1. 1
นันทนาการ
ในแตละวันนอกจากเราจะจัดสรรเวลาเพื่อการทํางานและการพักผอนนอนหลับแลว
นันทนาการ หรือ กิจกรรมที่บุคคลเลือกทําในยามวาง นับเปนสิ่งจําเปนที่เราจะตองจัดสรรเวลาไว
ใหเพื่อความเพลิดเพลิน และผอนคลายจากความตึงเครียดในการทํางาน
นันทนาการ หมายถึง กิจกรรมที่บุคคลเลือกทําดวยความสมัครใจ ในเวลาวาง โดยมีความ
พอใจหรือความสุขใจในการทํากิจกรรมเปนจูงใจในการเขารวมกิจกรรมนั้น
นันทนาการ มีลักษณะสําคัญหลายประการ ไดแก
1. มีลักษณะเปนกิจกรรม คือ ตองมีการกระทําที่ทําใหกลามเนื้อ หรือ อวัยวะสวนใดสวน
หนึ่งมีการเคลื่อนที่ หากอยูเฉย ๆ เชน การนอนหลับหรือพฤติกรรมที่แสดงออกถึง
ความเกียจครานไมถือวาเปนนันทนาการ
2. เปนกิจกรรมที่ผูกระทําเขารวมดวยความสมัครใจ ไมมีใครหรือเหตุปจจัยที่มาบังคับให
ทํากิจกรรมนั้น มีความสุขความพอใจที่จะทําและไมเกิดความตึงเครียดในการทํากิจ
กรรมนั้น
3. เปนกิจกรรมที่ทําในเวลาวาง วางจากการทํางาน ภาระกิจประวัน และไมนําเวลาที่
ควรจะนอนหลับพักผอนมาทํากิจกรรมนั้นจนเสียสุขภาพ
4. กิจกรรมที่ทํานั้นไมไดมุงเนนเพื่อหารายได หรือเปนอาชีพ
5. เปนกิจกรรมที่มีคุณคาตอผูประกอบกิจกรรม และเปนกิจกรรมที่พึงประสงคของสังคม
ไมเปนอบายมุข
การเลือกเขารวมกิจกรรมนันทนาการ
นันทนาการมีอยูมากมาย ใหเราเลือกเขารวมกิจกรรมได เชน
ในชุมชน มักจะมีการจัดงานในเทศกาลตาง ๆ เชน งานสงกรานต งานลอยกระทง งาน
ฤดูหนาว
ในที่ทํางาน หากเปนองคกรที่มีขนาดใหญก็มักจะมีหองออกกําลังกาย หรือสนามกีฬา
จัดไวให รวมทั้งการจัดงานสังสรรคประจําประหวางพนักงาน
ในโรงเรียน ผูบริหารโรงเรียน มักจัดกิจกรรมสําหรับนักเรียนในชวงเทศกาลตาง ๆ เชนกัน
รวมทั้งงานกีฬานักเรียนและงานวันเด็ก
ในครอบครัว หัวหนาครอบครัว ควรใสใจ จัดใหมีกิจกรรมนันทนาการรวมกันระหวาง
สมาชิกในครอบครัว อาจเปนงานอดิเรกที่ทํารวมกัน การรับประทานอาหาร การทองเที่ยวในชวง
วันหยุด เพื่อใหสมาชิกในครอบครัวมีความอบอุนมากขึ้น

2. 2
นอกจากที่กลาวมาแลวปจจุบันยังมีกิจกรรมนันทนาการที่มีผูจัดขึ้นในลักษณะการคา เรา
อาจไปหาความเพลิดเพลินไดเปนครั้งคราว เชน สวนสัตว สวนสนุก โรงภาพยนตร และสถาน
บันเทิงรูปแบบอื่น ๆ
ประเภทของกิจกรรมนันทนาการ
กิจกรรมนันทนาการมีหลายประเภท เพื่อใหบุคคลเขารวมทํากิจกรรมไดตามความสนใน
