σεμινάριο φιλολόγων

Οι Νέες Τεχνολογίες στα φιλολογικά
μαθήματα και η αξιοποίησή τους στη
διδασκαλία
Παναγιώτα Β. Ψυχογυιοπούλου
Σχολική Σύμβουλος ΠΕ02 Αχαΐας
Εκπαιδευτικά Σενάρια που ενσωματώνουν Νέες Τεχνολογίες
Εκπαιδευτικές εφαρμογές σε κινητές συσκευές
Η μαγεία της εικονικής πραγματικότητας
Χιωτέλης Ιωάννης
Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών
Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πατρών

Η Μπαρούτη
Οι Νέες Τεχνολογίες στα φιλολογικά μαθήματα και η αξιοποίησή τους στη διδασκαλία Χιωτέλης Ιωάννης

Εισαγωγικός τομέας και προκαταρτική φάση
• Μικρή Περιγραφή: Οι μαθητές θα διδαχτούν το σημαντικό
ρόλο της μπαρούτης στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, τον
τρόπο παρασκευής της και θα επισκεφθούν τους
Μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας.
• Λεξιλόγιο: Μπαρούτη, Μπαρουτόμυλοι, Δημητσάνα,
Υδροκίνηση, Νίτρο (Νιτρικό Κάλιο), Θειάφι (Θείο), Κάρβουνο
(Άνθρακας), Ελληνική Επανάσταση 1821.
• Κοινό που απευθύνεται: Καθηγητές Β/βάθμιας Εκπαίδευσης,
κυρίως Χημικούς, Φυσικούς, Βιολόγους και Φιλολόγους.
• Ηλικία: 13-18 ετών.
• Περιβάλλον: Σχολείο, Εργαστήριο Η/Υ, Μπαρουτόμυλοι,
Μουσείο Υδροκίνησης.
• Χρονική διάρκεια: Πριν την επίσκεψη – 6 ώρες
Επίσκεψη – 3 ώρες
Μετά την επίσκεψη – 2 ώρες

• Τεχνικές απαιτήσεις: Εργαστήριο Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο, Ιστορικοί
Χάρτες, Αίθουσα προβολών.
• Υπόβαθρο συγγραφέα: Καθηγητής/τρια Φυσικών Επιστημών ή Φιλόλογος.
• Σύνδεση με τη διδακτέα ύλη: Φυσική Α΄ Λυκείου, Χημεία Α΄ Λυκείου, Βιολογία
Γεν. Παιδείας Γ΄ Λυκείου, Ιστορία Γεν. Παιδείας Γ΄ Λυκείου.
• Διδακτικοί στόχοι: Οι μαθητές θα γνωρίσουν τη συνεισφορά της εγχώριας
παραγωγής μπαρούτης στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Θα
γνωρίσουν την προβιομηχανική οικονομία του Ελληνικού χώρου και τη χρήση
των υδάτινων πόρων στην ανάπτυξή της, ενώ τέλος θα εντρυφήσουν στα
μυστικά της παρασκευής της μπαρούτης.
• Καθοδήγηση για προετοιμασία: Ο καθηγητής θα παρουσιάσει τρία ντοκιμαντέρ
σχετικά με τους μπαρουτόμυλους στον Ελλαδικό χώρο. Θα προτρέψει τους
μαθητές να αναζητήσουν πληροφορίες για το ρόλο της μπαρούτης στην
Ελληνική Επανάσταση και τον τρόπο παρασκευής της. Επίσης, θα κατευθύνει
τους μαθητές να εξετάσουν την προβιομηχανική οικονομία και ανάπτυξη στον
ελλαδικό χώρο και ειδικά στην περιοχή της Δημητσάνας.

