1. 1 =∂iÛ, 2012
#=O|~ü 21# JÃãOc¡ L`«Î~°„Ѩ^Õâò ~å„ëêìxfl <åÅ∞QÆ∞
=ÚHõ¯Å∞ (J=^è£, ѨÓ~åfiOK«Öò, |∞O^ÕÖò YO_£, ǨÏi`ü „Ѩ^Õâò)
KÕ¿ã f~å‡<åxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏìÅx =∂Ü«∂=u x~°‚~ÚOK«_»O
`≥ÅOQÍ}"å^Œ∞Ö’¡ L`åûǨ xfl ˆ~ÔHuÎOzOk. =∂Ü«∂=u
QÆ`«OÖ’<Õ L`«Î~°„Ѩ^Õâò ~å„ëêìxfl qÉèílOKÕ aÅ∞¡#∞
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì=∞x HÀ~°∞`«∂ ˆHO„^•xH˜ XHõ ÖËY
~åã≤# ã¨OQÆu JO^ŒiH˜ Z~°∞ˆH. z#fl ~å„ëêìÖË ã¨=∞„QÆ
Jaè=$kúH˜ ™Èáê<åÅx, z#fl ~å„ëêìÖ’¡<Õ J}QÍi# =~åæÅ∞
~å*ϺkèHÍ~åxH˜ =KÕÛ J=HÍâßÅ∞ "≥∞~°∞QÆ=Ù`åÜ«∞x K≥Ñ≤Ê#
_®IIa.P~ü JOÉË_»¯~ü ã≤^•ÌO`åʼnõΩ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ `å=Ú
L`«Î~°„Ѩ^Õâò qÉèí[#Hõ‰õΩ ã≤^ŒÌѨ_»∞`«∞<åfl=∞x =∂Ü«∂=u
QÆ`«OÖ’<Õ „ѨHõ˜OKå~°∞. =∂Ü«∂=u „Ѩ`«º~°∞÷Å∞QÍ HÍO„ÔQãπ,
=ÚÖÏÜ«∞Oã≤OQ∑ Q˘Ñ¨Ê W~°HÍ@OÖ’ Ѩ_çáÈ~Ú<å~°∞.
=ÚYºOQÍ L`«Î~°„Ѩ^Õâò ZxflHõÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯=_®xH˜ U JOâ◊O
KÕuÖ’ ÖËx HÍO„ÔQãπ‰õΩ Wk QƘì Z^Œ∞~°∞^≥|ƒ. x*ÏxH˜ HÍO„ÔQãπ
áêsì<Õ L`«Î~°„Ѩ^Õâò qÉèí[# JOâßxfl =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛ
ZxflHõÅ#∞ Z^Œ∞~À¯"åÅx `«Åz#@∞¡ _èçb¡ #∞Oz "å~°ÎÅ∞
=ã¨∞Î<åfl~Ú. L`«Î~°„Ѩ^Õâò HÍO„ÔQãπ Hõq∞© ~åǨïÖò QÍOnè
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ |∞O^ÕÖòYO_£ ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx
HÀ~°∞`«∂ XHõ f~å‡<åxfl P"≥∂kOz#@∞¡QÍ ‰õÄ_® Ѩ„uHõÖ’¡
"å~°ÎÅ∞ =zÛ<å~Ú. WѨC_»∞ =∂Ü«∂=u x~°‚Ü«∞O`À HÍO„ÔQãπ
Z`«∞ÎQÆ_» z`«Î~ÚºOk. HÍO„ÔQãπ =∂Ü«∂=u „Ѩ"Õâ◊ÃÑ>Ëì
L`«Î~°„Ѩ^Õâò qÉèí[# f~å‡}Ïxfl ã¨=∞i÷OK«_»=∂ ÖË^•
u~°ã¨¯iOK«_»=∂ `ÕÅ∞ÛHÀ"åeû L#flk. =ÚÖÏÜ«∞O "≥Ú^Œ˜
#∞Op qÉèí[#‰õΩ =ºuˆ~HõO HÍ|˜ì J`«#∞ qÉèí[# f~å‡}Ïxfl
=ºuˆ~H˜™êÎ_»∞. HÍO„ÔQãπ =∂„`«O Q˘Ñ¨Ê z‰õΩ¯Ö’ Ѩ_çáÈ~ÚO^Œ<Õ
K≥áêÊe. ZO^Œ∞HõO>Ë f~å‡}Ïxfl ã¨=∞i÷¿ãÎ `≥ÅOQÍ}#∞ W=fiHõ
`«Ñ¨Ê^Œ∞. `≥ÅOQÍ}Ö’ ã¨∞n~°… áÈ~å@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ÃÑ·QÍ
_çÃãO|~°∞ 9 „ѨHõ@# LO_»<Õ L#flk. `≥ÅOQÍ}x HÍ^Œx
L`«Î~°„Ѩ^Õâò qÉèí[##∞ ã¨=∞i÷OK«_»O HÍO„ÔQãπ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞.
L`«Î~°„Ѩ^Õâò qÉèí[##∞ ã¨=∞i÷¿ãÎ `≥ÅOQÍ} W=fiHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
ã¨=∞i÷OK«Hõ áÈ`Õ J@∞ L`«Î~°„Ѩ^ÕâòÖ’ W@∞ `≥ÅOQÍ}Ö’#∂
HÍO„ÔQãπ MËÖò Y`«O. J_»Hõ`≥Î~°Ö’ áÈHõK≥Hõ¯ ÖˇHõ¯ HÍO„ÔQãπ
Ѩiã≤÷u. Uk U"≥∞ÿ<å =∂Ü«∂=u ѨÙ}º=∂x HÍO„ÔQãπ
`≥ÅOQÍ}ÃÑ· `«# "≥·Yi K≥ѨʉõΩO_» LO_»ÖËx Ѩiã≤÷u
U~°Ê_çOk. #=O|~ü 21 `«~åfi`« `≥OÅQÍ}ÃÑ· HÍO„ÔQãπ "≥·Yi
`Õ@`≥Å¡"≥∞ÿáÈ`«∞Ok.
ã¨O^Œ~°ƒùO =zÛOk Hõ#∞Hõ ~å„ëêìÅ qÉèí[#ÃÑ· W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ
J^茺ܫ∞<åxfl, "åi ã¨∂K«#Åx 㨇iOK«∞HÀ=_»O J=ã¨~°=∞x
`«Å∞ã¨∞Î<åfl#∞. W^ŒÌiÖ’ "≥Ú^Œ˜ =ºH˜Î _®. a.P~ü JOÉË^Œ¯~ü,
Ô~O_À =ºH˜Î „á⁄ ~°+‘^Œ∞nÌ<£ MÏ<£. W^ŒÌi J^ŒºÜ«∞<åÅ#∞,
ã¨∂K«#Å#∞ ã¨∂÷ÅOQÍ Ñ¨ije^•ÌO.
~å„ëêìÅ qÉèí[#ÃÑ· _®. a.P~ü JOÉË^Œ¯~ü:
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ~å„ëêìÅ qÉèí[#ÃÑ·, z#fl
~å„ëêìÅ U~åÊ@∞ÃÑ· _®. a.P~ü JOÉË^Œ¯~ü KÕã≤# ã¨∂K«#ÅÃÑ·
WѨʘˆH `«y#O`« K«~°Û [iyOk. Wk ѨÙ#óâ◊Û~°} Jx
=∂„`«"Õ∞#x áê~î°‰õΩÅ∞ QÆ=∞xOKåe. JOÉË^Œ¯~ü ÉèÏëê ~å„ëêìÅ
U~åÊ@∞#∞ K«iÛã¨∂Î ÖÏÉèÏÅ#∞, #ëêìÅ#∞ ‰õÄÅOHõâ◊OQÍ
qâı¡+≤OKå_»∞. XHõ ~å„+¨ìO UHõ ÉèÏëê ~å„+¨ìOQÍ LO_»@O
J`«º=ã¨~°=∞<Õ JOÉË^Œ¯~ü ÉèÏqOKå_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë XˆH ÉèÏ+¨
=∂Ï¡_Õ „Ѩ[Å =∞^茺 ™È^Œ~°ÉèÏ=O U~°Ê_»∞`«∞Ok. XˆH *Ïu
ÉèÏ=# ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. D ÉèÏ=# Hõey L#fl "å~°O^Œix
XHõ˜QÍ Hõ˜ì LOK«∞`«∞Ok. ^Õâ◊ ã¨"≥∞ÿHõº`«‰õΩ, ã¨=∞„QÆ`«‰õΩ
^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎOk. W"Õ H͉õΩO_® "≥∞ÿ<åi© ÉèÏ+¨Å‰õΩ q∞„â◊=∞
ÉèÏëê ~å„ëêìÅÖ’ q=Hõ∆`« Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. P ÉèÏ+¨Å∞
x~°¡H∆ͺxH˜ QÆ∞i J=Ù`å~Ú. ÉèÏëê "≥∞ÿ<åi© „Ѩ[Å∞
J}˜z"Õ`«‰õΩ QÆ∞i J=Ù`å~°∞. ™È^Œ~° ÉèÏ=O ÖËHõáÈ=_»O =Å#
"≥∞*Ïi©, "≥∞ÿ<åi©Å =∞^茺 Ѷ¨∞~°¬}Å∞ `«Öˇ`«∞Î`å~Ú. q∞„â◊=∞
ÉèÏëê ~å„ëêìÅÖ’ D ~°Hõ"≥∞ÿ# J„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ"≥∞ÿ# ^èÀ~°}∞Å∞
`«Öˇ`«Î_®xH˜ P™ê¯~°=ÚOk. JO^Œ∞‰õΩ q∞„â◊=∞ ÉèÏëê ~å„+¨ì"≥∞ÿ#
ÉÁOÉÏ~Úx JOÉË^Œ¯~ü L^ŒÇ¨Ïi™êÎ_»∞. XHõ q∞„â◊=∞ ÉèÏëê
~å„+¨ìO ZÖÏ Jaè=$kú K≥O^Œ∞`«∞O^À J#∞Éèí=O QÆ_çOK«_®xH˜
ÉÁOÉÏ~Ú ~åRO =∞#‰õΩ gÅ∞ HõeÊã¨∞ÎO^Œ#fl Z™êûsû
"åºMϺ<åxfl Z^ÕÌ"å KÕã¨∂Î JOÉË^Œ¯~ü WÖÏ JOÏ_»∞.
'QÆ`« W~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ q∞„â◊=∞ ~åROQÍ L#fl
ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ =∞Ǩ ~å¢+‘ìÜ«ÚÅ∞, QÆ∞[~åfÜ«ÚÅ =∞^茺#∞#fl
f„= "≥·+¨=∂ºxfl K«∂ã≤ ‰õÄ_® W@∞=O˜ „Ѩuáê^Œ#
KÕÜ«∞QÆÅQÆ_»O JO>Ë Jk U PÖ’K«<å ~°Ç≤Ï`«∞_çHÀ ÖË^•
~å„ëêìÅѨÙ#~°fiº=ã‘÷Hõ~°}–W^ŒÌ~°∞"Õ∞^è•=ÙÅJ^茺ܫ∞<åÅ∞
– j^èŒ~ü ^Õâò áêO_Õ

2. 2#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
=∞u=∞~°∞ѨÙQÆÅ =ºH˜ÎHÀ =∂„`«"Õ∞ ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. q∞„â◊=∞
~å„+¨ìOÖ’ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO qѶ¨Å=∞=Ù`«∞O^Œ#_®xH˜ ѨÓ~°fi
=∞„^•ã¨∞ ~å„+¨ìO =∞~˘Hõ L^•Ç¨Ï~°}— (JOÉË^Œ¯~ü ~°K«#Å∞,
„Ѩã¨OQÍÅ∞, ã¨OѨÙ@O 1¿Ñ. 189) JO^Œ∞ˆH ÉèÏëê "≥∞ÿ<åi©Å∞
Z^Œ∞~˘¯<Õ q=Hõ∆`«#∞, J}˜z"Õ`«#∞ Z^Œ∞~À¯=_»O HÀã¨O
ã¨O㨯 $uѨ~°"≥∞ÿ#, *ÏuѨ~°"≥∞ÿ# "≥·â◊=∂ºÅ#∞ ~°∂ѨÙ
=∂Ѩ_®xH˜ XHõ ~å„+¨ìO XHõ ÉèÏ+¨ J#fl xÜ«∞=∂xfl J=∞Å∞
Ѩ~åÛÅx JOÉË^Œ¯~ü Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç<å_»∞. W^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
'XHõ ~åRO–XHõ ÉèÏ+¨— xÜ«∞=∂xfl 'XHõ ÉèÏ+¨–XHõ ~åRO—QÍ
J#fi~ÚOz QÆO^Œ~°QÀà◊Ѩ_»‰õÄ_»x JOÉË^Œ¯~ü ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞.
ÉèÏëê „Ñ¨Ü«ÚHõÎ ~å„+¨ìO JO>Ë J~°÷"Õ∞q∞˜? J#fl „Ѩâ◊fl#∞
qâı¡+≤ã¨∂Î 'XHõ ÉèÏ+¨ =∂Ï¡_Õ „Ѩ[ÅO^Œih XHõ ~å„+¨ìO
ѨikèÖ’H˜ fã¨∞Hõ~å=_»O XHõ J~°÷O HÍ=K«∞Û. ÖË^• XHõ ÉèÏ+¨
=∂Ï¡_Õ „Ѩ[ʼnõΩ J<ÕHõ ~å„ëêìÅ∞ LO_»=K«∞Û##flk =∞~˘Hõ
J~°÷O HÍ=K«∞Û—. L`«Î~åk, ^ŒH˜∆}Ïk ~å„ëêìÅ =∞^茺
ã¨=∞`«∂HÍxfl HÍáê_»_®xH˜, ^ŒH˜∆}Ïk ~å„ëêìÅ ~å[H©Ü«∞
„áê^è•#º`«#∞ Ѩi~°H˜∆OK«_®xH˜ Ç≤ÏOn ÉèÏëê ~å„ëêìÅ#∞ z#fl
~å„ëêìÅ∞QÍ qÉèílOKåÅx JOÉË^Œ¯~ü ã¨∂zOKå_»∞. JÏ¡
KÕÜ«∞_»O ÉèÏëê ~å„ëêìÅ =∞øeHõ ã¨∂„`åʼnõΩ U qѶ¨∂`«O
HõÅ∞QÆ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë H˘`«ÎQÍ U~°Ê_Õq ‰õÄ_® Ç≤ÏOn ÉèÏëê
~å„ëêìÖË J=Ù`å~Ú. ѨiáêÅ<å ™œÅÉèϺxfl, ™êO㨯 $uHõ
"≥·q^蕺xfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x L`«Î~°„Ѩ^Õâòx =¸_»∞ ~å„ëêìÅ∞QÍ,
cǨ ~üx Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ∞QÍ, =∞^茺 „Ѩ^Õâòx Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ∞QÍ
qÉèílOKåÅx JOÉË^Œ¯~ü „ѨuáêkOKå_»∞. J~Ú`Õ JOÉË^Œ¯~ü
ã¨∂K«#Å∞ P<å_»∞ J=∞Å∞ HÍHõáÈ~Ú<å x#fl L`«Î~°„Ѩ^Õâò
#∞Oz L`«Î~åOK«Öò, =∞^茺 „Ѩ^Õâò #∞Oz K«fÎãπѶ¨∞_è£, cǨ ~ü
#∞Oz *Ï~°öO_£ ~å„ëêìÅ∞ "Õ~°∞ KÕÜ«∞|_ç<å~Ú. W"åfià◊
=∂Ü«∂=u JOÉË^Œ¯~ü ã≤^•úO`« ã¨∂ÊùiÎ`À L`«Î~° „Ѩ^Õâò #∞Oz
=∞~À =¸_»∞ (|∞O^ÕÖò YO_£, ѨÓ~åfiOK«Öò, ǨÏi`ü„Ѩ^Õâò)
~å„ëêìÅ#∞ "Õ~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ѨÓ#∞‰õΩO@∞#flk. W=xfl ‰õÄ_®
Ç≤ÏOn ÉèÏëê ~å„ëêìÖË J=Ù`å~Ú. JOÉË^Œ¯~ü Jaè„áêÜ«∞OÖ’
XHõ ~å„+¨ìO XHõ ÉèÏ+¨ J#flk =ÚYº ã¨∂„`«"Õ∞ J~Ú#ѨʘH©
XHõ ÉèÏ+¨ =∂Ï¡_Õ „Ѩ[Å∞ XHõ˜ Hõ#fl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ∞QÍ
U~°Ê_»=K«∞Û. J~Ú`Õ XHõ ~å„ëêìxfl U~°Êˆ~Û =ÚO^Œ∞ Jk 1)
ã¨fiÜ«∞O áÈ+¨Hõ ~å„+¨ìOQÍ LO_®e 2) ã¨=∞`«∞ź`« Hõey#
[<åÉèÏ =∞iÜ«Ú qã‘Î~°‚O Hõey LO_®e 3) XˆH ÉèÏ+¨ =∂Ï¡_Õ
„Ѩ[ÅO`å XHõ ~å„+¨ìOÖ’H˜ ã¨OѶ¨∞˜`«O HÍ"åe J#fl =¸_»∞
JOâßÅx ѨijeOKåÅx JOÉË^Œ¯~ü Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç<å_»∞.
JOÉË^Œ¯~ü ã¨∂zOz# =¸_»∞ JOâßÅ#∞
J#fi~ÚOK«∞‰õΩ#flѨÙ_»∞ `≥ÅOQÍ} XHõ ~å„+¨ìOQÍ U~°Ê_»_®xH˜
Jxfl J~°›`«Å∞ Hõey L#flk. ^•xH˜ `À_»∞ `≥ÅOQÍ} qâßÅ
„Ѩ*ÏhHõ=∞O`å `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_®Åx
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
~å„ëêìÅ U~åÊ@∞ÃÑ· „á⁄II~°+‘^Œ∞nÌ<£ MÏ<£
1969Ö’ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O Zyã≤ Ѩ_ç<åHõ
^Õâ◊OÖ’ ~å„ëêìŠѨÙ#~°fiº=ã‘÷Hõ~°}‰õΩ ã¨O|OkOz K«~°Û
"≥Ú^ŒÖˇ·Ok. ~å„ëêì ѨÙ#~°fiº=ã‘÷Hõ~°}ÃÑ· „á⁄. ~°+‘^Œ∞nÌ<£ MÏ<£
1973Ö’ Ö’`≥·# J^茺ܫ∞#O KÕã≤<å_»∞.
1956Ö’ KÕã≤# ~å„ëêìŠѨÙ#~°fiº=ã‘÷Hõ~°} Jã¨OѨÓ~°‚OQÍ
q∞yeáÈ~ÚO^Œx, P HÍ~°}OQÍ ^Õâ◊OÖ’ J<ÕHõ „áêO`åÅÖ’
HÍÅ„Hõ"Õ∞} Jã¨O`«$ѨÙÎÅ∞ ~°ye<åÜ«∞x „á⁄. ~°+‘^Œ∞nÌ<£MÏ<£
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç<å_»∞. Ѷ¨[Öò Je Hõq∞+¨<£ ÉèÏëê „áêuѨkHõ#
~å„ëêìŠѨÙ#~°fi º=ã‘÷Hõ~°} [~°QÍÅx ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞
KÕÜ«∞ºHõáÈ~Ú<å ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO =∂„`«O ÉèÏëê ™ê~°∂Ѩº`«<Õ
„Ѩ^è•#OQÍ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x ~å„ëêìÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤O^Õ
`«Ñ¨Ê ÉèÏëê ™ê~°∂Ѩº`«‰õΩ "≥Å∞ѨŠ„Ѩ[Å#∞ XHõ ^ŒQÆæ~° Ѩ_»"Õ¿ã
™ê=∂lHõ, ™êO㨯 $uHõ Jã≤Î`åfiÅ#∞ Ѩ˜ìOK«∞H˘<ÕÖË^Œx MÏ<£
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç<å_»∞. ÉèÏ+¨ XHõ *Ïu ™êO㨯 $uHõ Jã≤Î`«fiOÖ’
XHÍ<˘Hõ JOâ◊"Õ∞ `«Ñ¨Ê J^Õ "≥Ú`«ÎO Jã≤Î`«fiO HÍ*ÏÅ^Œx
MÏ<£ Jaè„áêÜ«∞O. ~°+‘^Œ∞nÌ<£ MÏ<£ J^ŒºÜ«∞<åxH˜ =ÚO^Õ
1960Ö’ =ÚOÉÏ~Ú ~åRO #∞O_ç QÆ∞[~å`ü, 1966Ö’
ѨO*ÏÉò #∞O_ç ǨÏ~åº<å ~å¢+¨ìO "Õ~°∞Ѩ_çOk. 1966 <å˜H˜
14 ÉèÏ+¨Å#∞ ~å*ϺOQÆOÖ’x 8= Ã+_»∂ºÖòÖ’ á⁄O^Œ∞
Ѩiz<å~°∞. ™ê=∂lHõ ™êO㨯 $uHõ Jã≤Î`åfiÅ „áêuѨkHõ#
~å„ëêìÅ#∞ ѨÙ#~°fi º=ã‘÷Hõ~°} KÕã≤ LO_»=eã≤O^Œx
„á⁄II~°+‘^Œ∞nÌ<£MÏ<£ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_ç<å_»∞. PÜ«∞# J^ŒºÜ«∞#O
„ѨHÍ~°O ^Õâ◊OÖ’ 58 ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ™ê=∂lHõ ™êO㨯 $uHõ
Jã≤Î`«fiO (_çã≤ìOH±ì ™Èã≤Ü≥∂ HõÖÛ~°Öò S_≥O˜˜) Hõey# LѨ
„áêO`åÅ∞ L<åflÜ«∞x `ÕÖÏÛ_»∞. ÉèÏëê ™ê~°∂Ѩº`«Å∞
L#flѨʘH© ã¨Ê+¨ª"≥∞ÿ# ÉèÏëê "≥·q^蕺Å∞ ‰õÄ_® L<åflÜ«∞x
PÜ«∞# QÆ∞iÎOKå_»∞.
Ç≤ÏOn ÉèÏ+¨‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# "≥·q^茺O Hõey# "≥∞ÿkäe,
Éè’*òѨÓi, „|*ò, J=nè, YsÉ’b ÉèÏëê Jã≤Î`åfiÅ∞ L<åflÜ«∞x
QÆ∞iÎOKå_»∞. L`«Î~° cǨ ~üÖ’x ^Œ~°ƒùOQÍ „áêO`«OÖ’ =∂Ï¡_Õ
"≥∞ÿkäb, Éè’*òѨÓ~ü „áêO`«OÖ’ =∂Ï¡_»∂ Éè’*òJ=HõO>Ë Ñ¨ÓiÎ

3. 3 =∂iÛ, 2012
aè#fl"≥∞ÿ#k. ѨtÛ=∞ L`«Î~°„Ѩ^ÕâòÖ’ =∂Ï¡_Õ „|*òÉèÏ+¨, =∞^茺
L`«Î~°„Ѩ^ÕâòÖ’ =∂Ï¡_»∂ J=nè HõO>Ë aè#fl"≥∞ÿ#k. D ~°HõOQÍ
Jxfl ~å„ëêìÅ#∞ ѨijeOz ^Õâ◊OÖ’ 58 „Ѩ`ÕºHõ ™ê=∂lHõ
™êO㨯 $uHõ Jã≤Î`åfiÅ∞ Hõey# LѨ „áêO`åÅ#∞ QÆ∞iÎOz
XHõ z„`« ѨÏxfl ‰õÄ_® ~°∂á⁄OkOKå_»∞. =∞^茺„Ѩ^ÕâòÖ’
5, L`«Î~°„Ѩ^ÕâòÖ’ 6, cǨ ~üÖ’ 3, ~å[™ê÷<£Ö’ 4,
QÆ∞[~å`üÖ’3, =∞Ǩ ~å„+¨ìÖ’ 5, PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ 3, (`≥ÅOQÍ},
PO„^èŒ, ~åÜ«∞Åã‘=∞), HÍ~å‚@HõÖ’ 3, ˆH~°à◊Ö’ 2,
`«q∞à◊<å_»∞Ö’ 2, X_çâßÖ’ 2, ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖòÖ’ 3,
ѨO*ÏÉòÖ’ 2, [=Ú‡ HÍj‡~üÖ’ 3, J™êû~Ö’ 2 ã¨Ê+¨ª"≥∞ÿ#
™ê=∂lHõ ™êO㨯 $uHõ "≥·q^茺O QÆÅ „áêO`åÅ#∞ PÜ«∞#
QÆ∞iÎOKå_»∞. g˜Ö’ WѨʘˆH L`«Î~°„Ѩ^Õâò #∞Oz L`«Î~åOK«Öò,
=∞^茺„Ѩ^Õâò #∞O_ç K«fÎãπ Ѷ¨∞~ü, cǨ ~ü #∞O_ç *Ï~°öO_£ ~å„ëêìÅ∞
U~°Ê_ç<å~Ú. JÜ«∂ „áêO`åÅÖ’ Jã¨=∞ Jaè=$kúH˜
ã¨O|OkèOz Jã¨O`«$ѨÙÎÅ∞ L#flѨʘH˜ „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì
_ç=∂O_£Å∞ LO_ç L^Œº=∂Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl LѨ „áêO`åÅ∞
H˘<Õfl. "å˜Ö’ |Å"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï L^Œº=∞O ã¨∞n~°… HÍÅOQÍ
[~°∞QÆ∞`«∞#flk `≥ÅOQÍ}Ö’<Õ. 1952 #∞O_ç "≥Ú^ŒÅ∞H˘x
WѨʘ^•HÍ ã≤÷~°"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï L^Œº=∂Å∞ #_»∞ã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú.
=∞^茺֒ H˘xfl ™ê~°∞¡ L^Œº=∂xH˜ q~å=∂Å∞ L<åfl q~°=∞}
[~°∞QÆÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ Jxfl ~°∂áêÅÖ’ `«=∞
PHÍOHõ∆Å#∞ =ºHõÎO KÕã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. L^Œº=∂Å∞ KÕ™ê~°∞.
ÖÏiî ^≥|ƒÅ∞ u<åfl~°∞. *ˇ·à◊§‰õΩ "Õàϧ~°∞. „áê}`åºQÆO KÕâß~°∞.
ZxflHõÖ’¡ JÉèíº~°∞÷Å#∞ ÉèÏs "≥∞*Ïi©`À ÔQeÑ≤OKå~°∞. J~Ú<å
ÉèÏ~°`« áêÅHõ =~åæÅ∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
PHÍOHõ∆Å#∞ x~°¡Hõ∆ ºO KÕã¨∂Î =ã¨∞Î<åfl~°∞. ã‘=∂O„^èŒ ã¨OѨ#fl
=~åæÅ, ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å „ѨÜ≥∂[<åňH H˘=Ú‡ HÍã¨∞Î<åfl~°∞.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ `«=∞x `å=Ú ã‘=∂O„^èŒ∞Å`À HõeÑ≤ áÈe¿ãÎ
J#∞HõiOK«~°∞. „Ѩ`ÕºHõ ÉèÏëê ™êO㨯 $uHõ Jã≤Î`«fiO Hõey#
"å~°=∞x ÉèÏq™êÎ~°∞. HÍ|˜ì „á⁄. ~°+‘^Œ∞nÌ<£ MÏ<£ J^茺ܫ∞#O
„ѨHÍ~°O ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å„ëêìOQÍ U~°Ê_Õ J~°›`«
L#fl LѨ „áêO`«"Õ∞.

