1. 11
รายวิชาสั งคมศึกษา (ส23101) ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม
เล่ มที่ 4
เรื่อง ออกพรรษา
โดย
นางสาวสุ จินต์ ตาละกาญจนวัฒน์
ตาแหน่ งครู วิทยฐานะชานาญการพิเศษ
โรงเรียนห้ วยสั กวิทยาคม
สานักงานเขตพืนทีการศึกษามัธยมศึกษา เขต 36
้ ่
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพืนฐาน
้
กระทรวงศึกษาธิการ

2. 12
คานา
บทเรี ยนการ์ตูน เรื่ อง วันอออกพรรษา จัดทาขึ้นเพื่อนามาประกอบการจัดกิจกรรม การ
เรี ยนรูในวิชาสังคมศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 2 สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม และจริ ยธรรม และ
้
ยังเป็ นคู่มือให้นกเรี ยนได้ใช้ศึกษาหาความรู้ดวยตนเองเพราะบทเรี ยนเล่มนี้ได้สรุ ปเนื้อหาตลอดจน
ั ้
วิธีการจัดกิจกรรมที่เป็ นระบบ เรี ยนรู้จากง่ายไปหายากนักเรี ยนได้ปฏิบติจริ งย่อมทาให้นกเรี ยน
ั ั
เกิดความรู้ความเข้าใจอย่างถ่องแท้นนคือนักเรี ยนเกิดทักษะการเรี ยนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ
ั่
ผูจดทาหวังเป็ นอย่างยิงว่า บทเรี ยนเล่มนี้คงจะเป็ นประโยชน์ต่อนักเรี ยน ครู ผสอน และ
้ั ่ ู้
ผูที่สนใจได้เป็ นอย่างดี
้
สุจินต์ ตาละกาญจนวัฒน์

3. 13
สารบัญ
เรื่อง หน้ า
คานา ก
สารบัญ ข
ตัวชี้วด/จุดประสงค์การเรี ยนรู้
ั 1
เหตุผลในการสร้างบทเรี ยน 2
คาชี้แจงในการใช้บทเรี ยนสาหรับครู 3
คาชี้แจงในการใช้บทเรี ยนสาหรับนักเรี ยน 4
แบบทดสอบก่อนเรี ยน 6
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรี ยน 9
กรอบที่ 1 11
กรอบที่ 2 12
กรอบที่ 3 13
กรอบที่ 4 14
กรอบที่ 5 15
กรอบที่ 6 16
กรอบที่ 7 17
กรอบที่ 8 18
กรอบที่ 9 19
กรอบที่ 10 20
ตารางบันทึกการทากิจกรรมในแต่ละกรอบระจาบทเรี ยน
ป 21
แบบทดสอบหลังเรี ยน 22
เฉลยแบบทดสอบหลังเรี ยน 25
ตารางบันทึกคะแนนการทดสอบก่อนเรี ยน และ หลังเรี ยนประจาบทเรี ยน 26
เอกสารอ้างอิง 27

4. 14
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
ตัวชี้วด
ั
ส 2.1 ม.3/5 อธิบายประวัติวนสาคัญทางศาสนาตามที่กาหนด
ั
และปฏิบติตนได้ถกต้อง
ั ู
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรี ยนอธิบายประวัติและความสาคัญของวัออกพรรษาได้
น
2. นักเรี ยนวิเคราะห์ผลของการปฏิบติตนอย่างถูกต้องใน การ
ั
เข้าร่ วมพิธีกรรมในวันออกพรรษาได้
3. นักเรี ยนปฏิบติตนเป็ นคนมีความรับผิดชอบ ใฝ่ รู้ใฝ่ เรี ยน
ั
มีความกตัญญูกตเวที มีจิตสาธารณะ และ รงเวลา
ต
4. นักเรี ยนสามารถปฏิบติงานร่ วมกับผูอื่นได้อย่างมีความสุข
ั ้

