ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΧΑΧΟΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ

1. 1Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ;
ΣΕ ΤΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΕΙ;
ΧΑΧΟΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕ02
1

2. Όπως λέει ο Πλούταρχος, μια μέρα ο Πύρρος έκανε κατακτητικά σχέδια.
Κατ΄ αρχήν θα υποτάξουμε την Ελλάδα, έλεγε.
Και μετά; λέει ο Κινέας.
-Θα προωθηθούμε στην Αφρική.
Μετά την Αφρική;
Θα περάσουμε στην Ασία, θα κατακτήσουμε τη Μικρά Ασία, την Αραβία.
Και μετά;
Θα πάμε μέχρι τις Ινδίες.
Μετά τις Ινδίες;
Α!, λέει ο Πύρρος, τότε θα αναπαυτώ.
Γιατί, λέει ο Κινέας, να μην αναπαυτείς από τώρα;
Απόσπασμα από το βιβλίο «Πύρρος και Κινέας», Σιμόν Ντε Μποβουάρ
2

3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΡΙΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ :
Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ :
ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ :
ΚΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΕΤΑΡΤΗ :
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΜΠΤΗ : ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
3

4. ± 7 δ.ω.
• Κεφάλαιο 1ο : Ξεκινώντας από την απορία σελ. 7
• Ενότητα 1η : Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής
σκέψης σελ. 8-9-10
• Ενότητα 2η : Βασικοί στόχοι της φιλοσοφικής
δραστηριότητας σε. 13-14-15-16
• Ενότητα 3η : Κλάδοι της φιλοσοφίας και επιστήμες
• 1 : Βασικοί κλάδοι της φιλοσοφίας σελ. 18-19
• και 3: Φιλοσοφία και επιστήμες σελ. 20-21
• Ενότητα 4η :Φιλοσοφία και κοινωνία
• 1: Αμφισβητήσεις της αξίας της φιλοσοφίας σελ. 24
• και 2: Η χρησιμότητα της φιλοσοφίας σελ. 25-26
4

5. ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΡΙΑ
• Απορία (α στερητικό+ πόρος= πέρασμα)
σημαίνει πως δεν υπάρχει πέρασμα, δηλαδή
υπάρχει πνευματικό αδιέξοδο.
• Τα ερωτήματα της φιλοσοφίας είναι οριακά,
έσχατα, θεμελιώδη και μας βοηθούν να
ερευνήσουμε τα όρια της ανθρώπινης σκέψης.
Η φιλοσοφία είναι σκέψη πάνω στην ίδια τη
σκέψη και τις δυνατότητές της.
• Επειδή στο ρήμα «φιλοσοφώ» έχει γίνει
κατάχρηση, υπάρχει σύγχυση σχετικά με το
αντικείμενο της φιλοσοφίας.
5

6. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
1.Η διασάφηση γενικών εννοιών συνιστά απαραίτητη προεργασία κάθε
περαιτέρω φιλοσοφικής αναζήτησης.
2.Η αιτιολόγηση των βασικών μας πεποιθήσεων. Έτσι βλέπουμε μέχρι πού
μπορούμε να φτάσουμε και ανιχνεύουμε τα όρια των λογικών μας
ικανοτήτων.
3.Η διαμόρφωση μιας συνολικής θεώρησης του κόσμου και της θέσης του
ανθρώπου μέσα σε αυτόν αποτελεί ιδεώδες που κατευθύνει τη φιλοσοφική
δραστηριότητα.
4.Η φιλοσοφία έχει και πρακτικούς στόχους που σχετίζονται με την
οργάνωση του τρόπου ζωής και τις ανθρώπινες πράξεις.
6

7. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Διαφέρουν :
• ως προς το βαθμό γενικότητας
• ως προς την έμφαση σε εννοιολογικές
διερευνήσεις
• ως προς την εμμονή στην αιτιολόγηση
πεποιθήσεων
• ως προς τη σημασία νοηματοδότησης της
ανθρώπινης πράξης
• ως προς τη χρονική στιγμή, γιατί η
φιλοσοφία έρχεται πριν τις επιστήμες, για
να θεμελιώσει τις αρχές τους, να ορίσει τις
έννοιές τους και να οργανώσει τις
μεθόδους τους και μετά, για να συνοψίσει
και να ερμηνεύσει τα πορίσματά τους
7

8. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΠΕΘΑΝΕ
• Αυτονόμηση των εφαρμοσμένων επιστημών αρχικά,
των κοινωνικών αργότερα π.χ. Φυσική: Γαλιλαίος
17ος, Χημεία: Λαβουαζιέ 18ος , Βιολογία :Λαμάρκ και
Μπερνάρ 19ος, ψυχολογία και κοινωνιολογία 20ος .
• Η αδυναμία της Μεταφυσικής να αποτελέσει
αντικείμενο επιστημονικής γνώσης από τον Καντ και
μετά.
• Ο φιλοσοφικός λόγος στερούμενος την ακρίβεια και τη
μετριοπάθεια του επιστημονικού λόγου δεν βοηθά το
σύγχρονο άνθρωπο.
8