ดังนี้
1. การฝมือและศิลปหัตถกรรม (Arts and crafts) เปนงานฝมือหรือสิ่งประดิษฐตาง ๆ
เชน การวาดรูป งานแกะสลัก งานปน การประดิษฐดอกไม เย็บปกถักรอย ทําตุกตา
ประดิษฐขาวของเครื่องใช และงานศิลปะอื่น ๆ
2. เกมส กีฬา และกรีฑา (Games, sport and track and fields) กิจกรรมนันทนาการ
ประเภทนี้เปนที่นิยมกันอยางแพรหลาย แบงไดเปน 2 กลุมใหญ คือ กีฬากลางแจง
(Outdoor Games) ไดแก กีฬาที่ตองใชสนามกลางแจง เชน ฟุตบอล บาสเก็ตบอล
และกิจกรรมกลางแจงอื่น ๆ กีฬาในรม (Indoor Games) ไดแก กิจกรรมในโรง
ยิมเนเซียม หรือในหองนันทนาการ เชน แบดมินตัน เทเบิลเทนนิส หมากรุก ฯลฯ
3. ดนตรีและรองเพลง (Music) เปนกิจกรรมนันทนาการที่ใหความบันเทิง ดนตรีเปน
ภาษาสากลที่ทุกชาติทุกภาษาสามารถเขาใจเหมือนกัน แตละชาติแตละทองถิ่นจะมี
เพลงพื้นบานของตนเอง และเครื่องดนตรีพื้นบาน เราสามารถเลือกไดตามความสนใจ
ไมวาจะเปนสากลหรือพื้นบาน
4. ละครและภาพยนตร (Drama) เปนนันทนาการประเภทใหความรูความบันเทิง ความ
สนุกสนานเพลิดเพลิน และสะทอนใหเห็นถึงสภาพจริงของสังคมยุคนั้น ๆ
5. งานอดิเรก (Hobbies) เปนกิจกรรมนันทนาการที่ชวยใหการดําเนินชีวิตประจําวัน มี
ความสุข เพลิดเพลิน งานอดิเรกมีหลายประเภท สามารถเลือกไดตามความสนใจ
เชน
5.1 ประเภทสะสม เปนการใชเวลาวางในการสะสม สิ่งที่ชอบสิ่งที่สนใจ ที่นิยมกัน
มาก ไดแก การสะสมแสตมป เหรียญเงินในสมัยตาง ๆ อาจเปนของในประเทศ
และตางประเทศ การสะสมบัตรโทรศัพท ฯลฯ
5.2 การปลูกตนไม เปนงานอดิเรกที่ใหทั้งความเพลิดเพลิน และไดออกกําลังกาย
และไดผักสดปลอดจากสารพิษไวรับประทานหากเปนการปลูกพืชผักสวนครัว
5.3 การเลี้ยงสัตว อาจเปนการเลี้ยงในลักษณะไวเปนอาหาร เชน เลี้ยงเปด เลี้ยงไก
นกกระทา หรือเลี้ยงไวดูเลน เชน เลี้ยงสุนัข แมว นกปลา ฯ การเลี้ยงสัตวเปนกิจ

3. 3
กรรมที่ชวยเสริมสรางลักษณะนิสัยของเด็กใหมีจิตใจออนโยน และฝกความรับ
ผิดชอบ
5.4 การถายรูป เปนงานอดิเรกที่นาสนใจอีกอยางหนึ่ง แตคาใชจายอาจจะคอนขาง
สูง เนื่องจากอุปกรณราคาแพง และมีคาใชจายเกี่ยวกับการเดินทางเขามาเกี่ยว
ของ หากไมมีขอจํากัดทางดานเศรษฐกิจ การถายรูปก็เปนกิจกรรมที่ใหความ
เพลินเพลิดและความภาคภูมิใจตอผูทํากิจกรรมมาก
