SlideShare a Scribd company logo
Selina Roskam
Verbetering van samenwerking in de 
huisvestingsketen zorgt voor 
aantoonbare resultaten bij het 
verduurzamen van de huisvesting.
Platform Duurzame Huisvesting
Platform Duurzame Huisvesting 
Maar ook… 
• Beleidsmakers zitten aan tafel 
• Betrokken bij uitvoering Energieakkoord 
– Erkende maatregelenlijst 
– Expertisecentrum Energiebesparing 
– EPK 
wet- & regelgeving
Huisvestingsketens 
• Opdrachtgever – uitvoerende partij 
• Huurder – verhuurder
Huisvestingsketens 
• Opdrachtgever – uitvoerende partij 
– Exploitatiefase – afspraken maken over beheer, 
onderhoud, energiebesparende maatregelen, 
financiering en samenwerking 
• Huurder – verhuurder
Opbouw Menukaart Prestatiecontracten 
• De start
Huisvestingsketens 
• Opdrachtgever – uitvoerende partij 
– Exploitatiefase – afspraken maken over beheer, 
onderhoud, energiebesparende maatregelen, 
financiering en samenwerking 
• Huurder – verhuurder 
– Bestaande bouw 
– Huurcontracten 
– Transactiemoment
Split incentive 
• Eigenaar investeert in het gebouw 
• De huurder heeft voordeel van de 
energiebesparing 
• Nu intensivering handhaving 
Activiteitenbesluit (Energieakkoord) 
en 
Erkende maatregelenlijst
Waarom Green Lease? 
• Een duurzaam gebouw is 
pas écht duurzaam als het 
duurzaam wordt gebruikt 
en beheerd. 
13
Wat is een greenlease? 
• Greenlease biedt een oplossing voor split-incentive 
issue 
– Split-incentive: verhuurder betaalt, huurder 
heeft het financiële voordeel door 
energiebesparing 
• Greenlease: 
– is een prestatiecontract 
– omvat wederzijdse verantwoordelijkheden en prikkels 
huurder en verhuurder 
– verdeelt kosten, baten en risico’s naar rato 
• Greenlease stimuleert verdergaande 
verduurzamingsmaatregelen 
14
Traditioneel vs green lease 
Traditionele huurcontracten Green Lease 
Verhuurder 
Huurder 
MVO-doelstellingen 
huurder 
MVO-doelstellingen 
verhuurder 
Huur 
Gebruiksverplichtingen 
Servicekosten 
Verhuurdersverplichtingen 
Kwaliteit en 
klanttevredenheid 
Huur 
Gebruiksverplichtingen 
Gedeelde 
gebouwspecifieke 
MVO-doelstellingen 
Verhuurder 
Huurder 
Gedeelde 
milieu-/ethische/ 
maatschappelijke 
doelstellingen 
Gedeelde kosten 
& opbrensten 
Bron: Greening the Commercial Property Sector. Good Practice Guide 2009
Onderdelen van Green Lease 
• Huurdersoverleg 
• Certificering en reductiedoelstellingen 
• Gebruik van het gebouw 
• Energieverbruik en monitoring 
• Voldoen aan wet- en regelgeving 
• Rapportage 
• Geschillenregeling
Tools 
• Leidraad Green Lease 
• Greenlease Menukaart 
• Greenlease Dashboard
Leidraad Green Lease
Wat is de Leidraad Green Lease 
• Praktisch middel om 
huurder en eigenaar 
handvatten te geven om 
gezamenlijk het 
gebouw, het gebruik en 
de exploitatie te 
verduurzamen
Opbouw van de Leidraad 
• Green Lease theorie 
– Wat is een Green Lease? 
– Waarom een Green Lease? 
• De aanpak 
– Wat moet een Green Lease omvatten? 
– Vormen van Green Lease 
– Do’s en Don’ts 
– Voorbeeldartikelen 
• Voorbeelden in Nederland 
– Huurders- vs. Verhuurdersvriendelijke contracten. 
