RANGSIMA              POOMSAWAT
         Public Health Nursing,Chiang Mai University
                                       E mail : rangsima @ chiangmai.ac.th
                            http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat
      http://www.facebook.com/pages/Nursing-Room-By-Rangsima/109937325743807




12/18/2010                 rangsima@chiangmai.ac.th                      1
• Pediatric
                                                            – Delivery, Birth weight
การซักประวัติ   History Taking                              – Growth& Development
                                                            – vaccination
                • Introductory Data                   • Past history P.H.
                • Chief complaint C.C.                      – Chronic dis. Accident
                                                            – Allergy: Drug Food
                   – อาการสาคัญ                               Pollutant
                                                            – Infectious dis.
                   – ระยะเวลาทีเ่ ป็ น                        Hematological dis.
                                                            – Operation
COLDSPA                                               • Family history F.H.
                                                            – Genetic dis. Infectious
                 • Present Illness P.I.                       dis.
                    – Character                       • Personal history
                    – Onset                                 – Sleep Coffee Tea
                    – Location/Radiation                      Alcohol drinking
                    – Duration                                Smoking Drug
                    – Severity
                                                            – Hobbies Excercise
                    – Palliative Factors
  12/18/2010
                    – Associated symptoms             •
                                   rangsima@chiangmai.ac.thReview of system R.O.S 2
อาการนาที่สาคัญ
     • อาการทางระบบหัวใจ                     • อาการทางประสาท
          –   Chest pain                        – ปวดศีรษะ
          –   Dyspnea
          –   Palpitation                       – อ่อนแรง
          –   Syncope                           – เวียนศีรษะ
          –   Cyanosis                          – เปลี่ยนแปลงรับความรูสกตัว
                                                                      ้ึ
          –   บวม
     • อาการหายใจลาบาก
          – Exertional dyspnea
          – Orthopnea
          – Paroxysmal nocturnal
            dyspnea PND
          – Cardiac asthma
 12/18/2010                 rangsima@chiangmai.ac.th                     3
• อาการทางไต ถ่ายปั สสาวะ    • อาการทางไต จากไตเสียหน้าที่
        – ถ่ายปั สสาวะบ่อย           – บวม
        – dysuria                    – ขาดนา เกลือ
                                               ้
        – urgency                    – คลืนไส้ อาเจียน จากการคังของเสียในไต
                                             ่                  ่
        – enuresis                       วาย
        – Incontinence               – ซีด(ขาด erythropoietin)
                                         เลือดออกง่าย (abd.plt func.)
        – Hematuria
                                     – คัน
        – Pyouria
                                     – เลือดเป็ นกรด
        – Hemoglobinuria
                                     – ปวดกระดูก
        – Myoglobinuria
                                     – ระบบประสาท สับสน
        – Proteinuria                – เจ็บหน้าอกจากเยือหุมหัวใจอักเสบ เยือหุม
                                                        ่ ้               ่ ้
        – Polyuria                       ปอดอักเสบ
        – Oliguria
        – Flank pain rangsima@chiangmai.ac.th
12/18/2010                                                                     4
อาการทางผิวหนัง                                  อาการทาง GI
    •     ่
        ผืน                                          •   เบื่ออาหาร
    •       ่
        ผืน ไข้                                      •   ทานจุ
    •   ความผิดปกติของสีผิว                          •   เจ็บปาก
    •   คัน                                          •   มีกลิ่นปาก
    •   การรับความรูสกผิดปกติ
                    ้ึ                               •   กลืนอาหารลาบาก
    •   ความผิดปกติของผม เล็บ ช่องปาก                •   N/V
        อวัยวะเพศ                                    •   ปวดท้อง

12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th                        5
การตรวจร่างกาย Physical Examination
       • Inspection                         •Abdomen
       • Palpation                          Inspection
          – Light                           Auscultation
          – Deep/Bimanual                   Percussion
                                            Palpation
       • Percussion
          – Mediate/Indirect:
            Immediate
          – Fist percussion                 Musculoskeletal
       • Auscultation
          – Stethoscope                     Inspection
                                             Palpation
                                             Move
                                             Measurement


12/18/2010             rangsima@chiangmai.ac.th               6
การตรวจร่างกาย Physical Examination
             •   General appearance
             •   Vital signs                   • Stiffneck
             •   Skin                          • Straigt leg raising
                                                 test
             •   Head
                                               • Murphy’s sign
             •   Eye
                                               • Mc Burney’s point
             •   Ear
             •   Nose
             •   Mouth
             •   Throat
             •   Neck
             •   Breast
             •   Chest Lung
             •   Heart
             •   Genitalia
             •   Extremities
             •   Neurological
             •   Musculoskeletal
12/18/2010                  rangsima@chiangmai.ac.th                   7
การประกอบวิชาชีพการพยาบาล หมายความว่า การปฏิบติ        ั
             หน้าที่การพยาบาลต่อบุคคล ครอบครัว และชุมชน โดยการ
             กระทาการรักษาโรคเบื้องต้น หรือการให้ภูมคุมกันโรคตามที่
                                                    ิ ้
             กาหนดในระเบียบนี้
                       การรักษาโรคเบื้องต้น หมายความว่า การตรวจ
             การวินิจฉัย การบาบัดรักษาเบื้องต้น เพือการแก้ปัญหาการ
                                                      ่
             บาดเจ็บ ความเจ็บป่ วย บรรเทาความรุนแรงหรืออาการของโรค
             ให้ผูป่้ วยพ้นภาวะความเจ็บป่ วยหรือภาวะวิกฤต ทังนี้ รวมถึง
                                                            ้
             การประเมินผลการรักษาเบื้องต้นด้วย การให้ภูมคุมกันโรค
                                                          ิ ้
             หมายความว่า การให้วคซีน ปองกันโรค
                                    ั ้
12/18/2010                 rangsima@chiangmai.ac.th                 8
2.      ขอบเขตของการรักษาโรคเบื้องต้น
           2.1 สามารถตรวจประเมินสภาพ วินิจฉัยแยกโรคว่าอยูใน ่
   กลุมใด แล้วให้การรักษา ดูแลช่วยเหลือทีเ่ หมาะสมตาม
      ่
   ข้อกาหนดการรักษาโรคเบื้องต้น และการให้ภูมิคมกันโรค
                                                ุ้
                                                   ่ ้
           2.1.1 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยฉุกเฉินทีตองรีบ
                       ่
   ช่วยเหลือและส่งต่อไปรับบริการทีเ่ หมาะสม
                                            ่
           2.1.2 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยทีอาจเป็ นความเจ็บป่ วย
                     ่
   ทีรายแรง ต้องการ ส่งต่อเพื่อรับการรักษา
     ่้
                                              ่        ่
           2.1.3 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยโรคทีพบบ่อยทีให้การ
                         ่
   บรรเทา/ให้การรักษาได้

12/18/2010              rangsima@chiangmai.ac.th                  9
2.2 ให้การดูแลช่วยเหลือส่งต่อ การรักษาโรค
                       ่                   ่
             และอาการทีพบบ่อยและทาหัตถการทีกาหนด
                       2.3 ให้ยาเพื่อบรรเทาอาการ/รักษาโรคตาม
                        ่
             แนวทางทีกาหนดไว้ให้ภูมคมกันโรคพื้นฐานและให้บริการ
                                     ิ ุ้
             วางแผนครอบครัว
                      2.4 ติดตามผลการให้การช่วยเหลือรักษา
                      2.5 รับดูแลผูป่วยต่อ เพื่อให้การดูแลที่
                                      ้
             ต่อเนื่อง

