1. Αρχαία ελληνική γραμματεία Γ΄ γυμνασίου
«Ανθολόγιο Φιλοσοφικών κειμένων»
(Παρουσίαση της εισαγωγής του σχολικού
βιβλίου σε ppt σε 2 διδακτικές ώρες)
5ο Γυμνάσιο Θήβας
Διδάσκουσες :
Κόλλια Γαρυφαλλιά – Τζουμανέκα Μαρία

2. 1.Μέσα από το διδακτικό εγχειρίδιο να έρθουν οι μαθητές
μας σε επαφή με το αντικείμενο της φιλοσοφίας και να
αποκτήσουν μια γενική εικόνα του τι θα διδαχθούν.
2.Να είναι σε θέση μετά το δίωρο να αποδείξουν ότι τα
εναγώνια ερωτήματα που απασχολούν τον άνθρωπο
σχετικά με τον κόσμο και τη ζωή είναι διαχρονικά.
3.Να διακρίνουν τις τρεις περιόδους της αρχαίας ελληνικής
φιλοσοφίας.
4.Να εξηγήσουν γιατί κάθε έκφανση του ανθρώπινου βίου
(διαπροσωπική, πολιτική ,κοινωνική , ηθική, θρησκευτική,
επιστημονική κ.α) είναι ταυτόχρονα αντικείμενο της
Φιλοσοφίας.

3. Ανθολόγιο φιλοσοφικών κειμένων
Γ΄ Γυμνασίου

4. Η λέξη σοφία απαντά για πρώτη φορά στον Όμηρο και
στον Ησίοδο και σημαίνει ικανότητα στο οποιοδήποτε
επάγγελμα ή σε οποιαδήποτε τέχνη, όπως του ναυπηγού
ή του ποιητή.
Λέγεται ότι ο Ηρόδοτος χρησιμοποίησε πρώτος το
ρήμα φιλοσοφεῖν αναφερόμενος στα ταξίδια που έκανε
ο Σόλων, αναζητώντας τη γνώση, για να ικανοποιήσει την
περιέργειά του.
O Πυθαγόρας ήταν ο πρώτος που ονόμασε τον εαυτό
του φιλόσοφο, με την έννοια του ανθρώπου που αγαπά
τη γνώση.
Ο Αριστοτέλης θα αποδώσει τον τίτλο του φιλοσόφου
στους προσωκρατικούς φιλοσόφους Θαλή, Αναξίμανδρο
και Αναξιμένη και θα συνδέσει τη φιλοσοφία με τον
ορθολογικό τρόπο εξήγησης της πραγματικότητας.

5. Ο φιλόσοφος είναι ο άνθρωπος που αναζητεί
την ουσία των πραγμάτων, αλλά και αυτός που
θεμελιώνει μια τέχνη του βίου, δηλαδή έναν
τρόπο ζωής.
γνώση των όντων, έρευνα των αρχών και των
πρώτων αιτίων των φαινομένων, μελέτη
θανάτου, γνώση των θείων και ανθρώπινων
πραγμάτων. Η φιλοσοφία έχει ορισθεί και ως
και

6. Προβλήματα και κλάδοι της φιλοσοφίας
Προβλήματα
Θεωρητικά όσα συνδέονται με τη
θεωρία, τη φιλοσοφική δηλαδή έρευνα, και
με τη διερεύνηση προβλημάτων που
αφορούν τον κόσμο, τον άνθρωπο και τον
θεό.
Με τις αρχές και
την ερμηνεία
του κόσμου και
του όντος
ασχολείται η
μεταφυσική ή
οντολογία.
Τα προβλήματα
που ανακύπτουν
από ερωτήματα
σχετικά με τα
όρια της γνώσης
και τη σχέση της
με την
πραγματικότητα
εξετάζει
η θεωρία της
γνώσης,
η γνωσιολογία.
H λογική επεξεργάζεται
μεθόδους κατάλληλες, ώστε
να μπορέσει κάποιος να
διακρίνει το σωστό,
χρησιμοποιώντας τη λογική
σκέψη, και προσδιορίζει τους
νόμους, τις αρχές και τους
κανόνες που οφείλει να
ακολουθεί όποιος αναζητεί
την αλήθεια.
Πρακτικά όσα συνδέονται
με τη σκόπιμη πράξη ή
δραστηριότητα του
ανθρώπου.