– Green Lease contracten 
• Conclusies en Aanbevelingen
Voorbeeld 
• Een handleiding kan (deels) bestaan uit een lijst van basisafspraken die gelden tijdens 
de huurovereenkomst. 
• Afspraken over: 
• Gebruiksuren van het gebouw (bijvoorbeeld van 8.00 tot 20.00) 
• Uitschakelen van computers en beeldschermen 
• Inkoop van toekomstige apparatuur. Zoals de afspraak dat alleen apparaten 
(kopieermachines, ijskasten, koffiezetapparaten, e.d.) met een energielabel A 
mogen worden aangeschaft. 
TIP: Goed inregelen van installaties van groot 
belang 
• Goed inregelen van de installaties is van groot belang om de installatie zo zuinig 
mogelijk te laten werken. 
• Een jaarlijkse ‘APK-keuring’ is aan te raden. 
• De Installatie Performance Scan van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland kan hier 
bijvoorbeeld voor worden gebruikt.
Succes: gezamenlijke aanpak 
• Structureel nadenken over duurzaamheids-maatregelen 
door huurders en verhuurders samen 
en dit vastleggen is nieuw. 
• Dit vraagt een andere -meer open- instelling van 
beide partijen en brengt risico’s met zich mee. 
• Duurzaamheid is relatief nieuw in haar (technische) 
toepassingen, niet alle resultaten zijn vooraf bekend. 
• Een traditionele huurovereenkomst is opgesteld 
vanuit een juridisch oogpunt van ‘hoor en 
wederhoor’. Dit is bij Green Lease niet het juiste 
vertrekpunt.
Aanbevelingen 
• Begin ‘eenvoudig’ bij het afsluiten van een eerste Green 
Lease. 
• Voorkom dat het onoverzichtelijk wordt en dat het 
eindresultaat niet optimaal is of de doelstelling zelfs niet 
wordt gehaald. 
• Een gezamenlijke aanpak van eigenaar en gebruiker is 
essentieel. 
• Streef naar een herhaalbaar en flexibel opgezet huurcontract. 
• Het gebruik van bijvoorbeeld een certificeringsmethode als 
BREEAM-NL of BREEAM Bestaande bouw of LEED is een 
bruikbaar vertrekpunt en het vereenvoudigt concrete invulling 
van duurzaamheidsbepalingen.
Greenlease Menukaart
25
26
27
28
29 
Lichtgroen, groen of 
donkergroene ambities
30
Greenlease Dashboard
Wat is het Greenlease Dashboard? 
• Instrument om snel inzicht te krijgen in 
haalbaarheid van energiebesparende 
maatregelen voor kantoren 
• Belangrijkste draaiknop is het gewenste 
rendement voor de initiatiefnemer 
• Houdt rekening met verschillen in gebouwen 
én gebruikers 
32
Doelgroepen Dashboard 
Belegger/ 
eigenaar 
Facilitair 
manager 
Beheerder Gebruiker
Toelichting opzet 
• Gewenst inzicht: 
is een investering in een energiebesparende 
maatregel globaal gezien interessant voor de 
eigenaar en huurder, gegeven een bepaalde 
rendementseis? 
• Koppeling met MJOP mogelijk
Voorbeeld Neuhuyskade, Den Haag 
• Kerngegevens: 
– 5416 m2 
– Gebouwd in 1938, gerenoveerd in 2000 
– Energielabel F/E 35
Resultaat - rekenvoorbeeld 
36
Resultaat - rekenvoorbeeld 
37
Zelf doen? 
Ga naar 
• www.rvo.nl/duurzamegebouwen 
– Gebouwfasen - transactie 
• www.platformduurzamehuisvesting.nl/menukaart 
• www.platformduurzamehuisvesting.nl/greenlease-dashboard 
Vragen 
• secretaris@platformduurzamehuisvesting.nl 
38