12/18/2010               rangsima@chiangmai.ac.th                10
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   11
กลุ่มอาการฉุกเฉินที่ตองส่งต่อทันที
                      ้
                         ่
        กลุ่มฉุกเฉิน ซึงพยาบาลวิชาชีพที่ตองให้การดูแล
                                         ้
 รักษาพยาบาลเบื้องต้นตามความเหมาะสมก่อนการส่งต่อ
 ได้แก่
        1. การหยุดหายใจและระบบไหลเวียน
 โลหิตไม่ทางาน (Cardiopulmonary arrest)
        2. การหมดสติ (Unconscious)
        3. ช็อก (Shock)
        4. ชัก (Seizure)
        5. การแพ้อย่างรุนแรง (Anaphylaxis)
12/18/2010          rangsima@chiangmai.ac.th            12
6. เป็ นลม (Syncope, Fainting)
            7. โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke,
     Cerebrovascular disease)
            8. จมนา (Drowning and Near drowning)
                     ้
            9. ตกเลือดรุนแรง (Massive blood loss)
            10. ไฟฟ้ าซ็อต (Electrical Injury)
            11. ฟ้ าผ่า (Lighting Injury)
            12. ตกจากที่สง (Falling)
                           ู
            13. กระดูกหัก (Fracture)
            14. การบาดเจ็บที่ศรษะ (Head Injury)
                                ี
12/18/2010          rangsima@chiangmai.ac.th        13
     (ถ้ามีอาการรุนแรง)
15. การบาดเจ็บทรวงอก (Chest Injury)
             16. การบาดเจ็บช่องท้อง (Abdominal Injury)
             17. การบาดเจ็บที่สนหลัง (Spinal Injury)
                                 ั
             18. บาดแผลไหม้ (Burn) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
             19. อุบติภยหมู่ (Mass casualty)
                      ั ั
             20. ได้รบสารพิษหรือยาเกินขนาด
                       ั
                 (Toxic substance, Drug over dose)
             21. คนกัด (Human bite)
             22. งูกด (Snake bite)
                    ั
12/18/2010
                 (ถ้าเป็ นงูมีพษหรืออาการรุนแรง)
                               ิ
                          rangsima@chiangmai.ac.th       14
23. สุนขกัด (Dog bite)
                     ั
            24. ผึ้ง ต่อ แตนต่อย (Bee, Wasp, Hornet String)
    (ถ้ามีอาการรุนแรง)
            25. แมลงป่ องต่อย ตะขาบ แมงมุมกัด (Scorpion
    string,Centipede and Spider bite) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
            26. เม่นทะเลตา (Sea Urchins) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
            27. ได้รบพิษจากแมงกะพรุน (Jellyfish Dermatitis)
                       ั
            28. พยายามฆ่าตัวตาย (Suicide)
            29. ถูกข่มขืน (Rape) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
            30. คลุมคลัง อาละวาด (Violence)
                    ้ ่
12/18/2010             rangsima@chiangmai.ac.th               15
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   16
2) กลุ่มอาการที่ควรได้รบการวินิจฉัยเพิมเติม
                           ั              ่
            กลุ่มอาการต่อไปนี้เป็ นกลุ่มอาการ ที่ควรได้รบ
                                                        ั
 วินจฉัยเพิม ซึงต้องปรึกษาแพทย์ในเวลาที่กาหนด (24 ชัวโมง,
    ิ      ่ ่                                            ่
 3 วัน, 7 วัน) ได้แก่ ในกลุ่มอาการต่างๆ ดังนี้
        1. มีไข้เกิน 7 วัน
        2. ไข้หนาวสัน    ่
        3. ดีซาน   ่
        4. บวม
        5. ท้องมาน
12/18/2010           rangsima@chiangmai.ac.th            17
่
        6. นาหนักลดหรือเพิมขึ้นเร็ว
             ้
        7. ตามัว
        8. หูอ้อ หูตง
                ื ึ
        9. กลืนลาบาก
        10. อาเจียนเป็ นเลือด
        11. ไอเป็ นเลือด
        12. ปั สสาวะ, อุจจาระเป็ นเลือด
        13. เลือดออกจากช่องคลอด/ประจาเดือนมากผิดปกติ
        14. คอพอก
        15. มีกอนในที่ต่างๆ (เช่น ข้างคอ ไหปลาร้า เต้านม รักแร้
                 ้
ช่องท้อง ขาหนีบ อัณฑะ)
  12/18/2010              rangsima@chiangmai.ac.th                18
16. มีจุดแดง จาเขียว
                             ้
             17. แขนขาเกร็ง/อ่อนแรง
                      ่
             18. มือสัน
             19. กล้ามเนื้ออ่อนแรง
             20. หนังตาตก
             21. ข้อมือตก/ข้อเท้าตก
             22. ปากเบี้ยว
             23. ข้ออักเสบ(บวมแดงร้อน)
             24. หนองไหลจากท่อปั สสาวะ
12/18/2010
             25. Condyloma (หงอนไก่)
                     rangsima@chiangmai.ac.th   19
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   20
กลุ่มอาการที่ตองวินจฉัยแยกโรค/รักษาโรคเบื้องต้น
              ้ ิ
         1. อาการในระบบทางเดินหายใจ
                  - ไข้หวัด คัดจมูก/นามูกไหล ไอ หอบ เสียงแหบ
                                        ้
         2. อาการทางตา หู คอ จมูก
                  - ตามัว คันตา ตาแดง/ตาแฉะ ปวดตา เคืองตา
                  - เจ็บคอ เจ็บหู/หูอ้อ/หูตึง
                                      ื
       3. อาการในระบบทางเดินอาหาร
                                                      ่
            - ปวดฟั น เจ็บในปาก/แผลในปาก ปวดท้อง เบืออาหาร
                                   ่
            - ท้องเดิน ท้องผูก คลืนไส้ อาเจียน
        4. อาการทางโลหิตวิทยา/อาการในระบบหัวใจ และหลอดเลือด
            - จุดแดง/จาเขียว ซีด
                        ้
            - เจ็บหน้าอก ใจสัน่
12/18/2010              rangsima@chiangmai.ac.th               21
5. อาการในระบบสืบพันธ์ และทางเดินปั สสาวะ
                    - ปั สสาวะบ่อย ขัดเบา
                    - ตกขาว ประจาเดือนไม่มา/ขาด
             6. อาการทางผิวหนัง
                                        ่
                    - ผิวหนังขึ้นเป็ นผืนหรือตุ่ม อาการคัน
             7. อาการทางระบบประสาท/กล้ามเนื้อ/กระดูก/ข้อ
                    - ชา ชัก/มือเท้าเกร็ง ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
                    - ปวดข้อ ปวดเมื่อยตามข้อ/กล้ามเนื้อ ปวดหลัง
                              ่
             8. อาการในระบบอืนๆ
                    - อาการไข้ อ่อนเพลีย บวม


12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th                22
• Emergency
             • ไม่ฉุกเฉิน รักษาจาเพาะ
             • ไม่ฉุกเฉิน รักษาตามอาการ
                –หายเอง
                –เรื้ อรัง

12/18/2010        rangsima@chiangmai.ac.th   23
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   24
ไข้ นามูก
         ้            Positive Findings???




• Cold          •   Sinusitis              • ปอดอักเสบ
• Influenza     •   Otitis media
• Measles       •   Bronchitis
                •   Cold/+Bact
                •   Tonsillitis



12/18/2010      rangsima@chiangmai.ac.th                 25
่
ไข้ ผืน    • ส่าไข้                          ่ื
                           ไข้สง หลังไข้ลงมีผนแดงๆเล็กๆ ขึ้นตามตัวคล้ายหัด
                               ู

           • หัด          ่           ่
                       เริมจากตีนผม ผืนของหัดจะไม่จางหายไปทันที เห็นเป็ น
             รอยแต้มสี หน้าแดงตาแดง Koplik’s spot

           • หัดเยอรมัน ไข้ตา ๆ - ปานกลาง ผืนเล็ก ๆ สีชมพูอ่อนขึ้น แยก
                              ่             ่
                      ่
             ชัดเจนเริมหน้าผากตรงชายผม รอบปาก และใบหูก่อน

             • สุกใส ผืนแดงราบ บางที่เป็ นตุ่มใส บางที่เป็ นตุ่มกลัดหนอง และ
                             ่
               บางที่เริมตกสะเก็ด ด้วยลักษณะนี้ ชาวบ้านจึงเรียกว่า อีสกอีใส (มีทง
                        ่                                             ุ         ั้
  12/18/2010   ตุ่มสุกตุ่มใส) rangsima@chiangmai.ac.th                         26
่
    ไข้ หนาวสัน                 Positive Findings???




             •   กรวยไตอักเสบ
             •   มาเลเรีย
             •   ปอดอักเสบ
             •   ท่อนาดีอกเสบ
                        ้ ั
             •   ฉี่หนู



12/18/2010              rangsima@chiangmai.ac.th       27
DHF          • ระยะไข้ ไข้สูง เฉียบพลัน สูงลอย 1-4 วัน N/V anorexia ปวด
               ท้อง tourniquet test เลือดออก ตับโต กดเจ็บ

             • วันที่ 3-7 ระยะวิกฤติ 24-48 hr. Plt < 100,000 GI
               bleedHct > 20% อาจพบ Pleural effusion ,
               ascites

             • ระยะฟื้ นตัว ผื่น ชีพจรช้า ปั สสาวะมาก


                                             Rx :Paracetamol
                                                 ห้าม ASA

12/18/2010                   rangsima@chiangmai.ac.th                28
Bacterial          ตาแดง                           Allergic
                                                                             ่ ่ิ
                                                   คันตามาก มักคันตรงหัวตา ยิงขยี้ยงคัน
หนังตาบวม                                          ถ้าขยี้มากๆหนังตาจะบวมและชา้
มีข้ ีตามากเหลืองหรือเขียว
                  ่
ลืมตาไม่ข้ ึนตอนตืนนอน เป็ นข้างใดข้าง                       ี     ่
                                                   ตาขาวจะมีสแดงเรือๆ
หนึ่งก่อนลามไปอีกข้าง
                                                   มีนาตาไหล
                                                      ้
Viral                                              ตอนแรกนาตาจะใส ต่อมาจะเหนียว
                                                            ้
มีอาการตาแดง
หนังตาบวมเล็กน้อย                                 มักไม่มีข้ ตา หรือมีเพียงเล็กน้อย ลักษณะ
                                                             ี
เคืองตามาก นาตาไหล
                ้                                 ใสๆหรือเป็ นสีขาว
มีข้ ตาเล็กน้อย เป็ นพร้อมกันหลายๆคน หรือมี
     ี                                                     ุ                    ่
                                                  ถ้าแพ้รนแรงบางรายอาจมีเยือบุตาขาว
การระบาด
   12/18/2010                     rangsima@chiangmai.ac.th
                                                                  ่
                                                  บวมเป่ งเป็ นเยือใสๆ                  29
ปวดศีรษะ          Positive Findings???