5. 15
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
เหต ุผลในการสร้างบทเรียน
1. เพื่อนามาประกอบการจัดกิจกรรมการเรี ยนรู้ในรายวิชาสังคมศึกษา
รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม และจริ ยธรรม
2. เพื่อส่งเสริ มให้นกเรี ยนศึกษาหาความรู้ดวยตนเอง
ั ้
3. เพื่อส่งเสริ มให้นกเรี ยนมีความรับผิดชอบ ใฝ่ รู้ใฝ่ เรี ยมีความกตัญญูกตเวที
ั น
มีจิตสาธารณะ และตรงเวลา
4. เพื่อส่งเสริ มให้นักเรี ยนปฏิบติงานร่ วมกับผูอื่นได้อย่างมีความสุข
ั ้
5. เพื่อนามาใช้ในการสอนซ่อมเสริ มของนักเรี ยนกรณี ที่นกเรี ยนสอบไม่ผาน
ั ่
หรื ออาจใช้ในกรณี ที่ผสอนสอนไม่ทน
ู้ ั
เพื่อน ๆ ควรศึกษาหาความรูจาก
้
บทเรี ยนด้วยตนเอง
ถ้าทากิจกรรมไม่ทนในชัวโมง
ั ่
ขอยืมไปศึกษาต่อที่บานก็ได้
้

6. 16
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
1. ชี้แจงให้นกเรี ยนอ่านคาแนะนาการใช้บทเรี ยนอย่างละเอียด
ั
และปฏิบติตามขั้นตอนทุกกรอบจนจบ
ั
2. หากนักเรี ยนคนใดศึกษาบทเรี ยนแล้วยังไม่เข้าใจครู ตองชี้แนะ
้
และเสริ มให้นกเรี ยนได้ฝึกปฏิบติบ่อย ๆ ทั้งที่บานและที่โรงเรี ยน
ั ั ้
จะทาให้นกเรี ยนเข้าใจบทเรี ยนได้ดียงขึ้น
ั ่ิ
3. ผลการปฏิบติกิจกรรมสามารถนาไปประกอบพิจารณาผ่าน
ั
จุดประสงค์โดยครู ผสอนเป็ นผูประเมิน
ู้ ้
ขอให้เพื่อน ๆ รักการอ่านนะครับ

7. 17
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
1. ก่อนที่จะศึกษาบทเรี ยนให้นกเรี ยนทาแบบทดสอบก่อนเรี ยนโดยตอบตาม
ั
ความเข้าใจของตน ตรวจคาตอบด้วยตนเองจากเฉลยแบบทดสอบก่อนเรี ยนและ
บันทึกคะแนนสอบก่อนเรี ยนลงในแบบบันทึกคะแนนการทดสอบก่อนเรี ยน
และหลังเรี ยน
2. บทเรี ยนนี้เสนอเนื้อเรื่ องเป็ นส่วนย่อย ๆ บรรจุลงในกรอบต่อเนื่องกันไป
จานวน 10 กรอบ
3. ศึกษาเนื้อหาและทาความเข้าใจในแต่ละกรอบ ตอบคาถามของแต่ละกรอบ
ลงในสมุดรายวิชาสังคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ตรวจคาตอบด้วยตนเอง และ
บันทึกคะแนนลงในแบบบันทึกการทากิจกรรม
4. หากนักเรี ยนตอบคาถามถูกต้อง แสดงว่าเข้าใจดีแล้วให้อ่านกรอบต่อไป ได้
แต่ถาตอบคาถามผิดต้องกลับไปอ่านกรอบนั้นให้เข้าใจแล้วตอบตอบคาถามอีกครั้ง
้
จนตอบถูก จึงอ่านกรอบต่อไป
5. อย่าดูคาตอบก่อนตอบคาถามเป็ นอันขาดเพราะจะทาให้นกเรี ยนไม่เข้าใจ
ั
บทเรี ยนอย่างแท้จริ ง
6. เมื่อศึกษาบทเรี ยนสาเร็ จรู ปนี้เสร็ จแล้วให้นกเรี ยนทาแบบทดสอบหลังเรี ยน
ั
เพื่อวัดความรู้ความเข้าใจหลังการเรี ยน ตรวจคาตอบ และบันทึกคะแนนสอบ
หลังเรี ยนลงในแบบบันทึกคะแนนการทดสอบก่อนเรี ยนและหลังเรี ยน
7. นักเรี ยนตรวจคาตอบแบบทดสอบหลังเรี ยนจากเฉลยคาตอบด้วยตนเอง
นักเรี ยนสามารถตอบข้อทดสอบหลังการเรี ยนได้เกินกว่าร้อยละ 70 จึงถือว่า
นักเรี ยนสามารถผ่านจุดประสงค์ในเรื่ องที่เรี ยนนี้
8. เมื่อศึกษาครบทุกกรอบแล้ว ให้นาบทเรี ยนนี้ส่งครู ผสอน ู้

