More Related Content Similar to БҮТЭЭЛЧ-СЭТГЭЛГЭЭ.pptx
Similar to БҮТЭЭЛЧ-СЭТГЭЛГЭЭ.pptx (20) БҮТЭЭЛЧ-СЭТГЭЛГЭЭ.pptx2. Нэр томъёо, түүх
Бүтээлч сэтгэхүйн нэр томъёо: Түүх:
“Бүтээлч байдал” буюу “creativity”
гэсэн Англи үг нь “creare” буюу
“бүтээх, хийх” гэсэн Латин үгнээс
гаралтай.
“Бүтээх” буюу “create” нь 14-р зууны эхэн
үед Англи хэлэнд бурханлаг бүтээлийг
илэрхийлэхийн тулд гарч ирсэн боловч
орчин үеийн утга нь хүн төрөлхтөний
бүтээлийн үйл ажиллагааг илэрхийлэх
болсон байна.
Бие даасан судалгааны сэдэв болохын
хувьд “Бүтээлч байдал” -д 19-р зуун
хүртэл үр дүнтэй анхаарал хандуулдаггүй
байсан. “Дарвинизм (биологийн хувьслын
онол)” бий болсноор Mark A. Runco,
Robert S. Albert нар хувь хүний ялгааг
сонирхож “Бүтээлч байдал” -г зохих
судалгааны сэдэв болгон, 19-р зууны
сүүлчээс нухацтай хөгжиж эхэлсэн гэж
үздэг.
3. Бүтээлч сэтгэлгээ гэж юу вэ?
o Бүтээлч сэтгэлгээ гэдэг нь зохион бүтээх, шинэлэг
байх, аливааг өөр өнцгөөс харах чадвар болон
ойлголтуудыг өвөрмөц аргаар нэгтгэсэн цогц шинж
юм.
4. Бүтээлч сэтгэлгээний элементүүд
o СОНИУЧ БАЙДАЛ – Асуудлыг эрж хайх, шинэлэг сайн аргаар ямар нэгэн
зүйлийг хийх
o ХҮСЭЛ ЭРМЭЛЗЛЭЛ – Урагш ахих идэвхитэй байх
o АЛСЫН ХАРАА – Зорилгоо оюун санаандаа төсөөлөх
o ШҮҮМЖЛЭЛТ СЭТГЭЛГЭЭ – Бодит асуудалд байгаа нөхцөл байдлыг үнэлэх
o ӨӨРТӨӨ ИТГЭЛТЭЙ БАЙДАЛ – Өөрийн бүрэн потенциалыг ашиглах
o ЭЕРЭГ ХАНДЛАГА – Нөхцөл байдлаас сайныг олж харах
o МЭДРЭМЖТЭЙ БАЙДАЛ – Уян хатан бөгөөд оновчтой байх
o ТЭНЦВЭРТЭЙ БАЙДАЛ – Эрч хүч амралтаа тэнцүүлэх
5. Сэтгэлгээний талаарх цэгцтэй
ойлголт
Сэтгэн бодохуй
Логик сэтгэлгээ
Бодох бод, бодохуй, бодомж
Эргэцүүлэн, тунгаан, шүүн бодох
Анализ
Бүтээлч
сэтгэлгээ
Сэдэх сэтгэ, сэтгэхүй, сэтгэмж
Сэдэх, санаачлах, шинийг бүтээх
Синтез
6. Цацаргах сэтгэлгээ
o Бодит амьдралын ихэнх асуудалд бид яах аа мэдэхгүй барьц алддаг. Энэ үед бидэнд
цацаргах сэтгэлгээ хэрэг болно. Бүтээлч сэтгэлгээ эмх цэгцтэй байдаггүй. Тиймээс шугаман
бус орчинд (хэлхэлдсэн, орооцолдсон, ээдрээт, нарийн бүтэцтэй) нийцэх сэтгэлгээний хэв
шинж юм. Бүтээлч сэтгэлгээнд алгоритмаас илүү эвристик (олох, нээх) хандлагыг
чухалчилдаг.