• Allergic      • Hypertension              • เลือดคังในสมอง
                                                     ่
  rhinitis      • Sinusitis                 • เยือหุมสมองอักเสบ
                                                 ่ ้
• Migraine                                  • ต้อหินเฉียบพลัน
• Tension
  headache
• สายตา



 12/18/2010      rangsima@chiangmai.ac.th                    30
ปวดไม่ เกิน 72 ชม. กาย-กรรมพันธุ์
Migraine
                             เริ่มแต่ เด็กหรือวัยรุ่น สิ่ งกระตุ้น อาการร่ วม

  ปองกัน
   ้                              รักษา
   หลีกเลี่ยงสิงกระตุน
                ่     ้
   กินยาป้ องกัน                  Paracetamol 1-2 เม็ด ทันที เมื่อเริมมี
                                                                       ่
     Flunarizine มีชอ  ่ื          อาการปวด
         ทางการค้าว่า
         Sibilium                  ถ้าเครียดให้ + Diazepam 2 mg. 1-2
                                    tabs ควบคูกน ่ ั
     Amitriptyline
         เช่น Tryptanol            Cafergot ห้ามเกินวันละ 2 เม็ด
                                   NSAIDs : Naproxen
                                   Sumatriptan
12/18/2010               rangsima@chiangmai.ac.th                               31
Positive Findings???
Dizziness                                                       Vertigo
•            ่
    ความดันตา / สูง                        • อาเจียน บ้านหมุน เดินเซ
•   Postural Hypotension                   • สมอง
•   Anemia                                      –    TIA
                                                –
•
                                                     เนื้องอก
    แพ้ทอง
        ้
                                                –    อักเสบ
•   หิว                                         –    บาดเจ็บ
•   นอนไม่หลับ                             • หู
•   ยา                                          – ไวรัส
     –   Indomethacin                           – เนื้องอก
     –   ASA                                    – หูชนกลางอักเสบ
                                                      ั้
     –   แก้แพ้                            • ตา
     –   คลายกล้ามเนื้อ                         – ตาเข
     –   ยาแก้อาเจียน                           – สายตา
12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th                     32
ปวดยอดอก/เจ็บลิ้นปี่                Positive Findings???




• Viral             • Angina                     • MI
  hepatitis           Pectoris                   • PU Perforate
• CA Liver          • Gallstone                  • Pneumonia
• Dyspepsia         • PU
                    • Cholecystitis
                    • Liver abscess


12/18/2010           rangsima@chiangmai.ac.th                  33
เจ็บอย่ างไรถึงน่ าสงสั ยว่ าเป็ นจากหัวใจขาดเลือด
         •      แน่นหน้าอกรุนแรง
         •      เหมือนมีอะไรทับ
         •      ร้าวไปแขน คอ
         •      เป็ นขณะออกแรงทางาน

                   MI
                3-5 min
             30 sec-30 min



          Rx ไนโตรกลีเซอรีน (nitroglycerine)
   12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th   34
ปวดข้อ                Positive Findings???

• รุนแรง
• Trauma      • ปานกลาง
                                           • อาการไม่ชดเจน
                                                      ั
• Post-       • Rheumatoid
  Rheumatic                                • OA
                arthritis
  fever
              • SLE
• Gout
• Pyogenic    • Ankylosis
  arthritis     spondylitis


 12/18/2010     rangsima@chiangmai.ac.th                     35
Colicky Pain
             •   PU
             •   Gallstone
             •   Ureteric stone นิ่วในท่อไต
             •   ปวดมดลูก


                                           Positive Findings???




12/18/2010            rangsima@chiangmai.ac.th                    36
ตาราง การแบ่ งระดับความรุนแรงของความดันโลหิตสู ง
                                                 ความดัน        ความดัน
                                                  ช่ วงบน        ช่ วงล่าง
                                                (มม.ปรอท)      (มม.ปรอท)
ปกติ                                                  ≤130       ≤ 85
ปกติแต่ ค่อนไปทางสู ง                                130-139     85-89
ความดันโลหิตสู งเล็กน้ อย                            140-159     90-99
ความดันโลหิตสู งปานกลาง                              160-179    100-109
ความดันโลหิตสู งรุนแรง                               180-209    110-119
ความดันโลหิตสู งรุนแรงมาก
   12/18/2010               rangsima@chiangmai.ac.th
                                                     >210       >120  37
แผนภูมแนวทางการรักษาผู้ป่วยความดันโลหิตสู งเล็กน้ อย
        ิ
              ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท และ/หรือ
                  ความดันช่ วงล่าง 85-99 มม.ปรอท


              นัดมาวัดซ้าอย่ างน้ อย 2 ครั้ง ใน 4 สั ปดาห์ ต่อมา


ความดัน < 130/85 มม.ปรอท           ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท และ/หรือ
• ให้ วดความดันทุก 6 เดือน
       ั                           ความดันช่ วงล่าง 85-99 มม.ปรอท
  เป็ นเวลา 1 ปี                   • ให้ คาแนะนาการปฏิบัตตัวิ
                                   • ทาการตรวจทางห้ องปฏิบัตการ ิ
                                   • วัดความดัน 2-3 ครั้ง ใน 3 เดือนต่ อมา
 12/18/2010                 rangsima@chiangmai.ac.th                  38
ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท      ความดันช่ วงบน 140-159 มม.ปรอท       ความดันช่ วงบน > มม.ปรอท
                                                                                         160
และ/หรือความดันช่ วงล่ าง 85-99                 และ/หรือ                 และ/หรือความดันช่ วงล่ าง
มม.ปรอท                              ความดันช่ วงล่ าง 90-99 มม.ปรอท     >100 มม.ปรอท
• ให้ แนะนาการปฏิบัติตวั                                                 • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว
                                                                                               ั
• ติดตามวัดความดันป็ นระยะ                                               • ติดตามวัดความดันเป็ นระยะ
 ใน 3 เดือนต่ อมา                                                        •ยาลดความดัน
                            ถ้ าไม่ เป็ นกลุ่มเสี่ ยง*        ถ้ าเป็ นกลุ่มเสี่ ยง*(DM Heart Comp.)
                            • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว    ั      • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว   ั
                            • ติดตามวัดความดัน เป็ นระยะ      • ให้ ยาลดความดัน
                             เวลา ใน 3 เดือนต่ อมา



ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท             ความดันช่ วงบน 140-159 มม.ปรอทและ/หรือ
และ/หรือความดันช่ วงล่ าง 85-99            ความดันช่ วงล่ าง 90-99 มม.ปรอท
มม.ปรอท                                   • ให้ ยาลดความดันควบคู่กบการปฏิบตตัว
                                                                    ั      ั ิ
• ให้ แนะนาการปฏิบติตัว
                  ั
• ติ12/18/2010 นป็ นระยะ
    ดตามวัดความดั                    rangsima@chiangmai.ac.th                                          39
Drug
             • HCTZ 10-25 mg (Max 50) OD
                – * FBS Lipid สูง


             • Beta blocker
                – Atenolol
                – Propanolol
                – * TG HDL
                – Asthma DM CHF

             • Reserpine + HCTZ
                – * ง่วง PU Depression


12/18/2010       rangsima@chiangmai.ac.th   40
• FBS
เบาหวาน                < 110 mg% …. normal
                       110-125             …. impaired
                       ≥126                 ….. DM
                       ( 2 ครั้ง หรื อ Random plasma glucose ≥ 200 + อาการ
                          เบาหวาน)



