SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
1
Семинар - 2 Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн
I. Сорил
Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу.
1. Бараг бүх үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнийг ................. хянаж боловсруулдаг.
а. Засгийн газар b. Хувийн бизнесийн байгууллагууд c. Бие даасан үйлчлүүлэгч
2. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээг тооцохдоо ....
a. Бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний зардалд зарцуулсан мөнгөн дүнг
хооронд нь нэмээд мөн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс олсон орлогыг нэмнэ.
b. Бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний зардалд зарцуулсан мөнгөн дүнгээс
үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс олсон орлогыг хасна.
c. Үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс олсон орлогоос бараа бүтээгдэхүүн болон
үйлчилгээний зардлыг хасна.
d. Бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээнд зарцуулсан зардлыг хооронд нь нэмнэ.
3. Аль тэнцэтгэл зөв бэ?
а. ДНБ - Элэгдэл= Дотоодын цэвэр бүтээгдэхүүн
b. ДЦБ - Элэгдэл=ДНБ
c. ДНБ + ДЦБ = Элэгдэл
4. Доорх өгөгдлүүдээс ...............-с бусад нь шууд бус бизнесийн татвар юм.
a. Цалингийн татвар
b. Онцгой татвар
c. Бизнесийн хөрөнгийн татвар
d. Байгууллагын орлогын татвар
5. Мексик орны ДНБ 700, Элэгдэл нь 100, харин Италид ДНБ 740 харин Элэгдэл нь 180
байвал, ихэнх эдийн засагчид .............................................. гэж үзэх болно.
a. Италийн хувьд үр дүнтэй жил болсон
b. Мексикийн хувьд үр дүнтэй жил болcон.
c. Аль улсын хувьд үр дүнтэй жил болсоныг тодорхойлж хэлэх арга байхгүй
6. Хамгийн бага үзүүлэлттэйгээс нь хамааруулан дарааллуулвал, доорхоос аль нь зөв бэ?
a. ДНБ, ДЦБ, үндэсний орлого
b.ДЦБ, ДНБ, үндэсний орлого
c. Үндэсний орлого, ДЦБ, ДНБ
d. Үндэсний орлого, ДНБ, ДЦБ
e. ДНБ, үндэсний орлого, ДЦ
f. ДЦБ, үндэсний орлого, ДНБ
2
7. Доорхоос аль нь ҮНБ-д тооцогддог вэ?
a. Нийгмийн аюулгүй байдлыг хянах газар тэтгэврийн насныхныг хариуцдаг
b. Авто замын барилгын ажил дээрхи засгийн газрын хөрөнгийн зарцуулалт
c. Агаарын тээврийн билетэнд зарцуулах мөнгө
d. Шинэ оффис хүрээлэн барих компаний хөрөнгийн зарцуулалт
8. ДНБ-ий хөрөнгө оруулалтын салбaрт доорхоос аль нь байх вэ?
а. Шинэ үйлдвэрийн худалдан авалт
b. Mobil Oil-ын 100 хувьцааг худалдан авах
c. 10 жилийн настай оффисын барилгыг худалдан авах
d. Засгийн газрын бондоос худалдан авах
9. Ямар үед инфляци үүсэх вэ?
a. Бодит ДНБ нь ДНБ-ээс хурдацтайгаар нэмэгдэх
b. ДНБ нь бодит ДНБ-ээс хурдацтайгаар нэмэгдэх
c. ДНБ болон бодит ДНБ ижил хэмжэээгээр нэмэгдэх
d. ДНБ болон бодит ДНБ-ий хурдацтай нэмэгдэх байдлыг хэлэх арга байхгүй
10. Доорх өгөгдлүүдээс аль нь ҮНБ-ий бүрэлдэхүүнд тооцогдох вэ?
a. Гэр ахуйн бүтээгдэхүүн
b. Хууль бус, хориотой бүтээгдэхүүн
c. Чөлөөт цаг
d. Засгийн газрын зардал
11. Аль мэдээлэл нь зөв бэ?
a. ДНБ нь бидний юу үйлдвэрлэснээс гадна, хэр их үйлдвэрлэл явуулсаныг
харуулдаг
b. ДНБ нь бидний юу үйлдвэрлэсэн болон хэр их үйлдвэрлэл явуулсаныг аль
алиныг харуулдаггүй
c. ДНБ нь бидний юу үйлдэрлэж байгааг харуулдаг
d. ДНБ нь бидний хэр их үйлдвэрлэл явуулсаныг харуулдаг
12. Нэг хүнд ноогдох ҮНБ -ийг ................ олдог.
a. Хүн амын тоог бодит ҮНБ-д хувааж
b. Бодит ҮНБ-ийг хүн амын тоонд хувааж
c. Хүн амын тоог бодит ҮНБ дээр нэмж
d. Бодит ҮНБ-ийг хүн амын тоогоор үржүүлэх
II. Бодлого
1. Доор өгөгдсөн мэдээллийн дагуу, ДЦБ болон үндэсний орлогыг тооц:
ДНБ = 5 их наяд $, Шууд бус бизнесийн татвар 3000 тэрбум $, Элэгдэл=500 тэрбум $.
2. Хэрэв үндэсний орлого 3 их наяд $, элэгдэл 400 тэрбум $ болон шууд бус бизнесийн татвар
300 тэрбум $ болДЦБ болон ДНБ хэр их байх вэ?
3. Хэрэв хөдөлмөрийн хөлс, цалин болон нэмэлт хөнгөлөлт нь нийлээд 3 их наяд $, ашиг 400
тэрбум $, хүү 200 тэрбум $, газрын төлбөр 100 тэрбум $, ээлэгдэл 400 тэрбум $ бөгөөд шууд
бизнесийн татвар 300 тэрбум $ бол үндэсний орлого, ҮЦБ болон ҮНБ-ийг ол.
4. Хэрэглээний зардал зардал 3 их наяд $, хөрөнгө оруулалт 800 тэрбум $, засгийн газрын зардал
1.2 их наяд $, бөгөөд цэвэр экспорт 900 тэрбум $ бол ДНБ хэд вэ
3
5. ҮНБ 1986 оноос 1989 онд 4 их наяд $-с 5 их наяд $ болж нэмэгдсэн. ҮНБ-ий үнийн индекс
1989 онд 120 байсан. 1989 оны бодит ҮНБ-ийг ол. 1986-1989 оны хоорондох бодит ҮНБ-ий
хувийн өсөлтийг ол.
6. Хүн ам 100 сая болон ДНБ 2 их наяд байх үеийн нэг хүнд ноогдох ҮНБ-ийг ол.
Семинар - 3 Инфляци
I.Сорил
Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу.
1. Үнийн ерөнхий түвшин буурах үзэгдлийг
a. Инфляци
b. Дефляци
c. Стагфляци
d. Агфляци
2. Инфляци ерөнхийдөө ................... бий болдог.
a. Дайны үед
b. Дайнаас өмнөх үед
c. Хямралын үед
d. Тайван цагийн үед
3.Уламжлал ёсоор, инфляциар үүссэн хохирол ................................... нөлөөлсөөр байсан.
a. Тогтмол татвар төлөгч зээл олгогчид болон хүмүүст
b. Тогтмол татвар төлдөг зээлдэгчид болон бусад хүмүүст
c. Зээл олгогчид болон зээлдэгчдэд
4.Аж ахуй эрхлэгчид ерөнхийдөө инфляцийн үед ..............................
a. Хохирдог
b. Ашиг олдог
c. Хохирдог мөн ашиг олдог
5.Зээл олгочид инфляцийг .......... үед сайн ажилладаг.
a. Урьдчилан мэдсэн
b. Урьдчилан мэдээгүй
c. Урьдчилан мэдсэн болон мэдээгүй аль ч
6.Бизнесийн хүмүүс бага зэргийн ................. таатай байдаг харин бага зэргийн ..............таагүй
байдаг.
a. Инфляци, дефляци
b. Дефляци, инфляци
7.Инфляцийн хямрал анх .............. үүссэн.
a. 1950 онуудад
b. 1960 онуудад
c. 1970 онуудад
d. 1980 онуудад
4
8.Эрэлтийн инфляци нь:
a. Нефтийн үнэ өссөнөөс
b. Ажиллагсадын цалин өссөнөөс
c. Ажилгүйдлийн түвшин өссөнөөс
d. Мөнгөний нийлүүлэлт хэт нэмэгдсэнээс үүснэ
9.Урьдчилан таамаглах боломжгүй инфляцийн улмаас гарах аз туршилтын өсөлтөд
нөлөөлөх хүчин зүйл нь:
а.Банк өөрийн олгосон зээлд аз туршилтын шагнал олгох
b.Тогтмол орлоготой хүмүүст өгөх шилжих төлбөрийг засгийн газраас индексжүүлэх
арга хэмжээ авах
c. Банкнаас тогтмол бус орлоготой үл хөдлөх хөрөнгийг худалдахыг эрмэлзэх
d. Инфляцийн үед үнэгүйдэлд ордоггүй актив хэлбэрээр мөнгөө хадгалах гэсэн
