1.
1
Ρωμηοσύνη, Ρωμανία (Βυζάντιο)
και η ξεχασμένη ταυτότητά μας
Γράφει Ευάγγελος ο Σάμιος
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΠΑΖΛ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
ΠΑΖΛ ΕΠΙΛΟΓΕΣ 2013

2.
2
Σχόλιο ΠΑΖΛ: Η παρούσα ανάρτηση αναφέρεται στην Ρωμανία,
στους Ρωμηούς και στην προσπάθεια της Δύσης να ¨κοπεί¨ η συνέχεια
του ελληνισμού. Το δημοτικό τραγούδι, η ψυχή του έθνους μας,
αποτελεί τον πρώτο και τον αδιαμφισβήτητο μάρτυρα της
ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ μας. Ακολουθεί πάλι η ποίηση, το έντεχνο τραγούδι και
μετά ο κινηματογράφος που ¨προδίδουν¨ την Ρωμηοσύνη των Ελλήνων.
Μετά αρχίζουν τα ιστορικά και τα επιστημονικά από τον π. Γεώργιο
Μεταλληνό, τον Κων/νο Χολέβα κλπ για να πείσουν του αδαείς
Έλληνες, τι μηχανεύονται εδώ και χρόνια οι ξένοι. Όχι μόνο η Ρωμανία
αλλά και η Μακεδονία στο παιχνίδι για να διακοπή η συνέχεια του
Ελληνισμού. Συνεχίζουμε με τις θέσεις του Κωστή Παλαμά σχετικά
με την Ρωμηοσύμη και ακολουθεί το μνημειώδες έργο του Ιωάννη
Ρωμανίδη ¨Ρωμανία, Ρωμηοσύνη, Ρούμελη¨, όπου μπορούμε να
συνδεθούμε με τον εν λόγω ιστότοπο και να σερφάρουμε στο
πλούσιο έργο του. Τελειώνουμε με το βιβλίο του Αναστάσιου
Φιλιππίδη ¨Ρωμηοσύνη ή βαρβαρότητα¨ (Scribd).
Έχουμε λοιπόν τις παρακάτω ενότητες:
1. Δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στην Ρωμανία ή που ονομάζονται
Ρωμαίικα (Βίντεο)
2. Με το βλέμμα του ποιητή Καβάφη
3. Η Ρωμηοσύνη, ο Ρωμηός και η Ρωμηά στο έντεχνο ελληνικό τραγούδι.
4. Η χρήσις του όρου Ρωμηός, εν ταις Ελληνικαίς ταινίαις.
5. Ρωμανία, "Βυζάντιο" & διαχρονική ελληνικότητα.
6. Τα ιστορικά πλαίσια της Ρωμηοσύνης.
7. Το όνομα Ρωμηός και η ιστορική του σημασία.
8. Κωστής Παλαμάς και Ρωμηοσύνη.
9. Ρωμανία και Μακεδονία: Η ιδεολογική πάλη ενάντια στους Φράγκους συνεχίζεται.
10. Τὸ Βυζάντιο, ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ ἱστορικὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ
11. Ρωμηοσύνη, Ρωμανία, Ρούμελη
12. Ρωμηοσύνη ή βαρβαρότητα
1. Δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στην Ρωμανία ή που
ονομάζονται Ρωμαίικα (Βίντεο)
Η ΡΩΜΑΝΙΑ ΕΠΑΡΘΕΝ
http://youtu.be/TlvRGzlg7Hg

3.
3
Ρωμαίικος χορός Θράκης+Ανατολικής Ρωμυλίας
http://youtu.be/eYXZ5PURO7s
Μάχη της Αράχωβας-Ρωμαίικον άσμα
http://youtu.be/mrDrznrMJFo
"Δυο παιδιά Ρωμιά παιδιά" Ζωναράδικος Θράκης
http://youtu.be/PbExhycYme

4.
4
2. Με το βλέμμα του ποιητή Καβάφη
ΠAPΘEN
Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν' από την Πόλην.
Ουδέ στ' αμπέλια κόνεψεν, ουδέ στα περιβόλια,
επήγεν και ν-εκόνεψεν και σου Ηλί' το κάστρον.
Εσείξεν τ' έναν το φτερόν, σο αίμαν βουτεμένον,
Εσείξεν τ' άλλο το φτερόν, χαρτίν έχει γραμμένον.
Ατό κανείς κι ανέγνωσεν, ουδ' ο μητροπολίτης
Έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται κι αναγνώθει.
Σιτ' αναγνώθ', σίτε και κλαίει, σίτε κρούει την καρδίαν.
«Αϊλί εμάς, και βάι εμάς, πάρθεν η Ρωμανία»
μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μοναστήρια
κι Αι- Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπιέται.
-Μη κλαις, μη κλαις, Αι-Γιάννε μου, και δερνοκοπισκάσαι
-Η Ρωμανία πέρασεν, η Ρωμανία πάρθεν.
-Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο.
(Δημοτικό τραγούδι του Πόντου για την άλωση της Πόλης)
ΠAPΘEN H PΩMANIA
Οι σκέψεις μου για ένα πίνακα μου μέσα από τη μουσική,
αλλά και τη λαϊκή και λόγια παράδοση μας.
Με το θρηνητικό τραγούδι «Πάρθεν» ο ποντιακός Ελληνισμός τραγούδισε την Άλωση της Κων/πολης.
Στίχοι λιτοί και δυνατοί που εκφράζουν τη λύπη και τον καημό του για τη συμφορά. Όσο όμως βαθιά και
να ήταν ετούτη η λύπη το χαρακτηριστικό του τραγουδιού ήταν ότι δεν αφέθηκε ολότελα στο κλάμα και
τον οδυρμό. Aπεναντίας φανερώνει την αισιοδοξία και την πίστη για το μέλλον. «Η Ρωμανία κι αν
πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο». Μεταφέρει στις επόμενες γενιές τον πόνο του ξεριζωμού και της
γενοκτονίας ωστόσο δεν μένει εκεί παρά με πνοή ελπίδας μεταφέρει το μήνυμα πως :
«Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι».
Το τραγούδι είναι συγκινητικό και διδακτικό βγαίνει μέσα από τη διαίσθηση της ποντιακής ψυχής. Το

5.
5
θλιβερό μήνυμα μεταφέρει ένα πουλί που πάει και στέκεται στην πόρτα της Αγιά-Σοφιάς. Κανένας δεν
είναι σε θέση να το διαβάσει ούτε ακόμη κι ο Πατριάρχης δεν έχει το δικαίωμα να πλησιάσει. Στη
συνείδηση του λαού όλοι είναι αμαρτωλοί και μόνο μια παιδική ψυχή έχει το δικαίωμα να διαβάσει το
μήνυμα.
Η αγάπη μου για την πατρίδα και τη ρωμιοσύνη με ενέπνευσαν και με οδήγησαν στη σύλληψη αυτού
του έργου «Με το βλέμμα του ποιητή» ο οποίος εμπνεύστηκε από τη λαϊκή μούσα. Με το έργο
εκφράζεται η επιθυμία της μεταλαμπάδευσης μέσα από τα σχολικά βιβλία και τις εορταστικές
εκδηλώσεις μνήμης που σιγά-σιγά καθιερώνονται σε κάποια σχολεία της χώρας μας.
Μένει σε μας να γίνουμε άξιοι συνεχιστές της ποντιακής ιστορίας και κληρονομιάς.
Από το παραπάνω ποντιακό τραγούδι που άγγιξε την ευαίσθητη ψυχή
του Κ. Καβάφη ο ποιητής εμπνεύστηκε και έγραψε το παρακάτω ποίημά του
για τη Χαμένη Ποντιακή Ρωμανία με τον τίτλο «Πάρθεν»
ΠAPΘEN
Αυτές τις μέρες διάβαζα δημοτικά τραγούδια,
Για τ' άθλα των κλεφτών και τους πολέμους,
Πράγματα συμπαθητικά δικά μας. Γραικικά.
Διάβαζα και τα πένθιμα για τον χαμό της Πόλης:
«Πήραν την Πόλη, πήραν την, πήραν την Σαλονίκη».
Και την Φωνή που εκεί οι δυό εψέλναν,
«ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης»,
ακούσθηκε κι είπε να πάψουν πια
«πάψτε, παπάδες, τα χαρτιά και κλείστε τα βαγγέλια»
πήραν την Πόλη, πήρα την πήραν την Σαλονίκη.
Όμως απ' τ' άλλα πιο πολύ με άγγιξε τα άσμα
Το Τραπεζούντιον με την παράξενή του γλώσσα
Και με την λύπην των Γραικών των μακρινών εκείνων
Που ίσως όλο πίστευαν πως θα σωθούμε ακόμη
Μα αλίμονον μοιραίον πουλί «απαί την Πόλην έρται»
Με σο «φτερούλιν άθε χαρτίν περιγραμμένον
Κι ουδέ στην άμπελον κονεύ' μηδέ στο περιβόλι
Επήγεν και εκόνεψεν στου κυπαρίσ' την ρίζαν».
Οι αρχιερείς δεν δύνανται (ή δεν θέλουν) να διαβάσουν.
«Χέρας υιός Γιανίκας εν» αυτός το παίρνει το χαρτί,
και το διαβάζει κι ολοφύρεται.
«Σίτ' αναγνώθ' σίτ' αναγκλαίγ' σίτ' ανακρούγ' την κάρδιαν.
Ν' αοιλλή εμάς να βάι εμάς η Ρωμανία πάρθεν».
Mάρτιος 1921 - Kωνσταντίνος Kαβάφης
Επιμέλεια κειμένου & έργο Σοφία Αμπερίδου
Δημοσιεύτηκε στη μηνιαία εφημερίδα (έτος 14ο)
της Θεσαλονίκης "ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ"
Ιούλιος 2010 / Αριθμός φύλλου 162
http://paletasofias.blogspot.com/2011/02/blog-post.html

6.
6
Πάρθεν η Ρωμανία
Έναν πουλίν, καλόν πουλίν, εβγαίν' από την Πόλιν,ουδέ σ' αμπέλια ' κόνεψεν, ουδέ σα περιβόλια,
επήγεν και ν' εκόνεψεν σ' Αγιά-Σοφιάς την Πόρταν.Έδειξεν τ'έναν το φτερόν, σο αίμαν βουτεμένον.Και σ'
άλλο το φτερόν αθέ, χαρτίν βαστά γραμμένον.Ατό κανείς 'κι αναγνώθ', κανείς 'κι ξερ' ντο λέγει,μηδέ κι ο
Πατριάρχης μου με όλους τους παπάδες.Κι έναν παιδίν, καλόν παιδίν, πάει και αναγνώθει.Σίτ'
αναγνώθει, σίτια κλαίει, σίτια κρούει την καρδίαν:Ν' αηλί εμάς και βάι εμάς, , 'πάρθεν ή Ρωμανία!
Επαίραν το Βασιλοσκάμ’ κι ελλάεν Αφεντία.Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μαναστήριακι Αϊ-
Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπισκάσαι.Η Ρωμανία αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο …
(δείτε το βίντεο , δείτε την παρτιτούρα)
Αητέν’ τς επαραπέτανεν
Αητέν' τς επαραπέτανεν
ψηλά σα επουράνια
και τα τζαγκία ατ' κόκκινα
και το τσαρκούλν' ατ' μαύρον,
εκράτνεν και σα κάρτζια του
παλληκαρί βραχιόνας.
- Αητέ μ', για δος με ασό κρατείς,
για πε με όθεν κείται.
- Ασό κρατώ κι δίγω σε,
αρ όθεν κείται λέγω.
Για ποίσον σιδερέν ραβδίν
καί χάλκινα τσιαρούχιακι
έπαρ σο χέρι σ' τη στράταν
κι όλεν το μονοπάτι.
Ακεί σο πέραν το ρασίν,
σ' αλάτ' επ' εκεί μέρος,
μαύρα πουλία τρώγν' ατον
και ασπρα τριγυλίσκουν.
- Φατέστε, πουλία μ', φατέστε,
φατέστε τον καρίπην,
σήν θάλασσαν κολυμπετής,
σ' όμάλια πεχλιβάνος,
σον πόλεμου τραντέλλενας,
ρωμαίικον παλληκάρι