6. กิจกรรมทางสังคม (Social activities) เปนกิจกรรมที่กลุมคนในสังคมรวมจัดขึ้น โดย
มี จุดมุงหมายเดียวกัน เชน การจัดเลี้ยงปใหม งานเลี้ยงวันเกิด กานฉลองในโอกาส
พิเศษตาง ๆ
7. เตนรํา ฟอนรํา (Dance) เปนกิจกรรมที่ใชจังหวะตาง ๆ เปนกิจกรรมที่ใหความสนุก
สนาน เชน เตนรําพื้นเมือง การรําไทย รําวง นาฏศิลป ลีลาศ
8. กิจกรรมนอกเมือง (Outdoor activities) เปนกิจกรรมนันทนาการนอกสถานที่ ที่ให
โอกาสมนุษยไดเรียนรูธรรมชาติ ไดพักผอน เชน การอยูคายพักแรม ไปทองเที่ยวตาม
แหลงธรรมชาติ
9. ทัศนศึกษา (Field trip) เพื่อศึกษาศิลปวัฒนธรรม ตามวัดวาอาราม หรือศึกษาความ
กาวหนาในดานตาง ๆ ในนิทรรศการหรืองานแสดงตาง ๆ
10. กิจกรรมพูด เขียน อาน ฟง (Speaking Writing and Reading) การพูด เขียน อาน
ฟง ที่นับวาเปนกิจกรรมนันทนาการ ไดแก
10.1 การพูด ไดแก การคุย การโตวาที การปาถกถา ฯ
10.2 การเขียน ไดแก การเขียนบันทึกเรื่องราวประจําวัน เขียนบทกวี เขียนเพลง เรื่อง
สั้น บทความ ฯ
10.3 การอาน ไดแก การอานหนังสือพิมพ อานหนังสือทั่ว ๆ ไป ที่ใหทั้งความรูและ
ความเพลิดเพลิน
10.4 การฟง ไดแก การฟงวิทยุ ฟงอภิปราย โตวาที ทอลคโชว ฯ
11. กิจกรรมอาสาสมัคร (Voluntary Recreation) เปนกิจกรรมบะเพ็ญประโยชนที่บุคคล
เขารวมดวยความสมัครใจ เชน กิจกรรมอาสาพัฒนา และกิจกรรมอาสาสมัครตาง ๆ
หลักการเลือกกิจกรรมนันทนาการ
กิจกรรมนันทนาการมีหลายประเภท บุคคลแตละคนยอมมีความแตกตางกันในเรื่องความ
ชอบและความถนัด นอกจากนี้ การเลือกกิจกรรมนันทนาการยังตองคํานึงลักษณะงานประจําที่ทํา

4. 4
อยู และฐานะทางเศรษฐกิจ เพื่อใหการดําเนินชีวิตเปนไปอยางมีความสุข หลักการเลือกกิจกรรม
นันทนาการมี ดังนี้
1. คํานึงถึงวัย การเลือกกิจกรรมนันทนาการควรเหมาะกับวัยของผูทํากิจกรรม เชน เด็ก
ควรใหมีกิจกรรมประเภทที่มีการเคลื่อนไหวรางกาย เพื่อใหพัฒนาการทางรางกาย
เปนไปอยางเหมาะสม การดูวีดีทัศน หรือการเลนเกมสคอมพิวเตอรติดตอกันนาน ๆ
นานทําใหเด็กเกิดความตึงเครียด กิจกรรมประเภทนี้ควรกําหนดชวงเวลาไมเกิน 1 ชั่ว
โมง สวนในผูสูงอายุมักมีขอจํากัดในดานการใชแรงกาย โดยเฉพาะผูที่ไมไดออกกําลัง
กายมาตั้งแตวัยหนุมสาว การเลือกกิจกรรมนันทนาการ จึงควรเลือกประเภทที่ไมใช