хүмүүсийн эрмэлзэл
e. Өмнөх бүх хариулт зөв
10. Урьдчилан таамаглах боломжгүй инфляци гарах шалтгаан нь:
а.Эдийн засгийн хохирол байхгүй
b.Эдийн засгийн үр ашиг буурсан
c.Орлого болон баялгийг дахин хуваарилсан
d. Зөвхөн б ба в хариултууд зөв
e. Өмнөх бүх хариултууд буруу
11. Инфляцийн эсрэг авч явуулах сангийн бодлого нь дараах байдлаар хэрэгжинэ.
a. Татварын орлогыг өсгөж улсын зардлыг бууруулах
b. Татварын орлого улсын зардал хоёрыг хоёуланг өсгөх
c. Татварын орлого улсын зардал хоёуланг бууруулах
d. Татварын орлогыг бууруулж улсын зардлыг өсгөх
II. Бодлого
1.2000 онд ХҮИ 110%, 2001 онд 123%, 2002 онд 131%, байсан бол 2001 ба 2002 оны
инфляцийн түвшинг тодорхойл.
2. Бодлого 4. Эдийн засагт дараах хоёр төрлийн барааг хэрэглэдэг бөгөөд тэдгээрийн үнэ ба
хэрэглээний сагсанд эзлэх хувийн жин дараах байдлаар өгөгдсөн.
Он А бүтээгдэхүүн Б бүтээгдэхүүн
Хэрэглээнд
Эзлэх хувь
Үнэ Хэрэглээнд
Эзлэх хувь
Үнэ
2002 70% 250 30% 500
2003 60% 240 40% 550
а. Дээрх мэдээллийг ашиглан 2002 оныг суурь жил болгож жил бүрийн хэрэглээний үнийн
индексийг тооцно уу.
5
б. 2003 оны инфляцийг түвшинг тооцно уу.
Семинар - 4 Ажилгүйдэл
I. Сорил
Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу.
1. Ажилгүйдлийн хэвийн түвшин бодитоос юугаар ялгагддагг вэ?
a. Мөчлөгийн ажилгүйдлийн хэмжээгээр
b. Шилжилтийн ажилгүйдлийн хэмжээгээр
c. Бүтцийн ажилгүйдлийн хэмжээгээр
d. Ямар ч ялгаа байхгүй
2. Үйлдвэрлэлийн техник, технологийн хөгжлийн улмаас үүсэн гарах ажилгүйдэл
a. Шилжилтийн ажилгүйдэл
b. Бүтцийн ажилгүйдэл
c. Мөчлөгийн ажилгүйдэл
3. Ажилгүйдлийн түвшинд дараахаас аль нь нөлөөлөхгүй вэ?
a. Үйлдвэрчний Эвлэлийн Байгууллагын үйл ажиллагаа
b. Хөдөлмөрийн биржийн үйл ажиллагаа
c. Цалингийн хэмжээ
d. Зээлийн хэмжээ
4.Өнөөгийн хотын оршин суугчдын хувьд гол асуудал нь ....................... болоод байна.
a. Залхуурал
b. Ажлын байрны хомсдол
c. Хэт их засгийн газрын тусламж
d. Аль нь ч биш
5. ДНБ-ий алдагдалыг ................. олдог.
a. Боломжит ДНБ-ээс бодит ДНБ-ийг хасаж
b. Бодит ДНБ-ээс боломжит ДНБ-ийг хасаж
c. Боломжит ДНБ дээр бодит ДНБ-ийг нэмж
d. Аль нь ч биш
6. Ажилгүйдлийн хэмжээ өсөхөд, ДНБ-ий алдагдал....................
a. Өснө
b. Унана
c. Хэвэндээ байна
d. Аль нь ч биш
7.Ажилгүйдлийн хэмжээг ..................... тооцож олдог.
a. Үндэсний Статистикийн хорооноос
b. Хөдөлмөр ,нийгэм хангамжийн газраас
c. Худалдаа аж үйлдвэрийн яамнаас
d. Санхүү яамнаас
8.Хэрэв ажилгүчүүдийн тоо хэмжээ хэвэндээ байгаад, хөдөлмөрийн зах зээл дээр
хүмүүсийн тоо нэмэгдээд байвал.........................
a. Ажилгүйдлийн хэмжээ өснө
b. Ажилгүйдлийн хэмжээ буурна
c. Ажилгүйдлийн хэмжээ хэвэндээ байна
6
d. Ажилгүйдлийн хэмжээнд ямар өөрчлөлт гарахыг тодорхойлох хангалттай мэдээлэл алга
9.Аль мэдээлэл зөв бэ?
a. Либерал үзэлтэн болон консерватив үзэлтэн хоёулаа албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ
маш өндөр байгааг мэдэрдэг
b. Либерал үзэлтэн болон консерватив үзэлтэн хоёулаа албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ
маш бага байгааг мэдэрдэг
c. Либерал үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ маш өндөр байгаад итгэлтэй байдаг
бол консерватив үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ бага байгаад итгэдэг
d. Консерватив үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ маш өндөр байгаад итгэлтэй
байдаг бол либерал үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ бага байгаад итгэдэг
10. Хөдөлмөрийн хүчин дэх залуу хүмүүсийн хүчтэй оролцоо ............................
a. Ажилгүйдлийн хэмжээг өсөхөөс сэргийлэх түлхэц болдог
b. Ажилгүйдлийн хэмжээг буурахаас сэргийлэх түлхэц болдог
c. Ажилгүйдлийн түвшинд нөлөөлөл үзүүлдэггүй
d. Ажилгүйдлийн түвшинд тодорхой бус нөлөө үзүүлдэг
11.Аль мэдээлэл зөв бэ?
a. Сүүлийн хорин хэдэн жилд ажилгүйдлийн хэмжээн дэх өсөлт нэмэгдсэн
b. Хар арьстнуудын ажилгүйдлийн хэмжээ цагаан арьстнуудынхаас хоёр дахин илүү болсон
c. Албан ёсны ажилгүйдлийн хэмжээ ажил хайхаас шантарсан хүмүүсийн тоог хамруулдаг
d. Аль нь ч биш
12.Артур Оукений хуулиар ажилгүйдлийн түвшинг 1% өсгөхөд бодит үндэсний нийт
бүтээгдэхүүний хурдац хэдэн хувиар буурах вэ?
a. 1%
b. 1,5%
c. 2%
d. 2,5%
II. Бодлого
1. Хэрэв ажилгүйдэл 7 хувьтай байвал мөчлөгийн ажилгүйдэл хэр их байх вэ?
2. Өгөгдсөн мэдээллийг ашиглан ажилгүйдлийн хэмжээг ол: 8 сая ажилгүйчүүд; 117 сая ажилтай
хүмүүс.
3. Өгөгдсөн мэдээллээс авч үзэхэд, хичнээн хүн хөдөлмөрийн зэх зээлд байна вэ? 3 сая хүн
ажилгүйдлийн даатгалд хамрагдсан, 7 сая хүн албан ёсны ажилгүй; 2 сая хүн ажил хайхаас
шантарсан мөн 110 сая хүн ажлын байртай.
4. Хэрэв бодит ДНБ 4.400, БоломжитҮНБ 4.600 бол ҮНБ-ий алдагдал ямар байх вэ?
5. Тухайн эдийн засагт ажилгүйдлийн түвшин хэвийн түвшинээсээ 1 хувиар давахад бодит
үйлвэрлэлийн хэмжээ боломжит буюу потенциаль түвнээсээ 2.5 хувиар буурдаг, тухайн жилд
ажилгүйдлийн түвшин 6.7%, хэвийн түвшин 5%, боломжит ДНБ 76200.2 тэрбум дол байсан
бол бодит ДНБ-ийг тооцно уу
6. 2003-онд МУ-д хөдөлмөрийн насны хүн ам 1440,2 ЭЗ-ийн идэвхтэй хүн ам 1025.2 ажиллагсад
нь 957.5 байсан бол 2003-оны ажилгүйдлийн түвшин, ажил эрхлэлтийн түвшин, ажиллах
хүчний оролцооны түвшинг ол.
7
Семинар - 5 Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт
I.Сорил
Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу.
Нийт эрэлт
1.Нийт эрэлт нь:
а. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ худалдан авахаар төлөвлөсөн нийт зардал
b. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ худалдан авахад гаргасан зардал
c. Нийт хөрөнгө оруулалтын зардал
d. Хэрэглээний нийт зардал
2. Нийт эрэлтийн хамгийн том бүрдэл хэсэг нь:
а. Хөрөнгө оруулалтын зардал
b. Цэвэр экспорт
c. Улсын худалдан авалтын зардал
d. Хэрэглээний зардал
3. Нийт эрэлтийн муруй дараах нөхцлүүдийн алинд дээшлэх вэ?
а.Үнийн түвшин буурвал
b. Үнийн түвшин нэмэгдвэл
c. Үйлдвэрлэлийн илүүдэл хүчин чадал нэмэгдсэн
d. үндэсний мөнгөний нэгжийн валюттай харьцах ханш буурвал
4. Нийт эрэлтийн муруйн баруун тийш шилжих шилжилт нь дараах