7.
7
(Δείτε την παρτιτούρα)
http://2.bp.blogspot.com/_WG1-eBFRzgo/TUkqcnLcMII/AAAAAAAAABM/_4c0a3Q2_pU/s1600/47729_1608467220345_1496155798_1565606_3750367_n.jpg
3. Ρωμηοσύνη, ο Ρωμηός και η Ρωμηά στο έντεχνο ελληνικό
τραγούδι.
Τη Ρωμιοσύνη Μην Την Κλαις - Μαρία Δημητριάδη
http://youtu.be/ImimvEuvRjc
ΣΤ.ΚΟΚΟΤΑΣ-ΡΩΜΙΟΣ ΑΓΑΠΗΣΕ ΡΩΜΙΑ.wmv
http://www.youtube.com/watch?v=IEbMDEKLLTE
Μελίνα Μερκούρη - Είμαι ΡΩΜΗΑ
Σ΄αυτό το τραγούδι κρατάω το ¨ΡΩΜΗΑ¨. Γιατί πολλά από τα λεγόμενα είναι κόλαφος για τους
ομοϊδεάτες της , του σήμερα.
http://youtu.be/nlxbPKXq8Vg

8.
8
Μαρούδας Τώνης (O Ρωμιός)1948
http://youtu.be/6Rm4El2t55k
Ρωμιοσύνη
Μαρμαρωμένα χρόνια αυτοκρατόρων χρόνια
βυζαντινές σκιές
της Μεγαλόχαρης ευχές
αστέρια και γοργόνες του Αλεξάνδρου εικόνες
σπάνε τη λήθη ζουν κι ανασταίνονται
τώρα ζουν κι ανασταίνονται .
Μπρος στους λευκούς Παρθενώνες τρέμει η ψυχή μου
κάτω απ' τις πέτρες στενάζει όλη η φυλή μου
Αχ πατρίδα μου πολύπαθη, Αχ πατρίδα μου γλυκιά
Ελληνισμέ φως κι' ελπίδα όλου του κόσμου
σαν εφιάλτες περνούν τα πάθη σου εμπρός μου
Όχι πια χαμένα χώματα στεναγμοί και προσφυγιά .
Μικρά Ασία, Ίμβρος, Τένεδος, Πόντος, Κύπρος
Παντοτινές πληγές μες των Ελλήνων τις καρδιές
Αγαρηνοί οι φονιάδες κι οι Φαρισαίοι χιλιάδες
μα Ρωμιοσύνη ζεις κι ανασταίνεσαι
πάντα ζεις κι ανασταίνεσαι.
Στίχοι - Μουσική : Ευδοκία Χατζηχάρου
Ερμηνεία : Χριστίνα Παπαμιχαήλ
Ηχογράφηση 2005
http://youtu.be/1VSrd87S88w

9.
9
4. Η ΧΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΡΩΜΙΟΣ, ΕΝ ΤΑΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑΙΣ ΤΑΙΝΙΑΙΣ
Κατ΄αρχάς, πιστεύω να καταλάβατε, ότι στον τίτλο του νήματος, χρησιμοποίησα Δοτική Πτώσι. ΕΝ ΤΑΙΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΑΙΣ ΤΑΙΝΙΑΙΣ, σημαίνει στις Ελληνικές ταινίες....Αρα η δοτική πτώσις, μεταφράζεται σε
εμπρόθετη αιτιατική...Αυτό το γράφω, γιατί είναι καλό να ξαναχρησιμοποιήσουμε την ξεχασμένη Δοτική
πτώσι, που είναι πλούτος για την Ρωμέϊκη Γλώσσα μας.
ΚΑΙ ΞΕΚΙΝΩ.....
Τα τέκνα μου, άτινα σπουδάζουν σε Ελληνικά-ατυχώς- σχολεία, μου εγείρουν συνεχώς ενστάσεις,
σχετικώς με τον όρο Ρωμιός....Μου λένε, ότι στο σχολείο μαθαίνουν- ξανά ατυχώς- ότι είναι
Έλληνες....Αφού λοιπόν τους εξήγησα, ότι εμείς οι Ρωμιοί, είμεθα οι απόγονοι του Βυζαντίου, ότι
καταπιεζόμαστε από τους Έλληνες, και όλα τα συναφή που σας έχω εκθέσει εδώ κατά καιρούς, ΒΡΗΚΑ
ΤΗΝ ΑΡΩΓΗ= αρωγή σημαίνει βοήθεια, αμόρφωτοι !- ΠΟΥ ΗΘΕΛΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ....
ΣΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΛΟΙΠΟΝ, ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΕΥΡΥΤΑΤΑ Ο ΟΡΟΣ ΡΩΜΙΟΣ, ΚΑΙ ΕΤΣΙ, ΑΠΕΔΕΙΞΑ
ΣΤΑ ΤΕΚΝΑ ΜΟΥ, ΟΤΙ ΑΥΤΗ ΗΤΑΝ Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ, ΚΑΙ ΟΤΙ ΜΑΣ ΕΠΕΒΛΗΘΗ Ο
ΟΡΟΣ ΕΛΛΗΝ, ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΞΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΗΜΩΝ.
ΚΑΤ΄ΑΡΧΑΣ, ΦΕΡΟΥΝ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΔΥΟ ΤΑΙΝΙΕΣ. Ο ΡΩΜΙΟΣ ΕΧΕΙ ΦΙΛΟΤΙΜΟ με τον Κωνσταντάρα,
και ΓΙΑΚΟΥΜΗΣ, ΜΙΑ ΡΩΜΕΪΚΗ ΚΑΡΔΙΑ με τον Ξανθόπουλο.
΄Όμως και εντός των έργων χρησιμοποιείται συνεχώς ο όρος....
Αίφνης λέγει ο Φέρμας, στην ταινία ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΣ ΑΠΟΛΛΩΝ....είσαι Ρωμιά βρε;
Στην ταινία ΚΑΛΛΙΟ ΠΕΝΤΕ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ, ο Φωτόπουλος απευθυνόμενος στον εξ Αμερικής ελθόντα
αδελφό του, του λέγει - Ο ΡΩΜΙΟΣ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΕΙ, ΘΑ ΕΧΕΙ ΡΩΜΕΪΚΗ ΚΑΡΔΙΑ....
Στις ταινίες, ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ του ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΓΥΡΙΣΕ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΖΕΣΤΗ του ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ, Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΕΝΟΣ ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΟΥ, ΤΟ ΑΙΜΑ ΒΑΦΤΗΚΕ ΚΟΚΚΙΝΟ,
και άλλες πολλές, χρησιμοποιούν συνεχώς τον όρο ΡΩΜΙΟΣ.
Εννοείται, ότι όταν ακούω αυτήν την λέξι, ΠΑΓΩΝΩ ΤΟ ΝΤΙΒΙΝΤΙ, ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΩ ΣΥΝΕΧΩΣ
ΤΗΝ ΣΚΗΝΗ, ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΕΜΠΕΔΩΣΟΥΝ.
ΕΠΙΣΗΣ, ΕΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΡΩΜΕΪΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΜΟΥ, ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ
ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΟΥ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΝΗΨΙΑ ΜΟΥ- ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΜΟΥ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ δηλαδή,
ΤΟΥΣ ΔΕΙΧΝΩ ΣΥΝΕΧΩΣ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΑΤΑΚΕΣ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ΝΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ ΣΕ
ΠΟΛΛΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΉΔΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΥΦΕΡΗ ΤΟΥΣ ΗΛΙΚΙΑ, Η ΡΩΜΕΪΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣ, ΣΕ ΠΕΙΣΜΑ
ΟΛΩΝ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΒΑΝΑΥΣΑ ΝΑ ΜΑΣ ΤΗΝ ΣΒΗΣΟΥΝ.
ΞΕΡΩ, ΟΤΙ ΧΑΙΡΟΣΑΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΩΜΕΪΚΟ ΑΓΩΝΑ ΠΟΥ ΚΑΝΩ....
ΣΙΓΑ-ΣΙΓΑ, ΠΡΟΩΘΏ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΡΩΜΑΝΙΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΟΥ....ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ
ΕΥΚΟΛΑ ΑΠΟΔΕΚΤΟ, ΑΛΛΑ ΗΔΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ, ΚΑΙ ΤΟ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ.
ΕΤΣΙ ΛΟΙΠΟΝ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ- Νταλάρας, Ρίτσος, Θεοδωράκης- ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΙ-
Μιχαηλίδης, Παλαμάς, Δροσίνης, Πολέμης, Σουρής κλπ- ΤΗΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙ, ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ-Μακρυγιάννης, Παπαδιαμάντης, Κόντογλου κλπ......ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΑΝ ΑΜΕΡΙΣΤΗ
ΒΟΗΘΕΙΑ, ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΩΘΗΣΕΙ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΤΗΣ
ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ....
ΑΝ ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΜΟΥ ΣΥΜΦΟΡΟΥΜΙΤΕΣ, ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΚΑΙ ΑΛΛΑΣ ΡΩΜΕΪΚΑΣ ΤΑΙΝΙΑΣ, ΠΟΥ ΝΑ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΟΝ ΟΡΟ ΡΩΜΙΟΣ, ΓΡΑΨΤΕ ΠΕΡΙΚΑΛΩ, ΙΝΑ ΤΑΣ ΕΧΩ ΥΠ΄ΟΨΙΝ ΜΟΥ.
http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=24&t=160446

10.
10
Γιώργος Φούντας, Είμαι Ρωμηός!
Στο 00:12 έως 00:34 και στο 02:52 έως 03:10 ¨... είμαι ρωμηός ... ¨
http://youtu.be/ZHEhvcFeUu4
"Ο Αχόρταγος": Λάθος τηλεφώνημα - Δ. Παπαγιαννόπουλος
Στο 00:14 ¨... καταλαβαίνεται ρωμαίικα,...¨
http://youtu.be/MTxUaVbQdH8
5. Ρωμανία, "Βυζάντιο" & διαχρονική ελληνικότητα
Εἶναι γνωστό ὅτι τό κράτος πού συνηθίζουμε νά
ἀποκαλοῦμε Βυζαντινό οὐδέποτε ἀπεκλήθη ἔτσι ὅσο
ὑπῆρχε.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας
Ἡ ὀνομασία Βυζαντινό Κράτος διαμορφώθηκε ἀπό Γερμανούς ἱστορικούς ἕναν αἰῶνα μετά τήν
Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μέ βάση τό ὄνομα Βυζάντιο τῆς ἀρχαίας ἀποικίας τῶν Μεγαρέων,
ἐπί τῆς ὁποίας ἐκτίσθη ἡ Κωνσταντινούπολις. Τό πραγματικό ὄνομα τοῦ κράτους ἦταν Ρωμανία.
Δηλαδή κράτος μέ πρωτεύουσα τή Νέα Ρώμη - Κωνσταντινούπολη.
Τήν ἑρμηνεία τοῦ ὀνόματος μέ πολλές ἱστορικές πηγές πού τό ἀναφέρουν μπορεῖ νά βρεῖ ὁ μελετητής
στό βιβλίο τῆς Ἑλένης Γλύκατζη Ἀρβελέρ «Γιατί τό Βυζάντιο». Ἐκεῖ μαθαίνουμε ὅτι οἱ αὐτοκράτορες