4. 4#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
#=O|~ü1x q„^ÀǨÏk#OQÍ áê˜OK«O_ç JO@∂ qq^èŒ
q^•ºi÷ L^ÀºQÆ ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘Å∞ WzÛ# Ñ≤Å∞ѨىõΩ
ã¨ÊO^Œ#QÍ qq^èŒ „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å P^èŒfi~°ºOÖ’ #Å¡Q˘O_»
lÖÏ¡Ö’ „ѨKå~°*Ïu x~°fiÇ≤ÏOK«_»O [iyOk. Ô~Hͯ_ç`ÕQÍx
_˘Hͯ_»x „QÍg∞} ¿Ñ^Œ Ô~·`åOQÆO ã¨ÊO^Œ# ZÏ¡ LO^À,
Jã¨Å∞ #=O|~ü XHõ’ `åsY∞QÍ H͉õΩO_®, K«i„`«
=„H©Hõ~°}‰õΩ ã¨O|OkèOz# JOâßÅ#∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞
P=â◊ºHõ`«#∞ „QÍg∞} „áêO`« „Ѩ[Å∞ ZÏ¡ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~À `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O`À áê@∞, '#=O|~ü 1x
q„^ÀǨÏk#OQÍ áê˜^•ÌO! `≥ÅOQÍ} =KÕÛ^•HÍ
ã¨OѶ¨∞˜`«OQÍ áÈ~å_»∞^•O— J#fl JOâßxfl ZO*ˇO_®QÍ
fã¨∞H˘x lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# ѨÅ∞ `≥ÅOQÍ} ã¨Oã¨÷Å∞ (`≥ÅOQÍ}
=∞˜ì =∞#∞+¨µÅ∞, ã≤Oy_ç `«ÖˇOQÍ} ~°K«~Ú`«Å ã¨OѶ¨∞O,
[~°fleã¨∞ìÅá¶È~°O, `≥ÅOQÍ} ã¨~°ÊOK«∞Å á¶È~°O, `≥ÅOQÍ}
~°K«~Ú`«Å "ÕkHõ, `≥ÅOQÍ} q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ '`≥ÅOQÍ}
©K«~üû á¶È~°O (˜˜Zãπ)) JHÀì|~ü 29 #∞O_ç ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£
áÈK«OѨe¡ Hõ=∂<£ (9= *ÏfÜ«∞ ~°Ç¨Ï^•i "≥O@) #∞O_ç
HÀ^•_» Hõ$ëê‚–#Å¡Q˘O_» lÖÏ¡Å ã¨iǨÏ^Œ∞Ì „QÍ=∞O #Å¡|O_»
QÆ∂_≥O, áêÖË~°∞ "åQÆ∞ =~°‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~Ú.
„ѨKå~° Ü«∂„`« D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ J<ÕHõ „QÍ=∂Å#∞ `åO_®Å#∞,
QÆ∂_®Å#∞, áê~î°âßÅÅ#∞, HõàÏâßÅÅ#∞ D JOâ◊O Ѩ@¡
ã¨ÊOkOѨKÕÜ«∞_»O`À áê@∞ L^Œº=∞O Ѩ@¡ „Ѩ[Å ã¨ÊO^Œ##∞
QÆ=∞xOKåO! D "≥Ú`«ÎO „ѨKå~° Ü«∂„`«"À qaè#fl =~åæÅ∞,
‰õΩÖÏÅ∞, eOQÆ, =Ü≥∂ÉË^èŒO ÖËx F K≥·`«<åºxfl K«∂âßO.
„Ѩ[Å #∞O_ç P^Œ~°}#∞ á⁄Ok ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ "≥∂™êÅ#∞,
q^•º~°∞÷Å `åºQÍÅ#∞ „QÍ=∂Ö’¡ „ѨKå~°O KÕâßO. WO`« ÃÑ^ŒÌ
Z`«∞Î# `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O T~°∂~å ™êQÆ∞`«∞#fl FÜ«¸
q^•ºi÷ K≥·`«#ºO ~å„ëêìxfl ^Õâßxfl Hõkeã¨∞Î<åfl ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞
HõkeOK«ÖËHõ áÈ=_®xH˜ HÍ~°}O =∂‰õΩ D Ü«∂„`«Ö’
J~°÷"≥∞ÿOk. áÈK«OѨe¡ Hõ=∂<£ ~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡ ÉÏ~°¤~ü,
#Å¡Q˘O_», ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Å ‰õÄ_»e =^ŒÌ, áÈK«OѨe¡ =∞O_»Å
ˆHO„^•xH˜ =∂ „ѨKå~° Ü«∂„`« "≥à◊√Î#flѨC_»∞ JHõ¯_ç Éèí∂=ÚÅ∞,
QÆ∞@ìÅhfl ÔQ@∞¡ ÔQ@∞¡QÍ, QÆ@∞¡, QÆ@∞¡QÍ, QÆ∞@ìÅ∞ QÆ∞@ìÅ∞QÍ
'Y_ô—Å∞ áê`«∞H˘x PO„^è• WO[hiOQ∑ HõàÏâßÅÅ∞, qq^èŒ
á¶êºHõìsÅ É’~°∞¤Å∞ "≥eã≤ HõxÑ≤OKåO. '„QÍ=∂Å∞— =∂Ü«∞"≥∞ÿ#
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ '„ˆQ@~ü— =∂Ü«∞Ö’ '¿ã*ò—Å =ÅÖ’ zH˜¯#
„áêO`«OQÍ HõxÑ≤OK«@O [iyOk.
áÈK«OѨe¡ [#O =∞^茺 [iy# =∂ ã¨Éèí‰õΩ J#∂ǨϺOQÍ
=O^ŒÖÏk =∞Ok „Ѩ[Å∞ Ǩ [~°=@"Õ∞ HÍ^Œ∞.. `≥ÅOQÍ}
Ü«Ú=â◊H˜Î HõàÏ|$O^ŒO P@ áê@ʼnõΩ =O`« áê_»@O =∂
LѨ<庙êʼnõΩ JѨÓ~°fi P^Œ~°}`À áê@∞ `«=∞ Jaè„áêÜ«∂efl
=ºHõÎO KÕÜ«∞_»O, QÆO@Å H˘kÌQÍ JHõ¯_çHõ¯_» U~°Ê_»¤ gkè
ã¨ÉèíÖ’¡ K«i„`« =„H©Hõ~°}‰õΩ ã¨O|OkèOz# JOâßÅ`À áê@∞
L^Œº=∞O QÆ=∞#O q^•º~°∞÷Å `åºQÍÅ∞ ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ
"≥·Y~°∞ŠѨ@¡ f„="≥∞ÿ# „Ѩu ã¨ÊO^Œ#Å#∞ K«∂âßO.
áÈK«OѨe¡ „ѨÉèí∞`«fi ExÜ«∞~ü HõàÏâßÅ, QÆ~ü¡û ÃÇ·Ï ã¨∂¯Öò
ÉÏÅ∞~° L#fl`« áê~î°âßÅÅ =∂ Ü«∂„`«‰õΩ q^•º~°∞÷Å∞ `«=∞
P=~°}Ö’H˜ fã¨∞ÔHo§ q^•ºi÷x q^•º~°∞÷Å∞ PǨ fi#O ѨeH˜
`≥ÅOQÍ} áê@Ö’Î q^•ºi÷ g~°∞ʼnõΩ =O^Œ<åÅ∞ `≥eáê~°∞.
`«~°QÆu QÆkÖ’ U áê~îåºOâßxfl q##O`« „â◊^ŒúQÍ "Õ∞=Ú
K«iÛOz# q+¨Ü«∂xfl q<åfl~°∞. ^ÕâßxH˜ ™êfi`«O„`«ºO
ZѨC_˘zÛO^Œ#fl (PQÆãπì –15) „Ѩâ◊fl`À =∞#‰õΩ P<å_»∞
™êfi`«O„`«ºO ~åÖË^Œ#fl Kåi„`«Hõ JOâ◊O "≥Ú^ŒÅ∞ W"åfioì
`≥ÅOQÍ} HÀÖÁÊ~Ú# HÀ~°∞`«∞#fl JOâßÅ#∞
q=iã¨∞Î#flѨC_»∞, P~°= `«~°QÆu J=∂‡~Ú #∞O_ç _ç„w
JÉσ~Ú =~°‰õΩ P_Õ „H˜ÔHò P@#∞ =ke `≥ÅOQÍ} HÀã¨O
xÅ∞K«∞O_ç q#@O L^Œº=∞O fã¨∞H˘zÛ# Q˘Ñ¨Ê =∂~°∞ÊQÍ
=∂‰õΩ P=QÆ`«O J~ÚºOk. PÜ«∂ „QÍ=∂Å∞ u~°∞‰õΩO@∂
=ã¨∂Î#flѨC_»∞ [#O =∂ „ѨKå~° "åǨÏ<åxfl PѨ_»O áê@Å∞
áê_»x HõàÏHÍ~°∞efl XuÎ_ç KÕÜ«∞_»O, *ÏfÜ«∞ ~°Ç¨Ï^•i g∞^Œ<Õ
~À_»∞¤ "≥O@ L#fl „QÍ=∂Ö’¡ „ѨKå~°O KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl =∂
„áê~°OÉèíO J#∂ǨϺOQÍ =∂ „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖˉõΩO_®<Õ ~À_»∞¤‰õΩ
Ѩk H˜Ö’g∞@~°¡ ֒ѨeH˜ L#fl „QÍ=∂Ö’¡H˜ ‰õÄ_® '[#O—
=∞=∞‡efl ÖÏÔH¯à◊§_»O „Ѩ[ʼnõΩ L^Œº=∞O g∞^Œ áÈ~å@ â◊‰õΩÎÅ
g∞^Œ L#fl qâßfi™êxH˜ x^Œ~°≈#O.
H˘Ü«∞ºÅQÆ∞_≥O, KÒ@∞ѨÊÖò, QÆ∞O„_®OѨe¡ „áêO`åÖ’¡
"Õ∞=Ú Hõ~°Ñ¨„`åÅ∞ ѨOK«∞`«∞#flѨC_»∞ „ѨKå~°O KÕã¨∞Î#flѨC_»∞
áê@Å∞ áê_»∞`«∞#flѨC_»∞ K«∂ã≤# ^Œ∂~°„QÍ=∂Å „Ѩ[Å∞
"≥O@<Õ '=∂ Tà’§H˜ ~°O_ç Z=fiÅ#fl =zÛ =∂‰õΩ Wxfl
=¸K«Û@∞¡ K≥ѨÊÖË^Œ∞— JO@∂ =∞=∞‡efl QÆ∞OAÔHà◊§_»O
=∂=Óà‹§‰õΩ~°O_çáÈ~°∞ÉÏ@"Õ∞"≥Úã¨ÎO...
*ÏfÜ«∞ ~°Ç¨Ï^•i „ѨKå~° Ü«∂„`« (9= <≥O) '[#O J#∞Éèí"åÅ∞—
– ÔH. „ѨÉèÏHõ~ü

5. 5 =∂iÛ, 2012
=∂ÔHO`À Pâ◊Û~åºxfl HõeæOzOk.
H˘Ü«∞ºÅQÆ∂_≥O J<Õ T~°∞ ~À_»∞¤‰õΩ <åÅ∞QÆ∞
H˜Ö’g∞@~°¡Ö’xH˜ LOk. P T~°∞ '`≥ÅOQÍ} Ô~·`«∞a_»¤— <Õ#∞
=∂ Tà’§ [<åxfl ‰õÄ_»QƘì#, g∞~˘™êÎ~°x q∞=∞‡efl
fã¨∞H˘™êÎ#x K≥Ñ≤Ê=zÛ# g∞~°∞ ~å‰õΩO>Ë <å Ѩ~°∞=Ù áÈ`«∞Ok
JO@∂ =∞=∞‡efl J_»¤yOK«@O Pâ◊Û~°ºO HõeyOzOk.
ã¨∞=∂~°∞ Ô~O_»∞ =O^ŒÅ H˜Ö’g∞@~°∞¡ =O^Œ „QÍ=∂Å#fl
"≥àϧÅx x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_»O =Å¡ WO˜O˜ HÍ~°ºHõ~°ÎÅ
Jaè„áêÜ«∂xfl x~åHõiOKåO. P „QÍ=∞OÖ’H˜ "≥à◊§ÖËHõ
áÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ ÉèÏ~°OQÍ<Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ™êy#O. JÏ¡ J<ÕHõ
„QÍ=∂Å#∞ ^•@∞`«∂ =KåÛO.
KÒ@∞ѨÊÖò‰õΩ KÕˆ~ã¨iH˜ [~°fleã¨∞ìÅ∞ =∂ HõO>Ë =ÚO^Õ
|ãπ™êìO_£ =^ŒÌ [<åxfl [=∞KÕÜ«∞_»O, HÍÖËl, ã¨∂¯Öò
q^•º~°∞÷Å∞ PÜ«∂ „QÍ=∂Å#∞O_ç =zÛ# [#O ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î#
ã¨ÉèíÖ’ áêÖÁæ<åfl~°∞. KÒ@∞ѨÊÖò ѨHõ¯<Õ ^èŒ~À‡lQÆ∂_≥OÖ’ Ѩx
KÕ¿ã ©K«~°∞¡ =∞=∞‡efl, =∂ HõàÏ |$O^•xfl P K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å
„QÍ=∂Ö’¡ uÑ≤Ê ã¨ÉèíÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. P ã¨ÉèíÖ’ =∂ =∂@Å∞
qx J~°"≥· Uà◊§ =Úã¨Åfi K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O q<åflHõ QÆ∞O_≥
K≥~°∞=~ÚºOk.
#H˜ˆ~HõO˜ ã¨∂~°=∞‡ J<Õ J=fi ''*ÏfÜ«∞ ~°Ç¨Ï^•iH˜ 7
H˜q∞ ^Œ∂~°OÖ’ 30 ZHõ~åÅ |O_»~å~Ú Éèí∂q∞ LOk.
J~Ú<å W^ŒÌ~°∞ H˘_»∞‰õΩÅ∞ Ѩ@flO á⁄@ì QÆ_»∞ѨÙHÀ=_®xH˜
áÈ~ÚO„_»∞ H˘_»∞HÍ—— Jx Hõhflà◊√¡ ÃјìOk. =∂ Éèí∂=ÚÅ∞
fã¨∞‰õΩ#fl HõOÃÑhÅ∞ Hõhã¨O ˆQò H©Ñ¨~ü H˘Å∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
=∂H˜Ü«∞ºÖË^Œ∞ JO@∂ hà◊√§ ÖËHõ,Éèí∂=ÚÅ∞ ÖËHõ, =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù
á¶È¡i<£ hà◊§ q+¨O`À HÍà◊¥§, "≥#∂fl á⁄Oy# Hõ+¨ì r=ÙÅ∞
"Õ∞"Õ∞^À "åà◊§ Hõ+¨ìO fˆ~Û "åà◊§ÖÏQÍ K≥ѨCHÀ=_»O P"Õ^Œ#
HõeæOzOk. nxH˜ `À_»∞ KÕã≤# Hõ+¨ìO Ѩ^À Ѩ~°HÀ
KÕuHõO^Œ‰õΩO_® '™ê~å— `åy |`«∞‰õΩÅ∞ PQÆ"≥∞ÿ`«∞#flÜü∞
H˘_»∞HÍ, ''™ê~°#fl |O^Œ∞ ÃјìÜ«∂ºÅ—— a_®¤ JO@∂ KåÖÏ
=∞Ok =∞Ç≤Ïà◊Å∞ =∂`À K≥ѨÊ_»O QÆ∞O_≥ ~°yeOzOk.
ÉÏQÍ pHõ@~ÚºOk (~å„u 10QÆOII) H˘_»∞HÍ g∞~˘ã¨Î~°x
`≥e¿ãÎ WO`« |∞=fi#fl ÃÑ_»∞^Œ∞O Z@¡, HÍ¿ãѨÙO>Ë =O_çÃÑ_»`åO
LO_»∞ H˘_»∞HÍ Jx P `«Å∞¡Å∞ K«∂Ñ≤# P^Œ~°} =∂Ö’
=∞iO`« L`åûǨ xfl ˆ~ÔHuÎOzOk. F J=fi f~å‡}O
KÕã≤#@∞ìQÆ<Õ K≥Ñ≤ÊOk. yѨC_»∞ QÍ ™ê~°∞¡ K≥Ñ≤Ê#O@∞ XHõ’
`åsY∞ (#=O|~ü–1) Z=_»#fl `åy `«O^Œ<åÖÏ_»‰õΩO_®,
~À_»∞¤g∞^Œ xÅ|_®Öˇ ÖˉõΩO>Ë K«zÛ<Àx`Àx ã¨=∂#"Õ∞#x
ã¨#fl^ŒúO KÕã≤ =∂‰õΩ |~À™ê xzÛOk.
zϺŠHõàÏâßÅ q^•º~°∞÷Å∞ ™êfiQÆ`«O K≥ѨÊ_»O, <åÔ~¯ò
Ѩe¡ |™êìO_£Ö’ „Ѩ[Å∞ „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞ =∂ P@–áê@–=∂@
uÅH˜OK«_»O ã¨ÊOkOK«_»O K«∂âßO. J~Ú<å JHõ¯_»Hõ¯_®
H˘O`« qz„`«"≥∞ÿ# ã¨ÊO^Œ# =∂Ö’ P"Õ^Œ# HõeæOzOk.
JÏ¡O˜ ã¨OѶ¨∞@<Õ '<å~°¯òѨe¡—Ö’ ©K«~°¡ Ѩ^Œg q~°=∞}
ã¨Éèí [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx JHõ¯_» KåÖÏ =∞Ok ©K«~°∞¡, q^•º~°∞÷Å∞
QÆ∞q∞‡‰õÄ_ç L<åfl~°x JHõ¯_çH˜ ~°=∞‡x ™ê÷x‰õΩÅ∞, q^•º~°∞÷Å∞,
[~°fleã¨∞ìÅ∞ q[˝Ñ≤Î "Õ∞~°‰õΩ "≥àϧO. q^•º~°∞÷ÅO`å =∂‰õΩ
Ѷ¨∞# ™êfiQÆ`«O ѨeHÍ~°∞. HÍx ã¨O|Okè`« q^•ºkèHÍi =∞=∞‡efl
xÜ«∞O„uOK«_»O`À q^•º~°∞÷ÖË =∂ áê@–=∂@‰õΩ Q˘_»=Ѩ_ç
J=HÍâ◊O WÑ≤ÊOKå~°∞. JHõ¯_» ©K«~°∞¡ K«∂Ѩx K˘~°= H˘O`«
q㨇ܫ∂xfl HõeæOzOk. =~°¬OÖ’ ‰õÄ_® #H˜ˆ~HõÖò *ÏfÜ«∞
~°Ç¨Ï^•i g∞k ~å„u =∂ P@, áê@, =∂@ H˘#™êyOKåO
~å„u ã¨∂~庿Ñ@ |ã¨KÕÜ«∞_»O, L^ŒÜ«∂<Õfl ã¨∂~°º¿Ñ@ á⁄˜ì
N~å=ÚÅ∞ q„QÆǨÏO ^ŒQÆæ~° F ÉèÏs |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨ÉèíÖ’ PÜ«∞#
q„QÆǨÏO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»OÖ’x JO`«~°ºO "≥Ú^ŒÅ∞
PO„^茄Ѩ^Õâò J=`«~°} qâßÖÏO„^èŒ q„^ÀǨ xfl „Ѩ[ʼnõΩ
q=iOKåO.
P ~°Ç¨Ï^•i "≥O@, |Ǩïâß #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡Ö’<Õ W"åfià◊
ã¨"≥∞ÿHõº"å^•xfl qxÑ≤OKÕ 'ã‘Ñ‘ZO— áêsì |ÅOQÍ L#fl
„QÍ=∂Ö’¡ „Ѩ[Å∞ Ãã·`«O *ˇ· `≥ÅOQÍ} JO@∂ x#kOKå~°∞.
=∂^•~°O ^ŒQÆæ~° 'ã¨∞O^Œ~°Ü«∞º #QÆ~ü— „Ѩ[Å K≥·`«#ºO =∂‰õΩ
=∞iO`« T`«q∞zÛOk. g∞Ö’ Z=Ô~·<å ã¨∞O^Œ~°Ü«∞º#∞
K«∂âß~å— JO>Ë K«∂_»ÖË^Œ∞ J<åfl~°∞. HÍx cèOÔ~_ç¤ #iûOǨχÔ~_ç¤
`≥Å∞™ê JO>Ë Hõ^äŒÅ∞ Hõ^äŒÅ∞QÍ `≥ÅOQÍ} Ô~·`åOQÆ ™êÜ«Ú^èŒ
áÈ~å@OÖ’ ~°*ÏHÍ~°¡‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ PÜ«∞#`À Hõeã≤ #_çz#
"åà◊√§, "åà◊§ J#∞Éèí"åÅ∞ K≥áêÊ~°∞. K≥ѨÊ_»O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞
JO^Œ∞Ö’ XHõ '=Úã¨ÖÏÜ«∞#— J=Ù#∞ H˘_»∞HÍ =∂‰õΩ 'cèÔ~_ç¤
H˘O_»O`« JO_»QÆ∞O_≥— JO@∂ Hõhflà◊√¡ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. =∂Ö’
F HõàÏHÍ~°∞_»∞ JÏ¡O˜ `≥ÅOQÍ} Ü≥∂^èŒ∞hfl =∞iz g∞
TiH˜ ã¨∞^Œ~°Ü«∞º#QÆ~ü Jx ÃÑ@ì_»O ZÏ¡ <åºÜ«∞=∞x J_çy`Õ.
x["Õ∞ H˘_»∞HÍ 'áÈ~å@O =∞#k ¿Ñ~°∞ "Õ~Àxú J~Ú<å "Õ∞O
`≥ÅOQÍ} HÀã¨"Õ∞ H˘Ï¡_»ÎO Jx =∂`À Q˘O`«∞ HõeÑ≤O„_»∞.
"Õ∞"≥Úã¨∞Î#fl ã¨OQÆu ¿ÑѨ~°¡Å¡ K«∂ã≤# L^Œº=∞ ã¨∂ÊùiÎ Hõeæ#
©K«~°∞¡ Hõ@ìOQÆ∂~ü *ÏfÜ«∞ ~°Ç¨Ï^•iÃÑ· ã¨∞=∂~°∞ Ô~O_˘O^ŒÅ
=∞Ok ©K«~°¡`À ™êÜ«∞O„`«O |_ç J~ÚáÈ~ÚO#OHõ
~À_»∞¤H˜~°∞"≥·Ñ¨ÙÅ ™êfiQÆ`«O ѨeHÍ~°∞. JO^Œ∞Ö’ J<ÕHõ =∞Ok
=∞Ç≤ÏàÏ ©K«~°∞¡<åfl~°∞. #_ç~À_»∞¤ÃÑ· '#O`«—Ö’ [#O H˜H˜¯iã≤
ÉèÏs |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨ÉèíÖ’ #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡ *ËUã‘ K≥·~°‡<£
"≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡, "Õ}∞ ã¨OHÀA, L^ÀºQÆ∞Å ã¨OѶ¨∞O JO[Ü«∞º,

6. 6#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
©K«~üû *ËUã‘ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ áÈ`«~åA "≥OHõ#fl, ™ê÷xHõ
L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ q^•º~°∞÷Å∞, q^•ºi÷, Ü«Ú=[#, Ô~·`«∞Å∞ ÉèÏs
ã¨OYºÖ’ áêÖÁæ<åfl~°∞. HÀ^•_» ^ŒQÆæ~° J<ÕHõ „QÍ=∂Ö’¡ „Ѩ[Å∞
Hõhã¨O =∂‰õΩ =∞Ozhà◊√§ ^˘~°Hõ_»O ÖË^Œx, QÆ∞_»∞OÉÏ =∂„`«O
=∂ |`«∞‰õΩefl PQÆO KÕã¨∞Î#flÜ«∞x, QÆ∞_»∞O| `åy TˆQ
=∞#∞+¨µÅ`À J"åO`«~åÅ∞ Z^Œ∞~˘¯<åflO!
=∂‰õΩ Éèí∂=ÚÖË¡Hõ, WO_»∞¡ ÖË"£, ˆ~+¨<£ HÍ~°∞¤ÖË¡"£, ѨšʼnõΩ
K«^Œ∞=ÙÖË¡"£, ^èŒ"åMÏ#∞¡ ÖË=Ù Jã¨Å∞ |`«∞‰õΩ ^≥~°∞"Õ ÖË^Œ∞
JO@∂ ^•i á⁄_»∞=ÙQÍ ™ê=∂#º[#O UHõ~°∞=Ù ÃÑ@ì_»O
K«∂âßO!
z=iQÍ #=O|~ü1# HÀ^•_» #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡ Hõ$ëê‚ lÖÏ¡Å
=∞^茺 #Å¡|O_» QÆ∂_≥O =^ŒÌ "ÕÖÏk =∞Ok q^•º~°∞÷Å
L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ Ѷ¨∞# ™êfiQÆ`«O`À P „áêO`« *ËUã‘ <åÜ«∞‰õΩÅ
zxfl, "≥OHõòÔ~_ç¤ `«k`«~°∞Å ™êHÍ~°O`À =∂ `≥ÅOQÍ}
Hõeã¨∞O^•O! g∞‰õΩ =∂‰õΩ „^ÀǨÏO KÕ¿ã ã‘=∂O„^èŒ <åÜ«∞‰õΩÅ
"≥∂ã¨Ñ¨Ù=∂@Å∞ qx `≥ÅOQÍ}‰õΩ J_»∞¤Ñ¨_»HõO_ç JO@∂
™êy# =∂ „Ѩã¨OQÍÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å P@áê@Ö’Î =∂ <åÅ∞QÆ∞
~ÀAÅ áÈ~å@ „ѨKå~° Ü«∂„`«#∞ =ÚyOKåO. *ËUã≤ WzÛ#
Ñ≤Å∞ѨÙÖ’ ÉèÏQÆOQÍ x~°fiÇ≤ÏOz# D „ѨKå~°*Ï`«
J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# ã¨∂ÊùiÎx xOÑ≤Ok.
J<ÕHõ „QÍ=∂Å∞ #=O|~ü 1# x~°ã¨# k#OQÍ áê˜ã¨∂Î
QÆO@Å `«~°|_ç ~å™êÎ~ÀM’Å∞ KÕã≤ q[Ü«∞=O`«O KÕâß~°∞.
ZO`« x|^Œú`«`À KÕâß~°O>Ë '=∂^•~°O— „QÍ=∞ „Ѩ[Å∞
=∞^蕺ǨÏflO Ô~O_»∞ QÆO@Å ^•HÍ XHõ¯ "åǨÏ<åxfl
Hõ^ŒÅhÜ«∞‰õΩO_® PÑ≤, =∞=∞‡efl á¶È<À¡ ã¨O„ѨkOz, ~å™êÎ~ÀHÀ
x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. „Ѩ[Å∞ áÈ~åÏÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ<Õ
=Ù„#∞.. H͉õΩO>Ë <åÜ«∞‰õΩÖ’¡<Õ z`«Îâ◊√kú Ö’Ñ≤OzOk.
'=∞# <åÜ«∞‰õΩÅ∞ =∞OKÀÖˇ·`Õ `≥ÅOQÍ} ZO^Œ∞‰õΩ ~å^Œ∞
™ê~°∞— JO@∂ „Ѩ[Å∞ P"Õ^Œ# =ºHõÎO KÕâß~°∞. Hõeã≤ H˘Ï¡_ç`Õ
U^≥·<å ™ê^茺"≥∞ÿ`«^Œ#fl „Ѩ[Å PHÍOHõ∆ 'ã¨HõÅ [#∞Å— ã¨"≥∞‡‰õΩ
`À_≥·`Õ ÉÏ=ÙO@∞O^Œx D J#∞Éèí"åxfl JHõ∆sHõiã¨∞Î<åflO..

7. 7 =∂iÛ, 2012
J_»q`À yi[#∞ʼnõΩ q_»nÜ«∞~åx |O^èŒO. ã¨OKå~°
r=ÙÅ∞QÍ J_»q<Õ #=Ú‡H˘x „|`«∞‰õΩ`«∞#fl yi[#∞ʼnõΩ
r=~åã¨∞Å`À ã¨Ç≤Ï`«O q_»nÜ«∞~åx ¿ãflǨÏO. JO^Œ∞ˆH P
a_»¤Å |`«∞‰õΩÃÑ· *ËZ<£ZO K«Hõ¯x r=<åxfl =i‚Oz# áê@
qO>Ë "åà◊§ |`«∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
1. ˆ~ÖÏ ˆ~ÖÏ ˆ~ÖÏ ˆ~ÖÏ ˆ~ÖÏ ˆ~Öψ~ II2II
AO|‰õΩ AO|‰õΩ AO|‰õΩ ÉÏÖÏ AO|‰õΩ AO|‰õΩ AO
J_»g `«b¡H© ^ŒO_®Å∂–=∂ `«b¡ J_»gH˜ ^ŒO_®Å∂
J_»g ã¨Å¡OQÆ∞O>Ë J<åflxH˜ H˘^Œ∞"ÕÖË^Œ∞
ѨOÏeO>Ë H˘¿ãΠѨO_»∞QÍ *Ë™êÎ=¸ IIJ_»gII
2 c=∞ ^Õ=~å *Ïe ^Õ=~å [OQÆ∞ =∂=∞=∂‡ `«e¡ =∂Ü«∞=∞‡
Ñ≤ÖÏ¡*ˇÖÏ¡ ã¨Å¡OQÆ∞OK«∂–[OQÆ=∂Ü«∞=∂‡ `«e¡ =∂Ü«∞=∂‡
WѨÊѨÓÅ ™ê~°^≥pÛ ™êHõ ɡ_»∞`å"≥∞`«b¡
HÀ~°∞‰õΩ#fl HÀ_ç ѨÙOA#∞^≥pÛ HÀ㑠Ǩ ~°uã≤Î"≥∞ `«b¡ IIˆ~ÖÏII
3 H˘O_»Å∞ _èôH˘x |O_»Å∞ _èôH˘x H˘O_»zÅ∞=ÖÏ HÀ~°Å∞
E_»∂
q+¨OQƉõΩ¯K«∂ |∞ã¨Å∞ Q˘@∞ìK«∂ „`åK«∞ áê=ÚÖÏ K«∂ѨÙÅ∞
E_»∂
Hõ@¡ áê=Ú Hõ@¡ E_»∞ P.. <åQÆ∞áê=Ú Ñ¨_çÔQE_»∂
áê=ÚÅ∞ =∞#∞+¨µÅ∞ Hõeã≤ „|uH˜#
QÀO_ÀÅ¡ r=QÆ_»¤#∞ E_»∞ IIˆ~ÖÏ ˆ~ÖÏII
4 ‰õÄ ‰õÄ ‰õÄ JO@∂ HÀH˜Å=∞‡ áê@E_»∞.. H˜Å H˜Å H˜Å
H˜ÅH˜ÅH˜Å ~å=∞ zÅ∞Hõ ѨÅ∞‰õΩ`å_»∞
áêÅÑ≤@ì JO^ŒO E_»∞ P..P..P
<≥=∞e `«e¡ <å@ºO E_»∂ FFF...
áê=ÚÅ∞ =∞#∞+¨µÅ∞ Hõeã≤ „|uˆH
J_»g `«b¡ JO^ŒO E_»∞ IIˆ~Öψ~ÖÏII
5. Z=iH˜ `«Å =OK«O `«Å =OK«O
^ÕxH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»O ÉèíÜ«∞Ѩ_»O
H˘=Ú~°O cèO‰õΩ `«=Ú‡ÅO
g~°∞ʼnõΩ g~°∞ÅO IIˆ~Öψ~ÖÏII
J_»q r=ÙÅ`À WO`« K«Hõ¯x |O^èŒO ÃÑOK«∞H˘#fl yi[#∞Å#∞
Ѩ‰õ∆ΩÅ∞, áê=ÚÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞, ÃÑo§, ѨÖÏʼnõΩ, QÆ_»¤Å‰õΩ
^Œ∂~°O KÕ¿ã ‰õΩ„@‰õΩ ѨÓ#∞‰õΩ#fl^≥=~°∞ J<Õk Hõ"åfiÅ K«∂@∂ì
>ˇÿQÆ~ü *’<£ ÉÏkè`« „QÍ=∂Å „Ѩ[Å∞ <Õ_»∞ f„=OQÍ
K«iÛOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
J_»q<Õ #=Ú‡H˘x ã¨OKå~° rq`«O QÆ_ç¿Ñ gà◊√§
H˘<åflà◊§áê@∞ =º=™êÜ«∞O <Õ~°∞ÛH˘x WѨC_çѨC_Õ ã≤÷~°
x"å™êÅ∞ U~°Ê~°K«∞H˘x rqã¨∞Î#fl ã¨O^Œ~°ƒùO. Ѩâ◊√ã¨OѨ^Œ,
"Õ∞HõÅ∞, HÀà◊§ ÃÑOѨHõO gi r=#OÖ’ XHõ ÉèÏQÆOQÍ =O^ŒÅ
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ |`«∞‰õΩ`«∞#fl gà◊§‰õΩ >ˇÿQÆ~ü*’<£ JÅ¡HõÖ’¡ÅO
ã¨$+≤ìã¨∂Î HõO˜ g∞^Œ ‰õΩ#∞‰õΩ ÖˉõΩO_® KÕ™ÈÎOk. QÆ`« E<£
2011Ö’ PO„^èŒ „Ѩ^Õâò âßã¨# ã¨Éèí ã‘ÊHõ~ü <å^ÕO_»¡ =∞<ÀǨÏ~ü
âßã¨#ã¨Éèí ã‘ÊHõ~ü |$O^ŒO J^茺Hõ∆`«# U~°Ê_ç# Hõq∞© Hõ"åfiÅ
JÉèíÜ«∂~°}ºOÖ’ HÍÅ∞ "≥∂Ñ≤ H˘xfl „QÍ=∂Å#∞
ã¨O^Œi≈OzOk. D Ѩ~°º@# #∞O_ç "≥o¡# Ô~O_»∞ <≥ÅňH
JHÀì|~üÖ’ „ѨÉèí∞`«fiO >ˇÿQÆ~ü *’<£‰õΩ „w<£ ã≤QÆflÖò W=fi@O
[iyOk. L`«Î~°∞fiÅ∞ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO #∞O_ç ~å=@O
[iyOk. áêÅHõ =~°æO yi[#∞ÅÃÑ· ^Õâ◊ "åºÑ¨ÎOQÍ WÖÏO˜
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ`À „Ѩ[Å#∞ x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕã¨∞Î#fl q^è•<åÅ#∞
K«∂ã¨∞ÎO>Ë „ѨÉèí∞`«fiO nx "≥#Hõ ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ„@<Õ KÕã¨∞Î#fl@∞¡
J~°÷=∞ø`«∞Ok. ^Õâ◊ "åºÑ¨ÎOQÍ =¸Å "åã¨∞Öˇ·# Pk"åã¨∞Å#∞
q™êÎѨ#‰õΩ QÆ∞i KÕã¨∞Î#fl q^è•<åÅ#∞ ѨijeOz K«∂¿ãÎ
áêʼnõΩÅ ‰õΩ„@ J~°÷O J=Ù`«∞Ok. Pk"åã¨∞ʼnõΩ ZkiOz
H˘Ï¡_ç „áê}ÏÅiÊOz# K«i„`« L#flk. 1825Ö’ áê~°ÖòHÀ@
yi[# L^Œº=∞O Éèí∂q∞ tã¨∞ΉõΩ, J@g ã¨OѨ^Œ
J_»∞¤HÀ=ÏxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ [iy#^Õ. `å~åÃÑ·~ü L^Œº=∞O,
Ѩ~åÖòѨHÀ@ L^Œº=∞O, H˘Ü«∂ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞, ~å*òQÀO_£
u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞, a~åû=ÚO_®, JA~å ã≤<å› =∞iÜ«∂ `≥QÆ
<åÜ«∞‰õΩ_»∞, [QÆÌÖòѨÓ~ü áêºÖˇãπ =Ú@ì_ç, s Éèí∂OHÍÖò
L^Œº=∞O F~å˚ãπ yi[# `≥QÆ, ÖÏÖò HõsO„^Œã≤OQ∑ Pk"åã≤
L^Œº=∞O 1909 JHÀì|~ü 21# yi[# áÈ~å@O, QÆ∞O_®^èŒ~ü
Pk"åã≤ L^Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞.
=∞#º áÈ~åÏÅ∞, Dâß#º yi[# áÈ~åÏÅ∞, JÅ∂¡i
ã‘`å~å=∞~åA =∞#ºO g~°∞_ç áÈ~å@O, PO„^èŒÖ’ NH͉õΩà◊
yi[# áÈ~åÏÅ∞ „a©+π Ãã·<åºxfl QÆOQÆ<≥„~°∞`≥uÎOz QÆ_»QÆ_»
=∞#∞+¨µÅHõ<åflѨÙÅ∞ÖË=ÚYº=∞O@∞#fláêʼnõΩÅ∞
áêʼnõΩÅHõ<åflѨÙÅ∞ÖË#Ü«∞=∞O@∞#flJ_»qa_»¤Å∞
QÆ∂_»∞K≥ki#Ѩ‰õ∆ΩÖ’Öˇa‰õΩ¯a‰õΩ¯=∞O@∞#flyiѨل`«∞Å∞
–ÔH.~åq∞Ô~_ç¤