              • Sulfonyl urea กระตุนการหลังอินซูลิน
                                   ้      ่
                – Chlorpropanamide(Diabenese,Dumide)
                – Glibenclamide(Daonil,Euglucon)
              • Biguanide ยับยังการดูดซึมกลูโคส เพิ่มการใช้กลูโคส
                               ้
                – Metformin(Glucophage)
              • Insulin
 12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th                      41
Drug
             • ABO
               – หายใจ ตา หู จมูก : penicilin amoxycillin
                 erythro
               – Staph : dicloxacillin erythro
               – ปั สสาวะ co-trimoxazole bactrim
                 norflox
               – GI co-tri norflox
               – Shigella : erythromicin

12/18/2010             rangsima@chiangmai.ac.th             42
อันตรายจากการใช้ยา
             • Drug interaction :
               – Alcohol- ++++ Sedative antihistamine
               – +++ ยาลดนาตาล : ASA NSAIDs Sulfonamide
                            ้
               – ------ ยาลดนาตาล : Thiazide Thyroid hormone
                              ้
                 Steroid, Adrenaline
               – ASA ต้านการขับยูรค ของ Probenecid
                                   ิ
               – Diuretic เพิ่มพิษของ Digitalis
             • Overdose :
               – ASA Paracet
12/18/2010               rangsima@chiangmai.ac.th              43
อันตรายจากการใช้ยา
             • Side effect :
                 – Chloramphenicol Aminoglycoside
             • Drug hypersensitivity :
                 – ASA Penicillin Allopurinol Xylocaine Sulfonamide
             • Drug resistance :
                 – ABO
             • Drug abuse :
                 – Morphine Sedative ABO Steroid
             • การตอบสนองต่อยาในคนทีมีความผิดปกติทางพันธุกรรม
                                    ่
                 – G-6-PD อาจเกิด hemolysis จากยา Sulfa ASA
                 – Gout .... กาเริบจาก Alcohol Thiazide
                 – Glaucoma ~ Steroid eye drop
12/18/2010                    rangsima@chiangmai.ac.th           44
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   45
•   Incision and drainage
             •   Incision and curette
             •   Excision
             •   Wound management
                 – Dressing, Debridement, Suture wound
             • Remove foreign body***



12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th       46
• Closed wound
               – Contusion
               – Surgical incision
             • Opened wound
               –   Abrasion
               –   Cut wound
               –   Laceration wound
               –   Penetrating wound
               –   Avulsion wound
               –   Explosive wound
               –   Crush wound
12/18/2010         rangsima@chiangmai.ac.th   47
การจัดการบาดแผลอุบติเหตุ
                  ั
             การประเมินบาดแผล
             1. สอบถามข้อมูลผูป่้ วย : วัน เวลาที่เกิดบาดแผล สาเหตุ การรักษา
             2. ประเมินลักษณะบาดแผล : ตาแหน่ง ขนาด (กว้างxยาวxลึก เป็ นcm.)
                            ่                          ่
                    เนื้อเยือในแผล ผิวหนังรอบแผล สิงแปลกปลอม สารคัดหลัง      ่
             3. พิจารณาการจัดการบาดแผล
                         : แผลที่ควรเย็บ – แผลอุบติเหตุไม่เกิน 6 ชม. / นานเกิน 6 ไม่
                                                   ั
                    เกิน 12 ชม. ขอบแผลเรียบ เนื้อเยือไม่ชา ไม่มี FB
                                                         ่ ้
                         : แผลนานเกิน 12 ชม. ไม่เย็บ นัดทาแผลทุกวัน +- admit
                         : กรณี Fx. เส้นเลือดฉีกขาด เนื้อเยื่อหายไปจนไม่สามารถดึงเอา
                    ผิวหนังมาชิดกันได้ เส้นประสาท หลอดเลือดแดง ให้ Pressure
                    dressing ส่งแพทย์ทนทีั
12/18/2010                    rangsima@chiangmai.ac.th                                 48
• ไหม/ด้ายเย็บแผล
                – Absorb
                   • Plain catgut
                   • Chromic catgut
                   • Dexon
                – non absorb
                   • Nylon 0,2/0,3/0,4/0
                   • Silk
                   • Prolene
                   • Wire

12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th   49
ข้อปฏิบติพ้ ืนฐานที่ควรรูในการเย็บแผล (ต่อ)
       ั                 ้

    • ชนิดของเข็มเย็บแผล




12/18/2010           rangsima@chiangmai.ac.th   50
การเย็บแผล



  การจับเข็ม
จับเข็มที่ก่ งกลางของเข็ม
             ึ
หรือจับเข็มที่ 1/3 ค่ อนมา
  ทางก้ นเข็ม

   12/18/2010       rangsima@chiangmai.ac.th   51
Stiches
•    Simple mattress
•    Running lock
•    Mattress suture
•    Continuous
•    Interrupted
•    Horizontal mattress
•    Vertical mattress
•    Figure of eight mattress
•    Continuous inverting
     mattress




    12/18/2010              rangsima@chiangmai.ac.th   52
ยาชาชนิดต่างๆ ทีนยมใช้
               ่ ิ
              Lignocaine Hydrochloride หรือ Lidocaine หรือ
               Xylocaine : มีฤทธิ์ต่อประสาทส่งความรูสกมากกว่าประสาทสังการ
                                                           ้ึ                ่
               เคลือนไหว ขนาดที่นิยมใช้ คือ 0.5%, 1%, 2%
                   ่
               + Adrenaline 1:1000 0.5cc. : 100 cc. ของยาชา
          (Adrenaline ทาให้หลอดเลือดหดตัว ยาซึมหายไปได้ชา ทาให้ฤทธิ์อยู่ได้นาน)
                                                            ้
           Procaine Hydrochloride หรือ Novocaine
           Pontocaine Hydrochloride : สาหรับทาลงไปบนเยือเมือก                 ่
                        ่
               ต่างๆ เพือให้หมดความรูสก ใช้มากสาหรับลูกตา จมูก ปาก และคอ
                                       ้ึ
                           ขนาดที่ใช้หยอดตา : 0.5%
                           ขนาดที่ใช้พ่นจมูก หรือแพ็คคอ : 2%

   12/18/2010                  rangsima@chiangmai.ac.th                       53
การฉีดยาชาที่ ER
                 •   Topical
                 •   Infiltration
                 •   Nerve block
                 •   Field block




12/18/2010        rangsima@chiangmai.ac.th   54
ผลไม่ดและพิษของยาชา
          ี
             1. การแพ้ยา - อย่างอ่อน : คลืนไส้อาเจียน เวียนศีรษะ
                                            ่
             อย่างมาก : หน้ามืด ตามองไม่เห็น ว้าวุ่น ชัก หมดสติ

             2. กรณีใช้ยาชาผสม Adrenaline ทาให้เกิดผลข้างเคียง เช่น
                         ่
                  ใจสัน ความดันโลหิตสูง จึงควรระมัดระวังในการใช้ยากับ
                  ผูป่้ วยที่มีปัญหาเกียวกับหลอดเลือด ความดันโลหิต
                                       ่
                  โรคหัวใจ ผูสงอายุ
                                 ู้



12/18/2010             rangsima@chiangmai.ac.th                     55
การแก้ไขการแพ้ยาชา
             1.   Adrenaline 1:1000 0.2-0.3 ml v stat
             2.   ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง และรายงานแพทย์
             3.   ให้นอนพักศีรษะสูง ให้ O2 Inhalation
             4.                                           ่
                  วัดสัญญาณชีพ บักทึกอาการ สังเกตการเปลียนแปลง
             5.   ถ้าความดันโลหิตตามีแนวโน้มช็อค ให้ 5% D/NSS 1000
                                     ่
                  cc. IV drip ให้เร็วระหว่างรอแพทย์
             6.   ถ้าชักให้ Valium 10 mg. IV ช้าๆ
             7.   Epinephrine 0.1-0.5 cc. เจือจาง 1:10000 IV
             8.                                ่
                  ช่วยหายใจ เตรียมอุปกรณ์เครืองใช้สาหรับใส่
                  Tracheostomy tube
12/18/2010                 rangsima@chiangmai.ac.th                  56
ตาแหน่งที่หามฉีด Xylocaine ผสม Adrenaline
                    ้

             •   ใบหู
             •   นิ้วมือ
             •   นิ้วเท้า
             •   อวัยวะเพศชาย
             •   หัวนม