8. 18
ก่อนทากิจกรรมในบทเรียน
เรามาทาแบบทดสอบก่อนเรียน
กันก่อนนะครับ

9. 19
แบบทดสอบก่ อนเรียน
ประจาบทเรียน
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
คาชี้แจง
1. แบบทดสอบก่อนเรี ยนเป็ นข้อสอบแบบปรนัยเลือกตอบ จานวน 10 ข้อ
2. ให้นกเรี ยนเลือกคาตอบที่ถกที่สุดเพียงข้อเดียว โดยนาไปตอบในกระดาษคาตอบที่แจกให้
ั ู
1. วันออกพรรษา คือวันอะไร
ก . วันที่พระสงฆ์อยูจาพรรษาครบ 3 เดือน
่
ข . วันที่พระสงฆ์ปวารณาอยูพรรษา 3 เดือน
่
ค . วันที่พระสงฆ์อยูประจาพรรษาที่วด 3 เดือน
่ ั
ง . วันสิ้นสุดที่พระสงฆ์อยูจาพรรษาครบ 3 เดือน
่
2. วันใดตรงกับวันออกพรรษา
ก . ขึ้น 15 ค่า เดือน 6
ข . ขึ้น 15 ค่า เดือน 8
ค . ขึ้น 15 ค่า เดือน 10
ง . ขึ้น 15 ค่า เดือน 11
3. การเปิ ดโอกาสให้พระสงฆ์ตกเตือนติเตียนกันได้ในวันออกพรรษาเรี ยกว่าอะไร
ั
ก . ผ้าป่ า
ข . กฐิน
ค . ปวารณา
ง . ปาติโมกข์

10. 20
4. การตักบาตรเพื่อต้อนรับพระพุทธองค์เมื่อเสด็จลงมาจากดาวดึงส์ภายหลังโปรดพระพุทธ-มารดา
เรี ยกว่าอะไร
ก. ตักบาตรเทโว
ข . ตักบาตรดาวดึงส์
ค . ตักบาตรเดือน 11
ง. ตักบาตรออกพรรษา
5. สิ่งที่นิยมใช้ทาบุญตักบาตรเทโวคืออะไร
ก. ข้าวต้ม
ข . ข้าวต้มมัด
ค . ข้าวต้มผัด
ง . ข้าวต้มลูกโยน
6. การตักบาตรเทโวโรหนะ นิยมทากันในวันใด
ก. วันมาฆบูชา
ข. วันอาสาฬหบูชา
ค. วันเข้าพรรษา
ง. วันออกพรรษา
7. สังฆกรรมในวันออกพรรษาของพระสงฆ์เรี ยกว่าอะไร
ก. ปวารณา
ข. ทาอุโบสถ
ค. ทาวัตรเย็น
ง. สวดปาฎิโมกข์
8. ข้อใดคือความหมายของคาว่า “วันมหาปวารณา”
ก. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการว่ากล่าวตักเตือนกันได้
ข. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการขอพรให้กนและกัน
ั
ค. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการให้ฆราวาสปวารณาตน
ง. วันที่ฆราวาสเปิ ดโอกาสครั้งสาคัญให้พระสงฆ์กล่าวสอนตน

11. 21
9. ข้อความเกี่ยวกับกับวันสาคัญทางพุทธศาสนาข้อใดไม่ถกต้อง
ู
ก. วันปวารณา-วันเข้าพรรษา
ข. วันมาฆบูชา-วันจาตุรงคสันนิบาต
ค. วันอาสาฬหบูชา-วันแสดงปฐมเทศนา
ง. วันวิสาขบูชา-วันประสูติ-ตรัสรู้-ปริ นิพาน
10. ประเพณี ของชาวพุทธข้อใดมีเฉพาะในวันออกพรรษาเท่านั้น
ก. ตักบาตรเทโว
ข. จัดเทศมหาชาติ
ค. ไถ่ชีวิตโคกระบือ
ง. สรงน้ าพระพุทธรู ป
เมื่อทาแบบทดสอบก่อนเรี ยน
เสร็ จเรี ยบร้อยขอให้เพื่อน ๆ
ตั้งใจเรี ยนนะครับ

12. 22
เฉลยแบบทดสอบก่ อนเรียน
ประจาบทเรียน
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
1. ตอบ ง. วันสิ้นสุดที่พระสงฆ์อยูจาพรรษาครบ 3 เดือน
่
2. ตอบ ง. ขึ้น 15 ค่า เดือน 11
3. ตอบ ค. ปวารณา
4. ตอบ ก. ตักบาตรเทโว
5. ตอบ ง. ข้าวต้มลูกโยน
6. ตอบ ง. วันออกพรรษา
7. ตอบ ก. ปวารณา
8. ตอบ ก. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการว่ากล่าวตักเตือนกันได้
9. ตอบ ก. วันปวารณา-วันเข้าพรรษา
10. ตอบ ก. ตักบาตรเทโว
อย่าลืมตรวจคาตอบ และ
กรอกคะแนนลงในตารางบันทึก
คะแนนก่อนสอบนะครับ

