ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΪΚΙΣΜΟ, ΜΕ ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ.

1. ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

2. ΟΡΙΣΜΟΣ
• Επιφανειακή μίμηση λαϊκών
προτύπων.
• Ο όρος λαϊκισμός έχει δυο
χρήσεις: την ιδεολογική και την
πολιτική.

3. ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ
Λαϊκισμός είναι η θεοποίηση του λαού
- ενός συγκεκριμένου- και η άκριτη
αποδοχή κάθε δημιουργήματος,
συμπεριφοράς, νοοτροπίας του- η
κατασκευή ενός ιδεατού ανιστορικού
τύπου «λαού» προς τον οποίο θα
πρέπει να συμμορφωθεί ο
πληθυσμός μιας χώρας για να είναι
«άξιος» να φέρει το συγκεκριμένο
εθνικό όνομα.

4. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ
Εν προκειμένω ο λαϊκισμός ταυτίζεται
με την τακτική παραπλάνησης
και εξαπάτησης του λαού από τους
πολιτικούς μέσω παροχολογιών ή δι-
καίωσης κάθε συλλογικής
συμπεριφοράς, ακόμα, κι αν είναι
ακραία, χυδαία, βίαιη, αήθης. Οι
λαϊκιστές χαϊδεύουν τον εγωισμό της
λαϊκής ολότητας - εδώ η πολιτική
χρήση επικοινωνεί με την ιδεολογική -
ή μιας τάξης που την αναγορεύουν σε
λαό (π.χ. εργάτες, νοικοκυραίοι,
μικρομεσαίοι, φιλήσυχοι πολίτες) και
καλλιεργούν αντιδημοκρατικές
φαντασιώσεις.

5. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΑΪΚΙΣΤΩΝ-
ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ
Οι λαϊκιστές ηγέτες αρέσκονται σε μια άμεση
σχέση με το μαζοποιημένο λαό, χωρίς τη
διαμεσολάβηση αντιπροσωπευτικών
δημοκρατικών θεσμών, δημιουργώντας κατ'
αυτόν τον τρόπο την ψευδαίσθηση της
άμεσης συμμετοχής του λαού. Στην
πραγματικότητα, όμως, όλα τα λαϊκιστικά
καθεστώτα είναι αρχηγικά (Αρχηγισμός: η
θεοποίηση του αρχηγού και η συγκέντρωση
όλων των εξουσιών στο πρόσωπο του, π.χ.:
χιτλερισμός, σταλινισμός, μαοϊσμός) με
υποβαθμισμένο πολιτικά και πολιτισμικά το
λαό προκειμένου να ελέγχεται.

6. Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι ο
λαϊκισμός μπορεί να εντοπιστεί και σε
άλλους χώρους εκτός της πολιτικής
και της εθνικής ιδεολογίας, όπως στην
Τέχνη, την Εκπαίδευση, τον αθλητισμό,
τη θρησκεία, τις διαπροσωπικές
σχέσεις. Τα κυριότερα προσδιοριστικά
του στοιχεία σ' όλους αυτούς τους
χώρους είναι: η ειδωλοποίηση
προσώπων, η λιβελλογραφία, η
χυδαιότητα, ο δογματισμός, η
γενίκευση, η συνθηματολογία, η
παραπλάνηση με το λόγο και την
πράξη μέσω διαστρέβλωσης,
λογοκρισίας, συκοφαντίας.

7. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ
α) Πολιτική: Αρχηγισμός («Ο τάδε
πολιτικός είναι ιδέα»)
β) Αθλητισμός:
(κλασικό παράδειγμα γραπτού
αθλητικού λαϊκισμού είναι το
πρωτοσέλιδα του αθλητικού Τύπου).
γ) Θρησκεία: «Μόνο οι Ορθόδοξοι
Χριστιανοί είναι ακέραιοι Έλληνες»,
«Όλοι οι Εβραίοι είναι συνωμότες και
ανθέλληνες». δ) Τέχνη: «Η Τέχνη για την
Τέχνη», «Η Τέχνη για το λαό»
(στρατευμένη), σοσιαλιστικός
ρεαλισμός.

8. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ
α) Πολιτικός πατερναλισμός.
β) Ανυπαρξία ουσιαστικής - συχνά και
τυπικής- λαϊκής συμμετοχής στο
κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.
γ) Χάλκευση εξουσίας ινδαλμάτων
(πολιτικών, κοινωνικών, καλλιτεχνικών,
θρησκευτικών, αθλητικών).
δ) Δίωξη με στόχο, την εξαφάνιση της
διαφοράς, της απόκλισης, της αξίας
στο πλαίσιο ενός χυδαίου εξισωτισμού
και ισοπεδωτισμού.
ε) Εμπορευματοποίηση της ατομικής ή
συλλογικής δημιουργίας.

9. ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ
Η υπέρβαση του λαϊκισμού
συνδυάζεται με τον εκσυγχρονισμό
της πολιτικής. Ο εκσυγχρονισμός
αναφέρεται στην ανάγκη
προσαρμογής του πολιτικού λόγου
και πράξης στα σύγχρονα
κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, πέρα
από δογματισμούς, αναχρονιστικές
ιδεολογικές πολώσεις, φανατισμούς,
φατριασμούς. Ο εκσυγχρονισμός
είναι, ως εκ τούτου, συνώνυμος του
νεωτερισμού, της προοδευτικότητας,
της ανανέωσης. Αναφέρεται σε δύο
επίπεδα.

10. ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΛΟΓΟ
Εδώ ο εκσυγχρονισμός ισοδυναμεί
με υπέρβαση της παροχολογίας,
των μανιχαϊστικών διαι¬ρέσεων
(«άσπρο - μαύρο»), της θεοποίησης
του ενός πολιτικού κόμματος ή ιδέας
και της δαιμονοποίησης του άλλου.
Έτσι, τα λαϊκιστικά από μπαλκόνια
κηρύγματα, η υποσχεσιολογία και οι
παρωχημένες πολιτικές αναλύσεις
αναστέλλουν την πορεία προς τον
εκσυγχρονισμό και δεσμεύουν την
όποια ανανεωτική δυναμική.

11. ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Εδώ ο εκσυγχρονισμός ισοδυναμεί με την
καθιέρωση δημοκρατικών, συναινετικών,
διαδικασιών για την αντιμετώπιση των
προβλημάτων της πολιτικής και της κοινωνίας.
Έτσι, η άρση των προκαταλήψεων και της
καχυποψίας, σε μια εποχή που στο διεθνές
οικονομικοπολιτικό σύστημα η κυρίαρχη τάση
είναι αυτή της σύγκλισης και της ενοποίησης,
είναι απαραίτητη μεταξύ των πολιτικών
δυνάμεων, αν αυτές επιδιώκουν το συμφέρον
του κοινωνικού συνόλου και όχι αποκλειστικά
τη «διαιώνιση» τους στη εξουσία. Επίσης, ο
εκσυγχρονισμός ταυτίζεται με την ουσιαστική
συμμετοχή του λαού στην παραγωγή και
άσκηση πολιτικής δραστηριότητας.

12. Yes
No
Λαοπλάνος: δημαγωγός

13. Yes
No
Χαρισματικός ηγέτης είναι αυτός που κάνει
οικονομικές διευκολύνσεις στο λαό

14. Yes
No
Λαοκρισία είναι η κρίση που διέρχεται μια
κοινωνία

15. Παρελθοντολογία είναι:
Η λατρεία στους προγόνους
Η αναφορά στο παρελθόν με
πολιτική σκοπιμότητα

16. Yes
No
Η στερεοτυπική σκέψη είναι αίτιο κι αποτέλεσμα της
μειωμένης κρίσης.

17. Yes
No
Καιροσκόπος είναι ο πολιτικός τυχοδιώκτης

18. Yes
No
Ο αρχηγισμός συμβάλλει στο δημοκρατικό
διάλογο.

19. Yes
No
Η λασπολογία ισοδυναμεί με πολιτική σπίλωση

20. Βρείτε ποιο δεν ταιριάζει:
Συνθηματολογία
Χάλκευση εξουσίας ινδαλμάτων
Στερεοτυπική σκέψη
Συναίνεση