ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэг, түүнийг дээшлүүлэх

1. ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН
БАГШИЙНБАГШИЙН СЭТГЭЛСЭТГЭЛ
ЗҮЙН МЭДЛЭГЗҮЙН МЭДЛЭГ,
ТҮҮНИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ
. /Ph.D, /Т Ганхүү доктор tunsaggankhuu@gmail.com
. / /Б Мөнгөнтуяа докторант
munguntuya.0328@gmail.com
. / / tseenee0119@gmail.comА Цэрэнбямба магистр

2. УДИРТГАЛУДИРТГАЛ
 Зорилго
Их дээд сургуулийн багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг
.дээшлүүлэх шаардлага хэрэгцээг тодорхойлоход оршино
 Зорилт
1. Багшид шаардагдах ур чадварын онол арга зүйг судлах
2. 21-р зууны багшид шаардагдах ур чадварын
судалгаануудыг харьцуулсан анализ судалгаа
3. Их дээд сургуулийн багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийн
,хэрэгцээ шаардлага тулгамдсан асуудал
 Судлагдсан байдал
:Гадаадын эрдэмтэд Janelle Cox, David Deubelbeiss,
:Монгол эрдэмтэд МУБИС Sc.D . ,Ч Пүрэвдорж ШУТИС
. , .профессор Х Буяннэмэх Л Болдбаатар

3. Багшид
хүндэтгэлтэй
9хандах хандлага1
Дуулгавартай хүн мэт хандлага
Эвдрээгүй алмааз мэт хандлага
Хөдөлшгүй газар мэт хандлага
Хүрээлсэн уулс мэт хандлага
Гутрахгүй зарцзарц мэт хандлага
Хүндлэх Бараа бологч мэт
хандлага
Биелүүлэгч хөлөг мэт хандлагаБиелүүлэгч хөлөг мэт хандлага
Үнэнч нохой мэт хандлага
Залхахгүй сал мэт хандлага
: . , “ ” 2009Эх сурвалж Ч Пүрэвдорж Багшлахуйн менежмент
Шавьд шүтэгдэх
10багшийн шинж
НОМХОН
АМИРЛАНГУЙ
ЧУХАЛ АМИРЛАСАН
ИШЭЭР БАЯЛАГ
ХООСОН ЧАНАРЫГ ОНОСОН
ЭРДМЭЭР ҮЛЭМЖ
НИГҮҮЛСЭХҮЙН МӨН
ЧАНАРТАЙ
ХИЧЭЭЛ СЭЛТЭД
Багшид шаардагдах ур чадварын онол арга зүйг судлах

4. Багшид шаардагдах ур чадварын онол арга зүйг судлах
Хичээл үр дүнтэй зохион
байгуулагдахад нөлөөлөх хүчин зүйлс
Эх сурвалж: David Deubelbeiss, Director of Education, EnglishCentral. Assistant Professor, Nipissing University.

5. Багшид шаардагдах ур чадварын онол арга зүйг судлах
Хичээл үр дүнтэй зохион
байгуулагдахад нөлөөлөх хүчин зүйлс
Эх сурвалж: David Deubelbeiss, Director of Education, EnglishCentral. Assistant Professor, Nipissing University.

6. 21-р зууны багшид шаардагдах ур чадварын
судалгаануудыг харьцуулсан анализ
судалгаа
1. Цаг үедээ нийцсэн
2. Итгэлтэй
3. Харилцааны ур чадвартай
4. Багийн ажиллагаа сайтай
5. Тасралтгүй суралцагч
6. Уран сэтгэмжтэй
7. Манлайлагч
8. Зохион байгуулагч
9. Шинийг санаачлагч
10. Үүргээ биелүүлэгч
11. Онлайн ашиглах ур чадвар
12. Сонирхлыг төрүүлэгч
13. Технологийн мэдлэгтэй
14. Нийгмийн идэвх сайтай
15. Дэмжих чадвартай
Эх сурвалж: Janelle Cox “The research of Professional development skills
for modern teachers” 2018
21-р зууны багшийн ур чадвар

