SlideShare a Scribd company logo
 1.Орон сууц
 2.Хүн ам, эрүүл мэнд
 3.Тоглоом наадам
 Монголын соѐлын түүхийн холбоотой, зарим
чухал мэдлэгийг олгох.
 Эзэмшсэн мэдлэгээ танин мэдэхүйн болон
үйл ажиллагаандаа хэрэглэх.
 Үндэсний соѐлын ухамсар төлөвшүүлэхэд
нөлөөлөх.
 Орон сууц
 Монгол эсгий гэр, урц овоохойноос үүсэлтэй: Урц гэдэг
нь ордог юм гэсэн утгатай орц хэмээх үгнээс гаралтай.
 Гэрийн тухай мэдээ аргын тооллын YII-X зуунд оршин
тогтнож байсан Хятадын Тан улсын сурвалж бичгээс
монгол гэрийн тухай шүлэг олдсон. Эсгий гэр олон
мянган жилийн түүхтэй.
 Урц овоохойноос орчин үеийн
тооно, унь, хана, хаалга, хатавч,өрх, үүд, цаваг, дээвэр
, туурга, оосор бүч, хошлон, чагтага зэрэг олон эд
ангиас бүрддэг. Гэр сууц эртний монгол, түрэг, манж
угсаатны гол сууц болж байсан бөгөөд түүхэнд өндөр
гэр, Бөмбөгөр гэр гэж тэмдэглэжээ.
Эсгий гэр нь унь тооно, ханаараа ялгаатай.Монгол
гэрийн тоононы цамхраа нь бөгжин цамхраа, хорол
цамхраа гэж ялгардаг. Бөгжин цамхраа гэдэг нь
Тоононы цагирган дээр зөрүүлэн дарж бэхэлсэн бөгтөр
хэлбэртэй нарийвтар модон савхнууд болно.
Хорол цамхраа нь дундаа дугариг хүрдтэй, түүнийг
дамнуулан зөрүүлсэн дөрвөн гол даагатай нийлээд
найман хигээстэй хорол болдог.
 Гэрийн тулгуур эд хэсэг нь хана, хаалга болно.
 Гэрийн их бага нь хананы хэмжээ нь ханын толгойноос
шалтгаална. Жич: 4ханат, 5ханат, 8, 10, 15 ханатай гэр
байдаг. Хамгийн том гэр нь 15 ханатай. Гэрт дотор 150
унь байдаг.
 Борооны үеэрт автахгүй Тойруулан барьсан хань
нь газарт сайн сууж өгдөг.
 Хэлбэрийн хувьд зай ашиглалт маш сайтай.
Дугуй хэлбэр нь нүүдэлчин ардын тавилга гэр
ахуйн хэрэгсэлд хамгийн тохирсон.
 Салхи шуурга болон газар хөдлөлтөнд тэсвэртэй
 Байгалийн гэрэлтүүлэг сайн. Агаарын солилцоог
хамгийн зөв явагдахад зориулагдсан.
 Түүх-угсаатны зүйн бие даасан нэгжийн хувьд
оршин тогтнож, мандаж буурч ирсэн түүх нь
хүн амын тоо, чанарын өсөлт бууралт, эрүүл
мэндийн байдалтай холбоотой.
 Ц.Мункуев Эртний монголчуудын тухай
тэмдэглэхдээ. XIII зууны эцэс XIY зууны эхээр
1сая 390 мянган хүнээс илүү байсан.
Монголчуудын эрүүл мэнд чийрэг,
төрөлт өндөр, нэг өрх 5 дээш ,
