Αρχαία Α Γυμνασίου ενότητα 7

1. Φύλλο Εργαζίας Δομημένης Μορθής
Σηα Αρταία Ελληνικά ηης Α Γσμναζίοσ
Ενόηηηα 7η :Η λύζη ηοσ γόρδιοσ δεζμού
Α ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:
1) Ο Αλζξανδροσ Γϋ ο Μακεδϊν (356 π.Χ - 323 π.Χ.) ι Μζγασ Αλζξανδροσ,
ιταν βαςιλιάσ τθσ Μακεδονίασ, θγεμόνασ τθσ Ρανελλινιασ Συμμαχίασ κατά τθσ Ρερςικισ
αυτοκρατορίασ.
Γεννικθκε ςτθν Ρζλλα τθσ Μακεδονίασ τον Ιοφλιο του ζτουσ 356 π.Χ.. Γονείσ του ιταν ο
βαςιλιάσ Φίλιπποσ Β' τθσ Μακεδονίασ και θ πριγκίπιςςα Ολυμπιάδα τθσ Ηπείρου. Ωσ
βαςιλιάσ τθσ Μακεδονίασ αναμόρφωςε το Μακεδονικό βαςίλειο , το εξζλιξε ςε
ςθμαντικι δφναμθ του Ελλθνικοφ κόςμου και το διαμόρφωςε ςε παγκόςμια
υπερδφναμθ. Ωσ Μακεδόνασ είχε ςυνείδθςθ τθσ ελλθνικισ του καταγωγισ.]
Υπιρξε ζνασ από τουσ ςπουδαιότερουσ ςτρατθγοφσ ςτθν ιςτορία, που κατζκτθςε το
μεγαλφτερο μζροσ του τότε γνωςτοφ κόςμου (Μικρά Αςία, Ρερςία, Αίγυπτο κλπ),
φτάνοντασ ςτισ παρυφζσ τθσ Ινδίασ, και χωρίσ να ζχει θττθκεί .
2) Με τον όρο γόρδιοσ δεςμόσ εννοείται ςφμφωνα με τισ φιλολογικζσ μαρτυρίεσ
περίπλοκοσ δεςμόσ (κόμποσ) από φλοιό κρανιάσ που ζδενε το άρμα του Γόρδιου, πατζρα
του Μίδα και αρχαίου βαςιλζα τθσ Φρυγίασ. Κατά τθν παράδοςθ τον γόρδιο δεςμό
ζκοψε ο Αλζξανδροσ Γϋ ο Μακεδϊν.
Β Δ΢ΑΣΕΙΣ :
3 ) Αφοφ διαβάςετε με προςοχι το αρχαίο κείμενο ςτθ ςελίδα 52 του βιβλίου ςασ
ςυνεργαςτείτε με τον διπλανό ςασ για να αποδϊςετε ςτα ν.ε. το κείμενό μασ. Θα ςασ
βοθκιςουν τα γλωςςικά ςχόλια που παρατίκενται ςτθ ςελίδα 53. Αν ζχετε δυςκολίεσ
ςτθν προςπζλαςθ του κειμζνου, τζτοιεσ για τισ οποίεσ δε βρίςκεται θ απάντθςθ ςτα
Γλωςςικά ςχόλια, απευκυνκείτε ςτθν κακθγιτριά ςασ .Στο τζλοσ του φφλλου εργαςίασ
υπάρχει θ μετάφραςθ.

2. 4) Γιατί ο Αλζξανδροσ κζλθςε να δει τθν άμαξα με το
Γόρδιο δεςμό;
5) Ρϊσ περιγράφεται ο Γόρδιοσ δεςμόσ; Ροιεσ
δυςκολίεσ παρουςίαηε;
6 ) Ρϊσ ζλυςε ο Αλζξανδροσ το δεςμό;
7 ) Ρωσ αποδεικνφει το κείμενο τθν πίςτθ του
Αλζξανδρου ςτα κεϊκά ςθμάδια;
8) Οι χρθςμοί και τα κεϊκά ςθμάδια επθρζαηαν τθ ηωι
των ανκρϊπων ςτο παρελκόν;
9)Να αποδϊςεισ ςτα νζα ελλθνικά τισ φράςεισ του κειμζνου:
 ὅζηιρ λύζειε ηοῦ ζςγοῦ ηῆρ ἁμάξηρ ηὸν δεζμόν, ηοῦηον σπῆναι ἄπξαι ηῆρ
Ἀζίαρ.
 Ἦν δὲ ὁ δεζμὸρ ἐκ θλοιοῦ κπανίαρ καὶ ηούηος οὔηε ηέλορ οὔηε ἀπσὴ
ἐθαίνεηο
 Ἀλέξανδπορ δὲ ὡρ ἀπόπυρ μὲν εἶσεν ἐξεςπεῖν λύζιν ηοῦ δεζμοῦ παίζαρ
ηῷ ξίθει διέκοτε ηὸν δεζμὸν καὶ λελύζθαι ἔθη.