8. 8#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ÖÏ_çOz Ѩ~°∞ÔQuÎOz# ~åOr QÀO_»∞ PkÖÏÉÏ^£ yi[#∞x
áÈ~å@O, <≥·*ÏO QÆ∞O_≥Ö’¡ x„kOz =}˜H˜Oz *’_≥<£ Ѷ¨∂ò
„áêO`«OÖ’ =∂ ~å[ºO, =∂ Éèí∂q∞ =∂ [Öò–[OQÆÖò–[g∞<£
HÀã¨O, ~å*ϺkèHÍ~°O HÀã¨O H˘=Ú~°O cèO áÈ~å@O, Éèí∂q∞
Éèí∞H˜Î q=ÚH˜Î áÈ~åÏÅÖ’ Ô~·`«∞ ‰õÄe áÈ~°∞Ö’ [iy#
WO„^Œ"≥e¡ yi[# =∞$`«g~°∞Å áÈ~å@O, 1980 U„Ñ≤Öò 20#
PkÖÏÉÏ^£Ö’ [iyOk. W"åfiÅ |ã¨Î~ü, =∞Ǩ ~å„+¨ì,
K«fÎãπѶ¨∞_£, Xi™êû, *Ï~°öO_£ ^ŒO_»HÍ~°}ºOÖ’x Pk"åã‘Å
áÈ~åÏÅ∞ "≥Ú`«ÎOQÍ fã¨∞‰õΩO>Ë W=xfl „ѨÉèí∞`åfiÅ#∞
kHõ¯iOz Z^Œ∞~°∞ uiy# áÈ~å@ K«i„`« =¸Å "åã¨∞Öˇ·#
yi[#∞ʼnõΩ#flk. HÍHõfÜ«∞ ~åAÅ`À áÈ~å_ç g~Àz`«
áÈ~å@OÖ’ Jã¨∞=ÙÅ∞ ÉÏã≤# yi[# ~åA Ѩy_ç^ŒÌ
QÀqO^Œ~åAÅ∞, ã¨=∞‡Hõ¯, ™ê~°Hõ¯, [OѨ#flÅ K«i„`« `≥eã≤O^Õ.
Wxfl áÈ~åÏÅ∞ [iÑ≤# [~°∞ѨÙ`«∞#fl yi[#∞Å<Õ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
ZO^Œ∞‰õΩ x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl~Ú J#flk
W"åfiÅ "Õ∞^•q, q^•ºi÷ Ö’HõO PÖ’zOKåe. ™ê=∂lHõ
ã¨Ê$ǨÏ`À PÖ’zOKåe.
`«=∞ r=<åxfl ^èŒfiOã¨O KÕã¨∂Î Jaè=$kú Jx K≥|∞`«∞#fl
áêʼnõΩÅ#∞ xˆ~fi^ŒOQÍ yi[#∞Å∞ ZkiOz xÅ∞ã¨∞ÎO„_»∞.
áșȯ, Z<£~å<£, ZãπP~ü, Pk`åº, q∞@ìÖò, lO^•Öò ÖÏO˜
^Õâ◊ q^Õj |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl
^Õâ◊"åºÑ¨Î áÈ~åÏÅ#∞ QÆ=∞#OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩO>Ë =∞^茺
„áêK«ºOÖ’x J_»=ÙÅÖ’ L#fl Yx[ ã¨OѨ^Œ#∞ H˘Å¡Q˘@ì_®xH˜
|Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷ʼnõΩ áêʼnõΩÅ∞ W"åfiÅ "≥Ú`«ÎOQÍ "åo§KÕÛ
Hõg∞+¨#¡‰õΩ Hõ‰õΩ¯iΠѨ_ç yi[#∞Å#∞ x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕÜ«∞ÏxH˜
ѨÓ#∞‰õΩ#fl „ѨÉèí∞`åfiÅ#∞ P „áêO`«OÖ’ x~°úfiO^ŒOQÍ
=ºuˆ~H˜ã¨∂Î áÈ~å_»∞`«∞O„_»∞ yi[#∞Å∞. JHõ¯_» W"åfiÅ „w<£
ǨÏ∫Oò ¿Ñ~°∞ g∞^Œ q∞e„©x J_»=ÙÖ’¡H˜ kOÑ≤ `«O_®Å#∞
QÆ∂_®Å#∞ HÍÅɡ˜ì ZkiOz ZÅ¡Q˘@ì_®xH˜ ѨÓ#∞‰õΩ#fl
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ ^Õâ◊ „Ѩ[Å HõO>Ë ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, |Ǩïà◊ *Ïu
HõOÃÑhÅ „ѨÜ≥∂[<åÖË áêʼnõΩʼnõΩ =ÚYº=∞Ü«∂º~Ú. JÖψQ
PkÖÏÉÏ^£ lÖÏ¡Ö’ L#fl J<ÕHõ ~°HÍÅ Yx*ÏÅ#∞
H˘Å¡Q˘@ì_®xH˜ W"åfiÅ „ѨÉèí∞`«fiO Ѩ#∞fl`«∞#fl ‰õΩ„@QÍ
>ˇÿQÆ~ü*’<£ =∞#‰õΩ J~°÷O J=Ù`«∞Ok. Hõ"åfiÖò JÉèíÜ«∂~°}ºO
K«∞@∂ì QÆ∞@ìÅ`À xO_ç L#flk. P QÆ∞@ìÖ’¡ L#fl
Yx[ã¨OѨ^ŒÃÑ· áêʼnõΩÅ, |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å Hõ#∞flѨ_»¤k.
^Õâ◊OÖ’ WѨʘˆH 40 >ˇÿQÆ~ü *’<£Å∞<åfl 41= >ˇÿQÆ~ü *’<£
J=ã¨~°=∂? >ˇÿQÆ~ü *’<£ ¿Ñi@ yi[#∞Å#∞ x~åfiã≤`«∞Å#∞
KÕÜ«∞@O J=ã¨~°=∂?
yi[#∞Å PKå~°O, uO_ç, ã¨O㨯 $u KåÖÏ aè#flOQÍ
LOÏ~Ú. WÖÏO˜ yi[# `≥QÆÅ#∞ "≥∞ÿ^•# „áêO`« „Ѩ[Å∞
`«=∞ ã¨O㨯 $uÖ’ HõÅ∞ѨÙH˘x áÈ`å~å? Jk ™ê^茺=∂?
"åà◊¡ ÉèÏ+¨, ÃÑo¡Å∞¡, ѨÓ[Å∞, ѨO_»∞QÆÅ∞, =$`«∞ÎÅ∞ Jxfl
QÆ∂_® "≥∞ÿ^•# „áêO`« "åã¨∞ʼnõΩ aè#flOQÍ LO@q. PHõÖˇ·`Õ
QÆ_»¤Å∞, ^Œ∞OѨÅ∞ q+¨O áÈÜÕ∞º =~°‰õΩ L_»Hõɡ@∞ìH˘x
uOÏ~°∞. ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩ`«O„`åÅ∞, ÉË+¨*ÏÅ∞ ÖˉõΩO_® XHõiH˜
XHõ~°∞ `«ÅÖ’ <åeHõÖÏ Hõeã≤ "≥∞eã≤ ã¨Ç¨Ïr=#O QÆ_»∞ѨÙ`å~°∞.
=# r=#"Õ∞ =∞# r=#O Jx „|uˆH yi[#∞Å∞ "≥∞ÿ^•#O
„áêO`« „Ѩ[Ö’¡ W=∞_»QÆÅ~å.
'ѨÙe— [OQÆ∞ =∂`« yi[#∞Å P~å^茺^≥·=O "åǨÏ#O.
yi[#∞Å∞ [OQÆ∞=∂`«‰õΩ "≥ÚˆH¯ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙe ÉÁ=∞‡Å#∞
JHõ¯_» Hõ>Ëìã≤ "≥Ú‰õ¯@O "åà◊¡ PKå~°O. [OQÆ∞ÉÏ~Ú Ñ¨Ùe
q∞=∞‡efl U=∞#^Œx K≥Ñ≤Ê yi[#∞ʼnõΩ Ǩ g∞ WzÛ# ^Õ=`«.
ѨÙe =Å¡ Z#fl_»∞ "åà◊§‰õΩ P@OHõO U~°Ê_»ÖË^Œx yi[#∞Å∞
"åáÈ`«∞<åfl~°∞.
''ѨÙÅÅ`À Hõeã≤ rqOz# "Õ∞=Ú Ñ¨ÙÅ∞Å`À ã¨Ç¨ lOHõÅ∞,
^Œ∞ѨCÅ∞, ZÅ∞QÆ∞ |O@∞¡, z~°∞`«Å∞, J_»q ‰õΩHõ¯Å∞ (ˆ~ã¨∞
‰õΩHõ¯Å∞) J_»q ^Œ∞#flÅ∞, áê=ÚÅ∞, J#H˘O_», <åQÆ∞ „`åK«∞,
H˘O_» zÅ∞= ÖÏO˜ "å˜`À `å`å =Ú`åÎ`«Å #∞O_ç
ã¨Ç¨Ïr=#O QÆ_»∞ѨÙ`«∞#fl =∂‰õΩ ѨÙe JO>Ë U =∂„`«O ÉèíÜ«∞O
ÖË^Œ∞. ѨÙex "Õ∞O '`À^•— Jx Ñ≤Å∞™êÎO. `À^• JO>Ë `å`å
Jx J~°÷O. =∂ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ PHõÖˇ·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ¯^•x
u#=∞x "Õ∞"Õ∞ HÀ~°∞‰õΩO@O. UO ^˘~°Hõ#ѨC_»∞ =∂
Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ uO@∞Ok. "Õ∞HõÅ#∞ =∂„`«O u#∞‰õΩOÏ
HÍáê_»∞‰õΩO@O. "Õ∞Hõ#∞ u#flѨÙe =∞x+≤x QÆ∂_» uO@∞O^Œx
=∂ ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥Ñ≤ÊO„_»x——.
200 ã¨OIIÅ∞QÍ WHõ¯_» „|`«∞‰õΩ`«∞#fl =∞=∞‡efl XHõ¯ifl
QÆ∂_® ѨÙe WѨʘ =~°‰õΩ u#ÖË^Œ∞. J~Ú<å áêʼnõΩÅ∞
Hõ"åfiÖò JÉèíÜ«∂~°}ºO#∞ >ˇÿQÆ~ü*’<£QÍ =∂~°∞ã¨∂Î =∞=∞‡efl
"≥à◊¡=∞O>Ë "Õ∞O ZHõ¯_çH˜ "≥àÏÎO. J_çqH˜ =∂‰õΩ KåÖÏ
J#∞|O^èŒO L#flk. WÖÏO˜ r#=O =∂‰õΩ =∞Ô~Hõ¯_®
^˘~°‰õ^Œ∞. Hõ"åfiÖò JO>Ë =∂ Q˘O_»∞ ÉèÏ+¨Ö’ #=fi@O Jx
J~°÷O. W"åfià◊¡ U_ÕÛ~°HõOQÍ =∂ |`«∞‰õΩ =∂~°∞Û`«∞#fl áêʼnõΩÅ
q^•<åÅ#∞ "Õ∞O QƘìQÍ =ºuˆ~H˜ã¨∞Î<åflO. yi[ áÈ~å@
g~°∞Öˇ·# a~åû=ÚO_®, ~åOrQÀO_»∞, H˘=Ú~°OcèO, JÅ∂¡i
ã‘`å~å=∞ ~åAÖÏ =∂ WO„^Œ"≥e¡ J=∞~°∞Å ÖÏQÍ U

9. 9 =∂iÛ, 2012
áÈ~åÏxÔH·<å "Õ∞O ã≤^ŒúOQÍ L<åflO.
J_»qx #=Ú‡H˘x JO>Ë J_»qÖ’x P‰õΩÅ∞, HÍÜ«∞Å∞,
ѨO_»∞¡, ѨÙ=ÙfiÅ∞ U~°∞H˘x ux rqã¨∂Î J_»qÖ’ K≥@∞ì ѨӿãÎ
HÍ¿ãÎ ã¨O`À+≤OKÕ"åà◊§O "Õ∞=Ú. P‰õΩ uO_ç ^˘iH˜Ok Jx
=∂ #=∞‡HõO. WÑ¨Ê Ñ¨Ó=Ùfi, ˆ~ÅѨÓ`«, áêŠѨO_»∞¡,
"≥Ú„iѨO_»∞¡, `«∞xH˜, ѨiH˜, ZÅHõ, WѨÊѨO_»∞¡, L_»∞QÆ∞, ÉÏ^ŒO
HÍÜ«∞Å∞ ~°Hõ~°HÍŠѨO_»∞¡ J_çq #∞O_ç `≥K«∞ÛH˘x uO@O.
=∂ Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ "Õ∞`«, "Õ∞HõʼnõΩ "Õ∞`« J_»qÖ’<Õ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.
HÀà◊√§ ÃÑOK«∞‰õΩOÏO. áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÖ’¡ ã≤÷~°OQÍ =º=™êÜ«∞O
KÕã¨∞‰õΩO@∂ ã≤÷~°OQÍ |`«∞‰õΩ`«∞#fl =∞=∞‡efl x~åfiã≤`«∞Å#∞
KÕÜ«∞_»O áêʼnõΩÅ ‰õΩ„>Ë.
>ˇÿQÆ~ü *’<£ HõO>Ë J_»qÖ’ L#fl J@g L`«Ê`«∞ÎÅ∞, HõÅѨ,
Yx*ÏÖË HÍ~°}O `«Ñ¨Ê ѨÙÅ∞Å∞ =∂„`«O HÍ~°}O HÍ^Œ∞.
ѨÙÅ∞ÅO>Ë =∂ ^Õ=`«Å∞. "Õ∞O ѨÙÅ∞Å`À J<åkQÍ Hõeã≤
rqã¨∞Î<åflO. J_»q [O`«∞=ÙÅ∞ =∂ÔHѨC_»∞ #+¨ìO KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
W"åfiÅ J_çqÖ’ HÍÜ«∞Å∞ Ѩà◊√¡ ÖËx KÀ@∞ #∞O_ç HÀ`«∞Å∞
"≥∞ÿ^•# „áêO`åʼnõΩ =zÛ „|`«∞‰õΩ`«∞#flq. HÍx "å˜ „|`«∞‰õΩ
KåÖÏ J^•fi#flOQÍ L#flk. Jq "≥∞ÿ^•# „áêO`« [O`«∞=ÙÖ’¡
Hõeã≤ rqOK«@O ÖË^Œ∞. ~À_»¡ÃÑ· Z=~°#fl U=∞#fl "Õ¿ãÎ
uOÏ~Ú, ÖË^• ѨO@ KÕO_»¡#∞ ^èŒfiOã¨O KÕã¨∂Î Ô~·`«∞ʼnõΩ
#+¨ìO Hõeyã¨∞Î#flq. HÍ=Ù# =∂ |`«∞‰õΩ#∞ ‰õÄ_® "≥∞ÿ^•#
„áêO`« "åã¨∞Å∞ "åà◊§Ö’ HõÅ∞ѨÙHÀ~°∞ =∂ ÉèÏ+¨, Ü«∂ã¨,
ã¨O㨯 $u PKå~å ™êO„Ѩ^•Ü«∂Å∞, "åà◊§`À HõÅfiHõ "Õ∞
Ѩ‰õ∆ΩÖÏ¡QÆ „|`«∞HÍeû =ã¨∞ÎOk. 70, 80= ^ŒâßOHõOÖ’
„áê~°OÉèí"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï áÈ~åÏÅ∞ 90= ^ŒâßHõO =~°‰õΩ =∞=∞‡efl
"≥#flO˜ #_çÑ≤Oz =∂ r=<åxfl "≥∞~°∞QÆ∞ ѨiÛ#q. 1 ÃÑ·ã¨
#∞O_ç 6 ÃÑ·ã¨Å‰õΩ 100 P‰õΩÅ∞ L#fl P‰õΩÅ Hõ@ì#∞ 50
ã¨O=`«û~åÅ∞ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ J=Ú‡‰õΩ#flO. =∂‰õΩ
áÈ~åÏÅ∞ <ÕiÊOz# <åÜ«∞‰õΩÅ JO_»`À W"åfiÅ 20
ã¨O=`«û~åÅÖ’ XHõ ~°∂áê~ÚH˜ 50 P‰õΩÅ Hõ@ì#∞
J=Ú‡‰õΩO@∞#fl =∂ „â◊=∞ ^ÀÑ≤_ôx `«yæOK«∞‰õΩ<åflO. =∞=∞‡efl
"ÕÅ∞|˜ì #_çÑ≤Oz =∞#∞+¨µÅ∞QÍ QÆ∞iÎOѨÙxzÛ# â◊‰õΩÎÅ#∞
"Õ∞O ZѨC_»∞ =∞~°∞=O. Pâ◊‰õΩÎÅ áêÅHõ =~åæÅ∞ ÖˉõΩO_®
KÕã≤ =∞=∞‡efl x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕã¨∞ÎO_»∞ ~åOrQÀO_»∞,
a~åû=ÚO_®, HÀ=Ú~°O c=Ú, WO„^Œ"≥e¡ g~°∞ÖÏ¡QÍ "Õ∞"Õ∞
=∂~°Û|_ç`Õ<Õ =∂ ~å[ºO =∂ Éèí∂q∞, =∂ J_»q =∂‰õΩ
^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. D J_»qÖ’ áÈ~°∞ÉÏ@ "Õã≤# J=∞~°∞Å ~°HõÎO
=∞~°HõÅ∞ PiáÈÖË^Œ∞. áÈ~åÏÅ∞ =∂‰õΩ H˘`«ÎQÍ^Œ∞. Ñ≤e¡x
‰õÄ_® WO’¡ `Àe H˘_ç`Õ Q˘O`«∞ Ѩ_»∞`«∞O^Œ#fl@∞ìQÍ "≥#∞Hõ˜
™ê"≥∞`« LOk. "Õ∞O QÆ∂_® =∂ |`«∞‰õΩ =∞=∞‡efl
|`«Hõx=fi‰õΩO>Ë Z^Œ∞~°∞u~°∞QÆHõ `«Ñ¨Ê^Œx yi Ѩل`«∞Å ^è≥·~åºxfl
HÀÖÁʉõΩO_® ã¨=∂[ Ç≤Ï`åxflHÀˆ~ =º‰õΩÎÅO`å =∞^ŒÌ`«∞QÍ
xÅ∞"åeû# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿ#k.
yi[#∞Å"≥∞ÿ# =∂‰õΩ L#fl U K«Ïìxfl QÆ∂_® J=∞Å∞
KÕÜ«∞‰õΩO_® x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕÜ«∞@O ã¨Éèíº ã¨=∂[OÖ’
=∞=∞‡efl =∞#∞+¨µÅ∞QÍ QÆ∞iÎã¨ÎÖË~°#fl ^•xH˜ x^Œ~°≈#O.
~å*ϺOQÆOÖ’x 5= Ã+_»∂ºÖò 1/70 K«@ìO. 1996 Ñ‘™ê
K«@ìO, J@g ǨωõΩ¯Å K«@ìO 2006ÖÏO˜ K«ÏìÅ#∞ `«∞OQÆÖ’
`˘H˜¯ 11,000 K«.H˜.g∞II yi[# J@g Éèí∂=ÚÅ#∞ „ѨÉèí∞`«fiO
>ˇÿQÆ~ü *’<£ ¿Ñ~°∞`À P„Hõq∞OK«@O KåÖÏ Ñ¶¨∞’~°O. „Ѩ*Ï™êfi=∞º
"å^Œ∞Å∞, „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å∞, ™ê=∂lHõ "Õ`«ÎÅ∞, L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞,
"Õ∞^•=ÙÅ∞ x~°úfiO^ŒOQÍ YO_çOKåÅx =∂‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞
`≥Å∞áêÅx P yi Ѩل`«∞Å∞ HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞.
1996 Ñ‘™êK«@ìO „ѨHÍ~°O „QÍ=∞ ã¨Éèí f~å‡}O ÖˉõΩO_®
U yi[# „áêO`«O J<庄HÍO`«O H͉õÄ_»^Œ∞. 1/70 K«@ìO
„ѨHÍ~°O yi[# „áêO`åÅÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞ fã¨∞H˘x
x~åfiã≤`«∞Å#∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞. J~Ú<å D<å˜ áêʼnõΩÅ∞
„Ѩ[ÅHõO>Ë _»É˃ =ÚYºOQÍ ÉèÏqã¨∂Î „Ѩ[Å#∞ x~åfiã≤`«∞Å#∞
KÕÜ«∞@OÖ’ ZÖÏO˜ "≥#∞Hõ =ÚO^Œ∞ PÖ’zOK«@O ÖË^Œ∞.
áêʼnõΩʼnõΩ W"åfiÅ =∞#∞+¨µÅHõO>Ë [O`«∞=ÙÖË =ÚYºO
J~Ú#q. JO>Ë „Ѩ*Ï „ѨÜ≥∂[<åÅHõO>Ë áêʼnõΩÅ ÃÑ@∞ì|_ç
^•~°∞Å „ѨÜ≥∂[<åÖË =ÚYºO J~Ú#q. x[OQÍ Wk
„Ѩ*Ï™êfi=∞º „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞<å „Ñ¨[Å∞ x[OQÍ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºOÖ’
áêiáêeOѨ|_»∞`«∞O„_® PÖ’zOKåeû# J=ã¨~°O LOk.
x[OQÍ D „áêO`åxfl JO>Ë yi[# „áêO`«O x~åfiã≤`«O
KÕÜ«∞ÏxH˜ XHõ J@qâßY x~°‚~Ú¿ãÎ ã¨iáÈ^Œ∞. ZH±ûѶ¨~üì
Hõq∞© x~°‚~ÚOKåe. JO>Ë Ñ¨~åº=~°} âßY, r"å=~°}
âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞, Pk"åã‘ ÃÑ^ŒÌÅ∞, yi[#, J@g ã¨OˆH∆=∞âßYÅ∞
JO^Œi`À HõeÑ≤ =ÚY∞ºÅ Hõq∞© x~°‚Ü«∞O "Õ∞~°‰õΩ [~°QÍe.
WO`« J<åºÜ«∞"≥∞ÿ# „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ LO>Ë „Ѩ[ʼnõΩ
["å|∞^•i áêÅ# ZÖÏ JO^Œ∞`«∞Ok? ѨÙe QÆ∂_» J_»gÖ’
ÖË=OQÍ<Õ =OHõ ^Œ∞_»∞¤QÆÅ "å_»∞, #Å¡=¸u "å_»∞ Hõ#Ѩ_»^ŒÌx
"≥Ú‰õΩ¯`«∞O^Œ@. ˆ~ã¨∞ ‰õΩHõ¯Å∞ #Å¡=¸u HõÅq, `«∞áêH˜
Ѩ@∞ì‰õΩ<Àfl_»∞ =OHõ^Œ∞_˘¤_»∞. HÍx áêʼnõΩÅ∞ JO`«HõO>Ë
„‰õÄ~°OQÍ `«Ü«∂Ô~·<å~°∞.
1100 K«.H˜.g∞. ˆ~_çÜ«∞Öò _çÃãì<£ûÖ’ ѨÙÅ∞Å ã¨O~°Hõ∆}

10. 10#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ˆHO„^•xfl U~åÊ@∞ KÕã¨∞ÎO„_»∞. 2007Ö’ „Ѩuáê^Œ#Å∞
ѨOÑ≤<å~°@. 41= >ˇÿQÆ~ü *’<£ >ˇÿQÆ~ü *’<£ HÀ~ü UiÜ«∂‰õΩ
89,223 ÃÇÏHÍì~°∞¡ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌQÍ LO@∞Ok.
|Ѷ¨~ü UiÜ«∂ 1,11,968 ÃÇÏHÍì~°¡ ÉÏǨϺ UiÜ«∂
J_»qÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk. >ˇÿQÆ~ü*’<£ ѨikèÖ’H˜ 40„QÍ=ÚÅ∞
=ã¨∞Î#flq. Hõ_≥O =∞O_»ÅÖ’ QÆO_ç QÀáêÖòѨÓ~ü, "≥∞ÿã¨O¿Ñ@,
~åѨÓ~ü, ^À¿ãÎ#QÆ~ü, HõÖˇ¡_», JÅ¡OÃÑe¡, ^èŒ~å‡r¿Ñ@, QÆOQÍѨÓ~ü,
ÅH©∆ ‡Ñ¨Ó~ü, áêO_»ºÑ¨Ó~ü, =Ú~åfiÖò, MÏ<åѨÓ~ü =∞O_»ÅOÖ’x
^˘O^Œi, W™ê¡OѨÓ~ü, W˜HÍfiÖò, ~åy^ŒiÛ<åÅ, `å˜QÆ∂_»,
Ü«∂ѨÖòQÆ∂_», L@∂fl~ü =∞O_»ÅO `«O`«<£Ñ¨e¡, c~åû~Ú ¿Ñ@,
L_»∞O „Ѩâ◊O [<åfl~°O =∞O_»ÅOÖ’ WO^Œ<£Ñ¨e¡, HõÅ=∞_»∞QÆ∞,
Hõ"åfiÖò, H˘`«ÎѨe¡, <å~°¡Ñ¨Ó~ü, zO`«QÆ∂_» [=Ú‡Å^•~°,
H˜ëêìѨÓ~ü, ã≤~°∂Ê~ü 'Ü«Ú— =∞O_»ÅO =∂q∞_çѨe¡ W=fixfl
>ˇÿQÆ~ü*’<£Ö’x „QÍ=∂Å∞.
|Ѷ¨~ü*’<£: 10H˜.g∞ D Ѩikèx J#∞H˘x ÉÏ"åfiOQÍ
Z~åÊ@∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. nxHÀã¨O 1,11,968 ÃÇÏHÍì~°¡ Éèí∂q∞
fâß~°∞. 12 =∞O_»ÖÏÅÖ’x 50 „QÍ=∂ʼnõΩ ÃÑ·QÍ
|Ѷ¨~ü*’<£Ö’ KÕ~°∞`å~Ú. MÏ<åѨÓ~ü =∞O_»ÅO. ã¨`≥Î#Ѩe¡
Ü«∂_»Ñ¨e¡ Ѩã¨∞ÊÅ ~åÜ«∞^Œi ™È#∞¯~ü¿Ñ@, ÃÑOz, <åQ∑ѨÓ~ü,
=Ú`«ºO¿Ñ@. Pã≤á¶êÉÏ^£ =∞O_»ÅOÖ’x ^èŒ<À~åO, ÉèÏÅ#QÆ~ü,
zO`«QÆ∂_», "≥·QÍO, HÀ_»#"≥∂ÉÏ^£, u~åº}˜ =∞O_»ÅOÖ’x
cOѨe¡, y<≥fl^èŒi, "≥∂QÍ zO`«Å=∞„i, WO„^Œ"≥e¡Ö’x
áÈK«OѨe¡, "å~Ú¿Ñ@, ã≤~°∂Ê~°∞ 'Ü«Ú— =∞O_»ÅO ~åѶ¨∞"£Ñ¨Ó~ü,
z#fl HÀ_»∂~ü, <≥`«∞Î#∂~ü. L@∂fl~ü =∞O_»ÅOÖ’x Ѷ¨∞<£Ñ¨Ó~ü,
âߺOѨÓ~ü, ǨÏ#flѨÓ~ü, *ˇ·#∂~ü =∞O_»ÅOÖ’x ~åã≤"≥∞@ì,
JÖ’¡„QÍ=∞O, <Õ~°_çQ˘O_» =∞O_»ÅOÖ’x áÈK«~å, ÔQÖÏúi,
‰õΩOÏÅ ^≥O_≥ÃÑe¡ =∞O_»ÅOÖ’x ^Œ=∞‡#fl¿Ñ@, eOQÆѨÓ~ü,
`åà◊§Ãјì, `åx"≥Ú_»_»∞, zO`«Ñ¨e¡, áê`« =∂q∞_çѨe¡, =∂‰õΩÅ
¿Ñ@, ^ŒO_≥ÃÑe¡. HõO_≥O=∞O_»ÅO ÃÑ^Œ∂Ì~ü, JHõO_»¿Ñ@,
^Œã¨∂Î~åÉÏ^£. ÔHi"≥∞i =∞O_»ÅOÖ’x QÆ∞O_®Å ÔHi"≥∞i W=hfl
|Ѷ¨~ü UiÜ«∂ „QÍ=∂Å∞. D „QÍ=∞Å „Ѩ[ʼnõΩ J_»qÖ’x
=O@K≥~°∞‰õΩ, HÍÜ«∞Å∞, Ѩà◊√§, WѨÊѨÙ=Ùfi `≥K«∞Û‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯
LO@∞Ok. HÍx HÀ~ü UiÜ«∂ „Ѩ[ʼnõΩ P ǨωõΩ¯ LO_»^Œ∞.
WѨC_Õ J_»qÖ’ á¶êÔ~ãπì "åà◊√§ ã≤ã≤ ÔH"≥∞~åÅ#∞
U~åÊ@∞KÕâß~°∞. J_»qÖ’ =∞OK«∞H˘_» `≥K«∞Û‰õΩ#fl "≥∞ÿã¨Ü«∞º,
ã≤ã≤ ÔH"≥∞~åÖ’ Ѩ_ç`Õ =∞~°∞㨘 ~ÀA QÆ∞~°∞ÎѨ˜ì ~°∂. 2000
[i=∂<å =ã¨∂Å∞ KÕâß~°∞. [OQÍ¡`ÀÅ∞¡ J`«ºO`« qÅ∞"≥·#
>ˉõΩ ^Œ∞OѨÅ#∞ J@qâßY JkèHÍ~°∞Å JO_»`À Ѩ@ì}ÏʼnõΩ
`«~°eã¨∞Î#fl ã¨OQÆu JO^ŒiH˜ `≥eã≤O^Õ. J@g ã¨OѨ^Œ ѨÓiÎQÍ
<åâ◊#O HÍ=@O JkèHÍ~°∞Å∞, á¶êÔ~ãπì "åà◊√§ 㨇QÆ¡~°∞¡ Hõeã≤
^èŒfiOã¨O KÕã≤# q+¨Ü«∞O `≥eã≤O^Õ. yi[#∞Å∞ =∂„`«O
=¸Ô~_»∞ =ÚHõ¯#∞ QÆ∂_® fã¨∞ÔHÅ¡ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞.
z#flÜ«∞º, ÃÑ^ŒÌÜ«∞º, ^Õ=ÙÅ¡#∞ "≥ÚHõ¯`«~å@. =ÚYºOQÍ
W"åfiÅ =ÚO^Œ∞QÍ ÖËã¨∞Î#fl, 4 „QÍ=ÚÅ∞ Je¡#QÆ~ü, ^˘OQÆÃÑe¡
=∞ÖϺÅ, "≥∞ÿã¨O¿Ñ@Ö’¡ Je¡#QÆ~üÖ’ 70 ‰õΩ@∞OÉÏÖ’¡ "≥Ú`«ÎO
QÀO_»∞ÖË. ^˘OQÆÃÑe¡Ö’ 70 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ L#flq. "≥Ú`«ÎO
<åÜ«∞H± áÈ_£"åÖË¡. =∞ÖϺÅÖ’ 65 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ L#flq.
"≥Ú`«ÎO <åÜ«∞H± áÈ_£ÖË. Wq =¸_»∞ [<åfl~°O =∞O_»ÅO
„QÍ=∂Å∞. Y_≥O =∞O_»ÅOÖ’x "≥∞ÿã¨O¿Ñ@ <åÅ∞QÀ „QÍ=∞O.
JHõ¯_» 70 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ L#flq. WO^Œ∞Ö’ 55 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞
QÀO_»∞Åq, 15 ‰õΩO@∞OÉÏÅ∞ <åÜ«∞H±áÈ_£ "åÖˇ¡, ˆH=ÅO
Ô~O_»∞ ‰õΩÖÏÅ "åà◊√§ D <åÅ∞QÆ∞ „QÍ=∂ÅÖ’ L<åfl~°∞. gÅ¡
„Ѩ^è•# =$uÎ =º=™êÜ«∞O. ѨuÎ Z‰õΩ¯= "Õã≤<å~°∞. =~°¬O ÖËHõ
ZO_çáÈ~Ú#k. *Á#fl, #∞=ÙfiÅ∞, HõO^Œ∞Å∞, ÃÑã¨Å∞ ÖÏO˜
ѨO@Å∞ =i ѨO@ Ѩ_ç™êÎ~°∞.
‰õÄe ÖËHõ J_»qÖ’x HõOHõÉÁOQÆ∞ `≥zÛ `«_»HõÅ∞ Je¡
J=Ú‡‰õΩOÏ~°∞. J_»q #∞O_ç HõOHõ `Õ=ÏxH˜ áÈ`Õ á¶êÔ~ãπì
"åà◊√§ ɡkiã¨∞ÎO„_»∞. HÍx `«_»HõÅ∞ Ѩ@∞ìÔHàı§ HÍO„ωõì~ü#∞
U=∞#@O ÖË^Œ∞.
Ѩâ◊√=ÙÅ∞, P=ÙÅ∞, HÀà◊√§, "≥ÚHõ¯Å∞ ÃÑOK«∞‰õΩOÏ~°∞.
HõÔ~O@∞ WѨC_çѨC_≥ =zÛOk. HÍx =º=™êÜ«∞ "≥∂Ï~°¡
ÖËq∞. HõÔ~O@∞ ÖË^Œx WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ É’~°∞¡ "ÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
WѨC_»∞ HõÔ~O@∞ =zÛOkQÆx >ˇÿQÆ~ü*’<£ JO@∞ =∞m§
"ÕÜ«∞@OÖË^Œ∞.
J_»qH˘@∞ì`«∂ á¶êÔ~ãπì Éèí∂q∞H˜ ѨÏìe=fi@O ÖË^Œ∞.
H˘`«∂Î~°∞ Ñ¨Öˇ¡ =^ŒÌ 340 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞Ö’ K≥@∞¡ H˘Ïì~°∞.
Je¡#QÆ~ü, ^˘OQÆѨe¡ "åà◊√§H˘@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. HÍx ѨHõ¯„QÍ=∞O
"åà◊√§ P„Hõq∞OK«∞‰õΩO@∞O„_»∞ á¶êÔ~ãπì "åà◊√§ "≥à◊§ H˘ÏìÖË.
QÍx Ѩ˜ìOK«∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. P Éèí∂q∞x "Õ∞OKåÖÏ UO_»¡
H˜O^Œ<Õ ™êQÆ∞KÕã≤#O, HÍx =∞=∞‡efl P Éèí∂q∞Ö’ J_»∞QÆ∞
ÃÑ@ìx=fiÖË^Œ∞ á¶êÔ~ãπì „Ñ¨Éèí∞`«fi JkèHÍ~°∞Å∞.
Éèí∂=ÚÅ#∞ Z_»∞¡ <åQÆà◊§`À<Õ ^Œ∞#∞#fl‰õΩOÏO. 200
ã¨OII HõO>ˇ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ WHõ¯_» |`«∞‰õΩ`«∞#flO. „áê}O
É’~Ú# D T~°∞ q_çã≤ áÈ=Ú. |Å=O`«OQÍ "≥à◊§ Q˘_ç`Õ
„áê}O L#flO`« =~°‰õΩ H˘Ï¡_»`åO. =∂ yi[#∞ÅO
X_çáÈ~Ú<å, Ü«Ú^ŒúOÖ’ K«xáÈ~Ú<å Z#fl_»∞ ÖÁOyáÈÖË^Œ∞.
"Õ∞OQÆ∂_® ÖÁOyáÈ=Ú JO@∞O„_»∞. ÅK«∞Û Ñ¨>ËÖò,