แรงกายมากนัก เชน ดูแลตนไม ดูโทรทัศน งานสะสมสิ่งที่มีคุณคาทางจิตใจ ฯ
2. คํานึงถึงสุขภาพ บางคนอาจมีขอจํากัดทางดานสุขภาพ ทําใหไมเหมาะแกการเขารวม
กิจกรรมบางประเภท เชน ผูเปนโรคหัวใจไมเหมาะกับกีฬาประเภทหักโหม คนสายตา
ไมดีอาจไมเหมาะกับงานเย็บปกที่ตองใชสายตามาก เราจึงควรหลีกเลี่ยงนันทนาการ
ที่อาจเปนผลเสียตอสุขภาพของตนเอง แมนวาสิ่งนั้นจะเปนสิ่งที่ชอบหรือถนัด
3. คํานึงถึงความถนัดหรือความชอบของตนเอง การเลือกสิ่งที่ตนเองชอบหรือถนัดจะ
ชวยใหเกิดความรูสึกเพลิดเพลินในการทํากิจกรรมนั้น ในกลุมวัยรุนบางครั้งพบวาอยู
ในชวงของการแสวงหา ยังไมพบวาแทจริงแลวตนเองชอบอะไร จึงพบวาทํากิจกรรม
บางอยางไมสําเร็จ แลวละทิ้ง
4. คํานึงถึงลักษณะงานประจําวัน งานแตละประเภทจะมีความแตกตางกันดานการใช
ความคิด และการเคลื่อนไหว เราควรเลือกนันทนาการที่สอดคลองกับลักษณะของ
งานประจํา เชน คนที่ทํางานสํานักงานที่สวนใหญนั่งอยูกับที่ ควรเลือกกิจกรรม
ประเภทที่ไดเคลื่อนไหวบาง เชน กีฬา ปลูกตนไม เลี้ยงสัตว สวนคนที่ตองใชแรงกาย
มากแลว นาจะเลือกกิจกรรมที่ไดพักกลามเนื้อ เชน ฟงเพลง ดูโทรทัศน หรือในชนบท
จะพบวา พอเสร็จจากงานในไรนา ชาวบานจะทํางานจักสาน เลนดนตรี หรือมี
การละเลนพื้นบานหลังฤดูเก็บเกี่ยว
5. คํานึงฐานะทางเศรษฐกิจ ดังที่ไดกลาวมาแลววา กิจกรรมบางประเภท มีคาใชจาย
คอนขางมาก การเลือกกิจกรรมนันทนาการ จึงควรหลีกเลี่ยงจากกิจกรรมที่อาจกอให
เกิดผลกระทบทางลบตอเศรษฐกิจของตนเองและครอบครัว

5. 5
การปลูกผักสวนครัว
การปลูกผักสวนครัวเปนกิจกรรมที่เปดโอกาสใหสมาชิกภายในบาน ไดมีเวลาทํากิจกรรม
รวมกัน สรางความสัมพันธอันดีภายในครอบครัว เด็ก ๆ ไดเรียนรูการใชเวลาวางใหเปนประโยชน
ไดเรียนรูเรื่องพืชผัก สิ่งมีชีวิต แมลง ดิน จากการลงมือปฏิบัติเอง นอกจากนี้การปลูกพืชสวนครัว
ยังชวยใหผูปลูกลดความเสี่ยงจากการบริโภคผักที่ปนเปอนสารเคมีที่เกษตรกรสวนใหญนิยมใช กิจ
กรรมนี้จึงนับไดวาชวยสงเสริมทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิตของสมาชิกในครอบครัวใหดีขึ้น
พื้นที่ปลูก
การปลูกผักสวนครัวไมจําเปนตองปลูกบนพื้นดินเสมอไป หากไมมีบริเวณบานหรือมีพื้นที่
ดินนอย เราก็สามารถปลูกในกระถาง กะละมัง หรือภาชนะแขวนอื่น ๆ ได หากเปนดาดฟาอาจใช
