3. KANSER NEDİR ?
Kanser,normal kurallar dışında
diğer doku ve organların
aleyhine
büyüyen, çoğalan hücrelerin
oluşturduğu bir hastalıktır.
4.
5. ERKEN TANI
HAYATA ZAMAN TANI
Bugünkü tanı ve tedavi olanakları ile
kanser TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR
HASTALIKTIR
SANILDIĞI GİBİ KANSER MUTLAK
ÖLÜMCÜL BİR HASTALIK DEĞİLDİR
6. Doğum 20-50 yaş
Ölüm
Kanserojene KANSERİ
maruz kalma BELİRLEYEBİLİRİZ
Önleme Tarama-Erken tanı
Primer koruma Sekonder koruma
Kanser Hastalık
başlangıcı semptomları
7. KANSERDE ERKEN TANI
Tedavi şansını arttırır.
Tedaviyi kolaylaştırır.
Tedavi giderlerini azaltır.
Doku ve organ kaybını
önleyebilir.
HAYAT KURTARIR.
8.
9. RAHİM AĞZI
(SERVİKS)
Kadın rahmi gövde ve rahim ağzı
kısımlarından oluşur. Rahim ağzı,
rahmin doğum sırasında genişleyerek
bebeğin çıkmasını sağlayan kısmıdır
10. Dünya ölçeğinde 45 yaş altı kadınlarda en
sık görülen 2. kanser türü, meme ve
akciğer kanserinden sonra kanserden
ölümlerin önde gelen 3. nedenidir.
11. RAHİM AĞZI KANSERİ SIKLIĞI
Dünya üzerinde her 2 dakikada bir kadının
ölümüne neden olan serviks kanseri, meme
kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen
kanserdir.
Meme kanseri ilk sırada yer almasına rağmen
kaybedilen yaşam yılı olarak bakıldığında serviks
kanseri, meme kanserinin de önünde yer alıyor.
Serviks kanseri kadınları erken yaşta, sıklıkla 40'lı
yaşlarının ortasında, çocuk büyüttükleri, bir aile
kurdukları ve toplumlarının sosyal ve ekonomik
yaşamına katkıda bulundukları, yaşamlarının belki de
en önemli döneminde vuruyor
12. RAHİM AĞZI KANSERİ
YAYGINLIĞI
Avrupa’da her yıl 50 bin kadına
Dünyada her yıl 500 bin kadına
rahim ağzı kanseri
tanısı konulmaktadır.
Avrupa’da her yıl 25 bin
Dünyada her yıl 250 bin kadın
rahim ağzı kanseri nedeniyle ölmektedir.
Bu ölümlerin yüzde 80'den fazlası ise yeterli tarama programlarının
bulunmayışı nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde görülüyor.
13.
14. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı verilerine
göre ise 1996’da 623 tane serviks kanseri
saptanmış olup tüm kadın kanserleri arasında
7.sırada iken 2002 yılında bu sayı 708’e çıkmış
ancak tüm kadın kanserleri arasında 10. sıraya
gerilemiştir.
2003 yılı verilerinde serviks kanseri sayısı 763’e
çıkarken tüm kadın kanserleri arasında da 9.
sıraya yükselmiştir.
Türkiyede sıklığı yüzbinde 4,5 olarak saptanmış
16. RAHİM AĞZI KANSERİ
BELİRTİLERİ
ÇARPICI HİÇBİR ERKEN BELİRTİ YOKTUR!!!
İleri evreye ulaşmadıkça hiçbir belirti
vermeyebilir.
Son evrelere varana kadar ağrı ve genel
rahatsızlık hali nadirdir.
Bazen adetler arası veya cinsel ilişkinin
ardından kanama, ilişki süresince rahatsızlık
ve vajinadan pis kokulu sıvı atımı olur
17. RAHİM AĞZI KANSERİ
BELİRTİLERİ
İlerlemiş hastalıkta, tümörün
bölgesel ,yanlara doğru yayılımına
bağlı olarak ağrı, bacakta şişme ,
idrarda kanama, rektal kanama, pis
kokulu sürekli bir vajinal akıntı gibi
geniş bir yelpaze içinde muhtelif
şikayetler olabilir.