11.
11
ἀπένεμαν ἐπαίνους στούς πιστούς κρατικούς λειτουργούς μέ τή φράση: «Διά τούς κόπους οὕς
ἐμόχθησας ὑπέρ τῆς Ρωμανίας» (1). Πασίγνωστος εἶναι καί ὁ Ποντιακός θρῆνος γιά τήν Ἅλωση τῆς
Πόλης καί γιά τήν ἐλπίδα ἀνασυστάσεως τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας: «Ἡ Ρωμανία πέρασεν, ἡ
Ρωμανία πάρθεν, ἡ Ρωμανία κι ἄν πέρασεν ἀνθεῖ καί φέρει κι ἄλλο»!
Ὁ τίτλος τῶν Αὐτοκρατόρων ἦταν «πιστός ἐν Χριστῷ βασιλεύς καί αὐτοκράτωρ Ρωμαίων». Ὁ τίτλος
αὐτός δέν εἶχε ἐθνική ἀλλά πολιτειακή σημασία. Θεωροῦσαν ὅτι κρατικά, πολιτειακά συνέχιζαν τό
Ρωμαϊκό κράτος καί ἔτσι εἶχαν δικάιωμα νά κυβερνοῦν διαφόρους λαούς. Τό δικαίωμα αὐτό βλέπουμε
νά τονίζει στόν ἐπίσημο τίτλο του ὁ Μανουήλ Κομνηνός, ὁ ὁποῖος ἀναγράφεται ὡς ἑξῆς: «Μανουήλ ἐν
Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστός βασιλεύς ὁ πορφυρογέννητος, Ρωμαίων αὐτοκράτωρ εὐσεβέστατος,
ἀεισεβαστός, αὔγουστος, ἰσαυρικός, κελτικός, ἀρμενικός, δαλματικός, οὑγγρικός....
θεοκυβέρνητος κληρονόμος τοῦ στέμματος τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου καί ψυχῇ νεμόμενος τά
τούτου δίκαια». (2)
Οὑσιαστικά τούς ἐξυπηρετοῦσε ἡ συνέχιση τῆς χρήσεως αυτοῦ τοῦ τίτλου γιά νά μποροπυν νά διοικοῦν
ἕνα πολυεθνικό κράτος. Τιμητικά τόν διετήρησαν ἀκόμη καί ὅταν μετά τήν Δ΄Σταυροφορία τοῦ 1204
κατελήφθη ἀπό Λατίνους Σταυροφόρους ἡ Κωνσταντινούπολη καί δημιουργήθηκαν 3 ἀμιγῶς ἑλληνικά
ἐθνικά κράτη στή Νίκαια, στήν Τραπεζοῦντα καί στήν Ἤπειρο. Ὁ Πατριάρχης καί ὁ νόμιμος διάδοχος
τῶν αὐτοκρατόρων μεταφέρθηκαν στή Νίκαια τῆς Μικρασιατικῆς Βιθυνίας καί ἀπό τό 1204 ἕως τό 1261
καλλιέργησαν τή Μεγάλη Ἰδέα τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἔχοντας πλήρη
συνείδηση τῆς ἑλληνικῆς ἐθνικῆς καταγωγῆς τους.
Πολλοί διερωτῶνται ἄν κάτω ἀπό τό ὄνομα Ρωμαῖος τήν ἐποχή ἐκείνη χάνεται, κρύβεται ἤ ἀλλοιώνεται ὁ
Ἑλληνισμός. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι τό ὄνομα Ρωμαῖος δήλωνε στή "βυζαντινή" ἐποχή τήν
ὑπηκοότητα, ὄχι τήν ἐθνική καταγωγή. Δηλαδή στό πολυεθνικό μέχρι τό 1204 κράτος τῆς
Ρωμανίας , μέ συνεκτικό κρίκο τήν ἑλληνική γλῶσσα, τόν ἑλληνικό πολιτισμό, τή μελέτη τῶν
ἀρχαίων κλασικῶν καί βεβαιότατα τήν Ὀρθόδοξη Πίστη, κατοικοῦσαν διαφορετικές ἐθνότητες. Ἡ
ἑλληνική ἐθνότητα ἦταν πάντα κυρίαρχη ἔστω κι ἄν κατά τούς πρώτους βυζαντινούς αἰῶνες τό ὄνομα
Ἕλλην δέν ἐχρησιμοποιεῖτο εὐκολα λόγῳ συνδέσεώς του μέ τήν εἰδωλολατρία.
Ὅμως ἤδη ἀπό τόν 9ο αἰῶνα ἔχουμε γραπτές μαρτυρίες ὅτι ἡ ἑλληνική ἐθνότητα συνεχίζει τήν ἱστορική
της πορεία καί εἶναι διακριτή ἀπό τίς ἄλλες ἐθνότητες. Συγκεκριμένα ὁ Πατριάρχης
Κωνσταντινουπόλεως Μέγας Φώτιος ἀπαντῶντας πρός τόν Ἐπίσκοπο Κυζίκου Ἀμφιλόχιο ἐπί
θεολογικῶν ζητημάτων γράφει ὅτι: «Προτείνουσιν, ἔφης, τῶν Εἰκονομάχων οἱ θρασύτεροι καί
κακόσχολοι, καί σοφόν ἡγοῦνται τό περίεργον, ποία τῶν εἰκόνων τοῦ Χριστοῦ ἀληθής, πότερον ἡ παρά
Ρωμαίοις, ἤ ἥνπερ Ἰνδοί γράφουσιν, ἤ ἡ παρ’ Ἕλλησιν, ἥ ἡ παρ’ Αἰγυπτίοις....» (3). Βλέπουμε ὅτι
ἀναφέρεται σέ Ἕλληνες πού ἁγιογραφοῦν τόν Χριστό, ἄρα σέ Ἕλληνες Χριστιανους τῆς ἐποχῆς καί ὄχι
σέ Ἕλληνες μέ τήν ἔννοια τοῦ εἰδωλολάτρη.
Τό παράδειγμα τοῦ σημερινοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου τῆς Μεγάλης Βρετανίας καί Βορείου Ἰρλανδίας εἶναι
χαρακτηριστικό γιά νά καταλάβουμε τή δοαφορά μεταξύ ὑπηκοότητος καί ἐθνότητος. Οἱ κάτοχοι τοῦ
διαβατηρίου αὐτοῦ εἶναι ὑπήκοοοι Ἡνωμένου Βασιλείου, ἀλλά ἐθνολογικά ἄλλοι –οἱ περσσότεροι εἶναι
Ἄγγλοι, ἄλλοι Σκῶτοι, ἄλλοι Οϋαλλοί, ἄλλοι Βορειοιρλανδοί κ.λπ.
Ἔτσι καί οἱ ὑπήκοοι τοῦ Αὐτοκράτορος τῆς Ρωμανίας ἦσαν Ρωμαῖοι ὡς πρός τήν κρατική ὑπηκοότητα,
ἀλλἀ ὠς ἐθνότητα ἄλλοι εἶχαν τήν ἑλληνική –οἱ περισσότεροι -ἄλλοι τήν σερβική, ἄλλοι τήν ἀρμενική,
ἀλλλοι ἦσαν Βάραγκοι Σκανδιναβοί ( ἡ φρουρά τοῦ Αὐτοκράτορος) κ.λπ. Ὅπως στό Ἡνωμένο Βασίλειο
ἡ ἐπικρατοῦσα ἐθνότητα εἶναι οἱ Ἄγγλοι καί δίνουν τή γλῶσσα τους καί τόν πολιτισμό τους σέ ὅλο τό
κράτος, ἔτσι καί οἱ Ἕλληνες στή Ρωμανία ἦσαν τό ἐπικρατοῦν στοιχεῖο καί ἐπέτυχαν νά καθιερώσουν τή
γλῶσσα τους καί τόν πολιτισμό τους. Γι’ αυτό καί ἡ κ. Ἀρβελέρ τονίζει συχνά ὅτι τό Βυζάντιο ἦταν κράτος
πολυεθνικό, ἀλλά μονοπολιτισμικό, λόγῳ τῆς ἑλληνικῆς γλωσσικῆς καί πολιτιστικῆς συνέχειας.

12.
12
Στήν ἑλληνικότατη Αὐτοκρατορία τῆς Νικαίας-πού προαναφέραμε- μετά τόν Θεόδωρο Α΄ Λάσκαρι
βασίλευσε ὁ γαμβρός του, ὁ ἐλεήμων καί γενναῖος Ἰωάννης Γ΄Δούκας Βατάτζης, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε
στό Δισυμότειχο καί τιμᾶται ὡς Ἅγιος ἀπό τήν Ἐκκλησία μας (στίς 4 Νοεμβρίου). Ὁ Βατάτζης τό 1237
ἀπήντησε σέ μία θρασεῖα ἐπιστολή τοῦ Πάπα Ἰωάννου Θ΄καί μεταξύ ἀλλων τοῦ γράφει: «...Μᾶς γράφεις
ὅτι ἀπό τό δικό μας, τό Ἑλληνικό γένος, ἄνθησε ἡ σοφία καί τά ἀγαθά της καί διαδόθηκε στούς ἀλλους
λαούς... Οἱ γενάρχες τῆς βασιλείας μου εἶναι ἀπό τό γένος τῶν Δουκῶν καί τῶν Κομνηνῶν, γιά νά μήν
ἀναφέρω ἐδῶ καί ὅλους τούς ἄλλους βασιλεῖς πού εἶχαν ἑλληνική καταγωγή και γιά πολλές ἑκατοντάδες
χρόνια κατεῖχαν τή βασιλική ἐξουσία τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Αὐτούς ὅλους καί ἡ Ἐκκλησία τῆς
Ρώμης καί οἱ αὐτοκράτορες τούς προσκυνοῦσαν ὡς αὐτοκράτορες τῶν Ρωμαίων» (4).
Βλέπουμε, λοιπόν, μία τρανταχτή ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς διπλῆς ἰδιότητος. Κρατικά ἔνιωθαν Ρωμαῖοι, ἀλλά
ἐθνικά ἦσαν Ἔλληνες και τό διεκήρυτταν. Τήν ἑλληνικότητά τους βρωντοφωνάζουν καί ὁ γιός τοῦ
Βατάτζη Θεόδωρος Β΄Λάσκαρις , ὁ ἱστορικός τοῦ 1204 Νικήτας Χωνιάτης καί πολλοί ἄλλοι.
Τήν μαρτυρία αὐτή τοῦ Βατάτζη, ἡ ὁποία καταδεικνύει ὅτι κάτω ἀπό τόν τίτλο «Βασιλεύς Ρωμαίων»
ἔσφυζε καί ἐπάλλετο ἡ μηδέποτε διακοπεῖσα ἑλληνική ἐθνική συνείδηση, προσπάθησαν κάποιοι νά
ἀμφισβητήσουν ὡς μή γνήσια. Ὅπως μέ πληροφόρησε ὁ Ὁμότιμος καθηγητής τῆς Βυζαντινῆς
Φιλολογίας κ. Παναγιώτης Νικολόπουλος ἡ ὑπόθεση ἐν συντομίᾳ ἔχει ὡς ἑξῆς:
Τό κείμενο ἀνεκάλυψε στήν Πάτμο ὁ Ἰωάννης Σακελλίων καί τό δημοσίευσε στό περιοδικό Ἀθήναιον τῶν
Ἀθηνῶν, στό τεῦχος 1 τοῦ 1872 καί στίς σελίδες 372-378. Ὁ Ἀντώνιος Μηλιαράκης (1841-1905)
δημοσίευσε μία κακοποιημένη νεοελληνική μετάφραση-παράφραση τῆς ἐπιστολῆς στό βιβλίο του
Ἱστορία τοῦ Βασιλείου τῆς Νικαίας. Αὐτή τήν ἀδόκιμη παράφραση διάβασε ὁ Γερμανός Αὔγουστος
Heisenberg καί τό 1899 ἀμφισβήτησε τή γνησιότητά της λέγοντας ὅτι δέν ἦταν δυνατόν ἡ σώφρων
Βυζαντινή γραμματεία νά ἔχει συντάξει ἕνα τέτοιο κείμενο. Πάντως πρέπει νά ποῦμε ὅτι ὁ Heisenberg
ὑπεράσπισε τήν ἐλληνικότητα τοῦ Βυζαντίου χαρακτηρίζοντάς το ὡς «τό ἐκχριστιανισθέν Ρωμαϊκό
κράτος τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους», χαρακτηρισμό τόν ὁποῖο ἐπανέλαβε τόν 20ό αιῶνα καί ὁ Ἕλλην
Βυζαντινολόγος Διονύσιος Ζακυθηνός.
Στήν ἀμφισβήτηση τοῦ Heisenberg ἀπήντησε τεκμηριωμένα τό 1930 ὁ Γάλλος μοναχός Venance
Grummel (5). Εἶχε τήν ἐξαιρετική τύχη νά βρεῖ στα΄Ἀρχεῖα τοῦ Βατικανοῦ τήν ἐπιστολή, τήν ὁποία
ἔστειλε στόν Ἰωάννη Βατάτζη ὁ Πάπας Νικόλαος Θ΄ καί ἡ ὁποία ἀρχίζει μέ τήν φράση: «Ἐπειδή
πιστεύεται ὅτι ἡ σοφία βασιλεύει εἰς τούς Ἕλληνας...». Ὁ Grummel πιστεύει ὅτι ἄν ὁ Heisenberg γνώριζε
τήν ἐπιστολή τοῦ Πάπα , στήν ὁποία ἀπαντᾶ λέξη πρός λέξη ὁ Βατάτζης δέν θά ἀμφισβητοῦσε τό
κείμενο τοῦ αὐτοκράτορος τῆς Νικαίας. Τό θέμα ἔτσι ἔληξε γιά τους ἐπιστήμονες καί ὁ Franz Dolger
στά Regesten τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατορικῶν Ἐγγράφων κατατάσσει τήν ἐπιστολή μεταξύ τῶν
γνησίων ἐγγράφων. Ἀλλά καί τό 2006 ὁ Luca Pieralli τῆς Βιβλιοθήκς τοῦ Βατικανοῦ ἐκτενῶς ὁμιλεῖ γιά τή
γνησιότητα τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Βατάτζη.
Ἡ ἑλληνικότητα τῆς παιδείας ἀποτελεῖ ἄλλη μία μαρτυρία τῆς ἑλληνικῆς ταυτότητας τῶν Βυζαντινῶν. Ἄν
καί χρησιμοποιοῦσαν τό κρατικό ὄνομα Ρωμαῖοι οὐδέποτε δίδαξαν τήν Αἰνειάδα τοῦ Βιργιλίου πού ἦταν
τό ἔπος τῆς Παλαιᾶς Ρώμης. Δίδασκαν μετά μεγάλου σεβασμοῦ τόν Ὅμηρο καί τούς κλασικούς Ἕλληνες
συγγραφεῖς. Ὁ Στῆβεν Ράνσιμαν, ἀείμνηστος πλέον Βρετανός Βυζαντινολόγος, συνήθιζε νά
ὑπογραμμίζει ὅτι: «Ἡ Ἄννα Κομνηνή δέν ἐξηγεῖ ποτέ τά σημεῖα, τά ὁποῖα ἀντιγράφει αὐτούσια ἀπό τόν
Ὅμηρο.
Ὅλοι οἱ αναγνῶστες της τά γνώριζαν καθώς ὁ Ὅμηρος ἀποτελοῦσε τήν κύρια διδακτέα ὕλη στούς