More Related Content

What's hot

Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelenenergie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
D&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoedD&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoedDM Properties
 
Progress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILD
Progress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILDProgress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILD
Progress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILD
Progress Energy Services
 
Greenlease en Platform Duurzame Huisvesting
Greenlease en Platform Duurzame HuisvestingGreenlease en Platform Duurzame Huisvesting
Greenlease en Platform Duurzame Huisvesting
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Toelichting green lease toelichting - Jones Lang Lasalle
Toelichting green lease toelichting - Jones Lang LasalleToelichting green lease toelichting - Jones Lang Lasalle
Toelichting green lease toelichting - Jones Lang Lasalle
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012
Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012
Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012
Heembouw
 
Energieneutrale scholen
Energieneutrale scholenEnergieneutrale scholen
Workshop Brink Groep
Workshop Brink GroepWorkshop Brink Groep
Workshop Brink Groep
Laura Calot
 
Zeer energiezuinig bouwen en renoveren
Zeer energiezuinig bouwen en renoverenZeer energiezuinig bouwen en renoveren
Zeer energiezuinig bouwen en renoveren
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Kantoortransformatie infographic
Kantoortransformatie infographicKantoortransformatie infographic
Kantoortransformatie infographic
Heembouw
 
Leidraad Green Lease
Leidraad Green LeaseLeidraad Green Lease
Leidraad Green Lease
Marcel Mulckhuijse
 
Over de regelingen rondom Huurwoningen
Over de regelingen rondom HuurwoningenOver de regelingen rondom Huurwoningen
Over de regelingen rondom Huurwoningen
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...
Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...
Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...
Loyens & Loeff
 
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...
rcckoudeenluchtbehandeling
 
Presentatie - Train de trainer (dubocalc)
Presentatie  - Train de trainer (dubocalc)Presentatie  - Train de trainer (dubocalc)
Presentatie - Train de trainer (dubocalc)
Significant
 

What's hot (20)

Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
Energieprestatiecontracten: het moet echt anders!
 
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
Energieprestatiecontracten en bodemenergie: een ideale match!
 
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelenenergie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
 
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
5 EPC-modellen voor het oplossen van de Split incentive
 
D&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoedD&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoed
 
Progress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILD
Progress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILDProgress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILD
Progress Energy Services | verduurzamen bestaande kantoren | bijeenkomst 2|BUILD
 
Duurzaamheid loont!
Duurzaamheid loont!Duurzaamheid loont!
Duurzaamheid loont!
 
Greenlease en Platform Duurzame Huisvesting
Greenlease en Platform Duurzame HuisvestingGreenlease en Platform Duurzame Huisvesting
Greenlease en Platform Duurzame Huisvesting
 
Toelichting green lease toelichting - Jones Lang Lasalle
Toelichting green lease toelichting - Jones Lang LasalleToelichting green lease toelichting - Jones Lang Lasalle
Toelichting green lease toelichting - Jones Lang Lasalle
 
OVER MANESCO SEPT 2014-7
OVER MANESCO SEPT 2014-7OVER MANESCO SEPT 2014-7
OVER MANESCO SEPT 2014-7
 
Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012
Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012
Het ondernemers belang regio de baranie 1-2012
 
Energieneutrale scholen
Energieneutrale scholenEnergieneutrale scholen
Energieneutrale scholen
 
Workshop Brink Groep
Workshop Brink GroepWorkshop Brink Groep
Workshop Brink Groep
 
Zeer energiezuinig bouwen en renoveren
Zeer energiezuinig bouwen en renoverenZeer energiezuinig bouwen en renoveren
Zeer energiezuinig bouwen en renoveren
 
Kantoortransformatie infographic
Kantoortransformatie infographicKantoortransformatie infographic
Kantoortransformatie infographic
 
Leidraad Green Lease
Leidraad Green LeaseLeidraad Green Lease
Leidraad Green Lease
 
Over de regelingen rondom Huurwoningen
Over de regelingen rondom HuurwoningenOver de regelingen rondom Huurwoningen
Over de regelingen rondom Huurwoningen
 
Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...
Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...
Leaflet ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ – Loyens & Loeff Lunch e...
 
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...
 
Presentatie - Train de trainer (dubocalc)
Presentatie  - Train de trainer (dubocalc)Presentatie  - Train de trainer (dubocalc)
Presentatie - Train de trainer (dubocalc)
 

Viewers also liked

Oracle http server installation on linux
Oracle http server installation on linuxOracle http server installation on linux
Oracle http server installation on linux
Ravi Kumar Lanke
 
Creating users and groups in obiee 11 g
Creating users and groups in obiee 11 gCreating users and groups in obiee 11 g
Creating users and groups in obiee 11 g
Ravi Kumar Lanke
 
Installing ms office 2010
Installing ms office 2010Installing ms office 2010
Installing ms office 2010
Ravi Kumar Lanke
 
Removing babylon toolbar from browsers
Removing babylon toolbar from browsersRemoving babylon toolbar from browsers
Removing babylon toolbar from browsers
Ravi Kumar Lanke
 
Tips for Nonprofit Directors and Officers
Tips for Nonprofit Directors and OfficersTips for Nonprofit Directors and Officers
Tips for Nonprofit Directors and Officers
Perkins Law, PLLC
 