түүнээс олон хүүхэдтэй байсан.
 XIII-XIY зууны монголын хүн амыг Ч.
Жүгдэр 1290 таамаглалаар бол
Монголын бүх хүн 2,5 сая байсан
гэжээ.
Монгол ардын цэргийн дайчид болон
ард иргэдээ үнэ төлбөргүй тусламж
үзүүлэх зорилгоор Анх 1921-8-25. Д.
Сүхбаатар гарын үсэг зурснаар Эмнэлэг
үүсэх эх суурь болсон.
 Хүн амын эрүүл мэндийн асуудал төр
засгийн бодлогын хүрээнд орж албан
ѐсоор хуульчлагдсан 1924. 1924-11-26
батлагдсан.
 1930 онд түүнийг Ардын Эрүүлийг
хамгаалах Яам болгон өргөтгөсөн
 1932 онд хүн эмнэлгийн техникум,
эмээр хангах газар, 1933 онд Бактер
шинжилгээний газар байгуулагдсан.
1930-аад оны үед Монголын төр,
засгийн бодлого. Европ ѐсны эмнэлгийг
байгуулахаар үндэсний боловсон
хүчнийг бэлтгэсэн.
 Өнгөний өвчин, Цагаан цэцэг гэх зэрэг
өвчинтэй тэмцэх ажлыг хийсэн. 1940 он
гэхэд Монгол Улсад Цагаан цэцэг өвчнийг
бүрэн устгасан.
 1942онд МУИС байгуулагдсан. Түүнд хүн
эмнэлгийн Факультет нээгдсэн. Эмнэлгийн
дээд боловсролтой мэргэжлийн боловсон
хүчин бэлтгэж эхэлсэн.
 1996 оны үед МУЭ хамгаалах
тогтолцоо багийн бага эмч зэрэг
клиникийн нэгдсэн эмнэлэг хүртэл
дөрвөн төвшинд тулгуурласан.
 Аж байдлын тоглоом наадгай нь эд
хэрэглэгдэхүүн болон наадах хэв
шинжээрээ ясан, чулуун, модон,
хөлөгт, хөдөлгөөнт, оньсон, аман гэх
мэтээр олон төрлөөр үүсэж хөгжсөн
 Аман тоглоомын үндэс нь харилцан
яриа, мэтгэлцээн, дайралцаан, дан яриа
зэрэг орно.
 Аман тоглоом наадгайд хул
тоолох, цагаан лонх тоолох, мэлхийдэх
дэмбээдэх, хуруудах жороо
үг, дайралцаан тааварт бодлого зэрэг
орно
 Ясан тоглоомд:
 Морь уралдуулах, шагай
атгах, шагай таах, дөрвөн бэрх
орхих, алаг мэлхий өрөх, шагай
харвах зэрэг орно.
 Модон тоглоом наадгайд тоглоомын тэрэг,
чарга, даалуу, үүчүүр, хорол, хэл хуур,
ташуур гэх зэрэг багтана. Уламжлалт хөлөгт
наадгайн төрөлд Шатар, буга, Жиргэ, Мягман
гэх мэт. Шатрын чухал онцлог нь төгсгөл
хэсэг. Төгсгөл бүр нэртэй. хожлын уран цэцэн
үгтэй . Цод, шаг, дуг гэх мэт.
 Гэрийн даалгавар:
 Орон сууцны тухай 8-н мөрт шүлэг зохионо.
 Зохиосон шүлгээ зургаар илэрхийлнэ.
 Ашигласан ном
 Монголын Соѐлын Түүх Тэргүүн боть /123-176/
УБ 1999он
 Соѐл судлалын бүтээлийн эмхэтгэл УБ 2005
 Google.mn

