗΡΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
• Η εποχή στην οποία ζούσαν οι ήρωες είναι γνωστή ως ηρωική εποχή.
• Μετά την άνοδο της λατρείας των ηρώων, θεοί και ήρωες θεωρούνται εξίσου
ιεροί και επικαλούνται από κοινού σε όρκους και προσευχές. Σε αντίθεση με
την εποχή των θεών, κατά τη διάρκεια της ηρωικής εποχής, οι ήρωες δεν
αποτελούν μια καθορισμένη κλειστή ομάδα. Μείζονες θεοί δεν γεννιούνται
πλέον, αλλά νέοι ήρωες μπορούν πάντοτε να αναδειχθούν. Μια άλλη
σημαντική διαφορά είναι ότι ο ήρωας προσδιορίζει την εθνολογική
ταυτότητα της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας. Αντίθετα, οι θεοί θεωρούνταν
καθολικοί.
• Οι μνημειώδεις εκδηλώσεις προς τιμήν του Ηρακλή θεωρούνται ως η
απαρχή της εποχής των ηρώων. Στην ηρωική εποχή έχουν επίσης αποδοθεί
τρία μεγάλα στρατιωτικά γεγονότα, η Αργοναυτική εκστρατεία, ο Τρωικός
καθώς και ο Θηβαϊκός πόλεμος.

29. Ο Ηρακλής με τον μικρό Τήλεφο, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι
Ορισμένοι ερευνητές θέλουν να πιστεύουν ότι
πίσω από τον μυθο του Ηρακλή κρύβεται μια
αληθινή ιστορία. Μερικοί ερευνητές εξετάζουν την
ιστορία του Ηρακλή ως μια αλληγορία της
διέλευσης του Ήλιου από τις δώδεκα θέσεις του
ζωδιακού κύκλου. Άλλοι στηρίζονται σε
προγενέστερους μύθους, παρουσιάζοντας την
ιστορία του Ηρακλή ως τοπική προσάρτηση
ηρωικών μύθων που είχαν ήδη εδραιωθεί.

30. • Συμφωνα με τον μύθο, ο Ηρακλής
ήταν γιος του Δια και της Αλκμήνης,
εγγονής του Περσέα. Οι μυθικές
μοναχικές περιπλανήσεις του ήταν
πηγές πολλών δημοφιλών θρύλων.
Στην τέχνη και τη λογοτεχνία, ο
Ηρακλής παρουσιαζόταν ως ένας
εξαιρετικά ισχυρός άνδρας μετρίου
αναστήματος. Χαρακτηριστικό του
όπλο ήταν το τόξο, αλλά και το
ρόπαλο. Σχέδια σε αγγεία
αποδεικνύουν την απαράμιλλη
δημοτικότητα του Ηρακλή, καθώς η
μάχη με τον λέοντα απεικονίζεται
πολλές εκατοντάδες φορές.
• Ηρακλής και Λερναία Ύδρα_ πίνακας του Antonio
del Pollaiolo_πινακοθήκη Uffizi

31. ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
Ο Πίνδαρος, ο Απολλώνιος και ο Απολλόδωρος προσπάθησαν να
δώσουν πλήρη κατάλογο των Αργοναυτών. Παρόλο που ο Απολλώνιος
έγραψε το ποίημα τον 3ο αιώνα π.Χ., η ιστορία των Αργοναυτών
θεωρείται παλαιότερη από την Οδύσσεια, η οποία παρουσιάζει καποια
αναλογία με τις περιπλανήσεις του Ιάσονα. Ορισμενοι Έλληνες
ερευνητές θεωρούν την εκστρατεία αυτή (ως βασιζόμενη σε κάποιο
άγνωστο ιστορικό γεγονός), μαρτυρία για ενα πρώτο βήμα εξάπλωσης
του ελληνικού εμπορίου στον Εύξεινο Πόντο. Η τραγική ιστορία της
Μήδειας, κόρης του Αιήτη, του βασιλιά της Κολχίδας και της ωκεανίδας
Ίδας, υπήρξε πηγή έμπνευσης για μεγάλο αριθμό συγγραφέων και
καλλιτεχνών απο την αρχαιότητα έως σήμερα.

