Ο εφαρμοζόμενος ρυθμός εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στις Τ.Π.Ε. (Α΄ και Β΄ επιπέδου) από το Υπουργείο Παιδείας, με κανένα τρόπο δεν επαρκεί και δεν καλύπτει τις ανάγκες που τρέχουν στη σύγχρονη εκπαιδευτική διαδικασία. Προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις Τ.Π.Ε., στην παρούσα εργασία διατυπώνεται πρόταση, η οποία εστιάζεται στην ενδοσχολική επιμόρφωση. Αυτή πρέπει να οδηγήσει στη λήψη πιστοποίησης Α΄ επιπέδου, όλων των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στη συνέχεια να επιδιωχθεί από τους εκπαιδευτικούς η κατάκτηση του Β΄ επιπέδου Τ.Π.Ε. Για να υλοποιηθεί η πρόταση πρέπει να πεισθεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ, ώστε να αρθούν αντικειμενικά εμπόδια που καθορίζουν το καθεστώς των επιμορφώσεων στις Τ.Π.Ε. Επιταχύνοντας την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις Τ.Π.Ε., θα καταστεί πιο εύκολη η καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική εφαρμογής όλων των τελευταίων καινοτομιών του ΥΠΑΙΘ, όπως για παράδειγμα τα νέα Α.Π.Σ., τα «μαθήματα» Σ.Κ.Ζ. στα Γυμνάσια και η εφαρμογή των ερευνητικών εργασιών (Projects) στα Λύκεια. Τελικά, θα επιτευχθεί πιο γρήγορα η μετάβαση της εκπαιδευτικής κοινότητας διδασκόντων στη σημερινή e - πραγματικότητα. Από τη δεκαετία του 1990 ξεκίνησε η ανάπτυξη και ευρεία χρήση των τεχνολογιών των πληροφοριών και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) σε εκπαιδευτικό, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό πλαίσιο. Δεδομένου ότι οι (Τ.Π.Ε) επηρεάζουν την κοινωνία σε όλα τα επίπεδα, από την εργασία μέχρι την ιδιωτική ζωή, είναι ζωτικής σημασίας η γενίκευση της εκπαίδευσης του διδακτικού προσωπικού της δευτεροβάθμιας τουλάχιστον εκπαίδευσης, αναλογιζόμενοι τ

1. Κεματικι ενότθτα ςυνεδρίου που εντάςςεται κατά τθν κρίςθ του: Επιμόρφωςθ των
εκπαιδευτικϊν ςτθν αξιοποίθςθ των ΤΠΕ: Προβλιματα, κετικζσ επιδράςεισ και προοπτικζσ
Κατθγορία εργαςίασ: Ειςιγθςθ
Τρίκολας Κωνσταντίνος1
, Πλατάρος Ιωάννης2
και Λαδάς Ιωάννης3
1
Γεωλόγοσ Phd, Σχολικόσ Σφμβουλοσ Φυςικών Επιςτημών Μεςςηνίασ, ctgeo@metal.ntua.gr
2
Μαθηματικόσ MSc, Διευθυντήσ Β´θμιασ Εκπαίδευςησ Μεςςηνίασ, Επιμορφωτήσ Β´
Επιπζδου,plataros@gmail.com
3
Γεωλόγοσ MSc Εκπαιδευτικόσ, Γυμνάςιο Πφλου, iladas@geol.uoa.gr
Περίλθψθ
Ο εφαρμοηόμενοσ ρυκμόσ εκπαίδευςθσ των εκπαιδευτικϊν ςτισ Τ.Π.Ε. (Αϋ και Βϋ επιπζδου)
από το Υπουργείο Παιδείασ, με κανζνα τρόπο δεν επαρκεί και δεν καλφπτει τισ ανάγκεσ που
τρζχουν ςτθ ςφγχρονθ εκπαιδευτικι διαδικαςία. Προκειμζνου να επιταχυνκεί θ διαδικαςία
επιμόρφωςθσ των εκπαιδευτικϊν δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ ςτισ Τ.Π.Ε., ςτθν παροφςα
εργαςία διατυπϊνεται πρόταςθ, θ οποία εςτιάηεται ςτθν ενδοςχολικι επιμόρφωςθ. Αυτι
πρζπει να οδθγιςει ςτθ λιψθ πιςτοποίθςθσ Αϋ επιπζδου, όλων των εκπαιδευτικϊν
δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ. Στθ ςυνζχεια να επιδιωχκεί από τουσ εκπαιδευτικοφσ θ
κατάκτθςθ του Βϋ επιπζδου Τ.Π.Ε.
Για να υλοποιθκεί θ πρόταςθ πρζπει να πειςκεί θ πολιτικι θγεςία του ΥΠΑΛΚ, ϊςτε να
αρκοφν αντικειμενικά εμπόδια που κακορίηουν το κακεςτϊσ των επιμορφϊςεων ςτισ Τ.Π.Ε.
Επιταχφνοντασ τθν επιμόρφωςθ των εκπαιδευτικϊν ςτισ Τ.Π.Ε., κα καταςτεί πιο εφκολθ θ
κακθμερινι εκπαιδευτικι πρακτικι εφαρμογισ όλων των τελευταίων καινοτομιϊν του
ΥΠΑΛΚ, όπωσ για παράδειγμα τα νζα Α.Π.Σ., τα «μακιματα» Σ.Κ.Η. ςτα Γυμνάςια και θ
εφαρμογι των ερευνθτικϊν εργαςιϊν (Projects) ςτα Λφκεια. Τελικά, κα επιτευχκεί πιο
γριγορα θ μετάβαςθ τθσ εκπαιδευτικισ κοινότθτασ διδαςκόντων ςτθ ςθμερινι e -
πραγματικότθτα.
