โครงร่างโครงงานกระดาษสา

1. 1
รหัสวิชา ง33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6
ปีการศึกษา 2556
ชื่อโครงงาน การทากระดาษสา
ชื่อผู้ทาโครงงาน
1. นางสาว จุฬารัตน์ เครือแก้ว เลขที่ 4 ชั้น 6 ห้อง 5
2. นางสาว ณัฐริกา วงค์คาแดง เลขที่ 44 ชั้น 6 ห้อง 5
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ครูเขือนทอง มูลวรรณ์
่
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2556
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34

2. 2
ใบงาน
การจัดทาข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร์
สมาชิกในกลุ่ม 2
1.นางสาวจุฬารัตน์ เครือแก้ว เลขที่ 4 2.นางสาวณัฐริกา วงค์คาแดง เลขที่ 44
คาชี้แจง ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้อเสนอโครงงานตามหัวข้อต่อไปนี้
ชื่อโครงงาน (ภาษาไทย) การทากระดาษสา
ชื่อโครงงาน (ภาษาอังกฤษ) How to make mulberry paper
ประเภทโครงงาน โครงงานสิ่งประดิษฐ์
ชือผู้ทาโครงงาน 1.นางสาว จุฬารัตน์ เครือแก้ว เลขที่ 4 2.นางสาว ณัฐริกา วงค์คาแดง เลขที่ 44
่
ชื่อที่ปรึกษา ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน 1 มกราคม – 31 มกราคม 2557
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน (อธิบายถึงที่มา แนวคิด และเหตุผล ของการทาโครงงาน)
ในปัจจุบันมีสิ่งประดิษฐ์มากมายเกิดขึ้นในโลกของเรา โดยเฉพาะเทคโนโลยีต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น
คอมพิวเตอร์ จักรยานยนต์ โทรศัพท์มือถือ โทรทัศน์ เป็นต้น ทาให้สังคมของคนไทยนั้นเปลี่ยนไปกลายเป็น
ยุดไอที ยุดทันสมัยขึ้นมาอย่างรวดเร็ว แน่นอนว่ายิ่งมีสิ่งประดิษฐ์มากขึ้น ย่อมต้องมีคนต้องการมากขึ้นและผลที่
ตามมาก็คือใช้ทรัพยากรมากขึ้น ทาให้สภาพแวดล้อมแย่ลง ทั้งหมดนี้เป็นเพราะเรานันลืมวัฒนธรรมเก่าๆ
่
สมัยก่อน คานึงถึงแต่ตัวเองโดยที่ไม่ได้รักษาเก็บเอาไว้ ดังนั้นกลุ่มของข้าพเจ้าจึงได้ทาเรื่อง การทากระดาษสา
เป็นกระดาษที่หมู่บ้านบ่อสร้าง จังหวัดเชียงใหม่ นิยมทาและเป็นหมู่บ้านหนึ่งที่ยังอนุรักษ์วัฒนธรรมสมัยก่อน
กระดาษสานั้น เป็นกระดาษชนิดหนึ่ง ที่ทามาจากต้นกระดาษสาซึ่งต้นปอสาเป็นพืชเส้นใยในตระกูลเดียวกับ
หม่อนและขนุน มีสีสันสวยงามตามสีที่เราผสมลงไป สามารถนาไปตกแต่งสิ่งของได้ หรือประดิษฐ์สิ่งของอย่างอื่น
ก็ได้ โดยที่ไม่ต้องทาลายทรัพยากรธรรมชาติ ประหยัด มีประโยชน์ ไม่เป็นพิษต่อสภาพแวดล้อมหรือผู้อื่น
วัตถุประสงค์ (สิ่งที่ต้องการในการทาโครงงาน ระบุเป็นข้อ)
1. เพื่อผู้อ่านและผู้ทาโครงงานนี้ได้รับความรู้เกี่ยวกับกระดาษสา ประวัติความเป็นมาของกระดาษสา
2. เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ทาโครงงานนี้ได้รู้วิธีการทากระดาษสา องค์ประกอบในการทากระดาษสา
3. เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ทาโครงงานได้รู้ถึงวัฒนธรรมของหมู่บ้านบ่อสร้าง ซึ่งเป็นที่นิยมทาร่มแบบภาคเหนือ
และทากระดาษสา
4. เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ทาโครงงานสามารถนาความรู้เหล่านี้ไปเผยแพร่แก่บุคคลอื่นได้
5. เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ทาโครงงานสามารถใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์และสามารถเป็นรายได้แก่ตนเอง

3. 3
ขอบเขตโครงงาน (คุณลักษณะ ขอบเขต เงื่อนไขและข้อจากัดของการทาโครงงาน)
โครงงานนี้จัดทากระดาษสาจากตะไคร้
หลักการและทฤษฎี (ความรู้ หลักการ หรือทฤษฎีที่สนับสนุนการทาโครงงาน)
ขั้นตอนการทากระดาษสา
การทากระดาษสาด้วยมือ มีขั้นตอนหลัก 4 ขั้นตอน คือ
1. การเตรียมวัตถุดิบ ได้แก่ การคัดเลือกวัตถุดิบ การตัด การแช่น้า การต้มและการล้าง
2. การทาให้เป็นเยื่อ
3. การทาเป็นแผ่นกระดาษ
4. การลอกแผ่นกระดาษและตกแต่งเพิ่มเติม
ขั้นตอนที่ 1 การเตรียมวัตถุดิบ
คัดเลือกเปลือกปอสาที่อ่อนและแก่แยกจากกัน นาไปแช่น้าประมาณ 3 ชั่วโมงขึ้นไป แต่ไม่ควรเกิน
24 ชั่วโมง การแช่น้าจะช่วยให้เปลือกปอสาอ่อนตัว จากนั้นนาไปใส่ภาชนะต้ม ใส่โซดาไฟ หรือน้าด่างจาก
ขี้เถ้า เพื่อช่วยให้โครงสร้างของเปลือกปอสาเปื่อย และแยกจากกันเร็วขึ้น ถ้าต้มปอสาอ่อนใช้โซดาไฟน้อย ต้ม
เปลือกแก่ต้องใช้มากขึ้น การต้มแต่ละครั้งใช้โซดาไฟ ประมาณ 10-15% ของน้าหนัก ถ้าใช้มากไปจะทาให้เยื่อ
ถูกทาลายมากในระหว่างต้ม ต้มนานประมาณ 2 - 3 ชั่วโมง เมื่อต้มเสร็จแล้วนาปอสาล้างน้าจนหมดด่าง
ขั้นตอนที่ 2 การทาให้เป็นเยื่อ
การทาให้เป็นเยื่อ มี 2 วิธี ได้แก่
2.1 การทุบด้วยมือ
2.2 การใช้เครื่องตีเยื่อ
การทุบด้วยมือต้องใช้เวลานาน ปาสาหนัก 2 กก. ใช้เวลาทุบนานประมาณ 5 ชั่วโมง ส่วนการใช้
เครื่องตีเยื่อใช้เวลาประมาณ 35 นาที
จากนั้นนาไปฟอกเยื่อกระดาษสาทั่วไปฟอกไม่ขาวนักแต่ถ้าต้องการให้กระดาษสาสีขาวมาก ๆ ก็ใช้ผง
ฟอกสีเข้าช่วย ได้แก่ Sodium hypo chloride หรือ Calcium hypo chloride ประมาณ 1 : 10 โดย
น้าหนักผสมในเครื่องตีเยื่อ ฟอกนานประมาณ 35 นาที ถ้าไม่มีเครื่องตีเยื่อ ก็ใช้น้ายาฟอกเข้มข้น 15 กรัม
ต่อน้า 1 ลิตร แช่เยื่อลงในน้ายาฟอกนานประมาณ 12 ชั่วโมง นาเยื่อไปล้างน้าจนหมดกลิ่นน้ายาแล้ว จะนา
เยื่อไปย้อมสีตามต้องการ จากนั้นนาเยื่อเตรียมไว้สาหรับทาแผ่นกระดาษต่อไป
ขั้นตอนที่ 3 การทาเป็นแผ่นกระดาษ
นาเยื่อปอสาใส่ในอ่างหรือภาชนะที่เหมาะสม ใส่น้าให้มีระดับพอเหมาะแล้วใช้ไม้พายคนเยื่อในอ่างน้าให้
ทั่ว เพื่อให้เยื่อลอยตัวและกระจายออกจากกันอย่างสม่าเสมอ จากนั้นนาแม่พิมพ์สาหรับทาแผ่นกระดาษมาช้อน
เยื่อต่อไปซึ่งมีการทาแผ่นได้ 2 วิธีคือ

4. 4
3.1
แบบตัก ใช้แม่พิมพ์ซึ่งมีลักษณะเป็นตะแกรงไนล่อนขนาดกว้าง 50 ซม. ยาว 60 ซม. (
ขนาดตะแกรงขึ้นอยู่กับขนาดกระดาษที่ต้องการ ) ช้อนตักเยื่อเข้าหาตัวยกตะแกรงขึ้นตรง ๆ แล้วเทน้าออกไป
ทางด้านหน้าโดยเร็ว จะช่วยให้กระดาษมีความสม่าเสมอ
3.2
แบบแตะ มักใช้ตะแกรงที่ทาจากผ้าใยบัวหรือผ้ามุ้ง ซึ่งมีเนื้อละเอียดและใช้วิธีชั่งน้าหนักของ
เยือ เป็นตัวกาหนดความหนาของแผ่นกระดาษ นาเยื่อใส่ในอ่างน้าใช้มือแตะเกลี่ยกระจายเยื่อบนแม่พิมพ์ให้
่
สม่าเสมอ
ขั้นตอนที่ 4 การลอกแผ่นกระดาษ
นาตะแกรงไปตากแดดประมาณ 1 - 3 ชั่วโมง กระดาษสาจะแห้งติดกันเป็นแผ่น จึงลอกกระดาษสา
ออกจากแม่พิมพ์ เปลือกปอสาหนัก 1 กก. สามารถทากระดาษสาได้ประมาณ 10 แผ่น และกระดาษสาที่ได้
สามารถนาไปใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง มีการตัดแปลงมาใช้ทาสิ่งของต่าง ๆ มากขึ้น แต่เดิมส่วนใหญ่ใช้ทาร่ม
ว่าว กระดาษห่อของ กระดาษแบบเสื้อ กระดาษที่ใช้เขียนพุทธประวัติ คัมภีร์ ฯลฯ เป็นต้น ปัจจุบันนามาใช้
อย่างกว้างขวาง เช่น สมุดจดที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ กระดาษเขียนจดหมายพร้อมซองบัตรอวยพรต่าง ๆ ดอกไม้
ประดิษฐ์ โคมไฟ กระดาษเช็ดมือ กระดาษชาระใช้ซับเลือด กระดาษห่อเครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์
ก่อนนาไปฆ่าเชื้อโรค ฯลฯ ทาให้กระดาษสาเป็นที่รู้จักและได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางมากขึ้นในปัจจุบัน
วิธีการทากระดาษสา ดังนี้
4.1 เพียงนาเปลือกต้นปอสามาแช่น้าทิ้งไว้ราว 6 – 8 ชั่วโมง จากนั้นนาเปลือกที่แช่น้าไปต้มรวมกับ
ขี้เถ้าหรือโซดาไฟอีก 4 - 6 ชั่วโมง จนกระทั่งเปื่อยยุ่ยดีแล้ว นาไปแช่คลอรีน 6 - 8 ชั่วโมง
4.2 ปอสาที่ผ่านขบวนการต้มแล้วนามาทุบด้วยค้อนไม้ให้เส้นใยเปื่อยยุ่ยยิ่งขึ้น
4.3 เมื่อปอสาเปื่อยยุ่ยดีแล้วนาไปแช่น้าในถังซีเมนต์ขนาดใหญ่เพื่อใช้ตะแกรงตัก
4.4
พักตะแกรงไว้เพื่อให้สะเด็ดน้า ในขั้นตอนนี้อาจทาลวดลายเพิ่มโดยการนาดอกไม้ ใบไม้ไป
แซมลงในกระดาษ
4.5 นาตะแกรงกระดาษสาไปตากแดดจนแห้งสนิท 1 ตะแกรง จะได้กระดาษ 1 แผ่น
4.6 เมื่อแห้งดีแล้วลอกกระดาษสาออกจากตะแกรงทีละแผ่น
วิธีดาเนินงาน
แนวทางการดาเนินงาน
1. ศึกษาวิธีการทากระดาษใยธรรมชาติจากอินเตอร์เน็ต
2. ศึกษาการใช้ส่วนผสมจากใบพืชโดยเรียนรู้ประโยชน์ของพืชชนิดต่างๆจาก(ภูมิปัญญาชาวบ้าน)และเอกสาร
ประกอบ
3. ออกแบบการทดลอง โดยใช้ใบพืชเป็นส่วนผสม
4. สรุปผลการทดลอง ประเมินผลจัดทาโครงงาน เขียนรายงาน

5. 5
เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้
1. ใบตะไคร้
2. โซดาไฟ
3. คลอรีน
4. น้า
5. ตาชั่ง
6. ไม้พาย
7. บ่อวงแหวน
8. เตาไฟ
9. กรรไกร
10. กะละมัง
11. ตะแกรง
12. ปีบ
งบประมาณ
300 - 400 บาท
ขั้นตอนและแผนดาเนินงาน
ลาดับ
ที่
1
2
3
4
5
6
7
8
ขั้นตอน
สัปดาห์ที่
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
คิดหัวข้อโครงงาน
ศึกษาและค้นคว้าข้อมูล
จัดทาโครงร่างงาน
ปฏิบัติการสร้างโครงงาน
ปรับปรุงทดสอบ
การทาเอกสารรายงาน
ประเมินผลงาน
นาเสนอโครงงาน
ผลที่คาดว่าจะได้รับ (ผลลัพธ์ที่ต้องการให้เกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดการทาโครงงาน)
- ได้รับความรู้เกี่ยวกับกระดาษสา
- ได้รู้วิธีการทากระดาษสาที่ถูกต้อง
- ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์
- ทาเป็นรายได้ส่วนตัวได้
- นาความรู้ไปเผยแพร่แก่รุ่นต่อๆไป
ผู้รับผิดชอบ
1
1
12
1
3
1
4
1
5
16
17

6. 6
สถานที่ดาเนินการ
- โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย
กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้อง
- กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
- กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
แหล่งอ้างอิง (เอกสาร หรือแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่นามาใช้การทาโครงงาน)
https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&sqi=2&ved=
0CCkQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.chaiwbi.com%2F2552student%2Fproject_mean2551
%2F200.html&ei=8OgBU8-2IOPniAek9YC4BA&usg=AFQjCNFqINbe5twDGlJD4BQrJvvrVm5Uw&sig2=jDHyG856K9krlwk2jrCv3w&bvm=bv.61535280,d.aGc
https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=9&cad=rja&sqi=2&ved=
0CGgQFjAI&url=http%3A%2F%2Fwww.l3nr.org%2Fposts%2F320840&ei=8OgBU82IOPniAek9YC4BA&usg=AFQjCNH0Gr0DawkFsb0f8_bvNxwSAk3Lxw&sig2=NhBhypvtLVx2fPW6jc
Axpg&bvm=bv.61535280,d.aGc