Set a password for a power point presentation
Set a password for a power point presentationSet a password for a power point presentation
Set a password for a power point presentation
Ravi Kumar Lanke
 
Selvvalgt fordypningsemne norsk
Selvvalgt fordypningsemne norskSelvvalgt fordypningsemne norsk
Selvvalgt fordypningsemne norsk
annbek
 
Infomil als informatiepunt over het Activiteitenbesluit
Infomil als informatiepunt over het ActiviteitenbesluitInfomil als informatiepunt over het Activiteitenbesluit
Infomil als informatiepunt over het Activiteitenbesluit
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
游戏运营(第三讲)
游戏运营(第三讲)游戏运营(第三讲)
游戏运营(第三讲)www.emean.com
 
RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...
RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...
RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...
Roxanne Missingham
 
Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...
Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...
Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...
Kavita Lakhani
 
Windows server 2012 and group policy
Windows server 2012 and group policyWindows server 2012 and group policy
Windows server 2012 and group policy
Ravi Kumar Lanke
 
John O’Brien – Tinker tailor
John O’Brien  – Tinker tailorJohn O’Brien  – Tinker tailor
Gibam Shops
Gibam ShopsGibam Shops
Gibam Shopsbogipan
 
Brief sampling of works done.
Brief sampling of works done.Brief sampling of works done.
Brief sampling of works done.carloslarua
 
eBook: Reductions in Force - A Ten Point Inspection
eBook: Reductions in Force - A Ten Point InspectioneBook: Reductions in Force - A Ten Point Inspection
eBook: Reductions in Force - A Ten Point Inspection
Thomas Econometrics
 

Viewers also liked (20)

Azbox
AzboxAzbox
Azbox
 
Oracle http server installation on linux
Oracle http server installation on linuxOracle http server installation on linux
Oracle http server installation on linux
 
Creating users and groups in obiee 11 g
Creating users and groups in obiee 11 gCreating users and groups in obiee 11 g
Creating users and groups in obiee 11 g
 
Installing ms office 2010
Installing ms office 2010Installing ms office 2010
Installing ms office 2010
 
Removing babylon toolbar from browsers
Removing babylon toolbar from browsersRemoving babylon toolbar from browsers
Removing babylon toolbar from browsers
 
Tips for Nonprofit Directors and Officers
Tips for Nonprofit Directors and OfficersTips for Nonprofit Directors and Officers
Tips for Nonprofit Directors and Officers
 
Set a password for a power point presentation
Set a password for a power point presentationSet a password for a power point presentation
Set a password for a power point presentation
 
Devsumi2013 community
Devsumi2013 communityDevsumi2013 community
Devsumi2013 community
 
Selvvalgt fordypningsemne norsk
Selvvalgt fordypningsemne norskSelvvalgt fordypningsemne norsk
Selvvalgt fordypningsemne norsk
 
Infomil als informatiepunt over het Activiteitenbesluit
Infomil als informatiepunt over het ActiviteitenbesluitInfomil als informatiepunt over het Activiteitenbesluit
Infomil als informatiepunt over het Activiteitenbesluit
 
游戏运营(第三讲)
游戏运营(第三讲)游戏运营(第三讲)
游戏运营(第三讲)
 
RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...
RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...
RAILS Paper: Understanding information needs to support Australia’s policy of...
 
Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...
Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...
Kavita lakhani- Advanced Program in Digital Marketing - Project Submission AP...
 
Windows server 2012 and group policy
Windows server 2012 and group policyWindows server 2012 and group policy
Windows server 2012 and group policy
 
John O’Brien – Tinker tailor
John O’Brien  – Tinker tailorJohn O’Brien  – Tinker tailor
John O’Brien – Tinker tailor
 
Gibam Shops
Gibam ShopsGibam Shops
Gibam Shops
 
Plenary
PlenaryPlenary
Plenary
 
Brief sampling of works done.
Brief sampling of works done.Brief sampling of works done.
Brief sampling of works done.
 
eBook: Reductions in Force - A Ten Point Inspection
eBook: Reductions in Force - A Ten Point InspectioneBook: Reductions in Force - A Ten Point Inspection
eBook: Reductions in Force - A Ten Point Inspection
 
Introductie van Agentschap NL
Introductie van Agentschap NLIntroductie van Agentschap NL
Introductie van Agentschap NL
 

Similar to Platform duurzame huisvesting heeft tools rondom Green lease

Het derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke momentHet derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke moment
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...
Willem Adriaanssen
 