32. ΟΙΚΟΣ ΤΟΥ ΑΤΡΕΑ ΚΑΙ ΘΗΒΑΪΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
Ο Κάδμος σπέρνει τα δόντια του Δράκου, έργο του Maxfield Parrish
Μετά την Αργοναυτική εκστρατεία και πριν τον Τρωικό Πόλεμο, υπήρξε μια γενιά που έγινε
γνωστή επειδή διέπραξε φρικτά εγκλήματα. Σε αυτήν την γενιά ανήκουν ο Θυέστης και ο Ατρέας
από το Άργος. Πίσω από τον μύθο του Οίκου του Ατρέα (μια από τις δυο βασικές ηρωικές
δυναστείες μαζί με τον Οίκο του Λάβδακου) έγκειται το πρόβλημα της εκχώρησης εξουσίας και
του θεσμού της διαδοχής στην κυριαρχία. Οι δίδυμοι Ατρέας και Θυέστης μαζί με τους
απογόνους τους διαδραμάτισαν καθοριστικό ρολό στην αποκέντρωση της εξουσίας στις
Μυκήνες.

33. • Ο Θηβαϊκός Κύκλος ασχολείται κυρίως με τον Κάδμο, τον
ιδρυτή της πόλης, ενώ περιγράφει και τις πράξεις του Λάιου και
του Οιδίποδα. Οι περιπέτειες των τριών αυτών οδήγησαν στην
λεηλασία της πόλης από τους Επτά επί Θήβας και τους
Επιγόνους. Όσον αφορά τον Οιδίποδα, μια προγενέστερη
επική εκδοχή περιγράφει μια διαφορετική ιστορία (σύμφωνα με
την οποία συνέχισε να κυβερνάει στην Θήβα και μετά από την
αποκάλυψη ότι η Ιοκάστη ήταν η μητέρα του ενώ στη συνέχεια
παντρεύτηκε μια δεύτερη σύζυγο, που έγινε η μητέρα των
παιδιών του) από την ευρύτερα γνωστή σήμερα μέσω
τραγωδιών (π.χ. Οιδίπους Τύραννοςτου Σοφοκλή) και
μεταγενέστερων μυθολογικών αφηγήσεων.

34. • Ο Τρωικός Πόλεμος παρέχει μια ποικιλία θεμάτων και
αποτέλεσε βασική πηγή έμπνευσης για τους αρχαίους Έλληνες
καλλιτέχνες. Η καλλιτεχνική προτίμηση για θέματα που
απορρέουν από τον Τρωικό Κύκλο δείχνει τη σημασία του για
τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ο ίδιος μυθολογικός κύκλος
επίσης ενέπνευσε μια σειρά από μεταγενέστερες ευρωπαϊκές
λογοτεχνικές γραφές. Πιο συγκεκριμένα, Ευρωπαίοι συγγραφείς
του Μεσαίωνα συχνά μελετούσαν τον Όμηρο και ανέσυραν από
τους μύθους της Τροίας πάμπολλες ηρωικές και ρομαντικές
αφηγήσεις που εύκολα προσάρμοζαν στο δικό τους
περιβάλλον.

35. «Η Βρισηίς οδηγείται στον Αγαμέμνονα από τους Ταλθύβιο και Ευρυβάτη.»
Τοιχογραφία τουΤιέπολο στη Villa Valmarana της Βιτσέντζα (1757).

36. • Ο Αχιλλέας σκοτώνει έναν Τρωαδίτη αιχμάλωτο ενώ ο Χάρων παρακολουθεί.
Ερυθρόμορφο αγγείο του 4 αι. π.X.

37. Ο γάμος του Πηλέα με την Θέτιδα, έργο του Hans Rottenhammer

38. Στο έργο Η Οργή του Αχιλλέα του Giovanni Battista Tiepolo (1757, 300 x 300 cm, Villa
Valmarana, Vicenza), ο Αχιλλέας εξοργισμένος επειδή ο Αγαμέμνων διεκδικεί της αιχμάλωτη
Βρισηίδα τραβάει το σπαθί του για να τον σκοτώσει. Η ξαφνική εμφάνιση της θεάς Αθηνάς,
που σε αυτήν την τοιχογραφία αρπάζει τον Αχιλλέα από τα μαλλιά, αποτρέπει την πράξη βίας

39. • Ο El Greco εμπνεύστηκε την ελαιογραφία Λαοκόων (1608–1614, 142 x 193 εκ., National
Art Gallery, Ουάσινγκτον) από τον γνωστό ιερέα της Τροίας που προσπάθησε να
καταστρέψει τον Δούρειο Ίππο και τελικά σκοτώθηκε από θαλάσσια ερπετά.

40. • Η εκδίκηση του Ορέστη. Ο Ορέστης έχει ήδη βυθίσει το σπαθί του δυο φορές στο σώμα
του Αίγισθου και τον έχει γκρεμίσει από το θρόνο. Κοιτά όμως μαζί με την αδερφή του, τη
Χρυσόθεμη, προς την αντίθετη πλευρά τη μητέρα του την Κλυταιμνήστρα, που έρχεται
ορμητική .