More Related Content

What's hot

найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах ньнайруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
National University Of Mongolia
 
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёсдөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
zulalazu
 
ядуурал
ядууралядуурал
ядууралsergelen97
 
амьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэрамьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэр
Dolgormaa Doogii
 
сэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөлсэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөл
Buyaka Buugii
 
Protozoa (нэг эстэн)
Protozoa (нэг эстэн)Protozoa (нэг эстэн)
гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3
гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3
гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3Tywshin
 
монгол гэр уугнаа
монгол гэр уугнаамонгол гэр уугнаа
монгол гэр уугнааUuganaa_9x9
 
Үнэт зүйл
Үнэт зүйлҮнэт зүйл
Үнэт зүйл
Khulanshuudeee
 
уур амьсгалын өөрчлөлт
уур амьсгалын өөрчлөлтуур амьсгалын өөрчлөлт
уур амьсгалын өөрчлөлт
Zaya Shirentogtokh
 
биеэ авч явах соёл
биеэ авч явах соёлбиеэ авч явах соёл
биеэ авч явах соёлZorigoo Bayar
 
мэдрэхүй
мэдрэхүймэдрэхүй
мэдрэхүй
night owl
 
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
CEO ZOL
 
нэг эстэн
нэг эстэннэг эстэн
нэг эстэнnaraa3338
 
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдолМонголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
П. Эрдэнэсайхан
 
Хүхдийн эрх
Хүхдийн эрх Хүхдийн эрх
Хүхдийн эрх
Амжилтаас Амжилт
 
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вээрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
Shine Naran school
 
Амьсгалын тогтолцоо
Амьсгалын тогтолцооАмьсгалын тогтолцоо
Амьсгалын тогтолцоо
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
 

What's hot (20)

найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах ньнайруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
 
Экологи Байгаль хамгаалал
Экологи Байгаль хамгаалалЭкологи Байгаль хамгаалал
Экологи Байгаль хамгаалал
 
монгол гэр
монгол гэрмонгол гэр
монгол гэр
 
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёсдөрвөн улирлын мэндлэх ёс
дөрвөн улирлын мэндлэх ёс
 
ядуурал
ядууралядуурал
ядуурал
 
амьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэрамьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэр
 
сэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөлсэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөл
 
Protozoa (нэг эстэн)
Protozoa (нэг эстэн)Protozoa (нэг эстэн)
Protozoa (нэг эстэн)
 
гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3
гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3
гэр бүлийн харилцааны үндсэн ойлголт 3
 
монгол гэр уугнаа
монгол гэр уугнаамонгол гэр уугнаа
монгол гэр уугнаа
 
Үнэт зүйл
Үнэт зүйлҮнэт зүйл
Үнэт зүйл
 
уур амьсгалын өөрчлөлт
уур амьсгалын өөрчлөлтуур амьсгалын өөрчлөлт
уур амьсгалын өөрчлөлт
 
биеэ авч явах соёл
биеэ авч явах соёлбиеэ авч явах соёл
биеэ авч явах соёл
 
мэдрэхүй
мэдрэхүймэдрэхүй
мэдрэхүй
 
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
 
нэг эстэн
нэг эстэннэг эстэн
нэг эстэн
 
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдолМонголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
 
Хүхдийн эрх
Хүхдийн эрх Хүхдийн эрх
Хүхдийн эрх
 
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вээрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
 
Амьсгалын тогтолцоо
Амьсгалын тогтолцооАмьсгалын тогтолцоо
Амьсгалын тогтолцоо
 

Viewers also liked

монгол наадам тоглоом 71
монгол наадам тоглоом 71монгол наадам тоглоом 71
монгол наадам тоглоом 71
chimgee_s99
 
Ардын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх нь
Ардын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх ньАрдын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх нь
Ардын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх нь
BMDI
 
Dorvon buh togloom
Dorvon buh togloomDorvon buh togloom
Dorvon buh togloombayar7998
 
эцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэг
эцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэгэцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэг
эцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэгErka3d
 
эцэг эхчүүдэд зөвлөмж
эцэг эхчүүдэд зөвлөмжэцэг эхчүүдэд зөвлөмж
эцэг эхчүүдэд зөвлөмжjobshig
 
Etceg ehed ogoh zoblogoo
Etceg ehed ogoh zoblogooEtceg ehed ogoh zoblogoo
Etceg ehed ogoh zoblogoourangua85
 
монгол гэр Bold
монгол гэр Boldмонгол гэр Bold
монгол гэр BoldBold_Liijuu
 
Bagsh nart surgalt 2014 - 2015
Bagsh nart surgalt 2014 - 2015Bagsh nart surgalt 2014 - 2015
Bagsh nart surgalt 2014 - 2015
Puntsag Dolgor
 
зөвлөгөө эцэг эхчүүдэд
зөвлөгөө эцэг эхчүүдэдзөвлөгөө эцэг эхчүүдэд
зөвлөгөө эцэг эхчүүдэд
uugii_teach
 
монгол гэр
монгол гэрмонгол гэр
монгол гэрotgoo0616
 
Суралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б групп
Суралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б группСуралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б групп
Суралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б групп
Maasuren Baasanbayar
 