18. RAHİM AĞZI KANSERİ
BELİRTİLERİ
Rahim ağzı(serviks) kanserine
bağlı , tümörün damar üzerine bası
yapması ve lenf drenajını bozması
nedeni ile bacakta oluşan
şişlik
19. RAHİM AĞZI KANSERİ
BELİRTİLERİ
Tarama testi olan SMEAR TESTİ çok
önemlidir.
20. ERKEN EVREDE
YAKALANDIĞINDA
RAHİM AĞZI KANSERİNİN
5 YILLIK YAŞAM ŞANSI
%100 DÜR
21. Erken evrede yakalanan rahim
ağzı kanseri oranı %2,5
Geri kalan olguların tümü geç
evrelerde yakalanabilmektedir.
22. Türkiye'de serviks kanseri tarama
programlarının yaygınlaştırılması, kadın
sağlığı açısından önemli bir halk sağlığı
problemi olan serviks kanserlerinin insidans
ve mortalitesinde önemli azalmalar
sağlaması beklenmektedir Yapılan
çalışmalar; kadınların bilgi eksikliği,
önemsememe, utanma, kötü bir tanı
konulması korkusu gibi nedenlere bağlı
olarak jinekolojik muayeneden çekindiklerini
belirtmiştir
23. RAHİM AĞZI KANSERİ
RİSKİNİ ARTTIRAN DURUMLAR
Erken evlenmek
20 yaştan önce cinsel ilişkiye başlamak
Birden fazla kişiyle cinsel ilişki
Eşin çok eşli olması
Sünnetsiz erkeklerle cinsel beraberlik
Gebelik sayısının fazla olması
Sigara kullanımı (aktif veya pasif)
Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı
Sosyo-ekonomik seviyenin düşük olması
Ailede rahim ağzı kanseri öyküsü
Diet(beslenme bzk, düşük sebze meyve
tüketimi)
24. Rahim ağzı kanser riski nasıl
azaltılabilir ?
Cinsel aktiviteye başlama yaşını geciktirme
Cinsel partnerini iyi tanıma
Sigara kullanımının bırakılması
Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzını koruma
Güvenli cinsel ilişki kurma
PAP TESTİ MUTLAKA YAPTIR
25. PAP SMEAR TESTİ
(SÜRÜNTÜ TESTİ)
İlk kez 1943’te Yunan doktor George
Papanicolaou tarafından tanımlandığı
için onun ismine ithafen PAP Smear /
PAP test yada smear testi olarak da
adlandırılır .
Rahim ağzı kanseri taramasında
kullanılan en sık yöntemdir.
26. PAP SMEAR TESTİ
Rahim ağzından dökülen hücrelerin
toplanıp mikroskop altında incelenmesi ile
yapılan bir testtir.
Bu testin ortaya çıkışı ve yaygın
kullanımından beri ABD’de rahim ağzı
kanserinden ölümler %75 oranında
azalmıştır.
Toplumsal taramalarda kullanımı ile rahim
ağzı kanserinden ölümleri yaklaşık %90
oranında düşürülebilir.
27. Pap smear tarama yöntemi birçok
ülkede devlet politikalarına da bağlı
olarak temel tarama testi olmuştur
Pap smear ucuzdur, kolay
uygulanabilir, hastalar tarafından kabul
edilebilir.
28. ABD gibi gelişmiş ülkelerde kadınların
%85’i yaşamları boyunca en az bir kez
Pap smear yaptırmış iken az gelişmiş
ülkelerde bu oran sadece %5’dir.
Ne yazık ki böyle etkili bir yöntem
olmasına karşın, ülkemizde
kadınlarımızın birçoğu bu yöntemi
bilmemekte ya da göz ardı etmektedir.