өөрчлөлтүүдийн алиныг нь илэрхийлэхгүй вэ?
а. Үнийн түвшин ба бодит ҮНБ –ний хэмжээ нэгэн зэрэг өссөнийг
b. Бодит ҮНБ-ний хэмжээ өсөхгүй байхад үнийн түвшин өссөнийг
c. Үнэ өсөөгүй байхад бодит ҮНБ-ний хэмжээ буурсаныг
5. Нийт эрэлт:
а. Янз бүрийн үнийн түвшинд олж авахыг эрмэрзэж буй бараа үйлчилгээний
нийт тоо хэмжээ
b. Бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүн өөрчлөгдөж байхад үнэ өөрчлөгдөхгүй
тогтмол байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэсэг
c. Бүрэн ажил эрхлэлтийн үе дэх эдийн засгий нөхцөл байдалтай тохирч
байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн босоо хэсэг
6. Нийт эрэлтийн муруй баруун ба зүүн тийш шилжихэд үр дүн адил байна.
Хэрэв:
а. Энэ шилжилт нь нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэвтээ хэрчимд гарвал
b. Энэ шилжилт нь нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн босоо хэрчимд гарвал
c. Энэ шилжилт нь нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн завсрын хэрчимд гарвал
d. Эдийн засаг уналтанд орвол
7. Хэрэв импортын бүтээгдэхүүний үнэ өсвөл энэ нь :
а. Нийт нийлүүлэлт буурсанаас
b. Нийт нийлүүлэлт өссөнөөс
8
c.Нийт эрэлт өссөнөөс
d.Нийт эрэлт буурсанаас
8.Хэрэв нийт эрэлтийн хэмжээ бүрэн ажил эрхлэлтийн үед хүрсэн ҮНБ-ний
түвшинг давж байвал энэ үед эдийн засагт:
а. Санхүүгийн хязгаарлалт байна
b. Инфляцийн зөрүү байна
c. Нийт эрэлт ба нийлүүлэлтийн хоорондын тэнцвэр ажиглагдана
Нийт нийлүүлэлт
1. Нийт нийлүүлэлтийн муруй нь:
а. Үнийн ерөнхий түвшин болон бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ худалдан авахаар
төлөвлөсөн нийт зардал хоёрын хоорондох хамаарлыг
b.Үнийн ерөнхий түвшин болон үйлдвэрлэгдсэн бодит ДНБ-ний хэмжээ хоёрын
хоорондох хамаарлыг
c. ДНБ- ний үйлдвэрлэгдсэн болон хэрэглэсэн хэмжээнүүдийн хоорондох хамаарлыг
илэрхийлдэг.
2. Нийт нийлүүлэлтийн муруй дээрх завсрын хэрчим нь:
а. Эерэг налалттай
b. Сөрөг налалттай
c. Босоо шугамаар илэрхийлэгднэ
d. Хэвтээ шугамаар илэрхийлэгднэ
3. Нийт нийлүүлэлтийн муруй дээрх Кейнсийн хэрчим нь:
а. Эерэг налалттай
b. Сөрөг налалттай
c. Босоо шугамаар илэрхийлэгдэнэ
d. Хэвтээ шугамаар илэрхийлэгднэ
4. Хэзээ нийт нийлүүлэлтийн сонгодог онолын хэрчим нь босоо шулуун
хэлбэртэй байдаг вэ?
а. Урт болон богино хугацаанд
b. Урт болон богино хугацааны алинд нь ч биш
c. Зөвхөн богино хугацаанд
d. Зөвхөн урт хугацаанд
5.Хэрэв үйлдвэрлэгчдэд ногдуулах татварын хэмжээ нэмэгдвэл:
а. Нийт эрэлт буурч, нийт нийлүүлэлт өөрчлөгдөхгүй
b. Нийт нийлүүлэлт буурч, нийт эрэлт өөрчлөгдөхгүй
c. Нийт эрэлт болон нийт нийлүүлэлт буурна
d. Нийт нийлүүлэлт болон нийт эрэлт өснө
6.Хэрэв төрөөс хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах шаардлагыг чангатгасан бол энэ нь:
а. Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт нийлүүлэлтийн муруй баруун
тийш шилжихэд хүрнэ
b.Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт нийлүүлэлтийн муруй зүүн тийш
шилжнэ
c.Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт эрэлтийн муруй баруун тийш шилжихэд
хүрнэ
d.Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт эрэлтийн муруй зүүн тийш шилжихэд
хүрнэ
9
7. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн Кейнсийн хэрчим:
a. Бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүн өөрчлөгдөж байхад үнэ өөрчлөгдөхгүй тогтмол
байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэсэг
b. Бүрэн ажил эрхлэлтийн үе дэх эдийн засгийн нөхцөл байдалтай тохирч байдаг
нийлмэл нийлүүлүүлэлтийн муруйн босоо хэсэг
c. Янз бүрийн үнийн түвшинд олж авахыг эрмэлзэж буй бараа үйлчилгээний нийт тоо
хэмжээ
8. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн Сонгодог хэрчим:
a. Бүрэн ажил эрхлэлтийн үе дэх эдийн засгийн нөхцөл байдалтай тохирч байдаг нийлмэл
нийлүүлэлтийн муруйн босоо хэсэг
b. Бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүн өөрчлөгдөж байхад үнэ өөрчлөгдөхгүй тогтмол байдаг
нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэсэг
c. Янз бүрийн үнийн түвшинд олж авахынг эрмэлзэж буй бараа үйлчилгээний нийт тоо
хэмжээ
9. Хэрэв үнийн түвшин өсч, үйлдвэрлэл унаж байгаа бол энэ нь:
a. Нийлмэл эрэлтийн муруйн баруун тийш шилжих шилжилт
b. Нийлмэл эрэлтийн муруйн зүүн тийш шилжих шилжилт
c. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн баруун шилжих шилжих шилжилт
d. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн зүүн тийш шилжих шилжилт
10.Нийт нийлүүлэлтийн муруйн дундаж хоорондын завсар нь:
a. Эерэг налуутай байна
b. Эсрэг налуутай байна
c. Босоо шугамаар дүрслэгдсэн байна
d. Хэвтээ шугамаар дүрслэгдсэн байна
II. Бодлого
1. Хүснэгт .1-д нийлмэл эрэлтийн үндсэн бүрдэл хэсгүүдийн өөрчлөлтөнд нөлөөлдөг үнийн
бус хүчин зүйлсүүдийг харуулав.
Хүснэгтийг гүйцээж бөглө. Хоёр дахь багананд нийлмэл эрэлтийн бүрдэл хэсгүүдийг,
гурав дахь багананд тэдгээрийн өөрчлөлтийн шинж чанарыг тус тус тодорхойлж бич. (+)
өсөлт, (-) бууралт
Хүснэгт 1.
Нийлмэл
эрэлтийн бүрдэл
хэсэг
Өөрчлөлт
а. Хүн амын өсөлт Хэрэглээ (+)
b. Мөнгөний нийлүүлэлтийн багасалт _________ _______
c. Орлогын татварын өсөлт _________ _______
d. Бусад орон дахь хүлээгдэж буй ханшны өсөлт _________ _______
e. Орон сууцны үнийн өсөлт _________ _______
f. Эдийн засаг дахь хүлээгдэж буй ханшны өсөлт _________ _______
2. Нийт нийлүүлэлтийн талаарх мэдээлэл хүснэгтэд өгөгджээ.
10
Бодит ДНБ-ий нийлүүлэлт (Тэрбум ) Үнийн түвшин(Үнийн индекс)
400 300
400 250
300 200
200 150
100 150
Өгөгдлийг ашиглан нийт нийлүүлэлтийн муруйг байгуулан хэт богино хугацааны, богино
хугацааны, урт хугацааны хэрчмүүдийг харуулна уу
3. Нэгэн эдийн засгийн хаалттай ба нээлттэй байх үеийн нийт эрэлтийн талаарх мэдээллийг
ашиглан дараах хүснэгтийг гүйцээж бөглөнө үү?
Он Cp Gp Ip ADc EX IM NX ADo
1997 10000 12050 1950 24000 A 3000 B 22950
1999 C 11100 5400 28000 2100 3000 -900 27100
2000 12300 D 6200 32000 3050 3000 +50 32050
2001 16500 E 7550 F G 3000 -100 35900
2002 22000 10200 7800 40000 2750 H I 39750
2003 28150 7750 8100 44000 3200 3000 +200 44200
2004 30700 8700 8600 J 2850 3000 -150 K
2005 37050 6000 L M 2900 N -100 51900