11. 11 =∂iÛ, 2012
áê~°fiu~å"£, P„`«O c"£, =∞~°Ñ¨^Õ=~å"£, J~°∞˚<£, Je¡#QÆ~ü
K≥Ok# x~åfiã≤`«∞Å∞ JO`å JO@∞#fl=∂@eq.
^˘OQÆÅÃÑe¡H˜ K≥Ok# Ñ¨ÖˇìѨ٠~°"Õ∞+π, QÍ^≥ ZÅ¡Ü«∞º, Ѩ>ˇìѨÙ
â◊OHõ~°Ü«∞º, *ˇ·#∞ c=∞Hõ¯, Ѩ>ˇìѨ٠áÈã¨Hõ¯, É’™êx Éèí∂=∞Ü«∞º
Kå"À ˆ~"À `ÕÅ∞Û‰õΩ#∞_Õ QÍx L#fl T~°∞ Hõ#fl`«e¡ ÖÏO˜k.
q_çz ZHõ¯_çH˜ áÈ=Ú Jx Hõ~åYO_çQÍ K≥|∞`«∞O„_»∞.
=∞ÖϺʼnõΩ K≥Ok# ^Àã¨O_»¡ â◊OHõ~°Ü«∞º, =Ú_ç`≥ "≥∞ÿã¨Ü«∞º,
PÔ~ N#∞, ^Àã¨O_»¡ z#fl =Ú_ç`≥ =∞Å¡Ü«∞º ''=∂ „QÍ=∂xH˜
L#fl Éèí∂q∞ "Õ∞ [OQÆe Q˘>ˇì ѨHõ¯Ti "åà◊§‰õΩ |Ï~ÚH˜¿ãÎ
"åÖË¡ Ѩ>ˇì KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. „áê}OÉ’~Ú<å D Tix
q_çã≤áÈ=Ú. =∂‰õΩ J_»q [O`«∞=ÙÅ<åfl ѨÙÅ∞Å<åfl
ÉèíÜ«∞OÖË^Œ∞. "å˜`À Hõeû |`«∞‰õΩ_Õ =∂ rq`«O. `«áêÅѨÓ~ü
=^ŒÌ 100 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ H˘@∞ì‰õΩ#flO =∂ ÃÑ· ˆHã¨∞ ÃјìO„_»∞,
WOHÍ `≥QÆÖË^Œ∞. 10 ã¨O=`«û~åÅ #∞O_ç #_»∞ã¨∞Î#flO P
Éèí∂q∞ g∞‰õΩ ѨÏìeã¨ÎO Jx <åQÆ<å^ä£ _çZѶπF ~°gO^Œ~ü
ˆ~O[~ü, eOQÍÔ~_ç¤ K≥Ñ≤ÊO„_»∞ WOHÍ W=fiÖË^Œ∞. J~Ú<å P
Éèí∂q∞x H˘@∞ìÏxH˜ =∂‰õΩ ^è≥·~åºxflzÛ# "åà◊√§LO>Ë WѨʘˆH
=∂‰õΩ ѨÏì JÜÕ∞ºk. "åà◊√§O>ˇ W"åfiÅ =∞=∞‡efl ZÅ¡Q˘@ì@O
Z=i`«~°O QÍHõ áÈ`«∞O_≥>ˇ Jx "åà◊§ |`«∞‰õΩ<ÕiÛ# áÈ~å@O
*Ï_»Å#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞‰õΩ#fl~°∞. J~Ú<å „áê}O É’~Ú<å D
„QÍ=∞O q_çz "≥à◊§O ZO`«ÔH·<å `≥yã¨ÎO, =∂‰õΩ *ˇ·à◊√§
H˘`«ÎQÍ^Œ∞. q"å^•Å∞ H˘`«ÎQÍ^Œx, 80 UO_»¡ =Úã¨e `å`å
ZO`À QƘìQÍ ‰õΩO_» |^ŒÌÅ∞ H˘˜ì#@∞ì K≥Ñ≤Ê Hõà◊§hà◊√§ fã¨∞H˘x
^≥·~°ºOQÍ =∂Ï¡_ç<å_»∞. =∞_»=∞ uѨʉõΩO_® áÈ~°∞ *Ë™êÎO.
HÍO„ÏHõì~°¡ PQÆ_®Å#∞ Z<Àfl K«∂ã≤ "å˜x J_»∞¤‰õΩ#flO.
ZkiOz#O LiH˜Oz#O. P ~ÀAÅ∞ =∞m§ =¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞
J#fl@∞¡ "åà◊§ K«∂Ѩ٠=∂@ `≥eÑ≤Ok.
=∂ „QÍ=∞OÖ’H˜ Hõà◊§É’o§ =∂@Å`À =zÛ F@∞¡ ^˘aƒ#
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ XHõ¯~°∞ QÆ∂_® =∂ "≥·Ñ¨Ù =∂Ï¡_»@O ÖË^Œ∞. "Õ∞
XHõ¯™êi F@¡#∞ ѨÓiÎQÍ |Ç≤Ï+¨¯iOz MÏm _»Éσ#∞ ѨOÑ≤#O.
F>ˇÜ«∞º‰õΩO>Ë ã¨zÛ#>Ëì Jx ѨÙHÍ~°∞¡ ÖËÑ≤ #q∞‡Oz F@∞¡
^˘|∞ƒ‰õΩ<åfl~°∞. W"åfiÅ <åÜ«∞‰õΩÅO`å Ѩ~åº@Hõ ˆHO„^ŒOQÍ
=∂~°∞`«∞O^Œx [<åfl~°O K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å "≥∞ÿ^•# „áêO`« „Ѩ[Å∞
Éèí∂=ÚʼnõΩ =∞^ŒÌ`«∞ W=fi@O ÖË^Œ∞. J~Ú<å "Õ∞O ÉèíÜ«∞Ѩ_Õk
ÖË^Œ∞. =∂‰õΩ H˘Ï¡_»@O H˘`«ÎQÍ^Œ∞.
x#fl `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO QÆ∞iOz ^èŒ~åflÅ∞ KÕã≤# "åà◊§‰õΩ
=∂ =∞^ŒÌ`«∞ WzÛ#O. WѨC_»∞ =∂‰õΩ =∂„`«O *ËUã≤,
©P~üZãπ, HÍO„ÔQãπ, ˜_çÑ≤ Z=~°∞ =∞^ŒÌ`«∞ WzÛ J_»∞¤‰õΩO^•
=∞#@O ÖË^Œ∞. gà◊§ x[ ã¨fi~°∂áêÅ∞ `≥eã≤#q. F@∞¡ Ѩ_Õ^•Hõ
F_» =∞Å¡Ü«∞º F@∞¡ Ѩ_»¤OHõ É’_» =∞Å¡Ü«∞º J#fl@∞¡
„Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl~°∞. =∂ #Åɡ· „QÍ=∂Å „Ѩ[ÅO`å XHõ¯>ˇÿ
Z^Œ∞~˘_ç¤ áÈ~å_»∞`åO. >ˇÿQÆ~ü*’<£#∞ J_»∞¤‰õΩOÏO. áêʼnõΩÅ
|Ǩïà◊*Ïu HõOÃÑhÅ ‰õΩ„@Å#∞ uÑ≤ÊH˘_»∞`åO. =∂ Éèí∂q∞,
=∂ J_»g, =∂ hà◊√§ =∂‰õΩ ^ŒˆH¯^•Hõ áÈ~å_»∞`åO. =∂
„QÍ=∂Å#∞ Z*ˇhû „QÍ=∂Å∞QÍ QÆ∞iÎOKåÅx xÅnã¨ÎO.
'áÈ~å_ç`Õ áÈÜÕ∞^≥O ÖË^Œ∞ ÉÏã≤# ã¨OÔHà◊√§ ^ŒÑ¨Ê— J#fl =∂~ü¯û
=∞Ǩ â◊Ü«ÚÅ =∂@ÃÑ· xÅ|_»∞`å =∞O@∞O„_»∞.
QÆ=∞xHõ: XHõ á¶êÔ~ãπì PѶ‘ã¨~ü „Ѩ[Å`À.... Ѩ~åº@‰õΩÅ∞
=zÛ Ñ¨ÙÅ∞Å#∞ E¿ãÎ ~°∂. 10,000 Wã¨Î~°∞. KåÖÏ _»|∞ƒÅ∞
„ѨÉèí∞`åfixH˜ =™êÎ~Ú. g∞`À UO ÖÏÉèíO J#fl_»O@. ''"≥∞ÿ㨿Ñ@
„QÍ=∞ ÃÑ^ŒÌ ÅK«∞Û Ñ¨>ˇÅ∞ "Õ∞O Hõ_≥O „áê*ˇ‰õΩì H˜O^Œ
x~åfiã≤`«∞Å"≥∞ÿ WHõ¯_çH˜ =zÛ#O. WHõ¯_» Éèí∂=∞O`å 600
ZHõ~åÅ∞ <å~åÜ«∞}Ô~_ç¤ ^˘~°"Õ. Éèí∂q∞ =∂‰õΩ ѨÏì
KÕ~ÚOK«∞`«#x KÕ~ÚOK«ÖË^Œ∞. g∞ˆH Jx K≥Ñ≤Ê K«xáÈ~ÚO_»∞.
"Õ∞"Õ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞#flO QÆx =∂ ¿Ñ~°∞ g∞^Œ ѨÏìHÍÖË^Œ∞.
KåÖÏ Hõ+¨ìѨ_ç T~°∞ Hõ@∞ì‰õΩ#flO "Õ∞O. D Tà◊√§ q_çzÃјì
áÈ=Ú. T~°∞ q_ç¿ãÎ HõeˆQ ÉÏ^èŒ J#∞ÉèíqOz<åO. K≥@∞ìH˘Hõ~°∞
ѨÙ@ìH˘Hõ~°∞QÍ áÈ~Ú#O P ÉÏ^èŒ =∞m§ ~å=^Œ∞Ì. "Õ∞O ZHõ¯_çH˜
"≥à◊§O „áê}O É’~Ú# „QÍ=∞O #∞O_ç "≥àı§k ÖË^Œ∞. =∂‰õΩ
~À_»∞¤ "ÕÜ«∂e. g∞~°flOk J<Õ „QÍ=∞O Hõ_≥O „áê*ˇ‰õΩìÖ’
=Ú#QÆ@O`À WHõ¯_çH˜ =zÛ#O. 70 ‰õΩ@∞OÉÏÅ "åà◊§O
L<åflO. QÀO_»∞, <åÜ«∞H± áÈ_£ Ô~O_»∞ ‰õΩÖÏÖË—— Jx ¿ÑO„^ŒO
ÅK«∞Û, J~°¯ [OQÆ∞, =∞_®q Ü«∞â◊fiO`«~å"£, HÀ= „Ѩg}ü,
Hõ#Hõ~åO™ê"£, Hõ#Hõ =∂xH±~å"£, =∞Oz hà◊§ #~°ûÜ«∞º,
ѨÓ*Ïi #~°ûÜ«∞º, ~å=∞~å[ºO, QÆ_»¤O ~å[O J<Õ „QÍ=∞ã¨∞ÎÅ∞
JO@∞O„_»∞.
ѨO_»QÆÅ∞: náê=o ÃÑ^ŒÌ ѨO_»QÆ, 15 ~ÀAÅ∞ QÆ∞™êû_ç
#$`åºÅ`À u~°∞QÆ∞`åO. P~Ú˜ ѨÓ#OQÆ<Õ áÈK«=∞‡,
[OQÆ∞ÉÏ~ÚH˜ "≥Ú‰õΩ¯`åO. Q˘_»∞¡, "Õ∞HõÅ∞ ™ê^Œ∞‰õΩO@O.
U <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Ѩ˜ìOK«∞‰õΩO@ÖË_»∞. F@¡Ñ¨C_Õ =ã¨Î~°∞ Jxfl
KÕã¨Î=∞O@~°∞ =∞m§~å~°∞.
XHõ ©K«~ü iÜ«∞Öò Z¿ãìò KÕ¿ã =ºH˜Î =∂‰õΩ á¶È<£ KÕã≤
''"åà◊√§ áÈ=ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl~°∞, g∞~°∞ UO K≥ѨÊHõO_ç,
g∞~°∞ =^ŒÌ#HõO_ç ™ê~ü JO@∞ =∂Ï¡_®_»∞. ™ê=∂#ºOQÆ
|uˆH gà◊§ ÖÏÉèÏxˆH gà◊√§ y@¡ =∂Ï¡_ç`Õ ÖÏÉèÏÅ∞ HÀ@¡Ö’
L#fl áêʼnõΩÅ∞ Z@¡ =∂Ï¡_»∞`å~À PÖ’zOKåe.

12. 12#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
''#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—— Ô~O_»∞ ã¨OzHõÅÖ’ [iy# K«~°Û
H˘O`« ÉÏ^èŒ#∞, H˘O`« PO^Àà◊###∞ HõeyOzOk. Ѩ„uHõ
J<Õk PÜ«∂ ã¨Oã¨÷Å J=QÍǨÏ##∞, PÖ’K«##∞, =ÚO^Œ∞‰õΩ
fã¨∞HõáÈ~Ú „Ѩ[Å#∞ Z_»∂ºˆHò KÕÜ«∞_®xH˜ JHõ∆~åÅ#∞
PÜ«Ú^è•Å∞QÍ =∞Å∞K«∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ã¨Oã¨÷
JO`«~°æ`« q+¨Ü«∂Å#∞, ã¨Éèí∞ºÅ „Ѩ=~°÷##∞, á⁄~°áê@¡#∞
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ã¨g∞H˜∆OK«∞HÀ=_®xH˜ HÍ^Œ∞ Ѩ„uHõÅ∞
ÃÑ@∞ì‰õΩ#flk. D q+¨Ü«∞O q∞`«$Å∞ W^ŒÌ~°∞ =∞~°záÈÜ«∂~°∞.
=º‰õΩΊѨxq^è•#OÃÑ· ã¨Oã¨÷Ö’ JO`«~°æ`«OQÍ [~°QÆ=Åã≤#
K«~°Û#∞ ѨÙe=∂q∞_ç ¿Ñ~°∞`À =∞kÌÖ˘ Ѩ„uHõÖ’ [~°Ñ¨_»O
ÉÏ^è•Hõ~°O. P `«~°∞"å`« ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O ¿Ñ~°∞`À #iûOǨÏ
KÕã≤# K«~°Û#∞ Ѩ„uHõÖ’ „ѨK«∞iOK«HõáÈ`Õ „Ѩ*Ï™êfiq∞HõOQÍ
LO_»^Œ∞ J#∞‰õΩ<åflˆ~"≥∂ U_ç’iÜ«∞Öò É’~°∞¤ ^•xfl ‰õÄ_»
„ѨK«∞iOKå~°∞. [iy# K«~°Û W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅÃÑ· H͉õΩO_®
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂ÅÃÑ·, "å~°∞ #q∞‡# ~å[H©Ü«∂ÅÃÑ· Z@∞=O˜
„ѨÉèÏ=O K«∞ѨÙ`«∞O^À Hõhã¨O PÖ’zOK«HõáÈ=_»O
PO^Àà◊#Hõ~°O, Pâ◊Û~°ºHõ~°O.
_çÃãO|~ü 2011 Ѩ„uHõ#∞ ˜.Ñ≤.ZѶπ (`≥ÅOQÍ}
„Ѩ*τѶ¨Oò) „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzHõQÍ ã¨OII~° HÍÅOQÍ "å~°∞ (ã¨Oã¨÷)
KÕã≤# HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ã¨g∞H˜∆OK«∞‰õΩOk. ^•^•Ñ¨ÙQÍ Jxfl
lÖÏ¡Å∞ "åi Ѩxx, "åi HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ã¨g∞H˜∆OK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
=∞kÌÖ˘ =∂„`«O ѨxÖ’ ѨxQÍ =º‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ¯ =ºH˜QÆ`« Ѩx
q^è•#O#∞, ã¨Oã¨÷Ö’ [iy# á⁄~°áê@¡#∞ ‰õÄ_» ã¨g∞H˜∆OKå~°∞.
PÜ«∞# KÕã≤# P~ÀѨ}Åxfl x["Õ∞ HÍ=K«∞Û, ÖËHõ#∂ áÈ=K«∞Û
J~Ú<å P K«~°Û#∞ ã¨Oã¨÷ JO`«~°æ`«OQÍ (qu<£ ^Œ P~°æ<≥·*Ë+¨<£)
K«iÛOK«∞HÀ"åe. ã¨Oã¨÷Ö’ J<ÕHõ ~°HÍÅ =∞#ã¨÷`åfiÅ∞, J<ÕHõ
~å[H©Ü«∞ #=∞‡HÍÅ∞ Hõey# =º‰õΩÎÅ∞ LOÏ~°∞. =∞s
=ÚYºOQÍ ''„Ѷ¨Oò—— QÍ U~°Ê_ç#ѨÙÊ_»∞ WÖÏO˜ =ºHõÎÅ∞ J<ÕHõ
=∞Ok LOÏ~°∞. "å~°O^ŒiH˜ "åi ã¨fiO`« Z*ˇO_® LO@∞<Õ
JO^Œi L=∞‡_ç _ç=∂O_£ HÀã¨O ''„Ѷ¨Oò—— Ö’ ѨxKÕ™êÎ~°∞.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨OòÖ’ ‰õÄ_» aè#fl ~å[H©Ü«∞ J=QÍǨÏ#
Hõey#"å~°∞, F@¡ ~å[H©Ü«∂ÅÃÑ· „|=∞Å∞ Hõey#"å~°∞,
áÈ~å@O ^•fi~å<Õ `≥ÅOQÍ} =ã¨∞ÎO^Œx #"Õ∞‡"å~°∞ LOÏ~°∞.
"åi "åi Z*ˇO_®Å∞, "åi "åi PÖ’K«#Å∞, "åi "åi
~å[H©Ü«∂Å∞ U"≥∞ÿ#ѨʘH˜ JO^Œ~°∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì
U~åÊ@∞ JOâßxH˜ Hõ@∞ì|_ç „Ñ¶¨OòÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚºÖˇ·<å~°∞.
D aè#fl PÖ’K«#Å =∞^Œº x`«ºO Ѷ¨∞~°¬} [~°∞QÆ∞`«∞O@∞Ok.
''Ѷ¨∞~°¬}–SHõº`«—— J<Õ ã¨∂„`«O g∞^Œ JO^Œix HõÅ∞ѨىõΩáÈÜ≥∞
Ѩx <åÜ«∞Hõ`«fiO KÕÜ«∂e. XˆH ã¨Oã¨÷Ö’ H˘#™êˆQ =º‰õΩÎÅ
=∞^茺, XˆH ~å[H©Ü«∞ J=QÍǨÏ# Hõey# =º‰õΩÎÅÖ’ ‰õÄ_»
=ºH˜ÎQÆ`« |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ LOÏ~Ú. JѨÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ á⁄~°áê@∞¡
[~°∞QÆ∞`«∞OÏ~Ú. "å˜x Ѩi+¨¯iOK«∞‰õΩO@∂ =ºHõÎÅ#∞, H˘`«Î
â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨Oã¨÷Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ"åe.
JO`ÕHÍx =º‰õΩÎÅ∞ KÕã≤# á⁄~°áê@¡#∞ P^è•~°O KÕã¨∞H˘x P
=ºH˜ÎÃÑ· ã¨=∂[OÖ’ K≥_»∞ Jaè„áêÜ«∞O HõeˆQÖÏ =∞# „Ѩ=~°Î#,
=∞# ~å`«Å∞ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. J~Ú`Õ P =ºH˜Î `«# á⁄~°áê@¡#∞
Zxfl™ê~°∞¡ J~°÷O KÕ~ÚOz<å =∂~°#ѨÙÊ_»∞, P =ºH˜Î
Hõ∆q∞OK«~åx <Õ~åÅ∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ KÕã¨∞Î#flѨÙÊ_»∞ ã¨Oã¨÷Ö’ #∞Oz
`˘ÅyOz ã¨Éèíº`«fiO ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∂e. WÖÏ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ K«~°Û
[iy`Õ Jxfl ã¨Oã¨÷ÅÖ’ L#fl JO^Œ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ JO`Õ<Õ"≥∂
J<Õ ^Œ∞~åaè„áêÜ«∞=Ú#∞ ã¨=∂[OÖ’ „ѨKå~°O KÕÜ«∞_®xH˜
J<ÕHõ â◊‰õΩÎÅ∞ „Ѩܫ∞`«flO KÕ™êÎ~Ú. `«^•fi~å „Ñ¨*Ïã¨OѶ¨∂Å#∞
xsfi~°ºO KÕ¿ã ‰õΩ„@ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. [iy# K«~°ÛÖ’ q∞`««$e^ŒÌ~°∞
D ‰õΩ„@‰õΩ J=HÍâ◊O WKåÛ~°xÑ≤ã¨∞ÎOk.
„Ѩ*Ï ~å[H©Ü«∂ÅÖ’H˜ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã¨∞Î#fl „Hõ=∞OÖ’
ZѨʘH˜ XHõ áê@ q<Õk Jk â◊OHõ~°#fl áê@ JO^Œ∞Ö’
''`«=Ú‡ÖË `«¿ÑÊ KÕ¿ãÎ H˘@ìHõO_ç u@ìHõO_ç, ^Œ∂+≤OK«É’HõO_ç
^Œ∂~°"Õ∞ KÕÜ«∞HõO_ç q=∞~°≈ P`«‡q=∞~°≈ PÜ«Ú^•<≥fl`«ÎO_»Ü≥∞º——
Jx JO^Œ∞Ö’ "≥Ú`«ÎO Hͺ_»~ü#∞ Z_»∞ºˆHò KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ
qxÑ≤OKÕk. q∞`««$Å∞ Jk =∞~°záÈ~Ú#@∞¡<åfl~°∞. x[OQÍ<Õ
Jk =∞~°záÈ`Õ, `å=Ú #q∞‡# ~å[H©Ü«∂Å#∞
=∞~°záÈ~Ú#>Ë¡, ~å[H©Ü«∂Å#∞ =∞~°záÈÜ«∞~°O>Ë '=ºH˜Î
"å^ŒOÖ’— (=ºH˜QÆ`«"å^ŒO) H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞#fl>Ë¡, ZѨÙÊ_≥·`Õ
'=ºH˜Î"å^ŒO— ÃÑiyáÈ`«∞O^À Z^Œ∞˜ =∞x+≤x ã¨Ç≤ÏOK«ÖËx
ã≤÷u =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH W"åÅ F@¡ ~å[H©Ü«∂ÅÖ’ L#fl
=º‰õΩÎÅ∞ XHõiÃÑ· XHõ~°∞ =ºH˜ÎQÆ`« P~ÀѨ}Å∞ KÕã¨∞‰õΩOÏ~°∞.
JO^Œ∞‰õΩ U=∂„`«O fã≤áȉõΩO_® q∞`««$e^ŒÌ~°∞ =ºH˜ÎQÆ`«
P~ÀѨ}Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO>Ë "åiÖ’ '=ºH˜"å^ŒO—
ÃÑOá⁄OkO^Œ#fl>Ë¡, `å=Ú #q∞‡# ~å[H©Ü«∂Å#∞
=∞iz<å~°fl>Ë¡ ÉÏqOKåeû =ã¨∞ÎOk.
"≥Ú`«ÎOQÍ K«∂¿ãÎ D =∞^ŒºHÍÅOÖ’ ã¨Oã¨÷ÅÖ’ ѨxKÕã¨∞Î#fl
~å[H©Ü«∂Å∞ =∞~°z ''=ºH˜Î "å^•xfl—— P„â◊~ÚOz# q∞`«V$Å∞
– P~ü. ~å*Ï#O^ŒO– P~ü. ~å*Ï#O^ŒO– P~ü. ~å*Ï#O^ŒO– P~ü. ~å*Ï#O^ŒO– P~ü. ~å*Ï#O^ŒO

13. 13 =∂iÛ, 2012
=º‰õΩÎÅ =∞^Œº =ºH˜ÎQÆ`« qÉË^è•Å∞ ~å=_»=∞<Õk „Ѩ^è•#OQÍ
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. D qÉË^è•Å#∞ ã¨O™ê÷QÆ`«OQÍ Ñ¨i+¨¯iOK«∞HÀ"åe
J<Õ J=QÍǨÏ##∞ HÀÖ’Ê~Ú XHõiÃÑ· XHõ~°∞ ^Œ∞„+¨ÊKå~åÅ∞
KÕã¨∞HÀ=_»O ZHõ¯_»Ñ¨_ç`Õ JHõ¯_» K«iÛOK«∞HÀ=_»O J<Õk ÉÏQÍ
ÃÑiyáÈ~ÚOk. WÖÏ =ºH˜ÎQÆ`« |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ K«~°Ûh
Ü«∂OâßÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO@∂ áÈ`Õ „Ѩu =ºH˜ÎÖ’ U^˘~°Hõ"≥∞ÿ#
|ÅÇ‘Ï#`«, U^˘ XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ =KÕÛ LO@∞Ok. ^•xx
PÜ«∂ =º‰õΩÎÅ∞ ã¨ik^Œ∞̉õΩ<åfl~å? ÖË^•? J<Õk „Ѩ^è•#O.
J`«#∞ ã¨iKÕã¨∞‰õΩ<Õ q^èŒOQÍ =∞# „Ѩ=~°Î# LO_®e.
JÖÏH͉õΩO_® ^˘iHÍ_»∞ Hõ^• J`«xfl ÉÁO^ŒÃÑ_»^•O J<Õ
PÖ’K«# ^Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ#k.
QÆ`«OÖ’ W@∞=Oz ã¨=∞㨺Å∞ `«ÖˇuÎ#ѨÙÊ_»∞ "å˜x
Ѩi+¨¯iOK«_®xH˜ ÃÑ· <åÜ«∞Hõ`«fiO qÉË^•Å∞ =zÛ# W^ŒÌ~°∞
=º‰õΩÎÅ#∞ ‰õÄ~ÀÛɡ˜ì, =∂Ï¡_ç P ã¨=∞㨺#∞ JO`«~°æ`«OQÍ,
ã¨O™ê÷QÆ`«OQÍ Ñ¨iëê¯iOKÕ"å~°∞. <Õ_»∞ J@∞=O˜ ã≤÷u
ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. ÃÑ·QÍ qÉèË^•Å#∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
K«iÛOK«∞HÀ=_»O =º‰õΩÎÅ#∞ ÏÔ~æò KÕã¨∞‰õΩx Ѩx KÕÜ«∞_»O
JÅ"å@∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ã¨Oã¨÷ÅÖ’ <åÜ«∞Hõ`«fi ™ê÷#OÖ’
L#fl"åix H˜Ok™ê÷~Ú HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ ÖËHõ "åi `«~°∞"å`«, "åi
^•fi~å ã¨OѶ¨∂ÅÖ’H˜ =zÛ Zky# "å~°∞ „Ѩtfl¿ãÎ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËx
ã≤÷u ‰õÄ_» „Ѩ^è•#OQÍ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok (JO^Œ~°∞ HÍ^Œ∞ H˘O`«
=∞Ok =∂„`«"Õ∞). JÏ¡ „Ѩtfl¿ãÎ „ѨtflOz# =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯
á⁄~°áê@¡#∞ "≥`«∞‰õΩÖÏ_»∞`«∂ ^˘iH˜`Õ ÉÁO^ŒÃÑÏìÅ<Õ
PÖ’K«#Å∞ |ÅѨ_»∞`«∞<åfl~Ú. „Ѩâ◊fl#∞ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËHõ
áÈ=_»=∞<Õk ''~å[º ã¨fiÉèÏ=O—— J<Õ q+¨Ü«∞O =∞~°z
áÈ`«∞<åfl~°∞. ZѨÙÊ_≥·`Õ =∞x+≤ „Ѩâ◊fl#∞ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËx ™ê÷~ÚH˜
=™êÎ_À JѨÙÊ_»∞ J`«#∞ ã¨O™ê÷Ѩ~°OQÍ H͉õΩO_® =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ
PÖ’z™êÎ_»∞. '=H˜Î"å^•xfl— P„â◊~Ú™êÎ_»∞. JO^Œ∞Ö’ ÉÏQÆOQÍ<Õ
=∞#q∞`««$Å∞ XHõiÃÑ· XHõ~°∞ xO^•~ÀѨ}Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
ѨÙe=∂q∞_ç áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∞OÃÑ· ‰õÄ_» H˘xfl f„="≥∞ÿ#
"åºMϺ<åÅ∞ KÕâß_»∞. x*ÏxH˜ ã¨Oã¨÷ HÍ~åºK«~°}<Õ „ѨtflOKÕ
"åºMϺ<åÅ∞ Jx ''[iy# `«Ñ¨ÙÊʼnõΩ q=~°}Ï`«‡Hõ ÖËY
~åÜ«∂Åx lÖÏ¡, ~å„+¨ì âßYÅ∞ Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤<å~Ú.
=∞x+≤HÀ=∂@ Q˘_»∞¤HÀ^≥|ƒ. J<åºÜ«∞O [iyO^Œx P ã¨Oã¨÷‰õΩ
ÉÏk`«∞Å∞ ÖËYÅ∞ ~å¿ãÎ<Õ ã¨ÊOkOK«ÖË^Œ∞. P`«‡ ѨijÅ#
ÖËHõáÈ`Õ ã¨Oã¨÷ Jaè=$kú PyáÈ`«∞Ok. J^Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk.
nxx JOwHõiOK«ÖËHõáÈ`Õ Z=Ô~·# KÕÜ«∞QÆeyOk Uq∞ÖË^Œ∞,
Uq∞ LO_»^Œ∞——. Wq áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∞OÃÑ· PÜ«∞# KÕã≤#
"åMϺ<åÅ∞, ™È^Œ~° ã¨Oã¨÷ QÆ∞iOz WO`«˜ f„= "åMϺ<åÅ∞
KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞ Jk ‰õÄ_» |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ Ñ¨„uHõ ^•fi~å J<Õ
qK«Hõ∆} ‰õÄ_» ÖËHõáÈ=_»O PO^Àà◊#Hõ~°O. áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å
ã¨OѶ¨∞O x`«ºx~°ƒO^èŒO =∞^茺 Wxfl ã¨O=`«û~åÅ∞ xÅ|_çOk
JO>Ë ã¨Oã¨÷Ö’ JO`«~°æ`« K«~°ÛÖˉõΩO_®, q=∞~°≈–ã¨fiÜ«∞O
q=∞~°≈ ÖˉõΩO_®, [iy# `«Ñ¨ÙÊÅ k^Œ∞ÌÉÏ@∞ ÖˉõΩO_®
™ê^茺=∂? x~°ƒO^•xH˜ [_çã≤ =∂‰õΩ áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∂xH˜
ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞ Hõ#∞Hõ áÈbã¨∞Å∞ =∞=Ú‡Å#∞ áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å
ã¨OѶ¨∞OQÍ K«∂_»=^ŒÌx K≥ѨÊO_»x Ü«∞O.ZÖò.Z.Å, =∞O„`«∞Å
^ŒQÆæ~° HÍà◊¡ ÉË~°O KÕã≤# W`«~° ã¨OѶ¨∂Å "å~°∞ ‰õÄ_» L<åfl~°∞.
áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∞OÖ’ ѨxKÕ¿ã "å~°∞ =∂„`«O ZO`«˜
x~°ƒO^èŒOÖ’<≥·# xÅ|_»yeQÍ~°∞. ~år<å=∂Å∞, ~°^Œ∞ÌÅ∞,
HÍà◊¡ ÉË~åÅ∞, x~°ƒO^ŒO ÃÑiy`Õ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩŠѨOK«#
KÕi, x~°ƒO^ŒO ÖËHõáÈ`Õ ^˘=∞‡Å∞ q~°∞K«∞‰õΩ ѨxKÕ¿ã ã¨O㨯 $u
‰õÄ_» áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∞OÖ’ ÖË^Œ∞. XHõ =ºH˜Î, XHõ ã¨Oã¨÷
ZO`« Ãã·÷~°ºOQÍ LOÏ~°∞, ZO`«QÍ xÅ|_»`å~°∞, ZO`«QÍ
ѨxKÕ™êÎ~°∞ J<Õk x~°ƒO^Œ HÍÅOÖ’<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. x~°ƒO^ŒO
ÖË#ѨÙÊ_»∞ Ѩã≤Ñ≤Å¡ "å_≥·<å ''~å[ºOÃÑ· ~å~Ú——
"ÕÜ«∂Å#∞‰õΩOÏ_»∞. ^•xfl =∞#O |Å∞Ѩ٠J#∞HÀ=_»O
á⁄~°áê@∞. áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∞O J<ÕHõ ''¿Ñ¶ãπ——ÅÖ’ =zÛ#
x~°ƒO^•xfl `«@∞ì‰õΩOk, Ѩx KÕã¨∞ÎOk. x["Õ∞ H˘O`« ã¨÷|Ì`«
=zÛLO_»=K«∞Û. Ô~O_»_»∞QÆ∞Å∞ "≥#ˆH¯ <åÅ∞QÆ_»∞QÆ∞Å∞
=ÚO^Œ∞‰õΩ ã¨Oã¨÷ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. ZHõ¯_» ã¨Oã¨÷ PyáÈ~ÚOk
ÖË^Œ∞ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ „w<£Ç¨ÏOòÖ’ ÉÏQÆOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl
Z<£H“O@~ü â◊=O Q˘O`«∞Ö’ #∞O_ç Wk '|∂@Hõ=∞x—
áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OѶ¨∞O x#kã¨∂Î<Õ LOk. nxfl K«∂_»
x~åHõiOz# ѨÙe=∂q∞_ç (=∞kÌÖ˘) ã¨Oã¨÷#∞ K«~°Û‰õΩ
fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. WÏ¡ ã¨Oã¨÷Å#∞ K«~°Û‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å=_»O
q∞`«$_»∞ U ~å[H©Ü«∂ÅÖ’ <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_À PÜ«∞#ˆH `≥eÜ«∂e.
[iˆQ K«~°Û ã≤^•ÌO`«Ñ¨~°"≥∞ÿ# K«~°Û J~Ú`Õ „Ѩ[ʼnõΩ,
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ J=QÍǨÏ# ÃÑOá⁄OkOKÕ q^èŒOQÍ
LO@∞Ok. =ºH˜ÎQÆ`« q=∞~°≈Å∞, =ºH˜ÎQÆ`« K«~°ÛÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO>Ë
„Ѩ[ʼnõΩ q~°H˜Î ѨÙ_»∞`«∞Ok. Ѩ„uHõÅ∞ ‰õÄ_» W@∞=O˜ =ºH˜ÎQÆ`«
q=∞~°≈Å#∞ K«~°Û‰õΩ `ÕHõáÈ=_»"Õ∞ =∞Ozk. =ºH˜ÎQÆ`« q=∞~°≈ʼnõΩ
=∞# Ѩ„uHõÅ∞ "ÕkHõ HÍ=_»O KåÖÏ ÉÏ^è•Hõ~°O. Ѩ„uHÍ
q∞`«$Å∞ D K«~°Û#∞ PѨÙ`å~°x, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ W@∞=O˜
K«~°ÛʼnõΩ J=HÍâ◊O W=fi~°x Pt™êÎ#∞.

