Prekonsepsiyonel izlem

1. PREKONSEPSİYONEL İZLEM
(GEBELİK ÖNCESİ BAKIM-GÖB)
Prof. Dr. Sebahat ATAR GÜREL
ORDU ÜNİVERSİTESİ

2. • İlk kez tanımlayan: Chamberlain, 1980
• DÖB’ın perinatal bakım üzerine etkisi
sınırlı
• Yeterli DÖB’a rağmen erken doğum DDA
oranında anlamlı azalma yok
o Alexander GR, Kotelchuck M, 2001
• Olumsuz etkilenme gebelik öncesi ve
gebeliğin erken döneminde olabilmekte
o Ör. Folik asit kullanımı

3. GÖB-GAB AMACI
• Sağlıklı kadında amaç
• Yüksek risk grubundaki kadında amaç
o anne ve bebeği riske atan her türlü tıbbi ve
sosyal durumun saptanılarak gerekli danışmanlık,
tanı, tedavi, takibin yapılmasıdır

4. GÖB-TANIM
• Gebelik öncesi bakım
(Prekonsepsiyonel bakım)
• Gebelik öncesi ve erken gebelikte
bakım (Perikonsepsiyonel bakım)
• Gebelikler arasında bakım
(İnterkonsepsiyonel bakım)
o Bhutta ve ark, 2011
• 15-49 yaş arası herkesi kapsar

5. GÖB’ın TEMEL BİLEŞENLERİ
• Risk skorlaması)
o Aile içi şiddet
o Enfeksiyonlar
o Beslenme
o Depresyon
o Stress
o Kr hastalıklar
o Diğer
• Klinik girişimler
• Psikososyal
girişimler
• Sağlığın
geliştirilmesi
o Emzirme
o Uyku
o Egzersiz
o Zararlı etmenlerden uzak
durma
o Aile planlaması
o Folik asit kullanımı

6. GÖB’ın İÇERİĞİ
• CDC Perinatal Sağlık ve Bakım Çalışma
Grubu
• GÖB içeriğini oluşturan 14 bölüm
o Sağlığın geliştirilmesi -Beslenme
o Aşılama -Çevresel maruziyet
o Enfeksiyöz hastalıklar -Psikososyal riskler
o Tıbbi durumlar -İlaçlar
o Psikiyatrik durumlar -Üreme hikayesi
o Parental maruziyet -Özel Gruplar
o Aile ve Genetik öykü -Erkek

7. SAĞLIĞIN GELİŞTİRİLMESİ
BESLENME
• Beslenme
o Yeterli beslenme durumu
o Multivitamın kullanımı
• Folik asit alımı
o Folik asitten zengin sağlıklı
beslenme
o 400 mcg/gün folik asit
• Sigara içme
o Sorgulama-danışmanlık
• Alkol alımı
o Yıllık sorgulama-
danışmanlık
• Aile planlaması
o AP danışmanlığı
o Doğurganlık planı
• Fiziksel aktivite
o Egzersiz konusunda
danışmanlık
• Kilo durumu
o Yılda bir kez VKİ
hesaplanmalı
o VKİ ≤ 19.8 kg/m² ve VKİ ≥
26 kg/m² olanlara
danışmanlık
o İleri merkeze yönlendirme

8. AŞILAMA
• Kızamık/kabakulak
/kızamıkçık
o Kızamıkçık bağışık
olmayanlara aşılama
o Aşıdan sonra 3 ay korunma
• Grip
o Gebeler ve riskli grupta
Grip sezonundan önce
aşılama
• Difteri/tetanoz/boğ
maca
o Tetanoz aşısı güncel olmalı
• Aşılama
o DTB/kızamık/kızamıkçık/ka
bakulak/suçiçeği
o Diğer aşılar
• HPV
o Sitolojik takip
o Risk grubunda aşılama
• Hepatid B
o Risk grubunda aşılama
o Kr taşıyıcılara danışmanlık
• Suçiçeği
o Bağışıklık olmayanlara
aşılama