7. Πρακτικά προβλήματα
Ηθική φιλοσοφία
(στοχαστική μελέτη
ορισμένων αξιών που
αφορούν την ανθρώπινη
συμπεριφορά και τους
κανόνες που την διέπουν
σ' ένα κοινωνικό σύνολο.)
Κοινωνική φιλοσοφία
εξετάζει τους κανόνες, που
πρέπει να διέπουν μία
οργανωμένη κοινωνία
Πολιτική φιλοσοφία
Εξετάζει την
πολιτική οργάνωση του
κράτους, τη νομιμότητα
της πολιτικής εξουσίας, τις
ελευθερίες και τα
δικαιώματα των πολιτών,
την ιδιοκτησία, την
οργάνωση του κράτους, τα
πολιτεύματα, τους νόμους
και τους θεσμούς, καθώς
και με την πολιτική
συμπεριφορά ατόμων και
κοινωνικών ομάδων.

8. Διαίρεση της ιστορίας της αρχαίας
ελληνικής φιλοσοφίας
1. Αρχαϊκή περίοδος. Η προσωκρατική φιλοσοφία
(6ος-5ος αι. π.Χ.)
Θαλής Σωκράτης ((470/69-399 π.Χ.)
-επιδιώκει να εξηγήσει το κοσμικό πρόβλημα
-να εξετάσει το «ον»
2) Κλασική ή αττική περίοδος (5ος-4ος αι. π.X.)
αρχίζει με τον Σωκράτη, περιλαμβάνει τους
Σοφιστές και τον Πλάτωνα και τερματίζεται με τον
θάνατο του Αριστοτέλη (322 π.Χ.)

9. Η τριάδα των φιλοσόφων
Σωκράτης Πλάτων Αριστοτέλης
470-399π.Χ. 427-347π.Χ. 384-322π.Χ
Παράλληλα, κατά την κλασική περίοδο έχουμε τρεις ακόμα φιλοσοφικές σχολές
που ιδρύθηκαν από φίλους του Σωκράτη:
Κυνικοί = ζούσαν λιτά και ασκητικά .Αρνούνται
Κάθε μορφή πλούτου και τις κοινωνικές
συμβάσεις Τους ονόμαζαν και σκυλοφιλόσοφους
(Αντισθένης , Διογένης από τη Σινώπη,
Κράτης ο Θηβαίος)
Ακαδημία Λύκειο

10. Μεγαρική σχολή με ιδρυτή το μαθηματικό
Ευκλείδη(450-380/370π.Χ.).
Πίστευαν ότι το αγαθό είναι ένα πράγμα
με πολλά ονόματα: αγαθόν, ανόλεθρον,
αμετάβλητο, αγέννητο, αιωνιότητα
Κυρηναϊκή σχολή με ιδρυτή τον Αρίστιππο
από την Κυρήνη(435-356π.χ). Πίστευαν ότι
η ευτυχία συνίσταται στην ηδονή

11. Με τον όρο σοφιστής εννοείται στην αρχαιότητα ο εκπρόσωπος
της Σοφιστικής κίνησης, δηλαδή ο επ’ αμοιβή διδάσκαλος της ρητορικής,
της εριστικής και της πολιτικής τέχνης, καθώς επίσης της φιλοσοφίας,
της λογικής και των επιστημών.
Εισήγαγαν στη φιλοσοφία τον ανθρωποκεντρισμό και τη γνωσιολογία[1],
εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει
τον υλικό κόσμο μέσω της σύγκρισης, της παρατήρησης και της επαγωγής,
απαλλαγμένο από την επέμβαση υπερφυσικών παραγόντων.
Έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στη μελέτη του κόσμου βάσει των αισθήσεων,
δίνοντας έμφαση στη διαδικασία του «σκεπτικισμού», διαμορφώνοντας
παράλληλα την άποψη ότι η γνώση, η αλήθεια και οι αξίες είναι έννοιες
σχετικές. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Πλάτωνα και
του Αριστοτέλη επιδόθηκαν προοδευτικά στη διατύπωση σοφισμάτων, μέσω
των οποίων υποστήριζαν παράδοξες απόψεις, παραβιάζοντας συγκαλυμμένα
τους νόμους της λογικής. Ιδιαίτερη ανταπόκριση βρήκε η Σοφιστική ανάμεσα
στους οπαδούς της εριστικής τέχνης, μέλη της Μεγαρικής σχολής