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаан
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаанХүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаан
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаан
braving
 
монгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учирмонгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учирSubd85
 
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөөэцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөөxaliun
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?Ganbaatar Erdenetsetseg
 
Bk setguul
Bk setguulBk setguul

Viewers also liked (19)

монгол наадам тоглоом 71
монгол наадам тоглоом 71монгол наадам тоглоом 71
монгол наадам тоглоом 71
 
Ардын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх нь
Ардын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх ньАрдын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх нь
Ардын уламжлалт тоглоомоор хүүхдийг хэл яриаг хөгжүүлэх нь
 
Dorvon buh togloom
Dorvon buh togloomDorvon buh togloom
Dorvon buh togloom
 
эцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэг
эцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэгэцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэг
эцэг эхэд зөвлөмж эрдэнэцэцэг
 
эцэг эхчүүдэд зөвлөмж
эцэг эхчүүдэд зөвлөмжэцэг эхчүүдэд зөвлөмж
эцэг эхчүүдэд зөвлөмж
 
Etceg ehed ogoh zoblogoo
Etceg ehed ogoh zoblogooEtceg ehed ogoh zoblogoo
Etceg ehed ogoh zoblogoo
 
монгол гэр Bold
монгол гэр Boldмонгол гэр Bold
монгол гэр Bold
 
Hutulbur bolovsruulah arga zyi
Hutulbur bolovsruulah arga zyiHutulbur bolovsruulah arga zyi
Hutulbur bolovsruulah arga zyi
 
Learners handout bagshiin campus
Learners handout bagshiin campusLearners handout bagshiin campus
Learners handout bagshiin campus
 
Bagsh nart surgalt 2014 - 2015
Bagsh nart surgalt 2014 - 2015Bagsh nart surgalt 2014 - 2015
Bagsh nart surgalt 2014 - 2015
 
зөвлөгөө эцэг эхчүүдэд
зөвлөгөө эцэг эхчүүдэдзөвлөгөө эцэг эхчүүдэд
зөвлөгөө эцэг эхчүүдэд
 
монгол гэр
монгол гэрмонгол гэр
монгол гэр
 
Суралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б групп
Суралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б группСуралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б групп
Суралцахуйн удирдамж 6, 7, 8, 9р анги б групп
 
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаан
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаанХүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаан
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх төлөвшүүлэх монгол арга ухаан
 
монгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учирмонгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учир
 
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөөэцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
 
Onisogo
OnisogoOnisogo
Onisogo
 
Bk setguul
Bk setguulBk setguul
Bk setguul
 

Similar to монгол соёлооо

Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshilMon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
tolya_08
 
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөрМонгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
 
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухайМонголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
tolya_08
 
Mongolin tuuh test
Mongolin tuuh testMongolin tuuh test
Mongolin tuuh test92baaska96
 
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
tolya_08
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyolUrnaa_o_o
 
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньМонгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Damdin Serdaram
 
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzeiMongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
Tulga Erdenetogtoh
 
2могшолчуудын угсаа гарал
2могшолчуудын угсаа гарал2могшолчуудын угсаа гарал
2могшолчуудын угсаа гаралAriuntulga Byambadorj
 
Altan deed geree
Altan deed gereeAltan deed geree
Altan deed geree
Lionswan Sun
 
юань улсын соёл
юань улсын соёлюань улсын соёл
юань улсын соёл
Бат-Эрдэнэ Х.
 
Urh ger family
Urh ger familyUrh ger family
Urh ger familySilkroad10
 
МУЗ - Хүннү.pptx
МУЗ - Хүннү.pptxМУЗ - Хүннү.pptx
МУЗ - Хүннү.pptx
LhamaaLhamaa8
 
түүх хувилбар B
түүх хувилбар Bтүүх хувилбар B
түүх хувилбар Btungalag
 

Similar to монгол соёлооо (20)

Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshilMon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
 
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөрМонгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
 
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухайМонголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
 
Mongolin tuuh test
Mongolin tuuh testMongolin tuuh test
Mongolin tuuh test
 
Nuudliin irgenshil
Nuudliin irgenshilNuudliin irgenshil
Nuudliin irgenshil
 
Nuudliin irgenshil
Nuudliin irgenshilNuudliin irgenshil
Nuudliin irgenshil
 
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyol
 
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньМонгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
 