9. ENFEKSİYON HASTALIKLARI-1
• Tüberküloz
o Yüksek risk grubunda
tarama-ted
• Toksoplazmozis
o Rutin tarama ?
o Test +/- danışmanlık
• Sitomegalovirus
o Rutin tarama ?
o Test +/- danışmanlık
• Gonore
o Yüksek risk gr tarama ve ted
• HIV
o HIV durumunu öğrenme
o Güvenli seks-danışmanlık
o Gebelikte geçişten
korunma
• Hepatid C
o Rutin tarama ?
o Virüs yükü ile YD geçiş
arasında ilişki
o Hepatotoksik ilaçlardan
kaçınma
o Kr KC hastalığı riski
o Ted sırasında etkili korunma

10. ENFEKSİYON HASTALIKLARI-2
• Periodontal
hastalıklar
o Çalışma yok
o Rutin tarama/ted
önerilmiyor
• Bakteriyel vajinozis
o Çalışma yok
o Semptomatik: ted verilir
o Asemptomatik rutir tarama
önerilme
o Erken doğum öyküsü
olanlarda tarama?
• Gr B Streptekok
o Rutin tarama önerilmez
• Klamidya
o Tarama önerilir:
o 25 yaş ve altı cinsel aktif
o Yüksek risk
• CYBH öyküsü
• Yeni cinsel partner
• Çok sayıda partner
• Düzenli kondom
kullanmama
• Seks işçisi
• Sifiliz
o Yüksek risk gr tarama/ted
o ABD’de rutin tarama
• Asemptomatik
bakteriüri
o Rutin tarama önerilme

11. TIBBİ HASTALIKLAR
DİYABET
• VKİ ≥ 25 kg/m² + 1 riksk faktörü: GTT
o Diabetes Care, 2008
• GDM doğumdan 6-12 hf sonra GTT
• Gerekli danışmanlık verilmeli
o Kan şekeri kontrolü -Uygun kilo
o Kan şekeri takibi -Egzersiz
o Tedavinin düzenlenmesi -sigara, alkol kullanmama
o Vasküler komplikasyonlar -Sosyal destek
• AP etkili kullanımı
• HbA1C düzeyi normale yakın olmalı

12. TİROİD HASTALIKLARI
• Gebelikte erken tanı ve ted ile
sonuçlar iyi
• Rutin tiroid taraması önerilmez
• Uygun danışmanlık verilir.
• Hipertiroidi: ilk ted seçneği
propylthiouracil
• Radyoaktif iyot ted izleyen ilk altı ay
içinde gebelik önerilmez.

13. NÖBET HASTALIKLARI
• Gebelik öncesi danışmanlık
• Etkili aile planlaması
o OK (50 mcg EE)
• Nörolojik muayene
• Tedavinin yeniden düzenlenmesi
o Tek ilaç
o En düşük doz
o Folik asit 400 mcg/gün
o Tedavinin kesilmesi

14. KRONİK HİPERTANSİYON
• Uygun danışmanlık
• Aile planlaması önemli
o OK uygun değil
o Orta-ciddi HT varlığı (Kan B > 160/100 mm Hg)
o Kontrolsüz/takipsiz HT
o Cu RİA
• Uzun süreli HT varlığında hedef organ
hasarı açısından değerlendirme
• Tedavi yeniden düzenlenir.

15. ÇEVRESEL ZARARLI ETKİLER
• Çevresel zararlı etmenler konusunda
toplumda bilinçlenme
o İçme suyu, hava kirliliği
o Çalışma ortamı ile ilgili
o Ev ortamı ile ilgili
o Diğer çevresel
• Uzak durma
• Kurşun emilimin azalması için demir-
kalsiyum alımının arttırılması

16. LABORATUVAR İNCELEME
• Gerekli durumlarda
• Enf taraması
o Rubella Sifilis
o Hepatid B HIV
o Gonore Klamidya
• Diyabet
• Simir
• Tiroid testleri
• Tam kan sayımı
• İdrar testi
• Kan grubu

17. HEDEF KİTLE ve HİZMETİN
VERİLMESİ
• Gebelik öncesi tek
muayene
VEYA
• Sağlam kadın
muayeneleri
• Diş dahil diğer klinik
muayeneler
• Diğer uygulamalar
• Gebe kalma planı
olan gebeler
VEYA
• Üreme
dönemindeki tüm
kadınlar ve eşleri