7. 21-р зууны багшид шаардагдах ур чадварын
судалгаануудыг харьцуулсан анализ
судалгаа
Корреляци шинжилгээ

8. № Агуулга
Оюутны
тоо
Хувь
1.
, , , ,Зохион байгуулах манлайлах хүмүүжүүлэх дадлагажуулах
, , ,чиглүүлэх чадвартай хөдөлмөрч улс төрч бусдад үлгэр
, ,дууриалал үзүүлэх зөвлөгч сэтгэлзүйч байх
220 88%
2.
, , , ,Шударга хүнлэг энэрэнгүй ёс суртахуунтай хувийн ашиг
сонирхлын үүднээс ялгаварлан гадуурхахгүй байх
171 68,4%
3.
, ,Харилцааны соёлтой үлгэр дууриалал болох хэрцгий
бүдүүлэг үг хэллэг хэрэглэхгүй байх энэ мэт авир гаргахгүй
85 34%
4. Хариуцлагатай 80 32%
5. , ,Ухаалаг тайван хүлээцтэй 74 30%
6.
,Боловсролтой мэргэжлийн ур чадвар бүхий шинжлэх ухааны
,үндэслэлтэй сайн лектор байх
73 29,2%
7. , ,Сэтгэлийн тэнхээтэй өөдрөг үзэлтэй урамшуулах чадвартай 31 12,9%
8. ,Хамт олонч нийтэч 24 9,6%
9. ,Эрүүл мэнд эдийн засгийн хувьд бусдаас хараат бус 9 3,6%
10. Гаргацтай бичдэг 3 1,2%
Их дээд сургуулийн багш ямар байх ёстой талаарх асуултанд хэд хэдэн
мэргэжлийн нийт 250 оюутан хамрагдан өгсөн хариултыг доорх хүснэгтээс
харж болно.

9. ИЗСЭЗС-ийн 1-3 курсын 100 гаруй оюутнуудаас анкетын аргаар
судалгааг авсан болно.
Багш тань оюутан суралцагчийн сэтгэл зүйн байдлыг
харгалзан үзэж хичээл зааж чаддаг уу?
Бэрхшээл тулгарсан үед хандаж, зөвлөгөө авдаг
итгэлтэй багш байдаг уу?
Багшаа ямар хүн байгаасай гэж хүсдэг вэ?

10. ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИЙН БАГШ НАРЫН
МЭРГЭЖИЛ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ БАЙДАЛД
ХИЙСЭН СУДАЛГАА
 ,Боловсролын өндөр зэрэг багшлах ажлын арвин туршлага бүхий ахмад
багш нарыг дагалдан ажиллах
 ,Мэргэжлийн дагуу тодорхой чиглэл сонгон авч судалгаа хийх эчнээгээр
докторантурт ,суралцах замаар мэргэших боловсролын зэргээ
ахиулах
 Интернет зэрэг мэдээллийн хэрэгслийг ашиглан зааж буй хичээлтэйгээ
холбогдсон шинэ соргог мэдээллийг олж ашиглах
 Чиглэсэн зорилготойгоор төрийн болон сургуулийн зардлаар гадаад
дотоодод мэргэжил дээшлүүлэх
 Хамтын ажиллагаатай гадаад орнуудын холбогдох сургуулиудад
солилцооны журмаар очиж мэргэжил дээшлүүлэх
 Засгийн газрын шугамаар хэрэгжиж байгаа гадаадын ,төсөл хөтөлбөрт
хамрагдан мэргэжил дээшлүүлэх
 Засгийн газрын зардлаар өндөр хөгжилтэй орнуудын ,их дээд
сургуулиудад суралцан боловсролын зэргээ ахиулах .зэрэг болно
:ДҮГНЭЛТ Засгийн газрын ,өөрийнх нь зардлаар эсвэл түүний шугамаар
,хэрэгжиж байгаа төсөл хөтөлбөрийн дагуу чиглэсэн зорилготойгоор
зохион байгуулдаг мэргэжил дээшлүүлэх хөтөлбөрт гол төлөв
,төрийн өмчийн их дээд сургуулиудын багш нар хамрагдаж
.байна
:Эх сурвалж Профессор .Х Буяннэмэх, .Л Болдбаатар “ , ,Их дээд сургуулийн багш бэлтгэх