History
HistoryHistory
History
 
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzeiMongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
 
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzeiMongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
 
Mongol
MongolMongol
Mongol
 
2могшолчуудын угсаа гарал
2могшолчуудын угсаа гарал2могшолчуудын угсаа гарал
2могшолчуудын угсаа гарал
 
Altan deed geree
Altan deed gereeAltan deed geree
Altan deed geree
 
юань улсын соёл
юань улсын соёлюань улсын соёл
юань улсын соёл
 
History
HistoryHistory
History
 
Urh ger family
Urh ger familyUrh ger family
Urh ger family
 
МУЗ - Хүннү.pptx
МУЗ - Хүннү.pptxМУЗ - Хүннү.pptx
МУЗ - Хүннү.pptx
 
түүх хувилбар B
түүх хувилбар Bтүүх хувилбар B
түүх хувилбар B
 

More from А. Aku

Fritz robert graebner
Fritz robert graebnerFritz robert graebner
Fritz robert graebnerА. Aku
 
M, harris
M, harrisM, harris
M, harrisА. Aku
 
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох ньхэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох ньА. Aku
 
онолын түүх
онолын түүхонолын түүх
онолын түүхА. Aku
 
леви стросс
леви стросслеви стросс
леви строссА. Aku
 
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөниргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөнА. Aku
 
í-ü3 -+
 í-ü3 -+ í-ü3 -+
í-ü3 -+А. Aku
 
Presentation2
Presentation2Presentation2
Presentation2А. Aku
 
í-í-P-ó
 í-í-P-ó í-í-P-ó
í-í-P-óА. Aku
 
түүх музей – Ii
түүх музей – Iiтүүх музей – Ii
түүх музей – IiА. Aku
 
ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é
 ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é
ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-éА. Aku
 
алфред кройбер ₍1876 1960₎ - copy
алфред кройбер   ₍1876 1960₎  - copyалфред кройбер   ₍1876 1960₎  - copy
алфред кройбер ₍1876 1960₎ - copyА. Aku
 
аккультураци ба инкульт ураци нь соёлын дасан зо хицлын онол
аккультураци ба инкульт  ураци нь соёлын дасан зо хицлын онолаккультураци ба инкульт  ураци нь соёлын дасан зо хицлын онол
аккультураци ба инкульт ураци нь соёлын дасан зо хицлын онолА. Aku
 
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөниргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөнА. Aku
 
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
 £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+... £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...А. Aku
 
»-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2
 »-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2 »-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2
»-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2А. Aku
 
структурализм чимэдхоро л
структурализм чимэдхоро лструктурализм чимэдхоро л
структурализм чимэдхоро лА. Aku
 
далайсүрэн неоэволюцизм 2
далайсүрэн неоэволюцизм   2далайсүрэн неоэволюцизм   2
далайсүрэн неоэволюцизм 2А. Aku
 

More from А. Aku (20)

Fritz robert graebner
Fritz robert graebnerFritz robert graebner
Fritz robert graebner
 
M, harris
M, harrisM, harris
M, harris
 
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох ньхэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
 
онолын түүх
онолын түүхонолын түүх
онолын түүх
 
леви стросс
леви стросслеви стросс
леви стросс
 
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөниргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
 
í-ü3 -+
 í-ü3 -+ í-ü3 -+
í-ü3 -+
 
1
11
1
 
Presentation2
Presentation2Presentation2
Presentation2
 
í-í-P-ó
 í-í-P-ó í-í-P-ó
í-í-P-ó
 
түүх музей – Ii
түүх музей – Iiтүүх музей – Ii
түүх музей – Ii
 
Ssot2
Ssot2Ssot2
Ssot2
 
ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é
 ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é
ü-¦-+-+-+-¦-ç - -+-ç-é-¦-¦-¦ -¦-¦-ü-ü-¦-é
 
алфред кройбер ₍1876 1960₎ - copy
алфред кройбер   ₍1876 1960₎  - copyалфред кройбер   ₍1876 1960₎  - copy
алфред кройбер ₍1876 1960₎ - copy
 