18. ZAMANLAMA KİM VERECEK
• Planlanan
gebelikten önceki
o Üç ay içinde
o Altı ay içinde
o Bir yıl içinde
• Gebelikler arası
bakım
o Doğumdan 2 hf sonra
o Doğumdan 6 hf sonra
o Doğumdan 6 ay sonra
o Yıllık rutin takip
• Tıp dışı alanlar
• Hemşire/ebe
• Aile hekimi
o 15-49 yaş arası
kadın muayenesi
• Kadın Doğum
Uzmanı
o Simir takibi
o GÖB içih başvuru
• İlgili klinisyenler

19. • Öneminin
farkında %98.6
• Bilgilendirme
gebelikten önce
yapılsın: %75
• Bilgilendirmeyi
yapan
o %51 Aile Hekimi
o %44 Kadın Doğum Uzm

20. GÖB VERİLME DURUMU
• Kadınlar GÖB’ın önemimin farkında
o Frey ve Files, 2006 -Coonrod DV ve ark, 2009
• Hekimler GÖB önemli olduğuna
inanıyor
o Morgan ve ark, 2006
• Çoğu hekim rutin GÖB vermiyor
o Williams ve ark, 2006
• Kadın Hast ve Doğum Uzm/Aile
Hekimlerinde GÖB verme oranı 1/6
o Henderson ve ark, 2002

21. GÖB ÖNÜNDEKİ ENGELLER
• GÖB’a en çok ihtiyacı olanlar bu hizmetlerden en
az yararlananlar
• GÖB veren yerler çok parçalı
• Yüksek riskli grup için tedavi hizmetleri yetersiz
• Saptanılan riskin giderilmesi ve sağlığın geliştirilmesi
çalışmalarının yetersiz olması
• Hitap ettiği grup motive olmadıkça sağlığı geliştirici
mesajların etkili olmaması
• Sadece az sayıda durum için erken gebelik yerine
gebelik öncesi müdahaleyi destekleyen verinin
olması
• Çoğu klinik eğitim programlarında risk tayini ve
sağlığın geliştirilmesi girişimlerinin vurgulamaması
o Jack ve Culpepper, JAMA, 1990

22. SAĞLIK BAKANLIĞI-GÖB
• Evlilik ve Gebelik Öncesi
Danışmanlık Programı
o Akraba evliliği
o Sık doğum
o Erken ve geç yaşta yapılan doğumlar
o Aile planlaması
o Cinsel yolla geçen hastalıklar
• 15-49 yaş kadın muayenesi

24. MACARİSTAN GÖB MODELİ
• 1984’de araştırma projesi olarak başladı.
• 1984-2010 (27 yıl), 25 313 olgu çalışma
o (Czeizel AE, 2012)
• GÖB üç aşamada veriliyor
• 1. Üreme ile ilgili risk faktörlerinin
belirlenmesi
• 2. 3 aylık sürede gebelik için hazırlık
yapılması
• 3. En uygun koşullarda gebeliğin
sağlanması-erken gebelik mua
• 4. Çıkış özeti ile birlikte DÖB içen sevk

25. MACARİSTAN GÖB
MODELİNİN SONUÇLARI
• Erken doğum sıklığında azalma
o%9.2’e karşılık %5
• Konjenital anomali sıklığında
azalma
o%4’e karşılık %2.9
• Kadın sigara içme oranında azlma
• Eşin AP hizmetlerinde yer alması

26. DOĞUM ÖNCESİ BAKIMA GEBELİKTEN
ÖNCE BAŞLANILMASININ ETKENLERİ
• Gebelik öncesi mua sıklığı: %13.8
• GÖ mua oranı daha yüksek
o Yaş ortalaması yüksek
o Yüksek sosyoekonomik düzey
o DÖB’yi doktordan alanlar
o DÖB’yi sıklıkla hastaneden alanlar
• GÖ muayeneye gelmeme nedenleri
o İhtiyaç hissetmeme
o Maddi imkansızlık
o İstenmeyen/planlı olmayan gebelikler
o Bu konuda bilgisiz olma
• Atar Gürel S ve ark, 10. Ulusal Perinatoloji Kongresi 2005

27. SONUÇLAR
• Perinatal sonuçların iyileştirilmesinde tek
başına DÖB yeterli değil
• GÖB, tek muayene olarak görmek doğru
değil
• GÖB tıbbi, davranışsal, sosyal yönleri ile
birlikte geniş kapsamlı ele alınması gerekiyor
• GÖB ile ilgili bilimsel araştırmalara ihtiyaç
var.
• GÖB ile ilgili ülkemize yönelik düzenlemelere
ihtiyaç var