Λζξεισ - κλειδιά: Τ.Π.Ε., Επιτάχυνςθ εφαρμογισ Τ.Π.Ε., Ενδοςχολικι επιμόρφωςθ,
Πιςτοποίθςθ Αϋ επιπζδου, Πιςτοποίθςθ Βϋ επιπζδου.
Ειςαγωγι
Από τθ δεκαετία του 1990 ξεκίνθςε θ ανάπτυξθ και ευρεία χριςθ των τεχνολογιϊν των
πλθροφοριϊν και επικοινωνιϊν (Τ.Π.Ε.) ςε εκπαιδευτικό, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό
και ςτρατιωτικό πλαίςιο. Δεδομζνου ότι οι (Τ.Π.Ε) επθρεάηουν τθν κοινωνία ςε όλα τα
επίπεδα, από τθν εργαςία μζχρι τθν ιδιωτικι ηωι, είναι ηωτικισ ςθμαςίασ θ γενίκευςθ τθσ
εκπαίδευςθσ του διδακτικοφ προςωπικοφ τθσ δευτεροβάκμιασ τουλάχιςτον εκπαίδευςθσ,
αναλογιηόμενοι τισ ςυνζπειεσ που κα ζχει το αντίκετο, για τθν εκπαίδευςθ των μακθτϊν. Θ
γενίκευςθ τθσ ειςαγωγισ των ΤΠΕ ςτθν εκπαίδευςθ είναι μάλλον ηιτθμα μεκόδων
διδαςκαλίασ και λιγότερο εξοπλιςμοφ. Οι ΤΠΕ ςυνιςτοφν ζνα μζςο διδαςκαλίασ που είναι

2. αποτελεςματικό μόνο όταν ο εκπαιδευτικόσ γνωρίηει πωσ, που και πότε να τισ
χρθςιμοποιεί. Λςτορικά, ιδθ από τθ δεκαετία του 1990, θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ προϊκθςε τισ
ΤΠΕ ςτθν εκπαίδευςθ με πολλά προγράμματα όπωσ: Socrates, Erasmus, Minerva, Grundvig,
eTwinning κ.ά. (http://ec.europa.eu/education/programmes/socrates/socrates_en.html). Το
μεγάλο ερϊτθμα είναι ποιοσ κα τα υλοποιιςει αυτά τα προγράμματα. Επομζνωσ προκφπτει
θ ανάγκθ εκπαίδευςθσ των εκπαιδευτικϊν. Ζνασ από τουσ βαςικοφσ ςτόχουσ τθσ
εκπαίδευςθσ των εκπαιδευτικϊν είναι να προετοιμαςτοφν εκπαιδευτικοί
«αποτελεςματικοί», οι οποίοι να είναι ςε κζςθ να διευκολφνουν τθ μάκθςθ για όλουσ τουσ
μακθτζσ (Κλωνάρθ, 2ΟΟ7)
Ζχοντασ υπόψθ τα γενικά χαρακτθριςτικά τθσ εκπαίδευςθσ ενθλίκων (Rogers, 1999)
μποροφμε να διαπιςτϊςουμε τθ ςθμαςία που λαμβάνουν οι αρχζσ μάκθςθσ των ενθλίκων
κακϊσ και οι προχποκζςεισ που απαιτοφνται για τθν εκπαίδευςι τουσ ςτον εργαςιακό
χϊρο (Κόκκοσ, 1998). Βζβαια, θ δθμιουργία κινιτρων μζςα από τθν εκπαιδευτικι
διαδικαςία ςτουσ εκπαιδευτικοφσ είναι ζνα κζμα. Σφμφωνα με τον Goleman,(2000) θ
δθμιουργία κινιτρων είναι ανάλογθ με το βακμό ενεργοποίθςθσ των εκπαιδευομζνων ςε
κζματα που αιςκάνονται ότι μποροφν να χρθςιμοποιιςουν όχι μόνο για τθν επιχείρθςθ
ςτθν οποία εργάηονται αλλά και για τον ίδιο τουσ τον εαυτό. Ακόμθ ο Goleman αναφζρει
ότι τα κίνθτρα επιτρζπουν να αναπτυχκοφν ικανότθτεσ και από τισ πζντε κατθγορίεσ τθσ
ςυναιςκθματικισ νοθμοςφνθσ: τθν αυτεπίγνωςθ, τθν αυτορρφκμιςθ, τθ ςυμπεριφορά, τθν
ενςυναίςκθςθ και τισ κοινωνικζσ δεξιότθτεσ και επθρεάηουν ολόκλθρθ τθ διαδικαςία
μάκθςθσ, ενϊ κατά τον Ματςαγγοφρα (2006), θ προςωπικι ανάπτυξθ ορίηεται και
επιχειρείται μζςα από τθν κοινωνικι ανάπτυξθ. Ο ενιλικασ μακαίνει όταν ο εκπαιδευτισ
ξζρει να αξιοποιεί τα αποτελζςματα τθσ επιτυχίασ και τθσ αποτυχίασ του (Courau, 2000).