9. Ο ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ
• Τα ερωτήματα της Φιλοσοφίας είναι ανοιχτά σε
αντίθεση με τα κλειστά ερωτήματα των επιστημών.
Έτσι, η φιλοσοφία ξεπερνά τα ενδιαφέροντα των
ειδικών και μετατρέπεται σε δυνατότητα ανοιχτή
στον καθένα.
• Το ενδιαφέρον για τη Μεταφυσική και την
Οντολογία τροφοδοτείται από επιστημονικές
αναζητήσεις σχετικές π.χ. με τη δομή της ύλης ή τη
δημιουργία και τα όρια του Σύμπαντος.
• Οι επιστήμονες και οι τεχνικοί έχουν εξελιχθεί σε
μαθητευόμενους μάγους που εξαπολύουν
εωσφορικές δυνάμεις, ικανές να εξαφανίσουν τη
ζωή από το πρόσωπο της Γης. Ο σύγχρονος
άνθρωπος ξέρει τι μπορεί αλλά όχι τι θέλει ή τι
πρέπει να θέλει.
9

10. ΜΗΠΩΣ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΧΡΗΣΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ;
Ο φιλόσοφος όχι μόνο διακωμωδείται με διάφορους τρόπους
αλλά και διώκεται για πολλούς λόγους:
• η αμηχανία που προκαλούν τα ερωτήματα
• η εμμονή στη διασάφηση εννοιών και στην αιτιολόγηση
πεποιθήσεων
• το «άσκοπο των φιλοσοφικών συζητήσεων» που δεν
καταλήγουν κάπου
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΔΙΩΞΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ
• Αναξαγόρας/αθεΐα
• Σωκράτης/διαφθορά νέων και εισαγωγή καινών δαιμονίων
• Πλάτων/διδασκαλία φιλοσοφίας στο Διονύσιο Β΄ των
Συρακουσών
• Μπρούνο/καύση στην πυρά για αιρετική διδασκαλία
• Σπινόζα/αφορισμός από εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ
• Καντ/απαγόρευση του βιβλίου του για τη θρησκεία από την
πρωσική λογοκρισία
• Ράσελ/φυλάκιση για την εναντίωσή του στη συμμετοχή ης
Αγγλίας στο Β΄παγκόσμιο πόλεμο
10

11. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
το ενδιαφέρον για θεωρητικές αναζητήσεις μπορεί να
δικαιολογήσει τη φιλοσοφική δραστηριότητα
αποφεύγουμε τις εννοιολογικές συγχύσεις
ανιχνεύουμε απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ύπαρξης
μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε τα όρια της γνώσης μας
μας βοηθά να διαμορφώσουμε συνολικές αντιλήψεις για τον
άνθρωπο και τον κόσμο
μας προσφέρει τη χαρά της διανοητικής έρευνας
συμβάλλει στην προσωπική ανάπτυξη του ατόμου και στην
κοινωνική πρόοδο
οξύνει την κριτική ικανότητα και διευρύνει τους
πνευματικούς ορίζοντες π.χ. Νεύτων και Αϊνστάιν συνέλαβαν
την έννοια της βαρύτητας και της σχετικότητας αντίστοιχα
κυρίως μέσα από τον αφηρημένο στοχασμό
προωθεί νομικές και πολιτικές συζητήσεις, που συμβάλλουν
στην εξέλιξη των κοινωνικών θεσμών
μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε τη ζωή και τις επιλογές
μας από απόσταση και μεθοδικά
11

12. Οι επιμέρους φιλοσοφικοί κλάδοι
Γνωσιολογία
Οντολογία
Είναι η γνώση δυνατή;
Ποιες είναι οι πηγές της;
«Τι το ον;»
Λογική Ποιες αρχές διέπουν τη λειτουργία της σκέψης; Ποιο
είναι το κύρος αυτών των αρχών;
Άνθρωπος είμαι, έκανα λάθος.
Όλοι πεθαίνουν μια μέρα.
Φιλοσοφία της επιστήμης Τι σημαίνει επιστημονική αλήθεια;
Ποιες είναι οι επιστημονικές μέθοδοι;
Αισθητική Τι είναι η τέχνη και ποιος ο σκοπός της;
Ηθική Ποιο είναι το κύρος των ηθικών αξιών;
Η βούληση του ανθρώπου είναι αυτόνομή;
Πολιτική φιλοσοφία Ποια είναι η θέση του πολίτη απέναντι στην εξουσία;
φιλοσοφική ανθρωπολογία Σε τι συνίσταται η ιδιαιτερότητα του ανθρώπου;
Μεταφυσική Υπάρχει Θεός και μετά θάνατον ζωή;
Η πρακτική φιλοσοφία (αξιολογία)περιλαμβάνει την ηθική, την αισθητική και την πολιτική φιλοσοφία.
12

13. ΠΗΓΕΣ
• Αρχές Φιλοσοφίας, Β΄ Τάξη
Γενικού Λυκείου, Θεωρητική
Κατεύθυνση
13