ส่งอาจาร ศุภโชค

1. โครงงานสิ่งประดิษฐ์เหลือใช้
เรื่อง นาฬิกาจากประป๋ องปลาทูน่า
ผู้จัดทา
1.นาย รณชัย มีเชาว์
2.นาย ธนพิสิฐมาลากุล ณ อยุธยา
3.นาย พัฒนพงศ์ คงศร
4. นาย เสกสรร ขาวิลัย
5.นาย อัครเดชแซ่ฮ้อ
6................................................
7.................................................
อาจารย์ที่ปรึกษา อาจารย์ศุภโชค ครุฑซ้อน
กศน.เขตพระโขนง ภาคเรียนที่ 1 /2558

2. คานา
โครงงานประดิษฐ์เรื่องการประดิษฐ์นาฬิกาจากกระป๋ องอาหารสาเร็จรูป
เล่มนี้จัดขึ้นเพื่อเป็นเอกสารประกอบการนาเสนอโครงงานประดิษฐ์
เรื่องประดิษฐ์นาฬิกาจากกระป๋ องปลาทูน่าของนักเรียนมัธยมปลายการศึกษานอกระบบเขตพระโขนง
ภายในเล่มได้จัดทาตามรูปแบบของโครงงานประดิษฐ์เพื่อให้ผู้สนใจใช้ประกอบการศึกษาโครงงานได้อย่างเต็มที่
ทางผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่างรายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชน์อย่างมาก
หากมีข้อผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณที่นี้ด้วย
คณะผู้จัดทา

3. สารบัญ
เรื่อง หน้า
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน 1
วัตถุประสงค์ของโครงงาน 1
ปัญหาที่ต้องการทราบ 1
ขอบเขตของโครงงาน 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง 3
-การประดิษฐ์ 3
-วัสดุโลหะ 3-5
วิธีดาเนินการ 6
ผลการศึกษาและอภิปราย 6
สรุปผลประโยชน์ 7
การแก้ไขปัญหา 7
ข้อเสนอแนะ 7
ภาคผนวก 8

4. บทที่ 1
บทนา
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน
ในปัจจุบันความนิยมในการผลิตกระป๋ องใส่อาหารสาเร็จรูปเป็นจานวนมากเนื่องจากสะดวกในการเลือกซื้อ
หาง่ายและราคาไม่แพงผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะทาให้เกิดขยะมูลฝอยกระป๋ อง
ซึ่งเป็นสาเหตุประการหนึ่งที่ก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมและมีผลต่อสุขภาพอนามัยขยะมีปริมาณเพิ่มขึ้นทุกปี
เพราะสาเหตุจากการเพิ่มขึ้นของประชากรการขยายตัวของเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
นับเป็นปัญหาสาคัญของชุมชนต่างๆซึ่งต้องได้รับการแก้ไขการกาจัดขยะโดยการนาไปเผาก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทาให้เกิดมลพิษ
เกิดภาวะเรือนกระจกหรือภาวะโลกร้อนการกาจัดอีกทางหนึ่งคือการนาไปฝังแต่ต้องเป็นขยะที่ย่อยสลายได้
และต้องใช้เวลานานพอสมควร
จากการสารวจในทุกๆที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่มากพบว่าขยะส่วนใหญ่เป็นกระป๋ องอาหารสาเร็จรูปดังนั้น
คณะผู้จัดทาจึงคิดโครงงานนาฬิกาจากกระป๋ องอาหารสาเร็จรูปเพื่อช่วยลดปัญหาขยะและยังเป็นการนาของเหลือใช้มาทา
ให้เกิดประโยชน์และทาให้ขยะคืนสู่สิ่งแวดล้อมได้อีกด้วย
วัตถุประสงค์ของโครงงาน
1.เพื่อประดิษฐ์นาฬิกาจากกระป๋ อง
2.เพื่อใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
3.เพื่อฝึกสมาธิและความคิดสร้างสรรค์
4.เพื่อไว้ใช้ตกแต่งให้สวยงามและประหยัดพื้นที่ภายในบ้าน
ปัญหาที่ต้องการทราบ
กระป๋ องอาหารสาเร็จรูปที่ใช้ในการบรรจุอาหารที่ใช้หมดแล้ว
สามารถนามาประดิษฐ์ดัดแปลงตกแต่งให้สวยงามเป็นนาฬิกาได้หรือไม่

5. ขอบเขตของโครงงาน
1.ระยะเวลาในการศึกษาภารเรียนที่1ปี 2558
2.วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการดาเนินโครงงาน
2.1 กระป๋ องปลาทูน่าสาเร็จรูป
2.2 สีสเปรย์
2.3 อุปกรณ์นาฬิกาสาเร็จรูป
2.4 ริบบิ้น
2.5 กระดาษ
2.6 กาว
2.7 กรรไกร

6. บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
โครงงานการประดิษฐ์นาฬิกาจากกระป๋ องอาหารสาเร็จรูป
1.การประดิษฐ์
2.กระป๋ องอลูมิเนียมที่ใช้บรรจุอาหาร
1. การประดิษฐ์
ความหมายของการประดิษฐ์คือความคิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับลักษณะองค์ประกอบโครงสร้างหรือกลไกของผลิตภัณฑ์
รวมทั้งวิธีการในการผลิต
การรักษาหรือปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้ดีขึ้นทาให้เกิดผลิตภัณฑ์ขึ้นใหม่ที่แตกต่างไปจากเดิม
2.กระป๋ องอลูมิเนียม
บรรจุภัณฑ์กระป๋ อง
ในปัจจุบันนี้อาหารและเครื่องดื่มบรรจุกระป๋ องได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจาวันอย่างกว้างขวางเนื่องจากความ
สะดวกสบายรวดเร็วในการบริโภคปรุงอาหาร อย่างไรก็ดียังมีผู้เข้าใจว่ากระป๋ องเครื่องดื่มผลิตจากสังกะสีและการ
บริโภคเครื่องดื่มจากกระป๋ องดังกล่าวนอกจากจะเสี่ยงอันตรายจากกระป๋ องบาดแล้วยังมีโอกาสจะได้รับสารตะกั่วเข้า
สู่ร่างกายอีกด้วยเพื่อขจัดความรู้สึกวิตกกังวลจนไม่กล้าบริโภคอาหารกระป๋ องต่อไปผู้บริโภคจึงควรทราบถึงวัสดุและ
กระบวนการผลิตกระป๋ องอย่างย่อๆดังต่อไปนี้
วัสดุหลักที่สาคัญคือแผ่นโลหะชนิดต่างๆได้แก่
1. แผ่นเหล็ก เคลือบดีบุก(tinplate) เป็นแผ่นเหล็กดา(black–plate)
ที่มีความหนาระหว่าง0.15–0.5มิลลิเมตรนามาเคลือบผิวหน้า
เดียวหรือทั้งสองหน้าด้วยดีบุกเพื่อให้ทนทานต่อการผุกร่อนและไม่เป็นพิษ
2. แผ่นเหล็กไม่เคลือบดีบุก(tin free steel, TFS) เป็นแผ่นเหล็กดา
ที่นามาเคลือบด้วยสารอื่นแทนดีบุกเพื่อลดต้นทุนการผลิต
ในปัจจุบันมีการเคลือบอยู่ 3 แบบคือ