More Related Content

What's hot (19)

Olympiad 2010
Olympiad 2010Olympiad 2010
Olympiad 2010
 
Mac ecs4.2021
Mac ecs4.2021Mac ecs4.2021
Mac ecs4.2021
 
Olympiad 2006
Olympiad 2006Olympiad 2006
Olympiad 2006
 
Mac ecs10.2021
Mac ecs10.2021Mac ecs10.2021
Mac ecs10.2021
 
Mac ecs3.2021
Mac ecs3.2021Mac ecs3.2021
Mac ecs3.2021
 
Macroeconomics - shalgalt -1,2
Macroeconomics - shalgalt -1,2Macroeconomics - shalgalt -1,2
Macroeconomics - shalgalt -1,2
 
Mac ecs5.2021
Mac ecs5.2021Mac ecs5.2021
Mac ecs5.2021
 
Mac ecs2.2021 h
Mac ecs2.2021 hMac ecs2.2021 h
Mac ecs2.2021 h
 
Mac ecs6.2021h
Mac ecs6.2021hMac ecs6.2021h
Mac ecs6.2021h
 
Econom.s10
Econom.s10Econom.s10
Econom.s10
 
Mac ecs5.2021h
Mac ecs5.2021hMac ecs5.2021h
Mac ecs5.2021h
 
Macro l2. 2021 2022
Macro l2. 2021 2022Macro l2. 2021 2022
Macro l2. 2021 2022
 
Ddcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicsDdcbe114 olympics
Ddcbe114 olympics
 
Macro l 2
Macro l 2Macro l 2
Macro l 2
 
Mac ecs9.2021
Mac ecs9.2021Mac ecs9.2021
Mac ecs9.2021
 
Mac ecs9.2021h
Mac ecs9.2021hMac ecs9.2021h
Mac ecs9.2021h
 
Econom.s9
Econom.s9Econom.s9
Econom.s9
 
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-1
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-1Макро эдийн засаг семинар ажилбар-1
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-1
 
11 анги
11 анги11 анги
11 анги
 

Similar to Seminar 2, 3, 4, 5

Ddcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicsDdcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicssisizoloo
 
Ddcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicsDdcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicssisizoloo
 
Эдийн-засаг.docx
Эдийн-засаг.docxЭдийн-засаг.docx
Эдийн-засаг.docxOkBala
 
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2Ikhzasag SEZS
 
MIE.S2 2022-2023on.pdf
MIE.S2 2022-2023on.pdfMIE.S2 2022-2023on.pdf
MIE.S2 2022-2023on.pdfssuserca5598
 
Mie.s4 2020 2021on
Mie.s4 2020 2021onMie.s4 2020 2021on
Mie.s4 2020 2021onhicheel2020
 
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4Ikhzasag SEZS
 

Similar to Seminar 2, 3, 4, 5 (17)

Ddcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicsDdcbe114 olympics
Ddcbe114 olympics
 
