Το θέμα που έπεσε στην Έκθεση στα ΕΠΑΛ και ολα τα θέμα στα Νέα Ελληνικά
Φθόγγοι και γράμματα
1. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
Σελίδα 1
ΦΘΟΓΓΟΙ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Οι φθόγγοι της αρχαίας ελληνικής παριστάνονται με 24
γράμματα, που είναι ίδια με της νέας. Το σύνολο των γραμμάτων
αυτών λέγεται ελληνικό αλφάβητο.
Οι φθόγγοι διαιρούνται , όπως και στη νεοελληνική γλώσσα σε
φωνήεντα και σε σύμφωνα.
α) Τα φωνήεντα της αρχαίας, ως φθόγγοι παριστάνονται με τα 7
γράμματα:
α, ε, η, ι, ο, ω, υ. Τα φωνήεντα είναι φθόγγοι που μπορούν και μόνοι
τους να σχηματίσουν συλλαβή: π.χ. ἕαρ.
β) Τα σύμφωνα της αρχαίας, ως φθόγγοι παριστάνονται με τα
17 γράμματα:
β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π, ρ, σ (ς), τ, φ, χ, ψ.
Διαίρεση των φωνηέντων
Τα φωνήεντα της αρχαίας ελληνικής
διαιρούνται σε βραχύχρονα και μακρόχρονα.
α) Τα βραχύχρονα προφέρονταν σε σύντομο
χρόνο και παριστάνονται με τα γράμματα ε, ο .
β) Τα μακρόχρονα προφέρονταν σε μακρύτερο
χρόνο, σε διπλάσιο περίπου από τα βραχύχρονα,
και παριστάνονται με τα γράμματα η, ω.
γ) Τα α, υ, ι, ονομάζονται δίχρονα γιατί
παριστάνουν φθόγγους άλλοτε μακρόχρονους
και άλλοτε βραχύχρονους.
2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
Σελίδα 2
Διαίρεση συμφώνων
Οι δίφθογγοι της αρχαίας ελληνικής είναι : αι, ει, οι, υι αυ,
ευ, ηυ, ου, ᾳ, ῃ, ῳ
Οι δίφθογγοι γενικά είναι μακρόχρονοι.
Εξαιρούνται: οι δίφθογγοι αι και οι που λογαριάζονται
ως βραχύχρονοι όταν βρίσκονται εντελώς στο τέλος
ασυναίρετης κλιτής λέξης. π.χ. οἱ ναῦται, οἱ κῆποι κ.τ.λ.
Το αι και το οι όμως είναι μακρόχρονα στην κατάληξη
της ευκτικής και στο τέλος των επιρρημάτων και
επιφωνημάτων. π.χ. παιδεύοι, παιδεύσαι, παπαῖ κ.τ.λ.
Βλέπε: §§ 16,19,20, 25 της σχολικής γραμματικής της
αρχαίας ελληνικής.
3. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
Σελίδα 3
ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ
6. Η μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται παίρνει
περισπωμένη, εμπρόςαπό βραχύχρονη λήγουσα ( μακρό
προ βραχέος περισπάται)
7. Η θέση μακρόχρονη συλλαβή ως προς τον τονισμό
λογαριάζεται βραχύχρονη.
8. Η μακροκατάληκτη γενική και δοτική
των πτωτικών όταν τονίζεται στη λήγουσα,
παίρνει περισπωμένη.
1.Καμιά λέξη δεν τονίζεται πάνω από την
προπαραλήγουσα.
2. Όταν η λήγουσα είναι μακρόχρονη η προπαραλήγουσα
δεν τονίζεται.
3. Η προπαραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει πάντοτε
οξεία.
4. Κάθε βραχύχρονη συλλαβή όταν τονίζεται παίρνει
πάντοτε οξεία.
5.Η μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει
οξεία, εμπρός από μακρόχρονη λήγουσα.
θέση μακρόχρονη συλλαβή λογαριάζεται
αν έχει βραχύχρονοφωνήεν, αλλά ύστερα
από αυτό ακολουθούν στην ίδια λέξη δύο
ή περισσότερα σύμφωνα ή ένα διπλό
σύμφωνο, ἄλ-λος, θερ-μός κτλ.)