13. 23
มาศึกษาเนื้อหาจากบทเรียน
และทากิจกรรม
พร้อมสร ุปองค์ความรลงในสมุด
ู้
ก่อนนะครับ

14. 24
กรอบที่ 1
เจ้าแกละจะไปเที่ยวที่ไหนอีกล่ะ
มาช่วยยายเตรี ยมห่อข้าวสารเพราะอีก
สองวันเราจะไปตักบาตรเทโวกัน
ไม่ใช่เอาไปใส่บาตรในวันออกพรรษา
หรอกหรื อครับคุณยาย
วันพรุ่ งนี้คือวันออกพรรษา
พอวันรุ่ งขึ้นเขาจะนิยมตักบาตรเทโวกัน
คุณยายช่วยอธิบายรายละเอียด
ให้แกละฟังหน่อยได้ไหมครับ
เจ้าสัญญาได้ไหมว่าจะตั้งใจฟัง
ครับผมจะไม่ขดคอคุณยายครับ ผมสัญญา
ั

15. 25
กรอบที่ 2
เริ่ มละนะตั้งใจฟังให้ดี
ครับคุณยาย
วันออกพรรษา คือวันสิ้นสุดระยะการจาพรรษา หรื อออกจากการอยู่
ประจาที่ในฤดูฝนซึ่งตรงกับวันขึ้น 15 ค่า เดือน 11 เรี ยกอีกอย่างหนึ่งว่า "วันมหา
ปวารณา” คาว่า “ ปวารณา ” แปลว่า “ อนุญาต ” หรื อ “ ยอมให้ ” คือ เป็ นวันที่
เปิ ดโอกาสให้พระภิกษุสงฆ์ดวยกัน ว่ากล่าวตักเตือนกันได้
้ ในข้อที่ผดพลั้ง
ิ
ล่วงเกินระหว่างที่จาพรรษาอยูดวยกัน
่ ้
คาถาม
วันออกพรรษาตรงกับวันขึ้นกี่คาเดือนอะไร
ง่ายนิดเดียว
พลิกหน้าต่อไปเลยครับ

16. 26
กรอบที่ 3
เฉลย
วันขึ้น 15 ค่า เดือน 11
คุณยายครับแล้ววันนี้มี
ความสาคัญอย่างไร
ดีมากเลยเจ้าแกละที่เป็ นคนใฝ่ รู้
ฟังนะยายจะเล่าต่อ
ความสาคัญ
วันออกพรรษาเป็ นวันที่พระสงฆ์จาทาพิธีออกพรรษา โดยการประชุมกัน
ทาในอุโบสถ ซึ่งนับเป็ นสังฆกรรมที่สาคัญของพระสงฆ์ จึงเรี ยกวันนี้ว่า “วันมหา
ปวารณา หรื อวันปวารณา”
การปวารณาเป็ นการเปิ ดโอกาสให้พระสงฆ์แต่ละรู ปว่ากล่าวตักเตือนกัน
ได้ เพราะตลอดพรรษาพระสงฆ์บางรู ปอาจปฏิบติตนไม่เหมาะสมแก่สมณวิสย
ั ั
การเปิ ดโอกาสให้ผอื่นว่ากล่าวตักเตือนได้จะช่วยให้เห็นข้อบกพร่ องของตนเอง จะ
ู้
ได้แก้ไขปรับปรุ งต่อไป การปวารณานี้จึงถือว่าเป็ นเรื่ องสาคัญที่ส่งเสริ มให้เกิด
ความสามัคคีในหมู่พระสงฆ์
คาถาม
การปวารณากรรมมีความสาคัญอย่างไร
อยากรู้
พลิกหน้าต่อไปเลยครับ