аккультураци ба инкульт ураци нь соёлын дасан зо хицлын онол
аккультураци ба инкульт  ураци нь соёлын дасан зо хицлын онолаккультураци ба инкульт  ураци нь соёлын дасан зо хицлын онол
аккультураци ба инкульт ураци нь соёлын дасан зо хицлын онол
 
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөниргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
иргэншил хоорондын мөрг өлдөөн
 
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
 £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+... £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
 
»-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2
 »-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2 »-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2
»-ü-+-¦-ç-ü -é-ì-+-à-+-ì-¦-+-¦-+ -å-¦-¦ -à-â-¦-¦-å-¦-¦ -ü-ü2
 
структурализм чимэдхоро л
структурализм чимэдхоро лструктурализм чимэдхоро л
структурализм чимэдхоро л
 
далайсүрэн неоэволюцизм 2
далайсүрэн неоэволюцизм   2далайсүрэн неоэволюцизм   2
далайсүрэн неоэволюцизм 2
 

монгол соёлооо

  • 1.
  • 2.  1.Орон сууц  2.Хүн ам, эрүүл мэнд  3.Тоглоом наадам
  • 3.  Монголын соѐлын түүхийн холбоотой, зарим чухал мэдлэгийг олгох.  Эзэмшсэн мэдлэгээ танин мэдэхүйн болон үйл ажиллагаандаа хэрэглэх.  Үндэсний соѐлын ухамсар төлөвшүүлэхэд нөлөөлөх.
  • 4.  Орон сууц  Монгол эсгий гэр, урц овоохойноос үүсэлтэй: Урц гэдэг нь ордог юм гэсэн утгатай орц хэмээх үгнээс гаралтай.  Гэрийн тухай мэдээ аргын тооллын YII-X зуунд оршин тогтнож байсан Хятадын Тан улсын сурвалж бичгээс монгол гэрийн тухай шүлэг олдсон. Эсгий гэр олон мянган жилийн түүхтэй.
  • 5.  Урц овоохойноос орчин үеийн тооно, унь, хана, хаалга, хатавч,өрх, үүд, цаваг, дээвэр , туурга, оосор бүч, хошлон, чагтага зэрэг олон эд ангиас бүрддэг. Гэр сууц эртний монгол, түрэг, манж угсаатны гол сууц болж байсан бөгөөд түүхэнд өндөр гэр, Бөмбөгөр гэр гэж тэмдэглэжээ.
  • 6. Эсгий гэр нь унь тооно, ханаараа ялгаатай.Монгол гэрийн тоононы цамхраа нь бөгжин цамхраа, хорол цамхраа гэж ялгардаг. Бөгжин цамхраа гэдэг нь Тоононы цагирган дээр зөрүүлэн дарж бэхэлсэн бөгтөр хэлбэртэй нарийвтар модон савхнууд болно. Хорол цамхраа нь дундаа дугариг хүрдтэй, түүнийг дамнуулан зөрүүлсэн дөрвөн гол даагатай нийлээд найман хигээстэй хорол болдог.
  • 7.  Гэрийн тулгуур эд хэсэг нь хана, хаалга болно.  Гэрийн их бага нь хананы хэмжээ нь ханын толгойноос шалтгаална. Жич: 4ханат, 5ханат, 8, 10, 15 ханатай гэр байдаг. Хамгийн том гэр нь 15 ханатай. Гэрт дотор 150 унь байдаг.
  • 8.  Борооны үеэрт автахгүй Тойруулан барьсан хань нь газарт сайн сууж өгдөг.  Хэлбэрийн хувьд зай ашиглалт маш сайтай. Дугуй хэлбэр нь нүүдэлчин ардын тавилга гэр ахуйн хэрэгсэлд хамгийн тохирсон.  Салхи шуурга болон газар хөдлөлтөнд тэсвэртэй  Байгалийн гэрэлтүүлэг сайн. Агаарын солилцоог хамгийн зөв явагдахад зориулагдсан.