Greenlease voor duurzame stad
Greenlease voor duurzame stadGreenlease voor duurzame stad
Greenlease voor duurzame stad
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Workshop professioneel opdrachtgeverschap masterclass
Workshop professioneel opdrachtgeverschap masterclassWorkshop professioneel opdrachtgeverschap masterclass
Workshop professioneel opdrachtgeverschap masterclass
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Greenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurder
Greenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurderGreenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurder
Greenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurder
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_Gebouwen
Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_GebouwenLeidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_Gebouwen
Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_Gebouwenguest186ae4d
 
Energiebesparing met prestatiecontracten
Energiebesparing met prestatiecontractenEnergiebesparing met prestatiecontracten
Energiebesparing met prestatiecontracten
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Eneco TOON Buildings
Eneco TOON BuildingsEneco TOON Buildings
Eneco TOON Buildings
Sven-Olaf de Vries
 
Dutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)keten
Dutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)ketenDutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)keten
Dutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)keten
Krispijn Beek
 
De duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurders
De duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurdersDe duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurders
De duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurders
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Energiebesparing in prestatiecontracten
Energiebesparing in prestatiecontractenEnergiebesparing in prestatiecontracten
Energiebesparing in prestatiecontracten
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Architecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontractenArchitecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontracten
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Levensduurkosten, 2.00
Levensduurkosten, 2.00Levensduurkosten, 2.00
Levensduurkosten, 2.00
Theo98
 
Brochure energiebesparen loogies
Brochure energiebesparen loogiesBrochure energiebesparen loogies
Brochure energiebesparen loogies
pvanoers
 
Presentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt & Corine van Weijen
Presentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt  &  Corine van WeijenPresentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt  &  Corine van Weijen
Presentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt & Corine van Weijen
Jeroen Van de Rijt
 
Duurzaamheidsmeter
DuurzaamheidsmeterDuurzaamheidsmeter
Duurzaamheidsmeter
Marcel Mulckhuijse
 
Presentatie Rob Verhoeff
Presentatie Rob VerhoeffPresentatie Rob Verhoeff
Presentatie Rob Verhoeff
Lisette van Beusekom
 
Service Estate Community Pro Estate En Bas Energie
Service Estate Community   Pro Estate En Bas EnergieService Estate Community   Pro Estate En Bas Energie
Service Estate Community Pro Estate En Bas Energie
joerib
 

Similar to Platform duurzame huisvesting heeft tools rondom Green lease (20)

Het derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke momentHet derde natuurlijke moment
Het derde natuurlijke moment
 
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...
 
Duurzaam vastgoed nieuwskrant - juni 2009
Duurzaam vastgoed nieuwskrant - juni 2009Duurzaam vastgoed nieuwskrant - juni 2009
Duurzaam vastgoed nieuwskrant - juni 2009
 
Greenlease voor duurzame stad
Greenlease voor duurzame stadGreenlease voor duurzame stad
Greenlease voor duurzame stad
 
Workshop professioneel opdrachtgeverschap masterclass
Workshop professioneel opdrachtgeverschap masterclassWorkshop professioneel opdrachtgeverschap masterclass
Workshop professioneel opdrachtgeverschap masterclass
 
Greenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurder
Greenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurderGreenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurder
Greenlease: de groene dialoog tussen huurder en verhuurder
 
Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_Gebouwen
Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_GebouwenLeidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_Gebouwen
Leidraad Prestatiecontract Beheer en Onderhoud_Gebouwen
 
Energiebesparing met prestatiecontracten
Energiebesparing met prestatiecontractenEnergiebesparing met prestatiecontracten
Energiebesparing met prestatiecontracten
 
De duurzame stad dgbc
De duurzame stad dgbcDe duurzame stad dgbc
De duurzame stad dgbc
 
Eneco TOON Buildings
Eneco TOON BuildingsEneco TOON Buildings
Eneco TOON Buildings
 
Dutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)keten
Dutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)ketenDutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)keten
Dutch Green Building Week Duurzaamheid in de (inkoop)keten
 
De duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurders
De duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurdersDe duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurders
De duurzaamheidsdialoog tussen eigenaren en huurders
 
Energiebesparing in prestatiecontracten
Energiebesparing in prestatiecontractenEnergiebesparing in prestatiecontracten
Energiebesparing in prestatiecontracten
 
Architecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontractenArchitecten en energieprestatiecontracten
Architecten en energieprestatiecontracten
 
Levensduurkosten, 2.00
Levensduurkosten, 2.00Levensduurkosten, 2.00
Levensduurkosten, 2.00
 
Brochure energiebesparen loogies
Brochure energiebesparen loogiesBrochure energiebesparen loogies
Brochure energiebesparen loogies
 
Presentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt & Corine van Weijen
Presentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt  &  Corine van WeijenPresentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt  &  Corine van Weijen
Presentatie contractmanagementdag Jeroen van de Rijt & Corine van Weijen
 
Duurzaamheidsmeter
DuurzaamheidsmeterDuurzaamheidsmeter
Duurzaamheidsmeter
 
Presentatie Rob Verhoeff
Presentatie Rob VerhoeffPresentatie Rob Verhoeff
Presentatie Rob Verhoeff
 
Service Estate Community Pro Estate En Bas Energie
Service Estate Community   Pro Estate En Bas EnergieService Estate Community   Pro Estate En Bas Energie
Service Estate Community Pro Estate En Bas Energie
 

More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)

Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Energielabel c verplichting kantoren in 2023Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Energielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantorenEnergielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Financiël overheidssteun
Financiël overheidssteunFinanciël overheidssteun
Financiël overheidssteun
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde OmgevingTopsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwenRVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Energielabel utiliteitsbouw
Energielabel utiliteitsbouwEnergielabel utiliteitsbouw
Energielabel utiliteitsbouw
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Wetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Wetgeving en beleid rondom BodemenergieWetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Wetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Ca eed 2014 milan wg5 4 nl split incentive
Ca eed 2014 milan wg5 4   nl split incentiveCa eed 2014 milan wg5 4   nl split incentive
Ca eed 2014 milan wg5 4 nl split incentive
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Ca eed 2014 milan wg2 4 nl presentation def
Ca eed 2014 milan wg2 4   nl presentation defCa eed 2014 milan wg2 4   nl presentation def
Ca eed 2014 milan wg2 4 nl presentation def
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit
Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit
Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Andere manieren van samenwerken bij Energieprestatiecontracten
Andere manieren van samenwerken bij EnergieprestatiecontractenAndere manieren van samenwerken bij Energieprestatiecontracten
Andere manieren van samenwerken bij Energieprestatiecontracten
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Green deal Circulair inkopen
Green deal Circulair inkopenGreen deal Circulair inkopen
Green deal Circulair inkopen
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Biobased bouwen
Biobased bouwenBiobased bouwen
Alle gebouwen circulair in 2030
Alle gebouwen circulair in 2030Alle gebouwen circulair in 2030
Alle gebouwen circulair in 2030
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Warmtewet en de utiliteitsbouw
Warmtewet en de utiliteitsbouwWarmtewet en de utiliteitsbouw
Warmtewet en de utiliteitsbouw
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenEnergieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenNetherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Bodemenergie en gebouwde omgeving
Bodemenergie en gebouwde omgevingBodemenergie en gebouwde omgeving
Bodemenergie en gebouwde omgeving
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 
Energiebesparing en het Activiteitenbesluit
Energiebesparing en het ActiviteitenbesluitEnergiebesparing en het Activiteitenbesluit
Energiebesparing en het Activiteitenbesluit
Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl)
 

More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl) (18)

Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Energielabel c verplichting kantoren in 2023Energielabel c verplichting kantoren in 2023
Energielabel c verplichting kantoren in 2023
 
Energielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantorenEnergielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren
 
Financiël overheidssteun
Financiël overheidssteunFinanciël overheidssteun
Financiël overheidssteun
 
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde OmgevingTopsector Energie en de Gebouwde Omgeving
Topsector Energie en de Gebouwde Omgeving
 
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwenRVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
RVO.nl - uw kennispartner rondom duurzaam bouwen
 
Energielabel utiliteitsbouw
Energielabel utiliteitsbouwEnergielabel utiliteitsbouw
Energielabel utiliteitsbouw
 
Wetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Wetgeving en beleid rondom BodemenergieWetgeving en beleid rondom Bodemenergie
Wetgeving en beleid rondom Bodemenergie
 
Ca eed 2014 milan wg5 4 nl split incentive
Ca eed 2014 milan wg5 4   nl split incentiveCa eed 2014 milan wg5 4   nl split incentive
Ca eed 2014 milan wg5 4 nl split incentive
 