17. 27
กรอบที่ 4
เฉลย
ช่วยให้พระสงฆ์เห็นข้อบกพร่ องของตนเอง จะได้แก้ไข
ปรับปรุ งต่อไป และส่งเสริ มให้เกิดความสามัคคีในหมู่พระสงฆ์
คุณยายครับแล้ววันนี้ชาวพุทธเรา
ควรปฏิบติตนอย่างไร
ั
ตั้งใจฟังมากเลยนะแกละยายขอชม ฟังต่อเลยก็แล้วกัน
ระเบียบพิธีและการปฏิบัตตน ิ
จากที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นว่าการออกพรรษาเป็ นเรื่ องของพระสงฆ์ แต่
อย่างไรก็ตามเมื่อถึงวันดังกล่าวพุทธศาสนิกชนก็เข้าไปเกี่ยวข้องด้วย โดยการปฏิบติ
ั
ตนดังนี้
1. ทาบุญตักบาตรหรื อทาบุญถวายสังฆทาน
2. รักษาศีล ฟังธรรม และเจริ ญภาวนา
3. แผ่เมตตา กรวดน้ าอุทิศส่วนกุศลให้กบสรรพสัตว์และญาติผลวงลับ
ั ู้ ่
คาถาม
พุทธศาสนิกชนปฏิบติตนอย่างไรในวันออกพรรษา
ั
พลิกหน้าต่อไปเลยครับ

18. 28
กรอบที่ 5
เฉลย
พุทธศาสนิกชนปฏิบติตนดังนี้
ั
4. ทาบุญตักบาตรหรื อทาบุญถวายสังฆทาน
5. รักษาศีล ฟังธรรม และเจริ ญภาวนา
6. แผ่เมตตา กรวดน้ าอุทิศส่วนกุศลให้กบสรรพสัตว์และ
ั
ญาติผล่วงลับ
ู้
คุณยายครับแกละยังไม่เห็นเกี่ยวข้องกับการที่
เราเตรี ยมข้าวสารเพื่อจะตักบาตรเทโวเลยครับ
เกี่ยวสิ เจ้าแกละวันรุ่ งขึ้นหลังจากออกพรรษาชาวพุทธเราจะนิยม
ตักบาทเทโว หรื อที่เรี ยกชื่อเต็มว่า “เทโวโรหณะ”
วันเทโวโรหนะ หมายถึง วันที่พระพุทธเจ้าเสด็จจากเทวโลก (สวรรค์)
ชั้นดาวดึงส์ในเวลาเช้าวันแรม 1 ค่า เดือน 11 หลังจากพระองค์แสดงธรรมโปรด
พระพุทธมารดา และจาพรรษาที่น้ นเป็ นเวลา 3 เดือน
ั
คาถาม
วันเทโวโรหนะตรงกับวันใด
ง่ายมาก
พลิกหน้าต่อไปเลย
ครับ

19. 29
เฉลย กรอบที่ 6
วันแรม 1 ค่า เดือน 11
คุณยายครับวันนี้มีประวัติ
ความเป็ นมาอย่างไรครับ
ตั้งใจฟังนะเรื่ องมันยาว
ประวัตความเป็ นมา
ิ
เมื่อก่อนพุทธศักราช 80 ปี พระพุทธเจ้าเสด็จขึ้นไปจาพรรษา ณ บัณฑุกมพลลา -ั
อาสน์ ในสวรรค์ช้นดาวดึงส์ เพื่อทรงเทศนา "พระสัตตปรณาภิธรรม" คือพระอภิธรรม
ั
7 คัมภีร์ โปรดพระพุทธมารดา ่ งทรงบังเกิดอยูในสวรรคชั้นดุสิตครั้นครบกาหนดการทรง
(ซึ ่ )
จาพรรษาครบ 3 เดือนพระพุทธเจ้าทรงปวารณาพระวัสสาแล้วเสด็จลงจากดาวดึงส์เท
วโลกมาสู่มนุษย์โลก โดย เสด็จลงทางบันไดแก้วทิพย์ ซึ่งตั้งระหว่างกลางของนับไดทอง
ทิพย์อยูเ่ บื้องขวาบันไดเงินทิพย์อยูเ่ บื้องซ้ายและหัวบันไดทิพย์ท่ีเทวดาเนรมิตขึ้นทั้ง 3
พาดบนยอดเขาพระสิเนรุ ราช อันเป็ นที่ต้งแห่งสวรรค์ช้นดาวดึงส์ส่วนเชิงบันไดตั้งอยูบน
ั ั ่
แผ่นศิลาใหญ่ใกล้ประตูเมืองสังกัสสนครและสถานที่น้ นประชาชนถือว่าเป็ นศุภ นิมิต
ั
สร้างพระเจดียข้ ึนเป็ น "พุทธบูชานุสาวรี ย" เรี ยกว่า "อจลเจดีย"
์ ์ ์
คาถาม
ที่มาของวันเทโวโรหนะเพราะ
พระพุทธเจ้าเสด็จแสดงธรรมโปรดผูใด
้
อยากรู้ให้
พลิกหน้าต่อไปเลยครับ

