Оюутны манлайлал

1. ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
МУБИС-ийн Архангайн Багшийн сургууль
Байгалийн ухааны танхим
Илтгэгч оюутан: М.Бат-Эрдэнэ
Удирдсан багш: А.Батхишиг

2. ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛҮндэслэл
Оюутны нийгмийн
оролцоо
Оюутны
манлайлал
Оюутны өөрийгөө хөгжүүлэх чадвар,
дадал, хандлагын өнөөгийн байдал
Түлхүүр үг:
Авьяас чадвар
Хүсэл сонирхол
Хөгжил төлөвшил,
хандлага
Хэрэгцээ

3. Зорилго:
Багшийн сургуулийн
оюутнуудын манлайлах, удирдан
зохион байгуулах чадварыг
дээшлүүлэх арга замыг тодорхойлох.
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
• Манлайллын тухай эрдэмтдийн үзэл
баримтлалыг судлах
• Өнөөгийн оюутнуудын өөрийгөө
хөгжүүлэх идэвх, манлайлагч байх
хүсэл эрмэлзлийг судлан дүн
шинжилгээ хийх
• Манлайлах чадварт хүрэх арга замыг
эрэн хайх
• Судалгааны ажлын нэгдсэн дүгнэлт
гаргах.
Зорилт

4. ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Манлайллын тухай үзэл баримтлал
Хүний мөн чанарыг илэрхийлдэг
үндсэн 3 шинж бол бие махбод, сэтгэл
санаа, оюун ухаан юм.
Эдгээрийг хадгалсан хүн нь эрдэм
мэдлэгтэй, үнэнч шударга ёсыг эрхэмлэдэг,
бусдыг хайрлан хүндэтгэдэг, асар их тэсвэр
хатуужилтай, аливаа муу зүйлээс бие
болоод сэтгэлээ хамгаалж чаддаг, ариун
мөртэй, эрүүл чийрэг бие бялдартай нэгэн
байх болно. Чухам ийм л хүмүүс тэмцэл
өрсөлдөөний XXI зууныг манлайлан авч
явж чадна. Өөрөөр хэлбэл бүх талын
боловсрол болох зарчим юм.
(www.fxclubmongolia.blog.gogo.mn)
Манлайллын шинэ хандлага буюу 21-р
зуунд судлаачид манлайллын гурван
урсгал байдаг гэж үзсэн байна.
 Байгалиас заяасан манлайлагч / урлаг
харизмтай холбон авч үздэг/ Энэ урсгалд
эртний агуу удирдагчид багтдаг.
 Авьяас бус арга барил / удирдлагын
автократ, демократ, лебарал арга барилууд
бий болсон/ Аж үйлдвэржилтийн үед
пүүсүүдийн эзэд өөр өөрсдийн зан
төлөвтэй уялдан холбогдсон арга барилыг
хэрэглэж байв.
 Хэт хурдацтай хөгжил, түүнийг дагасан
орчны өөрчлөлтүүд маш их болсон учир
манлайлагчаас удирдлагын өөр өөр арга
барил шаардах болсон.
(www.mhri.mn/news/)

5. Оюутан залуус манлайлагч байхын тулд зөвхөн сурлагын хувьд сайн байх
бус харин хувь хүн болон төлөвших энгийн асуудлуудаас өөрийгөө хөгжүүлэх
хэрэгтэй юм. Энэхүү хувь хүн болон төлөвших алхмууд нь оюутан бидний өдөр
тутмын амьдралдаа хэрэгжүүлж болох энгийн үйлдлүүд байдаг нь тодорхой
ажиглагддаг. Оюутан манлайлагч байх энгийн алхамууд нь:
• Сурч боловсорч буй өөрийн зорилгоо ухамсарлах;
• Харилцааны зөв төлөвшил хандлагатай байх;
• Бүтээлчээр сэтгэж, шинийг эрэн хайгч байх;
• Өөрийн үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж, бусадтай санал бодлоо солилцох
чадвартай байх;
• Өөрийн мэдлэг, авьяас чадвараа тогтмол хөгжүүлэх хүсэл эрмэлзэлтэй байх;
• Өөрөө бие даан суралцдаг байх;
• Өөрийн сурч эзэмшиж буй мэдлэг чадвараа амьдрал үйл ажиллагаандаа
бүтээлчээр хэрэглэх чадвар дадал эзэмших; гэх мэт оюутан өөрийгөө хөгжүүлж
манлайлагч байх олон хүчин зүйлс байдаг.
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Оюутан манлайлагч байх алхам

6. ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Судалгааны ажлын үе шат, үр дүн
Өнөөгийн нийгмээс
хамаарч оюутнууд хамт олны
дунд өөрийгөө нээж, өөрийн
авьяас чадвараа хэрхэн
хөгжүүлэх буй байдлыг судлах
зорилгоор МУБИС-ийн
Архангайн Багшийн
сургуулийн III курсийн 120
оюутнаас санал асуулгын
аргаар судалгаа авч нэгтгэн
дүгнэлээ.
Судалгааны ажлын
аргазүй
Асуулгын арга
Агуулгыг нэгтгэн
дүгнэх

7. Асуулга-1
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
27%
13%
14%
15%
8%
23%
Бусдыг ойлгодог бусадтай зөв
боловсон харилцах
Удирдан зохион байгуулах
чадвартай хүн
Бодож сэтгэх, ярих чадвартай
хүн
Бүтээлч сэтгэлгээтэй хүн
Мэдлэг боловсролтой хүн
Өөрийгөө илэрхийлдэг, үүрэг
хариуцлагаа ухамсарладаг
Таны бодлоор манлайлагч хүн гэж хэнийг хэлэх вэ?

8. Асуулга-2
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Манлайлах чадвартай байхын тулд та өөрийгөө хэрхэн хөгжүүлэх вэ?
№ Асуулга Оюутны тоо хувь
1 Ном их унших 27 22.5%
2 Бусдаас үлгэр жишээ авах 18 15%
3 Хичээл чармайлт, зорилготой байхыг хичээдэг
15 12.5%
4 Өөрийнхөө хамгийн хийж чаддаг чадвараа
хөгжүүлдэг. 30 25%
5 Сургалтад сууж, өөрийгөө хөгжүүлэх
21 17.5%
6 Багшааас зөвлөгөө авдаг 9 7.5%

9. сурлагын голч
дүн
өөрийгөө
илэрхийлэх
чадвар
харилцааны соёл
бүтээлч
сэтгэлгээ
авьяас чадвар
Column1 45 20 12.5 10 32.5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Дараах хүчин зүйлсээс манлайлагч оюутан байх гол шалгуур
аль нь вэ?
Асуулга-3
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ

10. ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Асуулга-4
0
10
20
30
40
50
зорилгоо
ухамсарладаг ямар нэгэн зорилго
тавиагүй өөрийн
сонирхлоор бус зорилгоо мэдэхгүй
Багш мэргэжил эзэмшиж буй зорилгоо хэр ухамсарладаг вэ?

11. Сургалтын болон хүмүүжлийн ажлын дараах хүчин зүйлсээс оюутан
таны авьяас чадвараа хөгжүүлэх гол нөхцөл аль нь вэ?
0
5
10
15
20
25
30
35
Сургууль,
сургалтын
орчин
Секц,
дугуйлан
Клуб
цуглаан
Сургалт
семинар Уралдаан
тэмцээн
Асуулга-5
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ

12. Оюутныг хөгжүүлэх талаар сургууль болон хамт олны зүгээс цаашид ямар
алхам хийгээсээ гэж боддог вэ?
20
48
52
Сургалтын орчин нөхцөл сайжруулах
Багш нарын оюутныг хөгжүүлэх чиг
хандлагыг дээшлүүлэх
Оюутны зөвлөлийн зүгээс оюутныг
хөгжүүлэх бүтээлч үйл ажиллагаагаар
дэмжих
Асуулга-6
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ

13. Судалгааг дүгнэвэл:
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Дээрх судлагааг нэгтгэн дүгнэвэл өнөөгийн оюутнуудын
өөрийгөө хөгжүүлэх чадвар, нийгэмд эзлэх байр суурь, манлайлагч
байх хүсэл эрмэлзэл сул байгаа нь оюутнуудын идэвх чармайлтаас
гадна сургууль, багш нар оюутны зөвлөлийн хандлага, үүрэг, оролцоо
хангалтгүй байгааг харуулж байна. Үүнд:
 Оюутнуудын манлайллын талаарх ойлголт сайн боловч өөрийгөө
хөгжүүлж манлайлагч байх хүсэл эрмэлзэл сул байна.
 Оюутнуудын дийлэнх хувь нь өөрт буй авьяас чадвараа хөгжүүлэх
хүсэлтэй байдаг.
 Манлайлагч оюутан гэдэг урамшууллыг оюутан өөрсдөө сургалтын
голч дүнтэй холбон ойлгож байгаа нь тэдний хөгжих хүсэл
тэмүүлэлд сөргөөр нөлөөлж байна. Оюутан бүр өөрийн зорилгоо
ухамсарлан хөгжих бүрэн боломж бий.

14.  Оюутны өөрийгөө хөгжүүлэх нөхцөл боломж нь сургалтын
орчноос гадна хамт олны дунд тухайлбал, секц дугуйлан,
уралдаан тэмцээн зэрэг хүчин зүйлс болж байгаа нь
судалгаанаас тодорхой байна.
 Сургалтын орчноос гадна багшийн оюутныг хөгжүүлэх арга
зүй дутмаг, багш оюутны сэтгэлзүйн орчин бүрдээгүй зэрэг
асуудал нь оюутны хөгжил, оюутан өөрөө манлайлагч байх
сэдэл тэмүүлэлийг үгүйсгэж байна. Мөн оюутны зөвлөлийн
зүгээс оюутны эрх ашгийг хамгаалах, тэдний авьяас
чадварыг хөгжүүлэх, өөрийгөө илэрхийлэх бүтээлч
сэтгэлгээтэй зөв чиг хандлагтай иргэн болж төлөвших зэрэг
оюутныг дэмжих бүтээлч үйл ажиллагаа дутмаг байдаг нь
тодорхой байна.
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ

15. Дүгнэлт
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ
Манлайлагч гэх ойлголт нь тэргүүн гэх үгтэй утга дүйх бөгөөд
манлайлагч хүн гэдэгт өөрийн гэсэн хүсэл тэмүүлэл зорилготой,
амьдрах арга ухааны туршлагатай, өөрийгөө бусдад илэрхийлж чаддаг,
харилцааны соёлтой хүн бүрийг хэлж болно.
Иймээс хувь хүнд байх ёстой дээрх чанаруудыг бие, хэл, сэтгэл
оюундаа шингээж чадсан ямар ч хүн манлайлагч байж болно.

16. Хувь хүний манлайлагч байх чадвар хүсэл эрмэлзлийг
өнөөгийн оюутны хөгжил төлөвшлийн байдалд тулгуурлан авч
судлахад оюутны өөрийгөө хөгжүүлэх чадвар хүсэл эрмэлзэл сул,
сургууль, багш нар болон төр нийгмийн зүгээс тэдэнд хандах
хандлага, дэмжлэг, бүтээлч үйл ажиллагаа хангалтгүй байгаа нь
оюутны хөгжилд тулгамдаж буй чухал асуудлын нэг болж байна.
Ирээдүйн зөв төлөвшилтэй, авьяас чадвартай иргэн болохоор
суралцаж буй оюутан бүрд нийгмийн манлайлагч байх бүрэн боломж
байгаа нь судалгааны үр дүнгээс харагдаж байна.
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ

17. Ашигласан эх сурвалж
Номзүй
1. Ичинхорлоо Ш, (2013). Сургалтын онол, хэрэглээ.Улаанбаатар
2. Пүрэвдорж Ч., (2010). Багшлахуйн менежмент. Улаанбаатар
Ашигласан вэб сайтууд
1. (http://fxclubmongolia.blog.gogo.mn/)
2. (www.mhri.mn/news/)
3. (www.id.news.mn)
4. (www.news.horom.mn)
5. (www.student.org.mn)
ОЮУТНЫ МАНЛАЙЛАЛ