LOGO
1. Хөдөлмөр эрхлэлт гэж юу вэ?
2. Хөдөлмөр эрхлэлтэд тулгамдаж буй асуудал
3. Хөдөлмөрийн үзүүлэлтүүд
4. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих талаар бодлого
5. Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин
6. Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ
Агуулга:
Хөдөлмөр эрхлэлт гэдэг нь хүн ам
хөдөлмөрийн үйл ажиллагаанд оролцохтой
холбоотойгоор гарч байгаа харилцааг илэрхийлэгч
эдийн засгийн категори бөгөөд хүн ам
хөдөлмөрийн үйл явцад хэр зэрэг оролцож байгааг
нийгэмд шаардлагатай ажиллагчдын
зэрэгцээ, хувийн хэрэгцээний хангамж, ажлын
байрны үнэ, ажиллагчдын орлогын түвшин
зэргийг хамруулсан ойлголт юм.
Хөдөлмөр эрхлэлт гэж юу?
1. Цалийнгийн тогтворгүй байдал
2. Зарим байгуулага НДШ-ийг төлөхгүй
3. Орчны хангамж муу
4. Ажлын цаг тодорхой биш
5. Ажилчдыг шагнах урамшуулах нь хомс
6. Нийгмийн хариуцлага бага
7. Жендэрийн тэгш биш байдал
8. Мэргэжлийн буруу сонголт
Хөдөлмөр эрхлэлтэд тулгамдаж буй
асуудал
- Хөдөлмөрийн хүчний оролцооны төвшин
- Хөдөлмөр эрхлэлт, хүн амын харьцаа
- Албан тушаалаар ангилсан хөдөлмөр эрхлэлт
- Салбарын хөдөлмөр эрхлэлт
- Албан бус хөдөлмөр эрхлэлт
- Идэвхгүй байдлын төвшин
Хөдөлмөрийн үзүүлэлтүүд:
Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих талаар бодлого
Төрөөс хүн амын хөдөлмөр
эрхлэлтийг дэмжих талаар дараах
бодлогын чиглэлийг баримтлаж
байна. Үүнд:
- Хүн амын хөдөлмөр эрхлэх боломж,
нөхцөлийг бүрдүүлэх, ажиллах хүчний
хөдөлмөр эрхлэлтийн тогтвортой түвшинг
хангах
- Ажиллах хүчнийг хөрөнгө
оруулалт, хөдөлмөрийн зах зээлийн
эрэлтэд нийцүүлэн хөгжүүлэх
- Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд
нийцүүлэн иргэний мэргэжлийн ур
чадварыг тасралтгүй хөгжүүлэх
- Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээлэл,
судалгааг хөгжүүлэх, хөдөлмөр
эрхлэлтийн үйлчилгээ, хөдөлмөр
эрхлэлтийг дэмжих арга хэмжээний
хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, чанар, үр
ашгийг дээшлүүлэх
- Ажиллах хүчний дотоодын зах зээлийг
эзэмших, гадаадын зах зээлд мэргэшил,
чадвар дээшлүүлэх
Энэ тухай ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ ДЭМЖИХ ТУХАЙ хуулийн 4.2т заасан байдаг.
АЖИЛ ЭРХЛЭЛТИЙН ТҮВШИН НЬ
ХӨДӨЛМӨРИЙН НАСНЫ ХҮН АМЫН
ХЭДЭН ХУВЬ НЬ АЖИЛ ЭРХЭЛЖ
БАЙГААГ ИЛЭРХИЙЛНЭ.
