Uploaded byThe National Defense University
хөдөлмөрийн эдийн засаг
хөдөлмөрийн эдийн засгийн судлах зүйл, ач холбогдол
хөдөлмөрийн эдийн засаг
- 1.
- 2. Хөдөлмөрийн эдийн засгийнсудлах зүйл, ач холбогдол • Хөдөлмөрийн эдийн засгийн тухай ойлголт • Хөдөлмөрийн эдийн засгийн судлах зүйл. ач холбогдол, бусад шинжлэх ухаануудтай холбогдох нь • Хөдөлмөрийн нийлүүлэлт, эрэлтийн тухай авч үзэх нь / хөдөлмөрийн зах зээлийн харилцаа/ 2
- 3.
- 4.
- 5. • Хувь хүнийхөдөлмөр нийлүүлэлтийн муруйг А, В, С- ийнтангенсийн цэгээр дайруулан тасархай шугамаархолбон хөдөлмөр нийлүүлэлтийн функцийг гаргаж авна. S – хувь хүний хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн муруй. Энэ нь эргэж нугарах ба их хэмжээний урамшуулал, ажил хийх сонирхолыг өсгөх асуудлыг илэрхийлнэ. Хүний орлого өсөхөд тэд бас чөлөөт цаг ба бараа, үйлчилгээ хэрэглэх эрэлт өсдөг. Үүнийг орлогын нөлөө гэдэг Цалингийн үнэлгээ R1-R2 руу өсөхөд хүн их цагаар ажиллахыг хүснэ. Энэ үед чөлөөт цагаа ажлын цагаар орлуулна. Үүнийг орлуулалтын нөлөө гэдэг 5
- 6. • Бодит цалинW, хөдөлмөрийн бус бодиторлого b байх тохиолдолд ажлын цаг Н нь H=f(w,b) болно. Цалингийн үнэлгээний өөрчлөлтийг харгалзан хөдөлмөр нийлүүлэлтэд нөлөөлөх орлуулалтын ба орлогын нөлөөг илэрхийлэхэд Слуцкийн тэгшитгэлийг хэрэглэж болно. ∂H/∂w=(∂H/∂w)+H*(∂H/∂b) • ∂H/∂w - орлуулалтын нөлөө. Энэ ньцалингийн өсөлт, чөлөөт цагийн боломжитзардлыг өсгөхөд эерэг болно. Ингэхлээрчөлөөт цагийн эрэлтийг багасган, хөдөлмөрнийлүүлэлт Н-ийг нэмэгдүүлнэ.• (∂H/∂w)+H*(∂H/∂b) – цалинг өсгөх орлогын нөлөө. Энэ нь сөрөг утгатай байж болно. Учир нь цалингийн үнэлгээ нь илүү цаг ажиллахгүйгээр орлогыг нэмэгдүүлдэгт оршино. Энэ нь хэрэв b өсвөл Н-ийг бууруулах хандлагатай байдаг. 6
- 7.
- 8.
- 9.
- 10. • Хөдөлмөрийн бусорлогыг шинжлэх нь хөдөлмөр нийлүүлэлтийн үр дүнг оновчтой өөрчлөх боломжийг олгодог. Цалингийн үнэлгээний доод хэмжээ R0 байхад өдөрт Н0 цагийн хөдөлмөр нийлүүлнэ. Хөдөлмөрийн бус орлого b-г хэрэгжүүлэх үед А нь бидний шинжилгээг үргэлжлүүлэх чухал цэг болно. Хөдөлмөрийн зах зээл ба хөдөлмөр нийлүүлэх ажиллагаанд оролцох эсэх тухай шийдвэр нь цалингийн үнэлгээ R ба улсаас олгох тэтгэлэгээс бий болох орлого b хоёрын харилцан уялдаанаас хамаарна. Өнцгийн шийдлээс зах зээлд цалингийн үнэлгээ R1 байхад нийлүүлж буй хариу өгөх цэг хөдөлмөрийн хэмжээ нь ажиллагчийн хувьд ажилласан Н1 цаг, тодорхойлогдоно. ажилаагүй 0 цаг хоёр ялгаагүй байх тул тодорхой бус байна. R1-ээс дээшхи цалингийн аливаа үнэлгээний үед хөдөлмөрийн эерэг тоо хэмжээ Н1-ээс дэвж нийлүүлэгдэнэ. R1-b налуугийн үнэмлэхүй утга нь ялгаагүй муруй I1-тэй тангес үүсгэх А цэг дээр хүний нөөц цалин болно. Цалингийн үнэлгээ R1 –ээс доош орсон үед хөдөлмөр нийлүүлэлт 0 рүү унана. Аль ч зах зээлд нөөц цалин нь тухайн хүн ажиллаагүй нөхцөлд байж болох цалинтай тэнцүү, эсвэл түүнээс доогуур байна. 10
- 11. • Татвар тогтоолтхөдөлмөр нийлүүлэлтэд нөлөөлөх явдлыг судалснаар ялангуяа орлогоос авах татварыг юунаас эхлэх, татвараас чөлөөлөх зүйл хэр зэрэг их байгааг тодорхойлох, орлогын татварын түвшинг өөрчилсөний нөлөөг тогтоох асуудлыг шийдвэрлэхэд дөхөм болдог. 11
- 12.