Ddcbe114 olympics
Ddcbe114 olympicsDdcbe114 olympics
Ddcbe114 olympics
 
Эдийн-засаг.docx
Эдийн-засаг.docxЭдийн-засаг.docx
Эдийн-засаг.docx
 
Mac ecs2.2021
Mac ecs2.2021Mac ecs2.2021
Mac ecs2.2021
 
Economics.s13
Economics.s13Economics.s13
Economics.s13
 
Mac ecs10.2021h
Mac ecs10.2021hMac ecs10.2021h
Mac ecs10.2021h
 
Mac ecs11.2021
Mac ecs11.2021Mac ecs11.2021
Mac ecs11.2021
 
Seminar 13-16
Seminar 13-16Seminar 13-16
Seminar 13-16
 
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-2
 
Econom.s8
Econom.s8Econom.s8
Econom.s8
 
MIE.S2 2022-2023on.pdf
MIE.S2 2022-2023on.pdfMIE.S2 2022-2023on.pdf
MIE.S2 2022-2023on.pdf
 
Seminar 9 - 12
Seminar 9 - 12Seminar 9 - 12
Seminar 9 - 12
 
Mie.s4 2020 2021on
Mie.s4 2020 2021onMie.s4 2020 2021on
Mie.s4 2020 2021on
 
Economics.s15
Economics.s15Economics.s15
Economics.s15
 
Bie daalt 2
Bie daalt  2Bie daalt  2
Bie daalt 2
 
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-4
 
Mac ecs7.2021
Mac ecs7.2021Mac ecs7.2021
Mac ecs7.2021
 

More from hicheel2020

More from hicheel2020 (20)

Maceconl2.2020 2021
Maceconl2.2020 2021Maceconl2.2020 2021
Maceconl2.2020 2021
 
Mac ecs1.2021h
Mac ecs1.2021hMac ecs1.2021h
Mac ecs1.2021h
 
Mac ecs1.2021
Mac ecs1.2021Mac ecs1.2021
Mac ecs1.2021
 
Maceconl1
Maceconl1Maceconl1
Maceconl1
 
Macro l1.2020 2021
Macro l1.2020 2021Macro l1.2020 2021
Macro l1.2020 2021
 
Seminar 10. 2020 2021on
Seminar 10. 2020 2021onSeminar 10. 2020 2021on
Seminar 10. 2020 2021on
 
Seminar 11. 2020 2021on -h
Seminar 11. 2020 2021on -hSeminar 11. 2020 2021on -h
Seminar 11. 2020 2021on -h
 
Sbeul16.2020 2021
Sbeul16.2020 2021Sbeul16.2020 2021
Sbeul16.2020 2021
 
S11a
S11aS11a
S11a
 
S8
S8S8
S8
 
Seminar 7a
Seminar 7aSeminar 7a
Seminar 7a
 
Sbeul6.2020 2021
Sbeul6.2020  2021Sbeul6.2020  2021
Sbeul6.2020 2021
 
Seminar5aa
Seminar5aaSeminar5aa
Seminar5aa
 
Seminar5a
Seminar5aSeminar5a
Seminar5a
 
Seminar3aa
Seminar3aaSeminar3aa
Seminar3aa
 
Sel5.2020
Sel5.2020Sel5.2020
Sel5.2020
 
Sel4.2020
Sel4.2020Sel4.2020
Sel4.2020
 
Sbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 onSbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 on
 
Sbeul3.2019 2020
Sbeul3.2019   2020Sbeul3.2019   2020
Sbeul3.2019 2020
 
Sbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 onSbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 on
 