14. 14#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
W@∞ JÃãOc¡Ö’ ˜P~üZãπ, a*ˇÑ≤ Z"≥∞‡Ö˺ÅÖ’ ÖˇHõ¯Hõ_ç`Õ
94 =∞Ok, J@∞ áê~°¡"≥∞OòÖ’ ˆHâ◊=~å=Ù, W^ŒÌˆ~ã≤ K˘Ñ¨C#
˜P~üZãπ, ˜_çÑ≤ HõeÑ≤ 14 =∞Ok ZOÑ≤Å∞ ~år<å=∂ J„™êÎefl
„ѨÜ≥∂yOz<å W@∞ JÃãOc¡QÍx, J@∞ áê~°¡"≥∞OòQÍ H˜Oz`«∞Î
PO^Àà◊# K≥O^ŒHõ áÈQÍ, [QÆ<£ q+¨Ü«∞OQÍ 27 =∞Ok
Z"≥∞‡Ö˺Å∞ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ *ˇO_® ZQÆ∞~° "Õ¿ãÎ PQÆ "Õ∞Ѷ¨∂ÅÃÑ·#
ã¨fiÜ«∞OQÍ ™ÈxÜ«∂ QÍOnè z~°Orqx Ñ≤eÑ≤OK«∞H˘x Ñ≤P~üÑ≤
=∞^ŒÌ`«∞ HÀ~°_»O, `≥ÅOQÍ} HÍO„wÅ#∞ <Õ˜H˜ HõO_»∞¡ `≥iÑ≤OK«ÖËHõ
áÈ~ÚOk. Ѷ¨e`«OQÍ ~år<å=∂Å∞ „_®=∂Å∞QÍ
q∞yeáÈÜ«∂~Ú.
Ѷ≤„|=i 24<å˜ ZOÑ≤Å P`å‡Ç¨ïu „ѨHõ@#, AÖˇ· 4<å˜
~år<å(„_®)=∂Å <å@HõO`À HõÅ`« K≥Ok# =∞~À `≥ÅOQÍ}
a_»¤ Ü«∂kÔ~_ç¤ J^Õ áê~°¡"≥∞Oò ™êH˜∆QÍ AÖˇ· 20# `≥ÅOQÍ}
~å[H©Ü«∞ „Ѩ|∞^Œ∞ÌÅ#∞^ÕÌtOz F ÃÑ^ŒÌ ã¨∂Ãã·_£ <À@∞ ~åã≤ Li
"Õã¨∞‰õΩ<åfl =∞# "å~°∞ J@∞ áê~°¡"≥∞O@∞#∞, W@∞ JÃãOc¡x
ZO`« K«Hõ¯QÍ HÍáê_»∞‰õΩO@∞<åfl~À, QÆ`« _çÃãO|~ü 5#
K«O„^ŒÉÏ|∞ „Ѩ"Õâ◊Ãј# Jqâßfi㨠f~å‡}O ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ K«Hõ¯QÍ
~°H˜ÎHõ˜ìOk. `≥ÅOQÍ} ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ x[OQÍ
`≥ÅOQÍ}"å^Œ∞ÖË J~Ú`Õ Hõeã≤ =zÛ# J=HÍâßxfl
qxÜ≥∂yOK«∞ HÀ=eûOk. JÃãOc¡Ö’<Õ LO_ç áêsì qÑπ#∞
kHõ¯iOK«_»O (~år<å=∂ KÕâß=∞#∞‰õΩO@∞#fl "åiH˜ kHͯ~°OÃÑ·
„Éèí=∞ LO_®ÖÏ...?) Jx J#∞‰õΩO>Ë JÃãOc¡H˜ Ǩ [~°∞Hõ
HÍHõáÈ`Õ ÉÏQÆ∞O_Õk. D q+¨Ü«∂xfl ÃÇ·ÏHõ=∂O_£ ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞ÔHo§
JÃãOc¡H˜ Ǩ [~°∞ H͉õΩO_® LO>Ë "≥O@<Õ H˜~°}ü ã¨~å¯~ü
‰õÄÅ∞`«∞O^Œx, `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OQÍ U^À XHõ „ѨHõ@# =KÕÛk.
P J=HÍâßxfl `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ Z"≥∞‡Ö˺Å∞, =∞O„`«∞Å∞
áÈQ˘@∞ìHÀ=_»"Õ∞ H͉õΩO_®, "åi ‰õΩ˜Å hux
„Ѩ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú<å `≥ÅOQÍ} =ã¨Î^ŒO>Ë `å#∞
~år<å=∂‰õΩ ã≤^Œú=∞x (Jkëêì#O Qͺ~°O˜ W¿ãÎ) *Ï<åÔ~_ç¤
=∞izáȉõΩO_® JO@∞OÏ_»∞. uiy gˆ~ JHÀì|~ü 2 <å˜H˜
`≥ÅOQÍ}ÃÑ· „ѨHõ@# KÕÜ«∞‰õΩO>Ë H˜~°}ü ã¨~å¯~ü#∞
Ѩ_»Q˘_»∞`å=∞x c~åÅ∞ ѨeHÍ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ZxflHõÅѨC_»∞
"åiH˜ „Ѩ[ÖË ^Õ=Ùà◊√§! ZxflHõÅ `«~åfi`« ÃÇ·ÏHõ=∂O_Õ ^Õ=`«!
HÍO„ÔQãπ Ѩiã≤÷u Pq^èŒOQÍ LO>Ë, L^Œº=∞ áêsìQÍ Ñ¨Ù˜ì#
©P~üZãπ L^Œº=∞ Z`«∞ÎQÆ_»Å#∞ K«∞>Ëì PÖ’zOK«_»O "≥Ú^ŒÅ∞
ÃјìOk. ÖËxKÀ AÖˇ· 4 <å˜ ~år<å=∂ŠѨ~åfixfl K«Hõ¯QÍ
LѨÜ≥∂yOK«∞H˘<Õk ˆH=ÅO á⁄e˜HõÖò *ˇUã‘`À HõeÑ≤ AÖˇ·
5, 6ÅÖ’ 48 QÆO@Å |O^Œ∞‰õΩ =∂„`«O Ñ≤Å∞Ѩ٠xzÛOk.
|O^Œ∞ <ÕѨ^䌺O U^≥·<å `≥ÅOQÍ}Ö’ |O^Œ∞‰õΩ ѨÓiÎ =∞^ŒÌ`«∞
ÅaèOzOk. P~ü˜ã≤`À áê@∞QÍ ZOZO˜Zãπ Ô~·à◊§`À ã¨Ç¨
J<ÕHõ W`«~° „áêO`åÅ Ô~·à◊√§, P’Å∞ |O^Œ∞Ö’ áêÖÁæ<åfl~Ú.
ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£Ö’ U~À ZH±û„ÃÑãπÅ∞ ~°^ŒÌÜ«∂º~Ú. Jxfl ~°HÍÅ ~°"å}
™œHõ~åºÅ∞ ã¨ÊOkOK«_»O`À HÍ~åºÅÜ«∂Å∞ #_»=ÖË^Œ∞.
q^•ºÅÜ«∂Å∞ =¸ã¨∞‰õΩ<åfl~Ú. q^•º~°∞÷Å∞ ~åºbÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz
k+≤ìÉÁ=∞‡efl `«QÆÅɡÏì~°∞. Ѩ^Õ Ñ¨^Õ |O^Œ∞Å∞, Ô~·à◊√¡ ~ÀHÀÅ`À
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ KÕ*ψ~ „Ѩ=∂^ŒO LO^Œx „QÆÇ≤ÏOz# H˜~°}ü ã¨~å¯~ü
J^Œ#OQÍ 72 HõOÃÑhÅ áê~å q∞Å@s |ÅQÍÅ∞ HÍ"åÅx
ˆHO„^•xfl HÀiOk. JѨʘˆH ~å„+¨ìOÖ’ 35 HõOÃÑhÅ
|ÅQÍÅ∞<åfl~Ú. WO^Œ∞Ö’ ˆH=ÅO ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£Ö’<Õ 20
HõOÃÑhÅ∞<åfl~Ú. W=xfl NHõ$+¨‚ Hõq∞© x"ÕkHõÖ’x 8=
KåѨì~ü‰õΩ Ö’|_Õ [~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞<Õk HÍ^Œ#ÖËx ã¨`«ºO.
L™ê‡xÜ«∂Ö’ `«Ñ¨Ê |Ü«∞@ "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞`À L#fl |ÅQÍÅ∞
L^Œº=∞OÃÑ· L‰õΩ¯áê^ŒO "≥∂¿Ñ ã¨∂K«#Å∞ HõxÑ≤OKå~Ú.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ (AÖˇ· 4) ZãπS (51) áÈã¨∞ìÅ
i„‰õÄò"≥∞OòÔH· <À˜Ñ¶≤ˆH+¨<£#∞ ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO q_»∞^ŒÅ KÕã≤Ok.
nO`À =∞o§ 14(ZѶπ) ~°^Œ∞Ì L^Œº=∞O ~åA‰õΩOk. q^•º~°∞÷Å`À
áê@∞QÍ ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ UHõ`å˜ÃÑ· HõxÑ≤OKå~Ú. nO`À
~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO ‰õÄ_® 14(ZѶπ) ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∂Åx ˆHO„^•xfl
HÀiOk. uiy JÃãOc¡ f~å‡}Ïxfl ѨOÑ≤OK«=∞x z^ŒO|~°O
HÀ~°_»O, QÆ`«OÖ’ ѨOÑ≤# f~å‡#"Õ∞ ã¨iáÈ`«∞O^Œx ~å„+¨ì
„ѨÉèí∞`«fiO `ÕeÛ K≥ѨÊ_»O`À AÖˇ· 11–17Å =∞^茺#
[~°∞QÆ∞`åÜ«∞#∞‰õΩ#fl ~å`« ѨsHõ∆Å∞ PQÆã¨∞ì 13‰õΩ =∂~°Û_»O
[iyOk. q^•ºi÷ *ËUã‘ AÖˇ· 31# |O^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠x=fiQÍ
˜P~üZãπ PQÆã¨∞ì 5# |O^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠x=fi_»O`À W~°∞=~åæÖ’¡
PkèѨ`«º ^À~°}˜ ÃÑiyOk. z=iH˜ PQÆã¨∞ì 10# JO^Œ~°∞ Hõeã≤
|O^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠x=fi_»O`À ^•xH˜ HÍOwÅ∞ ‰õÄ_® =∞^ŒÌ`«∞
`≥ÅѨ_»O [iyOk.
J@∞ JÃãOc¡ f~å‡}O, =ÚYº=∞O„u XuÎ_ç, W@∞
L^Œº=∞O`À Hõke# ˆHO„^Œ ǨϒOâßY z=iH˜ PQÆã¨∞ì 12# 14
(ZѶπ)#∞ ~°^Œ∞Ì KÕã¨∂Î L`«Î~°∞fiÅ#∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤Ok. nO`À
`≥ÅOQÍ} HÍO„wÜ«ÚÅÖ’ Ju L`åûǨÏO ÃÑiy, ÃÇ·ÏHõ=∂O_£ÃÑ·
#=∞‡HõO ÃÑiyOk. ~år<å=∂ÅÃÑ· „_®=∂Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑÏì~°∞.
14(ZѶπ) ~°^Œ∞̉õΩ HÍO„ÔQãπ HÍ~°}=∞x ÉèÏqOz# `≥ÅOQÍ}
ã¨HõÅ[#∞Åã¨"≥∞‡#∞K«ÖÏ¡iÛO^≥=~°∞?
-_®IIl.ÅK«ÛÜ«∞º
(QÆ`« ã¨OzHõ `«~°∞"å~Ú ÉèÏQÆO)
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

15. 15 =∂iÛ, 2012
=∞O„`«∞Å∞ =ÚYº=∞O„uH˜ ^èŒ#º"å^•Å∞ K≥¿ÑÊ <≥ѨO`À PÜ«∞xfl
HõeÑ≤ PQÆã¨∞ì 16 #∞Oz |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ<Õ ã¨z"åÅÜ«∂xH˜ =zÛ
q^èŒ∞Å#∞ x~°fiiΙêÎ=∞x `å=Ú ™êfiq∞ ÉèíH˜Îx „Ѩ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
JѨʘ^•HÍ ¿Ñ~°∞‰õΩ ~år<å=∂ KÕã≤<å, WO˜ =^ŒÌ<Õ ÃѶ·à◊§#∞
K«∂ã≤ „ѨÉèí∞`åfixH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKå~°∞. JѨʘ^•HÍ PQÆã¨∞ì 15#
lÖÏ¡Ö’¡ *ˇO_® Z=~°∞ ZQÆ∞~° "ÕÜ«∂Å<åfl J<Õ g∞=∂Oã¨Ö’
L#fl „ѨÉèí∞`åfixH˜ 14(ZѶπ) ~°^Œ∞Ì K«~°º ÉÏQÍ Hõe™⁄zÛOk.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù HÍO„ÔQãπ Z"≥∞‡Ö˺Å∞, =∞O„`«∞Å∞ `«=∞ ~år<å=∂Å∞
P"≥∂kOK«∞‰õΩO>Ë<Õ `å=¸ `«=∞ ~år<å=∂efl P"≥∂kOѨ
KÕã¨∞‰õΩOÏ=∞x ˜_çÑ≤ Z"≥∞‡Ö˺Å∞ =∞_»`«¿Ñz ÃÑÏì~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë HÍO„ÔQãπ"å~°∞ ZÖÏQÀ `«=∞ ~år<å=∂efl
P"≥∂kOѨ KÕã¨∞‰õΩ<Õ ã≤÷uÖ’ ÖË~°<Õ q+¨Ü«∞O ˜_çÑ≤H˜
`≥eã≤áÈ~ÚOk. `≥ÅOQÍ} HÍOwÅ D q^èŒOQÍ Ü«¸ @~üfl
u~°QÆ_»O`À HõOQÆ∞u#fl ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘, q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂Å∞
L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å`À HõeÑ≤ ˆHO„^ŒOÃÑ· XuÎ_ç ÃÑOKåÅO>Ë,
™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡ q∞#Ǩ QÆ`«ºO`«~°O ÖË^Œx ÉèÏqOKå~Ú.
P q^èŒOQÍ ã¨"≥∞‡#∞ PQÆã¨∞ì 17 #∞Oz „áê~°OaèOKåÅx,
^•xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ PQÆã¨∞ì 8# ÃÑ<£_Ò<£ KÕÜ«∂Åx
x~°‚~ÚOKå~Ú. nxfl Ѩã≤QƘì# „ѨÉèí∞`«fiO L^Œº=∂xfl
J}z"ÕÜ«∞_®xÔH· áê~°q∞Å@s |ÅQÍÅ#∞ `≥ÅOQÍ} lÖϡʼnõΩ
ѨOÑ≤OK«_»O „áê~°OaèOzOk. `≥ÅOQÍ} JO`«Ï Ü«Ú^Œú
"å`å=~°}O U~°Ê_çOk. =∞~À "≥·Ñ¨Ù WO_»„ã≤ìÜ«∞Öò H“xûÖò`À
(ZѶπUÑ≤ã≤ã≤S) `«Ñ¨C_»∞ „ѨHõ@#efl QÆ∞Ñ≤ÊOK«_»O "≥Ú^ŒÅ∞
ÃјìOk. XHõ¯ ~ÀA |O^Œ∞`À [O@#QÆ~åÖ’¡x "åºáê~°
ã¨Oã¨÷ʼnõΩ ~°∂. 1000 HÀ@¡ #+¨ìO "å˜Å∞¡`«∞O^Œx, 2010Ö’
[iy# qq^èŒ |O^Œ∞Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ L`«ÊuÎ ~°OQÆOÖ’
20,000"ÕÅ L^ÀºQÍÅ∞, ¿ã"å~°OQÆOÖ’ 40,000 "ÕÅ
L^ÀºQÍÅ∞ HÀÖ’Ê"åeû =zÛO^Œx „ѨKå~°O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑÏì~Ú.
nO`À QÆ`« ã¨O=`«û~°O ~ÀA‰õΩ ~°∂. 530 HÀ@¡ #+¨ìO`À
"≥Ú`«ÎOQÍ ~°∂. 9,010 HÀ@¡ #+¨ìO [iy#@∞¡ ~°∂. 60 HÀ@¡
ZQÆ∞=∞`«∞Å∞ ^≥|ƒu<åflÜ«∞x P H“xûÖò `«# „ѨHõ@#Ö’
¿Ñ~˘¯#_»O [iyOk.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù ™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡ – =∞#"å~°∞ nxfl =∂iÛ 'ã¨HõÅ
[#∞Å ã¨"≥∞‡— Jx <å=∞Hõ~°}O KÕâß~°∞. D ¿Ñ~°∞Ö’<Õ ™ê~°fi„uHõ
ã¨"≥∞‡ ã≤Êiò ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. ã¨"≥∞‡‰õΩ â◊OMÏxfl
ѨÓiOKå~°∞QÍx, L^ÀºQÆ∞Ö’¡, Láê^蕺ܫÚÖ’¡, HÍi‡‰õΩÖ’¡
~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩŠѨ@¡ J#∞=∂#O LO_»<Õ LOk.
~år<å=∂efl P"≥∂kOK«∞HÀ=_»OÖ’ Ñ≤e¡ "≥ÚQÆæÅ∞ "Õã¨∞Î#fl"å~°∞,
ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡Ö’ U q^èŒOQÍ Hõeã≤ =™êÎ~å? J<Õ
J#∞=∂#O "åix "≥OÏ_çOk. P PÖ’K«#`À<Õ ã¨"≥∞‡#∞
=ÚO^Œ∞QÍ ÃãÃÑìO|~ü 6‰õΩ, `«~åfi`« 13‰õΩ "å~Ú^• "Õã¨∞HÀ=_»O
[iyOk. nxH˜ =ÚO^Œ∞ L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å *ËUã≤ PQÆã¨∞ì 28
#∞Oz `≥ÅOQÍ} lÖÏ¡Ö’¡ |ã¨∞û Ü«∂„`«#∞ x~°fiÇ≤ÏOz "≥Ú`«ÎOQÍ
L^ÀºQÆ∞efl, Láê^蕺ܫÚefl, H˜Ok™ê÷~Ú HÍi‡‰õΩefl ã¨HõÅ [#∞Å
ã¨"≥∞‡‰õΩ ã¨Oã≤^Œ∞úefl KÕâß~°∞. `≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ#<Õ UÔH·Hõ
_ç=∂O_£QÍ #QÆ~å "≥∂yOz# P ã¨"≥∞‡‰õΩ Jxfl ™ê÷~Ú
L^ÀºQÆ∞Å`À =∞^ŒÌ`«∞ ÅaèOzOk. x*ÏxH˜ P Ѩxx L^ÀºQÆ
ã¨OѶ¨∂Å *ËUã≤ HÍHõ ~å[H©Ü«∞ *ËUã≤ KÕѨÏìeûOk. ™ê~°fi„uHõ
ã¨"≥∞‡Ö’ Jk „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`«O ‰õÄ_®. „>Ë_£ Ü«¸xÜ«∞<£
^Œ$HõÊ^äŒO`À "≥Ú^ŒÅ∞ HÍ=eû# ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡ ˆH=ÅO
L^ÀºQÆ∞Å∞, Láê^蕺ܫÚÅ, HÍi‡‰õΩÅ (P~ü˜ã≤, ã≤OQƈ~}˜,
q^Œ∞º`ü `«k`«~°) ã¨"≥∞‡QÍ ~°∂áêO`«~°O K≥OkOk. Jk ˆH=ÅO
L^ÀºQÆ Éèí„^Œ`« L#fl "åiˆH Ѩiq∞u`«"≥∞ÿOk. q∞QÆ`å =~åæefl
J#QÍ k#ã¨i "Õ`«# HÍi‡‰õΩefl Éèí„^Œ`« ÖËx L^ÀºQÆ∞efl
(HÍ~„ωõΩì, P=Ùò ™ÈiûOQ∑ "≥ÚII) ZÖÏ ã¨"≥∞‡Ö’ HõÅ∞ѨÙHÀ"åÖ’
ã¨Ê+¨ì`« ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. ¿Ñ~°∞‰õΩ 'ã¨HõÅ [#∞Åx— ÃÑÏì~°∞
HÍx ™ê^èŒ~°} [#O, Ô~·`«∞Å∞, Ô~·`«∞ ‰õÄbÅ∞, J_»¤g∞k ‰õÄbÅ∞
ã¨"≥∞‡Ö’ ZÖÏ áêÖÁæ<åÖ’, áêÖÁæO>Ë "åi k#ã¨i r=`«O
ZÖÏ QÆ_»∞ѨÙHÀ"åÖ’ `≥eÜ«∞‰õΩO_® áÈ~ÚOk. JO^Œ∞ˆH ¿Ñ~°∞Ö’
'ã¨HõÅ [#∞Å∞— Jx L<åfl Jk L^ÀºQÆ∞ʼnõΩ, Láê^蕺ܫÚʼnõΩ,
HÍi‡‰õΩňH Ѩiq∞`«O HÍQÍ, ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ giH˜ =∞^ŒÌ`«∞
`≥e¿Ñ "åiQÍ, „ѨHõ@#Å∞ WKÕÛ "åiQÍ<Õ q∞yeáÈÜ«∂~°∞.
™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡Ö’ Wk Ô~O_»= `«Ñ¨C_»∞ q^è•#O ZO^Œ∞HõO>Ë
ã¨"≥∞‡ _ç=∂O_£ ~å[H©Ü«∞ _ç=∂O_£ HÍ|˜ì ~å[H©Ü«∞ áêsìÖË
ã¨"≥∞‡‰õΩ <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz, Jxfl =~åæefl, L^ÀºQÆ∞Å`À ã¨Ç¨
Jxfl =~åæÅ „Ѩ[Å∞ ã¨"≥∞‡‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞#∞ `≥ÅѨ_»O QÆ=∞<å~°›O.
nO`À ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ ÖÏc~ÚOQ∑ KÕÜ«∞_»O `«Ñ¨Ê ã¨"≥∞‡‰õΩ
ã¨fiÜ«∞OQÍ #_»Ñ¨ÖËHõ áÈÜ«∂~Ú.
J~Ú`Õ L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å *ËUã‘ TÇ≤ÏOz# ^•xHõO>Ë
Z‰õΩ¯= ã¨ÊO^Œ# H˜Ok™ê÷~Ú L^ÀºQÆ∞Å∞, Láê^蕺ܫÚÅ∞,
HÍi‡‰õΩÅ #∞Oz ~å=_»O`À ã¨"≥∞‡ ã¨∂ÊùiÎ`À ÃãÃÑìO|~ü 13
<嘈H ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ ~år<å=∂efl P"≥∂kOK«∞‰õΩ<ÕÖÏ
XuÎ_ç `Õ"åÅx L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å *ËUã‘ ÉèÏqOzOk. D
q+¨Ü«∞OQÍ L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ ÃãÃÑìO|~ü
7# ÃÇÏK«ÛiHõ#∞ ‰õÄ_® *Ïs KÕâß~Ú. D <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ ~å[H©Ü«∞
*ËUã‘ HõsO#QÆ~üÖ’ ÃãÃÑìO|~ü 12# '[#QÆ~°˚#— ¿Ñ~°∞# ÉèÏs
ã¨Éèí#∞ x~°fiÇ≤ÏOzOk. "ÕÖÏkQÍ `«~°e=zÛ# [<åxfl K«∂ã≤#
ÔHã≤P~ü 'W^Õ z=i áÈ~å@O HÍ"åÅx, á⁄~°áê@∞# D ™êi
`≥ÅOQÍ}#∞ ™êkèOK«∞HÀHõáÈ`Õ PO„^èÀà◊√§ =∞##∞ |`«Hõ
x=fi~°x— L^ÕfiQÆ Éèíi`«OQÍ =∂Ï¡_®~°∞ ‰õÄ_®! HÍx ã¨"≥∞‡
z=i ^Œâ◊ <å˜H˜, _èçb¡ Ü«∂„`«#∞ =ÚyOK«∞HÀx =zÛ# ÔHã≤P~ü
KåÖÏ HÍÅO =∞ø# =Ú„^ŒÖ’ LO_»_»O JO^Œix Pâ◊Û~°ºÑ¨~°Û_»"Õ∞