11. БАГШ НАРЫН МЭРГЭЖИЛ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ ТАЛААР ДЭЛХИЙН
УЛС ОРНУУДАД ХИЙСЭН СУДАЛГААНУУДААС НЭГТГЭН
:ДҮГНЭВЭЛ
 Боловсролын шинэчлэл хийж байгаа аль ч орон багш нарын боловсролын
.шинэчлэлд анхаардаг
 Мэргэжил дээшлүүлэх үйл ажиллагаа сургалтаар хязгаарлагддаггүй
.бөгөөд олон талт тасралтгүй үйл ажиллагаа юм
 Төлөвлөлт зохион байгуулалт багш нарын хамтын ажиллагааны өргөн
, ,сүлжээ мэргэжил дээшлүүлэх хэргэцээг уян хатан тусгах дэмжих бүтцийг
, .бий болгох санхүүгийн механизм зэрэг асуудлыг хамруулж болно
 Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургалт нь хуримтлуул ,сан туршлага
мэдлэгээ шинэ шаардлагатай нийцүүлэн өөрчлөх чадварыг
, ,эзэмшүүлэх бие биеэсээ харилцан суралцах боломж олгох мэргэжлийн
туслалцаа үзүүлэх үйл явц .юм
 Санхүүгийн механизмаас гадна мэргэшлийн зэрэглэл чухал үүрэгтэй
 Богино хугацааны сургалт нь , ,заах аргын нэгдэл тэнхим
, ,профессорын багийн хурал хэлэлцүүлэг ,бие даалтын өдөртэй байх
,зуны сургалтууд зайны сургалт гэх мэтээр мэргэжил дээшлүүлэх үйл
,ажиллагааг олон хэлбэрээр хийдэг байна
 Өндөр хөгжилтэй орнуудад багшийн мэргэжил дээшлүүлэхдээ нээлттэй
.зарчим барьж эрэлт нийлүүлэлтийг зохицуулахад анхаардаг

12. ДҮГНЭЛТ
Дээрх судалгаануудаас багш бол сайн менежер байх ёстой.
Оюутан суралцагчдаас өөрсдийг нь ойлгодог, дэмждэг, шударга ханддаг, хамгийн гол нь
тэдгээрийн сэтгэл санааг ойлгож, үзэл бодлыг нь хүндэтгэж харьцах, бэрхшээл тохиолдсон
үед ханддаг итгэлтэй багштай болохыг эрмэлздэг нь илэрхий байна. Ийм хэрэгцээ
шаардлага бий болж байхад багш нар шаардлагыг ойлгож, эдгээр шаардлагад нийцсэн
сэтгэл зүйн мэдлэгтэй, чадвартай байх хэрэгтэй. Энэ чиглэлээр багш хөгжих нөхцөл бол
сэтгэхүйгээ өөрчилж, хөгжих хэрэгцээг өөртөө бий болгох явдал юм.
Багш нарын ур чадварын өсөлтийг дэмждэг ажлын хэлбэрүүд:
Шилдэг багш нарыг шалгаруулах, алдаршуулах, арга туршлагыг нь сурталчлах арга
хэмжээ
Багшийн ур чадварын нэмэгдэл, боловсролын зэргээ ахиулах, мэргэжлээ дээшлүүлэх,
бүтээл туурвил хийхэд нь үзүүлдэг хөнгөлөлт, урамшууллын бусад хэлбэр,
Хичээлдээ аудио, интернэт шугам сүлжээ, мэдээллийн технологи, техник хэрэгсэл
ашиглах нөхцөл бололцоо бүрдүүлэх, дэмжлэг үзүүлэх арга хэмжээ
Багшийн бие даалтын өдөртэй болох.
Бүтээлээ хэвлүүлэх нийтлүүлэхэд нь үзүүлэх дэмжлэг зэрэг болно.

13. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА.