Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжил, түүнд тулгамдаж буй асуудал, мэдлэгийн менежмент, мэдлэг төвтэй хөгжил

1. МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ
ИЗИС ЭЗНББС
ЭДИЙН ЗАСГИЙН БАГШ Т.ГАНХҮҮ
2010 он.

2. Агуулга
• Оршил
• Оюутны хөгжил, түүнд тулгамдаж буй
асуудал
• Мэдлэг гэж юу вэ? Мэдлэгийн менежмент
• Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжил
• Дүгнэлт
• Ном зүй
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

3. Илтгэлийн гол зорилго:
• Оюутныг хөгжүүлэхэд
– мэдлэгийн менежментийг
• хэрхэн ашиглах ёстой вэ,
• оюутны мэдлэг бүтээх үйл ажиллагаа
нь
– мэдлэг төвтэй хөгжлөөс хэрхэн
хамааралтайг судлах явдал юм.
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

4. Илтгэлийн ач холбогдол:
• Мэдлэгийг бүтээж байгаа хүмүүсийн нэг бол
оюутнууд бөгөөд тэдний хөгжлийн үйл
ажиллагаанд мэдлэг төвтэй хөгжлийн
ойлголтуудыг ашигласанаар илүү бүтээлч
үр дүнтэйгээр суралцах боломж бүрдэх
юм.
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

5. Судлагдсан байдал:
• Мэдлэгийн менежмент, мэдлэгт суурилсан эдийн засаг,
инновацийн талаар судалсан эрдэмтэд: гадаадын
П.Друкер, Степан К.С. Люнг, Яшитэрү Накамори, Мүүн
Кьюм Ким, Ренота Рочи Соуза, Ягош Малхотра гэх
мэтчилэн монголоос акед-ч Б.Энхтүвшин, Х.Маам,
Д.Рэгдэл, Ц.Мягмар нарыг дурьдаж болох юм.
• Хүний хөгжил, сурган талаас судалсан Амартья Сен,
Махбуб Ул Хаг, Томас Оттер, К.Сита Прабху, Р.В.Ананд
монголоос А.Солонго, Н.Батнасан, О.Мягмар,
Ц.Балхаажав, Д.Чадраабал, Ш.Ичинхорлоо. Ц. Бадрах
нарыг нэрлэж болно.
gankhuu_t@yahoo.com МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

6. Оюутан гэж хэн бэ?
gankhuu_t@yahoo.com
42
18
37
98
11
3
0
20
40
60
80
100
120
140
Төрийн өмчийн Төрийн өмчийн бус
Их сургууль
Дээд сургууль коллеж
Мэргэжлийн сургалт
үйлдвэрлэлийн төв
1.Оюутны хөгжил, түүнд тулгамдаж буй асуудал
Эх сурвалж: Статиктикийн
эмхтгэл 2009
2008-2009 оны хичээлийн жилд
Сургуулийн тоо 214
Төрийн өмчийн 90
Төрийн өмчийн бус 119
Монгол дахь гадаадын салбар
сургууль 5
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

7. 2008-2009 оны хичээлийн жилд
Оюутны тоо 199,000
gankhuu_t@yahoo.com
1.Оюутны хөгжил, түүнд тулгамдаж буй асуудал
32000
5900
31200
43800
75400
10300
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
Төрийн өмчийн Төрийн өмчийн бус
Их сургууль
Дээд сургууль коллеж
Мэргэжлийн сургалт
үйлдвэрлэлийн төв
Оюутан гэж хэн бэ?
Улсын сургуульд 138,600
Хувийн сургуульд 60,000
Монгол дахь гадаадын салбар
сургуульд 400
Эх сурвалж: Статиктикийн
эмхтгэл 2009
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

8. 2008-2009 оны хичээлийн жилд
Оюутны тоо Хүн амын 7%
gankhuu_t@yahoo.com
1.Оюутны хөгжил, түүнд тулгамдаж буй асуудал
Оюутан гэж хэн бэ?
Эх сурвалж: Статиктикийн
эмхтгэл 2009
93%
7%
Хүн амын тоо
Оюутны тоо
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

9. 1.Оюутны хөгжил, түүнд тулгамдаж буй асуудал
• Оюутан Хүн
gankhuu_t@yahoo.com
Оюутны хөгжил
• Хүний хөгжил
• Орлого
• Эрүүл мэнд
• Боловсрол
• + Оролцоо
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

10. Хүмүүн капитал талаас хэмжих
• Intellectual – оюуны чадвар
• Physical – биеийн чадвар
• Emotional – сэтгэл хөдлөлийн чадвар
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

11. Вонь Дунь Ень:Бүх талын боловсрол олгох
сургалтын 5 талт зарчим
• Оюуны чадамж
• Бие бялдар
• Сэтгэлийн тэнхээ
• Амьдралаа зөв авч явах чадвар
• Бусадтай харилцах
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

12. Хөгжлийг хэмжих олон хэмжээст үзүүлэлтүүд
• Филиппиний 8 хэмжээст үзүүлэлт
• Их Британы 7 хэмжээст үзүүлэлт
• Стиглиц-Сен-Фитоусси комиссын 8 үндсэн
хэмжээс
• Бутан улсын сайн сайхныг хэмжих 9
хэмжээс
• Австралийн хувь хүний сайн сайхан
байдлыг хэмжих 8 хэмжээс индекс
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