20. 30
เฉลย กรอบที่ 7
พระพุทธมารดา
เหตุการณ์ต่อไปเป็ น
อย่างไรครับ
ดีมากเจ้าแกละสนใจ
ใฝ่ รู้ใฝ่ เรี ยนจริ ง ๆ
อนึ่งในวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงมาสู่มนุษย์โลกนั้นประชาชนพร้อมกันไป
ทาบุญตักบาตรเป็ นจานวนมากสุดจะประมาณ พิธีที่กระทากันในการตักบาตรเทโว
ซึ่งถือตามประวัติน้ ีก็เท่ากับทาบุญตักบาตร รับเสด็จพระพุทธเจ้าในคราวเสด็จลงมา
จากเทวโลกนันเอง่
คาถาม
การตักบาตรเทโว เท่ากับทาบุญตักบาตร
รับเสด็จใคร
อยากรู้ให้
พลิกหน้าต่อไปเลยครับ

21. 31
เฉลย กรอบที่ 8
พระพุทธเจ้า
ชาวพุทธอย่างเราจะปฏิบติตน
ั
อย่างไรครับ
ชาวพุทธเราจะปฏิบติตนดังนี้จ๊ะแกละ
ั
การปฏิบัตตนของพุทธศาสนิกชน
ิ
1. วันรุ่ งขึ้นหลังจากวันมหาปวารณามีการทาบุญตักบาตร เรี ยกว่าตักบาตรเทโว
หรื อตักบาตรเทโวโรหณะ
2. ชาวพุทธพากันฟังเทศน์ที่วด และนาข้อคิดจากการปวารณาของพระสงฆ์มา
ั
เป็ นแนวทางในการพัฒนาตนเองต่อไป
3. การทาของทาบุญที่นิยมกันเป็ นพิเศษในวันนี้คือ ข้าวต้มลูกโยน ซึ่งห่อด้วยใบ
มะพร้าวหรื อใบลาเจียกไว้หางยาว มีประวัติกล่าวว่าตั้งแต่ครั้งพระพุทธเจ้า
เสด็จลงจากสวรรค์ช้นดาวดึงส์พุทธศาสนิกชนไปรอเฝ้ าใส่บาตรมากมาย
ั
พุทธศาสนิกชนที่เข้าเฝ้ าไม่ถึงพระองค์ต้งใจอธิษฐานแล้วโยนไปให้ลงบาตร
ั
ของพระพุทธเจ้า
คาถาม
ของทาบุญที่นิยมกันเป็ นพิเศษในวันออกพรรษาคืออะไร
อยากรู้ให้
พลิกหน้าต่อไปเลยครับ

22. 32
กรอบที่ 9
เฉลย
ข้าวต้มลูกโยน
แกละรู้ไหมในวันออกพรรษาบาง
แห่งทากันครึ กครื้ นใหญ่โต
มีที่ไหนบางละครับคุณยาย
ประเพณีลากพระ ชักพระ หรือแห่ พระ ของชาวภาคใต้ ปฏิบติกนมานานแต่ครั้งโบราณกาล
ั ั
ชาวบ้านที่เป็ นพุทธศาสนิกชนจะพร้อมใจกันอัญเชิญพระพุทธรู ปจากวัดขึ้นประดิษฐาน
บน “นมพระ” หรื อบุษบกที่วางอยูตรงกลางร้านไม้ ร้านไม้น้ ีจะวางไว้บนไม้ขนาดใหญ่สอง
่
ท่อนอีกทีหนึ่ง หรื อใช้นมพระวางบนล้อเลือน รถ หรื อเรื อ แล้วลากหรื อชักแห่ไปตามถนน
หนทางตามแม่น้ าลาคลองหรื อในทะเล านจะตระเตรี ยมงานในวันขึ้น 15 ค่า เดือน 11
ชาวบ้
อันเป็ นวันออกพรรษา ประชาชนจะอ อกเดินทางไปวัดเพื่อนาภัตตาหารไปใส่บาตรที่
จัดเรี ยงไว้ตรงหน้าพระลาก เรี ยกว่“ตักบาตรหน้าล้อ” เมื่อพระฉันภัตตาหารเช้าเสร็ จแล้ว
า
ชาวบ้านจะนิมนต์พระภิกษุในวัดขึ้นนังประจาเรื อพระ พร้อมทั้งอุบาสกและศิษย์วดที่จะ
่ ั
ติดตามและประจาเรื่ องประโคมอันมีโพน ฆ้อง โหม่ง ฉิ่ง ฉาบ แล้วชาวบ้านก็จะช่วยกัน
ลากพระออกจากวัด ขณะที่ลากพระไป ประชาชนที่รออยูจะนาต้ม (ข้าวเหนียวห่อใบกะพ้อ
่
ทาเป็ นรู ปสามเหลี่ยม)มาแขวนที่ลอเลือนหรื อรดเพื่อทาบุญกันไปตลอดทาง
้
ประเพณี ลากพระ ชักพระ
เป็ นประเพณี นิยมชองภาคใต้ต้งแต่
ั
จังหวัดชุมพรลงมา

23. 33
กรอบที่ 10
แกละดูภาพเหล่านี้สิน้ ีคือขบวนแห่พระของ
ภาคใต้เขาจัดยิงใหญ่เหลือเกิน และยายหวัง
่
ว่าแกละคงได้รับความรู้จากสิ่งที่ยายได้
อธิบายให้ฟังไม่มากก็นอยนะ
้
ครับคุณยายผมขอขอบคุณมากเลยครับ
พบกันใหม่นะครับ
สวัสดี

24. 34
แบบบันทึกการทากิจกรรม
ประจาบทเรียน เล่ มที่ 4 เรื่อง วันออกพรรษา
ชื่อ…………………………………………..ชั้น……………เลขที………. ่
คาชี้แจง เมื่อนักเรี ยนทากิจกรรมในแต่ละกรอบแล้วตรวจคาตอบ ถ้าตอบถูกต้องได้ 1 คะแนน
ถ้าตอบผิดได้ 0 คะแนน ให้กรอกคะแนนลงในช่องว่าง
ผลการทากิจกรรมกรอบที่
คะแนนเต็ม 8 คะแนน
2 3 4 5 6 7 8 9
คะแนนที่ได้
ลงชื่อ……………………………..
(ผูบนทึกคะแนน)
้ ั
เกณฑ์การตรวจให้ คะแนน
คะแนน เกณฑ์การให้ คะแนน
1 ตอบคาถามได้ถกต้องครบถ้วนสมบูรณ์ท้งหมด
ู ั
0 ตอบคาถามไม่ถกต้อง
ู
เกณฑ์การผ่าน นักเรี ยนได้คะแนนร้อยละ 70 หรื อ 6 คะแนนขึ้นไป ถือว่าผ่านเกณฑ์

25. 35
แบบทดสอบหลังเรียน
ประจาบทเรียน
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
คาชี้แจง
1. แบบทดสอบหลังเรี ยนเป็ นข้อสอบแบบปรนัยเลือกตอบ จานวน 10 ข้อ
2. ให้นกเรี ยนเลือกคาตอบที่ถกที่สุดเพียงข้อเดียว โดยนาไปตอบในกระดาษคาตอบที่แจกให้
ั ู
1. การตักบาตรเพื่อต้อนรับพระพุทธองค์เมื่อเสด็จลงมาจากดาวดึงส์ภายหลังโปรดพระพุทธมารดา
เรี ยกว่าอะไร
ก. ตักบาตรเทโว
ข . ตักบาตรดาวดึงส์
ค . ตักบาตรเดือน 11
ง. ตักบาตรออกพรรษา
2. สิ่งที่นิยมใช้ทาบุญตักบาตรเทโวคืออะไร
ก. ข้าวต้ม
ข . ข้าวต้มมัด
ค . ข้าวต้มผัด
ง . ข้าวต้มลูกโยน
3. วันออกพรรษา คือวันอะไร
ก . วันที่พระสงฆ์อยูจาพรรษาครบ 3 เดือน
่
ข . วันที่พระสงฆ์ปวารณาอยูพรรษา 3 เดือน
่
ค . วันที่พระสงฆ์อยูประจาพรรษาที่วด 3 เดือน
่ ั
ง . วันสิ้นสุดที่พระสงฆ์อยูจาพรรษาครบ 3 เดือน
่