Πριν την επίσκεψη – 1η Διδακτική φάση: Δραστηριότητες εκμαίευσης
ερωτήσεων – Πρόκληση της περιέργειας
• Ο καθηγητής παρουσιάζει στους μαθητές το ντοκιμαντέρ 1821. Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ
ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΣΤΙΓΜΗ για τη συμβολή της μπαρούτης στην Ελληνική Επανάσταση.
• O καθηγητής παρουσιάζει στους μαθητές την εκπομπή ΟΙΚΟΣΦΑΙΡΑ: ΛΟΥΣΙΟΣ
ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ, εστιάζοντας την προσοχή τους στην υδρενέργεια του Λούσιου.
• Ο καθηγητής παρουσιάζει στους μαθητές την ενημερωτική εκπομπή ΡΙΜΕΪΚ:
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ και συζητά με τους μαθητές τη διαδικασία
παρασκευής της μπαρούτης από φυσικές πρώτες ύλες.
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να
σχολιάσουν το παρακάτω κείμενο από τα
«Απομνημονεύματα» του Θ. Κολοκοτρώνη:
«Μπαρούτι είχαμεν, έκαμνε η Δημητζάνα. Του
μπαρουτιού την υπόθεσι την είχαν πάρει απάνω
τους τα αδέλφια Σπηλιωτόπουλοι και δια να
δουλεύουν την μπαρούτη, δεν επαίρναμε πολλούς
Δημητζανίτες εις το στρατόπεδο, τους αφήναμε δι'
αυτήν την δούλευσιν".

Πριν την επίσκεψη – 1η Διδακτική φάση: Δραστηριότητες εκμαίευσης ερωτήσεων –
Προσδιορισμός ερωτήσεων με βάση την υφιστάμενη γνώση
• Ποιο είναι το μείγμα της
μπαρούτης; (KNO3, S, C)
• Πότε περίπου ανακαλύφθηκε η
μπαρούτη και πότε
πρωτοχρησιμοποιήθηκε;(1230)
• Πως η μπαρούτη επηρέασε
τους πολέμους για την
αναδιανομή του κόσμου από
τον 14ο έως τον 19ο αιώνα;
• Ποιος ο ρόλος της Δημητσάνας
στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
και κατόπιν στην Ελληνική
Επανάσταση του 1821;

Πριν την επίσκεψη – 2η Διδακτική φάση: Ενεργή διερεύνηση – Πρόταση
προκαταρκτικών εξηγήσεων ή υπόθεσης
• Ο καθηγητής ρωτάει τους μαθητές πόσο συνέβαλλε η υδρενέργεια
του Λούσιου στην προβιομηχανική ανάπτυξη της Δημητσάνας.
• Ο καθηγητής παροτρύνει τους μαθητές να αναζητήσουν σε πηγές
πληροφορίες για την εξέλιξη της τεχνολογίας στη διαδικασία
παραγωγής της μπαρούτης (π.χ. πότε πρωτοεμφανίστηκαν οι
υδροκίνητοι μπαρουτόμυλοι με κοπάνια).
• Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να περιγράψουν τη
λειτουργία του υδροκίνητου μπαρουτόμυλου σύμφωνα με τις
πληροφορίες που παρέχονται στις ταινίες που έχουν παρουσιαστεί
στους μαθητές.
• Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να του αναφέρουν τους
τρόπους συλλογής των πρώτων υλών για τη μπαρούτη.

Πριν την επίσκεψη – 2η Διδακτική φάση:
Ενεργή διερεύνηση – Σχεδιασμός και υλοποίηση απλής διερεύνησης
Χωρίζουμε τους μαθητές σε τέσσερεις ομάδες.
Η πρώτη ομάδα θα ασχοληθεί με την εξάπλωση των μπαρουτόμυλων
στο Βαλκανικό χώρο.

Η δεύτερη ομάδα θα ασχοληθεί με το τρόπο λειτουργίας των
υδροκίνητων μπαρουτόμυλων.

Η τρίτη ομάδα θα ασχοληθεί με την εξέλιξη της τεχνολογίας που
σχετίζεται με την παρασκευή της μπαρούτης.

Η τέταρτη ομάδα θα ασχοληθεί με την προέλευση των πρώτων
υλών για την παρασκευή της μπαρούτης.