  • 9.  Түүх-угсаатны зүйн бие даасан нэгжийн хувьд оршин тогтнож, мандаж буурч ирсэн түүх нь хүн амын тоо, чанарын өсөлт бууралт, эрүүл мэндийн байдалтай холбоотой.  Ц.Мункуев Эртний монголчуудын тухай тэмдэглэхдээ. XIII зууны эцэс XIY зууны эхээр 1сая 390 мянган хүнээс илүү байсан.
  • 10. Монголчуудын эрүүл мэнд чийрэг, төрөлт өндөр, нэг өрх 5 дээш , түүнээс олон хүүхэдтэй байсан.  XIII-XIY зууны монголын хүн амыг Ч. Жүгдэр 1290 таамаглалаар бол Монголын бүх хүн 2,5 сая байсан гэжээ.
  • 11. Монгол ардын цэргийн дайчид болон ард иргэдээ үнэ төлбөргүй тусламж үзүүлэх зорилгоор Анх 1921-8-25. Д. Сүхбаатар гарын үсэг зурснаар Эмнэлэг үүсэх эх суурь болсон.
  • 12.  Хүн амын эрүүл мэндийн асуудал төр засгийн бодлогын хүрээнд орж албан ѐсоор хуульчлагдсан 1924. 1924-11-26 батлагдсан.  1930 онд түүнийг Ардын Эрүүлийг хамгаалах Яам болгон өргөтгөсөн
  • 13.  1932 онд хүн эмнэлгийн техникум, эмээр хангах газар, 1933 онд Бактер шинжилгээний газар байгуулагдсан. 1930-аад оны үед Монголын төр, засгийн бодлого. Европ ѐсны эмнэлгийг байгуулахаар үндэсний боловсон хүчнийг бэлтгэсэн.
  • 14.  Өнгөний өвчин, Цагаан цэцэг гэх зэрэг өвчинтэй тэмцэх ажлыг хийсэн. 1940 он гэхэд Монгол Улсад Цагаан цэцэг өвчнийг бүрэн устгасан.  1942онд МУИС байгуулагдсан. Түүнд хүн эмнэлгийн Факультет нээгдсэн. Эмнэлгийн дээд боловсролтой мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэж эхэлсэн.
  • 15.  1996 оны үед МУЭ хамгаалах тогтолцоо багийн бага эмч зэрэг клиникийн нэгдсэн эмнэлэг хүртэл дөрвөн төвшинд тулгуурласан.
  • 16.  Аж байдлын тоглоом наадгай нь эд хэрэглэгдэхүүн болон наадах хэв шинжээрээ ясан, чулуун, модон, хөлөгт, хөдөлгөөнт, оньсон, аман гэх мэтээр олон төрлөөр үүсэж хөгжсөн
  • 17.  Аман тоглоомын үндэс нь харилцан яриа, мэтгэлцээн, дайралцаан, дан яриа зэрэг орно.  Аман тоглоом наадгайд хул тоолох, цагаан лонх тоолох, мэлхийдэх дэмбээдэх, хуруудах жороо үг, дайралцаан тааварт бодлого зэрэг орно
  • 18.  Ясан тоглоомд:  Морь уралдуулах, шагай атгах, шагай таах, дөрвөн бэрх орхих, алаг мэлхий өрөх, шагай харвах зэрэг орно.
  • 19.
  • 20.  Модон тоглоом наадгайд тоглоомын тэрэг, чарга, даалуу, үүчүүр, хорол, хэл хуур, ташуур гэх зэрэг багтана. Уламжлалт хөлөгт наадгайн төрөлд Шатар, буга, Жиргэ, Мягман гэх мэт. Шатрын чухал онцлог нь төгсгөл хэсэг. Төгсгөл бүр нэртэй. хожлын уран цэцэн үгтэй . Цод, шаг, дуг гэх мэт.
  • 21.
  • 22.  Гэрийн даалгавар:  Орон сууцны тухай 8-н мөрт шүлэг зохионо.  Зохиосон шүлгээ зургаар илэрхийлнэ.
  • 23.  Ашигласан ном  Монголын Соѐлын Түүх Тэргүүн боть /123-176/ УБ 1999он  Соѐл судлалын бүтээлийн эмхэтгэл УБ 2005  Google.mn