26. 36
4. วันใดตรงกับวันออกพรรษา
ก . ขึ้น 15 ค่า เดือน 6
ข . ขึ้น 15 ค่า เดือน 8
ค . ขึ้น 15 ค่า เดือน 10
ง . ขึ้น 15 ค่า เดือน 11
5. ข้อใดคือความหมายของคาว่า “วันมหาปวารณา”
ก. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการว่ากล่าวตักเตือนกันได้
ข. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการขอพรให้กนและกัน
ั
ค. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการให้ฆราวาสปวารณาตน
ง. วันที่ฆราวาสเปิ ดโอกาสครั้งสาคัญให้พระสงฆ์กล่าวสอนตน
6. ข้อความเกี่ยวกับกับวันสาคัญทางพุทธศาสนาข้อใดไม่ถกต้อง
ู
ก. วันปวารณา-วันเข้าพรรษา
ข. วันมาฆบูชา-วันจาตุรงคสันนิบาต
ค. วันอาสาฬหบูชา-วันแสดงปฐมเทศนา
ง. วันวิสาขบูชา-วันประสูติ-ตรัสรู้-ปริ นิพาน
7. ประเพณี ของชาวพุทธข้อใดมีเฉพาะในวันออกพรรษาเท่านั้น
ก . ตักบาตรเทโว
ข . จัดเทศน์มหาชาติ
ค . ไถ่ชีวิตโคกระบือ
ง . สรงน้ าพระพุทธรู ป
8. การเปิ ดโอกาสให้พระสงฆ์ตกเตือนติเตียนกันได้ในวันออกพรรษาเรี ยกว่าอะไร
ั
ก . ผ้าป่ า
ข . กฐิน
ค . ปวารณา
ง . ปาติโมกข์

27. 37
9. การตักบาตรเทโวโรหนะ นิยมทากันในวันใด
ก. วันมาฆบูชา
ข. วันอาสาฬหบูชา
ค. วันเข้าพรรษา
ง. วันออกพรรษา
10. สังฆกรรมในวันออกพรรษาของพระสงฆ์เรี ยกว่าอะไร
ก. ปวารณา
ข. ทาอุโบสถ
ค. ทาวัตรเย็น
ง. สวดปาฎิโมกข์
เพื่อน ๆ
ตั้งใจเรี ยนมากเลยครับ
คงสอบผ่านทุกคนนะครับ

28. 38
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
ประจาบทเรียน
รายวิชาสั งคมศึกษา รหัสวิชา ส 23101 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3
เล่ มที่ 4
เรื่อง วันออกพรรษา
1. ตอบ ก. ตักบาตรเทโว
2. ตอบ ง. ข้าวต้มลูกโยน
3. ตอบ ง. วันสิ้นสุดที่พระสงฆ์อยูจาพรรษาครบ 3 เดือน
่
4. ตอบ ง. ขึ้น 15 ค่า เดือน 11
5. ตอบ ก. วันที่พระสงฆ์มีโอกาสครั้งสาคัญในการว่ากล่าวตักเตือนกันได้
6. ตอบ ก. วันปวารณา-วันเข้าพรรษา
7. ตอบ ก. ตักบาตรเทโว
8. ตอบ ค. ปวารณา
9. ตอบ ง. วันออกพรรษา
10. ตอบ ก. ปวารณา
อย่าลืมตรวจคาตอบ และ
กรอกคะแนนลงในตารางบันทึก
คะแนนหลังสอบนะครับ

29. 39
แบบบันทึก
คะแนนการทดสอบก่ อนเรียน และ หลังเรียน
ประจาบทเรียน เล่ มที่ 4 เรื่อง วันออกพรรษา
ชื่อ…………………………………..สกุล……………………………….เลขที่………
แบบทดสอบ คะแนนเต็ม คะแนนที่ทาได้ หมายเหตุ
ก่อนเรี ยน 10
หลังเรี ยน 10
ผลการพัฒนา
ลงชื่อ……………………………..
(ผูบนทึกคะแนน)
้ ั
วันที่….เดือน………………..พ.ศ……....

30. 40
จรัส พยัคฆราชศักดิ์ และ กวี อิศริ วรรณ ทธศาสนา ม งเทพมหานคร: วัฒนาพานิช จากัด
. พระพุ .3.กรุ ,
2548.
วิทย์ วิศทเวทย์และเสถียรพงษ์ วรรณปก .พระพุทธศาสนา ม. กรุ งเทพมหานคร: อักษรเจริ ญทัศน์,
3.
2548.
http://www.dhammathai.org/day/pra.php ( 17 กรกฎาคม 2550)
http://www.dansangob.com/photos.shtml( 17 กรกฎาคม 2550)
http://www.heritage.thaigov.net/religion/daytime/index1.htm( 17 กรกฎาคม 2550)
http://www.med.cmu.ac.th/HOME/popup/490708asanlaha_kaopansa49.htm ( 17 กรกฎาคม 2550)
http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/poonsak/budda/favorite.html( 17 กรกฎาคม 2550)