29. Tek bir negatif smear rahim
ağzı kanseri gelişim riskini
%45 oranında azaltırken
Yaşam boyu alınmış 9 adet
smear bu riski %99 azaltır
30. SMEAR TESTİ
Tarama testleri hastalık bulguları
taşımayan normal insanlarda yapılan
tetkiklerdir.
Bu nedenle smear testi tanı koydurmaz
ve kanser bulguları olan kişilerde kanser
olmadığını belirtmez. Tarama önemli
olmasına karşın, tüm kanser öncüsü
lezyonları veya kanseri saptayamaz
32. RAHİM AĞZI KANSERİ- SMEAR
Servikal kanserli hastaların %50’den
fazlasında tanı öncesi 5 yılda PAP
smear yapılmamıştır.
33. SMEAR TESTİ
Smear testinin pozitif yani anormal
çıkması bir problem olduğunu ve tanıya
yönelik ileri testler yapılması
gerektiğini gösterir.
34. SMEAR TESTİ NE İŞE YARAR?
Smear incelemesi esas olarak bir kanser
tarama testidir. Temel hedefi rahim ağzı
kanserinin en erken evrelerini yakalamaktır.
İşte smear incelemesi, kanser şüphesi
olan olguların yakalanmasına ve bu kişilere
kolposkopi (jinekolojik muayenede dokuları
büyüterek görmede kullanılan özel alet)
altında biyopsi alınmasına olanak tanır
Kolposkop ucunda büyütücü bir mercek ve
ışık alan bir alettir. Bununla rahim boynu
yakından incelenebilir.
36. KOLPOSKOPİ
Kolposkopi rahim ağzının (serviks)
büyüteçe benzer optik bir alet
yardımıyla büyütülerek incelenmesi
olayıdır. Kolposkopi genellikle kanser
yada kanser öncesi lezyonlardan
şüphelenildiğinde yapılır
37. Biyopsi için doktor, laboratuarda
incelenmek üzere, rahim boynundan bir
doku parçası alır. Dokunun habis olup
olmadığını anlamanın tek yolu budur.
38. KOLPOSKOPİ
Şüpheli alanları daha kolay ortaya çıkarmak
için kolposkopi öncesi rahim ağzı bir takım
kimyasal maddeler ile silinir ve daha sonra
boyanır. Dokunun boya tutmadaki
farklılıklarına göre biopsi alınacak yer tespit
edilir.
Kolposkopi ile rahim ağzındaki kılcal
damarların yapıları da değerlendirilir ve
anormal damarlanma olup olmadığı saptanır.
Bu damarlanma değişiklikleri servisit(rahim
ağzı iltihabı) ile kötü huylu hastalıkların
ayrımında önemlidir.
39. SMEARDE YANLIŞ NEGATİFLİK
Smear taramasında yanlış negatif
oranı yaklaşık %25'dir. Yani klinik
olarak habaset olduğu halde smear'ın
normal çıkması olasılığı %25'dir
40. SMEAR TESTİ
Smear alınması
ağrıya neden olmaz.
Jinekolojik muayene
sırasında spekulum
denen aletle rahim ağzı
görünür hale getirilir ve
plastik bir fırça yardımı ile
kanala düşen hücreler
toplanır ve lam denen bir
cama yayılır.Daha sonra
mikroskopta incelenir.
41. SMEAR TESTİ NE SIKLIKTA
YAPTIRILMALIDIR?
İlk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra ve en geç
21 yaşında yapılmaya başlanır
30 yaşına dek her yıl yapılmalı
Smear sonuçları 30 yaşına dek
normalse risk faktörlerinin hekimle
birlikte değerlendirilmesi sonrası 2-3
yılda bir yaptırılmalıdır.
(Amerikan kanser derneğinin (ACS) ve Amerikan Obstetrik ve Jinekoloji
Koleji (ACOG) önerilerine göre)
42. SMEAR TESTİ
Ulusal tarama programı
çerçevesinde KETEM’lerde 35 yaş üzeri
tüm kadınlara 5 yıl ara ile smear testi
uygulanmaktadır.
Son 2 testi negatif gelen 65
yaşındaki kadınlarda tarama
sonlandırılmaktadır.