12/18/2010                rangsima@chiangmai.ac.th   57
การให้ยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวด
             1. ซักประวัติแพ้ยากลุมเพนนิซลลิน ถ้าไม่มีประวัติแพ้ยานี้ให้
                                    ่        ิ
                        - แผลปนเปื้ อนไม่มาก ไม่มี FB เนื้อเยือกระทบกระเทือนไม่
                                                              ่
                 มาก ขอบแผลเรียบ : Penicillin (250)1x3ac.+hs. 5 วัน
                        - แผลปนเปื้ อน เนื้อเยือชา กระรุงกระริง ขอบไม่เรียบ มี FB
                                               ่ ้      ่       ่
                 นานเกิน 6 ชม. : Cloxacillin (250)1x3ac.+hs. 5 วัน
                        - แผลสัตว์กด คนกัด : Amoxycillin (500) 2x2pc. นาน 5
                                      ั
                 วัน
             2. แพ้กลุม Penicillin : Roxithromycin (150)1x2ac. นาน 5 วัน
                      ่
             3. ปวด : Paracetamal (500) 2 tab.prn., NSAID : Ibuprofen
12/18/2010       (400) 1x2pc. rangsima@chiangmai.ac.th                          58
การให้ภูมิคุมกันบาดทะยัก
                ้
             •       ไม่เคยได้ / ได้รบมาเกิน 10 ปี : ฉีด 3 ครัง ครังละ 0.5 cc. เดือนที่
                                     ั                        ้ ้
                     0,1,6 ภูมิคมกันอยูได้ 10 ปี กระตุน 0.5 cc ทุก 10 ปี
                                ุ        ่             ้
             •       อายุ <15เคยได้รบครบ 3 ครัง
                                       ั         ้
                 •       ไม่เกิน 5 ปี : ไม่ฉีด
                 •       เกิน 5 ปี กระตุน 1 ครัง
                                         ้     ้
             •       อายุ > 15 ได้รบครบ 3 ครัง
                                   ั         ้
                 •       ไม่เกิน 5 ปี : ไม่ฉีด
                 •       เกิน 5 ปี กระตุน 1 ครัง
                                         ้     ้
                 •       ได้ไม่ครบ หรือ ไม่เคยฉีด ให้ใหม่ 3 เข็ม
             •       แผลสกปรก ปนเปื้ อนมาก ลึก > 1 cm นาน > 6 ชม.
                 •       TAT 3000 unit (ผูใ้ หญ่)1500 unit (เด็ก) หลังทา skin test
12/18/2010                         rangsima@chiangmai.ac.th                               59
การใช้ยาในหญิงมีครรภ์
              ผลกระทบ
             1. Teratogenic effect
               ผลต่อการพัฒนาอวัยวะในทารก
             2. Embryonic effect
                ผลเสียต่อทารกโดยตรง
             3. Maternal effect
                ผลเสียต่อแม่โดยตรง
12/18/2010        rangsima@chiangmai.ac.th   60
่
    ยาทีปลอดภัยในหญิงตังครรภ์
                       ้
               •   Paracetamol
               •   Ibuprofen
               •   Indomethacin
               •   Dimen ?
               •   Penicillin
               •   Erythromicin



12/18/2010          rangsima@chiangmai.ac.th   61
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   62
12/18/2010   rangsima@chiangmai.ac.th   63

