Presentatie van Selina Roskam als inleiding op de perspresentatie van de Leidraad Green Lease. Over Agentschap NL en Platform Duurzame Huisvesting
25 november 2011
Jones Lang Lasalle
Amsterdam
Presentatie Arne Balvers van 9 december 2010 in het kader van het Lenteakkoord. Hierin wordt een model toegelicht waarmee verschillende scenario\'s qua investering en exploitatie worden doorgerekend. De financiële voor- en nadelen van duurzaamheid zijn hierdoor inzichtelijk, waardoor een keuze voor een ambitieniveau op duurzaamheid wordt vereenvoudigd. Laat duurzaamheid uw lange termijn rendement vergroten !
Presentatie van Selina Roskam als inleiding op de perspresentatie van de Leidraad Green Lease. Over Agentschap NL en Platform Duurzame Huisvesting
25 november 2011
Jones Lang Lasalle
Amsterdam
Presentatie Arne Balvers van 9 december 2010 in het kader van het Lenteakkoord. Hierin wordt een model toegelicht waarmee verschillende scenario\'s qua investering en exploitatie worden doorgerekend. De financiële voor- en nadelen van duurzaamheid zijn hierdoor inzichtelijk, waardoor een keuze voor een ambitieniveau op duurzaamheid wordt vereenvoudigd. Laat duurzaamheid uw lange termijn rendement vergroten !
Re-vitaal staat voor een integrale aanpak door vier gerenommeerde bedrijven: ATELIER V real estate, Ballast Nedam Beheer, Imtech en Troostwijk Real Estate. Re-vitaal is een samenwerkingsverband dat tot doel heeft vastgoed te ‘revitaliseren’ en ‘onderscheidend vermogen’ mee te geven zodat het gebouw aansluit bij de (duurzaamheid)eisen van de zittende of potentiële huurder/gebruiker en binnen de economische randvoorwaarde van de eigenaar. Locatiemarketing.
The event program included the release of the 2015 GRESB Survey results and presentations on "Sustainability in Action" by Olaf Rutten, Commercial Clients Real Estate, ABN AMRO;
Bernardo Korenberg, Bouwinvest; Marieke van Kamp, Real Estate & Alternatives, NN Group; Rinus Vader, Leading Professional Asset & Facility Management, Royal Haskoning.
What is Gitex? Is it a worth to participate in this event? Which companies are participating in Gitex this year?
Hiteshi Reveals all the answers here:
GITEX Technology Week is one of the largest technology events in Dubai, and it is back again in 2016. It is a gateway for global brands to access the Middle East.
Re-vitaal staat voor een integrale aanpak door vier gerenommeerde bedrijven: ATELIER V real estate, Ballast Nedam Beheer, Imtech en Troostwijk Real Estate. Re-vitaal is een samenwerkingsverband dat tot doel heeft vastgoed te ‘revitaliseren’ en ‘onderscheidend vermogen’ mee te geven zodat het gebouw aansluit bij de (duurzaamheid)eisen van de zittende of potentiële huurder/gebruiker en binnen de economische randvoorwaarde van de eigenaar. Locatiemarketing.
The event program included the release of the 2015 GRESB Survey results and presentations on "Sustainability in Action" by Olaf Rutten, Commercial Clients Real Estate, ABN AMRO;
Bernardo Korenberg, Bouwinvest; Marieke van Kamp, Real Estate & Alternatives, NN Group; Rinus Vader, Leading Professional Asset & Facility Management, Royal Haskoning.
What is Gitex? Is it a worth to participate in this event? Which companies are participating in Gitex this year?
Hiteshi Reveals all the answers here:
GITEX Technology Week is one of the largest technology events in Dubai, and it is back again in 2016. It is a gateway for global brands to access the Middle East.
There are several advantages of an immediate denture. The most important factor is that you will never need to appear in public without teeth. ... When an immediate denture is inserted at the time of extraction, it will act as a Band-Aid to protect the tissues and reduce bleeding.
Leaflet gemaakt naar aanleiding van het Loyens & Loeff Lunch event ‘Transformatie & Verduurzaming van Vastgoed’ op 3 juni 2015. André Kuipers gaf tijdens dit event een boeiende lezing.