13.
13
μαθητές τῆς αὐτοκρατορίας». Ἔτσι κατανοοῦμε καλύτερα τή φράση τοῦ Φώτη Κόντογλου, ὁ ὁποῖος
ἔγραψε: «Ρωμιοσύνη εἶναι ἡ Χριστιανική Ἑλλάδα». Ἡ νεώτερη ἔννοια τοῦ Ρωμηοῦ (ἤ Ρωμιοῦ) δέν
ἀρνεῖται τόν Ἑλληνισμό, ἀλλά συνδέει τήν Ὀρθοδοξία μέ τήν ἑλληνικότητα καί μᾶς θυμίζει τήν ἔνδοξη
βυζαντινή κληρονομιά μας.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
(1).Ἑλένη Γλύκατζη Ἀρβελέρ, Γιατί τό Βυζἀντιο, ἐκδ. Ἑλληνικά Γράμματα, Ἀθήνα 2009, σελ. 163.
(2). Πάρι Γουναρίδη, Γένος Ρωμαίων: Βυζαντινές καί Νεοελληνικές Έρμηνεῖες, Ἵδρυμα Γουλανδρῆ-Χόρν,
Ἀθήνα 1984, σελ 13.
(3) Ἑλληνική Πατρολογία Migne, τόμος 101, στήλη 948, ἔκδ. Κέντρου Πατερικῶν Ἐκδόσεων, Ἀθῆναι
1991.
(4). Ἡ νεοελληνική ἀπόδοση δημοσιεύεται στο βιβλίο τοῦ Ἰωάννου Σαρσάκη: Ἰωάννης Βατάτζης-ὁ Ἅγιος
Αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου, ἐκδόσεις Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 85-88. Τό
πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύεται στόν τόμο τοῦ Ἀποστόλου Βακαλοπούλου: Πηγές Ἱστορίας τοῦ Νέου
Ἑλληνισμοῦ, Α΄ τόμος, Θεσσαλονίκη 1965, σελ. 50-53.
(5). Ἡ ἀπάντηση δημοσιεύθηκε στό περιοδικό ECHOS D’ ORΙENT, τόμος 29, Παρίσι 1930, σελ. 449-
458
http://www.novafm106.gr/index.php/romanoti-byzantium-and-hellenism-through-the-ages
6. Τα ιστορικά πλαίσια της Ρωμαιοσύνης
“… Πρώτον πρέπει να έχωμεν υπ’ όψιν ότι ιστορικώς ουδέποτε διακρίνεται η λεγομένη Βυζαντινή
Αυτοκρατορία από την Ρωμαϊκήν Αυτοκρατορίαν. Οι πρόγονοί μας εγνώριζον μόνον οτι ήσαν πολίται
του κράτους με το όνομα Ρωμανία και ότι το κράτος αυτό εις τα χρόνια του μεγαλυτέρου ηγέτου της
Ρωμαιοσύνης, του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εξετείνετο εις ολόκληρον τον μεσόγειον χώρον, που
σήμερον καλύπτει την Αγγλίαν, Πορτογαλίαν, Ισπανίαν, Γαλλίαν, Ελβετίαν, Ιταλίαν, Αυστρίαν, τα
Βαλκάνια, όλην την βόρειον Αφρικήν, τον Λίβανον, την Συρίαν, τηνΤουρκίαν, και τας ρωσικάς παραλίας
του Ευξείνου Πόντου.
Ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Μέγας Αθανάσιος, ο κατ’ εξοχήν πατήρ της υπό του Μεγάλου
Κωνσταντίνου συγκληθείσης Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (325), γράφει περί της Ρώμης ως μητροπόλεως
της Ρωμανίας εις μίαν επίθεσίν του κατά των αιρετικών Αρειανών, οι όποιοι εραδιούργησαν την
εκθρόνισιν του πάπα της Ρώμης Λιβερίου (352-366). «Ουδέ Λιβερίου του επισκόπου Ρώμης κατά την
αρχήν εφείσαντο, αλλά και μέχρι των εκεί την μανίαν εξέτειναν και ουχ ότι αποστολικός εστί θρόνος
ηδέσθησαν, ούδ’ ότι μητρόπολις η Ρώμη της Ρωμανίας εστίν ηυλαβήθησαν».
Η επιστημονική διάσπασις της ενιαίας ταύτης ιστορικής Ρωμανίας εις ρωμαϊκήν και βυζαντινήν
αυτοκρατορίαν είναι κατασκεύασμα των Φράγκων κατακτητών της δυτικής εν Γαλλία, Ιταλία,
Ελβετία και Αυστρία Ρωμαιοσύνης. Οι Φράγκοι πρώτοι απεκάλεσαν τους Ρωμαίους της
Ανατολής μόνον Γραικούς, ακολουθούντες παλαιότερον παράδειγμα των Γότθων. Εις τον εν
Κωνσταντινουπόλει βασιλέα των Ρωμαίων απέδωσαν οι Φράγκοι τον τίτλον «βασιλεύς των
Γραικών», και συγχρόνως ωνόμασαν τον Τευτονοφράγκον ηγεμόνα της Γερμανίας «βασιλέα
των Ρωμαίων», δια να αποσπάσουν την αφοσίωσιν των εν τη Δύσει κατακτηθέντων και
υποδούλων Ρωμαίων από την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην και στρέψουν τα εθνικά
αισθήματα των υποδούλων τούτων δυτικών Ρωμαίων προς τον εν Γερμανία ψευδώς

14.
14
καλούμενον «βασιλέα των Ρωμαίων».
Συγχρόνως κατεδίκασαν ως αιρετικούς τους ονομασθέντας αποκλειστικώς πλέον «Γραικούς»
ανατολικούς Ρωμαίους και ούτως έθεσαν τα θεμέλια του μεσαιωνικού μίσους της εν τη Δύσει
αφομοιωθείσης υπό της Φραγκιάς Ρωμαιοσύνης προς την ανατολικήν Ρωμαιοσύνην, το οποίον
έκορυφώθη με την υπό των Φράγκων άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως και την επέκτασιν της
Φραγκοκρατίας εις την Ανατολήν. Η Φραγκοκρατία δια την Ρωμαιοσύνην δεν ήρχισε με την
εμφάνισιν των Φράγκων εις την Ανατολήν. Φραγκοκρατία αρχίζει με την υπό των Φράγκων
κατάκτησιν των αναφερθεισών δυτικών επαρχιών της Ρωμανίας.
Ούτως επεσπεύσθη η αφομοίωσις της εν τη Δύσει Ρωμαιοσύνης, η οποία με την πάροδον του
χρόνου έμαθεν ότι εις την Ανατολήν, περί την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην, υπάρχουν όχι
Ρωμαίοι αλλά «αιρετικοί Γραικοί» με «Γραικόν βασιλέα». Από τα μέσα του θ’ αιώνος καθιερώθη
μεταξύ των Φράγκων θεολόγων η παράδοσις να γράφουν έργα τιτλοφορούμενα «Κατά των
πλανών των Γραικών».
Εν αντιθέσει προς τους Φράγκους κατακτητάς της δυτικής Ρωμαιοσύνης οι Άραβες και Τούρκοι
κατακτηταί της ανατολικής Ρωμαιοσύνης απεκάλουν πάντοτε με σεβασμόν τους πολίτας της Ρωμανίας
Ρούμ, δηλαδή Ρωμαίους ή Ρωμηούς. Δια τον λόγον αυτόν οι πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως,
Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων ονομάζονται μέχρι σήμερον τουρκιστί και αραβιστί Ρούμ
Πατρίκ, δηλαδή πατριάρχαι των Ρωμαίων. Οι δε Ορθόδοξοι ομογενείς εις την Κωνσταντινούπολιν
λέγονται ελληνιστί Ρωμαίοι ή Ρωμηοί και τουρκιστί Ρούμ. Εις τα άλλα πρεσβυγενή πατριαρχεία
ονομάζονται αραβιστί Ρούμ. Εις το Κοράνιον του Μωάμεθ υπάρχει ολόκληρον κεφάλαιον (30), όπου ο
ιδρυτής του Ισλάμ γράφει περί της προσωρινής πτώσεως των Ρωμαίων εις τους Πέρσας εις Μέσην
Ανατολήν και προφητεύει τον τελικόν θρίαμβον αυτών, όπως και πράγματι έγινεν υπό τον Ηράκλειον
μετ’ ολίγα έτη. Είναι σαφές από το εν λόγω κεφάλαιον ότι ο Μωάμεθ είχε την εποχήν αυτήν την
εντύπωσιν ότι εκήρυττε την ιδίαν πίστιν με τους Ρωμαίους της Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης.
Επίσης πρέπει να σημειωθή ότι εις τας συροφώνους πηγάς ως και εις τας αιθιοπικάς του Μεσαίωνος,
οι σήμερον κακώς λεγόμενοι Βυζαντινοί ελέγοντο πάντοτε Ρωμαίοι. Μάλιστα οι μετά το 1821 υπό των
Νεοελλήνων ονομασθέντες «Έλληνες» Πατέρες λέγονται πάντοτε Ρωμαίοι Πατέρες, ακριβώς όπως
συνέβαινεν εις ημάς προ του 1821.
…”
Απόσπασμα από το Βιβλίο του π. Ιωάννου Ρωμανίδου “ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ, ΡΩΜΑΝΙΑ, ΡΟΥΜΕΛΗ” .
(ΕΚΔ. ΠΟΥΡΝΑΡΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2002, σελ. 64-67)
ΣΣ. Το αρχικό κείμενο είναι γραμμένο σε πολυτονικό, όμως η μεταφορά έγινε σε μονοτονικό λόγω
τεχνικών δυσκολιών. Επίσης βλέπε το αρχικό κείμενο για τις κατάλληλες παραπομπές τεκμηρίωσης.
http://romiosini.wordpress.com/2
7. Το όνομα Ρωμηός και η ιστορική του σημασία
Τού π. Γ. Δ. Μεταλληνού, τ. Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπ. Αθηνών
Πηγή: Βιβλίο τού π. Γ. Δ. Μεταλληνού: "Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία;" σελ. 247
- 267.
Αδιάσειστα ντοκουμέντα εναντίον όσων αρνούνται να αποδεχθούν το όνομα "Ρωμιός" ως
γνήσια Εθνικό μας όνομα, και συκοφαντούν τη Ρωμανία ως "Βυζάντιο", συνεχίζοντας να
παίζουν το παιχνίδι τών εχθρών τού έθνους μας. Το όνομα "Ρωμηός" δεν είναι παρά μια
παραλλαγή τού "Ρωμαίος", η οποία βρίσκεται σε χρήση τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα, που
εκφράζει την πολιτισμική και κρατική ενότητα τών Ορθόδοξων λαών τής Ρωμανίας.
Χρησιμοποιούμε το "Ρωμηός" περισσότερο από το "Ρωμαίος", όχι επειδή υπάρχει κάποια
ουσιαστική διαφορά, αλλά επειδή βρίσκεται χρονικά κοντύτερα σ' εμάς και ο λαός μας το έχει
συνηθίσει.

15.
15
Οι Νεοπαγανιστές πολεμούν με μανία το όνομα «Ρωμηός» (= Ρωμαίος Ρωμαίος Ρωμηός) και την
ιστορική του χρήση από εμάς τους Ορθοδόξους. Το πολεμούν δε, ακριβώς, διότι συνδέεται με την
ορθοδοξο-πατερική παράδοση μας και χαρακτηρίζει τους Ορθοδόξους Χριστιανούς. Έχω υπόψη μου,
μεταξύ πολλών αντιρωμαίικων άρθρων, ένα σημείωμα του Δαυλού (αρ. 157, Ιανουάριος 1995, σ. 9308),
υπογραφόμενο «Ο Μεταπολιτικός». Ο συντάκτης του άρθρου τονίζει με πάθος την κατ' αυτόν
«αντίθεση» των όρων Έλλην και Ρωμιός. («Έλληνας σημαίνει ελεύθερος [… ] από κάθε είδους
δογματισμό, θρησκευτικό ή πολιτικό» — «Ρωμιός είναι ο ελληνόφωνος Χριστιανός του Ρωμαϊκού
κράτους», (που) «πιστεύει, ότι ο ένας Θεός εκφράζεται από μία μόνο έννοια στη ζωή, την εβραϊκή» (και
που) «έκαιγε στον Ιππόδρομο της Νέας Ρώμης Κωνσταντινούπολης τους αντιφρονούντες, τους
αιρετικούς»). (Βέβαια, αν αυτή είναι η ιστορική αλήθεια δεν ενδιαφέρει τον «Μεταπολιτικό», που
τροφοδοτεί με «σκύβαλα» (Φιλιπ. 3,8) τους αναγνώστες του). Ενδιαφέρον, για την φαινομενικά
ουδέτερη και στην ουσία αντιεκκλησιαστική οπτική του, είναι και το άρθρο (με παραπομπές, πάντα) του
φιλολογούντος κ. Μάριου Πλωρίτη, «Περί Ελληνοχριστιανισμού», στην εφημ. Το Βήμα (Κυριακή, 11
Ιουνίου 2000), στο οποίο εδίδετο μια ιστορική αναφορά στην χρήση του όρου Έλλην στην Χριστιανική
διαχρονία.
Ποια είναι, λοιπόν, η σημασία των ονομάτων Έλλην και Ρωμηός και ποια η ιστορική τους σχέση και
χρήση; Για την γραφή του ονόματος Ρώμη(ι)ος, επεκράτησε μεν σήμερα η γραφή Ρωμιός,
υποστηριζόμενη από γλωσσολόγους. Επιμένω όμως στη μορφή Ρωμηός, όπως και ο μακαριστός π.
Ιωάννης Ρωμανίδης, διότι το Ρωμηός προέκυψε από πτώση του τόνου στην «Βυζαντινή» δημοτική
ποίηση (Ρωμαίοι - Ρωμηοί) χάριν του μέτρου. Αυτή δε την μορφή γνωρίζει και ο ποιητής Γ. Σουρής
(Ρωμηός, 29. 12. 1901). Γράφει π. x.:
«κι είπεν ο χρόνος ο παληός,
έλα, καινούριε χρόνε,
να παραλαβής τους Ρωμηούς,
που τους Ρωμηούς των τρώνε.
[… ]
αθάνατο Ρωμαίικο να ζήσης χίλια χρόνια…»
Ο Γ. Σουρής ακολουθεί την (ορθή) ιστορική ορθογραφία. Παραθέτουμε στη συνέχεια δύο σχετιζόμενα με
το πρόβλημα κείμενά μας:
Τα ονόματα Έλλην - Γραικός - Ρωμαίος (Ρωμηός)
Για το όνομα Ρωμηός (= Ρωμαίος) υπάρχει μεγάλη σύγχυση, σ' εκείνους φυσικά που ερασιτεχνικά
ασχολούνται με την ιστορία, ενώ όσοι έχουν τις επιστημονικές προϋποθέσεις μπορούν να κατανοήσουν
την έννοια και ιστορική σημασία των εθνικών μας ονομάτων.
Το όνομα «Έλλην» είναι το κυριότερο όνομα του έθνους των Ελλήνων. Η έννοιά του όμως ποικίλλει
κατά περιόδους και άλλοτε είναι φυλετική και άλλοτε εθνική ή πολιτιστική ή θρησκευτική, στους
τελευταίους δε αιώνες καθαρά εθνική. Είναι όμως γεγονός, ότι (κατά τον Αριστοτέλη) αρχαιότερο είναι το
όνομα Γραικός για το έθνος μας και με αυτό μας ονόμαζαν οι αρχαίοι Ρωμαίοι. Από τον 8ο όμως αιώνα
(Καρλομάγνος και το περιβάλλον του) το ανατολικό μέρος της αυτοκρατορίας («Βυζάντιο») ονομαζόταν
Γραικία και οι κάτοικοί της Γραικοί, αλλά με μειωτική έννοια (αιρετικοί και κίβδηλοι). Το υβριστικό αυτό
υπόβαθρο διατήρησε το όνομα αυτό στα χείλη των δυτικών, ως τον αιώνα μας. Ενώ, λοιπόν,
καυχώμεθα και για το όνομα μας αυτό (Γραικοί), όταν χρησιμοποιείται σε δυτικά κείμενα (παλαιότερα),
πρέπει να γνωρίζουμε την αληθινή του σημασία.

16.
16
Το όνομα Γραικός στη Δύση, από τον 8ο αιώνα, δηλώνει τον μη γνήσιο Ρωμαίο, διότι το όνομα Ρωμαίος
διεκδικούσε ο φραγκολατινικός κόσμος. Το 962 ιδρύθηκε από τους απογόνους του Καρλομάγνου, του
μεγαλύτερου εχθρού του Ελληνισμού, η «Αγία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία του γερμανικού έθνους»,
υποκαθιστώντας (θεωρητικά) την Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης Κωνσταντινουπόλεως. Η Ενωμένη
Ευρώπη, υπό την (πραγματική) ηγεσία της Γαλλίας (Φραγκιάς) και της Γερμανίας (Τευτονίας), δηλαδή
των φραγκολατινικών εθνοτήτων (οι σημερινοί Άγγλοι είναι οι Νορμανδοφράγκοι και οι λαοί της
Κεντρικής Ευρώπης οι Λομβαρδοφράγκοι), δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς τη διάλυση της
Αυτοκρατορίας της Νέας Ρώμης - Ρωμανίας. Ρωμανία ονομαζόταν η αυτοκρατορία, που εκτεινόταν
αρχικά σ’ Ανατολή και Δύση.
Είναι γεγονός, ότι το όνομα Ρωμαίος γενικεύθηκε στην (αρχαία) Ρωμαϊκή αυτοκρατορία το 212
(Constitutio Antoniniana του Καρακάλλα). Από το 330 όμως (εγκαίνια Νέας Ρώμης) η αυτοκρατορία
γίνεται Χριστιανική και ελληνική (πλήρης εξελληνισμός από τον Ιουστινιανό ως τον Ηράκλειο, 6-7ος αι. ).
Μη λησμονούμε, ότι και η Παλαιά Ρώμη (της Ιταλίας) έλαβε όνομα ελληνικό (Ρώμη), τον 4ο δε αιώνα π.
Χ. Ονομαζόταν «πόλις ελληνίς» (Ηρακλείδης ο Ποντικός). Το 330 η νέα πρωτεύουσα της νέας
Χριστιανικής αυτοκρατορίας (Μ. Κωνσταντίνος) ονομάσθηκε (όχι Κωνσταντινούπολη, αλλά) Νέα Ρώμη,
διότι η Παλαιά Ρώμη μεταφέρθηκε ολόκληρη στην ελληνική Ανατολή (Translatio Urbis). Το όνομα
Κωνσταντινούπολις θα της δοθεί ταυτόχρονα προς τιμήν του ιδρυτού της. Στη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο
(380, κανόνας γ') και στην Δ΄ (451, καν. 28) λέγεται ρητά, ότι «εικότως» έλαβε η νέα πρωτεύουσα ίσα
«πρεσβεία» με την Παλαιά Ρώμη, «δια το είναι αυτήν Νέαν Ρώμην». Γι' αυτό όλοι οι αυτοκράτορες,
Έλληνες εκ καταγωγής στη συντριπτική τους πλειονότητα, ως τον ουσιαστικά Νεοέλληνα Κωνσταντίνο
τον Παλαιολόγο (+ 1453), θα ονομάζονται και θα αυτοκαλούνται «αυτοκράτορες των Ρωμαίων». Γιατί;
Από το 330 το όνομα της Αυτοκρατορίας της Νέας Ρώμης είναι Ρωμανία. Το όνομα αυτό αναφέρεται
ήδη τον 4ο αιώνα από το Μ. Αθανάσιο. Το όνομα Βυζάντιο για το κράτος θα εμφανισθεί για πρώτη
φορά σε Φράγκους συγγραφείς — Ιερώνυμος Βολφ—το 1562. Πριν από το έτος αυτό ποτέ δεν
ονομάσθηκε η αυτοκρατορία Βυζάντιο. Οι κάτοικοι του κράτους ονομάζονται Ρωμαίοι, μολονότι
πολιτιστικά είναι όλοι Έλληνες και πνευματικά Ορθόδοξοι. Ελληνισμός ρωμαϊκός κρατικός φορέας και
Ορθοδοξία είναι τα συστατικά μεγέθη της Νέας αυτοκρατορίας. Βέβαια, το κύριο στοιχείο της
αυτοκρατορίας είναι οι εκ καταγωγής (φυλετικά, δηλαδή) Έλληνες.
Το όνομα Ρωμαίος ήταν λοιπόν κρατικό, σε μία αυτοκρατορία που ήταν πολιτιστικά (γλώσσα, παιδεία)
απόλυτα ελληνική, και όχι φυλετικά. Επειδή δε η Κωνσταντινούπολη νέα Ρώμη δια των Αγίων της έγινε
προπύργιο της Ορθοδοξίας, το όνομα Ρωμαίος σημαίνει, τελικά, Ορθόδοξος πολίτης της Νέας Ρώμης
(Όχι της παλαιάς, που έγινε το κέντρο του Παπισμού από τον 11ο αιώνα -σχίσμα). Αυτό ομολογούν οι
Ορθόδοξοι και Έλληνες Πατριάρχες της Ανατολής στον διάλογό τους με τους Αγγλικανούς Ανωμότους
τον 18ο αιώνα (1716-1725). «… Πάλαι μεν Ελλήνων, νυν δε Γραικών και Νέων Ρωμαίων δια την Νέαν
Ρώμην καλουμένων». Οι Έλληνες, δηλαδή, μαζί με όλους τους Ορθοδόξους της Εθναρχίας (που ήταν
συνέχεια της «Βυζαντινής» Αυτοκρατορίας) ονομάζονται εδώ Γραικοί, διότι έτσι μας ονόμαζαν από τον
8ο αιώνα οι ευρωπαίοι (Grec, Grieche, Greco) και Νεορωμαίοι, ως πολίτες και πνευματικά τέκνα της
Νέας Ρώμης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Ν. Σπηλιάδης (στενός συνεργάτης του Καποδίστρια) στα
Απομνημονεύματά του λέγει ότι ο Ι. Καποδίστριας ήθελε να δημιουργήσει «Νεορωμαϊκήν
αυτοκρατορίαν» (ανακοίνωση καθηγ. Π. Χριστοπούλου), δηλαδή να αναστήσει την Αυτοκρατορία της
Νέας Ρώμης Κωνσταντινουπόλεως, που φυσικά δεν το ενέκρινε η Ευρώπη των απογόνων του
Καρλομάγνου.
Το όνομα Ρωμαίος, συνεπώς, αν μέχρι το 330 μπορεί να θεωρηθεί κατά κάποιο τρόπο όνομα δουλείας
και υποταγής, από το έτος εκείνο είναι για τους Έλληνες όνομα τιμής και δόξας, αφού μόνο αυτό (και όχι
το ανύπαρκτο ως κρατικό, μέχρι το 1562, Βυζάντιο) χαρακτηρίζει την αυτοκρατορία μας και τη θέση μας
σ’ αυτήν. Ρωμηά ήταν η Αθηναία Βασίλισσα Ευδοκία (5ος αι. ), Ρωμηά και η (κυβερνώσα) αυτοκράτειρα
Ειρήνη, πάλι Αθηναία, τον 8ο αι. Στην Αθήνα ήλθε και ο Ρωμαίος, αλλά Έλληνας Μακεδόνας, Βασίλειος
Β΄ ο Βουλγαροκτόνος, για να προσκυνήσει την Παναγία την Αθηνιώτισσα στον Παρθενώνα. Είναι
τραγικό, αλήθεια, αυτό που λειτούργησε ιστορικά ως σύνθεση ευεργετική για το Έθνος - Γένος μας,
εμείς οι δυτικοθρεμμένοι Νεοέλληνες να το εκλαμβάνουμε ως αντίθεση.

17.
17
Το όνομα Ρωμαίος όμως φανερώνει την ταύτιση Ελληνισμού και Ορθοδοξίας. Ρωμαίος σημαίνει τελικά
Ορθόδοξος Χριστιανός, ενώ το Έλλην, από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά, μπορεί να σημαίνει μόνο
τον αρχαιολάτρη τύπου Γεμιστού Πλήθωνος ή και τον Τέκτονα εκδυτικισμένο και φραγκόφιλο. Όταν,
συνεπώς, απορρίπτεται ή και πολεμείται το όνομα Ρωμαίος Ρωμηός, πρέπει να ερευνάται και η αιτία, η
προέλευση δηλαδή της πολεμικής. Είναι απλώς ανιστόρητη αρχαιολατρία, δυτική επίδραση ή και
πολεμική κατά της Ορθοδοξίας;
Ως Ρωμαίοι οι Έλληνες δηλώνουμε τον σύνδεσμο του έθνους μας με την Ορθόδοξη, αγιοπατερική
παράδοση και την Ορθόδοξη ταυτότητα μας. Γι’ αυτό έχουμε τη συνείδηση, ότι εθνικά φυλετικά είμασθε
Έλληνες ή και Γραικοί (όλα δικά μας είναι) πνευματικά, όμως, δηλαδή στην πίστη μας, είμασθε Ρωμαίοι
Ρωμηοί, δηλαδή Ορθόδοξοι Χριστιανοί και όχι εξωμότες Γραικύλοι και «γενίτσαροι» προς την
Οθωμανική Ανατολή (Τουρκιά) ή την αλλοτριωμένη Δύση (Φραγκιά). Όταν οι πατέρες μας στη διάρκεια
της δουλείας έλεγαν για κάποιον Έλληνα: ετούρκευσε ή εφράγκευσε, σήμαινε: χάνοντας την Ορθόδοξη
πίστη του, έπαυσε να είναι και Έλληνας. Αυτά βέβαια ως τον 19ο αιώνα. Στο σύγχρονο Ελληνικό
Κράτος, όπως άλλωστε και στο «Βυζάντιο», νομικά, Έλληνας μπορεί να είναι οποιοσδήποτε,
ανεξάρτητα από την καταγωγή του, ως πολίτης του κράτους, προστατευόμενος συνταγματικά — και
πολύ ορθά — από τους νόμους.
Βασική Βιβλιογραφία Παν. Κ. Χρήστου, Οι περιπέτειες των Εθνικών Ονομάτων των Ελλήνων,
Θεσσαλονίκη 1991. Π. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου, Ρωμηοσύνη Ρωμανία Ρούμελη, Αθήνα 1981
2
. Π.
Γεωργίου Δ. Μεταλληνού, Ελληνισμός Μετέωρος, Αθήνα 1992. Του ίδιου, Πολιτική και Θεολογία,
Κατερίνη 1990, σ. 51 κ. ε.
Αναχρονολόγηση του όρου «Ρωμηοσύνη»
1. Όσο κι αν κατά τον κριτικότατο αείμνηστο διδάσκαλο μου, καθηγητή Νικόλαο Τωμαδάκη, ο όρος
«Ρωμηοσύνη» είναι «νεόπλασμα», εν τούτοις εκφράζει κατά τον αυθεντικότερο και ιστορικά δικαιωμένο
τρόπο, το φρόνημα των Ορθοδόξων Πολιτών της Νέας Ρώμης (Κωνσταντινουπόλεως), αλλά και όλους
τους λαούς της γης ή μεμονωμένα άτομα, που έζησαν και ζουν ιστορικά με το φρόνημα αυτό. Ο όρος
έχει άμεση σχέση με τα ιστορικά ονόματά μας Ρωμανία και Ρωμαίος (Ρωμηός), που συνδέονται
αδιαίρετα με το ιστορικό μέγεθος, που εγκαθιδρύθηκε στην Ιστορία στις 11 Μαΐου 330 μ. Χ. , με τα
εγκαίνια της νέας πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και όλης της Ευρώπης, της
Κωνσταντινουπόλεως - Νέας Ρώμης. Όπως ο κοινότατος (και τόσο παρεξηγημένος) σήμερα όρος
«Ελληνο-Χριστιανικός» είναι κατασκεύασμα γλωσσικό μόλις του 1852 (Σπυρ. Ζαμπέλιος), αλλά
εκφράζει μία μακρά ιστορική πραγματικότητα, έτσι και ο όρος Ρωμηοσύνη (αντίστοιχος όρος:
Φραγκοσύνη) είναι μεν νεώτερο γλωσσικό εύρημα, αλλά, μέσα στις κοσμογονικές ανακατατάξεις και
μεταπλάσεις του βαλκανικού χώρου στους τελευταίους αιώνες, είναι ο καταλληλότερος, για να εκφράσει
το πνευματικό περιεχόμενο, βίωμα και ήθος της «ρωμαίικης» και «μεταρωμαίικης» («βυζαντινής» και
«μεταβυζαντινής») περιόδου της ιστορίας του Ελληνισμού, στη στενότερη φυλετική και την ευρύτερη
οικουμενική εκδοχή του. Ρωμηοσύνη είναι η Ελληνικότητα στην οικουμενική Ορθόδοξη ιστορική
ενσάρκωσή της.
2. Πρόβλημα όμως μόνιμο στην έρευνα συνιστά η ιστορική εμφάνιση του όρου. Βιογραφώντας τον
Ληξουριώτη ριζοσπάστη πολιτικό του 19ου αιώνα Γεώργιο Τυπάλδο Ιακωβάτο (1813-1882),
ασχοληθήκαμε ειδικά με τον όρο Ρωμηοσύνη και τις πνευματικο-πολιτικές παραμέτρους του
[
Επισημαίνοντας και μεις την πρώτη (γνωστή ως τότε) χρήση του όρου στο νεανικό του πολύτιμο έργο
«Ιστορία της Ιόνιας Ακαδημίας», γραμμένο μεταξύ 1831-1837, που εξέδωσε κριτικά ο καθηγητής κ . Σ π.
Ασδραχάς, προσπαθήσαμε να προσδιορίσουμε και το ιδεολογικό πλαίσιο εμφανίσεως του όρου. Έτσι,
στράφηκε η προσοχή μας στην πνευματική επίδραση του πρεσβυτέρου αδελφού του Γεωργίου,
Κωνσταντίνου (1795-1867), ιερομόναχου τότε και καθηγητού στην Ιόνιο Ακαδημία, και στον κύκλο του
εθνικού μας ποιητού Διονυσίου Σολωμού (1797-1857), στον οποίο διαβάζονταν τα κείμενα των Δημ.
Καταρτζή, Π. Χριστοπούλου και Ι. Βηλαρά, στα οποία είναι ευρύτατη η χρήση των συγγενών όρων
Ρωμηός και Ρωμανία.

18.
18
Όταν όμως γράφαμε τα παραπάνω (1988), δεν είχε προσελκύσει την προσοχή μας το γνωστό και
χρήσιμο και ως ιστορικό κείμενο «Τραγούδι του Δασκαλογιάννη» του Μπάρμπα Παντζελιού, την
τελευταία κριτική έκδοση του οποίον οφείλουμε στον αείμνηστο Βασίλ. Λαούρδα. Την υπόδειξη για τη
χρήση του όρου Ρωμηοσύνη στο κείμενο αυτό, δηλαδή ήδη το έτος 1786, οφείλουμε ευγνωμόνως στον
αγαπητό και εκλεκτό συνερευνητή της ιστορίας του «Ρωμαίικου», Ιστορικό Κριτικό και Λογοτέχνη, κ .
Κ ώστα Σαρδελή.
3. Το «Τραγούδι του Δασκαλογιάννη» χρησιμοποιεί τον όρο «Ρωμιός -ιοί», στην ιστορικά καθιερωμένη
χρήση του. Π.χ.:
στ. 56: «ουλ' οι Ρωμιοί θα σηκωθούν και την Τουρκιά θα φάσι» (παράβαλλε στ. 76, 100, 740).
Επίσης τον όρο «Ρούμελη».
στ. 78: «πως εσηκώθηκ' η Βλαχιά, κι η Ρούμελη κι η Μάνη» (Ρούμελη = η Στερεά Ελλάδα), σ' αντίθεση
με την «Τουρκιά» (στ. 121, 144 κ. ά.).
Σ' αυτό το πλαίσιο χρησιμοποιείται και ο όρος «Ρωμηοσύνη», και μάλιστα σε αναφορά προς το
αναμενόμενο ελεύθερο Γένος, στα ακόλουθα σημεία:
στ. 10: Ο Δασκαλογιάννης «με την καρδιά τουν ήθελε την Κρήτη Ρωμιοσύνη… ».
Το νόημα του όρου προσδιορίζεται σαφώς από τους επόμενους στίχους:
11-16: «Κάθε Λαμπρή και Κυριακή ήβανε το καπέλλο
και του Πρωτόπαπά 'λεγε: Το Μόσκοβο θα φέρω
να τα συντράμει τα Σφακιά τσοι Τούρκους να ζυγώξου
και για την Κόκκινη Μηλιά δρόμο να τώνε δώσου
Μα κι οποίοι τωνεθέλουσι στην Κρήτη ν' απομείνου
Σταυρό να προσκυνήσουσι και χρισθιανοί να γίνου».
στ. 108: «τση Ρωμιοσύνης τον οχτρό ούλοι να πολεμούσι…»
σ τ . 980-81: «Μα δίχως να την κάμουσι την Κρήτη Ρωμιοσύνη
να τα ξεβγάλουν τα Σφακιά δεν ήτο δικιοσύνη… »
4. Το «Τραγούδι του Δασκαλογιάννη» μας επιτρέπει, συνεπώς, να διαπιστώσουμε χρήση του όρου, και
μάλιστα με άνεση, που δείχνει εξοικείωση μαζί του και μακρά παρουσία του στο ευρύτερο λαϊκό
λεξιλόγιο, πενήντα περίπου χρόνια πριν από τον Γ. Ιακωβάτο. Κυκλοφορούσ ε , μάλιστα, ο όρος στο
στόμα του Λαού, που με απόλυτο σεβασμό, όπως δείχνει η δημοτική μας ποίηση, χρησιμοποιεί τους
καθιερωμένους όρους, χωρίς τον βιασμό που συνήθως επιβάλλουν στη χρήση τους οι λόγιοι,
υποκείμενοι στις οποιεσδήποτε δεσμεύσεις ή ιδεολογικές σκοπιμότητές τους. Η διάσωση λ . χ . το υ
όρου Ρωμανία, που από τον δ΄ αιώνα δηλώνει το όνομα της εκχριστιανισμένης Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας, γίνεται στο στόμα του λαού (ποίηση π . χ . Π όντου, Κύπρου κ . λπ . ) , ενώ η λογιοσύνη
άκριτα και δουλικά δέχθηκε τους όρους «Βυζάντιο» (και «Βυζαντινή αυτοκρατορία»), που μόλις το 1562
για πρώτη φορά εφευρέθηκαν από δυτικούς συγγραφείς (Ιερεμίας Βολφ) για την εγκατάλειψη από τον
Ελληνισμό του ονόματος της αυτοκρατορίας του και την ιδιοποίησή του από τη Δύση.
5. Είμαι γι’ αυτό ευγνώμων στον φίλτατο κ. Κ. Σαρδελή, διότι τώρα μπορούμε να καταλήξουμε σε
κάποια ανανεωμένα συμπεράσματα:
α) Ο όρος «Ρωμηοσύνη » είναι πολύ παλαιότερος απ’ όσο φανταζόμεθα προηγουμένως. Από τη
δεκαετία του 1830 κατεβαίνουμε στη δεκαετία του 1780 και, γιατί όχι, και προ του 1770, εποχή, την
οποία εξιστορεί ο Μπάρμπα Πατζελιός, ο οποίος με κάθε άνεση παραδίδει τον όρο. Αν ο όρος
πλάσθηκε στην Κρήτη, δεν μπορεί να υποστηριχθεί αυτή τη στιγμή.
β ) Η κυκλοφορία του όρου στο στόμα του λαού, ανεξάρτητα από την πρώτη εμφάνιση του, φανερώνει
βαθύ ρίζωμά του στην ευρεία λαϊκή Κρητική συνείδηση, που μένει πιστότερα εξαρτημένη από τη
ρωμαίικη παράδοση του Γένους.
γ ) Είμαστε υποχρεωμένοι να εγκαταλείψουμε πια θέσεις, όπως εκείνες του σοφού κατά τα άλλα και
πολυΐστορος Νικ. Τωμαδάκη. Ότι δηλαδή ο όρος «Ρωμιοσύνη» είναι «νεόπλασμα του παρελθόντος» (=
19ου αι. ) χρησιμοποιούμενον ακρίτως υπό τίνων λογοτεχνών (Εφταλιώτης, Κόντογλου)! Έτσι θα

19.
19
αποφευχθούν και ανοίκειες στην επιστήμη απολυτότητες, όπως η διακήρυξη του ιδίου Διδασκάλου, ότι
δήθεν «ουδείς προ του 1850 είπεν ή έγραφε την λέξιν αυτήν, με την οποίαν θέλουν να αντικαταστήσουν
τον Ελληνισμόν»!
δ) Ουδείς όμως εχέφρων και ισορροπημένος ερευνητής θα ήθελε ποτέ να αντικαταστήσει τον κατά τον
ίδιο διδάσκαλο «αναντικατάστατον Ελληνισμόν» με το όνομα Ρωμηοσύνη, για τον απλούστατο λόγο, ότι
οι όροι νοηματικά δεν συμπίπτουν σήμερα απόλυτα. Ο όρος «Ρωμηοσύνη» σημαίνει τον Ορθόδοξο
Ελληνισμό, και μάλιστα στην οικουμενική εκδοχή του: Κάθε Ορθόδοξος πολίτης της Νέας Ρώμης,
ανεξάρτητα από τη φυλετική καταγωγή του, είναι αυτοδίκαια «Ρωμαίος - Ρωμηός». Ενώ το όνομα
«Έλλην», ταυτισμένο από τον 19ο αι. Με το «Ελληνικόν Κράτος», μπορεί με κάθε ευκολία να αποδοθεί
και στους μη Ορθοδόξους.
Ό τ α ν, συνεπώς, ο Ορθόδοξος Έλλην αυτοπροσδιορίζεται και με το (κρατικό πνευματικό και ποτέ
φυλετικό) όνομα «Ρωμηός», δηλώνει την Ορθόδοξη ταυτότητα και συνείδησή του. Ουδεμία άρα
σύγκρουση μπορεί να υπάρξει στη χρήση αυτών των ονομάτων. Τα ονόματα «Ρωμαίος» και «Έλλην»
ταυτίσθηκαν στη μακραίωνη ιστορική τους χρήση και μόνο η λογιοσύνη έχασε κάποια ισορροπία στη
χρήση τους. Όχι όμως ποτέ το ευρύ στρώμα του λαού και η πνευματική κιβωτός του, η πατερική
Ορθοδοξία.
6) Για το όνομα Ρωμηός, τη σημασία του και την γραφή του, πολύ ενδιαφέρουσα είναι η θέση του
ιστορικού καθηγ. Δημ. Ν. Κιτσίκη (Πρόλογος της γ' εκδόσεως του έργου του: Ιστορία της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, Αθήνα 1997
3
).
Χρησιμοποιώ συστηματικά στο παρόν βιβλίο την λέξη «Έλλην» αντί του «Ρωμηός» ή «Ρωμιός» ή και
«Γραικός». Παντού στον κόσμο η Ιστορία γράφεται με βάση τα υπάρχοντα κράτη της παρούσης
στιγμής. Παρά ταύτα, στον Βυζαντινοθωμανικό κόσμο οι λέξεις «Ρωμαίος» ή «Ρωμηός» ήσαν
καθιερωμένες. Όσο για την λέξη «βυζαντινός», αυτή είναι καθαρώς δυτικής προελεύσεως. Ιδού, φέρ'
ειπείν, τι γράφει επί του προκειμένου ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στον Χιώτη λόγιο Γ. Ζολώτα
(1845-1906), την 1 η Ιουλίου 1886: «Φίλε Ζολώτα, όσο και α ν ηρεύνησα κατά τους κατά τον μέσον
αιώνα ημετέρους ιστορικούς και χρονογράφους, δεν ηδυνήθην να εύρω εν αυτοίς το όνομα των
Βυζαντινών ή Βυζαντίνων, όπως θέλεις. Μετεχειρίζονται τα ονόματα Ρωμαίοι, Γραικοί κ α ι, περί τα τέλη,
Έλληνες… Φοβούμαι, λοιπόν, ότι το όνομα επλάσθη υπό των Δυτικών, ημείς δε το εχάψαμεν».
Στον πρόλογο του Γ' τόμου της Ιστορίας του Ελληνικού έθνους (1872, έκδ. 1886, σελ. κα ') , ο
Παπαρρηγόπουλος παρατηρούσε πως «καλούμεθα σήμερον Έλληνες, τους δε εν ταις αυταίς χώραις
κατά τον μέσον αιώνα πρωταγωνιστήσαντας ονομάζομεν Βυζαντινούς. Αυτοί όμως ούτοι δεν
παρεδέχθησαν την προσηγορίαν ταύτην, αλλ’ εκάλουν εαυτούς Ρωμαίους, Γραικούς κ α ι, από της ΙΑ΄
εκατονταετηρίδος, Έλληνας. Το όνομα Βυζαντινοί δεν επεκράτησεν ειμή παρά τοις Έσπερίοις, συνδεθέν
υπ' αυτών μετά ποικίλων περιφρονητικών εκδοχών».
Πράγματι, μόνον το 1562, δηλαδή 109 χρόνια μετά την Άλωση, ο Γερμανός φιλόλογος Ιερώνυμος Βολφ
(Hieronymus Wolf) χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τους όρους Βυζάντιο και Βυζαντινός για ν'
αναφερθεί στην Ιστορία της Αυτοκρατορίας, δανειζόμενος αυτές τις προσηγορίες στην ονομασία της
Κωνσταντινουπόλεως κατά την αρχαιότητα και μέχρι το 330 μ . Χ . , οπότε ο Κωνσταντίνος ο Μέγας
της έδωσε το δικό του όνομα.
Αν και για λόγους πρακτικούς χρησιμοποιώ στο παρόν βιβλίο όχι μόνον τον όρο Βυζαντινή
Αυτοκρατορία αλλά και τον όρο Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στην ουσία ούτε και η δεύτερη τούτη
ονομασία είναι σωσ τ ή , εφ’ όσον νομίμως ποτέ δεν υπήρξε άλλη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από αυτήν των
Ελληνορθόδοξων. Η αξίωση του Καρλομάγνου, το 800 μ .Χ . , να δημιουργήσει και πάλι μια Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία, την οποίαν απεκάλεσαν οι Δυτικοί επί χίλια χρόνια «Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία»,
θεωρήθηκε από τους Βυζαντινούς ως σφετερισμός τίτλου που επιχειρήθηκε από τους βαρβάρους
Φράγκους. Οι δε βάρβαροι αυτοί αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν ως Ρωμαίους τους νόμιμους κατόχους
του τίτλου και αποκαλούσαν χλευαστικά την Αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως «Ελληνική
Αυτοκρατορία». Οι Καθολικές σταυροφορίες, που εγκαινιάσθηκαν στον 11ο αιώνα με στόχο την

20.
20
υποδούλωση των Ελληνορθοδόξων και όχι μόνον των Μουσουλμάνων, αύξησαν σημαντικά το μίσος
των Φράγκων κατά των «δολίων Ελλήνων», όπως αρέσκοντο να τους υβρίζουν. Η δε ηθελημένη άγνοια
εκ μέρους των δυτικόφιλων Ελλήνων για την ιστορία της χώρας τους οδηγεί στο σημείο όχι μόνον να
χρησιμοποιούν το επίθετο Βυζαντινός με την υποτιμητική τον έννοια —π. χ. μ ιλούν και αυτοί για
«βυζαντινές ίντριγκες»— αλλά και να θυσιάζουν στον βωμό της «Ενωμένης Ευρώπης» την ελληνική
αξιοπρέπεια, αποδεχόμενοι ως ηγέτες του ελληνικού κράτους, στην πρώην πρωτεύουσα του
σφετεριστή Καρλομάγνου, στο Άαχεν (Αίξ-Λά-Σαπ έ λ ), βραβείο Καρλομάγνου, στην ίδια πόλη όπου το
802 (γρ. 809) αποφασίστηκε από τους καθολικούς η κ α θιέρωση του φιλιόκβε που τους χώρισε από
τους Ορθοδόξους.
Αντιθέτως, κανένας λαός της Ενδιάμεσης Περιοχής, συμπεριλαμβανομένων και των Τούρκων, δεν
αμφισβήτησε ποτέ και σε καμία περίπτωση την ιδιότητα του Ρωμαίου στους κατοίκους της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο:
α) Η λέξη Ρωμηός (Ρουμ) εχρησιμοποιείτο για να κατονομάζονται οι άνθρωποι (φερ' ειπείν ο Μεβλάνα
Τζελαλεντίν Ρούμι) και οι θεσμοί (όπως η Αυτοκρατορία των Σελτζούκων του Ρουμ ή η Οθωμανική
Αυτοκρατορία που απεκαλείτο, ακριβώς όπως η Βυζαντινή, Ντιγιάρι Ρουμ, δηλαδή η χώρα των
Ρωμηών, ή τέλος ο ίδιος ο Οθωμανός σουλτάνος που έφερε τον τίτλο του Σουλτάνι Ρουμ, σουλτάνου
των Ρωμηών), ώστε να υπογραμμισθεί ο κοινός πολιτισμός του χώρου που εκτείνεται στις δύο πλευρές
του Αιγαίου, του χώρου των Ρωμηών.
β ) Οι παραδοσιακοί κύκλοι στην Ελλάδα και ιδιαίτερα οι κύκλοι της Ορθοδοξίας, ως και η λαϊκή
συνείδηση, πάντοτε προτιμούσαν την λέξη Ρωμηός αντί του Έλλην, εφ’ όσον ο Ρωμηός είναι
πρωταρχικά ο Ελληνορθόδοξος που ως μητρική γλώσσα μπορεί να έχει την αρβανίτικη, την
βουλγαρική, την τουρκική ή την αραβική. Έτσι αποτρέπονται οι αποσχιστικές τάσεις που βασίζονται στο
γλωσσικό ιδίωμα και μόνον. Θυμάμαι έναν Τούρκο συνάδελφο που επέμενε να ικανοποιηθεί το αίτημα
να χρησιμοποιείται η λέξη Έλλην για τους σημερινούς ελληνοφώνους, διότι έτσι τους απομάκρυνε από
την βυζαντινή κληρονομιά τους και από τους Ρωμηούς του χώρου της Ενδιάμεσης περιοχής.
Πριν από την δυτικοποίηση της Ενδιάμεσης περιοχής οι Τούρκοι ε ίχ α ν απόλυτο δίκαιο να
χρησιμοποιούν, όπως και οι Έλληνες, μονάχα την λέξη Ρουμ - Ρωμαίος, χωρίς ποτέ να δημιουργηθεί
σύγχυση με την ιταλική χερσόνησ ο . Α λλά μετά την δυτικοποίηση άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο
«Ρωμέν» αντί του Ρουμ για τις ελληνικές αρχαιότητες της Μικρασίας, σαν να προήρχοντο από τους
Ιταλούς της Ρώμης, ενώ και οι Έλληνες του κράτους των Αθηνών άρχισαν να μιλούν για ελληνικές
αρχαιότητες στην Τουρκία ως διαφέρουσες από τις ρωμαϊκές ρωμαίικες. Για τον λόγο αυτό οι Έλληνες
τουρίστες στην Τουρκία κατηγορούν τους Τούρκους ξεναγούς ότι επίτηδες χρησιμοποιούν τον όρο
«ρωμαϊκές αρχαιότητες» αντί του όρου «ελληνικές αρχαιότητες», για να αρνηθούν την ελληνική
προέλευση των αρχαιοτήτων. Είναι συνεπώς σαφές πως η δυτικοποίηση ευθύνεται για την αντιδίκια
Ελλήνων και Τούρκων, οι οποίοι χρησιμοποιούν ο ένας κατά του άλλου όρους των Φράγκων εχθρών
τους. Προτείνω συνεπώς, για να παύσει αυτός ο πόλεμος των λέξεων, να χρησιμοποιηθεί ο σημερινός
όρος Ελλην - Γιουνανλί για να χαρακτηρισθεί η ιστορία των Ρωμαίων - Ρωμηών, με την διευκρίνηση
όμως ότι εννοούμε ως «Έλληνες» στην Βυζαντινοθωμανική Αυτοκρατορία όχι αυτούς που ομιλούν
Ελληνικά, αλλά όσους ανήκουν στην Ορθοδοξία, στο μιλλέτι των Ορθοδόξων, είτε αυτοί είναι Έλληνες,
Βούλγαροι, Σέρβοι, Ρουμάνοι, Αλβανοί, Άραβες είτε Τούρκοι. [...]
Σημειώσεις
[1] Ν. Β. Τωμαδάκη, «Η αδόκιμος Ρωμιοσύνη και η υπόδουλος Ρωμηοσύνη», ΕΕΒΣ, τ. 44 (1979-80),
σ. 330.
[2] Βλέπε Π. Γ. Δ. Μεταλληνού, «Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός και Ρωμηοσύνη (Έλεγχος θέσεων της
Δυτικής Ιστοριογραφίας)», στον τόμο Ελληνισμός Μετέωρος, Αθήνα 1992, σσ. 74-86.
[3] Βλέπε Κ. Θ. Δημαρά, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Αθήνα 1993, σ. 404.
[4] π. Γ. Δ. Μεταλληνού, Πολιτική και Θεολογία, Κατερίνη 1990, σ. 51 ε. ε.
[5] Γεώργιος Τυπάλδος Iακωβάτος, Ιστορία της Ιόνιας Ακαδημίας, έκδοση - εισαγωγή - σχόλια Σπύρος
I. Ασδραχάς, Αθήνα 1982.