Review PMC 2010

  • 1.
    RANGSIMA POOMSAWAT Public Health Nursing,Chiang Mai University E mail : rangsima @ chiangmai.ac.th http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat http://www.facebook.com/pages/Nursing-Room-By-Rangsima/109937325743807 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 1
  • 2.
    • Pediatric – Delivery, Birth weight การซักประวัติ History Taking – Growth& Development – vaccination • Introductory Data • Past history P.H. • Chief complaint C.C. – Chronic dis. Accident – Allergy: Drug Food – อาการสาคัญ Pollutant – Infectious dis. – ระยะเวลาทีเ่ ป็ น Hematological dis. – Operation COLDSPA • Family history F.H. – Genetic dis. Infectious • Present Illness P.I. dis. – Character • Personal history – Onset – Sleep Coffee Tea – Location/Radiation Alcohol drinking – Duration Smoking Drug – Severity – Hobbies Excercise – Palliative Factors 12/18/2010 – Associated symptoms • rangsima@chiangmai.ac.thReview of system R.O.S 2
  • 3.
    อาการนาที่สาคัญ • อาการทางระบบหัวใจ • อาการทางประสาท – Chest pain – ปวดศีรษะ – Dyspnea – Palpitation – อ่อนแรง – Syncope – เวียนศีรษะ – Cyanosis – เปลี่ยนแปลงรับความรูสกตัว ้ึ – บวม • อาการหายใจลาบาก – Exertional dyspnea – Orthopnea – Paroxysmal nocturnal dyspnea PND – Cardiac asthma 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 3
  • 4.
    • อาการทางไต ถ่ายปัสสาวะ • อาการทางไต จากไตเสียหน้าที่ – ถ่ายปั สสาวะบ่อย – บวม – dysuria – ขาดนา เกลือ ้ – urgency – คลืนไส้ อาเจียน จากการคังของเสียในไต ่ ่ – enuresis วาย – Incontinence – ซีด(ขาด erythropoietin) เลือดออกง่าย (abd.plt func.) – Hematuria – คัน – Pyouria – เลือดเป็ นกรด – Hemoglobinuria – ปวดกระดูก – Myoglobinuria – ระบบประสาท สับสน – Proteinuria – เจ็บหน้าอกจากเยือหุมหัวใจอักเสบ เยือหุม ่ ้ ่ ้ – Polyuria ปอดอักเสบ – Oliguria – Flank pain rangsima@chiangmai.ac.th 12/18/2010 4
  • 5.
    อาการทางผิวหนัง อาการทาง GI • ่ ผืน • เบื่ออาหาร • ่ ผืน ไข้ • ทานจุ • ความผิดปกติของสีผิว • เจ็บปาก • คัน • มีกลิ่นปาก • การรับความรูสกผิดปกติ ้ึ • กลืนอาหารลาบาก • ความผิดปกติของผม เล็บ ช่องปาก • N/V อวัยวะเพศ • ปวดท้อง 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 5
  • 6.
    การตรวจร่างกาย Physical Examination • Inspection •Abdomen • Palpation Inspection – Light Auscultation – Deep/Bimanual Percussion Palpation • Percussion – Mediate/Indirect: Immediate – Fist percussion Musculoskeletal • Auscultation – Stethoscope Inspection Palpation Move Measurement 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 6
  • 7.
    การตรวจร่างกาย Physical Examination • General appearance • Vital signs • Stiffneck • Skin • Straigt leg raising test • Head • Murphy’s sign • Eye • Mc Burney’s point • Ear • Nose • Mouth • Throat • Neck • Breast • Chest Lung • Heart • Genitalia • Extremities • Neurological • Musculoskeletal 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 7
  • 8.
    การประกอบวิชาชีพการพยาบาล หมายความว่า การปฏิบติ ั หน้าที่การพยาบาลต่อบุคคล ครอบครัว และชุมชน โดยการ กระทาการรักษาโรคเบื้องต้น หรือการให้ภูมคุมกันโรคตามที่ ิ ้ กาหนดในระเบียบนี้ การรักษาโรคเบื้องต้น หมายความว่า การตรวจ การวินิจฉัย การบาบัดรักษาเบื้องต้น เพือการแก้ปัญหาการ ่ บาดเจ็บ ความเจ็บป่ วย บรรเทาความรุนแรงหรืออาการของโรค ให้ผูป่้ วยพ้นภาวะความเจ็บป่ วยหรือภาวะวิกฤต ทังนี้ รวมถึง ้ การประเมินผลการรักษาเบื้องต้นด้วย การให้ภูมคุมกันโรค ิ ้ หมายความว่า การให้วคซีน ปองกันโรค ั ้ 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 8
  • 9.
    2. ขอบเขตของการรักษาโรคเบื้องต้น 2.1 สามารถตรวจประเมินสภาพ วินิจฉัยแยกโรคว่าอยูใน ่ กลุมใด แล้วให้การรักษา ดูแลช่วยเหลือทีเ่ หมาะสมตาม ่ ข้อกาหนดการรักษาโรคเบื้องต้น และการให้ภูมิคมกันโรค ุ้ ่ ้ 2.1.1 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยฉุกเฉินทีตองรีบ ่ ช่วยเหลือและส่งต่อไปรับบริการทีเ่ หมาะสม ่ 2.1.2 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยทีอาจเป็ นความเจ็บป่ วย ่ ทีรายแรง ต้องการ ส่งต่อเพื่อรับการรักษา ่้ ่ ่ 2.1.3 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยโรคทีพบบ่อยทีให้การ ่ บรรเทา/ให้การรักษาได้ 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 9
  • 10.
    2.2 ให้การดูแลช่วยเหลือส่งต่อ การรักษาโรค ่ ่ และอาการทีพบบ่อยและทาหัตถการทีกาหนด 2.3 ให้ยาเพื่อบรรเทาอาการ/รักษาโรคตาม ่ แนวทางทีกาหนดไว้ให้ภูมคมกันโรคพื้นฐานและให้บริการ ิ ุ้ วางแผนครอบครัว 2.4 ติดตามผลการให้การช่วยเหลือรักษา 2.5 รับดูแลผูป่วยต่อ เพื่อให้การดูแลที่ ้ ต่อเนื่อง 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 10
  • 11.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 11
  • 12.
    กลุ่มอาการฉุกเฉินที่ตองส่งต่อทันที ้ ่ กลุ่มฉุกเฉิน ซึงพยาบาลวิชาชีพที่ตองให้การดูแล ้ รักษาพยาบาลเบื้องต้นตามความเหมาะสมก่อนการส่งต่อ ได้แก่ 1. การหยุดหายใจและระบบไหลเวียน โลหิตไม่ทางาน (Cardiopulmonary arrest) 2. การหมดสติ (Unconscious) 3. ช็อก (Shock) 4. ชัก (Seizure) 5. การแพ้อย่างรุนแรง (Anaphylaxis) 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 12
  • 13.
    6. เป็ นลม(Syncope, Fainting) 7. โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke, Cerebrovascular disease) 8. จมนา (Drowning and Near drowning) ้ 9. ตกเลือดรุนแรง (Massive blood loss) 10. ไฟฟ้ าซ็อต (Electrical Injury) 11. ฟ้ าผ่า (Lighting Injury) 12. ตกจากที่สง (Falling) ู 13. กระดูกหัก (Fracture) 14. การบาดเจ็บที่ศรษะ (Head Injury) ี 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 13 (ถ้ามีอาการรุนแรง)
  • 14.
    15. การบาดเจ็บทรวงอก (ChestInjury) 16. การบาดเจ็บช่องท้อง (Abdominal Injury) 17. การบาดเจ็บที่สนหลัง (Spinal Injury) ั 18. บาดแผลไหม้ (Burn) (ถ้ามีอาการรุนแรง) 19. อุบติภยหมู่ (Mass casualty) ั ั 20. ได้รบสารพิษหรือยาเกินขนาด ั (Toxic substance, Drug over dose) 21. คนกัด (Human bite) 22. งูกด (Snake bite) ั 12/18/2010 (ถ้าเป็ นงูมีพษหรืออาการรุนแรง) ิ rangsima@chiangmai.ac.th 14
  • 15.
    23. สุนขกัด (Dogbite) ั 24. ผึ้ง ต่อ แตนต่อย (Bee, Wasp, Hornet String) (ถ้ามีอาการรุนแรง) 25. แมลงป่ องต่อย ตะขาบ แมงมุมกัด (Scorpion string,Centipede and Spider bite) (ถ้ามีอาการรุนแรง) 26. เม่นทะเลตา (Sea Urchins) (ถ้ามีอาการรุนแรง) 27. ได้รบพิษจากแมงกะพรุน (Jellyfish Dermatitis) ั 28. พยายามฆ่าตัวตาย (Suicide) 29. ถูกข่มขืน (Rape) (ถ้ามีอาการรุนแรง) 30. คลุมคลัง อาละวาด (Violence) ้ ่ 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 15
  • 16.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 16
  • 17.
    2) กลุ่มอาการที่ควรได้รบการวินิจฉัยเพิมเติม ั ่ กลุ่มอาการต่อไปนี้เป็ นกลุ่มอาการ ที่ควรได้รบ ั วินจฉัยเพิม ซึงต้องปรึกษาแพทย์ในเวลาที่กาหนด (24 ชัวโมง, ิ ่ ่ ่ 3 วัน, 7 วัน) ได้แก่ ในกลุ่มอาการต่างๆ ดังนี้ 1. มีไข้เกิน 7 วัน 2. ไข้หนาวสัน ่ 3. ดีซาน ่ 4. บวม 5. ท้องมาน 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 17
  • 18.
    6. นาหนักลดหรือเพิมขึ้นเร็ว ้ 7. ตามัว 8. หูอ้อ หูตง ื ึ 9. กลืนลาบาก 10. อาเจียนเป็ นเลือด 11. ไอเป็ นเลือด 12. ปั สสาวะ, อุจจาระเป็ นเลือด 13. เลือดออกจากช่องคลอด/ประจาเดือนมากผิดปกติ 14. คอพอก 15. มีกอนในที่ต่างๆ (เช่น ข้างคอ ไหปลาร้า เต้านม รักแร้ ้ ช่องท้อง ขาหนีบ อัณฑะ) 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 18
  • 19.
    16. มีจุดแดง จาเขียว ้ 17. แขนขาเกร็ง/อ่อนแรง ่ 18. มือสัน 19. กล้ามเนื้ออ่อนแรง 20. หนังตาตก 21. ข้อมือตก/ข้อเท้าตก 22. ปากเบี้ยว 23. ข้ออักเสบ(บวมแดงร้อน) 24. หนองไหลจากท่อปั สสาวะ 12/18/2010 25. Condyloma (หงอนไก่) rangsima@chiangmai.ac.th 19