Θ επιμόρφωςθ αποτελεί εργαλείο για τθν επαγγελματικι ανάπτυξθ των εκπαιδευτικϊν
προκειμζνου να αναπτφξουν δεξιότθτεσ, όπωσ:
 Τθν ικανότθτα να οργανϊνουν δυναμικά περιβάλλοντα μάκθςθσ
 Να αξιοποιοφν τισ ΤΠΕ προκειμζνου να διδάξουν το αντικείμενό τουσ
 Να ςυντελοφν ςτθν οργάνωςθ του ςχολικοφ προγράμματοσ και να το
προςαρμόηουν, όταν απαιτείται, ςτισ ςυγκεκριμζνεσ ανάγκεσ των μακθτϊν τουσ
 Να μποροφν να επικοινωνοφν ουςιαςτικά με γονείσ και κοινωνικοφσ εταίρουσ
Με το τζλοσ των επιμορφωτικϊν προγραμμάτων πρζπει οι εκπαιδευτικοί να είναι ικανοί να
παρακολουκοφν τα τεκταινόμενα ςτον χϊρο των τεχνολογικϊν εξελίξεων και ςτθ ςυνζχεια
αυτζσ τισ νζεσ εξελίξεισ να μποροφν να τισ προςαρμόηουν και να τισ ενςωματϊνουν ςτισ
ανάγκεσ των μακθμάτων τουσ και των μακθτϊν τουσ με ζναν κριτικό τρόπο. Θ ζλλειψθ τθσ
κατάλλθλθσ χριςθσ των εποπτικϊν μζςων διδαςκαλίασ οδθγεί ςε δαςκαλοκεντρικζσ
μεκόδουσ διδαςκαλίασ, απϊλεια αυτενζργειασ, τθσ αναηιτθςθσ του νζου, τθσ ςφνκεςθσ,
τθσ ςυςχζτιςθσ και τθσ ευχαρίςτθςθσ (Κατςίκθσ, 2001).
Υφιςτάμενθ κατάςταςθ τθσ επιμόρφωςθσ ςτισ Τ.Π.Ε.

3. Από το 2005 θ Ελλάδα ςτο πλαίςιο του ςχεδίου δράςθσ e Europe, αποφάςιςε:
 Τον εξοπλιςμό και τθ δικτφωςθ όλων των βακμίδων τθσ εκπαίδευςθσ (ζργα
εξοπλιςμοφ και δικτφωςθσ 2054 ςχολικϊν μονάδων τθσ πρωτοβάκμιασ και 1023 τθσ
δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ)
 Το ζργο τθσ επιμόρφωςθσ και πιςτοποίθςθσ 76.000 εκπαιδευτικϊν τθσ
πρωτοβάκμιασ και δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ ςτθ χριςθ των ΤΠΕ με ςτόχο τθ
διδακτικι τουσ αξιοποίθςθ ςτθν τάξθ (επίπεδο 1).
Ζτςι, ςφμφωνα με πρόςφατο ζγγραφο (7517/15-7-2014) του Λ.Ε.Π. από το 2010 μζχρι
ςιμερα ζχουν πιςτοποιθκεί ςτο Αϋ επίπεδο ΤΠΕ περίπου 23.000 εκπαιδευτικοί. Όςον
αφορά το Βϋ επίπεδο (ζγγραφο (7518/15-7-2014 του Λ.Ε.Π.), τθν ίδια χρονικι περίοδο
(2010-2014) ζχουν πιςτοποιθκεί τισ 4 πρϊτεσ περιόδουσ (βρίςκεται ςε εξζλιξθ θ 5θ
περίοδοσ) επιμόρφωςθσ, περίπου 6.000 εκπαιδευτικοί. Αν λάβουμε υπόψθ μασ ότι το
ςφνολο των εκπαιδευτικϊν τθσ πρωτοβάκμιασ και δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ το 2013
ιταν περίπου 170.000 (www.alfavita.gr), ςυμπεραίνουμε ότι οι εκπαιδευτικοί που ζχουν
γενικά «ψθφιακό εγγραμματιςμό» ςτο Αϋ επίπεδο ΤΠΕ είναι ζνα ποςοςτό τθσ τάξθσ του 13
% , και ςτο Βϋ επίπεδο ζνα ποςοςτό τθσ τάξθσ του 4 %. Σθμειϊνετε όμωσ ότι και πριν το
2010 είχαν γίνει κάποια ςεμινάρια και επιμορφϊςεισ για τισ ΤΠΕ.
Επιτάχυνςθ τθσ επιμόρφωςθσ ςτισ Τ.Π.Ε.
Οι ανάγκεσ που τρζχουν
Θ παρουςία Θ/Υ ςτα ςχολεία Αϋ κμίασ και Βϋ κμιασ εκπαίδευςθσ είναι πλζον μια
πραγματικότθτα. Κατά κανόνα, τουλάχιςτον ζνασ ςτο γραφείο του διευκυντι του ςχολείου
και άλλοσ ζνασ ςτα γραφεία του ςυλλόγου διδαςκόντων. Ολόκλθρθ θ αλλθλογραφία του
ςχολείου, διοικθτικι και παιδαγωγικι γίνεται πλζον θλεκτρονικά. Εκτόσ απ’ αυτό, πολλά
χρόνια τϊρα ςτθ δευτεροβάκμια εκπαίδευςθ ζχει ειςαχκεί θ ειδικότθτα τθσ πλθροφορικισ
(ΠΕ19-20) και ενεργό τμιμα εκπαίδευςθσ των μακθτϊν ςε κάκε ςχολείο, είναι το
εργαςτιριο πλθροφορικισ. Επιπλζον, με τθ διάδοςθ και εφαρμογι του διαδικτφου, θ
χριςθ και θ αναηιτθςθ πλθροφοριϊν για κάκε μάκθμα κάκε ειδικότθτασ, ζχει αλλάξει
πλζον τθν παραδοςιακι διδαςκαλία. Το γνωςτό παραδοςιακό ςχολείο είναι πια παρελκόν.