Ca eed 2014 milan wg2 4 nl presentation def
Ca eed 2014 milan wg2 4   nl presentation defCa eed 2014 milan wg2 4   nl presentation def
Ca eed 2014 milan wg2 4 nl presentation def
 
Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit
Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit
Erkende maatregelen uit het Activiteitenbesluit
 
Andere manieren van samenwerken bij Energieprestatiecontracten
Andere manieren van samenwerken bij EnergieprestatiecontractenAndere manieren van samenwerken bij Energieprestatiecontracten
Andere manieren van samenwerken bij Energieprestatiecontracten
 
Green deal Circulair inkopen
Green deal Circulair inkopenGreen deal Circulair inkopen
Green deal Circulair inkopen
 
Biobased bouwen
Biobased bouwenBiobased bouwen
Biobased bouwen
 
Alle gebouwen circulair in 2030
Alle gebouwen circulair in 2030Alle gebouwen circulair in 2030
Alle gebouwen circulair in 2030
 
Warmtewet en de utiliteitsbouw
Warmtewet en de utiliteitsbouwWarmtewet en de utiliteitsbouw
Warmtewet en de utiliteitsbouw
 
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwenEnergieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
Energieakkoord, bouwbesluit, energielabel en bijna energieneutrale gebouwen
 
Bodemenergie en gebouwde omgeving
Bodemenergie en gebouwde omgevingBodemenergie en gebouwde omgeving
Bodemenergie en gebouwde omgeving
 
Energiebesparing en het Activiteitenbesluit
Energiebesparing en het ActiviteitenbesluitEnergiebesparing en het Activiteitenbesluit
Energiebesparing en het Activiteitenbesluit
 