  • 20.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 20
  • 21.
    กลุ่มอาการที่ตองวินจฉัยแยกโรค/รักษาโรคเบื้องต้น ้ ิ 1. อาการในระบบทางเดินหายใจ - ไข้หวัด คัดจมูก/นามูกไหล ไอ หอบ เสียงแหบ ้ 2. อาการทางตา หู คอ จมูก - ตามัว คันตา ตาแดง/ตาแฉะ ปวดตา เคืองตา - เจ็บคอ เจ็บหู/หูอ้อ/หูตึง ื 3. อาการในระบบทางเดินอาหาร ่ - ปวดฟั น เจ็บในปาก/แผลในปาก ปวดท้อง เบืออาหาร ่ - ท้องเดิน ท้องผูก คลืนไส้ อาเจียน 4. อาการทางโลหิตวิทยา/อาการในระบบหัวใจ และหลอดเลือด - จุดแดง/จาเขียว ซีด ้ - เจ็บหน้าอก ใจสัน่ 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 21
  • 22.
    5. อาการในระบบสืบพันธ์ และทางเดินปัสสาวะ - ปั สสาวะบ่อย ขัดเบา - ตกขาว ประจาเดือนไม่มา/ขาด 6. อาการทางผิวหนัง ่ - ผิวหนังขึ้นเป็ นผืนหรือตุ่ม อาการคัน 7. อาการทางระบบประสาท/กล้ามเนื้อ/กระดูก/ข้อ - ชา ชัก/มือเท้าเกร็ง ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ - ปวดข้อ ปวดเมื่อยตามข้อ/กล้ามเนื้อ ปวดหลัง ่ 8. อาการในระบบอืนๆ - อาการไข้ อ่อนเพลีย บวม 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 22
  • 23.
    • Emergency • ไม่ฉุกเฉิน รักษาจาเพาะ • ไม่ฉุกเฉิน รักษาตามอาการ –หายเอง –เรื้ อรัง 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 23
  • 24.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 24
  • 25.
    ไข้ นามูก ้ Positive Findings??? • Cold • Sinusitis • ปอดอักเสบ • Influenza • Otitis media • Measles • Bronchitis • Cold/+Bact • Tonsillitis 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 25
  • 26.
    ่ ไข้ ผืน • ส่าไข้ ่ื ไข้สง หลังไข้ลงมีผนแดงๆเล็กๆ ขึ้นตามตัวคล้ายหัด ู • หัด ่ ่ เริมจากตีนผม ผืนของหัดจะไม่จางหายไปทันที เห็นเป็ น รอยแต้มสี หน้าแดงตาแดง Koplik’s spot • หัดเยอรมัน ไข้ตา ๆ - ปานกลาง ผืนเล็ก ๆ สีชมพูอ่อนขึ้น แยก ่ ่ ่ ชัดเจนเริมหน้าผากตรงชายผม รอบปาก และใบหูก่อน • สุกใส ผืนแดงราบ บางที่เป็ นตุ่มใส บางที่เป็ นตุ่มกลัดหนอง และ ่ บางที่เริมตกสะเก็ด ด้วยลักษณะนี้ ชาวบ้านจึงเรียกว่า อีสกอีใส (มีทง ่ ุ ั้ 12/18/2010 ตุ่มสุกตุ่มใส) rangsima@chiangmai.ac.th 26
  • 27.
    ไข้ หนาวสัน Positive Findings??? • กรวยไตอักเสบ • มาเลเรีย • ปอดอักเสบ • ท่อนาดีอกเสบ ้ ั • ฉี่หนู 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 27
  • 28.
    DHF • ระยะไข้ ไข้สูง เฉียบพลัน สูงลอย 1-4 วัน N/V anorexia ปวด ท้อง tourniquet test เลือดออก ตับโต กดเจ็บ • วันที่ 3-7 ระยะวิกฤติ 24-48 hr. Plt < 100,000 GI bleedHct > 20% อาจพบ Pleural effusion , ascites • ระยะฟื้ นตัว ผื่น ชีพจรช้า ปั สสาวะมาก Rx :Paracetamol ห้าม ASA 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 28
  • 29.
    Bacterial ตาแดง Allergic ่ ่ิ คันตามาก มักคันตรงหัวตา ยิงขยี้ยงคัน หนังตาบวม ถ้าขยี้มากๆหนังตาจะบวมและชา้ มีข้ ีตามากเหลืองหรือเขียว ่ ลืมตาไม่ข้ ึนตอนตืนนอน เป็ นข้างใดข้าง ี ่ ตาขาวจะมีสแดงเรือๆ หนึ่งก่อนลามไปอีกข้าง มีนาตาไหล ้ Viral ตอนแรกนาตาจะใส ต่อมาจะเหนียว ้ มีอาการตาแดง หนังตาบวมเล็กน้อย มักไม่มีข้ ตา หรือมีเพียงเล็กน้อย ลักษณะ ี เคืองตามาก นาตาไหล ้ ใสๆหรือเป็ นสีขาว มีข้ ตาเล็กน้อย เป็ นพร้อมกันหลายๆคน หรือมี ี ุ ่ ถ้าแพ้รนแรงบางรายอาจมีเยือบุตาขาว การระบาด 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th ่ บวมเป่ งเป็ นเยือใสๆ 29
  • 30.
    ปวดศีรษะ Positive Findings??? • Allergic • Hypertension • เลือดคังในสมอง ่ rhinitis • Sinusitis • เยือหุมสมองอักเสบ ่ ้ • Migraine • ต้อหินเฉียบพลัน • Tension headache • สายตา 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 30
  • 31.
    ปวดไม่ เกิน 72ชม. กาย-กรรมพันธุ์ Migraine เริ่มแต่ เด็กหรือวัยรุ่น สิ่ งกระตุ้น อาการร่ วม ปองกัน ้ รักษา  หลีกเลี่ยงสิงกระตุน ่ ้  กินยาป้ องกัน  Paracetamol 1-2 เม็ด ทันที เมื่อเริมมี ่  Flunarizine มีชอ ่ื อาการปวด ทางการค้าว่า Sibilium  ถ้าเครียดให้ + Diazepam 2 mg. 1-2 tabs ควบคูกน ่ ั  Amitriptyline เช่น Tryptanol  Cafergot ห้ามเกินวันละ 2 เม็ด  NSAIDs : Naproxen  Sumatriptan 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 31
  • 32.
    Positive Findings??? Dizziness Vertigo • ่ ความดันตา / สูง • อาเจียน บ้านหมุน เดินเซ • Postural Hypotension • สมอง • Anemia – TIA – • เนื้องอก แพ้ทอง ้ – อักเสบ • หิว – บาดเจ็บ • นอนไม่หลับ • หู • ยา – ไวรัส – Indomethacin – เนื้องอก – ASA – หูชนกลางอักเสบ ั้ – แก้แพ้ • ตา – คลายกล้ามเนื้อ – ตาเข – ยาแก้อาเจียน – สายตา 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 32
  • 33.
    ปวดยอดอก/เจ็บลิ้นปี่ Positive Findings??? • Viral • Angina • MI hepatitis Pectoris • PU Perforate • CA Liver • Gallstone • Pneumonia • Dyspepsia • PU • Cholecystitis • Liver abscess 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 33
  • 34.
    เจ็บอย่ างไรถึงน่ าสงสัยว่ าเป็ นจากหัวใจขาดเลือด • แน่นหน้าอกรุนแรง • เหมือนมีอะไรทับ • ร้าวไปแขน คอ • เป็ นขณะออกแรงทางาน MI 3-5 min 30 sec-30 min Rx ไนโตรกลีเซอรีน (nitroglycerine) 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 34
  • 35.
    ปวดข้อ Positive Findings??? • รุนแรง • Trauma • ปานกลาง • อาการไม่ชดเจน ั • Post- • Rheumatoid Rheumatic • OA arthritis fever • SLE • Gout • Pyogenic • Ankylosis arthritis spondylitis 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 35
  • 36.
    Colicky Pain • PU • Gallstone • Ureteric stone นิ่วในท่อไต • ปวดมดลูก Positive Findings??? 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 36
  • 37.
    ตาราง การแบ่ งระดับความรุนแรงของความดันโลหิตสูง ความดัน ความดัน ช่ วงบน ช่ วงล่าง (มม.ปรอท) (มม.ปรอท) ปกติ ≤130 ≤ 85 ปกติแต่ ค่อนไปทางสู ง 130-139 85-89 ความดันโลหิตสู งเล็กน้ อย 140-159 90-99 ความดันโลหิตสู งปานกลาง 160-179 100-109 ความดันโลหิตสู งรุนแรง 180-209 110-119 ความดันโลหิตสู งรุนแรงมาก 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th >210 >120 37
  • 38.
    แผนภูมแนวทางการรักษาผู้ป่วยความดันโลหิตสู งเล็กน้ อย ิ ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท และ/หรือ ความดันช่ วงล่าง 85-99 มม.ปรอท นัดมาวัดซ้าอย่ างน้ อย 2 ครั้ง ใน 4 สั ปดาห์ ต่อมา ความดัน < 130/85 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท และ/หรือ • ให้ วดความดันทุก 6 เดือน ั ความดันช่ วงล่าง 85-99 มม.ปรอท เป็ นเวลา 1 ปี • ให้ คาแนะนาการปฏิบัตตัวิ • ทาการตรวจทางห้ องปฏิบัตการ ิ • วัดความดัน 2-3 ครั้ง ใน 3 เดือนต่ อมา 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 38
  • 39.
    ความดันช่ วงบน 130-159มม.ปรอท ความดันช่ วงบน 140-159 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน > มม.ปรอท 160 และ/หรือความดันช่ วงล่ าง 85-99 และ/หรือ และ/หรือความดันช่ วงล่ าง มม.ปรอท ความดันช่ วงล่ าง 90-99 มม.ปรอท >100 มม.ปรอท • ให้ แนะนาการปฏิบัติตวั • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว ั • ติดตามวัดความดันป็ นระยะ • ติดตามวัดความดันเป็ นระยะ ใน 3 เดือนต่ อมา •ยาลดความดัน ถ้ าไม่ เป็ นกลุ่มเสี่ ยง* ถ้ าเป็ นกลุ่มเสี่ ยง*(DM Heart Comp.) • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว ั • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว ั • ติดตามวัดความดัน เป็ นระยะ • ให้ ยาลดความดัน เวลา ใน 3 เดือนต่ อมา ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน 140-159 มม.ปรอทและ/หรือ และ/หรือความดันช่ วงล่ าง 85-99 ความดันช่ วงล่ าง 90-99 มม.ปรอท มม.ปรอท • ให้ ยาลดความดันควบคู่กบการปฏิบตตัว ั ั ิ • ให้ แนะนาการปฏิบติตัว ั • ติ12/18/2010 นป็ นระยะ ดตามวัดความดั rangsima@chiangmai.ac.th 39
  • 40.