7. Бүтээлч байдал ба сэтгэл санаа
“Бид асуудлыг бүтээлчээр шийдвэрлэх өөр өөрийн гэсэн төрөлхийн сэтгэцийн хэв загвартай”
- Пропессор Жакоб Голденберг
o Бүтээлч байдал болон сэтгэл санаа хоорондоо холбоотой. Судалгаагаар сэтгэл санааны байдал
сайхан байхын хэрээр бүтээлч байдал нэмэгдэнэ гэж гарсан байдаг. Туршилтын явцад сэтгэл
санааны түвшин эерэг байхын хэрээр “дивергент сэтгэлгээ”-ний даалгаврууд дээр өндөр оноо
авч байжээ.
o АСУУДАЛ-г шийдвэрлэх явцад бэрхшээлтэй тулгарахад бид гунигтай, ууртай бухимдсан
байдалд орох нь амархан байдаг.Тиймээс “түр завсарлага” авах нь үр дүнтэй.
o ИЙМ ҮЕД ТА сэтгэл санаа өргөх, хөгжилтэй үйл ажиллагаанд орох хэрэгтэй. Сэргэж хүч чадал
орсныоохоо дараа асуудал шийдвэрлэх үйл явц илүү амжилттай болно.
8. Бүтээлч сэтгэлгээ яагаад чухал вэ?
Ихэнх хүмүүс бүтээлч сэтгэлгээг уран зохиол, роман бичих, зураг зурах, хөгжим зохиох
зэрэгтээ холбон ойлгодог. Бүтээлч байдал гэдэг нь шинэ зүйлийг бүтээх чадвартай гэсэн үг.
Ихэнх ажлын байрны тодорхойлолт дээр бүтээлч сэтгэлгээг шаардсан байдаг. Хэрэв та ямар
нэгэн зүйл бүтээж чадвал зөвхөн хувийн амьдралаа баяжуулах төдийгүй, ямар ч ажлын
талбарт давуу талтай байх болно. Зарим ажлын байрны тодорхойлолт нь албан тушаалын
хувьд бүтээлч сэтгэлгээг шаарддаг. Энэ тохиолдолд та бусад ур чадвартайгаа адил өөрийн
бүтээлч сэтгэлгээг хэрхэн харуулах талаар тодорхой жишээнүүдээр бэлтгэн ярилцлагад очих
хэрэгтэй. Жишээ нь: Таны амжилтууд, ажлын туршлага, өмнө нь гаргаж байсан санаачлагууд
болон бодит баримт байж болно.
9. Бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх
Бүтээлч хандлагын 5 үндсэн элемент
1. Юмсыг мэдрэх мэдрэмж
2. Юмс үзэгдлийг чөлөөтэй холбох
3. Өөрчлөн сайжруулах
4. Шинээр сэтгэн бодох
5. Аливаа асуудлыг олон талаас нь судалж шийдэх
Аргууд
1. Урам зоригоо нэмэгдүүл
2. Дуртай ажлаа хий
3. Зорилгынхоо төлөө тууштай зүтгэ
4. Хайрцагнаас гадуур сэтгэ
5. Баярлаж, талархаж сур
6. Өөртөө итгэлтэй бай
7. Үргэлж суралц
11. Дүгнэлт
o Бүтээлч байх, бүтээлчээр сэтгэх гэсэн ойлголт зөвхөн урлагийн
салбарт орох, ажиллах хүмүүст хамаатай гэсэн буруу ойлголт
бидний дунд түгээмэл байдаг. Гэвч бүтээлч сэтгэлгээ нь бидний
ажлын амжилт тэр ч бүү хэл амьдралд хүртэл чухал хэрэгцээтэй
байдаг нь илэрхий боллоо. Эрдэмтэн, судлаачид бүтээлч сэтгэлгээг
сургалт дадлын арга барилаар өсөн нэмэгдүүлэх боломжтой хэмээн
үзсэн бөгөөд хүссэн хүн бүхэн боломж нээлттэй байдаг.
Editor's Notes Are your classroom colors different than what you see in this template? That’s OK! Click on Design -> Variants (the down arrow) -> Pick the color scheme that works for you!
Feel free to change any “You will…” and “I will…” statements to ensure they align with your classroom procedures and rules!