Wat het Platform Duurzame Huisvesting voor u kan betekenen.
Presentatie van Bert van Griensven, programmamanager van het Platform Duurzame Huisvesting op de Vastgoedsociëteit door NVDO en VGME op 17 november 2011 bij Priva in De Lier.
Door de huidige economische crisis kijken veel organisaties naar kostenbesparingen. De huisvesting kan hierin een aanzienlijke bijdrage leveren. Hierover AT Osborne in FMM van april 2010. Wij noemden een aantal unieke kansen die deze markt biedt voor organisaties die vastgoed huren of in eigendom hebben. Het waren vooral de kansen die ‘buiten’, in de markt, lagen. Deze week volgt het tweede deel: Versnelde professionalisering van huisvestingsmanagement door economische crisis. In dit artikel richten we onze blik juist naar binnen. Welke gevolgen heeft de economische crisis op de wijze waarop eindgebruikers hun huisvestingsmanagement organiseren? En nog belangrijker: welke kansen bieden deze ontwikkelingen voor het huisvestingsmanagement?
Heembouw rapport interviews klantgroep woningcorporatiesHeembouw
In de periode van maart tot en met juni 2011 zijn door de vestigingsdirecteur en commercieel manager van Heembouw Noordwijkerhout interviews gehouden met vertegenwoordigers van woningcorporaties om de nieuwe visie en strategie van Heembouw toe te lichten en de dialoog aan te gaan over de verwachtingen en wensen die woningcorporaties hebben ten aanzien van de dienstverlening van Heembouw, geplaatst in het licht van de huidige en toekomstige ontwikkelingen op corporatiegebied. Aan de hand van de uitkomsten van deze interviews leest u in dit rapport wat op dit moment actueel is bij de corporaties.
Verzamelde presentaties van de vier sprekers van de Kennisbijeenkomst 'Energetisch renoveren'. Over woningvoorraad verduurzamen, nul-op-de-meter, de Stroomversnelling, bewonerscommunicatie en -participatie, projectaanpak, haalbaarheid en financiering.
- Sprekers: Jan-Willem van de Groep (Energiesprong/Platform31); Chris Faro (Tiwos/Stroomversnelling); Onno van Rijsbergen (Woonbond); Rene Beks (Hendriks Coppelmans).
- Organisatie: Hendriks Coppelmans Bouwgroep BV
- Locatie: Boomhut, Kapellerput Heeze
- Meer informatie: Rene Beks, (0413) 26 48 33 / rene.beks@hendrikscoppelmans.nl
Similar to Greenlease en Platform Duurzame Huisvesting (20)
Presentatie op de schakeldag 29 juni over de relatie tussen huurders-verhuurders bij verduurzaming van kantoren.
Is het handhaven door omgevingsdiensten het derde natuurlijke moment voor het nemen van maatregelen?
Presentatie tijdens de Business meeting van Vastgoedjournaal op 14 maart 2017 over de Energielabel C verplichting vanaf 1 januari 2023.
Bijgewerkt voor een presentatie op de Provada in juni 2017
Kijk op www.rvo.nl/energielabelCkantoor voor meer informatie en de infographic.
Presentatie over energieprestatiecontracten die gaan over het beheer en onderhoud van WKO's tijdens het symposium van het Gebruikersplatform Bodemenergie.