41. • Υδρία καλπίς, γύρω στο 480-475 π.Χ. Αρχ. Μουσείο Νεάπολης, Σκηνές από την άλωση της Τροίας
• Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες κάλπες της αρχαϊκής αγγειογραφίας, γεμάτη ένταση,
θλίψη και απόγνωση.
• Σκηνές από την άλωση της Τροίας. Ο Αίαντας ορμητικός έχει αρπάξει
την Κασσάνδρα από τα μαλλιά και κρατά απειλητικά το ξίφος του. Η
Κασσάνδρα ικέτισσα στο άγαλμα της Αθηνάς παρακαλάει τον Αίαντα
να τη λυπηθεί. Αριστερά ο Αινείας κουβαλάει τον Αγχίση, ενώ
προπορεύεται ο μικρός Ασκάνιος.

42. • Αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας , 500-495 π.Χ. Παρίσι, Μουσείο
του Λούβρου
• Στην α' πλευρά του αγγείου εικονίζεται η γνωστή από τον
Ηρόδοτο και το Βακχυλίδη ιστορία του Κροίσου με το
Σόλωνα. Ο Κροίσος βρίσκεται πάνω στην πυρά, που
αποτελείται από πολλές στρώσεις κορμών. Κάθεται σε
πολυτελή θρόνο, στρωμένο με δέρμα αιλουροειδούς. Είναι
στεφανωμένος με δάφνινο στεφάνι. Στο αριστερό του χέρι
κρατά σκήπτρο, ενώ με το δεξί κάνει σπονδή με μια φιάλη.
Μπροστά από τα ξύλα ο υπηρέτης Εύθυμος, με δυο
δαυλούς ετοιμάζεται να ανάψει την πυρά.
• Ο Μύσων στην αναπαράσταση αυτή ακολουθεί την ιστορία
όπως την αναφέρει ο Βακχυλίδης (Επίνικος ΙΙΙ 23 κ.ε.) Ο
Κροίσος μετά την ήττα του από τον Κύρο, βασιλιά των
Περσών, αποφασίζει να αυτοπυρποληθεί. Γι' αυτό το λόγο
δεν παραβρίσκονται Πέρσες, ο Κροίσος είναι πολυτελώς
ντυμένος, ήρεμος και χωρίς δεσμά.

43. • Στη β' πλευρά του αγγείου
εικονίζεται η απαγωγή της
βασίλισσας των Αμαζόνων
Αντιόπης από το Θησέα. Η
Αντιόπη φορά σκυθική
ενδυμασία και κρατά στο χέρι
της τον ελαφρύ πέλεκυ των
Αμαζόνων. Το Θησέα βοηθά ο
φίλος του Πειρίθους. Και οι
τρεις κοιτούν προς τα πίσω,
προφανώς προς τις άλλες
Αμαζόνες, οι οποίες εννοείται
ότι τους καταδιώκουν.

44. • Η Μήδεια ξανανιώνει τον Ιάσονα
Υδρία ύψος 56,2 εκ. 480-470 π.Χ. Βρετανικό Μουσείο Ε163
• Στο κέντρο της σύνθεσης, πάνω από μια μεγάλη
φωτιά βρίσκεται ένας τρίποδας με λέβητα, μέσα
από τον οποίο ξεπροβάλλει ένα κριάρι. Αριστερά η
Μήδεια, ρίχνει κάποια βότανα από ένα κύπελλο
που κρατάει στο αριστερό της χέρι. Η Μήδεια
φοράει χιτώνα και ιμάτιο και τα μαλλιά τα
συγκρατεί μια φαρδιά ταινία. Δεξιά στέκεται ο
γερασμένος και ασπρομάλλης Ιάσονας,
στηριγμένος σε βακτηρία, που περιμένει
ανυπόμονα την ολοκλήρωση της τελετής, για να
γίνει και πάλι νέος. Πάνω από τις μορφές οι
επιγραφές: ΙΑΣΟΝ ΜΕΔΕΙΑ

45. • «Ζούμε σε απομυθοποιημένο και αντιηρωικό κόσμο».
• «Πρέπει να δημιουργούμε μύθους. Προσωπικούς μύθους».
• «Μεγάλο ηθικό δίδαγμα των μύθων , ότι δε φαίνεται ο
συγγραφέας».
• «Η σημασία του μύθου κρύβεται μέσα σ’ αυτό που δε φαίνεται
και όχι σ’ αυτό που διαβάζεται».
•