16. 16#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
HÍHõ, J<ÕHõ J#∞=∂<åʼnõΩ `åqzÛOk.
137 ã¨OѶ¨∂Å =∞^ŒÌ`«∞`À 2.40 ÅHõ∆Å =∞Ok L^ÀºQÆ∞Å`À
"≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡`À "≥Ú^Œ˜ ~À*Ë 69,000 "ÕÅ
=∞Ok (2,500 =∞Ok JkèHÍ~°∞Å`À Hõeã≤) ã≤OQƈ~}˜ 52
ÉÁQÆ∞æ QÆ#∞Ö’¡x (36 ÉÏ=ÙÅ∞, 16 LѨi`«Å) L`«ÊuÎ "≥Ú`«ÎOQÍ
xez áÈ~ÚOk. ã¨~åã¨i ~ÀA 1.5 ÅHõ∆Å @#∞flÅ ÉÁQÆ∞æ
L`«ÊuÎH˜QÍ#∞ "≥Ú^Œ˜ ~ÀA# ˆH=ÅO 30 "ÕÅ @#∞flÅ ÉÁQÆ∞æ
=∂„`«"Õ∞ L`«ÊuÎ [iyOk. 3= ~ÀA <å˜H˜ ã≤OQƈ~}˜H˜ ~°∂.
100 HÀ@¡ #+¨ìO "å˜e¡Ok. ~å¢+¨ìOÖ’x ^äŒ~°‡Öò ˆHO„^•Å‰õΩ
D QÆ#∞Å #∞OKÕ 35âß`«O ÉÁQÆ∞æ ã¨~°Ñ¶¨~å [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nO`À
^äŒ~°‡Öò q^Œ∞º`ü L`«ÊuÎ ˆHO„^•Ö’¡ ~ÀA~ÀA‰õΩ q^Œ∞º`ü L`åÊ^Œ#
Ѩ_çáÈ=_»O, ^•x „ѨÉèÏ=O`À Ѩ@ì}ÏÖ’¡, #QÆ~åÖ’¡, „QÍ=∂Ö’¡,
z=iH˜, _èçb¡, `«k`«~° ~å„ëêìÖ’¡ Jx"å~°ºOQÍ q^Œ∞º`ü HÀ`«
"≥Ú^ŒÖˇ·Ok. =ÚYºOQÍ `≥ÅOQÍ}Ö’x =º=™êÜ«∞~°OQÆO q^Œ∞º`ü
HÀ`«`À qÅqÅÖÏ_çOk. „Ѩ`åº=∂flÜ«∞ =∂~åæÅx
PÖ’zOKåeû# „ѨÉèí∞`«fiO HÍ"åÅ<Õ [Å q^Œ∞º`«∞Î#∞ L`«ÊuÎ
KÕÜ«∂ºeû#O`«QÍ L`«ÊuÎ KÕÜ«∞Hõ, =∞# Ô~·`«∞Å#∞, ã≤OQƈ~}˜
HÍi‡‰õΩÅ Hõà◊§Ö’¡ ÃјìOKåÅx K«∂ã≤Ok ‰õÄ_®!
~ÀA "åiQÍ L`«ÊuÎ HÍ=eû# 10,200 "≥∞QÍ"åòû
(659.1 q∞eÜ«∞<£ Ü«¸x@∞¡)‰õΩ QÍ#∞ ã¨"≥∞‡ "≥Ú^ŒÖˇ·# 10=
~ÀA‰õΩ q^Œ∞º`ü L`«ÊuÎ 9,700 "≥∞QÍ"åòû‰õΩ, `«~åfi`« 9,450
"≥∞QÍ"åòû‰õΩ Ѩ_çáÈ~ÚOk. nO`À 1,000 "≥∞QÍ"å@¡
q^Œ∞º`ü#∞ HÀ`« qkèOK«_»O`À `≥ÅOQÍ}Ö’x ^•^•Ñ¨Ù 30 ÅHõ∆Å
q^Œ∞º`ü P^è•~° É’~°∞ÉÏ=ÙÅ =º=™êÜ«∞O ^≥|ƒu#flk.
lÖÏ¡, `åÅ∂HÍÖ’¡x =ÚxûѨÖò =~°¯~°∞¡ ‰õÄ_® ã¨"≥∞‡Ö’
áêÖÁæ#_»O`À ZHõ¯_ç K≥`«Î JHõ¯_» xez áÈ~ÚOk. „ˆQ@~ü
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =ÚxûѨÖò ѨikèÖ’x 17 ã¨OѶ¨∂Å =ÚxûѨÖò
=~°¯~°∞¡ *ËUã‘QÍ U~°Ê_ç ã¨"≥∞‡‰õΩ kQÍ~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’x 2,100 =∞Ok ã≤|ƒOkÖ’ ÃãÃÑìO|~ü
24<å˜H˜ ˆH=ÅO 200 =∞Ok =∂„`«"Õ∞ Ǩ [~°∞ JÜ«∂º~°∞.
^•^•Ñ¨ÙQÍ 8,000QÍ L#fl ã≤|ƒOkÖ’ 90 âß`«O‰õΩ ÃÑ·QÍ
ã¨"≥∞‡Ö’ áêÖÁæ#_»O`À "≥Ú`«ÎO ¿ã=Å∞ xezáÈÜ«∂~Ú. „Ѩu<≥ÖÏ
=ã¨∂Å∞ HÍ=eû# ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’x q^Œ∞º`ü aÅ∞¡Å∞ ~°∂. 414
HÀ@¡ #∞Oz 250 HÀ@¡‰õΩ Ѩ_çáÈÜ«∂~Ú. ~å„+¨ì Ô~"≥#∂º 3
~ÀAÖ’¡<Õ ~°∂. 900 HÀ@¡ #∞Oz 1,100 HÀ@¡ #+¨ìO U~°Ê_çOk.
"≥Ú`«ÎOQÍ L^ÀºQÆ∞ÅO`å UHõ`å˜ÃÑ·H˜ (HÍO„ωõΩì, Jò
™ÈiûOQ∑`À ã¨Ç¨ ) =zÛ ã¨"≥∞‡ KÕã¨∞ÎO>Ë Láê^蕺ܫ∞ ã¨OѶ¨∂Ö’¡
Ô~O_»∞ =~åæÅ∞QÍ q_çáÈÜ«∂~°∞. PO„^èŒ „Ѩ^Õâò ¿Ñ~°∞`À L#fl
~å„+¨ì ™ê÷~Ú ã¨OѶ¨∂Å `≥ÅOQÍ}ÃÑ· ZÖÏO˜ f~å‡}O KÕÜ«∞_»O
ÖË^Œx ÉèÏqOz# H˘xfl ã¨OѶ¨∂Å ÉÏ^èŒ∞ºÅ∞ P ã¨OѶ¨∂Å #∞Oz
|Ü«∞@‰õΩ =zÛ `≥ÅOQÍ} ã¨OѶ¨∂Å∞QÍ U~°Ê_®¤~Ú. P q^èŒOQÍ
U~°Ê_ç# `≥ÅOQÍ} _ç˜ZѶπ, ˜˜ZѶπ, Ñ≤P~ü˜Ü«Ú `«k`«~°
13 ã¨OѶ¨∂Å∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ L^ÀºQÆ∞Å`À ã¨"≥∞‡‰õΩ kQÆ∞`å=∞x
<À©ã¨∞ WKåÛ~°∞. K«O„^ŒÉÏ|∞ ÖÏQÍ Ô~O_»∞ Hõà◊§ ã≤^•ÌO`«O`À
L#fl ~å„+¨ì ™ê÷~Ú 24 ã¨OѶ¨∂Å∞ ÃãÃÑìO|~ü 10 #∞Oz ã¨"≥∞‡
KÕ™êÎ=∞x <À©ã¨∞ WKåÛ~Ú. D q^èŒOQÍ "≥Ú^Œ˜ 13 ã¨OѶ¨∂Å∞
`≥ÅOQÍ} SHõº HÍ~°ºK«~°} ã¨q∞u PѶπ ©K«~üûQÍ (˜*ˇZã≤˜),
q∞QÆ`åq `≥ÅOQÍ} Láê^蕺ܫÚÅ SHõº HÍ~°ºK«~°} ã¨q∞u
(˜˜*ˇZã≤)QÍ ~°∂áêO`«~°O K≥O^•~Ú. `≥ÅOQÍ} ¿Ñ~°∞`À
L#fl ã¨OѶ¨∂ʼnõΩ ~å„+¨ì™ê÷~Ú ¿Ñ~°∞`À L#fl Láê^蕺ܫ∞ ã¨OѶ¨∂Å
*ËUã≤Å∞ ã¨Éèíº`«fiO W=fi_»O x~åHõiOK«_»O`À D Ѩi}Ï=∞O
U~°Ê_çOk.
J~Ú`Õ D q^è•#O Jxfl `≥ÅOQÍ} lÖÏ¡Ö’¡ Hõ#Ѩ_»HõáÈQÍ,
lÖÏ¡Å J=ã¨~åxfl |˜ì Láê^蕺ܫ∞ *ËUã‘Å∞ U~°Ê_®¤~Ú. D
q^èŒOQÍ ~å¢+¨ì ™ê÷~Ú Láê^蕺ܫ∞ *ËUã‘Ö’ ã¨Éèíº`«fiO ^˘~°Hõx
`≥ÅOQÍ} _ç˜ZѶπ HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’ ã¨Éèíº`«fiO ^˘~°HõQÍ, ~å„+¨ì
™ê÷~Ú ã¨OѶ¨∞OÖ’ ã¨Éèíº`«fiO á⁄Ok# ˜_ç˜ZѶπ‰õΩ HõsO#QÆ~ü
Láê^蕺ܫ∞ *ËUã‘Ö’ ™ê÷#O ÅaèOK«ÖË^Œ∞.
D `«`«OQÍxH˜ =ÚO^Œ∞ [iy# H˘xfl ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ ‰õÄ_®
D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ Ñ¨iQÆ}Ö’H˜ fã¨∞HÀ"åe. 24 Láê^蕺ܫ∞
ã¨OѶ¨∂Å`À U~°Ê_ç# Láê^蕺ܫ∞ *ËUã‘ PQÆã¨∞ì 3# WOk~åáê~ü¯
^ŒQÆæ~° Láê^蕺ܫ∞ QÆ~°˚##∞ U~°Ê@∞ KÕã≤Ok. D QÆ~°˚#Ö’
=∂Ï¡_®Åx =zÛ# Z„~°Éˇe¡ ^ŒÜ«∂Hõ~ü~å=Ù#∞ Láê^蕺ܫÚÅ∞
=∂Ï¡_»hÜ«∞Hõ áÈ=_»O`À PÜ«∞# "≥#∞uiy áÈÜ«∂~°∞. K«∞Hͯ
~å=∞Ü«∞º‰õΩ ‰õÄ_® J^Õ Ñ¨iã≤÷u U~°Ê_çOk. J~Ú`Õ PÜ«∞#
Jã¨Öˇ·# `≥ÅOQÍ} "åk#x „ѨHõ˜OK«∞HÀ=_»O`À PÜ«∞#‰õΩ
=∂Ï¡_Õ J=HÍâ◊O ^˘iH˜Ok. J~Ú<å K«∞Hͯ~å=∞Ü«∞ºÃÑ·
q=∞~°≈Å∞ KÕâß~°∞. Ü«¸˜ZѶπ JÉèíºi÷QÍ ÔQez# K«∞Hͯ ~å=∞Ü«∞º
Z"≥∞‡bû Ѩ^ŒqH˜ ~år<å=∂ KÕÜ«∞‰õΩO_® ZÖÏ `≥ÅOQÍ} "åk
J=Ù`å_»x „ѨtOKå~°∞. P QÆ~°˚#‰õΩ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞OQÍ PQÆã¨∞ì
21# `≥ÅOQÍ} ¿Ñ~°∞`À U~°Ê_ç# 13 ã¨OѶ¨∂Å∞ =∞~À Láê^蕺
QÆ~°˚#‰õΩ J^Õ WOk~åáê~ü¯ ^ŒQÆæ~° U~åÊ@∞ KÕÜ«∞QÍ "≥Ú^Œ˜
QÆ~°˚# Hõ<åfl‰õΩ =zÛ# Láê^蕺ܫÚÅ Hõ#fl JkèHõ ã¨OYºÖ’ D
QÆ~°˚#‰õΩ Láê^蕺ܫÚÅ∞ Ǩ [~°∞ HÍ=_»O QÆ=∞<å~°›O. D q^èŒOQÍ
`≥ÅOQÍ} x<å^ŒO`À |Ü«∞@‰õΩ =zÛ# ã¨OѶ¨∂Å Láê^蕺ܫÚÅ
ã¨OYº JkèHõOQÍ LO_»_»O`À =∞O^Œ∞QÍ U~°Ê_ç# Láê^蕺 *ËUã‘
x~å‡}O Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ =∂iOk.
P q^èŒOQÍ ^•^•Ñ¨ÙQÍ ÅH∆Í Uɡ·"ÕÅ =∞Ou „ѨÉèí∞`«fi, lÖÏ¡
Ѩi+¨`ü Z~Ú_≥_£ Láê^蕺ܫÚÅ∞ ÉϺ#~ü U^≥·<å ã¨"≥∞‡Ö’H˜
=∂„`«O kQÆ_»O [iyOk. P q^èŒOQÍ ÃãÃÑì|O~ü 16 <嘈H
L^ÀºQÆ∞Å∞, ã≤OQƈ~}˜ HÍi‡‰õΩÅ∞, Láê^蕺ܫÚÅ∞ Hõeã≤
^•^•Ñ¨ÙQÍ 4 ÅHõ∆Å =∞Ok ã¨"≥∞‡Ö’ K«∞~°∞‰õΩQÍ áêÖÁæ<åfl~°∞.

17. 17 =∂iÛ, 2012
gi`À áê@∞QÍ `≥ÅOQÍ} lÖÏ¡Ö’¡x 11"ÕÅ „ÃÑ·"Õ@∞ áê~î°âßÅÅ,
[O@#QÆ~åÖ’¡x 1800 „ÃÑ·"Õ@∞ áê~î°âßÅÅ HÍ~åºK«~°}
ã¨q∞uÅ∞ ÃãÃÑìO|~ü 16, 17 `ÕnÅÖ’ ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡‰õΩ
=∞^ŒÌ`«∞QÍ |O^Œ∞#∞ áê˜Oz, ÃãÃÑìO|~ü 19 #∞Oz „ÃÑ·"Õ@∞
Ü«∂[=∂<åºÅ Láê^蕺ܫÚÅ∞ ‰õÄ_® ã¨"≥∞‡Ö’ ÉèÏQÆ™êfiq∞
JÜ«∂º~°∞. [O@#QÆ~åÅÖ’x H˘xfl áê~î°âßÅÅ∞ ÃãÃÑìO|~ü
19–25 =~°‰õΩ L^ŒÜ«∞O „`≥·=∂ã≤Hõ ѨsHõ∆efl x~°fiÇ≤ÏOz 26
#∞Oz ã¨"≥∞‡Ö’H˜ kQÍÅx ÉèÏqOz<å, L^Œº=∞ L^èŒ$ux K«∂ã≤
P PÖ’K«##∞ =∂#∞H˘x ÃãÃÑìO|~ü 20 #∞Oz ‰õÄ_® ã¨"≥∞‡Ö’
áêÖÁæ#_»O [iyOk. WO^Œ∞Ö’ ¿Ñ~°∞ "≥∂ã≤# Ѩa¡H± ã¨∂¯à◊√§
‰õÄ_® L<åfl~Ú. P q^èŒOQÍ „ÃÑ·"Õ@∞ Ü«∂[=∂<åºÅÜ«∂Ö’¡
ѨxKÕ¿ã ^•^•Ñ¨Ù ÅHõ∆=∞Ok Láê^蕺ܫÚÅ∞ ã¨"≥∞‡Ö’
áêÖÁæ#_»O`À áê~î°âßÅÅhfl =¸`« Ѩ_®¤~Ú. H˘xfl áê~î°âßÅÅ∞
^Œã¨~å ÃãÅ=ÙÅ∞ „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º^•HÍ (ÃãÃÑìO|~ü 27) ÃãÅ=Ùefl
„ѨHõ˜OKå~Ú. P x~°‚Ü«∂xH˜ „Ѩ^è•# HÍ~°}O, ÃãÃÑìO|~ü 19
#∞OKÕ P~ü˜ã≤ HÍi‡‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ã¨"≥∞‡‰õΩ kQÆ∞`«∞<åfl~°x
`≥Å=_»O`À ã≤© |ã¨∞ûÅ W|ƒOk ^Œ$ëêìº JÖÏO˜ x~°‚Ü«∞O
fã¨∞HÀ=_»O [iyOk.
JÖψQ ™È+¨Öò "≥ÖòÃѶ~ü, „>ˇÿ|Öò "≥ÖòÃѶ~ü, aã≤ ã¨OˆH∆=∞ `«k`«~°
Ô~ã≤_≥x¬Ü«∞Öò áê~î°âßÅÅ∞, HÍÖËrʼnõΩ ã¨O|OkèOz# =¸_»∞
ã¨OѶ¨∂Å∞ ‰õÄ_® *ËUã≤QÍ =∂i ÃãÃÑìO|~ü 13 #∞Oz ã¨"≥∞‡
KÕ™êÎ=∞x <À©ã¨∞#∞ W=fiQÍ „ѨÉèí∞`«fiO ~å¢+¨ìOÖ’ L#fl "≥Ú`«ÎO
ã¨Oã¨÷efl Z™ê‡ H˜OkH˜ `≥™êÎ#x ɡkiOzOk. J~Ú<å
ã¨O|Okè`« Láê^蕺ܫÚÅO^Œ~°∞ ã¨"≥∞‡Ö’ ÉèÏQÆ™êfiq∞ JÜ«∂º~°∞.
=∞~À "≥·Ñ¨Ù =ÚxûѨÖò ã≤|ƒOk, áêiâ◊√^Œú ã≤|ƒOk,
"å@~ü=~ü¯û ã≤|ƒOk, _ç™ê¯O ã≤|ƒOk, ã≤qÖò ã¨ÃÑ·¡ ã≤|ƒOk
"≥Ú`«ÎOQÍ ã¨"≥∞‡Ö’ áêÖÁæ<åfl~°∞. "åi`À áê@∞QÍ ÃãÃÑìO|~ü
16 #∞O_ç Ãã„Hõ>ËiÜÕ∞ò ã≤|ƒOk ‰õÄ_® ã¨"≥∞‡‰õΩ kQÆ∞`å=∞x
<À©ã¨∞xzÛ, Éè’[# q~å=∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡‰õΩ
=∞^ŒÌ`«∞QÍ x~°ã¨# „Ѩ^Œ~°≈#Å∞ KÕâß~°∞.
ã¨HõÅ[#∞Å ã¨"≥∞‡‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞QÍ `≥ÅOQÍ} Ѷ≤eO KåO|~üû
WzÛ# Ñ≤Å∞Ѩ٠"Õ∞~°‰õΩ `≥ÅOQÍ}Ö’x 450 ã≤x=∂Ǩ à◊√§,
ÃãÃÑì|O~ü 14, 15= `ÕkÅÖ’ |O^Œ∞#∞ áê˜OKå~Ú. ~å[H©Ü«∞
*ËUã‘ ÃãÃÑìO|~ü 18# ~°Ç¨Ï^•~°∞Å kQƃùO^è•xH˜ Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ~Ú.
nO`À ɡOÉËÖˇuÎ# H˜~°}ü ã¨~å¯~ü ã¨"≥∞‡#∞ U q^èŒOQÍ<≥·<å
qzÛù#flO KÕÜ«∂Åx Z`«∞ÎQÆ_»Å∞ "Õã≤ U„Ñ≤Öò 13, 2011#
q_»∞^ŒÅ KÕã≤# <À=~ü¯ – <À¿Ñ 177 r"À#∞ (ã¨Ç¨ Ü«∞ x~åHõé
<ÕѨ^䌺O`À q_»∞^ŒÖˇ· U„Ñ≤Öò 18# `å`å¯eHõOQÍ xeÑ≤
"ÕÜ«∞|_ç#) YzÛ`«OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx Jxfl lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°¡‰õΩ
ÃãÃÑìO|~ü 8#<Õ (<≥O. 27200/Zãπ_»|∂¡º, 1/U@∞) P^ÕâßÅ#∞
WzÛOk. L^ÀºQÆ∞Å∞ ^•xfl MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® ã¨"≥∞‡‰õΩ
kQÆ_»O`À k‰õΩ¯`ÀK«x „ѨÉèí∞`«fiO =ÚYº"≥∞ÿ# 38 âßYefl
J`«º=ã¨~° ã¨sfiã¨∞Å H˜O^Œ „ѨHõ˜Oz Z™ê‡ K«Ïìxfl ‰õÄ_®
„ѨÜ≥∂yOKåÅx ÉèÏqOzOk. P~ÀQƺâßY, „ˆQ@~ü ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
=ÚxûѨÖòâßY, ã≤qÖò ã¨ÃÑ·¡, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ "å@~ü É’~°∞¤, Jxfl
„áêO`åÅ _ç㨯O, áêiâ◊√^Œú âßY, ã≤OQƈ~}˜ ÖÏO˜ âßYÅ∞
JO^Œ∞Ö’ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#q. „ѨÉèí∞`«fi ɡkiOѨÙʼnõΩ L^ÀºQÆ∞Å∞
ÖÁOQÆHõ áÈQÍ =∞iO`« L^èŒ$`«OQÍ ã¨"≥∞‡#∞ H˘#™êyOKå~°∞.
<À©ã¨∞ WzÛ# „ѨHÍ~°O ÃãÃÑìO|~ü 18 J~°÷~å„u #∞Oz
P~ü˜ã≤ HÍi‡‰õΩÅ∞ ã¨"≥∞‡Ö’H˜ kQÍ~°∞. nO`À `≥ÅOQÍ} lÖÏ¡Ö’x
Jxfl _çáÈʼnõΩ `åàÏÅ∞ Ѩ_»QÍ ^•^•Ñ¨Ù 12,000 |ã¨∞ûÅ∞
_çáÈÖ’¡<Õ LO_çáÈÜ«∂~Ú. [O@#QÆ~åÖ’¡x 2,500 |ã¨∞ûÅ∞
~À_»¡ÃÑ·H˜ ~åxã≤÷u U~°Ê_çOk. nO`À "≥Ú^Œ˜ ~À*Ë P~ü˜ã≤H˜
~°∂. 8 HÀ@¡ #+¨ìO "å˜e¡#@∞¡ P~ü˜ã≤ ZO._ç. „Ѩ™ê^£~å=Ù
`≥eáê~°∞. `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’x ^•^•Ñ¨Ù 67,000QÍ L#fl
HÍi‡‰õΩÅ∞ *ÏfÜ«∞, ~år"£ ~°Ç¨Ï^•~°∞efl kQƃO^èŒO KÕâß~°∞.
„ѨÉèí∞`«fiO ã¨"≥∞‡ [~°QÆ_»O ÖË^Œx, |ã¨∞ûÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞x,
=ÚYºOQÍ J^≥Ì|ã¨∞efl `≥zÛ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ ã≤© |ã¨∞ûÖÏ¡QÍ
u¿ÑÊ „Ѩܫ∞`«flO KÕã≤Ok. „ÃÑ·"Õò „_≥·=~°¡`À H˘xfl |ã¨∞ûefl
#_çÑ≤OzOk. P q^èŒOQÍ #_çÑ≤# XHõ |ã¨∞û ÃãÃÑìO|~ü 21#
Ѷ≤eO#QÆ~ü ^ŒQÆæ~° P’#∞ _èôH˘@ì_»O`À =∞ÖË¡â◊O J<Õ „_≥·=~ü
=∞~°}˜OKå_»∞. ^•O`À „ѨÉèí∞`«fiO H˘O`« "≥#Hõ_»∞QÆ∞ "Õã≤Ok.
P `«~åfi`« ‰õÄ_® P~ü˜ã≤ ã¨"≥∞‡ qzÛù#fluH˜ J<ÕHõ ‰õΩ„@efl
ѨxflOk.
gi`À áê@∞QÍ ÃãÃÑìO|~ü 19 #∞Oz q^Œ∞º`ü HÍi‡‰õΩÅ∞,
Ãã„Hõ>ËiÜÕ∞ò L^ÀºQÆ∞Å∞, „ˆQ@~ü ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ L^ÀºQÆ∞Å∞
ã¨"≥∞‡Ö’H˜ kQÍ~°∞. Jxfl =~åæÅ L^ÀºQÆ∞Å∞ ã¨"≥∞‡‰õΩ kQÆ_»O`À
„ѨÉèí∞`«fi Ü«∞O„`åOQÆO #_»Ñ¨_»O Hõ+¨ì™ê^茺"≥∞ÿOk. il¿ãì+¨<£,
~å"å}Ï âßY `«k`«~° âßYeflOz ~ÀA"åiQÍ ~å=eû# Ô~"≥#∂º
^•^•Ñ¨Ù ~°∂. 400 HÀ@∞¡ Y*Ï<å‰õΩ ~å‰õΩO_® áÈ~ÚOk. Jxfl
=~åæÅ „Ѩ[Å∞, ‰õΩÅ ã¨OѶ¨∂Å∞, "åºáê~° =~åæÅ∞, ÃÑ„’Å∞
|O‰õΩÅ∞, „ÃÑ·"Õ@∞ áêi„âßq∞Hõ ã¨Oã¨÷Å∞ ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡‰õΩ
=∞^ŒÌ`«∞ `≥Å∞ѨÙ`«∂ ~åºbÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOz, „ѨÉèí∞`«fi, ~å[H©Ü«∞
<åÜ«∞‰õΩÅ k+≤ì ÉÁ=∞‡efl `«QÆÅɡ@ì_»O KÕâß~Ú.
uiy ã¨"≥∞‡‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞QÍ ÃãÃÑìO|~ü 24, 25ÅÖ’ 48
QÆO@Åáê@∞ Ô~·à◊§ ~ÀHÀ‰õΩ ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘ Ñ≤Å∞ѨÙxzÛOk.
nxH˜ `À_»∞QÍ XHõ ~ÀA =ÚO^Œ∞ J#QÍ ÃãÃÑìO|~ü 23, 24ÅÖ’
P’Å |O^£‰õΩ Ñ≤Å∞ѨÙx=fi_»O`À [O@#QÆ~åÅ`À ã¨Ç¨
`≥ÅOQÍ}Ö’x ^•^•Ñ¨Ù 5 ÅHõ∆Å P’Å∞ ZHõ¯_çHõHõ¯_»
xezáÈÜ«∂~Ú. J^Õ ÃãÃÑìO|~ü 24# `≥ÅOQÍ} "åºÑ¨ÎOQÍ
ÃãÅ∂<£û |O^Œ∞#∞ áê˜OKå~Ú. QÆ`« Ô~·Öò ~ÀHÀ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’
LOzH˘x Ô~·ÖËfi Éèí„^Œ`« ã≤|ƒOk, _çlÑ≤ k<Õ+πÔ~_ç¤ D ™êi

18. 18#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞ HÍ~°∞ʼnõΩ f„= ã¨fi~°O`À ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ *Ïs KÕâß~°∞.
Ô~·ÖËfi Éèí„^Œ`å K«@ìO „ѨHÍ~°O ˆHã¨∞efl ÃÑ@ì_»O, JÔ~ã¨∞ìefl ‰õÄ_®
KÕÜ«∞_®xH˜ "≥#∞HÍ_»=∞x „ѨHõ˜OKå~°∞. ɡkiOѨÙʼnõΩ ÖÁOQÆx
~å[H©Ü«∞ *ËUã‘ „Ѩ}ÏoHõ |^ŒúOQÍ Ô~·Öò ~ÀHÀ‰õΩ ~°∂ѨHõÅÊ#
KÕã≤ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# 24 ˆHO„^•Å#Ω QÆ∞iÎOz „Ѩu ˆHO„^•xH˜ XH˘¯
ZOZÖòZ#∞ W<£Kås˚QÍ Ãјì Ô~·Öò ~ÀHÀ#∞ q[Ü«∞=O`«O
KÕÜ«∂Åx Ñ≤Å∞Ѩ٠xzÛOk. ^•O`À ^ŒH˜∆}=∞^茺 Ô~·ÖËfi QÆ`«OÖ’
ÖÏQÍ<Õ ~å[^è•xÖ’x ZOZO˜ Ô~·à◊§`À áê@∞QÍ 58 ZH±û„ÃÑãπ
Ô~·à◊√§ ~°^Œ∞Ì KÕã≤Ok. 55 Ô~·à◊§#∞ ^•i=∞o§OzOk. 8 Ô~·à◊§
ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∂~°∞Ê KÕã≤Ok. J~Ú<å áÈbã¨∞Å XuÎ_ç`À H˘xfl
Ô~·à◊§#∞ #_»áêÅx „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ "ÕÖÏkQÍ Hõke# L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞,
„Ѩ[Å∞, q^•º~°∞÷Å∞, _®fi„HÍ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ ZHõ¯_çHõ¯_» Ô~·Öò ѨÏìÅÃÑ·
~À[O`å ɡ·Ï~ÚOKå~°∞. `≥ÅOQÍ} "åºÑ≤`«OQÍ =O^ŒÖÏk
=∞Okx JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞. L^ÀºQÆ∞ÅÃÑ·, Láê^蕺ܫÚÅÃÑ· ˆHã¨∞efl
|<å~ÚOKå~°∞. HÀÏ¡k ~°∂áêÜ«∞Å #+¨ìO ˆ~ÖËfi‰õΩ [iyOk.
L^Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ· Ãјì# ˆHã¨∞efl H˘xfl H˘˜ì"ÕÜ«∞QÍ, =∞iH˘xfl
WѨʘH˜ H˘#™êQÆ∞`«∞<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ P Ô~O_»∞
~ÀAÅ Ô~·Öò~ÀHÀ XHõ JѨÓ~°fi Ѷ¨∞@ìOQÍ q∞yeáÈ~ÚOk.
ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞QÍ Jxfl „áêO`åÖ’¡ ^èŒ~åflÅ∞,
Ñ≤ÔH˜OQÆ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·<å~Ú. nH∆Í ta~åÅ∞ L^Œº=∞HÍ~°∞Å`À
xO_ç áÈÜ«∂~Ú. ÃãÃÑìO|~ü 22# #∂º_≥"≥∂„Hõã‘ Y=∞‡OÖ’
áÈ~°∞ QÆ~°˚# ¿Ñ~°∞# |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨Éèí#∞ x~°fiÇ≤ÏOzOk. P ã¨Éèí#∞
Ǩ [~°∞ HÍ=eû# ˆHã‘P~ü "≥·~°Öò Ѷ‘=~ü`À Ǩ [~°∞ HÍÖË^Œx
`≥Å∞ѨQÍ, ǨÏs+π~å=Ù, ˆH©P~ü, „ÏѶ≤H± ã¨=∞㨺Å`À Ǩ [~°∞
HÍÖË^Œx `≥Å∞Ѩ_»O J<ÕHõ J#∞=∂<åʼnõΩ `åqzÛOk. `≥Å¡"åi
ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£ QÆ<£áê~ü¯ =^ŒÌ LxH˜HÀã¨O Ãјì# Ñ‘P~ü©Ü«¸
ã¨Éèí‰õΩ ˆHâ◊=~å=Ù, ˜. ~å[Ü«∞º, á⁄#flO „ѨÉèÏHõ~ü, P~ü.
^•"≥∂^Œ~üÔ~_ç¤ `«k`«~°∞Å∞ =∂Ï¡_®~°∞. ˆHâ◊=~å=Ù =∂Ï¡_»∞`«∂
~åÉ’ÜÕ∞ JHÀì|~ü 2 <å˜H˜ `≥ÅOQÍ}#∞ ™êkèOK«∞HÀHõ áÈ`Õ
H˜~°}ü ã¨~å¯~ü#∞ ‰õÄÅ ^À™êÎ=∞x „ѨHõ˜OKå~°∞. |Ǩïâ◊ WѨC_®
=∂@efl J#ÖË^Œx ‰õÄ_® JOÏ~°∞. Hõhã¨O _çÃãO|~ü 5#
K«O„^ŒÉÏ|∞ „Ѩ"Õâ◊Ãјì# Jqâßfi㨠f~å‡}ÏxH˜ =∞^ŒÌ`«∞ `≥eÑ≤<å
ˆHâ◊=~å=Ù =∂@ʼnõΩ J~°÷=ÚO_Õk. J^Õ ã¨^Œã¨∞ûÖ’ HÀ^ŒO_»~åO
=∂Ï¡_»∞`«∂ =Ú=∞‡~°OQÍ L^Œº=∂xfl 'LѨC ã¨`庄QÆǨÏO—
`«~°Ç¨ Ö’ #_»∞ѨÙ`å=∞x „ѨHõ˜OKå_»∞.
XHõ"≥·Ñ¨Ù ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡ ~ÀA ~ÀA‰õΩ L^èŒ$`«OQÍ =∂i
ÃãÃÑìO|~ü 30 <å˜H˜ 18= ~ÀA‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl ˆHO„^Œ
„ѨÉèí∞`«fiOÖ’ K«Å#O ÖËHõáÈQÍ `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπÖ’ H˜OK≥`«∞Î
=∂~°∞Ê ÖËHõáÈ=_»O`À L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å *ËUã‘Ö’ PO^Àà◊#
"≥Ú^ŒÖˇ·Ok. Hõeã≤ =ã¨∞Î#fl Jxfl =~åæÅ#∞ =∞iO`«QÍ =∞"Õ∞HõO
KÕã¨∂Î Pi÷Hõ kQƃO^èŒO"≥·Ñ¨Ù, ~°"å}Ï#∞ ã¨ÎOaèOѨ KÕ¿ã "≥·Ñ¨Ù
=ӺǨÏ~°K«# KÕÜ«∂eû# ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘ L^•~°"å^ŒO`À, ã¨"≥∞‡
L^ÀºQÆ∞Å ÉÏ^茺`«QÍ ÉèÏqOK«_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃјìOk. L^ÀºQÆ∞ʼnõΩ
^è≥·~åºxfl ÃÑOá⁄OkOKåeûOk áÈ~Ú ©P~üZãπ XO>ˇ`«∞Î
Z`«∞ÎQÆ_»Å#∞ "Õã¨∂Î W`«~° ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘Å#∞ HõÅ∞ѨÙHÀ‰õΩO_®<Õ
_èçb¡H˜ áÈ"åÅ<Õ „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ ~°∂ѨHõÅÊ# KÕã¨∞‰õΩOk.
`≥ÅOQÍ}"å^ŒO [O@#QÆ~åÖ’¡ J#∞‰õΩ#flO`«QÍ ÖË^Œx
ã¨"≥∞ÿHõº"å^Œ∞Å∞ KÕã¨∞Î#fl `«Ñ¨C_»∞ „ѨKå~åxfl uÑ≤Ê H˘@ì_®xHõx
ÃãÃÑìO|~ü 30# [O@#QÆ~åÅ |O^£‰õΩ ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘
Ñ≤Å∞ѨÙxzÛ<å c*ËÑ‘, ^•x J#∞|O^èŒ q^•ºi÷ ã¨Oã¨÷ ZaqÑ≤`À
Hõeã≤ |O^Œ∞#∞ q[Ü«∞=O`«O KÕ~ÚOzOk. ZѨC˜ÖψQ
ZOZO˜ Ô~·à◊√§, ã≤x=∂Ǩ à◊√§, "åºáê~° ã¨Oã¨÷Å∞, ÃÑ„’Å∞
|OH±Å∞ |O^Œ∞#∞ áê˜OK«QÍ, ZѨC_»∂ ÖËx q^èŒOQÍ D ™êi
ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ ëêÑ≤OQ∑ =∂Öòû‰õÄ_® +¨@~°∞û#∞ =¸ã≤"Õã≤ |O^Œ∞‰õΩ
ã¨Ç¨ÏHõiOKå~Ú.
ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡ – _èçb¡ <å@H©Ü«∞ Ѩi}Ï=∂Å∞
QÆ`« 18 ~ÀAÅ∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡ f~°∞
`≥#∞flefl ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘, L^ÀºQÆ *ËUã‘, ã≤OQƈ~}˜, q^Œ∞º`ü
HÍi‡‰õΩÅ, q^•º~°∞÷Å L^Œº=∞ Ѩ˜=∞#∞ ZѨʘHõѨC_»∞ xѶ¨∂
=~åæÅ ^•fi~å `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞#fl ÃÇ·ÏHõ=∂O_£ _èçb¡Ö’ <å@H©Ü«∞
Ѩi}Ï=∂ÅH˜ NHÍ~°O K«∞˜ìOk. `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ ™ê#∂‰õÄÅ
"≥·Yix „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î<Õ, ã¨"≥∞‡‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞ `≥Å∞ѨÙ`«∞#fl ~å[H©Ü«∞
áêsìÅ, =ÚYºOQÍ `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ<åÜ«∞‰õΩÅÃÑ· F Hõ<Õflã≤Ok.
Ô~O_»∞ =~åæÅ∞QÍ peáÈ~Ú# `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ _èçb¡ ˆHO„^ŒOQÍ
ZOÑ≤Å |$O^ŒO ÖÏc~ÚOQ∑ XHõ "≥·Ñ¨Ù [~°Ñ¨QÍ =∞O„`«∞Å∞,
Z"≥∞‡Ö˺Å∞ H˜~°}ü ‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤H˜ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∂Î<Õ, _èçb¡Ö’ Hõ#Ѩ_»∞`«∂,
`å=¸ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O Jkèëêì<åxfl XÑ≤ÊOKÕ „Ѩܫ∞`«flOÖ’
L#fl@∞¡ L^Œº=∞HÍ~°∞ʼnõΩ ã¨OˆH`åÅ#∞ JOkOK«_»O "≥Ú^ŒÅ∞
ÃÑÏì~°∞.
P <ÕѨ^䌺OÖ’<Õ ÃãÃÑìO|~ü 30# ™ÈxÜ«∂QÍOnè J^茺Hõ∆`«#
=∞<£"≥∂ǨÏ<£ ã≤OQ∑ x"åã¨OÖ’ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞O
K«iÛOK«_®xHõx 'HÀ~ü— Hõq∞© ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿOk. Ô~O_»∞ <≥ÅÅ∞QÍ
ã‘=∂O„^èŒ, `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩÅ`À Hõeã≤ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OQÍ
Jaè„áêÜ«∂efl ¿ãHõiOz# QÆ∞ÖÏO#c P*Ï^£ `«# 50 ¿ÑrÅ
x"ÕkHõ#∞ P ã¨=∞"ÕâßxH˜ =ÚO^Œ∞ ™ÈxÜ«∂QÍOnèH˜ JOkOz
^•^•Ñ¨Ù 20 xq∞ëêÅ∞ =∂Ï¡_»_»O [iyOk. P x"ÕkHõÖ’
U=ÚO^À `≥eÜ«∞^Œ∞QÍx, [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡
„ѨÉèÏ=O`À '`≥ÅOQÍ} W=fi_»O `«Ñ¨Ê =∞~À =∂~°æO ÖË^Œx—
PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê#@∞¡ "å~åÎ Hõ^äŒ<åÅ∞ =KåÛ~Ú. HÀ~ü Hõq∞©
ã¨=∂"Õâ◊O `«~åfi`«, Ü«¸Ñ‘U q∞„`« ѨH∆ÍÅ`À =∂Ï¡_Õ ÉÏ^茺`«#∞
QÆ∞ÖÏO#c P*Ï^£`À áê@∞ JǨÏ=∞‡^£ Ѩ>ËÖò‰õΩ JѨÊyOz#@∞¡
`≥eã≤Ok.