• Οι μαθητές παρατηρούν το φυσικό
περιβάλλον της Δημητσάνας, τους
ανεξάντλητους φυσικούς πόρους και
τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Γίνεται ξενάγηση και παρουσίαση
του μπαρουτόμυλου, αλλά και όλων
των υδροκίνητων εγκαταστάσεων
(Βυρσοδεψείο, νεροτριβή,
αλευρόμυλος).
• Οι μαθητές χωρισμένοι στις ομάδες
τους συλλέγουν επιτόπου
πληροφορίες για τα θέματα που
τους έχουν τεθεί. Παρακολουθούν
τη διαδικασία παραγωγής της
μπαρούτης.
Επίσκεψη – 3η Διδακτική φάση:
Δημιουργία – Συλλογή αποδεικτικών στοιχείων μέσω παρατήρησης

Συζήτηση – Εξήγηση βασισμένη στα αποδεικτικά στοιχεία
• Ο καθηγητής τονίζει τη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος και των
πλουτοπαραγωγικών πηγών για την ανάπτυξη (κοινωνική, οικονομική,
πολιτιστική κ.τ.λ.)
• Ζητείστε από τους μαθητές να «ταυτοποιήσουν» τα μέρη της
εγκατάστασης και να προσδιορίσουν το ρόλο κάθε τμήματος.
• Ζητείστε από τους μαθητές να προσδιορίσουν τη πηγή προέλευσης
των πρώτων υλών της μπαρούτης.
• Ζητείστε από τους μαθητές να συνδυάσουν την ιστορικότητα του
χώρου (κοιτίδα της Επαναστάσεως) με τη βιοτεχνική ανάπτυξη που
προϋπήρχε.

Συζήτηση – Θεώρηση άλλων εξηγήσεων
• Ο καθηγητής εξηγεί γιατί η μπαρούτη έπαιξε σημαντικό ρόλο
στους πολέμους που καθόρισαν τις μεγάλες αυτοκρατορίες.
• Ο καθηγητής εξηγεί γιατί η ανάπτυξη σχετίζεται με το φυσικό
περιβάλλον και τους πόρους που προσφέρει.
• Ο καθηγητής εξηγεί γιατί η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί σε
αφύπνιση τους λαούς και σε επαναστάσεις .
• Ζητάμε από τους μαθητές να διερευνήσουν βιβλιογραφικά τη
σχέση τεχνολογικής ανάπτυξης και κοινωνικής προόδου.

Μετά την Επίσκεψη – 5η Διδακτική φάση:
Ανασκόπηση – Έκφραση εξηγήσεων
• Ο καθηγητής παρουσιάζει τις
παράλληλες δραστηριότητες του
Υπαίθριου Μουσείου Υδροκίνησης της
Δημητσάνας (Βυρσοδεψείο,
νεροτριβή, αλευρόμυλος).
• Ο καθηγητής παρουσιάζει την
κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική
διάσταση της προβιομηχανικής
ανάπτυξης στον ελληνικό και
ευρωπαϊκό χώρο.
• Ο καθηγητής αναλύει τη διασύνδεση
οικονομικής ανάπτυξης και
κοινωνικής ανάπτυξης.

Ανασκόπηση – Δραστηριότητες και υλικά μεταπαρακολούθησης
• Ζητείστε από τους μαθητές να ολοκληρώσουν τις
εργασίες που τους δόθηκαν.
• Ζητείστε να ετοιμάσουν μια παρουσίαση Power
Point με τον κοινωνικό αντίκτυπο της
προβιομηχανικής δραστηριότητας στην ευρύτερη
περιοχή της Δημητσάνας.
• Ζητείστε από τους μαθητές να δημιουργήσουν
χάρτες όπου θα σημειώνονται οι μπαρουτόμυλοι,
καθώς και μια μακέτα μπαρουτόμυλου.

Η Προετοιμασία των Αθλητών για τους Αγώνες
και οι καθημερινές τους συνήθειες

• Μικρή Περιγραφή: Γνωρίζουμε αρκετά πράγματα για τους Αρχαίους
Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά πόσα γνωρίζουμε για την καθημερινότητα
των αθλητών; Ποια ήταν η διατροφή των αθλητών, ποια η
προετοιμασία τους, ποιες οι συνήθειες τους; Οι μαθητές αναζητούν
στους αρχαιολογικούς χώρους της Ολυμπίας τις απαντήσεις.
• Λεξιλόγιο: Αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, καθημερινότητα αθλητών,
προετοιμασία αθλητών, συνήθειες.
• Κοινό που απευθύνεται: Καθηγητές Φυσικής Αγωγής, Φιλολόγους,
Καθηγητές Φυσικών Επιστημών.
• Ηλικία: 13-18 ετών.
• Περιβάλλον: Σχολείο, Εργαστήριο Η/Υ, Μουσεία Αρχαίας Ολυμπίας,
Αρχαιολογικός χώρος Α. Ολυμπίας.
• Χρονική διάρκεια: Πριν την επίσκεψη – 6 ώρες
Επίσκεψη – 3 ώρες
Μετά την επίσκεψη – 2 ώρες