21.
21
[6] π. Γ. Δ. Μεταλληνού, όπ. π. , σ. 78 ε. ε.
[7] Μπάρμπα Παντζελιού, Το τραγούδι τού Δασκαλογιάννη. Εισαγωγή-Σχόλια Βασ. Λαούρδα,
Ηράκλειον Κρήτης 1947. Κατά τον εκδότη είναι «ένα από τα πιο αξιόλογα έργα της Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας» (σ. 7).
[8] Βλέπε Βασ. Λαούρδα, όπ. π. , σ. 13.
[9] Περί το 335 γράφει ο Μ. Αθανάσιος, Ιστορ. Αρειαν., Προς Μοναχούς Ε', 35: «μητρόπολις η Ρώμη
της Ρωμανίας εστίν».
[10] Ο Ν. Τωμαδάκης μιλεί ακόμη για «ανύπαρκτον όρον Ρωμιοσύνη» (όπου π., σ. 330)!!!
[11] Στο ίδιο.
[12] Ν. Β. Τωμαδάκη, «Ο αναντικατάστατος Ελληνισμός», επετηρίς Ιδρύματος Νεοελληνικών
Σπουδών, τ. Β΄ (1981-82), σσ. 83-91.
[13] Σ' αυτό συνετέλεσε η κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ταύτιση του ονόματος Έλλην όχι
με το «Ορθόδοξος», αλλά με το γενικότερο «Χριστιανός» από την πολιτική ηγεσία (π. χ. Θεόδ. Νέγρης),
για την προσέλκυση των δυτικών Δυνάμεων
http://www.hellinon.net/OnomaRomios.htm
8. ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
Διάλεξη του π. Ι. Ρωμανίδου στο Μεσολόγγι το 1976. Εισαγωγή του Β. Α. Λαμπροπούλου.
[ Διάλεξις γενόμενη την 21.3.1976 εις την Ιεράν πόλιν Μεσολογγίου ]
Στις κόρες μου
Ευλαμπία και Αναστασία
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Η Ρωμηοσύνη και ο συγγραφέας
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
α) αφιλοτιμία και χυδαιότης
β) το εισαχθέν όνομα
γ) ειρωνεία και καταφρόνησις
δ) πραγματικά Ρωμιοί
ε) έξωθεν επιβολή
στ) Κοραής κατά Ρωμηοσύνης
ζ) τα κριτήρια
η) το Γραικός και οι Φράγκοι
θ) πλαστογραφία Ρωμηοσύνης και οι Νεογραικοί
ι) υπόδουλοι στον εαυτόν μας
ια) συμφωνία Νεογραικών και Τούρκων
ιβ) υπό τα ράκη της Ρωμηοσύνης
ιγ) πόθεν το πρόβλημα που τα συμφέροντα
ιδ) Ρωμαίοι, Έλληνες και τα συντάγματα
ιε) τα πρωτόκολλα των Τριών Δυνάμεων
ιστ) διαμαρτυρία Παλαμά
ιζ) που και πότε άρχισεν η Ρωμηοσύνη
ιη) ευρωπαϊκός ρατσισμός και οι Νεογραικοί
ιθ) Ρωμηοσύνη δίγλωσσος μέχρι σήμερον
κ) οι Ρωμαίοι εξελληνίσθησαν π.Χ.
κα) και ο λαός της Ρώμης ωμιλούσε ελληνικά
κβ) ο Ρωμηός ο ίδιος από π.Χ.
κγ) ουδέποτε λατινική, ουδέποτε γραικική, πάντα ρωμαίϊκη
κδ) ο Παλαμάς υποστηρίζει τα πραγματικά μας ονόματα
κε) Ρωμανία – Ρούμελη

22.
22
κστ) συμμαχία Κομιτατζήδων και Νεογραικών
κζ) διάλυσις της Ρωμηοσύνης του Ρήγα του Βελεστινλή
κη) αφιλοπάτριδες οι Νεογραικοί
κθ) ο Παλαμάς προείδε την Ρωμηοσύνην θριαμβεύτριαν
Η Ρωμηοσύνη και ο συγγραφέας
Έχουμε συνηθίσει στις 25 του Μάρτη κάθε χρονιά, γιορτάζοντας την έπέτειο της εθνικής παλιγγενεσίας,
ν’ αναφερόμαστε σε γεγονότα που έχουν σχέση με την λευτεριά του γένους ή, καλύτερα, με την
δημιουργία του ελληνικού Κράτους.
Από έναν προπαρασκευασμένο σωβινισμό, γραμμένο απ’ τις μεγάλες δυνάμεις του 1821, μάθαμε να
μιλάμε για την εποποιΐα των προγόνων μας, που τους δένουμε κατευθείαν γραμμή με την αρχαιότητα!
Πραγματικά για πολλά χρόνια γιορτάζουμε τούτη την απελευθέρωσή μας, χωρίς νάχουμε εξετάσει καλά
καλά πώς την γιορτάζουμε. Εδώ υπάρχει κάποια παραδοξότητα. Γιορτάζουμε την απελευθέρωσή μας;
Ποιά τάχα απελευθέρωση; Των αρχαίων Ελλήνων; Δηλαδή των προπατόρων μας του 4ου αιώνα π.Χ. ;
Κι’ έπειτα; Τα επόμενα χρόνια τί γίναμε; Που βρισκόμαστε; Είμαστε ένα Έθνος με αρχαιότητα μόνο και
σύγχρονη εποχή; Τα ενδιάμεσα χρόνια τί κάναμε;
Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μια ιστορική παραχάραξη. Όταν το 1453 έπεσε η Βασιλίδα των Πόλεων, η
Κωνσταντινούπολη, στα χέρια των Οθωμανών δεν κατεκτήθη η αρχαιότης αλλά η πρωτεύουσα της
Ρωμηοσύνης. Δηλαδή, η πρώτη πόλη της Ρωμαίϊκης Αυτοκρατορίας, κομμάτι της οποίας ήταν το μέρος
που κατηκούμε.
Δεχτήκαμε έναν ιστορικό συμβιβασμό παράξενο. Ωμολογήσαμε πώς η Πόλη δεν ήταν τάχα η
πρωτεύουσα μας; Η αυτοκρατορική πόλη της Ρωμηοσύνης, αυτής που προέκυψε από το πάντρεμα της
Ελληνικής αρχαιότητος και της Ρωμαϊκής; Και σήμερα ακόμη ο Οικουμενικός Πατριάρχης φέρει τον τίτλο
του αρχιεπισκόπου Νέας Ρώμης, δηλαδή της Κωνσταντινουπόλεως. Και σήμερα ακόμη το Οικουμενικό
Πατριαρχείο στα Τουρκικά γράφεται και ονομάζεται “Ρούμ Πατρικανεζί” που σημαίνει Πατριαρχείο των
Ρωμαίων, δηλαδή των Ρωμηών. Γιατί οι Τούρκοι, όταν κατέκτησαν την Πόλη, λένε, και είναι σωστό, πώς
κατέκτησαν την καρδιά της Ρωμηοσύνης.
Αυτές τις αλήθειες δεν τις μάθαμε ποτέ. Στα σχολειά μας διδάσκονται ιστορίες με ανακρίβειες, γραμμένες
από τους ξένους σαν τον Π. ΤΟΥΝΒΕΕ και υιοθετημένες από μερικούς “φωτισμένους λόγιους”,
γραικύλους. Αυτή την ιστορική παραχάραξη θέλησαν να κρύψουν φαίνεται οι μεγάλες δυνάμεις απ’ τους
ρωμηούς, γι αυτό κι’ ωδήγησαν το Ρήγα Φεραίο στο θάνατο. Μια ματιά στο μανιφέστο του Βελεστινλή και
τη χάρτα του θα δούμε καθαρά τί εννοούμε λευτεριά του γένους απ’ τον οθωμανικό ζυγό. Κι’ όταν εκείνος
έγραφε ΡΟΥΜΕΛΗ εννοούσε ολόκληρα τα Βαλκάνια, γιατί ανήκαν στην Ρωμαίϊκη Αυτοκρατορία.
Τούτες οι αλήθειες, που σε πολλούς φαίνονται παράδοξες, γιατί μάθανε την ψεύτικη ιστορία,
αποκαλύπτει σ’ ένα του βιβλίο ο κ. Ιωάννης Ρωμανίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης,
με τον τίτλο “Ρωμηοσύνη”.
Ο κ. Ι. Ρωμανίδης βαθύτατα Ρωμηός, γεννημένος στην Καππαδοκία, μεγαλωμένος στην Αμερική εκεί
σπούδασε και ήταν καθηγητής. Αντιμετώπισε από προσωπικά του βιώματα την νοθεία της ιστορίας μας.
Αναζήτησε την σκοπιμότητα, μελέτησε πηγές και κατέληξε σ’ ωρισμένα συμπεράσματα. Τέλος,
αποκάλυψε στα βιβλία του την ιστορική απάτη, που γίνεται.
Ψάχνοντας στα κείμενα βρήκε πώς δυο μεγάλοι άνθρωποι ο Αργύρης Εφταλιώτης και ο δικός μας
Κωστής Παλαμάς είχανε, στο καιρό τους, καταγγείλει τούτη την νοθεία. Μιλώντας γι’ αυτό βρήκαμε πολύ
ενδιαφέρον. Έτσι σκέφτηκα πώς θα έπρεπε να βγουν τούτες οι αλήθειες στη δημοσιότητα. Έθεσα το
θέμα στο συμβούλιο του συλλόγου “Κωστής Παλαμάς”, που με χαρά δέχθηκε να οργανώση μια διάλεξη
στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, στην καρδιά της δυτικής Ρούμελης, όπου ο διακεκριμένος καθηγητής