19. 19 =∂iÛ, 2012
WO`« `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_»
`≥ÅOQÍ}ωõΩ =ºuˆ~HõOQÍ D PO„^èŒ =Å㨠„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ KÕ¿ã
U "≥∂™êxfl PѨÖË^Œ∞. ~°OQÆ∞ =∂~ÀÛ, ~°∂ѨO =∂~ÀÛ, "åã¨#
=∂~ÀÛ "≥∂™êÅ K«i„`«#∞ J^Õ q^èŒOQÍ H˘#™êyã¨∞Î<åfl~°∞.
ã‘=∂O„^èŒ áêʼnõΩÅ∞ `«Å∞K«∞‰õΩO>Ë `≥ÅOQÍ} =ºuˆ~HõOQÍ
U"≥∞ÿ# KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. ''^Œ∞_»∞¤ L<Àfl_ç^Õ |éË]—— J#fl K«O^ŒOQÍ
LOk. ѨiáêÅ# =º=ã¨÷ "åà◊§ KÕ`«∞Ö’¡<Õ LOk HÍ|˜ì Jk
ã¨∞ÅÉèíO ‰õÄ_®. `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O qã≤i# KåÖÏ ã¨"åà◊§
#∞O_ç K«i„`« á⁄_»∞QÆ∞# "å~°∞ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl QÆ∞}áê~îåÅ∞ ‰õÄ_®
Uq∞ ÖË=Ù. WѨʘ =~°‰õΩ xOÑ≤# L^ÀºQÍÖ’¡ `≥ÅOQÍ}ωõΩ
J<åºÜ«∞O [iyO^Œx QÆQÀæÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞O>Ë, =ÚK«Û@QÍ 36
l.F.,#∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞, =∞m§ _ç=∂O_£ KÕ¿ãÎ 610
l.F.,#∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤ J^èŒ:áê`åàÏxH˜ `˘Hõ¯#∂QÆÅ~°∞. XHõ
‰õΩ„@#∞ =∞#O J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<ÕÖ’QÍ<Õ =∞~À H˘`«Î ‰õΩ„@‰õΩ
`≥~°fÜ«∞QÆÅ~°∞. J@∞=O˜ L^ŒÇ¨Ï~°}Ö’ XHÍ<˘Hõ JOâ◊"Õ∞
"≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊√§. ã‘=∂O„^èŒ áêʼnõΩÅ∞ UHõOQÍ xOѨɒÜÕ∞
L^ÀºQÍÅ∞ ã‘=∂O„^èŒ „áêO`«O "åiH˜ ^ŒH˜¯OK«∞HÀ=_®xH˜
`«=∞‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# x|O^èŒ#Å∞ ~°∂á⁄OkOKÕ ã¨iH˘`«Î
‰õΩ„@‰õΩ `≥~°ÖËáê~°∞. P ‰õΩ„@#∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ J=∞Å∞
KÕÜ«∞_®xH˜ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞É’`«∞#fl"Õ "≥∂_»Öòã¨∂¯à◊√§.
~å„+‘ìÜ«∞ =∂^茺q∞Hõ tHõ∆ JaèÜ«∂<£ (P~ü.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.U)
H˜O^Œ =∞#O ~å„+¨ìOÖ’ ˆHO„^èŒ „ѨÉèí∞`«fiO 700 "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§#∞
U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜ Ѩ^äŒHõO ã≤^ŒúO KÕã≤Ok. JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ
~åÉ’ÜÕ∞ 2012%``íí%13 q^•º ã¨O=`«û~°OÖ’ =∞#
~å„+¨ìOÖ’ 355 ã¨∂¯à◊§#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ~°OQÆO
ã≤^Œú"≥∞ÿOk. Páê~î°âßÅÖ’¡ ѨxKÕÜ«∞_®xH˜ 355 „Ñ≤xûáêÖòû,
2,130 ˜.l.˜(„>ˇÿ<£¤ „QÍ_»∞ºÜÕ∞ò ©K«~ü), 4,615
Ñ≤.l.˜(áÈã¨∞ì „QÍ_»∞ºÜÕ∞ò ©K«~ü)áÈã¨∞ìÅ#∞ xOѨ_®xH˜
<À˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ WzÛÜ«Ú#flk. WHõ¯_ç =~°‰õΩ Hõ^äŒ ÉÏQÍ<Õ L#flk.
ÃÑ· áÈã¨∞ìÅÖ’ „Ñ≤xûáêÖò áÈã¨∞ìÅ#∞ ~å„+¨ì ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞QÍ,
˜.l.˜., =∞iÜ«Ú Ñ≤.l.˜., áÈã¨∞ìÅ#∞ *’#Öò ™ê÷~Ú
áÈã¨∞ìÅ∞QÍ „ѨHõ˜OK«_»OÖ’<Õ D PO„^èŒ =Å㨠„ѨÉèí∞`«fiO
Ü≥ÚHõ¯ Jã¨Å∞ ѨHõ∆áê`«O ^•yL#flk. WHõ¯_Õ ~å„+¨ìѨu
L`«Î~°∞fiÅ∞ `«∞OQÆÖ’ `˘Hõ¯|_®¤~Ú. 1969Ö’ =zÛ# „Ѩ`ÕºHõ
`≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì L^Œº=∞O ~å[H©Ü«∞ q„^ÀǨ xH˜
QÆ∞iHÍ=_»O =Å¡ 369 =∞Ok q^•º~°∞÷eflHÀÖ’Ê_»"Õ∞ HÍ^Œ∞,
1919Ö’ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O „Ѩ`ÕºHõOQÍ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_ç,
`≥ÅOQÍ}ÏÃÑ· ÉèÏ~°`«^Õâ◊O ^Œ∞~å„Hõ=∞} [iÑ≤ ^•xfl
P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fl J#O`«~°O J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# ~å*ϺOQÆOÖ’
~å*ϺOQÆ „ѨuѨuÎx á⁄Ok# =Úb¯ x|O^Œ#Å#∞ ‰õÄ_®
`≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O HÀÖ’Ê~ÚOk. D q^èŒOQÍ =Úb¯
x|O^èŒ#efl ~°^Œ∞Ì KÕ¿ã „Hõ=∞=ÚÖ’ 1975Ö’ 32= ~å*ϺOQÆ
ã¨=~°} ^•fi~å q_»∞^ŒÖˇÿ#"Õ ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ∞. D L`«Î~°∞fiÖË
„ѨHÍ~°OQÍ<Õ PO„^èŒ „Ѩ^ÕâòÖ’x 21lÖÏ¡Å#∞(J#O`«~°O U~°Ê_»¤
lÖÏ¡Å∞ 1.„ѨHÍâ◊O 2.~°OQÍÔ~_ç¤)#∞ P~°∞ *’#∞¡QÍ =∂~åÛ~°∞.
=Úb¯ x|O^èŒ#Å „ѨHÍ~°OQÍ XHõ>Ë *’<£QÍ ÉèÏqOK«|_ç#
`≥ÅOQÍ}Ï#∞ ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ ^•fi~å Ô~O_»∞ *’#∞¡QÍ
KÕâß~°∞. D L`«Î~°∞fiÅ „ѨHÍ~°OQÍ<Õ ~å„+¨ìOÖ’x „ѨÉèí∞`«fi
L^ÀºQÆ ~°OQÆOÖ’x áÈã¨∞ìÖ’¡ Ö’HõÖò Hͺ_»Ô~·*Ë+¨<£ [iyOk.
JO>Ë ~å„+¨ìOÖ’x L^ÀºQÍÖ’¡ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞, *’#Öò
™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞, ~å„+¨ì ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞, ¿Ñ¶~ü ¿+~ü áÈã¨∞ìÅx
<åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ L^ÀºQÍÅ∞ qÉèílOK«|_®¤~Ú. ÃÑ· qÉèí[#
„ѨHÍ~°OQÍ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÖ’¡ 80:20 áê˜OKåÅx J#QÍ
XHõ lÖÏ¡Ö’x áÈã¨∞ìÖ’¡ 80âß`«O Ö’HõÖòû‰õΩ, 20 âß`«O
áÈã¨∞ìÅ∞ FÃÑ<£ "≥∞iò HÀÏ(WO^Œ∞Ö’ Ö’HõÖòû, <å<£ Ö’HõÖòû
W~°∞=Ù~°∞ áÈ© Ѩ_»=K«∞Û. HÍx U<å_»∞ D L=∞‡_ç ~å„+¨ìOÖ’
D FÃÑ<£ "≥∞iò HÀÏÖ’ Ö’HõÖòû#∞ xOÑ≤# áêáê# D
PO„^茄Ѩ^Õâò#∞ áêeOz# áêáê# áÈÖË^Œ∞) H˜O^Œ xOáêÅx,
JÖψQ *’#Öò ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÖ’ 70:30Jx =∞iÜ«Ú ~å„+¨ì
™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÖ’¡ 60:40 Jx x~°‚~ÚOKå~°∞. Ãã„Hõ>Ë~°Ü«∞ò
ÖÏO˜ ~å„+¨ì ~å[^è•xÖ’ LO_Õ HÍ~åºÅÜ«∂Ö’¡x áÈã¨∞ìÖ’¡
¿Ñ¶~ü ¿+~ü áê˜OKåÅx JO^Œ∞Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_ç~°k. nxH˜ Ô~O_»∞
„áêO`åÖ’¡x [<åÉèÏ#∞ ^•=∂ëêQÍ fã¨∞HÀ"åe. ÃÑ· Ö’HõÖò
Hͺ_»Ô~·*Ë+¨<£ K≥Ok# áÈã¨∞ìÅ Ü≥ÚHõ¯ ™ê÷~Úx =∂~åÛÅO>Ë
~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO ~å„+¨ìѨu Ü≥ÚHõ¯ J#∞=∞ux `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
fã¨∞HÀ"åe. D ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ „ѨHÍ~°OQÍ [iy# Ö’HõÖò
Hͺ_»Ô~·*Ë+¨<£Ö’ ExÜ«∞~ü HÍÖËl „Ñ≤xûáêÖò áÈã¨∞ìÅ∞, áêº#Öò
„ˆQ_£ %``% 1 ÃÇÏ_£=∂ã¨ì~ü áÈã¨∞ìÅ∞ *’#Öò ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞.
áê~î°âßÅÖ’¡x ÃãHõO_»s „ˆQ_£ ©K«~ü(Ü«∞ãπ.l.˜)áÈã¨∞ìÅ∞,
ã¨∂¯Öò Jã≤ÃãìOò(Ü«∞ãπ.U)áÈã¨∞ìÅ∞ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞QÍ
"≥∂_»Öòã¨∂¯à◊§Ö’`≥ÅOQÍ}ωõΩJ<åºÜ«∞O
-U~°∞H˘O_» #~°ã≤OǨï_»∞

20. 20#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
„ѨHõ˜OK«|_®¤~Ú. HÍx „Ѩã¨∞Î`«O H˘`«ÎQÍ U~°Ê~°K«É’ÜÕ∞ 355
"≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§‰õΩ ã¨O|OkOz# xÜ«∂=∞HÍÅ „ѨHõ@#Ö’
=∂„`«O áêº#Öò „ˆQ_£ – 1 ÃÇÏ_£ =∂ã¨ì~ü‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ#(ÖËHõ
ExÜ«∞~ü HÍÖËl „Ñ≤ã≤ûáêÖò ‰õΩ ã¨=∂#=∞#∞‰õΩ#fl ‰õÄ_®)
"≥∂_»Öò ã¨∂¯Öò „Ñ≤xûáêÖò áÈã¨∞ì#∞ ~å„+¨ì ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìQÍ
„ѨHõ˜OKå~°∞. JÖψQ Ü«∞ãπ.l.˜., ã¨∂¯Öò Jã≤ÃãìOòʼnõΩ
ã¨=∂#"≥∞ÿ# ˜.l.˜., =∞iÜ«Ú Ñ≤.l.˜., áÈã¨∞ìÅ#∞ *’#Öò
™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞QÍ „ѨHõ˜OKå~°∞. D ÖˇHõ¯# „Ѩu ™ê÷~ÚÖ’
10 âß`«O J^Œ#OQÍ <å<£ Ö’HõÖò JÉèíº~°∞÷ʼnõΩ =ÚYºOQÍ
ã‘=∂O„^èŒ x~°∞^ÀºQÆ∞ʼnõΩ J=HÍâ◊O HõeÊã¨∂Î „Ѩu ™ê÷~ÚÖ’
10 âß`«O L^ÀºQÍÅÖ’ `≥ÅOQÍ} x~°∞^ÀºQÆ∞ʼnõΩ â◊~î°QÀѨO
ÃÑ@ìÉ’`«∞<åfl~°#fl=∂@. XHõ L^ÀºQÆO Ü≥ÚHõ¯ ™ê÷~Ú
=∂~åÛÅO>Ë `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO ~å„+¨ìѨu Ü≥ÚHõ¯
J#∞=∞ux á⁄O^•e. D "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§‰õΩ ã¨O|OkOz#
L^ÀºQÍʼnõΩ ~å„+¨ìѨu J#∞=∞ux fã¨∞HÀÖË^Œ∞ J<Õk
ã¨∞ã¨Ê+¨ìO. ZO^Œ∞HõO>Ë QÆ`«OÖ’ 90= ^Œâ◊HõOÖ’ PO„^èŒ „Ѩ^Õâò
QÆ∞~°∞‰õΩÖÏÅ∞ U~°Ê_»¤Ñ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® W^Õq^èŒOQÍ Jxfl
J_»¤k_»¤"≥∞ÿ# x|O^èŒ#Å∞ xÜ«∂=∞HÍÖ’¡ qkèOK«_»O =∞iÜ«Ú
~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ LÅ¡OѶ¨∞# f„=OQÍ [iy WѨʘH˜ P
QÍÜ«∂Å∞ `≥ÅOQÍ}Ï#∞ ã¨ÅѨiã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú. ~å„+¨ìѨu
L`«Î~°∞fiÅÖ’ Ö’HõÖò Hͺ_»Ô~·*Ë+¨<£ [iy# Ü«∞O.Ñ≤._ç.F.,
Ü«∞O.P~ü.F., ÖÏO˜ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ#∞ <Õ_»∞ ~å„+¨ì
™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞QÍ ~å„+¨ìѨu #∞O_ç Z@∞=O˜ J#∞=∞u
ÖˉõΩO_®<Õ „ѨHõ˜Oz UHõOQÍ PO„^èŒ „Ѩ^Õâò Ѩa¡H± ã¨sfiãπ
Hõg∞+¨<£ ÖÏO˜ "å˜ ^•fi~å xOѨÙ`«∞<åfl~°∞. ã¨iQÍæ J^Õ
Ѩ^ŒÌuÖ’ =∞m§ ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`«fiO ^•xH˜ =O`« áê_Õ qO`«
q`«O_» "å^Œ#Å JkèHÍ~°∞Å∞ "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§ xÜ«∂=∞HÍÅ
ÉèÏQÀ`åxH˜ `≥~° fâß~°∞. Wk "≥Ú^Œ˜ ~°HÍxH˜ K≥Ok# "≥∂ã¨O.
x[OQÍ ~år"£ Ü«Ú= H˜~°}ÏÅ∞(PO„^èŒ Ü«Ú= H˜~°}ÏÅ∞ Jx
¿Ñ~°∞ ÃÑ_ç`Õ ÉÏQÆ∞O_Õk)J<Õ Ñ¨^äŒHõO H˜O^Œ xO¿Ñ HÀ˜
L^ÀºQÍÅÖ’ U ™ê÷~Ú áÈã¨∞ìÅ∞ Zxfl xOѨɒ`«∞<åfl~°∞? P
áÈã¨∞ìÖ’¡ ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ∞ J=∞Å∞ KÕ™êÎ~å ÖË^• J_çˆQ
"å_Õ ÖË_»∞.
D xÜ«∂=∞HÍʼnõΩ K≥Ok# L`«Î~°∞fiÖ’ =∞~À "≥∂ã¨O ‰õÄ_®
^•y LOk. Jk J~°ù`«Å "≥∂ã¨O. „Ñ≤ã≤ûáêÖò áÈã¨∞ì‰õΩ >ˇãπÎ,
WO@~ü, _ç„w =∞iÜ«Ú Ñ≤.l,,™ê÷~ÚÖ’¡ WOw¡+π g∞_çÜ«∞OÖ’
K«kq 35 #∞O_ç 50 ã¨O=`«û~åÅ =∞^茺 =Ü«∞ã¨∞¯Öˇÿ LO_®e.
JO>Ë ã¨^Œ~°∞ „Ñ≤xûáêÖò áÈã¨∞ì‰õΩ áȘѨ_Õ JÉèíºiÎ ^•^•Ñ¨Ù
20 ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O 10= `«~°QÆu WOw¡+π g∞_çÜ«∞OÖ’
K«kq LO_®e. D J~°ù`«Å∞ Hõey# JÉèíºiÎ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ ^˘iˆH J=HÍâ◊O LO^•? =∞i U „áêO`«OÖ’
^˘~°∞‰õΩ`å_»∞ J<Õ K«~°Û =ÚO^Œ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë 20 ã¨O=`«û~åÅ
„H˜`«O `≥ÅOQÍ}ÏÖ’ Jã¨Å∞ WOw¡+π g∞_çÜ«∞O áê~î°âßÅÅ∞
L<åflÜ«∂? LO>Ë Uxfl L<åfl~Ú? |Ǩïâ◊ <Õ##∞‰õΩOÏ
"≥Ú`«ÎO `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’P<å_»∞ WOw¡+π g∞_çÜ«∞O
áê~î°âßÅÅ∞ XHõ¯ KÕu "Õà◊§‰õΩ#fl w`«Å#∞ q∞OK«Hõ áÈ=K«∞Û.
Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å∞ "Õã¨∞‰õΩ#fl =ÚÃÑ·ÊH˜ q∞OK«=Ù. P áê~î°âßÅÖ’¡
K«kq# "å~°∞ `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’ "Õà◊§ g∞^Œ ÖˇHõ¯Éˇ@ì
QÆey# =∞Ok =∂„`«"Õ∞. WO^Œ∞Ö’ a.ã≤., Ü«∞ãπ.ã≤., =∞iÜ«Ú
Ü«∞ãπ.˜., =~åæÅ "åÔ~·`Õ Jã¨Å∞ K«kq LO_»~°∞. K«kq# P
F.ã≤., =~°æO "åÔ~ѨÙÊ_À rq`«OÖ’ ÉÏQÍ ã≤÷~°Ñ¨_ç LO_ç
LOÏ~°∞. nxfl |˜ì J~°÷=∞ÜÕ∞º^ÕO^ŒO>Ë `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§Ö’ ѨxKÕÜ«∞_®xH˜ U =~°æOÖ’
‰õÄ_® JÉèíº~°∞÷Å∞ ^˘~°Hõ~°∞ Jx J~°÷=∞=Ù`«∞#flk. D q+¨Ü«∞O
ã¨Ê+¨ìOQÍ D PO„^èŒ =Å㨠„ѨÉèí∞`åfixH˜ `≥Å∞ã¨∞ HÍ|>Ëì P
x|O^èŒ#Å∞ qkèOzOk. J^Õ PO„^èŒ „áêO`åxH˜ ã¨O|OkOz
Ѩije¿ãÎ Wk „a˜+π áêe`« ÉèÏQÆO HÍ=_»O=Å¡ JHõ¯_»
™êfi`«O„`«ºO ~åHõ ѨÓ~°fiO#∞O_Õ WOw¡+π g∞_çÜ«∞O áê~î°âßÅÅ∞,
HõàÏâßÅÅ∞, Ü«¸x=iû©Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. nxH˜
J^Œ#OQÍ `À_»∞QÍ „ÔH·ã¨Î= q∞+¨#sÅ P^茺~°ºOÖ’ ‰õÄ_® H˘xfl
=O^ŒÅ ã¨OYºÖ’ WOw¡+π g∞_çÜ«∞O áê~î°âßÅÅ∞, HõàÏâßÅÅ∞
PO„^èŒ „áêO`«OÖ’ L<åfl~Ú. ™êfi`«O„`åºxH˜ ѨÓ~°fi"Õ∞ PO„^èŒ
"åiH˜ WOw¡+π ÉèÏ+¨Ö’ q^Œº JOkOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõhã¨O
`≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’ WOw¡+π J@∞Oz `≥Å∞QÆ∞ g∞_çÜ«∞O
áê~î°âßÅÅ∞ ‰õÄ_® ÖË=Ù. HÍ|˜ì ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`«fiO XHõ
ѨHõ∆áê`« |∞kÌ`À<Õ W@∞=O˜ x|O^èŒ# ÃјìO^Œx =∞#‰õΩ
J~°÷=∞=Ù`«∞#flk. ˆHO„nÜ«∞ q^•ºÅÜ«∂Å xÜ«∂=∞HÍʼnõΩ
HÍx, [=Ǩ ~ü #"À^ŒÜ«∞ q^•ºÅÜ«∂Ö’¡ HÍx, Ãã·xH± ã¨∂¯à◊§
xÜ«∂=∞HÍÖ’¡ HÍx W@∞=O˜ x|O^èŒ#Å∞ ÖË#ѨʘH˜x =∞#
~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fiO ˆH=ÅO "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§ xÜ«∂=∞HÍÅ HÀã¨O
W@∞=O˜ x|O^èŒ#Å∞ qkOzO_»O QÆ∞iOz Ѩije¿ãÎ PO„^èŒ
ѨHõ∆áê`« |∞kÌ`À<Õ D Ѩx KÕã≤O^Œx J~°÷=∞=Ù`«∞#flk. =∂˜
=∂˜H˜ %ëë%^Õâ◊ ÉèÏ+¨ÅO^Œ∞ `≥Å∞QÆ∞ Öˇã¨û%íí% Jx
T^Œ~°Q˘>Ëì D áêʼnõΩÅH˜ "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§Ö’ ѨxKÕÜ«∞_®xH˜
`≥Å∞QÆ∞ =∂^茺=∞OÖ’ K«kq# "å~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ ѨxH˜~å~°∞
Jx ÉèÏqã¨∞Î<åfl~À J~°÷O HÍ=_»O ÖË^Œ∞. XHõ „áêO`«O "åiH˜
D L^ÀºQÍÅ∞ ^ŒHõ¯‰õÄ_»^Œ#fl JHõ¯ã¨∞`À `«=∞ =∂`«$ ÉèÏ+¨#∞
J==∂#Ѩ~°K«∞H˘#fl *Ïux „ѨѨOK«OÖ’ =∞#"≥∞Hõ¯_» K«∂_»O.

21. 21 =∂iÛ, 2012
D L^ÀºQÍÅ ÉèísÎÖ’ =¸_»= JOâ◊"Õ∞q∞@O>Ë ~å„+¨ì
q^•ºâßY P^Œfi~°ºOÖ’<Õ D xÜ«∂=∞HÍÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
HÍ|˜ì `«Ñ¨Ê‰õΩO_® 70âß`«O L^ÀºQÍÅ#∞ „Ѩ"≥∂+¨#¡ ^•fi~å
WѨʘˆH ~å„+¨ì q^•ºâßY P^Œfi~°ºOÖ’ ѨxKÕã¨∞Î Jxfl J~°ù`«Å∞
Hõey# Láê^蕺ܫÚÅ #∞O_ç x|O^èŒ#Å „ѨHÍ~°OQÍ
ÉèísÎKÕÜ«∂eû LO@∞Ok. HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë nx HÀã¨O
„Ѩ`ÕºHõOQÍ U^≥ÿ# J~°ù`« ѨsHõ∆Å∞ ‰õÄ_® x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
HÍx P q^èŒOQÍ H͉õΩO_® "≥Ú`«ÎO áÈã¨∞ìÅ#∞ <À˜Ñ¶≤ˆH+¨<£
^•fi~å ÉèísÎ KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ}ωõΩ =ºuˆ~HõOQÍ [iy<å
‰õΩ„@QÍ<Õ ÉèÏqOK«=K«∞Û.
WO`« `«`«OQÆO [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ QÆ∞iÎOѨ٠á⁄Ok#
Láê^蕺ܫ∞ ã¨OѶ¨∂Å∞ HÍ=K«∞Û, W`«~° „ѨQÆu jÅ Láê^蕺ܫ∞
ã¨OѶ¨∂Å∞ =∞iÜ«Ú `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨HÀã¨O áÈ~å_Õ ã¨OѶ¨∂Å∞
HÍ=K«∞Û, "å˜ <åÜ«∞Hõ`«fiO HÍ=K«∞Û WѨʘH˜ "≥∂_»Öò ã¨∂¯à◊§
xÜ«∂=∞HÍʼnõΩ ã¨O|OkOz [~°∞QÆ∞`«∞#fl q"å^•Å Ѩ@¡
HÍ=K«∞Û ÖËHõ ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ LÅ¡OѶ¨∞#‰õΩ ã¨O|OkOz#
JOâ◊OÃÑ· HÍ=K«∞Û =∞iÜ«Ú 70 âß`«O áÈã¨∞ìÅ#∞ „Ѩ"≥∂+¨#¡
^•fi~å ÉèísÎ KÕÜ«∂Å<Õ JOâ◊OÃÑ· HÍ=K«∞Û U ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
q^è•<åxfl HÍx ÖËHõ XHõ áÈ~å@ HÍ~°º„Hõ=∂xfl HÍx P
ã¨OѶ¨∂Å∞ HÍx "å˜ <åÜ«∞Hõ`«fiO HÍx „ѨHõ˜OK«_»O ÖË^Œ∞.
`≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ "å˜ „¿Ñ=∞ ÖËHõ "åà◊§ „¿Ñ=∞ U áê˜^À(KåÖÏ
™ê~°∞¡ |∞∞A"≥·#ѨʘH˜x) =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû
LO@∞Ok. Jxfl ã¨OѶ¨∂Å∞ Hõeã≤ WѨʘÔH·# XHõ L=∞‡_ç
HÍ~åºK«~°}‰õΩ "≥o`Õ ÉÏQÆ∞O_Õk. Wxfl ~°HÍÅ ã¨∂¯à◊√§ D
q^•º =º=ã¨÷Ö’ J=ã¨~°=∂ J<Õ K«~°Û [iÑ≤ XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ#
áê~î°âßÅ =º=ã¨÷#∞ fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_Õk. q^•ºq^è•#OÃÑ·
ã¨OѶ¨∂ʼnõΩ áêÅã‘ ÖËHõáÈ=_»O ˆH=ÅO Jq Láê^蕺ܫ∞
ã¨=∞㨺ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«O HÍ=_»O ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°O.
WѨʘÔH·# Láê^蕺ܫ∞ ã¨OѶ¨∂Å∞ ˆH=ÅO Láê^蕺ܫ∞
ã¨=∞㨺ňH Ѩiq∞`«O H͉õΩO_® Ѩ^äŒ#O JOK«∞# xÅ|_»¤
q^•º~°OQÍxfl |uH˜OK«∞‰õΩ#flѨÙÊ_Õ Láê^蕺ܫÚ_çH˜,
ã¨OѶ¨∂ʼnõΩ =∞#∞QÆ_» LO@∞O^Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iÎOKåe.
ÖËHõáÈ`Õ D `«~°O`À<Õ „ѨÉèí∞`«fi q^•º~°OQÆO JO`«O
HÍÉ’`«∞O^Œ<Õ #QÆflã¨`«ºO Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ Hõ#|_»∞`«∞#fl WOHÍ
Hõà◊√§ ÖËx HõÉ’^Œ∞ÖÏ¡ =º=ǨÏiOK«_»O Láê^蕺 ã¨OѶ¨∂ʼnõΩ
`«QÆ^Œ∞. J~Ú# QÆ`« 56 ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ `≥ÅOQÍ}ωõΩ [iy#
U J<åºÜ«∞O QÆ∞iOz =∂Ï¡_»x W@∞=O˜ ã¨OѶ¨∂Å #∞O_ç
"å˜ PO„^èŒ Ñ¨Hõ∆áê`« <åÜ«∞Hõ`«fiO #∞O_ç W@∞=O˜q
PtOK«_»O JO`«∞ÖËx PâıJ=Ù`«∞Ok. HÍ|˜ì WѨʘÔH·<å
`≥ÅOQÍ} x~°∞^ÀºQÆ∞Å∞ "Õ∞ÖÁ¯x D `≥ÅOQÍ} =ºuˆ~Hõ
x|O^èŒ#ÅÃÑ·#, ~å„+¨ìѨu L`«Î~°∞fiÅ LÅ¡OѶ¨∞#ÅÃÑ·# q„ã¨∞Î`«
„ѨKå~°O HõeÊOKåe. `≥ÅOQÍ}ωõΩ K≥Ok# "Õ∞=Ú `≥ÅOQÍ}
"å^Œ∞Å=∞x K≥ѨÙʉõΩ<Õ „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞ÅÃÑ·#, âßã¨#
ã¨Éèí∞ºÅÃÑ·#, =∞O„`«∞ÅÃÑ·# XuÎ_ç ÃÑOz D PO„^èŒ =Åã¨
„ѨÉèí∞`«fiO "≥∞_»Å∞ =Oz ã¨=~°} =KÕÛ ^•HÍ áÈ~å_®e.
ÖËHõáÈ`Õ D xÜ«∂=∞HÍÅ J#O`«~°O 610 l.F.,Ö’ =∞~À
600 áÈã¨∞ìÅ∞ KÕˆ~ J=HÍâ◊O LOk. WѨʘÔH·#
ã¨ÊOkOK«HõáÈ`Õ `≥ÅOQÍ} K«i„`«Ö’ =∞#O „^ÀǨïÅ∞QÍ
„"åÜ«∞|_»`åO!?