Presentatie over financiele overheidssteun bij het realiseren van energiebesparing bij huurwoningen. De sheets zijn gebruikt tijdens een webinar van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland over de subsidieregelingen STEP en FEH. Het gehele webinar is terug te kijken: https://www.onlineseminar.nl/rvo/webinar/7886/Subsidie-voor-energiebesparing-in-huurwoningen/#watch
NL presentatie op de #CA-EED plenary meeting in Milaan oktober 2014, werkgroep #Energyservices and #ESCo's, over #Split-incentive, Menu #GreenLease, Menu #EnergyPerformanceContracts #EPC
NL presentatie op #CA-EED plenary meeting in Milaan oktober 2014, over #energy efficiency in Historical buildings and buildings owned by the armed forces #RVB #RVO #IrmaThijssen
More from Netherlands Enterprise Agency (RVO.nl) (20)
1. Green Lease als oplossing voor split
incentive
Provada – 7 juni 2012
Platform Duurzame Huisvesting
2. Selina Roskam
Programma adviseur E&GO Utiliteitsbouw
• Secretaris Platform Duurzame Huisvesting
Agentschap NL
selina.roskam@agentschapnl.nl
http://nl.linkedin.com/in/selinaroskam/nl
088 - 60 271 65
selinaroskam
Werkt in opdracht van:
2
3. Platform Duurzame Huisvesting
• Het Platform Duurzame Huisvesting is een alliantie
van branche-, kennis- en koepelorganisaties die een
belangrijke rol spelen bij huisvesting in de bestaande
utiliteitsbouw, het onderhoud en beheer van
gebouwen, het investeren en beleggen in gebouwen
en het managen van de gebouwgebonden facilities.
5. Platform Duurzame Huisvesting
• De visie
– Verbetering van samenwerking in de huisvestingsketen
zorgt voor aantoonbare resultaten bij het verduurzamen
van de huisvesting.
• De strategische doelstellingen m.b.t. duurzaamheid
– Het Platform Duurzame Huisvesting wil de katalysator zijn
bij de verduurzaming van de bestaande utiliteitsbouw door
samenwerking te stimuleren in de huisvestingsketen.
– Het Platform Duurzame Huisvesting wil binnen 4 jaar
aantoonbare en significante resultaten bereiken.
6. Knelpunten en oplossingsrichtingen
Knelpunt Oplossingsrichting Rol voor
Split incentive – Gezamenlijk investeren en Eigenaar en
Eigenaar en afspraken maken over het gebruiker
gebruiker verdelen van de opbrengsten, gezamenlijk
hierdoor zal de gebruiker sneller
akkoord gaan
Risico aversie Leveranciers moeten opbrengsten Beheerder,
en resultaten garanderen. belegger en
Bijvoorbeeld door gebruik te leveranciers (o.a.
maken van de diensten van een installateurs en
ESCO OEM-ers)
Onduidelijke Snelle identificatie van het Beheerder en
business case besparingspotentieel, adviseurs
gegarandeerde investeringen en
gegarandeerde opbrengsten
7. Knelpunten en oplossingsrichtingen
Knelpunt Oplossingsrichting Rol voor
Achterblijvende Schrijven van een objectieve en Eigenaar en overheid
investeringen aantrekkelijke business case met hoge
rendementen. Opzetten van een fonds
voor gebouwinvesteringen
Onduidelijkheid Duidelijke gecontroleerde definitie van Overheid , adviseurs
rondom duurzaamheid duurzame gebouwen die bekend wordt en
gemaakt in de markt. Opname van deze eigenaar/beleggers
definitie in gebouwtaxaties. Meer
regels van de overheid die niet
duurzaamheid zijn onaantrekkelijk
maakt
Onvoldoende Groepen gebouwen of gebieden Eigenaar/beleggers
schaalgrootte tegelijkertijd aanpakken. Combineren
met verduurzamen onderhoud en
maincontracting
Financiering en Samenwerking met corporaties, Gebruikers,
opdrachtgeverschap in gezamenlijk PvE, kostenreductie corporaties
de zorg
8. Knelpunten en oplossingsrichtingen
Knelpunt Oplossingsrichting Rol voor
Split incentive – Gezamenlijk investeren en Eigenaar en
Eigenaar en afspraken maken over het gebruiker
gebruiker verdelen van de opbrengsten, gezamenlijk
hierdoor zal de gebruiker sneller
akkoord gaan
Risico aversie Leveranciers moeten opbrengsten Beheerder,
en resultaten garanderen. belegger en
Bijvoorbeeld door gebruik te leveranciers (o.a.
maken van de diensten van een installateurs en
ESCO OEM-ers)
Onduidelijke Snelle identificatie van het Beheerder en
business case besparingspotentieel, adviseurs
gegarandeerde investeringen en
gegarandeerde opbrengsten
9. Kennisoverdracht
• Symposium Duurzame
Huisvesting: Wie is aan
zet? – 9 februari 2011
• Symposium Duurzame
Huisvesting: Groen
vastgoed, goed verhuurd?