43. SMEAR TESTİ İÇİN
UYGUN ZAMAN
Smear testi adet kanaması dışında
planlanmalıdır.
Testten önceki 2 gün içinde cinsel
ilişki, vajinal duş ve vajinal tampon
kullanımı olmamalıdır.
44. HİÇBİR YAKINMASI OLMAYAN
HASTANIN SMEAR TESTİ
YAPTIRMASI GEREKİR Mİ?
EVET!!!
Kanser öncüsü lezyonlar ve kanserin
erken evrelerinde hiçbir belirti ve bulgu
olmayabilir.Smear testi bu dönemde
tanıya gitmenin ilk basamağıdır.
Kanser belirti ve bulgu verdiği zaman
tedavisi zordur.(ilişki sonrası kanama,
kötü kokulu akıntı, düzensiz kanama,
ağrı …)
45. SMEAR TESTİ
AĞRILI BİR İŞLEM MİDİR?
KESİNLİKLE HAYIR!
Jinekolojik muayene pozisyonunda
hazırlanırsınız.
Serviksi görmek için spekulum denen
bir alet yerleştirilir. Dökülmüş olan
hücreler plastik bir fırça yardımıyla
alınır.
47. Rahim ağzı kanserinin etkeni
nedir?
Etken ajan insan papilloma virüsüdür (HPV)
– HPV cinsel ilişki ile geçer
– Kadında saptanan HPV yıllarca önce alınmıştır
– Birçok HPV tipi vardır
Düşük riskli tipler siğile neden olur
Yüksek riskli tipler ise kanser
öncüsü lezyonlara ve kansere yol açar
48. HPV(Human Papilloma Virus)
WHO’ya göre
her 10 kişiden 1 kişide HPV
enfeksiyonu mevcuttur.
her 10 kadından 8i 50 yaşına kadar
HPV ile karşılaşacaktır.
Gerçekten cinsel yönden aktif
kadınların % 80’e varan bölümü
yaşamlarının bir anında HPV ile enfekte
olacaktır
49. HPV’nin görülme sıklığı nedir ?
Seksüel aktif kadınların %75’i 18-22
yaşına kadar bu virüslerle karşılaşır
50. HPV
Rahim ağzı kanseri olgularının
hemen hepsinde (%99.9) HPV
enfeksiyonu bulunmaktadır.
51. HPV BULAŞMA YOLU
En fazla geçiş cinsel yolla
olmaktadır, hatta genital organların
derisinde bile virüs bulunabilmektedir.
(el-genital ve oral-genital temasla da
bulaşabilir.)
Prezervatif HPV enfeksiyonu riskini
azaltır ancak kesin koruyucu bir
yöntem değildir.
52. Rahim Ağzı
Kanserinin
Gelişimi
Gizli devre
(>1 yıl)
Enfeksiyon HPV İlerleme İnvazyon
Normal Kanser öncesi Kanser
enfekte
Serviks Gerileme lezyon
serviks
Hafif sitolojik anomaliler
ve/veya
serokonversiyon
57. Erkekler HPV virüsü taşıyorlarsa
niçin hastalanmıyor ?
Erkeklerin HPV virüsü taşıyıcıları
olduğu doğru olmasına rağmen açıkça
serviks kanserine yakalanmazlar.
Kadınlar bir servikse sahip olduğu ve
serviks özellikle enfeksiyona duyarlı
olduğu için serviks kanserine
yakalanırlar.
58. HPV BULAŞAN KADINLAR
KANSER Mİ OLACAKLAR?
Hayır
Çoğunlukla HPV bağışıklık sistemi
tarafından temizlenir.
Sadece HPV’nin düzelmeyen inatçı
vakaları rahim ağzı kanseri riski
altındadır.
59. HPV- RAHİM AĞZI KANSERİ
İLİŞKİSİ
Rahim ağzı kanserlerinin %99,9 unda
HPV bulunmaktadır.Yani rahim ağzı
kanseri ile HPV doğrudan ilişkilidir.