Όμωσ, ςφμφωνα με τον Κατςίκθ κ.ά, (2004) πανελλινια ζρευνα απζδειξε ότι ςτθν
πλειοψθφία των ςχολείων του ελλαδικοφ χϊρου χρθςιμοποιοφνται κατ’ εξοχιν τα
παραδοςιακά – ςυμβατικά μζςα διδαςκαλίασ. Ωςτόςο αλλοφ λίγο, αλλοφ περιςςότερο, το
ςχολείο προςπακεί να ακολουκιςει τθν τρζχουςα τεχνολογικι πραγματικότθτα. Δε μζνει
παρά κάκε εκπαιδευτικόσ να ζχει πλζον το δικό του Θ/Υ και κάκε αίκουςα διδαςκαλίασ τον
απαραίτθτο θλεκτρονικό εξοπλιςμό, ι διαφορετικά, ςε κάκε αίκουςα διδαςκαλίασ να
υπάρχει εγκατεςτθμζνοσ ζνασ Θ/Υ και ο ανάλογοσ θλεκτρονικόσ εξοπλιςμόσ. Αλλά, θ
γενίκευςθ τθσ ειςαγωγισ των ΤΠΕ ςτθν εκπαίδευςθ είναι μάλλον ηιτθμα μεκόδων
διδαςκαλίασ και λιγότερο εξοπλιςμοφ.
Σοβαρότατο όμωσ κζμα είναι θ εκπαίδευςθ των εκπαιδευτικϊν ςτθ χριςθ του
θλεκτρονικοφ εκπαιδευτικοφ υλικοφ και εξοπλιςμοφ, κακόςον θ ζλλειψθ «ψθφιακοφ

4. εγγραματιςμοφ» ενόσ μεγάλου μζρουσ των εκπαιδευτικϊν, αποτελεί ζνα ςοβαρό πρόβλθμα
ςτα ςχολεία. Ο ρυκμόσ εκπαίδευςθσ των εκπαιδευτικϊν ςτισ Τ.Π.Ε. ( Αϋ και Βϋ επιπζδου)
από το Υπουργείο Παιδείασ και τουσ εποπτευόμενουσ φορείσ του, είναι αργόσ, με
αποτζλεςμα να μθν καλφπτονται οι ανάγκεσ που τρζχουν ςτθ ςφγχρονθ εκπαιδευτικι
διαδικαςία.
Κα αναφζρουμε μερικζσ από τισ ςφγχρονεσ ανάγκεσ που ζχουν δθμιουργθκεί γενικά ςτθ
ςχολικι πραγματικότθτα και ειδικά ςτθν ειδικότθτα των φυςικϊν επιςτθμϊν, με το
αντίςτοιχο ςχολικό εργαςτιριο των φυςικϊν επιςτθμϊν.
Πρϊτα πρϊτα επειδι ςχεδόν ολόκλθρθ θ αλλθλογραφία και ενθμζρωςθ του ςχολείου, τόςο
διοικθτικι, όςο και παιδαγωγικι γίνεται πλζον θλεκτρονικά, δε μπορεί ζνασ ι δφο
εκπαιδευτικοί – όπωσ ςυνικωσ ςυμβαίνει, ςε κάκε ςχολικι μονάδα να παρακολουκοφν και
ανταποκρίνονται ςτο θλεκτρονικό ταχυδρομείο του ςχολείου και ταυτόχρονα αυτοί να
ζχουν και διδακτικά κακικοντα. Θ θλεκτρονικι υπθρεςιακι τουλάχιςτον διακίνθςθ
εγγράφων και εκπαιδευτικοφ υλικοφ απαιτεί τουλάχιςτον βαςικζσ γνϊςεισ ςε
περιςςότερουσ των δφο εκπαιδευτικϊν από τον ςφλλογο διδαςκόντων, και οπωςδιποτε
του διευκυντι του ςχολείου. Δεν είναι δυνατόν να ανταποκρικοφν οφτε οι διδάςκοντεσ
εκπαιδευτικοί τθσ πλθροφορικισ, κακόςον το εργαςτιριο πλθροφορικισ ζχει τισ δικζσ του
ανάγκεσ.
Ο οικιακόσ θλεκτρονικόσ εξοπλιςμόσ κάκε εκπαιδευτικοφ πολλζσ φορζσ δεν επαρκεί ι δεν
υπάρχει. Αλλά γιατί ο οικιακόσ θλεκτρονικόσ εξοπλιςμόσ κάκε εκπαιδευτικοφ, πρζπει να
αποτελεί μζςον πρόςβαςθσ ςτθν θλεκτρονικι πλθροφόρθςθ του κάκε επαγγελματία
εκπαιδευτικοφ;
Το διαδίκτυο μπορεί να χρθςιμοποιθκεί από κάκε εκπαιδευτικό κάκε ειδικότθτασ. Κάκε
εκπαιδευτικόσ χρειάηεται να διαμορφϊςει τα φφλλα εργαςίασ ςε κάκε μάκθμά του και να
αντλιςει πλθροφορίεσ για το μάκθμά του, από τθ ςθμερινι ψθφιακι βιβλιοκικθ που
αποτελεί αυτό. Αν δεν γνωρίηει να χρθςιμοποιεί το διαδίκτυο, αρκετζσ είναι οι φορζσ που
διαπιςτϊνεται ότι αυτόσ (ο εκπαιδευτικόσ), ζχει ξεπεραςτεί από τουσ μακθτζσ του. Το
παραδοςιακό ςχολικό βιβλίο του κάκε μακιματοσ δεν επαρκεί πλζον ςτθ διδαςκαλία κάκε
αντικειμζνου Το διδακτικό εγχειρίδιο κεωρείται ακόμα και ςιμερα, ςθμαντικό μζςο
διδαςκαλίασ και μάκθςθσ, γιατί κατευκφνει τθν πορεία τθσ διδαςκαλίασ ωσ κφρια πθγι
άντλθςθσ πλθροφορίασ, ςυνιςτά πθγι πλθροφόρθςθσ, δραςτθριοποιεί κίνθτρα, προςφζρει
αυτόνομθ, ζγκυρθ, και γενικισ αποδοχισ ςυλλογι υλικοφ, είναι άμεςα προςεγγίςιμο και
επιτελεί και άλλεσ λειτουργίεσ, όπωσ: διαφοροποιεί τθ ςχολικι εργαςία, προςφζρει άςκθςθ
πάνω ςτθ κεωρεία και ελζγχει τθν επιτυχία μάκθςθσ, ςυμβάλλει ςτθν κοινωνικοποίθςθ των
μακθτϊν (Μπονίδθσ, 2004),. Αυτό κα ιταν απόλυτα δικαιολογθμζνο για κάποια μακιματα
(π.χ. Γλϊςςα), αλλά για το μάκθμα τθσ Γεωγραφίασ οι πλθροφορίεσ και το υλικό μελζτθσ
μπορεί να αντλθκεί και από άλλεσ πθγζσ, άμεςεσ ι αναπαραςτατικζσ, ειδικότερα ςτθν
ςθμερινι εποχι τθσ πλθροφορικισ και τθσ τεχνολογίασ (Γιϊτθ και Κατςίκθσ, 2007).
Παρότρυνςθ, αλλά και ςφςταςθ από τθν εκπαιδευτικι θγεςία είναι θ χριςθ των φφλλων
εργαςίασ από τουσ εκπαιδευτικοφσ, ςε κάκε μάκθμα κάκε γνωςτικοφ αντικειμζνου. Επίςθσ,
ςφμφωνα με τα νζα αναλυτικά προγράμματα ςπουδϊν ςτο Γυμνάςιο, τουλάχιςτον ςτο
χϊρο των φυςικϊν επιςτθμϊν (φυςικι, χθμεία, βιολογία, γεωλογία-γεωγραφία), για να
εφαρμοςτοφν, πρζπει να χρθςιμοποιοφνται τα φφλλα εργαςίασ ςε κάκε διδακτικι πρακτικι
και κάκε αντικείμενο διδαςκαλίασ. Για να διαμορφωκοφν τα φφλλα εργαςίασ από τουσ
εκπαιδευτικοφσ απαιτείται τουλάχιςτον ςτοιχειϊδθσ εκπαίδευςι τουσ ςτισ Τ.Π.Ε. Αλλά και

5. ςτα «μακιματα» τθσ Σ.Κ.Η. του Γυμναςίου και των ερευνθτικϊν εργαςιϊν του Λυκείου.
Επομζνωσ, θ ςχετικι εξοικείωςθ των εκπαιδευτικϊν ςτα προγράμματα των Θ/Υ είναι
επιβεβλθμζνθ, προκειμζνου να ανταποκρικοφν ςτισ ςφγχρονεσ ανάγκεσ του ςχολείου.
Ακόμθ, ςφμφωνα με τθ φιλοςοφία των νζων αναλυτικϊν προγραμμάτων του Γυμναςίου
(τουλάχιςτον ςτα μακιματα των φυςικϊν επιςτθμϊν), το ςχολικό βιβλίο ζχει πλζον
δευτερεφοντα ρόλο ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Δίνεται προτεραιότθτα ςτθν
πρωτοβουλία του διδάςκοντοσ εκπαιδευτικοφ να διαμορφϊςει τθ διδαςκαλία του και το
εκπαιδευτικό του υλικό κατά τθν κρίςθ του, ςτα πλαίςια πάντα του ιςχφοντοσ αναλυτικοφ
προγράμματοσ. Το ςχολικό βιβλίο που διανζμεται ςτουσ μακθτζσ αποτελεί απλϊσ ζνα
βοικθμα. Επομζνωσ, ο κάκε διδάςκων πρζπει να ςυλλζξει επιπλζον εκπαιδευτικό υλικό για
το μάκθμά του, να το οργανϊςει και να το διδάξει, ςε μια τάξθ που θ υπθρεςία του δίνει το
βαςικό θλεκτρονικό εξοπλιςμό, και φυςικά πρζπει ο ίδιοσ να ζχει αποκτιςει «ψθφιακό
εγγραμματιςμό».
Στο χϊρο των φυςικϊν επιςτθμϊν και του ςχολικοφ εργαςτθρίου φυςικϊν επιςτθμϊν, θ
χριςθ του διαδικτφου πολλζσ, μα πολλζσ φορζσ, είναι απαραίτθτθ γιατί παρουςιάηονται
πειράματα που τόςο ο εκπαιδευτικόσ, όςο και ο εξοπλιςμόσ του ςχολικοφ εργαςτθρίου
φυςικϊν επιςτθμϊν, δεν μποροφν να ανταποκρικοφν. Το διαδίκτυο λφνει τα χζρια του
εκπαιδευτικοφ ςτο εργαςτιριο ςε πάρα πολλζσ περιπτϊςεισ. Θ παρουςίαςθ ςτουσ μακθτζσ
ενόσ πειράματοσ που τα υλικά του ι τα όργανα που απαιτοφνται για να γίνει, δεν
διατίκενται ςτο εργαςτιριο ι ενόσ βίντεο που δίνει πλθροφορίεσ για το διδαχκζν μάκθμα ι
θ χριςθ ενόσ εκπαιδευτικοφ λογιςμικοφ με προςομοιϊςεισ, εικονικά εργαςτιρια και
διάφορεσ άλλεσ πολυμεςικζσ εφαρμογζσ, είναι ότι καλφτερο για τθν κατανόθςθ του
αντικειμζνου διδαςκαλίασ από τουσ μακθτζσ.