12. Μετακλασική περίοδος. Ελληνιστική-Pωµαϊκή
φιλοσοφία. Ύστερη αρχαιότητα. (3ος αι. π.X. - 6ος αι. µ.Χ.)
Η περίοδος αυτή διαρκεί από τον θάνατο του
Αριστοτέλη, το έτος 322 π.Χ., μέχρι το τέλος του
Nεοπλατωνισμού, τον 6ο αιώνα μ.Χ., όταν ο
αυτοκράτορας Ιουστινιανός έκλεισε με διάταγμα τις
φιλοσοφικές σχολές των Αθηνών (529 μ.X.)
Αναπτύσσονται ο Επικουρισμός, ο Στωικισμός και
ο Σκεπτικισμός, φιλοσοφικά ρεύματα που
κυριαρχούν στους ελληνιστικούς χρόνους και
ασχολούνται κυρίως με τη φυσική, τη λογική και
την ηθική..

13. Τη μετακλασική εποχή δραστηριοποιούνται τρεις
ακόμα σχολές:
Επικουρισμός: εξασφάλιση της ηδονής και τρόπος ζωής
που προτρέπει στο σεβασμό και την
κατανόηση.
Στωικισμός: αταραξία, ζειν κατ΄ αρετήν , σε αρμονία με
το Σύμπαν.
Σκεπτικισμός: Αμφισβητεί την πιστότητα και ορθότητα
της γνώσης .Θεωρεί ότι η γνώση δεν
είναι δυνατή και ο άνθρωπος είναι
μερικώς ανίκανος να την αποκτήσει.

14. Στον 1ο αι. μ.X. αναπτύσσεται στην Αλεξάνδρεια ο
Νεοπλατωνισμός, μια φιλοσοφία που διακρίνεται από
εκλεκτικισμό και φέρνει στην επικαιρότητα τα συγγράμματα του
Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Kύριος εκπρόσωπος της
φιλοσοφίας αυτής, που θα κυριαρχήσει στην ύστερη
αρχαιότητα, εποχή κατά την οποία διαμορφώνεται ο
χριστιανικός στοχασμός, είναι ο Πλωτίνος, ο οποίος έζησε τον 3ο
αιώνα μ.X.

15. Γιατί είναι σημαντική η φιλοσοφία σήμερα;
-ασχολείται με θέματα που είναι ακόμη επίκαιρα
-Οι φιλοσοφικές θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων έχουν
διαμορφώσει τον τρόπο της σκέψης μας και έχουν θέσει τις
βάσεις του φιλοσοφικού στοχασμού του δυτικού κόσμου.
-πολλά από τα θέματα της φιλοσοφίας παραμένουν τα
ίδια, κυρίως στους τομείς της ηθικής και της πολιτικής
φιλοσοφίας.
-οι σύγχρονοι φιλόσοφοι θεωρούν πως η αρχαία
φιλοσοφία είναι δυνατόν να βοηθήσει και σήμερα στην
επίλυση καίριων προβλημάτων του ανθρώπου και της
κοινωνίας.

16. Καλωσήρθατε στο μάθημα της
αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας! Το
ταξίδι αρχίζει…
Η Σχολή των Αθηνών (Ραφαήλ)

17. Και ένα φιλοσοφικό ερώτημα : Τι θα
αλλάζατε στον κόσμο αν μπορούσατε;