7. -เคลือบด้วยสารผสมฟอสเฟตและโครเมตเป็นฟิล์มบางๆใช้ทากระป๋ องบรรจุเบียร์ น้าผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว
และทาถังโลหะชนิดต่างๆ
-เคลือบด้วยอะลูมิเนียมมีความทนทานต่อการกัดกร่อนเนื่องจากความชื้นได้ดี
แต่ไม่สามารถใช้กับอาหารที่มีความเป็นกรดหรือด่างสูง
-เคลือบด้วยโครเมียมและโครเมียมออกไซด์เพื่อให้สามารถป้ องกันการกัดกร่อนได้ดีนิยมใช้ทากระป๋ องบรรจุอาหารทะเล
นมข้นหวานเป็นต้น
3. อะลูมิเนียมและโลหะผสมของอะลูมิเนียมมีคุณสมบัติเด่นคือน้าหนักเบาทนทานต่อการกัดกร่อนสูง
นิยมใช้ทากระป๋ อง2 ชิ้น (2piececan) สาหรับบรรจุน้าอัดลมและเบียร์ กระป๋ องฉีดพ่น(aerosol)
สาหรับบรรจุสเปรย์ฉีดผมหรือเครื่องสาอางต่างๆและฝาชนิดที่มีห่วงเพื่อให้เปิดง่ายเช่นฝากระป๋ องน้าอัดลมหรือขวดน้าดื่ม
นอกจากวัตถุดิบหลักดังกล่าวแล้วในกรณีที่ต้องการบรรจุอาหารหรือเครื่องดื่มที่กัดกร่อนสูง
เพื่อป้ องกันการเกิดปฏิกิริยาทางเคมีระหว่างโลหะและ อาหาร
อันส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสีและรสชาติของอาหารหรือกระป๋ องเกิดกัดกร่อนได้
กระป๋ องจะต้องถูกเคลือบแล็กเกอร์ก่อนการใช้งานอย่างไรก็ตามเพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค
วัตถุดิบทั้งสองชนิดจะต้องเลือกใช้ชั้นคุณภาพที่สัมผัสอาหารได้ โดยปลอดภัยและมีคุณภาพได้
มาตรฐานตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเท่านั้น
อนึ่ง สาหรับแผ่นเหล็กเคลือบสังกะสีหรือแผ่นเหล็กกัลวาไนซ์(galvanizedplate)ที่เรานิยมเรียกกันทั่วไปว่า“แผ่นสังกะสี”
นั้นจะไม่ใช้ทากระป๋ องบรรจุอาหารอย่างเด็ดขาดเพราะมีโลหะหนักพวกสังกะสีและตะกั่วซึ่งเป็นพิษต่อร่างกาย
แต่ใช้กระป๋ องและถังบรรจุผลิตภัณฑ์ที่มิใช่อาหารได้ดีเนื่องจากมีราคาถูกกว่าแผ่นเหล็กเคลือบดีบุก
กระบวนการผลิตกระป๋ องแบ่งตามชนิดกระป๋ องออกดังนี้คือ
1. กระป๋ อง 3 ชิ้น (3piece can) เป็นกระป๋ องที่ประกอบด้วยชิ้นส่วน3ชิ้นคือตัวกระป๋ องฝาบนและฝาล่างได้แก่
กระป๋ องที่ส่วนใหญ่ใช้บรรจุอาหารมักจะผลิตจากแผ่นเหล็กเคลือบดีบุกและแผ่นเหล็กไม่เคลือบดีบุก
ขั้นตอนการผลิตแสดงเป็นลาดับขั้นดังรูป
ขั้นตอนในการผลิตกระป๋ อง3ชิ้น
สิ่งที่จะสังเกตได้ชัดคือกระป๋ อง3 ชิ้นจะมีตะเข็บข้าง ซึ่งแต่ก่อนการเข้าตะเข็บข้างจะใช้ตะกั่วเป็นตัวบัดกรี
อย่างไรก็ตามเนื่องจากตะกั่วที่ใช้อาจก่ออันตรายแก่ผู้บริโภคในปัจจุบันโรงงานผลิตกระป๋ องจะใช้ตะเข็บเชื่อมด้วยไฟฟ้ าแทน
2. กระป๋ อง 2 ชิ้น (2piece can) เป็นกระป๋ องไร้ตะเข็บข้างมีตัวกระป๋ องและฝาล่างเป็นชิ้นเดียวกันและมีฝาบนอีกชิ้นหนึ่ง
วิธีการขึ้นรูปกระป๋ อง2ชิ้นมี 3 วิธีการคือ
1) กระป๋ องขึ้นรูปโดยการปั๊มครั้งเดียว(drawncan)

8. 2) กระป๋ องขึ้นรูปโดยการปั๊ม2ครั้ง (drawnand redrawncan ; DRD can) โดยปั๊มครั้งแรกจะขึ้นรูปเป็นถ้วยเตี้ยก่อน
หลังจากนั้นจะปั๊มอีกครั้งเพื่อให้เส้นผ่าศูนย์กลางของกระป๋ องเล็กลงและความสูงมากขึ้นตามต้องการกระป๋ อง 2
ชิ้นที่ผลิตโดยวิธีนี้จะมีความหนาเท่ากันตลอดทั้งตัวและก้นกระป๋ องสามารถทนความดันและสุญญากาศในกระป๋ องได้
3) กระป๋ องขึ้นรูปโดยการปั๊มและรีดผนัง(drawn and wall ironed can หรือ DI can) โดยปั๊มครั้งแรก
จะได้ถ้วยที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเท่ากับกระป๋ องที่ต้องการหลังจากนั้นผนังกระป๋ องจะถูกรีดให้เบาลง
และกระป๋ องมีความสูงเพิ่มขึ้น(ขั้นตอนการผลิตแสดงดังรูป)กระป๋ องประเภทนี้ตัวกระป๋ องมีผนังบางกว่าก้นกระป๋ อง
สามารถทนความดันได้ แต่ทนสุญญากาศภายในกระป๋ องไม่ได้ จึงนิยมใช้บรรจุเบียร์และน้าอัดลม
ขั้นตอนในการผลิตกระป๋ อง2ชิ้นโดยวิธีDI
สาหรับประเทศไทยในปัจจุบันมีการผลิตเฉพาะกระป๋ องDIจากแผ่นอะลูมิเนียม
นิยมใช้สาหรับบรรจุน้าอัดลมและเครื่องดื่มต่างๆกันอย่างแพร่หลาย
อย่างไรก็ตามการบริโภคอาหารหรือเครื่องดื่มบรรจุกระป๋ องจะก่อให้เกิดปัญหาขยะบรรจุภัณฑ์ติดตามมา
ดังนั้นหลังจากบริโภคอาหารหรือเครื่องดื่มเหล่านี้แล้ว
ควรแยกหรือรวบรวมขยะทิ้งในที่ซึ่งเหมาะสมเพื่อสะดวกในการจัดเก็บไปทาลายหรือหลอมใหม่ต่อไป