Τζλοσ, θ όλο και διαρκϊσ αυξανόμενθ παρουςία των θλεκτρονικϊν βιβλίων (e-books), τα
οποία πολλζσ φορζσ δεν διατίκενται ςε ζντυπθ μορφι (π.χ., πρακτικά εκπαιδευτικϊν
ςυνεδρίων) για διάφορουσ λόγουσ, ακόμθ και οικονομικοφσ, είναι απαραίτθτα για τουσ
εκπαιδευτικοφσ. Τα θλεκτρονικά βιβλία τα ζχει ανάγκθ ο εκπαιδευτικόσ, πρϊτα να
ενθμερωκεί και μετά, να αντλιςει ενδιαφζροντα κατ’ αυτόν κζματα από τα βιβλία αυτά,
ϊςτε να μπορεί να τα χρθςιμοποιιςει ςτο μάκθμά του.
Πρόταςθ
Θ πρόταςθ τθσ παροφςασ εργαςίασ εςτιάηεται ςτθν ενδοςχολικι επιμόρφωςθ. Κεμζλιοσ
λίκοσ είναι θ επιμόρφωςθ με πιςτοποίθςθ και επικαιροποίθςθ ςτο Αϋ επίπεδο. Αυτι θ
επιμόρφωςθ και με τισ δφο προχποκζςεισ είναι εκ των ων ουκ άνευ, αφοφ είναι το μζςον
για κάκε άλλθ επιμόρφωςθ εξ αποςτάςεωσ , ςφγχρονθ ι αςφγχρονθ. Στόχοσ να
κατακτιςουν τον εργαλειακό χειριςμό του Θ/Υ όλοι οι εκπαιδευτικοί. Για τα ςτατιςτικά
πιςτοποίθςθσ, θ κοινι ηϊςα εμπειρία, λζει ότι είναι αναξιόπιςτα εν πολλοίσ γι αυτό και θ
ανάγκθ επικαιροποίθςθσ, όπωσ εξ άλλου προβλζπει και θ κείμενθ νομοκεςία ανά τρία
χρόνια (διάρκεια ιςχφοσ πιςτοποιθτικϊν ςτο Αϋ επίπεδο).
Μόλισ εξαςφαλιςκεί θ κακολικότθτα αυτισ τθσ επιμόρφωςθσ (ςτο Αϋεπίπεδο),
απελευκερϊνεται όλθ θ εκπαιδευτικι κοινότθτα για :
Α) Να πραγματοποιεί οποιουδιποτε είδουσ αςφγχρονθ ιδίωσ μεικτοφ τφπου επιμόρφωςθ ο
οποιοςδιποτε εκπαιδευτικόσ για οποιοδιποτε αντικείμενο, με μεταβλθτισ ςυχνότθτασ
δια ηϊςθσ ςυναντιςεισ για απορίεσ διαςαφιςεισ κτλ. Ζνα περιβάλλον τφπου Moodle

6. μοιάηει αναγκαίο, όπωσ και τα πιο οικεία γνωςτά περιβάλλοντα, όπωσ Facebook είτε
Skype, τα οποία μπορεί να είναι πιο αξιοποιιςιμα για οριςμζνου τφπου επιμορφϊςεισ.
Β) Διαςφάλιςθ διαρκοφσ επιμόρφωςθσ από όλουσ για όλουσ, αφοφ το κόςτοσ
μετακινιςεων, διαμονισ, διατροφισ δεν υφίςταται όπωσ και το κόςτοσ αίκουςασ. Σε μια
διαφαινόμενθ μακρά περίοδο οικονομικισ κρίςθσ περιοριςμζνθσ τοπικά ςτθν Ελλάδα, θ
επιςτιμθ εξελίςςεται με τουσ δικοφσ τθσ παγκόςμιουσ εκκετικοφσ. Ο μόνοσ τρόποσ
ανάκτθςθσ και μείωςθσ των επιςτθμονικϊν αποςτάςεων με τον υπόλοιπο εξελιςςόμενο
πλανιτθ, είναι θ εξ αποςτάςεωσ επιμόρφωςθ γενικϊσ, γι αυτό και θ μζγιςτθ ζμφαςθ ςτο
Αϋ επίπεδο.
Γ) Φςτερα, να αρχίςουμε τθν κατάκτθςθ του Βϋ επιπζδου (ειδικά λογιςμικά εργαλεία ωσ
αρωγοί ςε αποτελεςματικι διδαςκαλία).
Αντικειμενικά εμπόδια που πρζπει να αρκοφν για τθν υλοποίθςθ τθσ πρόταςθσ:
i) Να πειςκεί θ πολιτικι θγεςία του ΥΠΑΛΚ ότι υπάρχουν 2 κατθγορίεσ επιμορφϊςεων:
 Οι απολφτωσ υποχρεωτικζσ και οι
 προαιρετικζσ.
ii) Όλεσ οι υποχρεωτικζσ κακολικζσ επιμορφϊςεισ που κα κακορίςει το ΥΠΑΛΚ, κα
πρζπει για λόγουσ αξιοπιςτίασ να είναι με πιςτοποίθςθ.
iii) Ο ςυνδικαλιςμόσ των εκπαιδευτικϊν μονίμωσ αρνείται τθν επιμόρφωςθ εκτόσ
εργαςιακοφ ωραρίου, ιδίωσ όταν δεν υπάρχει αποηθμίωςθ και αυτό είναι εφλογο.
Πρζπει όμωσ, μία και μοναδικι επιμόρφωςθ (θ του Αϋ επιπζδου ςτισ ΤΠΕ) να
καταςτεί υποχρεωτικι, κακολικι και με πιςτοποίθςθ. Ιδθ τα διαχρονικά οικονομικά
ςτοιχεία δείχνουν ότι όλθ θ Ελλάδα ζχει «επιμορφωκεί» τουλάχιςτον τρεισ φορζσ ςτο
Αϋ επίπεδο. Είναι επιςτθμονικά, παιδαγωγικά, διοικθτικά, πολιτικά, οικονομικά,
κοινωνικά, πρακτικά, αδιανόθτο να υπάρχουν ακόμα εκπαιδευτικοί που δεν ζχουν
επιμορφωκεί ςτο Αϋ επίπεδο και ακόμα περιςςότερο να αρνοφνται κάτι τζτοιο,
βαςιηόμενοι ςε αντικειμενικό ςοβαρό αποχρϊντα λόγο (αδυναμία διάκεςθσ χρόνου
εκτόσ ωραρίου μακριά από τθν κατοικία). Από εκεί κα πρζπει να ξεκινιςει θ πολιτεία.