• Τεχνικές απαιτήσεις: Εργαστήριο Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο,
Ιστορικοί Χάρτες, Αίθουσα Προβολών.
• Υπόβαθρο συγγραφέα: Φιλόλογος, Καθηγητής/τρια Φυσικής Αγωγής,
Καθηγητής/τρια Φυσικών Επιστημών.
• Σύνδεση με τη διδακτέα ύλη: Ιστορία Γεν. Παιδείας Α΄ Λυκείου, Φυσική
Α΄ Λυκείου και Γ΄ Λυκείου, Φυσική Αγωγή.
• Διδακτικοί στόχοι: Οι μαθητές θα έρθουν αντιμέτωποι με μια
διαφορετική πτυχή των Ολυμπιακών Αγώνων. Θα αναζητήσουν
πληροφορίες σχετικά με την καθημερινότητα των αθλητών, τη διατροφή
τους, τις συνήθειές τους, την προετοιμασία τους, τις ενδυματολογικές
τους προτιμήσεις και τα συμπόσια-γλέντια μετά τους αγώνες.
• Καθοδήγηση για προετοιμασία: Ο καθηγητής θα παρουσιάσει στους
μαθητές ψηφιακό και ηλεκτρονικό υλικό που σχετίζεται με τους
ολυμπιακούς αγώνες. Θα παροτρύνει τους μαθητές να αλιεύσουν
πληροφορίες σχετικά με την καθημερινότητα των αθλητών στην Α.
Ελλάδα. Στη συνέχεια θα παροτρύνει τους μαθητές να αναζητήσουν
πληροφορίες στο Μουσείο των Ολυμπιακών Αγώνων στην Α. Ολυμπία,
να συζητήσουν με ειδικούς και να ανατρέξουν στη βιβλιογραφία. Στο
τέλος θα πρέπει να συγγράψουν τη δική τους ιστορία από την
καθημερινότητα των αθλητών των αρχαίων ολυμπιακών αγώνων.

Πριν την επίσκεψη – 1η Διδακτική φάση: Δραστηριότητες εκμαίευσης ερωτήσεων
– Πρόκληση της περιέργειας
• Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να εντοπίσουν τα πρώιμα κέντρα αθλητισμού στην
ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
• O καθηγητής παροτρύνει τους μαθητές να εντοπίσουν τη σχέση του αθλητισμού με τη
στρατιωτική προετοιμασία, την πολιτική αγωγή και την εν γένει εκπαίδευση των νέων
στην αρχαία Ελλάδα.
• Ο καθηγητής θέτει ερωτήματα σχετικά με τη διατροφή των αθλητών και τη σχέση
γυναίκας και αθλητισμού στην Α. Ελλάδα.
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να περιηγηθούν στην ιστοσελίδα:
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-B120/HTML/g02-
web/htms/sportsMM.htm

Πριν την επίσκεψη–1η Διδακτική φάση:Δραστηριότητες εκμαίευσης ερωτήσεων
Προσδιορισμός ερωτήσεων με βάση την υφιστάμενη γνώση
• Τι γνωρίζετε για την καθημερινότητα
στην Α. Ελλάδα;
• Ποια ήταν τα στάδια της ζωής ενός
άνδρα και ποια μιας γυναίκας στη
Αρχαία Σπάρτη;
• Τι γνωρίζετε για την εκπαίδευση στην
Α. Ελλάδα, για τις λατρευτικές
εκδηλώσεις, για τα ταφικά έθιμα, για
την καλλιέργεια της γης, για την
υφαντική και το θεσμό της δουλείας;
• Πως ήταν διαρρυθμισμένο ένα σπίτι
στην Α. Ελλάδα; Κατά τη διάρκεια
ενός συμποσίου σε ποιους χώρους
βρίσκονταν τα μέλη της οικογένειας;
Ο καθηγητής καθοδηγεί τους μαθητές να αναζητήσουν τις πληροφορίες στον
ιστότοπο: http://www.ancientgreece.co.uk/dailylife/story/sto_set.html