13. Австралийн хувь хүний сайн сайхан байдлыг
хэмжих 8 хэмжээст индекс
1. Амьжиргааны түвшин
2. Эрүүл мэнд
3. Амьдралдаа хүрсэн амжилт
4. Харилцаа холбоо
5. Аюулгүй байдал
6. Олон нийтийн холбоо, хамтач байдал
7. Ирээдүйд аюулгүй байх
8. Сүсэг бишрэл, шашин
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

14. Мэдлэг гэж юу вэ?
gankhuu_t@yahoo.com
22%
6%
13%
30%
16%
11%
2%
Боловсрол болон дадлагаар олж авсан
чадвар
Мэргэжлээ сайн эзэмших
Практикаар олж авсан ноу хау
Олон талын цогц боловсрол
Эмх цэгцтэй мэдээлэл
Хэрэгцээт мэдээллээр хэрэгтэй хүнд цаг
тухайд нь хангах
Бусад
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

15. Оюутны хувьд ямар төрлийн
мэдлэг илүү чухал вэ?
gankhuu_t@yahoo.com
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Илмэдлэг
Далдмэдлэг
Know-what
Know-how
Know-why
Know-who
Цогцмэдлэг
Мэргэжилдээ
гүнзгийрсэн
бусад
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

16. Оюутны хөгжилд юу нөлөөлөх вэ?
gankhuu_t@yahoo.com
Гэр бүлийн орлогын
байдал
8%
Гэр бүлийн
хүмүүжил, төлөвшил,
зуршил
17%
Зааж байгаа багшийн
ур чадвар, мэдлэг
16%
Өөрийн хичээл
зүтгэл, зорилго
тэмүүлэл
23%
Анги хамт олон
8%
Хичээл сургалтын
орчин
12%
Эрүүл мэнд
2%
Нийгмийн сэтгэлзүй
14%
Бусад
0%
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

17. Одоогийн дээд боловсрол олгож байгаа хөтөлбөрт
юу дутагдаж байна вэ?
gankhuu_t@yahoo.com
Материаллаг бааз
22%
Чадварлаг боловсон
хүчин
17%
Дадлагын орчин
22%
Оюутан бие даан
хөгжил боломж
22%
Олон улсын
стандартад нийцсэн
хөтөлбөр
11%
Төрийн бодлогын
дэмжлэг
6%
Бусад
0%
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

18. Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжлийг хэрхэн бий
болгох вэ?
• Мэдлэгийг
– бий болгож
– олж авч
– нөхцөл байдалдаа тохируулан
– нийгэм эдийн засгийн хөгжилд үр ашигтайгаар
хэрэглэж чадаж буй утгаар нь
• мэдлэгт суурилсан эдийн засаг гэж нэрлэдэг.
• Инноваци- монгол улсын хөгжлийн гарц, Х.Маам, 2009, 14-р хуудас
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

19. Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжлийг хэрхэн бий
болгох вэ?
• Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжил
– мэдлэгийг бий болгож
– олж авч
– нөхцөл байдалдаа тохируулан
– оюутан өөрийн хөгжилдөө үр ашигтайгаар
хэрэглэж чадаж байгаа утгаар нь ойлгох
болно.
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

20. Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжлийг хэрхэн бий болгох вэ?
1. Инновацийг хэрхэн дэмжин ажиллаж байгаа
2. ICT /information and communication
technology/ технологи буюу мэдээлэл
харилцаа холбооны технологийг хэр ашиглаж
хөгжүүлж байгаа
3. Хүний хөгжил: Чадавхижуулах байдал орно.
4. Орчинг бүрдүүлэх: Бизнесийн орчин
gankhuu_t@yahoo.com
Дэмжих хэлбэр
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

21. Инновацийг дэмжин ажиллах
• DIKW загварыг нэвтрүүлэх
– I курс – DATA
– II курс – INFORMATION
– III курс – KNOWLEDGE
– IV курс – WISDOM
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

22. DIKW загвар
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

23. Мэдээлэл харилцаа холбооны технологийг
ашиглах хөгжүүлэх
• 1996 онд Монголд 889 хөдөлгөөнт холбоо хэрэглэгчид
байсан бол 2008 онд 1745,9 мянга болж 1300 гаар өссөн
байна.
• 2007 оны байдлаар 1000 хүнд ногдох телефон утасны
нэгжийн тоо 57 (дэлхийн дундаж 180),
– хөдөлгөөнт утас хэрэглэгчдийн тоо 446 (дэлхийн дундаж
341),
– интернет хэрэглэгчдийн тоо 56 (дэлхийн дундаж 136),
– персонал компьютер хэрэглэгчдийн тоо 46,
– телевизтэй өрх 63 хувь болсон байна.
• Эх сурвалж: Инноваци- монгол улсын хөгжлийн гарц, Х.Маам, 2009, 87-р
хуудас
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

24. Дүгнэлт
• Мэдлэгийн менежментийн суурь ойлголтуудыг
оюутнуудад ойлгуулах
• Мэдлэгийн мап зөв бүрдүүлэх /мэргэжлийн
онцлогтойгоор/
• Мэдлэг төвтэй оюутны хөгжлийг 4 зүйлээр
дэмжих
– Инноваци
– Мэдээлэл харилцаа холбооны технологи
– Хүний хөгжил
– Орчин
gankhuu_t@yahoo.com
МЭДЛЭГ ТӨВТЭЙ ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ,
ТҮҮНД ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ

25. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа.
gankhuu_t@yahoo.com