Seminar 2, 3, 4, 5

  • 1. 1 Семинар - 2 Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн I. Сорил Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу. 1. Бараг бүх үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнийг ................. хянаж боловсруулдаг. а. Засгийн газар b. Хувийн бизнесийн байгууллагууд c. Бие даасан үйлчлүүлэгч 2. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээг тооцохдоо .... a. Бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний зардалд зарцуулсан мөнгөн дүнг хооронд нь нэмээд мөн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс олсон орлогыг нэмнэ. b. Бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний зардалд зарцуулсан мөнгөн дүнгээс үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс олсон орлогыг хасна. c. Үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс олсон орлогоос бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний зардлыг хасна. d. Бараа бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээнд зарцуулсан зардлыг хооронд нь нэмнэ. 3. Аль тэнцэтгэл зөв бэ? а. ДНБ - Элэгдэл= Дотоодын цэвэр бүтээгдэхүүн b. ДЦБ - Элэгдэл=ДНБ c. ДНБ + ДЦБ = Элэгдэл 4. Доорх өгөгдлүүдээс ...............-с бусад нь шууд бус бизнесийн татвар юм. a. Цалингийн татвар b. Онцгой татвар c. Бизнесийн хөрөнгийн татвар d. Байгууллагын орлогын татвар 5. Мексик орны ДНБ 700, Элэгдэл нь 100, харин Италид ДНБ 740 харин Элэгдэл нь 180 байвал, ихэнх эдийн засагчид .............................................. гэж үзэх болно. a. Италийн хувьд үр дүнтэй жил болсон b. Мексикийн хувьд үр дүнтэй жил болcон. c. Аль улсын хувьд үр дүнтэй жил болсоныг тодорхойлж хэлэх арга байхгүй 6. Хамгийн бага үзүүлэлттэйгээс нь хамааруулан дарааллуулвал, доорхоос аль нь зөв бэ? a. ДНБ, ДЦБ, үндэсний орлого b.ДЦБ, ДНБ, үндэсний орлого c. Үндэсний орлого, ДЦБ, ДНБ d. Үндэсний орлого, ДНБ, ДЦБ e. ДНБ, үндэсний орлого, ДЦ f. ДЦБ, үндэсний орлого, ДНБ
  • 2. 2 7. Доорхоос аль нь ҮНБ-д тооцогддог вэ? a. Нийгмийн аюулгүй байдлыг хянах газар тэтгэврийн насныхныг хариуцдаг b. Авто замын барилгын ажил дээрхи засгийн газрын хөрөнгийн зарцуулалт c. Агаарын тээврийн билетэнд зарцуулах мөнгө d. Шинэ оффис хүрээлэн барих компаний хөрөнгийн зарцуулалт 8. ДНБ-ий хөрөнгө оруулалтын салбaрт доорхоос аль нь байх вэ? а. Шинэ үйлдвэрийн худалдан авалт b. Mobil Oil-ын 100 хувьцааг худалдан авах c. 10 жилийн настай оффисын барилгыг худалдан авах d. Засгийн газрын бондоос худалдан авах 9. Ямар үед инфляци үүсэх вэ? a. Бодит ДНБ нь ДНБ-ээс хурдацтайгаар нэмэгдэх b. ДНБ нь бодит ДНБ-ээс хурдацтайгаар нэмэгдэх c. ДНБ болон бодит ДНБ ижил хэмжэээгээр нэмэгдэх d. ДНБ болон бодит ДНБ-ий хурдацтай нэмэгдэх байдлыг хэлэх арга байхгүй 10. Доорх өгөгдлүүдээс аль нь ҮНБ-ий бүрэлдэхүүнд тооцогдох вэ? a. Гэр ахуйн бүтээгдэхүүн b. Хууль бус, хориотой бүтээгдэхүүн c. Чөлөөт цаг d. Засгийн газрын зардал 11. Аль мэдээлэл нь зөв бэ? a. ДНБ нь бидний юу үйлдвэрлэснээс гадна, хэр их үйлдвэрлэл явуулсаныг харуулдаг b. ДНБ нь бидний юу үйлдвэрлэсэн болон хэр их үйлдвэрлэл явуулсаныг аль алиныг харуулдаггүй c. ДНБ нь бидний юу үйлдэрлэж байгааг харуулдаг d. ДНБ нь бидний хэр их үйлдвэрлэл явуулсаныг харуулдаг 12. Нэг хүнд ноогдох ҮНБ -ийг ................ олдог. a. Хүн амын тоог бодит ҮНБ-д хувааж b. Бодит ҮНБ-ийг хүн амын тоонд хувааж c. Хүн амын тоог бодит ҮНБ дээр нэмж d. Бодит ҮНБ-ийг хүн амын тоогоор үржүүлэх II. Бодлого 1. Доор өгөгдсөн мэдээллийн дагуу, ДЦБ болон үндэсний орлогыг тооц: ДНБ = 5 их наяд $, Шууд бус бизнесийн татвар 3000 тэрбум $, Элэгдэл=500 тэрбум $. 2. Хэрэв үндэсний орлого 3 их наяд $, элэгдэл 400 тэрбум $ болон шууд бус бизнесийн татвар 300 тэрбум $ болДЦБ болон ДНБ хэр их байх вэ? 3. Хэрэв хөдөлмөрийн хөлс, цалин болон нэмэлт хөнгөлөлт нь нийлээд 3 их наяд $, ашиг 400 тэрбум $, хүү 200 тэрбум $, газрын төлбөр 100 тэрбум $, ээлэгдэл 400 тэрбум $ бөгөөд шууд бизнесийн татвар 300 тэрбум $ бол үндэсний орлого, ҮЦБ болон ҮНБ-ийг ол. 4. Хэрэглээний зардал зардал 3 их наяд $, хөрөнгө оруулалт 800 тэрбум $, засгийн газрын зардал 1.2 их наяд $, бөгөөд цэвэр экспорт 900 тэрбум $ бол ДНБ хэд вэ
  • 3. 3 5. ҮНБ 1986 оноос 1989 онд 4 их наяд $-с 5 их наяд $ болж нэмэгдсэн. ҮНБ-ий үнийн индекс 1989 онд 120 байсан. 1989 оны бодит ҮНБ-ийг ол. 1986-1989 оны хоорондох бодит ҮНБ-ий хувийн өсөлтийг ол. 6. Хүн ам 100 сая болон ДНБ 2 их наяд байх үеийн нэг хүнд ноогдох ҮНБ-ийг ол. Семинар - 3 Инфляци I.Сорил Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу. 1. Үнийн ерөнхий түвшин буурах үзэгдлийг a. Инфляци b. Дефляци c. Стагфляци d. Агфляци 2. Инфляци ерөнхийдөө ................... бий болдог. a. Дайны үед b. Дайнаас өмнөх үед c. Хямралын үед d. Тайван цагийн үед 3.Уламжлал ёсоор, инфляциар үүссэн хохирол ................................... нөлөөлсөөр байсан. a. Тогтмол татвар төлөгч зээл олгогчид болон хүмүүст b. Тогтмол татвар төлдөг зээлдэгчид болон бусад хүмүүст c. Зээл олгогчид болон зээлдэгчдэд 4.Аж ахуй эрхлэгчид ерөнхийдөө инфляцийн үед .............................. a. Хохирдог b. Ашиг олдог c. Хохирдог мөн ашиг олдог 5.Зээл олгочид инфляцийг .......... үед сайн ажилладаг. a. Урьдчилан мэдсэн b. Урьдчилан мэдээгүй c. Урьдчилан мэдсэн болон мэдээгүй аль ч 6.Бизнесийн хүмүүс бага зэргийн ................. таатай байдаг харин бага зэргийн ..............таагүй байдаг. a. Инфляци, дефляци b. Дефляци, инфляци 7.Инфляцийн хямрал анх .............. үүссэн. a. 1950 онуудад b. 1960 онуудад c. 1970 онуудад d. 1980 онуудад
