Φυσική Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_fisiki_st_ananeosimes_piges_energeias.htm

1. ΦΕ12: ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ
ΚΑΙ ΜΗ
ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

2. Παρατηρήστε τις εικόνες. Ποια είναι η βασική διαφορά της ενέργειας που
παίρνουμε από τον Ήλιο από αυτή που παίρνουμε από το πετρέλαιο; Θα
τελειώσε κάποτε και ποια από τις δύο; Ξέρετε άλλες μορφές ενέργειας
που δε θα τελειώσουν ΠΟΤΕ;

3. Το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών μας αναγκών καλύπτεται από τα
ορυκτά καύσιμα δηλαδή το πετρέλαιο, τους ορυκτούς άνθρακες και το
φυσικό αέριο.Αυτές όμως είναι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Γιατί;
Στη χώρα μας
το 2021 η συμ-
μετοχή των ο-
ρυκτών καυ-
σίμων στην α-
καθάριστη δια-
θέσιμη ενέρ-
γεια το 2021
ήταν 82,18%
έναντι 81,37%
το 2020.
https://www.ot.gr/

4. Γιατί τα αποθέματα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι περιορισμένα,
ενώ τα κοιτάσματα των ορυκτών ανθράκων κι αυτά ολοένα και λιγοστεύουν. Ο
ρυθμός με τον οποίο αντλούμε και υποβαθμίζουμε αυτές τις πηγές ενέργειας
είναι πολύ μεγαλύτερος από το ρυθμό με τον οποίο η φύση τις δημιουργεί. Για
να ανανεωθούν αυτές οι πηγές, χρειάζονται χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια,
γι' αυτό και λέμε ότι πρακτικά είναι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

5. Υπάρχουν όμως και πηγές ενέργειας, που όσο και αν τις χρησιμοποιούμε, δεν
εξαντλούνται. Μάλιστα, για να τις βρούμε, δε χρειάζεται καν να σκάψουμε! Οι
πηγές αυτές ανανεώνονται από τη φύση με πολύ γρήγορο ρυθμό, γι' αυτό τις
ονομάζουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όσο υπάρχει ο Ήλιος, το νερό
της βροχής και ο άνεμος κι όσο νέα φυτά φυτρώνουν και αναπτύσσονται, θα
έχουμε στη διάθεσή μας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και γιατί δε
χρησιμοποιούμε όλοι λοιπόν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;

6. Το βασικό πρόβλημα αυτών των ενεργειακών πηγών είναι ότι, σε σχέση με τα
ορυκτά καύσιμα, η αξιοποίησή τους είναι δύσκολη και ιδιαίτερα δαπανηρή.
Βέβαια η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα τα τελευταία χρόνια δείχνει κάποια
πρόοδο. Μάλιστα στις 8/6/2020 δεν καταναλώθηκε ούτε μία κιλοβατώρα που
παρήχθη από καύση λιγνίτη, μετά από 70 χρόνια κυριαρχίας του “κάρβουνου”
στην ελληνική παραγωγή ρεύματος της Ελλάδος.
https://www.ot.gr/

7. Παρατηρήστε τις εικόνες και συζητήστε για τα πλεονεκτήματα και τα
μειονεκτήματα των ανανεώσιμων και των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

8. Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνουν τα ορυκτά καύσιμα,
όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα, καθώς και την
πυρηνική ενέργεια. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα πλεονεκτήματά τους;
1 ΠΟΝΤΟΣ

9. Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να παράγουν μεγάλη
ποσότητα ενέργειας, μπορούν να παρέχουν σταθερή ενέργεια ανεξάρτητα
από τις καιρικές συνθήκες, μπορούν να προσαρμοστούν στις διάφορες
ενεργειακές ανάγκες και να λειτουργήσουν ως αποθήκευση ενέργειας για τις
περιόδους αιχμής και φυσικά μετά από τόσα χρόνια χρήσης τους έχουν
αναπτύξει εκτεταμένες υποδομές και τεχνολογίες για την εξόρυξη, τη
μεταφορά και τη χρήση τους, που επιτρέπουν την αποτελεσματική παραγωγή
και διανομή ενέργειας. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα μειονεκτήματά τους;
1 ΠΟΝΤΟΣ

10. Η καύση μη ανανεώσιμων καυσίμων προκαλεί την εκπομπή αερίων του
θερμοκηπίου και τη δημιουργία ατμοσφαιρικών ρύπων, που συμβάλλουν
στην κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση του αέρα και του περιβάλλοντος.
Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο,
συχνά απαιτούν εισαγωγές από άλλες χώρες, προκαλώντας ενεργειακή
εξάρτηση και γεωπολιτικά ζητήματα. Η εξόρυξή τους μπορεί να επιφέρει
σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις κοινότητες που επηρεάζονται,
αλλά και σοβαρούς κινδύνους ατυχημάτων, όπως διαρροές, εκρήξεις και
περιβαλλοντικές καταστροφές. Και φυσικά κάποια στιγμή θα τελειώσουν.

11. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνουν πηγές όπως ο ήλιος, ο
άνεμος, η υδροηλεκτρική ενέργεια, η βιομάζα και η γεωθερμική ενέργεια.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα πλεονεκτήματά τους;
1 ΠΟΝΤΟΣ

12. Η ενέργεια από τις ανανεώσιμες πηγές είναι ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΗ και δεν εξαντλεί
τους πόρους του πλανήτη. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συμβάλλουν
στη μείωση εκπομπών αερίων και στην αντιμετώπιση της κλιματικής
αλλαγής, γιατί ΔΕΝ προκαλούν σημαντικές εκπομπές αερίων του
θερμοκηπίου. Μπορούν να παράγονται τοπικά και να καταναλώνονται άμεσα
με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ενεργειακά αυτόνομες κοινότητες που δεν
εξαρτώνται από εισαγωγές ενέργειας. Παρέχουν διάφορες επιλογές, όπως η
ηλιακή ενέργεια, η αιολική ενέργεια και η υδροηλεκτρική ενέργεια και έτσι η κάθε
περιοχή μπορεί να επιλέξει αυτό που της ταιριάζει. Οι ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας έχουν μειονεκτήματα;
1 ΠΟΝΤΟΣ

13. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξαρτώνται από φυσικούς παράγοντες όπως
οι καιρικές συνθήκες και έτσι η παραγωγή ενέργειας μπορεί να μην είναι
σταθερή και συνεχής. Η εγκατάσταση και η υλοποίηση των ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας απαιτούν μεγάλες αρχικές επενδύσεις και οι τεχνολογίες τους
είναι ακόμη ακριβότερες από αυτές των παραδοσιακών πηγών ενέργειας.Η
τεχνολογία τους είναι σχετικά καινούρια και συχνά δημιουργούνται
προβλήματα αποδοτικότητας, αξιοπιστίας και αποθήκευσης της
ενέργειας. Τέλος ορισμένες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως οι αιολικοί
ανεμόμυλοι και οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί, απαιτούν μεγάλο χώρο για την
εγκατάστασή τους και συχνά αλλοιώνουν τα τοπία στα οποία εγκαθίστανται.
Το μεγαλύτερο
πλωτό ηλιακό
πάρκο του κόσμου
σε μια λίμνη της
Κίνας
https://i.dailymail.co.uk/

14. Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε από όλα αυτά;
Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
συνεχίζεται να αυξάνεται και να βελτιώνεται, καθώς οι άνθρωποι και οι
κυβερνήσεις αντιλαμβάνονται πλέον την ανάγκη για βιώσιμη και καθαρή
ενέργεια.

15. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν εξαντλούνται. Η εκμετάλλευσή
τους δεν προκαλεί ρύπανση, η απόδοσή τους όμως δεν είναι σταθε-
ρή. Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξαντλούνται και προκαλούν
ρύπανση, έχουν όμως μεγάλη απόδοση
Ποιο θα ήταν το ιδανικό καύσιμο;

16. Χρειαζόμαστε και μάλιστα γρήγορα ένα καύσιμο που:
1. Υπάρχει σε αφθονία.
2. Είναι φθηνό.
3. Μεταφέρεται και αποθηκεύεται με ευκολία και με ασφάλεια.
4. Ανάβει εύκολα.
5. Καίγεται με σταθερό ρυθμό.
6. Αποδίδει πολλή ενέργεια.
7. Είναι αβλαβές.
8. Δε ρυπαίνει.
9. Δεν αφήνει κατάλοιπα.
10. Είναι ανανεώσιμο.
Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει το ιδανικό καύσιμο, ωστόσο όλοι
αντιλαμβανόμαστε ότι είναι μεγάλη πλέον η ανάγκη για βιώσιμη και καθαρή
ενέργεια και γι αυτό η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνεχίζεται να
αυξάνεται και να βελτιώνεται

17. Στη χώρα μας επικρατεί ηλιοφάνεια τις περισσότερες μέρες του χρόνου.
Επίσης, ισχυροί άνεμοι φυσούν σε πολλά νησιωτικά κυρίως μέρη. Η
αξιοποίηση, λοιπόν, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που η φύση
προσφέρει απλόχερα είναι ευκολότερη απ' ότι σε άλλα μέρη. Τα τελευταία
χρόνια γίνεται συστηματική προσπάθεια να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά. Οι
ηλιακοί θερμοσίφωνες χρησιμοποιούνται σε πολλές κατοικίες αλλά και σε
επαγγελματικούς χώρους για τη θέρμανση του νερού.

18. Φωτοβολταϊκοί μετατροπείς μετατρέπουν την ενέργεια από το φως του
Ήλιου σε ηλεκτρική ενέργεια.
Το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο της Ελλάδας βρίσκεται στην Κοζάνη. Παράγει ενέργεια για
75.000 νοικοκυριά και απαλλάσσει τον πλανήτη από 300.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα.

19. Η χρήση της βιομάζας στη χώρα μας δεν είναι διαδεδομένη και περιορίζεται
κυρίως σε αγροτικές περιοχές για τη θέρμανση κατοικιών. Βιομάζα είναι
οποιοδήποτε υλικό παράγεται από ζωντανούς οργανισμούς και μπορεί να
χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για παραγωγή ενέργειας (ξύλα, κλαδιά, άχυρα,
πριονίδια, άχρηστοι καρποί ή κουκούτσια, κοπριά, λίπος ζώων, άχρηστα
αλιεύματα, υπολείμματα καλλιεργειών, υπολείμματα τροφών, χαρτί κ.ά.)

20. Το 25% της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από υδροηλεκτρικά
εργοστάσια τηςΔΕΗ.
Το πρώτο Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο της Ελλάδας είναι αυτό του Γλαύκου στην Πάτρα και
λειτουργεί από το 1927.

21. Η αξιοποίηση της ενέργειας του ανέμου γίνεται με τις ανεμογεννήτριες, που
μετατρέπουν την αιολική ενέργεια σε ηλεκτρική. Στα αιολικά πάρκα δεκάδες
ανεμογεννήτριες μετατρέπουν ενέργεια αρκετή για τις ανάγκες ενός μικρού
οικισμού.
Αιολικό πάρκο Παναχαϊκού

23. 1. Ποιες από τις συσκευές που βλέπεις στις παρακάτω εικόνες λειτουργούν με
ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και ποιες από μη ανανεώσιμες;

24. 2. Μπορείς να αναφέρεις τα κυριότερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;

25. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