Cinsel yönden aktif her kadın HPV ile
karşılaşma riski taşımaktadır.
60. HPV- RAHİM AĞZI KANSERİ
İLİŞKİSİ
İnsanların %50-80 inin yaşamı boyunca
bir HPV enfeksiyonuna yakalanacağı
ve
bu enfeksiyonların %50 kadarının
kanser yapıcı HPV enfeksiyonu olacağı
tahmin edilmektedir.
Tüm rahim ağzı kanserlerinin %70i HPV
Tip 16 ve 18 ile oluşmaktadır.
61. HPV- RAHİM AĞZI KANSERİ
İLİŞKİSİ
HPV enfeksiyonlarının çoğu 6 ay ile 1
yıl arasında geçmektedir.
Ancak kanser yapıcı HPV tipleriyle
inatçı enfeksiyon rahim ağzı kanserine
neden olabilmektedir.
62. HPV VE DİĞER HASTALIKLAR
Anus, kadın ve erkek genital organ
kanserleri, baş boyun kanserleri
Anogenital siğiller
Rekürren respiratuar papillomatozis
64. HPV Tip 16 ve 18:
Rahim ağzı kanseri ve kanser öncüsü lezyonların
(CIN 2, CIN 3 olgularının) yaklaşık %70'inden
CIN 1 olgularının yaklaşık %25'inden sorumludur
HPV Tip 6 ve 11:
Genital siğil olgularının yaklaşık %90'ından
CIN 1 olgularının yaklaşık %9-12'sinden
Reküran respiratuvar papillomatozis olgularının
çoğundan sorumludur
65. RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
Kadınları rahim ağzı kanserinden koruyan
bu aşı “İnsan Papilloma” virüsüne (HPV)
karşı hazırlanmıştır .
HPV türlerine karşı aşı çalışmaları
1990larda başladı ve 2007 yılında ABD ve
ülkemizde satışa sunuldu.
En fazla kanser oluşturma riski bulunan
iki HPV tipinin yol açtığı enfeksiyon, artık
aşılanma ile önlenebilmektedir: HPV 16 ve
HPV 18.
66. RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
Rahim ağzı kanserine karşı 2 tip aşı
geliştirilmiştir.
1) Rahim ağzı kanserine neden olan HPV tip
16 ve 18’e karşı geliştirilmiş olan bivalan aşı
(CERVARİX)
2) Rahim ağzı kanserine neden olan HPV tip
16 ve 18’e ile birlikte, en sık genital siğil
yapan HPV tip 6 ve 11 e de etkili olan
quadrivalan aşı (GARDASİL)
67. RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
Rahim ağzı kanseri aşısıyla artık yüzde 80
oranında ve şimdilik 5.5 yıl süreyle serviks
kanserine karşı koruma sağlamak
mümkündür.
Konuyla ilgili klinik çalışmalar devam
etmekte ve ileriki yıllarda elde edilecek
verilere göre belki de korumanın çok daha
uzun olabileceği belirtilmektedir.
68. HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaştığı
için
aşının cinsel yaşamın başlamasından
önceki dönemde,
yani ergenlik öncesi dönemde
uygulanması gerekmektedir.
69. Aşıda temel hedef
seksüel aktivite
başlamadan hedef kitlenin
aşılanmasıdır
70. RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
İdeal yapılma dönemi 9-12 yaş olup ,
en geç 26 yaşına dek yapılması
önerilirken, günümüzde 45 yaşına dek
uzatılmıştır. Adolesan dönemi aşı için en
uygun yaştır. Birkaç ülkede erkek
aşılaması da söz konusuyken ülkemizde
söz konusu değildir
Aşı 3 doz olarak yapılacaktır, 3 doz
bittikten sonra ne kadar bağışıklık
sağlayacağı şu an için tam olarak
bilinmemekle birlikte, 5 yıl sonra
tekrarlanması gerekeceği iddia
edilmektedir.
71. İZLENMESİ GEREKEN YOL
Doktora başvurarak jinekolojik
muayeneden geçmeli ve eğer cinsel
yaşamınız varsa Pap smear testine tabi
tutulmalısınız.