ผาไนลอนชวยพลางแสง เพื่อใชเปนพื้นที่ปลูกไดเชนกัน
การปลูกเพื่อใหไดผลดี เราควรศึกษาวาพืชชนิดใด ชอบพื้นที่อยางไร โดยปกติผักกินใบ
และผักกินผล เชน คะนา กวางตุง พริก มะเขือ จะชอบที่โลงแจงแดดจัด สะระแหน ตะไคร ใบ
ชะพลู ใบบัวบก ชอบที่มีรมเงา หากเจอแดดจัดอาจตายได ดังนั้นกอนปลูกจึงตองศึกษาธรรมชาติ
ของพืชแตละชนิดกอน
คุณภาพดิน
ดินนับไดวาเปนหัวใจสําคัญของการปลูกพืช หากดินที่นํามาปลูกพืชมีคุณภาพไมดี เชน
ดินเปนดินเหนียวหรือดินเค็ม จําเปนตองปรับปรุงคุณภาพดินใหเหมาะแกการปลูกพืชชนิดที่
ตองการปลูก หรือเลือกปลูกพืชที่เหมาะกับสภาพดินที่มีอยู เชน หนอไมฝรั่งและมะเขือเทศ
สามารถปลูกไดในดินเค็ม
การปรับปรุงดินเหนียวและดินเค็ม สามารถทําไดโดยนําขี้เถาแกลบและปุยคอกมาผสม
คลุกเคลากับดิน จะทําใหดินรวนซุยขึ้นและพืชดูดซึมเกลือเขาสูลําตนไดนอยลง สวนผูนิยมซื้อดิน
สําเร็จใหเลือกชนิดที่มีใบกามปูและเปลือกถั่วมาก ๆ เพราะมีคุณภาพดีกวาดินที่ผสมดวยกาบ
มะพราวและแกลบ
การขยายพันธุพืช
การขยายพันธพืชโดยทั่วไปมีการขยายพันธโดยวิธีการใชเมล็ดและใชสวนของพืช
1. ใชเมล็ด การเลือกซื้อเมล็ดพันธุมาปลูก มีขอสังเกตในการเลือกโดยพิจารณา จากวัน
รวบรวมพันธุ ทดสอบพันธุ วันหมดอายุ เปอรเซ็นตความงอก ความบริสุทธิ์ของเมล็ด

6. 6
พันธุ และดูคําแนะนําในการปลูกวาพืชนั้นเหมาะที่จะปลูกในชวงเวลาใด สภาพอากาศ
อยางไร การปลูกพืชโดยใชเมล็ด นิยมใชกับพืชจําพวกไมดอก พืชไรที่มีอายุสั้น และพืช
ที่ไมสามารถขยายพันธุโดยวิธีอื่นได การเพาะเมล็ดหากเปนพืชไรราคาเมล็ดไมแพง
นิยมเพาะในแปลงปลูกโดยตรงหากขึ้นหนาแนนมากจะถางออก แตหากเมล็ดราคา
แพงจะเพาะในแปลงกลาหรือกะบะกอน แลวจึงยายมาปลูกในแปลงจริง
2. การขยายพันธพืชโดยใชสวนตาง ๆ ของพืช เชน กิ่ง ลําตน หัว หนอ เหงา ทําไดหลาย
วิธีเชน การติดตา การทาบกิ่ง การตัดชํา และการแบงแยกหัว หนอ เปนตน การปลูกไม
ผลเพื่อใหไดผลผลิตเร็ว ไมกลายพันธุควรเลือกวิธี การตอน การทาบกิ่ง
การดูแลรักษา
1. การปลูกพืชตองมีการดูแลเรื่องการใหนํ้า ในขนาดที่เหมาะสมกับพืชแตละชนิด พืชบาง
ชนิดชอบนํ้ามาก บางชนิดชอบนํ้านอย
2. ความพอเหมาะของแสง ผักสวนครัวชนิดกินใบสวนใหญชอบแดดจัด เชน คะนา
กวางตุง ผักกาดขาว สวนชะพลู สะระแหน ชอบที่รม