- 13. • Хэрэв орлуулалтыннөлөө орлогын нөлөөнөөс давж байвал орлогын татварын өсөлт хөдөлмөр нийлүүлэлтийг бууруулна. Харин орлуулалтын нөлөө орлогын нөлөөнөөс дутмаг байвал орлогын татварын өсөлт хөдөлмөр нийлүүлэлтийг ихэсгэнэ.Татвараас чөлөөлөгдсөн тэтгэмж их байх хэрээр хөдөлмөр илүү их нийлүүлэгдэх эсэх нь бас эргэлзээтэй. 13
- 14.
- 15.
- 16. • Орлогын хязгаарлалтадөрхийн аж ахуйн ялгаагүйн муруйг оруулж үзъе. Эрэгтэй эмэгтэй хоёул бүрэн цагаар ажиллана. Энд эрэгтэй нь Н1 цагаар ажиллаж байна Шинжилгээний энэ шатанд хэд хэдэн сонголт гарч байна. Энд эрэгтэй нь Н2 цаг , Оновчтой шийдэл нь өрхийн эмэгтэй нь Н3-Н2 ялгаагүйн муруйн зураг дахь хугацаанд бүрэн бус цагаар ажиллана байрлалаас хамаарна. • 16
- 17.
- 18.
- 19.
- 20. • эрэгтэйн цалингийнүнэлгээний өсөлт АВСшугам АB’C’ рүү шилжиж орлогын хязгаарлалт дээшээ өргөгдөх байдалд тусгагдаж байна. Эрэгтэйн цалингийн үнэлгээний өсөлт эмэгтэйнхтэй жишихэд Н3-Н5 гэсэн хэмжээгээр эмэгтэйн хөдөлмөр нийлүүлэлтийг бууруулахад нөлөөлжээ. Цалингийн үнэлгээний хуучин хослолын (ABC) үед эрэгтэй, эмэгтэй хоѐул бүрэн цагаар ажиллаж чадна. Учир нь зохист байдал дутмаг байлаа ч гэсэн ялгаагүйн муруй дээр С цэг нь В цэгээс дээгүүр оршино. Цалингийн харьцангуй үнэлгээний өөрчлөлтийг буюу АB’C’ –рүү очих шилжилтийг дагаад эрэмбэ нь хадгалагдана. Одоо B’ цэг C’-ийн байгаа ялгаагүйн муруйгаас дээгүүр байрлана. Ингэхлээр эмэгтэйн ажил эрхлэлт зогсонги болж, өрхийн хөдөлмөр нийлүүлэлт 0Н4-өөс 0Н2 болж багасна. 20
- 21.
- 22. Хөдөлмөрийн эрэлт • Хэрэглэгчдийнхэрэгцээт барааг үйлдвэрлэхийн тулд үйлдвэрлэгч хөдөлмөрийг эрэлхийлнэ. Хөдөлмөр эрэлтийг илэрхийлэхийн тулд татвар төлсний дараах орлогыг нэмэгдүүлсний дүнд өсөх бүтээгдэхүүний эрэлтийг пүүс хүлээдэг. Пүүсийн ажилчин хөлслөн авах шийдвэр нь үйлдвэрлэлийн зардал, үр өгөөжийг харьцуулан шинжлэхийг шаардана. Хөдөлмөр хөлслөх нь зардлыг юуны өмнө цалинг өсгөхөд хүргэнэ. • Пүүсийн олох ашиг, орлого нь хөдөлмөрийн үр дүндхийгдсэн бүтээгдэхүүний борлуулалтын орлого. Бүтээгдэхүүний эрэлтийн өөрчлөлтөөс хамаарч пүүсийн хөдөлмөрийн эрэлт тодорхойлогдоно.Пүүсийн бүтээгдэхүүний эрэлтэд урт хугацаанд даацтай өөрчлөлт гарвал тэрээр хөдөлмөр эрэлтдээ өөрчлөлт хийх хэрэгтэй болно. Үйлдвэрлэлийн ажиллагаанд хөдөлмөрийн нэгж нэмэгдэхэд үйлдвэрлэлийн функц ямар шинжтэй байх нь хамаагүй, биет бүтээгдэхүүний нийт хэмжээний өсөлтийн зэргэмж буурч эхэлнэ. 22
- 23.
- 24. • Нийт биетбайдлаар тодорхойлсон хөдөлмөрийн бүтээмж (TPPL)-ээс хөдөлмөрийн бүтээмж (MPPL) ба дундаж бүтээмж (APPL)-ийналь алиных нь функцийг тооцож болно. APPL =TPPL/L MPPL=ΔTTPL/ ΔL=∂TTPL/∂L • Эдгээр нь буурах өгөөжийг харуулдаг нийт бүтээгдэхүүний (TPPL) функцээс уламжилсан функц байна. Ахиу бүтээгдэхүүнийг ахиу орлоготбүтээгдэхүүнд жирийн байдлаар хувиргахдаа MPPL-ийг MRX-ээр үржүүлж гаргана. • MRX – Х бүтээгдэхүүнийг борлуулсны орлого. 24
- 25.
- 26.
- 27.
- 28.
- 29.
- 30.