Platform duurzame huisvesting heeft tools rondom Green lease

  • 2. Verbetering van samenwerking in de huisvestingsketen zorgt voor aantoonbare resultaten bij het verduurzamen van de huisvesting.
  • 4. Platform Duurzame Huisvesting Maar ook… • Beleidsmakers zitten aan tafel • Betrokken bij uitvoering Energieakkoord – Erkende maatregelenlijst – Expertisecentrum Energiebesparing – EPK wet- & regelgeving
  • 5. Huisvestingsketens • Opdrachtgever – uitvoerende partij • Huurder – verhuurder
  • 6. Huisvestingsketens • Opdrachtgever – uitvoerende partij – Exploitatiefase – afspraken maken over beheer, onderhoud, energiebesparende maatregelen, financiering en samenwerking • Huurder – verhuurder
  • 8.
  • 9. Huisvestingsketens • Opdrachtgever – uitvoerende partij – Exploitatiefase – afspraken maken over beheer, onderhoud, energiebesparende maatregelen, financiering en samenwerking • Huurder – verhuurder – Bestaande bouw – Huurcontracten – Transactiemoment
  • 10. Split incentive • Eigenaar investeert in het gebouw • De huurder heeft voordeel van de energiebesparing • Nu intensivering handhaving Activiteitenbesluit (Energieakkoord) en Erkende maatregelenlijst
  • 11.
  • 12. Waarom Green Lease? • Een duurzaam gebouw is pas écht duurzaam als het duurzaam wordt gebruikt en beheerd. 13
  • 13. Wat is een greenlease? • Greenlease biedt een oplossing voor split-incentive issue – Split-incentive: verhuurder betaalt, huurder heeft het financiële voordeel door energiebesparing • Greenlease: – is een prestatiecontract – omvat wederzijdse verantwoordelijkheden en prikkels huurder en verhuurder – verdeelt kosten, baten en risico’s naar rato • Greenlease stimuleert verdergaande verduurzamingsmaatregelen 14
  • 14. Traditioneel vs green lease Traditionele huurcontracten Green Lease Verhuurder Huurder MVO-doelstellingen huurder MVO-doelstellingen verhuurder Huur Gebruiksverplichtingen Servicekosten Verhuurdersverplichtingen Kwaliteit en klanttevredenheid Huur Gebruiksverplichtingen Gedeelde gebouwspecifieke MVO-doelstellingen Verhuurder Huurder Gedeelde milieu-/ethische/ maatschappelijke doelstellingen Gedeelde kosten & opbrensten Bron: Greening the Commercial Property Sector. Good Practice Guide 2009
  • 15. Onderdelen van Green Lease • Huurdersoverleg • Certificering en reductiedoelstellingen • Gebruik van het gebouw • Energieverbruik en monitoring • Voldoen aan wet- en regelgeving • Rapportage • Geschillenregeling
  • 16. Tools • Leidraad Green Lease • Greenlease Menukaart • Greenlease Dashboard
  • 18. Wat is de Leidraad Green Lease • Praktisch middel om huurder en eigenaar handvatten te geven om gezamenlijk het gebouw, het gebruik en de exploitatie te verduurzamen
  • 19. Opbouw van de Leidraad • Green Lease theorie – Wat is een Green Lease? – Waarom een Green Lease? • De aanpak – Wat moet een Green Lease omvatten? – Vormen van Green Lease – Do’s en Don’ts – Voorbeeldartikelen • Voorbeelden in Nederland – Huurders- vs. Verhuurdersvriendelijke contracten. – Green Lease contracten • Conclusies en Aanbevelingen
  • 20. Voorbeeld • Een handleiding kan (deels) bestaan uit een lijst van basisafspraken die gelden tijdens de huurovereenkomst. • Afspraken over: • Gebruiksuren van het gebouw (bijvoorbeeld van 8.00 tot 20.00) • Uitschakelen van computers en beeldschermen • Inkoop van toekomstige apparatuur. Zoals de afspraak dat alleen apparaten (kopieermachines, ijskasten, koffiezetapparaten, e.d.) met een energielabel A mogen worden aangeschaft. TIP: Goed inregelen van installaties van groot belang • Goed inregelen van de installaties is van groot belang om de installatie zo zuinig mogelijk te laten werken. • Een jaarlijkse ‘APK-keuring’ is aan te raden. • De Installatie Performance Scan van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland kan hier bijvoorbeeld voor worden gebruikt.
  • 21. Succes: gezamenlijke aanpak • Structureel nadenken over duurzaamheids-maatregelen door huurders en verhuurders samen en dit vastleggen is nieuw. • Dit vraagt een andere -meer open- instelling van beide partijen en brengt risico’s met zich mee. • Duurzaamheid is relatief nieuw in haar (technische) toepassingen, niet alle resultaten zijn vooraf bekend. • Een traditionele huurovereenkomst is opgesteld vanuit een juridisch oogpunt van ‘hoor en wederhoor’. Dit is bij Green Lease niet het juiste vertrekpunt.
  • 22. Aanbevelingen • Begin ‘eenvoudig’ bij het afsluiten van een eerste Green Lease. • Voorkom dat het onoverzichtelijk wordt en dat het eindresultaat niet optimaal is of de doelstelling zelfs niet wordt gehaald. • Een gezamenlijke aanpak van eigenaar en gebruiker is essentieel. • Streef naar een herhaalbaar en flexibel opgezet huurcontract. • Het gebruik van bijvoorbeeld een certificeringsmethode als BREEAM-NL of BREEAM Bestaande bouw of LEED is een bruikbaar vertrekpunt en het vereenvoudigt concrete invulling van duurzaamheidsbepalingen.
  • 24. 25
  • 25. 26
  • 26. 27
  • 27. 28
  • 28. 29 Lichtgroen, groen of donkergroene ambities
  • 29. 30
  • 31. Wat is het Greenlease Dashboard? • Instrument om snel inzicht te krijgen in haalbaarheid van energiebesparende maatregelen voor kantoren • Belangrijkste draaiknop is het gewenste rendement voor de initiatiefnemer • Houdt rekening met verschillen in gebouwen én gebruikers 32
  • 32. Doelgroepen Dashboard Belegger/ eigenaar Facilitair manager Beheerder Gebruiker
  • 33. Toelichting opzet • Gewenst inzicht: is een investering in een energiebesparende maatregel globaal gezien interessant voor de eigenaar en huurder, gegeven een bepaalde rendementseis? • Koppeling met MJOP mogelijk
  • 34. Voorbeeld Neuhuyskade, Den Haag • Kerngegevens: – 5416 m2 – Gebouwd in 1938, gerenoveerd in 2000 – Energielabel F/E 35
  • 37. Zelf doen? Ga naar • www.rvo.nl/duurzamegebouwen – Gebouwfasen - transactie • www.platformduurzamehuisvesting.nl/menukaart • www.platformduurzamehuisvesting.nl/greenlease-dashboard Vragen • secretaris@platformduurzamehuisvesting.nl 38