9. บทที่ 3
วิธีดาเนินการศึกษา
วิธีดาเนินการศึกษา มีวิธีดังนี้
1. รวมกลุ่มและกาหนดหัวข้อในการทางาน
2. ค้นคว้าเอกสาร
3. ออกแบบผลิตภัณฑ์จากกระป๋ องอาหารจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ในการดาเนินงาน
4. ลงมือปฏิบัติตามโครงงานโดยนากระป๋ องโลหะที่ไม่ใช้แล้วมาทาความสะอาดและเจาะรู หรือวาดลวดลายหรือ
ตัดแปะกระดาษตามจินตนาการ
5. เขียนรายงานพร้อมสรุปผลและอภิปรายผล
บทที่ 4
ผลการศึกษาและอภิปรายผล
การประดิษฐ์นาฬิกาจากกระป๋ องโลหะสามารถทาได้ง่ายเนื่องจากรูปทรงกระป๋ องเป็นลักษณะวงกลมตามมาตรฐาน
สมมารถนามาประดิษฐ์ได้เลยโดยไม่ต้องแต่งเติมหรือดัดแปลง เป็นเศษวัสดุเหลือใช้ที่หาง่ายทั่วไปและวิธีทาไม่ยากจนเกินไป
มีความคงทนแข็งแรงสวยงามดึงดูดความสนใจน่ามองลดพื้นที่ในการตกแต่งผนังบ้าน
สามารถเพิ่มพื้นที่ในการตกแต่งผนังบ้านได้ด้วยเป็นการนาวัสดุที่เหลือใช้กลับมาใช้ใหม่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
เป็นการลดภาวะโลกร้อนลดปริมาณการเผาขยะทาให้ลดแก๊สพิษในอากาศและเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับวัสดุเหลือใช้อีกด้วย

10. บทที่ 5
สรุปผล ประโยชน์ ข้อเสนอแนะ
สรุปผล
จากการประดิษฐ์นาฬิกาจากกระป๋ องอาหารสาเร็จรูปสรุปผลได้ว่าเป็นการสร้างสรรค์ผลงานตามจินตนาการ
ลดภาวะขยะโลหะลดพื้นที่ในการตกแต่งบ้านมีความสวยงามและสามารถนามาใช้เป็นนาฬิกาที่ใช้ได้จริงเป็นอย่างดี
ประโยชน์ที่ได้รับจากโครงงาน
1.ฝึกความคิดสร้างสรรค์
2.ฝึกทางานเป็นทีม
3.ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
4.รู้จักวางแผนการทางาน
5.ฝึกการเป็นผู้นาและผู้ตามที่ดี
6.ฝึกสมาธิ
7.ประหยัดพื้นที่ในการตกแต่งบ้านและเพิ่มความสุดุดตาน่ามอง
ปัญหาในการดาเนินงาน
1.การใช้อุปกรณ์ในการเจาะกระป๋ องโลหะไม่เหมาะสม
2.ทาให้เจาะกระป๋ องไม่ได้ หรือผิดเพี้ยนไปจากแบบ
การแก้ไขปัญหา
1.ใช้อุปกรณ์ที่หลากหลาย

11. 2.ใช่อุปกรณ์ที่เหมาะสมกับกระป๋ องโลหะ
ข้อเสนอแนะ
ควรใช้วัสดุธรรมชาติมาทดแทนการใช้กระป๋ องโลหะในการบรรจุอาหาร
ภาคผนวก
สารบัญภาพ
วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้
กระป๋ องโลหะ สีสเปรย์
เรือนนาฬิกา กรรไกร

12. กระดาษ กาว ริบบิ้น
วิธีการทา
เจาะกระป๋ องด้วยสว่าน เตรียมเรือนนาฬิกา
ประกอบนาฬิกา