• Ο καθηγητής ρωτάει τους μαθητές πως σχετιζόταν ο αθλητισμός με τη
στρατιωτική προετοιμασία.
• Ο αθλητισμός σχετιζόταν
με τη Δημοκρατία;
• Σύχναζαν ρήτορες
στα γυμναστήρια;
Αναζητήστε πληροφορίες σχετικά με
τη διατροφή των αθλητών.
Πριν την επίσκεψη – 2η Διδακτική φάση: Ενεργή διερεύνηση Πρόταση προκαταρκτικών
εξηγήσεων ή υπόθεσης

• Δίνουμε στους μαθητές φωτογραφίες από λεπτομέρειες εκθεμάτων
του Μουσείου Ολυμπιακών Αγώνων στην Α. Ολυμπία.
• Ζητάμε από τους μαθητές να εντοπίσουν τα εκθέματα.

• Οι μαθητές συλλέγουν
πληροφορίες από τα εκθέματα.
• Γίνεται ξενάγηση και παρουσίαση
των εκθεμάτων του Μουσείου και
αναζητούνται πληροφορίες
σχετικά με την καθημερινότητα
των αθλητών.
• Οι μαθητές χωρισμένοι στις
ομάδες τους συλλέγουν επιτόπου
πληροφορίες για τα θέματα που
τους έχουν τεθεί. Παρακολουθούν
το παρεχόμενο οπτικοακουστικό
υλικό.
Δημιουργία – Συλλογή αποδεικτικών στοιχείων μέσω παρατήρησης

Συζήτηση – Εξήγηση βασισμένη στα αποδεικτικά στοιχεία
• Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να περιγράψουν μια
ημέρα της καθημερινότητας των αρχαίων ελλήνων αθλητών.
• Ζητείστε από τους μαθητές να συσχετίσουν τα αθλητικά
δρώμενα με τις στρατιωτικές προετοιμασίες και με
θρησκευτικές τελετές.
• Ζητείστε από τους μαθητές να προσδιορίσουν τη σχέση
αθλητισμού και δημοκρατίας.
• Ποια η σχέση αθλητισμού και φιλοσοφίας; Ποια η διαφορά
μεταξύ του καλός και του αγαθός;
• Στην Αθήνα υπήρχαν τρία μεγάλα Γυμναστήρια: Η Ακαδημία,
το Λύκειον και το Κυνόσαργες. Ποια ήταν η μετεξέλιξή τους;

Ανασκόπηση – Έκφραση εξηγήσεων
• Ο καθηγητής και οι μαθητές
ξεναγούνται στον αρχαιολογικό
χώρο της Α. Ολυμπίας. Κάθε
μνημείο αναλύεται και
προσεγγίζεται από ποικίλες οπτικές
(Αθλητική, θρησκευτική,
κοινωνική, πολιτισμική κ.τ.λ.)
• Ο καθηγητής παρουσιάζει την
άρρηκτη σχέση των αρχαίων
ολυμπιακών αγώνων με την
καθημερινότητα των αρχαίων
ελλήνων.

Ανασκόπηση – Δραστηριότητες και υλικά μεταπαρακολούθησης
• Ζητείστε από τους μαθητές δημιουργήσουν μια ιστορία (παραμύθι)
βασισμένη στην καθημερινότητα των αθλητών.
• Ζητείστε να ετοιμάσουν μια παρουσίαση Power Point με την
καθημερινότητα των αρχαίων αθλητών, με τους χώρους
συνάθροισης, με τις συνήθειές τους και με τις ανθρώπινες στιγμές
τους.
• Ζητείστε από τους μαθητές να ζήσουν μια μέρα ως αρχαίοι αθλητές
και στο τέλος της μέρας να αγωνιστούν στο στάδιο της Α. Ολυμπίας
(π.χ. στο τρέξιμο).
• Σε ένα ιστολόγιο που θα δημιουργήσουν οι μαθητές να αναρτώνται
πληροφορίες σχετικά με καθημερινές συνήθειες των αρχαίων
ελλήνων από επισκέψεις που θα πραγματοποιούν οι μαθητές σε
Μουσεία.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή…

σεμινάριο φιλολόγων

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

Similar to σεμινάριο φιλολόγων

Similar to σεμινάριο φιλολόγων (20)

More from HIOTELIS IOANNIS

More from HIOTELIS IOANNIS (20)

σεμινάριο φιλολόγων