Αν δεν επιτευχκεί αυτόσ ο ςτόχοσ, δεν κα πρζπει να ςχεδιάηεται κάτι άλλο
παράλλθλα. Τόςθ ζμφαςθ πρζπει να δοκεί, οιονεί ςταυροφορία για τισ ΤΠΕ.
iv) Θ παρακολοφκθςθ του Βϋ επιπζδου δεν προςφζρεται ςε όλεσ τισ ειδικότθτεσ. Πρζπει
να πιςτοποιθκοφν κι άλλοι επιμορφωτζσ ςε όλεσ τισ ειδικότθτεσ. Θ προαπαιτοφμενθ
όμωσ πιςτοποίθςθ ςτο Αϋ επίπεδο ναρκοκετεί το Βϋ επίπεδο όταν δεν είναι κακολικι
και με πιςτοποίθςθ όπωσ προαναφζραμε.
v) Το ότι τα τελευταία 6 περίπου χρόνια δεν παρζχεται επιμόρφωςθ ςτο Αϋ επίπεδο,
ενϊ παρζχονται εξετάςεισ πιςτοποίθςθσ, κα πρζπει να αντιμετωπιςτεί με
ενδοςχολικι επιμόρφωςθ, όπου οι κακθγθτζσ ΠΕ 19-20, κα ςυμπλθρϊνουν ωράριο
εντόσ διδακτικοφ ωραρίου (8 π.μ. - 2 μ.μ.) Το Α.Π.Σ. κα πρζπει να είναι ενιαίο και να
υπάρχει ζνα εγχειρίδιο με μακιματα που να ζχουν αρίκμθςθ, πλιρθ υποςτιριξθ με
ςυγκεκριμζνο υλικό, και είναι προγραμματιςμζνα ςε ςυγκεκριμζνεσ θμερομθνίεσ. Οι
εκπαιδευτικοί, ανάλογα με το ωρολόγιο προςωπικό πρόγραμμά τουσ, όπωσ ζχει
διαμορφωκεί, επιλζγουν που κα παρακολουκιςουν τα μακιματα κυρίωσ ςτο
ςχολείο τουσ ι ςε ςυςτεγαηόμενο ι ςε παρακείμενο ι και αλλοφ. Το πρόγραμμα
πρζπει να είναι απολφτωσ ευζλικτο και να μθν αποκλείει επανάλθψθ του ιδίου
μακιματοσ για οριςμζνουσ εκπαιδευτικοφσ που δεν μποροφν να παρακολουκιςουν

7. μια ςυγκεκριμζνθ μζρα και ϊρα λόγω απαςχόλθςθσ ςτθν τάξθ. Με επαρκι
ςυντονιςμό, μποροφν όλοι να παρακολουκιςουν 2 ϊρεσ τθν εβδομάδα και κατόπιν
να πιςτοποιθκοφν κατά τθ γνωςτι υπάρχουςα διαδικαςία.
vi) Ακόμθ μπορεί, ενδοςχολικά πάντα, εκτόσ από τουσ «ςχολικοφσ επιμορφωτζσ,
εκπαιδευτικοφσ των ειδικοτιτων ΠΕ 19-20, οι υπάρχοντεσ εκπαιδευτικοί τθσ ςχολικισ
μονάδασ με πιςτοποιθμζνθ επιμόρφωςθ Βϋ επιπζδου να εκπαιδεφςουν
εκπαιδευτικοφσ ίδιασ ειδικότθτασ, με τθν πιο πάνω αναφερκείςα διαδικαςία. Στθ
διαδικαςία αυτι τθσ επιμόρφωςθσ κα πρζπει να υπάρχει διαρκισ ςυντονιςμζνθ
ςυνεργαςία των διευκυντϊν των ςχολικϊν μονάδων με τουσ αντίςτοιχουσ ςχολικοφσ
ςυμβοφλουσ παιδαγωγικισ ευκφνθσ.
Αναμενόμενα αποτελζςματα εφαρμογισ τθσ πρόταςθσ
Με τθν εφαρμογι τθσ παραπάνω πρόταςθσ επιτάχυνςθσ επιμόρφωςθσ ςτισ ΤΠΕ ςε κάκε
ςχολικι μονάδα:
Α) Κα καταςτεί πιο εφκολθ θ κακθμερινι εκπαιδευτικι πρακτικι εφαρμογισ όλων των
τελευταίων επιταγϊν του ΥΠΑΛΚ, όπωσ για παράδειγμα τα «μακιματα» τθσ Σ.Κ.Η ςτα
Γυμνάςια, των ερευνθτικϊν εργαςιϊν ςτα Λφκεια και θ εφαρμογι των νζων Α.Π.Σ. ςτα
Γυμνάςια τουλάχιςτον.
Β) Κα υπάρξει αξιοποίθςθ των πλθροφοριϊν του διαδικτφου από κάκε διδάςκοντα
εκπαιδευτικό, για το κάκε αντικείμενο μακιματοσ ςτθν τάξθ. Και επιπλζον για τισ
φυςικζσ επιςτιμεσ, εκεί όπου δεν επαρκεί θ υλικοτεχνικι υποδομι των εργαςτθρίων
φυςικϊν επιςτθμϊν των ςχολείων, κα μπορεί να γίνει επίδειξθ πειραμάτων και
πειραματικι διδαςκαλία των μακθμάτων από το διαδίκτυο ι με χριςθ ειδικϊν
εκπαιδευτικϊν λογιςμικϊν.