Cinsel yaşamı olmayan kızlarda her ne
kadar daha önce HPV geçirilmiş olma
olasılığı son derece düşük olsa bile doktorun
dış genital bölgedeki muhtemel HPV
lezyonlarına karşı genital bölgeyi gözden
geçirmesi önemlidir
73. RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
Aşılar HPV’ye bağlı oluşmuş bir
hastalığı tedavi etmez, sadece
koruyucudur.
74. RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
Aşılama dozları bittikten sonra rahim
ağzı kanseri riski tamamen bitmez, bu
nedenle rahim ağzının taranmasına,
smear ve gerektiğinde kolposkopi ile
devam edilmelidir.
Aşılansanız dahi olağan jinekolojik
muayeneler devam etmelidir.
75. RAHİM AĞZI KANSERİ
VE
HAMİLELİK
Hamilelerde yapılması tavsiye
edilmemektedir, doğum sonrası
emzirme döneminde yapılabilir.
Eğer hamile olduğu bilinmeden
aşıya başlanmışsa, geri kalan dozlar
doğum sonrasına ertelenir.
76. HPV ENFEKSİYONU VE
RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI
Daha önceden HPV’ye bağlı sorun
yaşamış olanların aşıdan faydalanma
ihtimali azalmakla beraber aşı olmak
yine de mantıksız değildir,
zira yaşadığınız sorun HPV’nin
sadece bir türüyle ilgiliyse (çoğu
durumda böyledir) aşılanmanız geriye
kalan diğer türlere karşı korunmanıza
yardımcı olacaktır.
77. ERKEKLERE HPV AŞISI
Kadından cinsel ilişkiyle
erkeğe geçen HPV’ye karşı
geliştirilen aşıyı isteyen
erkeklerin de korunma amacıyla
yaptırabileceği belirtiliyor.
78. HPV AŞILARI
Gardasil 8 Haziran 2006 da FDA
onayı aldı.
Cervarix henüz FDA onayı almamış
ama birçok Avrupa ülkesi de dahil
olmak üzere 45 ülkede kullanılmaktadır.
79. HPV AŞILARI
Şu anda 2 tane
HPV aşısı var:
GARDASİL
(Tip 6,11,16,18 e
karşı)
CERVARİX
(Tip 16,18 e karşı)
80. HPV AŞILARI
Merck firması (MSD) tarafından geliştirilen
"Gardasil" quadrivalan Tip 16,18,6,11
benzeri tiplere etkili ) bir aşı olup rahim ağzı
kanserleri ile kanser öncüsü lezyonların
haricinde dış genital bölgede bulunan
siğilleri (condyloma accumulata) de
önleyicidir.
GlaxoSmithKline (GSK) firması tarafından
geliştirilen bivalan (Tip 16,18) aşı ( Cervarix )
de ülkemizde piyasaya sunulmuştur. Bivalan
aşılar ile serviks kanserlerinin %70 ile
%95‘ini engelleyebileceği düşünülmektedir
81. HPV AŞILARI
Bu iki aşı ile ilgili çalışmalardaki ortak
sonuçları;
HPV aşılarının kişiler tarafından kolay tolere
edilebildiği,
Yüksek oranda bağışıklanmanın
sağlanabildiği,
Dirençli HPV enfeksiyonu ve HPV
enfeksiyonları ile ilişkili klinik hastalığın
azaltılmasında etkili oldukları
Bivalan aşı ile oluşan antikor titresinin daha
uzun süreli olduğudur.
82. HPV AŞILARI
Ergenlik çağına yaklaşırken, birey
henüz aktif cinselliğe başlamadan
önerilen aşının üç aşamada birer doz
olmak üzere 1 yıl içinde yapılması
öneriliyor.
Tek doz fiyatı başlangıçta belirlenen
fiyatı uyarınca 227 YTL olacak aşının,
bir kişiye salt aşı maliyeti 680 YTL
olacak (Ocak 2008).