АЭТ =
Ажил эрхлэлтийн түвшин
15 БА ТҮҮНЭЭС ДЭЭШ НАСНЫ ХҮН АМЫН ХӨДӨЛМӨР
ЭРХЛЭЛТИЙН БАЙДАЛ, улсын дүнгээр
Үзүүлэлт
2014 3/4 2014 2/4
Нийт Эрэгтэй Эмэгтэй Нийт Эрэгтэй Эмэгтэй
15 ба түүнээс дээш насны хүн ам (мян.хүн) 1,925,290 922,217 1,003,073 1,908,695 927,184 981,511
Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам (мян.хүн) 1,226,973 644,386 582,587 1,204,220 641,395 562,825
Эдийн засгийн идэвхгүй хүн ам (мян.хүн) 698,317 277,831 420,486 704,475 285,789 418,686
Ажиллах хүчний оролцооны түвшин, %
(хувь)
63.7 69.9 58.1 63.1 69.2 57.3
Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин, % (хувь) 59.7 65.2 54.6 57.8 62.9 52.9
Ажилгүйдлийн түвшин, % (хувь) 6.4 6.8 5.9 8.4 9 7.7
МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСАГ, НИЙГМИЙГ 2015 ОНД
ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ БОДЛОГО
д/д
Урт болон дунд
хугацааны
хөтөлбөр,
бодлогын баримт
бичиг
Зорилт, арга хэмжээ
Шалгуур
үзүүлэлт
2015 онд
хүрэх
түвшин,
үр дүн
2015 онд
шаардлагатай
хөрөнгийн
хэмжээ,
хөрөнгийн эх
үүсвэр /тэрбум
төгрөг/
Хариуцах
байгууллага
1 2 3 4 5 6 7
НЭГ. МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН БОДЛОГО
Зорилт 2.Хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх замаар ажилгүйдлийн түвшинг бууруулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
2.1
ЗГҮАХХАХТ-ний
147.1 дэх заалт
Ажлын байр бий болгох,
хөдөлмөр эрхлэлтийг
нэмэгдүүлэх зорилгоор
Засгийн газрын тусгай
сангуудыг нэгтгэх хууль эрх
зүйн орчин бий болгох
Ажилгүйдлийн
түвшин, хувь
6.6 хувь -
Хөдөлмөрийн яам /цаашид
“ХЯ” гэх/,ЭЗХЯ
2.2
ҮХЦБ-ын 4.8,
“Ажилтай,
орлоготой Монгол
хүн” Үндэсний
хөтөлбөрийн 3.3
дахь заалт
Эдийн засгийн салбаруудын
ажиллах хүчний төлөвлөлт,
зохицуулалтыг сайжруулах
Ажиллах хүчний
хэтийн
тооцооллыг
хэрэгжүүлэх
салбарын тоо
4-өөс
доошгүй
салбар
-
Уул уурхайн яам /цаашид
“УУЯ” гэх/, Соёл, спорт,
аялал жуулчлалын яам
/цаашид “ССАЖЯ” гэх/, Зам
тээврийн яам /цаашид “ЗТЯ”
гэх/, Эрүүл мэндийн яам
/цаашид “ЭМЯ” гэх/
Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ
Ажил
эрхлэлтийн
талаарх арга
хэмжээ
Идэвхтэй арга
хэмжээ
Идэвхгүй арга
хэмжээ
Ажил эрхлэлтийн талаарх идэвхтэй арга
хэмжээ:
- Ажилгүйчүүдийг мэргэшүүлэх
- Мэргэжил олгох сургалт явуулах
- Шинээр ажлын байр бий болгох
- Хувиараа хөдөлмөр эрхлэх
- Тэтгэврийн насны дээд хязгаарыг
бууруулах
Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ
Ажил эрхлэлтийн талаарх
идэвхгүй арга хэмжээ:
- Ажилгүйчүүдэд мөнгөн тэтгэлэг
олгох
- Материаллаг тусламж өгөх
Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ
Монгол улсын ЗГ-аас ажил эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх
талаар дараах арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлж
байна:
- Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн албадын
үйл ажиллагааг нь тогтворжуулах
- МСҮТөвүүдийг бэхжүүлж, элсэгчдийн тоог нь
өсгөх
- Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж,
ажлын байр шинээр бий болгох
- ЖДҮ эрхлэгчдэд татварын
хөнгөлөлт, санхүүгийн дэмжлэг
үзүүлэх замаар хувиараа бизнес
эрхлэхийг дэмжих
- Төсвийн болон төслийн
санхүүжилтээр хийгдэх хөрөнгө
оруулалтыг нэмэгдүүлэх замаар
ажлын байр шинээр бий болгох
Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа

хөдөлмөр эрхлэлт

  • 1.
  • 2.
    1. Хөдөлмөр эрхлэлтгэж юу вэ? 2. Хөдөлмөр эрхлэлтэд тулгамдаж буй асуудал 3. Хөдөлмөрийн үзүүлэлтүүд 4. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих талаар бодлого 5. Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин 6. Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ Агуулга:
  • 3.