Γ) Χρονικά κα γίνει πιο εφκολθ και λιγότερο δαπανθρι θ εκπαίδευςθ των εκπαιδευτικϊν
για τθν πιςτοποίθςθ Βϋ επιπζδου - ειδικά λογιςμικά εργαλεία αρωγοί ςε
αποτελεςματικι διδαςκαλία, ακόμθ και ςτθ δθμιουργία διδακτικϊν ςεναρίων.
Συμπεράςματα – ςυηιτθςθ
Επειδι, θ αναγκαιότθτα εφαρμογισ των ΤΠΕ ςτθ ςχολικι εκπαιδευτικι πρακτικι κρίνεται
αναγκαία και επιβεβλθμζνθ, ενϊ τα προγράμματα επιμόρφωςθσ των εκπαιδευτικϊν ςτισ
ΤΠΕ από το ΥΠΑΛΚ και τουσ εποπτευόμενουσ φορείσ του τρζχουν με αργοφσ ρυκμοφσ,
κακϊσ επίςθσ και θ πεποίκθςθ ότι πρζπει να γίνει πλιρθσ αξιοποίθςθ του εκπαιδευτικοφ
θλεκτρονικοφ υλικοφ από τουσ διδάςκοντεσ εκπαιδευτικοφσ, διατυπϊκθκε θ παροφςα
πρόταςθ επιτάχυνςθσ τθσ επιμόρφωςθσ του εκπαιδευτικοφ προςωπικοφ τθσ
δευτεροβάκμιασ τουλάχιςτον εκπαίδευςθσ ςτισ ΤΠΕ, που ςυνοπτικά αφορά τθν
ενδοςχολικι υποχρεωτικι επιμόρφωςθ Αϋ επιπζδου ΤΠΕ, με πιςτοποίθςθ.
Εφαρμόηοντασ τα αναγραφόμενα ςτθν παροφςα εργαςία, με ευκφνθ των διευκυντϊν των
ςχολικϊν μονάδων και των ςυλλόγων διδαςκόντων, κάτω βζβαια από τισ εντολζσ και
οδθγίεσ τθσ εκπαιδευτικισ πολιτικισ θγεςίασ του ΥΠΑΛΚ, κα επιταχυνκεί θ μετάβαςθ τθσ
ςθμερινισ υφιςτάμενθσ κατάςταςθσ ςτα ςχολεία δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ, ςτθ
ςθμερινι e πραγματικότθτα.

8. Βιβλιογραφικζσ –Διαδικτυακζσ αναφορζσ
Γιϊτθ, Κ. και Κατςίκθσ, Α. (2007). Μζςα ςτο μάκθμα τθσ Γεωγραφίασ – Συγκριτικι κεϊρθςθ.
Πρακτικά 5ου
Πανελλήνιου Συνεδρίου Διδακτικήσ των Φυςικών Επιςτημών και Νζων
Τεχνολογιών ςτην Εκπαίδευςη, τ.Β΄, 840-848.
Κατςίκθσ, Α. (2001). Γεωγραφία και Γεωγραφικι εκπαίδευςθ: αιτιολογία τθσ κρίςθσ –
πρόταςθ ανανεωτικισ παρζμβαςθσ. Γεωγραφίεσ, 2, 15-29.
Κατςίκθσ, Α., Καλαϊτηίδθσ, Δ., Τςακιρίδου, Ε. (2004). Απόψεισ, ςτάςεισ, προςδοκίεσ των
μακθτϊν Β/κμιασ εκπαίδευςθσ για το μάκθμα τθσ Γεωγραφίασ. Συνοπτικά αποτελζςματα
μιασ πανελλινιασ ζρευνασ. Πρακτικά 7ου
Γεωγραφικοφ Συνεδρίου τησ Ελληνικήσ
Γεωγραφικήσ Εταιρείασ, 539-546. Μυτιλινθ.
Κλωνάρθ, Α. (2004). Αποτελεςματικοί εκπαιδευτικοί: Απόψεισ μακθτϊν Βϋ τάξθσ Γυμναςίου.
Πρακτικά 5ου
Πανελλήνιου Συνεδρίου Διδακτικήσ των Φυςικών Επιςτημών και Νζων
Τεχνολογιών ςτην Εκπαίδευςη, τ.Β΄, 861-868.
Κόκκοσ, Α., (1999). Εκπαίδευςθ ενθλίκων: Το πεδίο, οι αρχζσ μάκθςθσ, οι ςυντελεςτζσ.
Ε.Α.Π. Πάτρα.
Ματςαγγοφρασ, Θ., (2006). Κεωρία τθσ διδαςκαλίασ: Θ προςωπικι κεωρία ωσ πλαίςιο
ςτοχαςτικό-κριτικισ ανάλυςθσ. Gutenberg. Ακινα.
Μπονίδθσ, Κ., (2004). Το περιεχόμενο του ςχολικοφ βιβλίου ωσ αντικείμενο ζρευνασ.
Μεταίχμιο. Ακινα.
Courau,S., (2000). Τα βαςικά εργαλεία του εκπαιδευτι ενθλίκων. Μεταίχμιο. Ακινα.
Goleman, D., (1998). Θ ςυναιςκθματικι νοθμοςφνθ ςτο χϊρο εργαςίασ. Ελληνικά
Γράμματα. Ακινα.
Rogers,A., (1999). Θ εκπαίδευςθ Ενθλίκων. Μεταίχμιο. Ακινα.
http://ec.europa.eu/education/programmes/socrates/socrates_en.html
b-epipedo2.cti.gr
www.alfavita.gr