3. การใหปุย การปลูกสวนครัวไมจําเปนตองใชปุยเคมี เพราะไมไดตองการเรงการเจริญ
เติบโตของพืชเพื่อประโยชนทางการคา การใชปุยเคมีเพียงอยางเดียวอาจทําใหโครง
สรางของดินเสียไป การบํารุงดินทําไดโดยการใชอินทรียวัตถุ เชน มูลสัตว และปุยหมัก
ที่ไดจากเศษวัชพืช หรือรดดวยนํ้าหมักเศษอาหารและอินทรียวัตถุตาง ๆ ที่เรียกกันวา
อีเอ็ม (Effective Microorganism)
4. การกําจัดศัตรูพืช ควรหลีกเลี่ยงการใชสารเคมีในการกําจัดศัตรูพืช การปองกันโรคพืช
และศัตรูพืชเริ่มตนดวยการคัดเลือกเมล็ดพันธุที่ปราศจากโรค การทําความสะอาด
แปลงปลูก กําจัดวัชพืชและตอซัง และผึ่งแดดเพื่อกําจัดเชื้อโรค การปลูกพืชหลายชนิด
ๆ ในแปลงปลูกและการปลูกพืชหมุนเวียนจะชวยปองกันการระบาดของศัตรูพืช หาก
พบโรคพืชใหทําลายตนที่เปนกอนโรคระบาด สําหรับหนอนแมลงใหเลือกใชวิธีกล หรือ
ชีววิธีแทนการใชสารเคมี กรณีที่มีการระบาดมากใหใชสมุนไพรกําจัดแมลงแทนสาร
เคมี
การเก็บเกี่ยว
การเก็บเกี่ยวพืชสวนครัวเพื่อนํามารับประทาน หากเปนผักใบ เชน คะนา ผักกาดหอม
ควรเด็ดกินเฉพาะใบลาง แลวเหลือยอดไว จะกินไดนานโดยไมตองปลูกบอย แตผักสวนครัวบาง

7. 7
ประเภทยิ่งเด็ดยอด ยิ่งแตกกิ่งใหม เชน สะระแหน คื่นฉาย กะเพรา โหรพา แมงลัก เราจึงควรเก็บ
ดวยการเด็ดยอด
การปลูกผักในกระถาง
บานที่มีเนื้อที่จํากัด หรือไมมีที่เปนพื้นดินหากตองการปลูกพืชสวนครัว ก็สามารถทําได
โดยเลือกปลูกพืชผักที่มีรากหยั่งไมลึกมากนัก และหาภาชนะปลูกใหเหมาะสม เชน กระถาง กะบะ
กาละมัง ตะกรา ฯ อาจเปนแบบตั้งพื้นหรือแบบแขวนก็ได
ผักที่มีระบบรากหยั่งตื้น ไดแก ผักชี ตนหอม คะนา ผักบุงจีน ผักกาดขาว กะหลํ่าปลี
สะระแหน ยี่หรา ตั้งโอ ฯ
ผักที่มีระบบหยั่งรากลึกปานกลาง ไดแก พริก มะเขือ แตงกวา ถั่วแขก ตะไคร กะเพรา โหร
พา สามารถปลูกไดในกระถางไมตองใชแปลงปลูก
รั้วกินได
มีพืชผักหลายชนิดที่เราสามารถปลูกเปนรั้วบานได หากบานใครมีอาณาบริเวณ และอยู
ในที่ปลอดภัยพอที่จะใชรั้วจากธรรมชาติได รั้วกินไดก็จะเปนเครื่องบอกอาณาเขตที่สวยแปลกตา
และสามารถ ใหใบ ใหหนอ หรือผลเปนอาหารแกเราไดดวย
รั้วจากพืชยืนตน มีพืชหลายชนิดที่เปนไมยืนตนหรือไมพุม ที่สามารถตัดแตงกิ่งใหเปนรั้ว
ไดสวยงาม และกินเปนอาหารได เชน ชะอม กระถิน ผักหวานบาน มะขาม มะกอก สะเดา ฯ