– 16 februari 2012
• www.platformduurzamehuisvesting.nl
– Nieuwsbrief
– Social media
10. Werkgroepen
• Werkgroep 1: Split incentive
– Leidraad Green Lease
Menukaart Green Lease
• Werkgroep 2: investeren in maatregelen
– Keuzewijzer voor ESCo’s
• Werkgroep 3: duurzaamheidsmaatlatten
– Keuzewijzer
• Werkgroep retail
– DUO label voor retail
12. Waarom een Leidraad Green Lease
• Praktisch middel om
huurder en eigenaar
handvatten te geven om
gezamenlijk het
gebouw, het gebruik en
de exploitatie te
verduurzamen
Te downloaden op:
http://bit.ly/leidraadgreenlease
14. Aanleiding en Noodzaak
• Agentschap NL / Platform Duurzame Huisvesting heeft JLL
gevraagd mee te werken om:
• Internationale kennis
• Ervaring met Green Lease in Nederland
• OSCAR 2012, duurzame gebouwen zijn niet energiezuiniger.
15. Waarom Greenlease?
• Oplossing voor split incentive issue bij verduurzamen van
bestaande bouw of realiseren van nieuwbouw.
• Een duurzaam gebouw is pas écht duurzaam als het ook
duurzaam wordt beheerd én gebruikt.
• (Financiële) voordelen voor zowel de gebruiker als de
belegger.
• (Financieel) mogelijk maken van duurzaamheidsambitie.
16. Greenlease theorie
Wat is een Greenlease?
• Een prestatiecontract dat afspraken vastlegt over duurzaam
gebruik en duurzame exploitatie van het gebouw.
• Afspraken met een wederzijdse verantwoordelijkheid, gericht op
het behalen van energiebesparende en milieutechnische
doelstellingen.
• Afspraken over het naar rato verdelen van kosten, baten en
risico’s voor het waarborgen van duurzaam gebruik en duurzame
exploitatie.
• Er moet sprake zijn van een wederzijdse prikkel. Zowel huurder
als verhuurder wordt verantwoordelijk gesteld voor efficiënt
gebruik van materialen en resources, met als gevolg lagere
kosten voor beide partijen.
17. Gezamenlijke aanpak
Een andere “mind-set”
Het succes van een Greenlease staat of valt met een gezamenlijke
aanpak:
• Duurzaamheid is relatief nieuw in haar (technische) toepassingen,
niet alle resultaten zijn vooraf bekend.
• Structureel nadenken over duurzaamheidsmaatregelen door
huurders en verhuurders samen en dit vastleggen is nieuw.
• Dit vraagt een andere -meer open- instelling van beide partijen en
brengt risico’s met zich mee.
• Een traditionele huurovereenkomst is opgesteld vanuit een
juridisch oogpunt van ‘hoor en wederhoor’. Dit is bij Green Lease
niet het juiste vertrekpunt.
18. Karakteristieke onderdelen van een Greenlease
Onderdelen van een Greenlease; BREEAM / LEED als kapstok
• Huurdersoverleg en te bespreken onderwerpen
• Reductiedoelstellingen
• Gebruik van het gebouw
• Energieverbruik en monitoring
• Voldoen aan wet- en regelgeving
• Rapportage
• Geschillenregeling
Beperkingen:
• Nieuwbouw / Bestaande bouw
• Single / Multi tenant
19. Greenlease
Hoe nu verder?
• De Leidraad dient als hulpmiddel om concreet met Greenlease aan de slag
te gaan.
• Wat zijn uw ambities ten aanzien van duurzaamheid en huisvesting /
vastgoed?
• Stel je prioriteiten; een te hoog ambitie kan een concrete overeenkomst in
de weg staan.
• Creëer een gezamenlijk belang, werk dit samen uit en benoem
verantwoordelijkheden.