10) Αφοφ διαβάςεισ τον Λεξιλογικό πίνακα ςτθ ςελ 54 να αντιςτοιχίςεισ τισ λζξεισ τθσ
ςτιλθσ Α με τισ κατάλλθλεσ ςτθ ςτιλθ Β, ϊςτε να ςχθματιςτοφν αποδεκτά ονοματικά
ςφνολα. Α Β
1. ςυναινετικό α. διαηφγιο
2. ηευγαρωτι β. ηφγι
3. ηυγωματικό γ. ςυηυγίασ
4. αςφμμετροι δ. αρικμόσ
5. κλζβει ςτο ε. ηυγοί
6. ριματα πρϊτθσ ςτ. ομοιοκαταλθξία
7. ηυγόσ η. οςτό
11) Να ςυμπλθρϊςεισ τα κενά με τθν κατάλλθλθ λζξθ από το Λεξιλογικό Ρίνακα:
α. Ο γεωργόσ ………………………………… τα βόδια ςτο αλζτρι και άρχιςε το όργωμα.
β. Το ………………………………… νεόνυμφων ζφυγε για γαμιλιο ταξίδι ςτθ Χαβάθ.
γ. Το ξαφνικό ………………………………… του εχκροφ ςτθν πόλθ προκάλεςε πανικό ςτουσ
κατοίκουσ τθσ.
δ. Στθν παραδοςιακι ποίθςθ ςυναντάμε τθ ………………………………… ομοιοκαταλθξία.
ε. Το φαρμακείο διακζτει ………………………………… ακριβείασ.
12) Διάβαςε τθν παραγωγι ουςιαςτικϊν ςτθ ςελ 56 ςτθ ςυνζχεια χρθςιμοποιϊντασ τθν
κατάλλθλθ κατάλθξθ να ςχθματίςετε παράγωγα ουςιαςτικά τθσ α.ε. που να δθλϊνουν
ό,τι ηθτείται ςτθν παρζνκεςθ:
1. ςτζγω > ςτζγασ………. (όργανο ι μζςο)
2. λοφω > λου………. (τόποσ)
3. ηϊννυμι > ηως………. (όργανο ι μζςο)
4. ὀρχοῦμαι > ὀρχις………. (τόποσ)
5. αἰςκάνομαι > αἰςκθ……… . (όργανο ι μζςο)
6. βαίνω > βακ………. (όργανο ι μζςο)

3. 7. γυμνάηω > γυμνας………. (τόποσ)
8. ψιχω (ξφνω, τρίβω) > ψικ………. (όργανο ι μζςο)
13 )Να αντιςτοιχίςετε τα ριματα τθσ ςτιλθσ Α με τα παράγωγα ουςιαςτικά τθσ ςτιλθσ Β:
Α Β
1. ἐγείρω α. δρζπανον
2. λφω β. διαβατιριον
3. ῥζω γ. βουλευτιριον
4. βουλεφω δ. ςιμαντρον
5. διαβαίνω ε. προβοςκίσ
6. κινζω-ῶ ςτ.ρεῖκρον
7. ςθμαίνω η. ἐγερτιριον
8. δρζπω θ. λφτρον
9. προβόςκω κ. κινθτιρ
14) Να ςυμπλθρϊςεισ τα κενά με τον κατάλλθλο τφπο του παρατατικοφ και αορίςτου:
α. Οἱ Ἀκθναῖοι ἀεί ………………………….. / ………………………….. (κφω) τοῖσ κεοῖσ.
β. Οὗτοσ τοῖσ ἄρχουςιν ………………………….. / ………………………….. (ὑπακοφω).
γ. Σφ ………………………….. / ………………………….. (γυμνάηω) τα ςϊματα τῶν παίδων.
δ. Οὗτοι ………………………….. / ………………………….. (καυμάηω) τθν ἀρετιν τοῦ ἀνδρόσ.
ε. Ἀλζξανδροσ ………………………….. / …………………………..(λφω) τον δεςμόν τοῦ ηυγοῦ τῆσ
ἁμάξθσ.
15) Να ςυνδυάςετε τισ προκζςεισ: πρό, ἐπί, ἐν, κατά, ἐκ με το ριμα ἄγω και να
ςχθματίςετε το α’ ενικό πρόςωπο τθσ οριςτικισ παρατατικοφ και αορίςτου:
Ραρατατικόσ Αόριςτοσ
πρό + ἄγω = -------------------------------- --------------------------------
ἐπί + ἄγω = -------------------------------- --------------------------------
ἐν + ἄγω = -------------------------------- --------------------------------
κατά + ἄγω = -------------------------------- --------------------------------
ἐκ + ἄγω = -------------------------------- --------------------------------
16)Να ςυμπλθρϊςετε τισ παρακάτω φράςεισ με τουσ κατάλλθλουσ τφπουσ του εἰμὶ ςτον
παρατατικό.
α. Ὑμεῖσ φίλοι καὶ ςφμμαχοι τῶν Ἀκθναίων ………………
β. Ὁ Δθμοςκζνθσ μζγασ ριτωρ καὶ ςοφιςτισ ………………….
γ. Ἅπαντεσ γιγνϊςκουςιν ὅτι ἡμεῖσ οὐκ ………………….. πολζμιοι ὑμῶν.
δ. Σωκράτθσ λζγει ὅτι ςὺ ……...... εἷσ ἐκ τῶν μακθτῶν αὐτοῦ.
ε. Αἱ ἐλπίδαι τῆσ ςῳτθρίασ ………………. καὶ πολλαὶ καὶ μεγάλαι.
Γ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

4. 17) Αφθγιςου ςε ζναν ςυμμακθτι ςου που ζλειπε από το μάκθμα για όςα αναφζρει ο
Αρριανόσ για τθ λφςθ του γόρδιου δεςμοφ.
18)Τι ςθμαίνει ςιμερα θ φράςθ: γόρδιοσ δεςμόσ; Να τθ χρθςιμοποιιςετε μζςα ςε
πρόταςθ,ϊςτε να φανεί θ ςθμαςία τθσ.
19) Ροια εικόνα ςχθματίηουμε από το κείμενο για τον Μζγα Αλζξανδρο;
20) Να μετατρζψετε το ριμα ςτον κατάλλθλο τφπο του αορίςτου με βάςθ τισ αντωνυμίεσ:
ἐκπζμπω, ἐκφράηω ( ςφ)
ἀναρπάηω (οὗτοι)
κελεφω, διακινδυνεφω ,ὀνομάηω ,ὁρίηω, οἰκτίρω ( οὗτοσ)
21) Να ςυμπλθρϊςετε τισ ακόλουκεσ προτάςεισ με ρθματικοφσ τφπουσ παρατατικοφ και
αορίςτου :
α. Οἱ ἄνδρεσ οὗτοι …………../ …….τὸν ἐν Δελφοῖσ κθςαυρόν (φυλάττω).
β. Ἀκθναῖοι πρζςβεισ τοῖσ Λακεδαιμονίοισ……………/………….. (πζμπω).
γ. Τῶν Σειρινων προςδεδεμζνοσ Ὀδυςςεὺσ τῷ ςτφλῳ (= ςτο κατάρ
τι)……..…/…………(ἀκοφω).
δ. Θουκυδίδθσ Ἀκθναῖοσ…………./………….τὸν πόλεμον τῶν Ρελοποννθςίων καὶ Ἀκθναίων
(ςυγγράφω).
ε. ………..… / ……………… ποτε λζων ςὺν ἀνκρϊπῳ (ὁδεφω).
Μεάφραςθ Πταν ο Αλζξανδροσ ζφταςε ςτο Γόρδιο, τον κατζλαβε πόκοσ να δει τθν
άμαξα του Γόρδιου και το δεςμό του ηυγοφ τθσ άμαξασ. Και μεταξφ άλλων, βζβαια, και
αυτό λεγόταν για τθν άμαξα, ότι δθλαδι, όποιοσ λφςει το δεςμό του ηυγοφ τθσ άμαξασ,
αυτόσ ιταν οριςμζνο από τθ μοίρα να εξουςιάςει τθν Αςία. Ο δεςμόσ ιταν από φλοφδα
κρανιάσ και αυτοφ δε φαινόταν οφτε τζλοσ οφτε αρχι. Ο Αλζξανδροσ, επειδι αδυνατοφςε
να βρει τθ λφςθ του δεςμοφ, αλλά και δεν ικελε να τον αφιςει άλυτο, γιατί φοβόταν
μιπωσ αυτό προκαλζςει κάποια αναταραχι ςτο πλικοσ. Αφοφ χτφπθςε το δεςμό με το
ξίφοσ του, τον ζκοψε και είπε ότι λφκθκε. Απομακρφνκθκε, λοιπόν, από τθν άμαξα ο ίδιοσ
και οι ςφντροφοι του με τθν ιδζα ότι είχε εκπλθρωκεί ο χρθςμόσ για τθ λφςθ του δεςμοφ.
Και πράγματι τθ νφχτα εκείνθ βροντζσ και λάμψθ από τον ουρανό ζδωςαν ςθμείο
επιδοκιμαςίασ· γι’ αυτό το λόγο ο Αλζξανδροσ τθν επόμενθ μζρα πρόςφερε κυςία ςτουσ
κεοφσ που του φανζρωςαν τα ςθμάδια και τον τρόπο λφςθσ του δεςμοφ.
Μαρία Βουρτςιάνθ : filologosab.blogspot.gr