    Drug • HCTZ 10-25 mg (Max 50) OD – * FBS Lipid สูง • Beta blocker – Atenolol – Propanolol – * TG HDL – Asthma DM CHF • Reserpine + HCTZ – * ง่วง PU Depression 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 40
  • 41.
    • FBS เบาหวาน < 110 mg% …. normal 110-125 …. impaired ≥126 ….. DM ( 2 ครั้ง หรื อ Random plasma glucose ≥ 200 + อาการ เบาหวาน) • Sulfonyl urea กระตุนการหลังอินซูลิน ้ ่ – Chlorpropanamide(Diabenese,Dumide) – Glibenclamide(Daonil,Euglucon) • Biguanide ยับยังการดูดซึมกลูโคส เพิ่มการใช้กลูโคส ้ – Metformin(Glucophage) • Insulin 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 41
  • 42.
    Drug • ABO – หายใจ ตา หู จมูก : penicilin amoxycillin erythro – Staph : dicloxacillin erythro – ปั สสาวะ co-trimoxazole bactrim norflox – GI co-tri norflox – Shigella : erythromicin 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 42
  • 43.
    อันตรายจากการใช้ยา • Drug interaction : – Alcohol- ++++ Sedative antihistamine – +++ ยาลดนาตาล : ASA NSAIDs Sulfonamide ้ – ------ ยาลดนาตาล : Thiazide Thyroid hormone ้ Steroid, Adrenaline – ASA ต้านการขับยูรค ของ Probenecid ิ – Diuretic เพิ่มพิษของ Digitalis • Overdose : – ASA Paracet 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 43
  • 44.
    อันตรายจากการใช้ยา • Side effect : – Chloramphenicol Aminoglycoside • Drug hypersensitivity : – ASA Penicillin Allopurinol Xylocaine Sulfonamide • Drug resistance : – ABO • Drug abuse : – Morphine Sedative ABO Steroid • การตอบสนองต่อยาในคนทีมีความผิดปกติทางพันธุกรรม ่ – G-6-PD อาจเกิด hemolysis จากยา Sulfa ASA – Gout .... กาเริบจาก Alcohol Thiazide – Glaucoma ~ Steroid eye drop 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 44
  • 45.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 45
  • 46.
    Incision and drainage • Incision and curette • Excision • Wound management – Dressing, Debridement, Suture wound • Remove foreign body*** 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 46
  • 47.
    • Closed wound – Contusion – Surgical incision • Opened wound – Abrasion – Cut wound – Laceration wound – Penetrating wound – Avulsion wound – Explosive wound – Crush wound 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 47
  • 48.
    การจัดการบาดแผลอุบติเหตุ ั การประเมินบาดแผล 1. สอบถามข้อมูลผูป่้ วย : วัน เวลาที่เกิดบาดแผล สาเหตุ การรักษา 2. ประเมินลักษณะบาดแผล : ตาแหน่ง ขนาด (กว้างxยาวxลึก เป็ นcm.) ่ ่ เนื้อเยือในแผล ผิวหนังรอบแผล สิงแปลกปลอม สารคัดหลัง ่ 3. พิจารณาการจัดการบาดแผล : แผลที่ควรเย็บ – แผลอุบติเหตุไม่เกิน 6 ชม. / นานเกิน 6 ไม่ ั เกิน 12 ชม. ขอบแผลเรียบ เนื้อเยือไม่ชา ไม่มี FB ่ ้ : แผลนานเกิน 12 ชม. ไม่เย็บ นัดทาแผลทุกวัน +- admit : กรณี Fx. เส้นเลือดฉีกขาด เนื้อเยื่อหายไปจนไม่สามารถดึงเอา ผิวหนังมาชิดกันได้ เส้นประสาท หลอดเลือดแดง ให้ Pressure dressing ส่งแพทย์ทนทีั 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 48
  • 49.
    • ไหม/ด้ายเย็บแผล – Absorb • Plain catgut • Chromic catgut • Dexon – non absorb • Nylon 0,2/0,3/0,4/0 • Silk • Prolene • Wire 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 49
  • 50.
    ข้อปฏิบติพ้ ืนฐานที่ควรรูในการเย็บแผล (ต่อ) ั ้ • ชนิดของเข็มเย็บแผล 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 50
  • 51.
    การเย็บแผล การจับเข็ม จับเข็มที่ก่งกลางของเข็ม ึ หรือจับเข็มที่ 1/3 ค่ อนมา ทางก้ นเข็ม 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 51
  • 52.
    Stiches • Simple mattress • Running lock • Mattress suture • Continuous • Interrupted • Horizontal mattress • Vertical mattress • Figure of eight mattress • Continuous inverting mattress 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 52
  • 53.
    ยาชาชนิดต่างๆ ทีนยมใช้ ่ ิ  Lignocaine Hydrochloride หรือ Lidocaine หรือ Xylocaine : มีฤทธิ์ต่อประสาทส่งความรูสกมากกว่าประสาทสังการ ้ึ ่ เคลือนไหว ขนาดที่นิยมใช้ คือ 0.5%, 1%, 2% ่  + Adrenaline 1:1000 0.5cc. : 100 cc. ของยาชา (Adrenaline ทาให้หลอดเลือดหดตัว ยาซึมหายไปได้ชา ทาให้ฤทธิ์อยู่ได้นาน) ้  Procaine Hydrochloride หรือ Novocaine  Pontocaine Hydrochloride : สาหรับทาลงไปบนเยือเมือก ่ ่ ต่างๆ เพือให้หมดความรูสก ใช้มากสาหรับลูกตา จมูก ปาก และคอ ้ึ  ขนาดที่ใช้หยอดตา : 0.5%  ขนาดที่ใช้พ่นจมูก หรือแพ็คคอ : 2% 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 53
  • 54.
    การฉีดยาชาที่ ER • Topical • Infiltration • Nerve block • Field block 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 54
  • 55.
    ผลไม่ดและพิษของยาชา ี 1. การแพ้ยา - อย่างอ่อน : คลืนไส้อาเจียน เวียนศีรษะ ่ อย่างมาก : หน้ามืด ตามองไม่เห็น ว้าวุ่น ชัก หมดสติ 2. กรณีใช้ยาชาผสม Adrenaline ทาให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ่ ใจสัน ความดันโลหิตสูง จึงควรระมัดระวังในการใช้ยากับ ผูป่้ วยที่มีปัญหาเกียวกับหลอดเลือด ความดันโลหิต ่ โรคหัวใจ ผูสงอายุ ู้ 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 55
  • 56.
    การแก้ไขการแพ้ยาชา 1. Adrenaline 1:1000 0.2-0.3 ml v stat 2. ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง และรายงานแพทย์ 3. ให้นอนพักศีรษะสูง ให้ O2 Inhalation 4. ่ วัดสัญญาณชีพ บักทึกอาการ สังเกตการเปลียนแปลง 5. ถ้าความดันโลหิตตามีแนวโน้มช็อค ให้ 5% D/NSS 1000 ่ cc. IV drip ให้เร็วระหว่างรอแพทย์ 6. ถ้าชักให้ Valium 10 mg. IV ช้าๆ 7. Epinephrine 0.1-0.5 cc. เจือจาง 1:10000 IV 8. ่ ช่วยหายใจ เตรียมอุปกรณ์เครืองใช้สาหรับใส่ Tracheostomy tube 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 56
  • 57.
    ตาแหน่งที่หามฉีด Xylocaine ผสมAdrenaline ้ • ใบหู • นิ้วมือ • นิ้วเท้า • อวัยวะเพศชาย • หัวนม 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 57
  • 58.
    การให้ยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวด 1. ซักประวัติแพ้ยากลุมเพนนิซลลิน ถ้าไม่มีประวัติแพ้ยานี้ให้ ่ ิ - แผลปนเปื้ อนไม่มาก ไม่มี FB เนื้อเยือกระทบกระเทือนไม่ ่ มาก ขอบแผลเรียบ : Penicillin (250)1x3ac.+hs. 5 วัน - แผลปนเปื้ อน เนื้อเยือชา กระรุงกระริง ขอบไม่เรียบ มี FB ่ ้ ่ ่ นานเกิน 6 ชม. : Cloxacillin (250)1x3ac.+hs. 5 วัน - แผลสัตว์กด คนกัด : Amoxycillin (500) 2x2pc. นาน 5 ั วัน 2. แพ้กลุม Penicillin : Roxithromycin (150)1x2ac. นาน 5 วัน ่ 3. ปวด : Paracetamal (500) 2 tab.prn., NSAID : Ibuprofen 12/18/2010 (400) 1x2pc. rangsima@chiangmai.ac.th 58
  • 59.
    การให้ภูมิคุมกันบาดทะยัก ้ • ไม่เคยได้ / ได้รบมาเกิน 10 ปี : ฉีด 3 ครัง ครังละ 0.5 cc. เดือนที่ ั ้ ้ 0,1,6 ภูมิคมกันอยูได้ 10 ปี กระตุน 0.5 cc ทุก 10 ปี ุ ่ ้ • อายุ <15เคยได้รบครบ 3 ครัง ั ้ • ไม่เกิน 5 ปี : ไม่ฉีด • เกิน 5 ปี กระตุน 1 ครัง ้ ้ • อายุ > 15 ได้รบครบ 3 ครัง ั ้ • ไม่เกิน 5 ปี : ไม่ฉีด • เกิน 5 ปี กระตุน 1 ครัง ้ ้ • ได้ไม่ครบ หรือ ไม่เคยฉีด ให้ใหม่ 3 เข็ม • แผลสกปรก ปนเปื้ อนมาก ลึก > 1 cm นาน > 6 ชม. • TAT 3000 unit (ผูใ้ หญ่)1500 unit (เด็ก) หลังทา skin test 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 59
  • 60.
    การใช้ยาในหญิงมีครรภ์ ผลกระทบ 1. Teratogenic effect ผลต่อการพัฒนาอวัยวะในทารก 2. Embryonic effect ผลเสียต่อทารกโดยตรง 3. Maternal effect ผลเสียต่อแม่โดยตรง 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 60
  • 61.
    ยาทีปลอดภัยในหญิงตังครรภ์ ้ • Paracetamol • Ibuprofen • Indomethacin • Dimen ? • Penicillin • Erythromicin 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 61
  • 62.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 62
  • 63.
    12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 63