• Draag zorg voor een stimulerende werking van de Greenlease.
21. Waarom gaan we nu verder?
• Leidraad bevat zeer weinig voorbeeldartikelen
• Ontwikkelingen rondom green leases gaan
hard
• Vraag naar voorbeelden stijgt
• Groen huurcontract moet voor iedereen
bereikbaar zijn, van starters in duurzaamheid
tot ambitieuze professionals
22. Cees F. Jonker
Projectleider Duurzaamheid
en Energie a.i.
– Lid Platform Duurzame Huisvesting
SenpaiWorld
info@senpaiworld.nl
cfj@vastgoedbelang.nl
06 53 858 237
Werkt in opdracht van:
22
Concreet kun je hierover zeggen dat er eigenlijk 2 redenen zijn om een green lease te overwegen.-een van de partijen wil gewoon een duurzaam contract, ongeacht de inhoud.-Het is een mogelijkheid om financiële ruimte te creëren-Een Green Lease is een middel en geen doel, het is een stuk gereedschap dat strategisch kan worden ingezet.
Ad 1:Het gebruik heeft betrekking op hoe de huurder of de gebruiker omgaat met het gebouw en de exploitatie heeft betrekking op het (technisch) onderhoud en het beheer van het gebouw. Op deze manier kunnen milieudoelstellingen en maatschappelijke doelstellingen van huurder en verhuurder op elkaar worden afgestemd.Ad 3: De afspraken gaan bijvoorbeeld over:De hoogte van de besparingen (bijvoorbeeld in kilowattuur) en de hoogte van het voordeel voor beide partijen. Het waarborgen van dagelijks onderhoud van het gebouw en de installaties.
Omdat het iets is van de laatste tijd, moeten idealiter huurder en verhuurder samen pionieren om tot optimale oplossingen te komen.Het structureel nadenken over duurzaamheidsmaatregelen door huurders en verhuurders samen is, voor het overgrote deel, een ontwikkeling van de laatste tijd. Het is een risico voor beide partijen om een duurzame huurovereenkomst aan te gaan zonder – ondanks berekeningen vooraf – een compleet overzicht te hebben van de mogelijke kosten, de tijd en de overige benodigde middelen om bepaalde duurzaamheidsmaatregelen te treffen. Het proces om te komen tot een dergelijk huurcontract en de vorm van het huurcontract zijn dan ook bij voorkeur afwijkend van een traditionele huurovereenkomst. In veel gevallen is een traditionele huurovereenkomst opgesteld om de belangen van huurders en verhuurders te beschermen. Deze traditionele huurovereenkomst is opgesteld vanuit een juridisch oogpunt van ‘hoor en wederhoor’. Dit kan echter problematisch uitpakken wanneer bepaalde vooraf gestelde doelen niet worden behaald. Het feit dat samen nadenken over duurzaamheidsmaatregelen relatief nieuw is en dat bepaalde (duurzaamheids)technieken nog in ontwikkeling zijn, rechtvaardigt om een Green Lease op te stellen vanuit een samenwerkende benadering.
Ad 1: In het contract worden duidelijke afspraken gemaakt over wie er tijdens de looptijd van het contract verantwoordelijk is voor het gebruik en de prestaties van het gebouw.Ad 5: Het Activiteitenbesluit wordt door steeds meer gemeenten nadrukkelijk gehandhaafd. Het Activiteitenbesluit is een regeling van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. In deze regeling is opgenomen dat energiebesparende maatregelen genomen moeten worden als de terugverdientijd korter is dan 60 maanden.
Afspraken over communicatie, ontwerpteam, stuurgroep, milestones, definities, (be)eindigen van contract, geschillenregeling, Specifieke afspraken over ambitieniveau, hoe dit te behalen en wie wat moet leveren.Concreet formuleren en meetbare/controleerbare afspraken maken.GL: mogelijk financiële impact van de afspraken en de verdeling van risico’s en opbrengsten gedurende de overeengekomen huurperiode. Vaak tijdens de bouw/realisatie definitief; dan ontstaat duidelijkheid over de details (installaties, indeling, inrichting e.d.) dus vaak allonge.