  • 4. 4 8.Эрэлтийн инфляци нь: a. Нефтийн үнэ өссөнөөс b. Ажиллагсадын цалин өссөнөөс c. Ажилгүйдлийн түвшин өссөнөөс d. Мөнгөний нийлүүлэлт хэт нэмэгдсэнээс үүснэ 9.Урьдчилан таамаглах боломжгүй инфляцийн улмаас гарах аз туршилтын өсөлтөд нөлөөлөх хүчин зүйл нь: а.Банк өөрийн олгосон зээлд аз туршилтын шагнал олгох b.Тогтмол орлоготой хүмүүст өгөх шилжих төлбөрийг засгийн газраас индексжүүлэх арга хэмжээ авах c. Банкнаас тогтмол бус орлоготой үл хөдлөх хөрөнгийг худалдахыг эрмэлзэх d. Инфляцийн үед үнэгүйдэлд ордоггүй актив хэлбэрээр мөнгөө хадгалах гэсэн хүмүүсийн эрмэлзэл e. Өмнөх бүх хариулт зөв 10. Урьдчилан таамаглах боломжгүй инфляци гарах шалтгаан нь: а.Эдийн засгийн хохирол байхгүй b.Эдийн засгийн үр ашиг буурсан c.Орлого болон баялгийг дахин хуваарилсан d. Зөвхөн б ба в хариултууд зөв e. Өмнөх бүх хариултууд буруу 11. Инфляцийн эсрэг авч явуулах сангийн бодлого нь дараах байдлаар хэрэгжинэ. a. Татварын орлогыг өсгөж улсын зардлыг бууруулах b. Татварын орлого улсын зардал хоёрыг хоёуланг өсгөх c. Татварын орлого улсын зардал хоёуланг бууруулах d. Татварын орлогыг бууруулж улсын зардлыг өсгөх II. Бодлого 1.2000 онд ХҮИ 110%, 2001 онд 123%, 2002 онд 131%, байсан бол 2001 ба 2002 оны инфляцийн түвшинг тодорхойл. 2. Бодлого 4. Эдийн засагт дараах хоёр төрлийн барааг хэрэглэдэг бөгөөд тэдгээрийн үнэ ба хэрэглээний сагсанд эзлэх хувийн жин дараах байдлаар өгөгдсөн. Он А бүтээгдэхүүн Б бүтээгдэхүүн Хэрэглээнд Эзлэх хувь Үнэ Хэрэглээнд Эзлэх хувь Үнэ 2002 70% 250 30% 500 2003 60% 240 40% 550 а. Дээрх мэдээллийг ашиглан 2002 оныг суурь жил болгож жил бүрийн хэрэглээний үнийн индексийг тооцно уу.
  • 5. 5 б. 2003 оны инфляцийг түвшинг тооцно уу. Семинар - 4 Ажилгүйдэл I. Сорил Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу. 1. Ажилгүйдлийн хэвийн түвшин бодитоос юугаар ялгагддагг вэ? a. Мөчлөгийн ажилгүйдлийн хэмжээгээр b. Шилжилтийн ажилгүйдлийн хэмжээгээр c. Бүтцийн ажилгүйдлийн хэмжээгээр d. Ямар ч ялгаа байхгүй 2. Үйлдвэрлэлийн техник, технологийн хөгжлийн улмаас үүсэн гарах ажилгүйдэл a. Шилжилтийн ажилгүйдэл b. Бүтцийн ажилгүйдэл c. Мөчлөгийн ажилгүйдэл 3. Ажилгүйдлийн түвшинд дараахаас аль нь нөлөөлөхгүй вэ? a. Үйлдвэрчний Эвлэлийн Байгууллагын үйл ажиллагаа b. Хөдөлмөрийн биржийн үйл ажиллагаа c. Цалингийн хэмжээ d. Зээлийн хэмжээ 4.Өнөөгийн хотын оршин суугчдын хувьд гол асуудал нь ....................... болоод байна. a. Залхуурал b. Ажлын байрны хомсдол c. Хэт их засгийн газрын тусламж d. Аль нь ч биш 5. ДНБ-ий алдагдалыг ................. олдог. a. Боломжит ДНБ-ээс бодит ДНБ-ийг хасаж b. Бодит ДНБ-ээс боломжит ДНБ-ийг хасаж c. Боломжит ДНБ дээр бодит ДНБ-ийг нэмж d. Аль нь ч биш 6. Ажилгүйдлийн хэмжээ өсөхөд, ДНБ-ий алдагдал.................... a. Өснө b. Унана c. Хэвэндээ байна d. Аль нь ч биш 7.Ажилгүйдлийн хэмжээг ..................... тооцож олдог. a. Үндэсний Статистикийн хорооноос b. Хөдөлмөр ,нийгэм хангамжийн газраас c. Худалдаа аж үйлдвэрийн яамнаас d. Санхүү яамнаас 8.Хэрэв ажилгүчүүдийн тоо хэмжээ хэвэндээ байгаад, хөдөлмөрийн зах зээл дээр хүмүүсийн тоо нэмэгдээд байвал......................... a. Ажилгүйдлийн хэмжээ өснө b. Ажилгүйдлийн хэмжээ буурна c. Ажилгүйдлийн хэмжээ хэвэндээ байна
  • 6. 6 d. Ажилгүйдлийн хэмжээнд ямар өөрчлөлт гарахыг тодорхойлох хангалттай мэдээлэл алга 9.Аль мэдээлэл зөв бэ? a. Либерал үзэлтэн болон консерватив үзэлтэн хоёулаа албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ маш өндөр байгааг мэдэрдэг b. Либерал үзэлтэн болон консерватив үзэлтэн хоёулаа албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ маш бага байгааг мэдэрдэг c. Либерал үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ маш өндөр байгаад итгэлтэй байдаг бол консерватив үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ бага байгаад итгэдэг d. Консерватив үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ маш өндөр байгаад итгэлтэй байдаг бол либерал үзэлтэн албан ёсны ажилгүйдлийн тоо хэмжээ бага байгаад итгэдэг 10. Хөдөлмөрийн хүчин дэх залуу хүмүүсийн хүчтэй оролцоо ............................ a. Ажилгүйдлийн хэмжээг өсөхөөс сэргийлэх түлхэц болдог b. Ажилгүйдлийн хэмжээг буурахаас сэргийлэх түлхэц болдог c. Ажилгүйдлийн түвшинд нөлөөлөл үзүүлдэггүй d. Ажилгүйдлийн түвшинд тодорхой бус нөлөө үзүүлдэг 11.Аль мэдээлэл зөв бэ? a. Сүүлийн хорин хэдэн жилд ажилгүйдлийн хэмжээн дэх өсөлт нэмэгдсэн b. Хар арьстнуудын ажилгүйдлийн хэмжээ цагаан арьстнуудынхаас хоёр дахин илүү болсон c. Албан ёсны ажилгүйдлийн хэмжээ ажил хайхаас шантарсан хүмүүсийн тоог хамруулдаг d. Аль нь ч биш 12.Артур Оукений хуулиар ажилгүйдлийн түвшинг 1% өсгөхөд бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүний хурдац хэдэн хувиар буурах вэ? a. 1% b. 1,5% c. 2% d. 2,5% II. Бодлого 1. Хэрэв ажилгүйдэл 7 хувьтай байвал мөчлөгийн ажилгүйдэл хэр их байх вэ? 2. Өгөгдсөн мэдээллийг ашиглан ажилгүйдлийн хэмжээг ол: 8 сая ажилгүйчүүд; 117 сая ажилтай хүмүүс. 3. Өгөгдсөн мэдээллээс авч үзэхэд, хичнээн хүн хөдөлмөрийн зэх зээлд байна вэ? 3 сая хүн ажилгүйдлийн даатгалд хамрагдсан, 7 сая хүн албан ёсны ажилгүй; 2 сая хүн ажил хайхаас шантарсан мөн 110 сая хүн ажлын байртай. 4. Хэрэв бодит ДНБ 4.400, БоломжитҮНБ 4.600 бол ҮНБ-ий алдагдал ямар байх вэ? 5. Тухайн эдийн засагт ажилгүйдлийн түвшин хэвийн түвшинээсээ 1 хувиар давахад бодит үйлвэрлэлийн хэмжээ боломжит буюу потенциаль түвнээсээ 2.5 хувиар буурдаг, тухайн жилд ажилгүйдлийн түвшин 6.7%, хэвийн түвшин 5%, боломжит ДНБ 76200.2 тэрбум дол байсан бол бодит ДНБ-ийг тооцно уу 6. 2003-онд МУ-д хөдөлмөрийн насны хүн ам 1440,2 ЭЗ-ийн идэвхтэй хүн ам 1025.2 ажиллагсад нь 957.5 байсан бол 2003-оны ажилгүйдлийн түвшин, ажил эрхлэлтийн түвшин, ажиллах хүчний оролцооны түвшинг ол.
  • 7. 7 Семинар - 5 Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт I.Сорил Зөв хариултын өмнөх үсгийг дугуйлна уу. Нийт эрэлт 1.Нийт эрэлт нь: а. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ худалдан авахаар төлөвлөсөн нийт зардал b. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ худалдан авахад гаргасан зардал c. Нийт хөрөнгө оруулалтын зардал d. Хэрэглээний нийт зардал 2. Нийт эрэлтийн хамгийн том бүрдэл хэсэг нь: а. Хөрөнгө оруулалтын зардал b. Цэвэр экспорт c. Улсын худалдан авалтын зардал d. Хэрэглээний зардал 3. Нийт эрэлтийн муруй дараах нөхцлүүдийн алинд дээшлэх вэ? а.Үнийн түвшин буурвал b. Үнийн түвшин нэмэгдвэл c. Үйлдвэрлэлийн илүүдэл хүчин чадал нэмэгдсэн d. үндэсний мөнгөний нэгжийн валюттай харьцах ханш буурвал 4. Нийт эрэлтийн муруйн баруун тийш шилжих шилжилт нь дараах өөрчлөлтүүдийн алиныг нь илэрхийлэхгүй вэ? а. Үнийн түвшин ба бодит ҮНБ –ний хэмжээ нэгэн зэрэг өссөнийг b. Бодит ҮНБ-ний хэмжээ өсөхгүй байхад үнийн түвшин өссөнийг c. Үнэ өсөөгүй байхад бодит ҮНБ-ний хэмжээ буурсаныг 5. Нийт эрэлт: а. Янз бүрийн үнийн түвшинд олж авахыг эрмэрзэж буй бараа үйлчилгээний нийт тоо хэмжээ b. Бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүн өөрчлөгдөж байхад үнэ өөрчлөгдөхгүй тогтмол байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэсэг c. Бүрэн ажил эрхлэлтийн үе дэх эдийн засгий нөхцөл байдалтай тохирч байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн босоо хэсэг 6. Нийт эрэлтийн муруй баруун ба зүүн тийш шилжихэд үр дүн адил байна. Хэрэв: а. Энэ шилжилт нь нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэвтээ хэрчимд гарвал b. Энэ шилжилт нь нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн босоо хэрчимд гарвал c. Энэ шилжилт нь нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн завсрын хэрчимд гарвал d. Эдийн засаг уналтанд орвол 7. Хэрэв импортын бүтээгдэхүүний үнэ өсвөл энэ нь : а. Нийт нийлүүлэлт буурсанаас b. Нийт нийлүүлэлт өссөнөөс
  • 8. 8 c.Нийт эрэлт өссөнөөс d.Нийт эрэлт буурсанаас 8.Хэрэв нийт эрэлтийн хэмжээ бүрэн ажил эрхлэлтийн үед хүрсэн ҮНБ-ний түвшинг давж байвал энэ үед эдийн засагт: а. Санхүүгийн хязгаарлалт байна b. Инфляцийн зөрүү байна c. Нийт эрэлт ба нийлүүлэлтийн хоорондын тэнцвэр ажиглагдана Нийт нийлүүлэлт 1. Нийт нийлүүлэлтийн муруй нь: а. Үнийн ерөнхий түвшин болон бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ худалдан авахаар төлөвлөсөн нийт зардал хоёрын хоорондох хамаарлыг b.Үнийн ерөнхий түвшин болон үйлдвэрлэгдсэн бодит ДНБ-ний хэмжээ хоёрын хоорондох хамаарлыг c. ДНБ- ний үйлдвэрлэгдсэн болон хэрэглэсэн хэмжээнүүдийн хоорондох хамаарлыг илэрхийлдэг. 2. Нийт нийлүүлэлтийн муруй дээрх завсрын хэрчим нь: а. Эерэг налалттай b. Сөрөг налалттай c. Босоо шугамаар илэрхийлэгднэ d. Хэвтээ шугамаар илэрхийлэгднэ 3. Нийт нийлүүлэлтийн муруй дээрх Кейнсийн хэрчим нь: а. Эерэг налалттай b. Сөрөг налалттай c. Босоо шугамаар илэрхийлэгдэнэ d. Хэвтээ шугамаар илэрхийлэгднэ 4. Хэзээ нийт нийлүүлэлтийн сонгодог онолын хэрчим нь босоо шулуун хэлбэртэй байдаг вэ? а. Урт болон богино хугацаанд b. Урт болон богино хугацааны алинд нь ч биш c. Зөвхөн богино хугацаанд d. Зөвхөн урт хугацаанд 5.Хэрэв үйлдвэрлэгчдэд ногдуулах татварын хэмжээ нэмэгдвэл: а. Нийт эрэлт буурч, нийт нийлүүлэлт өөрчлөгдөхгүй b. Нийт нийлүүлэлт буурч, нийт эрэлт өөрчлөгдөхгүй c. Нийт эрэлт болон нийт нийлүүлэлт буурна d. Нийт нийлүүлэлт болон нийт эрэлт өснө 6.Хэрэв төрөөс хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах шаардлагыг чангатгасан бол энэ нь: а. Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт нийлүүлэлтийн муруй баруун тийш шилжихэд хүрнэ b.Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт нийлүүлэлтийн муруй зүүн тийш шилжнэ c.Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт эрэлтийн муруй баруун тийш шилжихэд хүрнэ d.Нэгж бүтээгдэхүүний зардал нэмэгдэж, нийт эрэлтийн муруй зүүн тийш шилжихэд хүрнэ
  • 9. 9 7. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн Кейнсийн хэрчим: a. Бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүн өөрчлөгдөж байхад үнэ өөрчлөгдөхгүй тогтмол байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэсэг b. Бүрэн ажил эрхлэлтийн үе дэх эдийн засгийн нөхцөл байдалтай тохирч байдаг нийлмэл нийлүүлүүлэлтийн муруйн босоо хэсэг c. Янз бүрийн үнийн түвшинд олж авахыг эрмэлзэж буй бараа үйлчилгээний нийт тоо хэмжээ 8. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн Сонгодог хэрчим: a. Бүрэн ажил эрхлэлтийн үе дэх эдийн засгийн нөхцөл байдалтай тохирч байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн босоо хэсэг b. Бодит үндэсний нийт бүтээгдэхүүн өөрчлөгдөж байхад үнэ өөрчлөгдөхгүй тогтмол байдаг нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн хэсэг c. Янз бүрийн үнийн түвшинд олж авахынг эрмэлзэж буй бараа үйлчилгээний нийт тоо хэмжээ 9. Хэрэв үнийн түвшин өсч, үйлдвэрлэл унаж байгаа бол энэ нь: a. Нийлмэл эрэлтийн муруйн баруун тийш шилжих шилжилт b. Нийлмэл эрэлтийн муруйн зүүн тийш шилжих шилжилт c. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн баруун шилжих шилжих шилжилт d. Нийлмэл нийлүүлэлтийн муруйн зүүн тийш шилжих шилжилт 10.Нийт нийлүүлэлтийн муруйн дундаж хоорондын завсар нь: a. Эерэг налуутай байна b. Эсрэг налуутай байна c. Босоо шугамаар дүрслэгдсэн байна d. Хэвтээ шугамаар дүрслэгдсэн байна II. Бодлого 1. Хүснэгт .1-д нийлмэл эрэлтийн үндсэн бүрдэл хэсгүүдийн өөрчлөлтөнд нөлөөлдөг үнийн бус хүчин зүйлсүүдийг харуулав. Хүснэгтийг гүйцээж бөглө. Хоёр дахь багананд нийлмэл эрэлтийн бүрдэл хэсгүүдийг, гурав дахь багананд тэдгээрийн өөрчлөлтийн шинж чанарыг тус тус тодорхойлж бич. (+) өсөлт, (-) бууралт Хүснэгт 1. Нийлмэл эрэлтийн бүрдэл хэсэг Өөрчлөлт а. Хүн амын өсөлт Хэрэглээ (+) b. Мөнгөний нийлүүлэлтийн багасалт _________ _______ c. Орлогын татварын өсөлт _________ _______ d. Бусад орон дахь хүлээгдэж буй ханшны өсөлт _________ _______ e. Орон сууцны үнийн өсөлт _________ _______ f. Эдийн засаг дахь хүлээгдэж буй ханшны өсөлт _________ _______ 2. Нийт нийлүүлэлтийн талаарх мэдээлэл хүснэгтэд өгөгджээ.
  • 10. 10 Бодит ДНБ-ий нийлүүлэлт (Тэрбум ) Үнийн түвшин(Үнийн индекс) 400 300 400 250 300 200 200 150 100 150 Өгөгдлийг ашиглан нийт нийлүүлэлтийн муруйг байгуулан хэт богино хугацааны, богино хугацааны, урт хугацааны хэрчмүүдийг харуулна уу 3. Нэгэн эдийн засгийн хаалттай ба нээлттэй байх үеийн нийт эрэлтийн талаарх мэдээллийг ашиглан дараах хүснэгтийг гүйцээж бөглөнө үү? Он Cp Gp Ip ADc EX IM NX ADo 1997 10000 12050 1950 24000 A 3000 B 22950 1999 C 11100 5400 28000 2100 3000 -900 27100 2000 12300 D 6200 32000 3050 3000 +50 32050 2001 16500 E 7550 F G 3000 -100 35900 2002 22000 10200 7800 40000 2750 H I 39750 2003 28150 7750 8100 44000 3200 3000 +200 44200 2004 30700 8700 8600 J 2850 3000 -150 K 2005 37050 6000 L M 2900 N -100 51900