    Хөдөлмөр эрхлэлт гэдэгнь хүн ам хөдөлмөрийн үйл ажиллагаанд оролцохтой холбоотойгоор гарч байгаа харилцааг илэрхийлэгч эдийн засгийн категори бөгөөд хүн ам хөдөлмөрийн үйл явцад хэр зэрэг оролцож байгааг нийгэмд шаардлагатай ажиллагчдын зэрэгцээ, хувийн хэрэгцээний хангамж, ажлын байрны үнэ, ажиллагчдын орлогын түвшин зэргийг хамруулсан ойлголт юм. Хөдөлмөр эрхлэлт гэж юу?
  • 4.
    1. Цалийнгийн тогтворгүйбайдал 2. Зарим байгуулага НДШ-ийг төлөхгүй 3. Орчны хангамж муу 4. Ажлын цаг тодорхой биш 5. Ажилчдыг шагнах урамшуулах нь хомс 6. Нийгмийн хариуцлага бага 7. Жендэрийн тэгш биш байдал 8. Мэргэжлийн буруу сонголт Хөдөлмөр эрхлэлтэд тулгамдаж буй асуудал
  • 5.
    - Хөдөлмөрийн хүчнийоролцооны төвшин - Хөдөлмөр эрхлэлт, хүн амын харьцаа - Албан тушаалаар ангилсан хөдөлмөр эрхлэлт - Салбарын хөдөлмөр эрхлэлт - Албан бус хөдөлмөр эрхлэлт - Идэвхгүй байдлын төвшин Хөдөлмөрийн үзүүлэлтүүд:
  • 6.
    Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжихталаар бодлого Төрөөс хүн амын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих талаар дараах бодлогын чиглэлийг баримтлаж байна. Үүнд: - Хүн амын хөдөлмөр эрхлэх боломж, нөхцөлийг бүрдүүлэх, ажиллах хүчний хөдөлмөр эрхлэлтийн тогтвортой түвшинг хангах
  • 7.
    - Ажиллах хүчнийгхөрөнгө оруулалт, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд нийцүүлэн хөгжүүлэх - Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд нийцүүлэн иргэний мэргэжлийн ур чадварыг тасралтгүй хөгжүүлэх
  • 8.
    - Хөдөлмөрийн захзээлийн мэдээлэл, судалгааг хөгжүүлэх, хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээ, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих арга хэмжээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, чанар, үр ашгийг дээшлүүлэх - Ажиллах хүчний дотоодын зах зээлийг эзэмших, гадаадын зах зээлд мэргэшил, чадвар дээшлүүлэх Энэ тухай ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ ДЭМЖИХ ТУХАЙ хуулийн 4.2т заасан байдаг.
  • 9.
    АЖИЛ ЭРХЛЭЛТИЙН ТҮВШИННЬ ХӨДӨЛМӨРИЙН НАСНЫ ХҮН АМЫН ХЭДЭН ХУВЬ НЬ АЖИЛ ЭРХЭЛЖ БАЙГААГ ИЛЭРХИЙЛНЭ. АЭТ = Ажил эрхлэлтийн түвшин
  • 10.
    15 БА ТҮҮНЭЭСДЭЭШ НАСНЫ ХҮН АМЫН ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙН БАЙДАЛ, улсын дүнгээр Үзүүлэлт 2014 3/4 2014 2/4 Нийт Эрэгтэй Эмэгтэй Нийт Эрэгтэй Эмэгтэй 15 ба түүнээс дээш насны хүн ам (мян.хүн) 1,925,290 922,217 1,003,073 1,908,695 927,184 981,511 Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам (мян.хүн) 1,226,973 644,386 582,587 1,204,220 641,395 562,825 Эдийн засгийн идэвхгүй хүн ам (мян.хүн) 698,317 277,831 420,486 704,475 285,789 418,686 Ажиллах хүчний оролцооны түвшин, % (хувь) 63.7 69.9 58.1 63.1 69.2 57.3 Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин, % (хувь) 59.7 65.2 54.6 57.8 62.9 52.9 Ажилгүйдлийн түвшин, % (хувь) 6.4 6.8 5.9 8.4 9 7.7
  • 11.
    МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙНЗАСАГ, НИЙГМИЙГ 2015 ОНД ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ БОДЛОГО д/д Урт болон дунд хугацааны хөтөлбөр, бодлогын баримт бичиг Зорилт, арга хэмжээ Шалгуур үзүүлэлт 2015 онд хүрэх түвшин, үр дүн 2015 онд шаардлагатай хөрөнгийн хэмжээ, хөрөнгийн эх үүсвэр /тэрбум төгрөг/ Хариуцах байгууллага 1 2 3 4 5 6 7 НЭГ. МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН БОДЛОГО Зорилт 2.Хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх замаар ажилгүйдлийн түвшинг бууруулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ. 2.1 ЗГҮАХХАХТ-ний 147.1 дэх заалт Ажлын байр бий болгох, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Засгийн газрын тусгай сангуудыг нэгтгэх хууль эрх зүйн орчин бий болгох Ажилгүйдлийн түвшин, хувь 6.6 хувь - Хөдөлмөрийн яам /цаашид “ХЯ” гэх/,ЭЗХЯ 2.2 ҮХЦБ-ын 4.8, “Ажилтай, орлоготой Монгол хүн” Үндэсний хөтөлбөрийн 3.3 дахь заалт Эдийн засгийн салбаруудын ажиллах хүчний төлөвлөлт, зохицуулалтыг сайжруулах Ажиллах хүчний хэтийн тооцооллыг хэрэгжүүлэх салбарын тоо 4-өөс доошгүй салбар - Уул уурхайн яам /цаашид “УУЯ” гэх/, Соёл, спорт, аялал жуулчлалын яам /цаашид “ССАЖЯ” гэх/, Зам тээврийн яам /цаашид “ЗТЯ” гэх/, Эрүүл мэндийн яам /цаашид “ЭМЯ” гэх/
  • 12.
    Хөдөлмөр эрхлэлтийн аргахэмжээ Ажил эрхлэлтийн талаарх арга хэмжээ Идэвхтэй арга хэмжээ Идэвхгүй арга хэмжээ
  • 13.
    Ажил эрхлэлтийн талаархидэвхтэй арга хэмжээ: - Ажилгүйчүүдийг мэргэшүүлэх - Мэргэжил олгох сургалт явуулах - Шинээр ажлын байр бий болгох - Хувиараа хөдөлмөр эрхлэх - Тэтгэврийн насны дээд хязгаарыг бууруулах Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ
  • 14.
    Ажил эрхлэлтийн талаарх идэвхгүйарга хэмжээ: - Ажилгүйчүүдэд мөнгөн тэтгэлэг олгох - Материаллаг тусламж өгөх Хөдөлмөр эрхлэлтийн арга хэмжээ
  • 15.
    Монгол улсын ЗГ-аасажил эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх талаар дараах арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлж байна: - Аймаг, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн албадын үйл ажиллагааг нь тогтворжуулах - МСҮТөвүүдийг бэхжүүлж, элсэгчдийн тоог нь өсгөх - Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж, ажлын байр шинээр бий болгох
  • 16.
    - ЖДҮ эрхлэгчдэдтатварын хөнгөлөлт, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх замаар хувиараа бизнес эрхлэхийг дэмжих - Төсвийн болон төслийн санхүүжилтээр хийгдэх хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх замаар ажлын байр шинээр бий болгох
  • 17.

Editor's Notes

  • #6 - Хөдөлмөрийн хүчний оролцооны төвшин Улс орны ХЗЗ-д идэвхтэй оролцдог буюу ажил эрхэлж байгаа эсвэл ажил идэвхтэй хайж буй хөдөлмөрийн насны хүн амын тоог хөдөлмөрийн хүчний оролцооны төвшинг тодорхойлоход ашиглана. Хөдөлмөр эрхлэлт, хүн амын харьцаа Хөдөлмөр эрхлэлт, хүн амын харьцаанаас ажлын байр бий болгох эдийн засгийн чадамжийн тухай мэдээллийг авах боломжтой.
  • #9 Энэ тухай ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТИЙГ ДЭМЖИХ ТУХАЙ хуулийн 4.2т заасан байдаг