รั้วจากพืชชนิดเลื้อยเกาะ พืชกลุมนี้มีลําตนเปนเถาเลื้อย จึงจําเปนตองทํารั้วลวดหนาม รั้ว
ไมไผ หรือรั้วเหล็กดัด เพื่อใหพืชไดเลื้อยพัน พืชที่สามารถนํามาปลูกเปนรั้วกินได คือ ตําลึง ขจร ถั่ว
พู ถั่วฝกยาว บวบ มะระ นํ้าเตา ฟก พวงชมพู ฯ
การเลี้ยงสัตวเพื่องานอดิเรก
การเลี้ยงสัตวเพื่องานอดิเรก หมายถึง การเลี้ยงสัตวควบคูไปกับการทําอาชีพอื่น ๆ โดยมี
จุดประสงคเพื่อที่จะใชเวลาวางใหเปนประโยชน แตมีผลพลอยไดหลายประการ เชน ประหยัดคา
ใชจายเกี่ยวกับคาอาหารภายในครอบครัว เปนการเพิ่มพูนรายได หากผลผลิตมีมากพอที่จะ
จําหนาย เปนการศึกษาเรื่องเกี่ยวกับสัตวโดยการปฏิบัติจริง และเสริมสรางลักษณะนิสัยดานความ
โอบออมอารี รักสัตว เขมแข็ง มีความรับผิดชอบ อดทนในการปฏิบัติงาน ฯลฯ
ขอพิจารณาในการเลี้ยงสัตว
1. หากเลี้ยงสัตวจํานวนมาก ควรเลือกสถานที่มีนํ้าบริบูรณ นํ้าทวมไมถึง การระบาย
อากาศดี และแสงแดดสองถึง

8. 8
2. การคัดเลือกพันธุสัตว การตัดสินใจเลือกพันธุควรคํานึงถึงวัตถุประสงคในการเลี้ยง
หากเปนสัตวที่เลี้ยงไวเพื่อเปนอาหาร ตองคํานึงถึงผลผลิตวามีคุณภาพหรือไม และ
ควรเปนพันธุที่เลี้ยงไดงาย โตเร็ว
3. การใหอาหารสัตว สัตวแตละชนิดมีความตองการอาหารแตกตางกัน ผูเลี้ยงควรศึกษา
ลักษณะอาหารและจัดอาหารใหสัตวตามความเหมาะสม
4. การสุขาภิบาลและการปองกันโรค ทําไดโดยวิธีการตอไปนี้
• โรงเรือนมีขนาดพอเหมาะ ไมแออัด ไมอับทึบ หรือสกปรก
• ปองกันไมใชสัตวทํารายกัน เชน ตัดเขา
• ไมปลอยใหสัตวอดอาหารและนํ้า
• ฉีด หรือ หยอดวัคซีนตามกําหนดเวลา
• หามบุคคลภายนอกเขาคอกสัตว
• ตรวจสัตวเปนประจํา ถาพบวาเปนโรคใหรีบรักษา
• หากมีสัตวใหม ควรแยกไวกอน ประมาณ 15 วัน จนแนใจวาไมเปนโรคจึงนํามา
ไวในโรงเรือนเดียวกัน
• โรคสัตวมีหลายชนิด อาจเกิดจากการขาดแรธาตุ และวิตามิน เกิดจากอุบัติเหตุ
หรือเกิด จากเชื้อโรค ผูเลี้ยงจึงจําเปนตองศึกษาจากผูรูและสัตวแพทย
5. มีสัตวเลี้ยงหลายชนิดสามารถเปนพาหะนําโรคมาสูคนได นอกจากผูเลี้ยงจะตองให
ความสนใจเรื่องการสุขาภิบาลโรงเรือน ไมใหเปนแหลงเพาะพันธุเชื้อโรค และดูแลให
วัคซีนสัตวตามกําหนดเวลาแลว ผูเลี้ยงควรระมัดระวังไมใกลชิดกับสัตวเลี้ยงจนเกิน
ไป โดยเฉพาะเด็กเพราะอาจทําใหเจ็บปวยได