22. 22#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ZxflHõÅ^•fi~å`≥ÅOQÍ}~å^Œ∞
L^Œº=∂Å^•fi~å<Õ`≥ÅOQÍ}™êkè^•ÌO
ZxflHõÅ∞ „Ѩ[efl pÅ∞Û`å~Ú - L^Œº=∂Å∞ „Ѩ[efl SHõºO KÕ™êÎ~Ú
LѨZxflHõÅ =∂Ü«∂*ÏÅO #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_ç L^Œº=∂xfl f„=O KÕã≤ `≥ÅOQÍ} ™êkèOK«∞‰õΩO^•O. ã¨=∞ã¨Î
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*ÏhHÍxH˜ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï „Ѷ¨Oò Ñ≤Å∞ѨÙ.
Kåi„`å`«‡Hõ ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡ =Úyã≤ <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ∞ QÆ_çOzOk. 10 ÅHõ∆ʼnõΩ ÃÑ·QÍ L^ÀºQÆ, Láê^蕺ܫ∞
HÍi‡Hõ =~åæÅ∞ 42 ~ÀAÅ áê@∞ g~Àz`«OQÍ ™êyOz# x~°=kèHõ ã¨"≥∞‡ `≥ÅOQÍ} ™êkèOK«ÖËHõáÈ~ÚO^Œx
ã¨g∞H˜∆OK«∞‰õΩ<åfl=Ú. ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O ÖËHõáÈ=_»O =Å¡<Õ JO`«˜ =∞ǨÏ`«Î~° L^Œº=∞O ã¨iÜ≥ÿ∞#
Ѷ¨e`åÅ∞ ™êkèOK«ÖËHõáÈ~ÚOk. HÍO„ÔQãπ áêsì "≥Ú^Œ˜ #∞O_ç `≥ÅOQÍ}‰õΩ â◊„`«∞=ÙQÍ<Õ =º=ǨÏiã¨∞Î#flk. Ô~O_»∞
„áêO`åÅ#∞ HõeÑ≤ qâßÖÏO„^èŒ U~°Êiz#Ѩʘ #∞O_ç HÍO„ÔQãπk `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ q„^ÀǨÏHõ~°, "≥∂ã¨Ñ¨Ói`« "≥·YiQÍ<Õ
H˘#™êQÆ∞`«∞#flk. XHõ ~å[H©Ü«∞ _ç=∂O_£ g∞^Œ `≥ÅOQÍ} "≥Ú`«ÎO ã¨ÎOaOz<å HÍO„ÔQãπ ZO.Ñ≤.Å∞., ZO.ZÖò.UÅ∞
`«=∞ áêsìÃÑ·QÍx, „ѨÉèí∞`«fiOÃÑ·QÍx XuÎ_ç ÃÑ@ìÖËHõ áÈ=_»O J`«ºO`« â’Kè«hÜ«∞O. `≥ÅOQÍ} „áêO`« ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞Hõ`«fiO
Ü≥ÚHõ¯ |ÅÇ‘Ï#`« =∞~À™êi H˘ÁìzÛ#@∞¡ Hõ#|_çOk. `≥Å∞QÆ∞ ^Õâ◊O áêsì "≥Ú^Œ˜ #∞O_ç ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} =ºuˆ~H˜QÍ<Õ
=º=ǨÏiã¨∞Î#flk. =∞e^Œâ◊ L^Œº=∞O „áê~°OÉèíO HÍQÍ<Õ f„=OQÍ J}˜z "Õã≤Ok. 2004 ZxflHõÖ’¡ ã¨"≥∞ÿHõº"å^Œ J*ˇO_®`À
áÈ© KÕã≤ #=ÙfiÅ áêÅ~ÚOk. =¸_»∞ „áêO`åÅ „Ѩ[Å∞ pH˘Ïì~°∞. WHõ c*ËÑ‘ ^Õâ◊OÖ’ „ѨuѨHõ∆ áê„`« áÈ+≤ã¨∞Î#flk.
1998 ZxflHõÅ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ XHõ¯ F@∞ Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ∞ Jx x#kOz `«~åfi`« *ÏfÜ«∞ áêsì JOwHõiOK«ÖË^ŒO@∂
=¸_»∞ H˘`«Î ~å„ëêìÖË~°Êiz ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ}‰õΩ "≥ÚO_ç KÕ~Ú K«∂Ñ≤Ok. W©=e HÍÅO #∞O_ç ã¨Ê+¨ìOQÍ "åQÍú<åÅ∞
KÕã¨∞Î<åfl `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å qâßfiã¨O K«∂~°Q˘#ÖËHõáÈ=_»O K«∂ã¨∞Î<åflO. `≥ÅOQÍ} HÀã¨"Õ∞ Ѩ٘ì<å=∞x K≥ѨCH˘<Õ
˜.P~ü.Zãπ. L^Œº=∂xfl ~å[H©Ü«∞ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O LѨÜ≥∂yOK«∞HÀ=_»OÖ’ L#fl „â◊^Œú `≥ÅOQÍ}Ï ™ê^èŒ#Ö’
K«∂ÃÑ@ìÖËHõáÈ`«∞Ok. ã≤.Ñ≤.S. H˘xfl Ѩiq∞`«∞Å`À L^Œº=∞OÖ’ LO@∂<Õ „>Ë_£Ü«¸xÜ«∞<£ „ѨÜ≥∂[<åÅ∞, ~å[H©Ü«∞
„ѨÜ≥∂[<åÖË „Ѩ^è•#OQÍ K«∂ã¨∞‰õΩO@∞#flk. c*ËÑ‘, ©P~üZãπÅ`À ‰õÄ_ç# ~å[H©Ü«∞ *ËUã≤ P^èŒfi~°ºOÖ’ ™êy# ã¨HõÅ
[#∞Å ã¨"≥∞‡Ö’ Jxfl L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å∞ áêÖÁæ<åfl~Ú. P L^Œº=∞O XHõ™êi qѶ¨Å"≥∞ÿ<å =∞m¡ `Õ~°∞H˘x =∞~À =~°∞ã¨
ã¨~°fi[#∞Å L^Œº=∞O "≥·Ñ¨Ù, ™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡Å "≥·Ñ¨Ù, =∞~À L^Œº=∞ "≥Å∞¡= "≥·Ñ¨Ù Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞
L^Œº=∞O #∞O_ç „Ñ¨Hõ¯^•i Ѩ˜ìOK«_®xH˜ ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ Ѩxfl# Ѩ<åflQÆ"Õ∞ ~ÚѨÙ_»∞ ~åROÖ’, =ÚYºOQÍ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl LѨ ZxflHõÅ "å`å=~°}O.
~å[H©Ü«∞ áêsìÅ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ~år<å=∂Å∞ KÕã≤ `≥ÅOQÍ} _ç=∂O_£#∞ ÉèíÖ’¿Ñ`«O KÕ¿ã |^Œ∞Å∞ XHõ Ѩ^Œúu
„ѨHÍ~°O LѨ ZxflHõÅ∞ `≥zÛ Ãјì L^èŒ$`«O HÍ"åeû# `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl „ѨHõ¯^•i Ѩ˜ìOKå~Ú. D LѨ ZxflHõÖ’¡
`åºQÆ^Œ#∞ÖËfl ÔQeÑ≤OK«O_»O@∂, ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘, ~Ú`«~° áêsìÅ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ~°∞. `≥ÅOQÍ} HÀã¨O ~år<å=∂
KÕã≤<å=∞O@∞#fl <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `≥ÅOQÍ} ~å‰õΩO_®<Õ =∞m§ ZO^Œ∞‰õΩ D LѨ ZxflHõÖ’¡ áÈ© KÕã¨∞Î<åfl~À ã¨Ê+¨ìO KÕÜ«∞=eã≤
LOk. „Ѩ[ÅO`å "åà◊§#∞ xÅnÜ«∂Åx `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨O@∞ HÀ~°∞`«∞#flk. `≥ÅOQÍ} HÀã¨O ~år<å=∂ KÕã≤#
"åà◊§#∞, Ѩ^Œ=ÙÅ∞ =^Œ∞Å∞‰õΩ#fl "åà◊§#∞ `åºQÆ^èŒ#∞Å∞QÍ H©iÎOK«=eûO^Õ. HÍx "å~°∞ MÏm KÕã≤# ™ê÷<åÖ’¡ "åàı¡ =∞m§
áÈ© KÕã≤, ~år<å=∂ KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ =∞=∞‡ÖËfl ÔQeÑ≤OK«=∞O>Ë, `≥ÅOQÍ} =zÛ<å ~å‰õΩ<åfl =∂ Ѩ^Œ=ÙÅ∞ =∂ˆH
HÍ"åÅO@∞O>Ë JѨC_»∞ "åà◊§ `åºQÍÅHõ~°÷"Õ∞q∞˜? "åà◊§#∞ `åºQÆ^èŒ#∞Å<åÖÏfl? `≥ÅOQÍ} ¿Ñ~° ~å[H©Ü«∞ ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åefl

23. 23 =∂iÛ, 2012
HÍáê_»∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊"å^Œ∞Å∞ – „^ÀǨïÅ∞ J<åÖÏfl J<Õ „Ѩâ◊flÅ∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ L^Œ~Ú™êÎ~Ú.
qq^èŒ áêsìÅ Z"≥∞‡Ö˺Å∞ ~år<å=∂ KÕã≤ LѨ ZxflHõÖ’¡ =∞m§ "åˆ~ áÈ© KÕã≤ ÔQÅ∞á⁄O^Œ_»O ^•fi~å `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂xH˜ "åˆ~O KÕã≤#@∞ì? L^Œ$`«OQÍ #_»∞ã¨∞Î#fl L^Œº=∂xH˜ q~å=∞O ~ÚKÕÛ q^èŒOQÍ H˘O`« HÍÅO ZxflHõÅ "≥·Ñ¨Ù
„Ѩ[efl =∞e¡OK«_»O L^ÕÌâ◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ „^ÀǨÏO `«ÅÃÑ@ì_»"Õ∞. gà◊§#∞ `åºQÆ^èŒ#∞Å∞ J#_»OHõ<åfl `≥ÅOQÍ}
„^ÀǨïÅx ZO^Œ∞Hõ#‰õÄ_»^À PÖ’zOKåeû# ã¨=∞Ü«∞O.
~år<å=∂Å∞ KÕã≤# Z"≥∞‡Ö˺ʼnõΩ P™ê÷<åÅ∞ ѨÓiOK«_®xH˜ LѨ ZxflHõÅ∞ =™êÎÜ«∞x `≥Å∞ã¨∞. P ™ê÷<åÖ’¡ `å"Õ∞
áÈ© KÕÜ«∂Åx =ÚO^Õ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl `«~åfi`« ZO^Œ∞‰õΩ ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O – JO>Ë `å=Ú ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O
– =∞m§ ÔQÅ=_»"Õ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ áêÖÁæO@∞#fl@∞¡QÍ „Éèíq∞ã¨∞Î<åfl~å? "åˆ~ q=~°} ~Ú"åfie. ~åR ˆHO„^Œ
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ `≥ÅOQÍ}#∞ "≥∂ã¨O KÕã¨∞Î<åflÜ«∞#_®xH˜ x~°ã¨#QÍ `å=Ú ~år<å=∂ KÕâß=∞x K≥Ñ≤Ê# "åà◊√¡ `≥ÅOQÍ}
ˆH"≥ÚiyO^Œx, `«QÆ∞^Œ∞#=∂‡ JO@∂ `å"Õ∞ =∞m¡ áÈ©Ö’ LO@∞#fl@∞¡? HÀÏ¡k `≥ÅOQÍ} „Ѩ*ÏhHõO D „Ѩâ◊fl
J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. `«=∂ëê KÕÜ«∞_»O HÀã¨"Õ∞ `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆#∞ "å_»∞‰õΩO@∞<åfl~°x ã¨Ê+¨ìO J=Ù`«∞#flk. HÍO„ÔQãπ,
˜_çÑ≤ áêsìÅ Z"≥∞‡Ö˺Å∞ ~år<å=∂ KÕã≤ ˜.P~ü.Zãπ. áêsì Z"≥∞‡Ö˺Å∞QÍ ÔQÅ∞á⁄Ok`Õ `≥ÅOQÍ}ˆH"≥∞ÿ<å J^Œ#ѨÙ
„ѨÜ≥∂[#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•? `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ LO@∞#fl@∞¡ #˜Oz `«=∞ ~å[H©Ü«∞ ˆHs~ü#∞ Qͺ~°O© KÕã¨∞HÀ=_»O
`«Ñ¨Ê ~Ú`«~°„`å „Ñ¨Ü≥∂[#O `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xˆHg∞ LO_»^Œ∞. ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ f„=`«ÔH·
ZÖÏO˜ „Ѩ`ÕºHõ Hõ$+≤ [~°Ñ¨‰õΩO_® ~år<å=∂Å`À ã¨iÃÑ@∞ìHÀ"åÅ#∞HÀ=_»O `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ „^ÀǨÏ"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
`«=∞ `«=∞ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ „Ѩ[ʼnõΩ <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz ÅHõ∆ÖÏk =∞Okx ~À_»¡ ÃÑ·H˜ `≥zÛ kQƃO^èŒ<åÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl L^Œ$`«O KÕÜ«∂eûOkáÈ~Ú HÍi‡‰õΩÅ∞, L^ÀºQÆ∞Å∞, Láê^蕺ܫÚÅ∞ g~Àz`«OQÍ ã¨"≥∞‡
™êyOK«∞`«∞O_»QÍ `å=Ú ~år<å=∂Å∞ KÕã≤ LѨ ZxflHõÅ∞ `Õ=_»O, Ѩ^Œ=ÙÅ∞ `åºQÆO KÕâß=∞#_»O – =∞m§ ÔQeÑ≤OK«=∞#_»O
XHõ „ѨǨÏã¨#O HÍ^•?
Jxfl L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å∞, *ËUã‘Å∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï „Ѷ¨O@∞`À ã¨Ç¨ L^Œº=∞O L^èŒ$`«O KÕÜ«∞_»OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ Jxfl
áêsìÅ Z"≥∞‡Ö˺Å∞, ZOÑ‘Å∞ ~år<å=∂Å∞ KÕã≤ `≥ÅOQÍ} =KÕÛ ^•HÍ ZÖÏO˜ ZxflHõÅ „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ áêÖÁæ#‰õΩO_®
x~°ã¨# `≥eÑ≤#@¡~Ú`Õ ˆHO„^ŒO ky =ã¨∞ÎO^Œx K≥áêÊ=Ú. LѨ ZxflHõÅ∞ =zÛ<å Z=~°∂ áÈ© KÕÜ«∞HõáÈ`Õ "å~Ú^•
Ѩ_»`å~Ú. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ ~Ú`«~°∞Å∞ Z=sfl <åq∞<Õ+¨<£Å∞ "ÕÜ«∞‰õΩO_® J_»∞¤‰õΩOÏ~°∞. P q^èŒOQÍ XHõ~å*ϺOQÆ
ã¨OH∆ÀÉèíO `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok. WÖÏ `≥ÅOQÍ} JO`«Ï ~å*ϺOQÆ, ~å[H©Ü«∞ ã¨OH∆ÀÉèÏÅ∞ ã¨$+≤ìOz, L^Œº=∂xfl L^èŒ$`«O
KÕÜ«∞_»O ^•fi~å `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å z~°HÍÅ "åOKè« – „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ PHÍOHõ∆ J~Ú# „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ~åR _ç=∂O_£
QÆ∞iOz ^Õâ◊ "åºÑ¨ÎOQÍ, „ѨѨOK«"åºÑ¨ÎOQÍ K«~°Û [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèÏ~°`« áê~°¡"≥∞O@∞ D q+¨Ü«∞OÖ’ ã‘iÜ«∞ãπQÍ
PÖ’zOK«=eã≤# ã≤÷uH˜ <≥@ì|_»∞`«∞Ok.
`«=∞ <åºÜ«∞"≥∞ÿ# _ç=∂O_£#∞ ™êkèOK«∞HÀ=_®xH˜, `≥ÅOQÍ} =KÕÛ^•HÍ "Õ∞O ZÖÏO˜ ZxflHõÅ∞, ~å[H©Ü«∞,
~å*ϺOQÆ „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ áêÖÁæ#=∞x „ѨHõ˜OK«_»O `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å ~å[H©Ü«∞ ǨωõΩ¯. D ǨωõΩ¯#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»OÖ’
„Ѩ[efl =ÚO^Œ∞O_ç#_çÑ≤OKåeû# ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, ~år<å=∂Å∞, LѨ ZxflHõÖ’¡ `åºQÆ^èŒ#∞Å ¿Ñ~° ÔQÅ=_»O J<Õ
^À|∂K«∞ÖÏ@‰õΩ `≥~° fã¨∞Î<åfl~°∞. WÖÏO˜ `«=∂ëêÅ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl =∞iO`« "≥#‰õΩ¯ <≥@∞ì`å~Ú. ZxflHõÅ
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ qq^èŒ áêsìÅ =∞^Œú`«∞ ^•~°∞Å∞QÍ „Ѩ[Å∞ peáÈ=_»O ã¨Ç¨Ï[O. ZxflHõÖË¡x ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 4 HÀ@¡ =∞Ok
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ Éèí∞[O, Éèí∞[O HõeÑ≤ áÈ~å_®~°∞. ã¨Ç¨ Ü«∞ x~åHõ~°}Ö’, q∞eÜ«∞<£ =∂~üÛÖ’, ã¨HõÅ [#∞Å L^Œº=∞OÖ’
SHõºOQÍ áÈ~å_ç# „Ѩ[Å#∞ J#=ã¨~°OQÍ peÛ H˘O`« HÍÅO L^Œº=∂xfl "å~Ú^• "ÕÜ«∞_»O, L^Œº=∂xfl „ѨHõ¯^•i
Ѩ˜ìOK«_»O `«Ñ¨Ê D LѨ ZxflHõÅ =Å¡ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ XiˆQ^Õg∞ ÖË^Œ∞.
ZxflHõÅ ^•fi~å =∞#O UO x~°∂Ñ≤OK«^ŒÅ∞Û‰õΩ<åflO? `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ `≥ÅOQÍ} ~åRO HÍ"åÅ#∞O^•
ÖË^•? Jx „ѨtflOK«^ŒÅ∞Û‰õΩ<åfl=∂? `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ `≥ÅOQÍ} "å^•xH˜ F>Ë™êÎ~å? ÖË^•? Jx =∞~À™êi

24. 24#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ѨsH˜∆OK«^ŒÅ∞Û‰õΩ<åfl=∂? „Ѩ[ʼnõΩ ã¨Ê+¨ìѨ~°Kåe. `≥ÅOQÍ} ~åR PHÍOHõ∆#∞ ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡Ö’ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „Ѩ[Å∞
J‰õΩOiî`« nHõ∆`À ZÅ∞ÔQuÎ KåÏ~°∞.
q^Œ∞º`ü HÍi‡‰õΩÅ∞ ã¨"≥∞‡ KÕã≤#O^Œ∞# á⁄ÖÏÅ∞ ZO_çáÈ~Ú<å Ô~·`«∞Å∞ ã¨"≥∞‡#∞ PѨ=∞#ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} =KÕÛ@@ì~Ú`Õ
XHõ ѨO@ áÈ~Ú<å Ѷ¨~åfiÖË^Œ<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ}Ï =KÕÛ^•HÍ `«=∞ Ñ≤šʼnõΩ áê~î°âßÅÅ∞ ÖˉõΩ<åfl `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ =∞Oz^Õ#<åfl~°∞.
ã¨"≥∞‡ q~°q∞Oz<å Láê^蕺ܫÚÅ#∞ |_»∞ʼnõΩ ~åx=fi‰õΩO_® ã¨"≥∞‡‰õΩ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞. Psìã‘ HÍi‡‰õΩÅ∞ ã¨"≥∞‡ KÕã¨∞Î#fl
ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ~Ú|ƒ_ç =Ú|ƒ_ç Kås˚Å~Ú<å ÉèíiOz FÑ≤Hõ ѨÏì~°∞ `«Ñ¨Ê Psìã‘ "åà◊§#∞ ã¨"≥∞‡ PѨ=∞x HÀ~°ÖË^Œ∞. ã¨"≥∞‡
q~°q∞Oz<å, H˘kÌ ~ÀAÅ∞ |ã¨∞ûÖË ZHõ¯ÖË^Œ∞. Ô~·Öò~ÀHÀ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ |Å=O`«OQÍ #_çÑ≤Oz<å Ô~·à◊¡Ö’ „Ѩܫ∂}©‰õΩÖË
ZHõ¯ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆ ~ÚO`« |ÅOQÍ LO^Œx ~ÚOˆH q^èŒOQÍ `≥ÅáêÖ’ K≥ѨÊO_»x HÀÏ¡k `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. WHõ F>Ë¡Ü«∞_»O ^•fi~å `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆ |ÅOQÍ LO^Œx K«∂Ѩ_»O QÆ`«OÖ’ KåÖÏ™ê~°∞¡ [iyOk.
1971 =∞^茺O`«~° ZxflHõÖ’¡ `≥ÅOQÍ}Ö’ 10 ZOÑ‘ã‘@∞¡ ÔQeÑ≤Oz`Õ `≥ÅOQÍ} `≥KÕÛ|^Œ∞Å∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ J=Ú‡_»∞
áÈ~Ú L^Œº=∂xH˜ „^ÀǨÏO KÕâß~°∞. 2001 ™ê÷xHõ ã¨Oã¨÷Å ZxflHõÖ’¡ ˜P~üZãπ#∞ F>Ë¡ã≤ ÔQeÑ≤Oz `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆#∞
K«∂Ñ≤OKå~°∞. 2004 JÃãOc¡ ZxflHõÖ’¡ ˜P~üZãπ – HÍO„ÔQãπ ‰õÄ@q∞H˜ F>Ë¡Ü«∞_»O ^•fi~å ~åROÖ’ Pâ◊Å∞_çy#
HÍO„ÔQãπ#∞ JO^ŒÅO ZH˜¯OKå~°∞. 2006 LѨ ZxflHõ (HõsO#QÆ~ü Ö’H±ã¨Éèí)Ö’ ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ ÖÏO˜ Hõ~°∞_»∞ QƘì#
`≥ÅOQÍ} =ºuˆ~‰õΩʼnõΩ |∞kú =KÕÛ@∞¡ ÃÑ^ŒÌ "≥∞*Ïsì`À ÔH.ã≤.P~ü#∞ ÔQeÑ≤Oz Ô~Ѷ¨Ô~O_»O KåÖˇO*ò#∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞.
W©=Å 12 =∞Ok ˜P~üZãπ "åà◊§#∞ ~år<å=∂ KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ =∞m¡ ÔQeÑ≤Oz `«=∞ PHÍOHõ∆#∞ K«∂áê~°∞.
`≥ÅOQÍ} ¿Ñ~° ÔQeÑ≤Oz# Z"≥∞‡Ö˺Å∞ Zxfl ^ŒO^•Å∞ KÕã≤<å =∞m¡ =∞m¡ ÔQeÑ≤ã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. D LѨ ZxflHõÅ∞
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ XHõ q+¨=∞ ѨsHõ∆ÖÏO˜k. Zxfl J= ÅHõ∆}ÏÅ∞<åfl, Zxfl <Õ~åÅ∞, Ѷ¨∞’~åÅ∞ KÕã≤<å `≥ÅOQÍ} ¿Ñ~°
ÔQeÑ≤OK«=∞O>Ë ÔQeÑ≤OKåÖÏ? ©P~üZãπ áêsì ѨH∆Í# xÅ|_ç`Õ QÆ`«OÖ’ KÕã≤# `«Ñ¨CÅhfl =∂Ѷ‘ J=Ù`åÜ«∂? ÖˉõΩO>Ë
`≥ÅOQÍ}"å^ŒO ZHõ¯_» "≥#∞Hõ|_»∞`«∞O^À#x, `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ÖËfl =∞# "Õ∞^è•=ÙÅ∞, q^•º=O`«∞Å∞ `«Ñ¨CѨ>Ëì „Ñ¨=∂^ŒO
LOk. ~°HõÎѨ٠K«∞Hõ¯ HÍ~°‰õΩO_® `≥ÅOQÍ} `≥KÕÛ =∞# ã≤^•úO`« Hõ~°ÎÅ∞ 700 =∞Ok K«xáÈ~Ú# `«~åfi`« ‰õÄ_® ~°HõÎѨÙ
K«∞Hõ¯ HÍ~°ÖË^Œx x~°∂Ñ≤OK«QÆÅ ã≤^ŒúǨÏã¨∞ÎÅ∞. `≥ÅOQÍ} `≥™êÎ=∞#fl ~å[H©Ü«∞ *ËUã‘ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ =Ù#fl c*ËÑ‘,
©P~üZãπÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈ© Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. WO^Œ∞Ö’ Z=iH˜ F>Ë¡¿ãÎ `≥ÅOQÍ} Jaè=∂#∞Å=Ù`å~À, Z=iH˜ F>Ë¡¿ãÎ
`≥ÅOQÍ} „^ÀǨïÅ=Ù`å~À `≥eÜ«∞x ã≤÷u. Wk „Ѩ[ʼnõΩ F Jyfl ѨsHõ∆ÖÏO˜^Õ.
WÖÏO˜ Ѩs‰õ∆Å∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ÃÑ@ì_»O ^•fi~å `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ L^Œº=∞O Ѩ@¡ qã¨∞QÆ∞ K≥O^•Åx ~å[H©Ü«∞
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°xÑ≤ã¨∞Î#flk. WÖÏO˜q |∞kú ѨÓ~°fiHõOQÍ<Õ KÕã¨∞Î<åfl~°x `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH WѨʘ^•HÍ F>Ë¡ã≤, "Õã≤, `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆#∞ K«∂Ñ≤# „Ѩ[Å∞ ~ÚѨʘ #∞O_ç `≥ÅOQÍ}Ï
=KÕÛ^•HÍ U ZxflHõÖ’¡#∂ F@∞¡ "ÕÜ«∞‰õΩO_® x~°ã¨# `≥eÑ≤ `«=∞ |bÜ«∞"≥∞ÿ# PHÍOHõ∆#∞ K«∂áêÅx, F@∞¡ "ÕÜ«∞‰õΩO_®
x~°ã¨# `≥e¿Ñ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯ `«=∞‰õΩO^Œx „Ѩ[Å∞ ZÅ∞ÔQuÎ KåÏÅx `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï „Ѷ¨O@∞ ã¨=∞ã¨Î `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[ʼnõΩ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞Î#flk.
PO„^茄Ѩ^Õâò JÃãOc¡Ö’ 294 ã‘@∞¡<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ}Ö’ 119, PO„^èŒÖ’ 175 – `≥ÅOQÍ}Ö’x ã‘@¡xfl `≥ÅOQÍ}
"å^Œ∞Öˇ ÔQez<å ã‘=∂O„^èŒq 175 ã‘@∞¡ HÍ|˜ì `≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅ f~å‡#O JÃãOc¡Ö’ KÕ~ÚOK«_»O ™ê^茺O
QÍ^Œ∞. ã‘=∂O„^èŒ áêsìÅ, <åÜ«∞‰õΩÅ =∞^茺 JO`«QÍ SHõº`« LOk. 17 áê~°¡"≥∞O@∞ ã‘@∞¡ ÔQez<å ã‘=∂O„^èŒ∞Åq 25
ã‘@∞¡ HÍ|˜ì, "åà◊¡ SHõº`« ™ê˜ÖËxk HÍ|˜ì áê~°¡"≥∞O@∞ÃÑ· XuÎ_ç – ã‘@¡ ã¨OYº^•fi~å KÕÜ«∞_»O ™ê^茺O QÍ^Œ∞.
ã‘=∂O„^èŒ∞Å`À áÈeÛ`Õ `≥ÅOQÍ} ã‘@∞¡ ZѨC_»∂ `«‰õΩ¯"Õ LOÏ~Ú. JO^Œ∞ˆH ~å*ϺOQÆ x~å‡`« _®II a.P~ü. JOÉË^Œ¯~ü
~å„ëêìÅ U~åÊ@∞ ÉÏ^茺`«, JkèHÍ~åxfl áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ^ŒYÅ∞ Ѩ~°Û_»O [iyOk. HÍ|˜ì áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ "≥∞*Ïi©
Hõey# ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiOÃÑ· XuÎ_ç KÕÜ«∞QÆeˆQ ™ê÷~ÚÖ’ x~å‡}=∞ÜÕ∞º „Ѩ*ÏL^Œº=∞O =∂„`«"Õ∞ `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’
P"≥∂kOѨ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏO˜ „Ѩ*Ï L^Œº=∞O =∂„`«"Õ∞ `≥ÅOQÍ} ™êkèOK« QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok `«Ñ¨Ê D ZxflHõÅ∞,

25. 25 =∂iÛ, 2012
Ѩ^Õ Ñ¨^Õ `≥zÛ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ D LѨ ZxflHõÅ∞ `≥ÅOQÍ}‰õΩ U q^èŒOQÍ Ñ¨xH˜~å=x, Wq L^Œº=∂xfl "å~Ú^• "Õ~ÚOK«_®xH˜,
`«Ñ¨C ^•i Ѩ˜ìOK«_®xˆH LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`åÜ«∞x `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï „Ѷ¨Oò ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞Î#flk.
1971 #∞O_ç 2011 =~°‰õΩ Zxfl™ê~°∞¡ Z=iH˜ F>Ë¡ã≤<å `≥ÅOQÍ} ~åÖË^Œ∞QÍx, 2009 _çâ◊O|~üÖ’ 10 ~ÀAÅ
L^Œº=∞O`À ˆHO„^ŒO ky =zÛ ~å„ëêìxfl „ѨHõ˜OzOk. JO^Œ∞ˆH ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡Ö’ ÅHõ∆ÖÏk =∞Ok ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ
áêÖÁæx q[Ü«∞=O`«O KÕã≤#ѨʘH© ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O ÖË#O^Œ∞=Å¡ q[Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù L^Œº=∂xfl
#_çÑ≤OK«ÖËHõáÈÜ«∂=Ú. =∞~À =~°∞㨠ã¨~°fi[#∞Å L^Œº=∂xH˜, ™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡‰õΩ, x~°=kèHõ kQƃO^èŒ<åʼnõΩ, ™ê~°fi„uHõ
u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞‰õΩ ã¨<åflǨ Å∞ „áê~°OaèOz L^Œº=∂xfl f„=`«~°O KÕã≤ `≥ÅOQÍ} ™êkèOK«∞‰õΩO^•O. JO`Õ `«Ñ¨Ê D LѨ
ZxflHõÅ ^•fi~å Ug∞ ~å^Œx, D =∂Ü«∂*ÏÅO #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_ç `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl L^èŒ$`«O KÕ^•Ì=∞x, Jxfl
L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å∞, *ËUã‘Å∞ Hõeã≤ ~å"åÅx, „Ѩ*Ï „Ѷ¨O@∞ HÀ~°∞`«∞#flk. x~å‡} Ѩ~°OQÍ, L^Œº=∞ Ѩ~°OQÍ `≥ÅOQÍ}Ï
„Ѩ*Ï „Ѷ¨O@∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOKåeûOkQÍ Ü«∂=`«∞Î `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞Î<åflO.
_ç=∂O_»∞¡ :
1. áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ „Ѩ"Õâ◊Ãјì P"≥∂kOѨKÕã≤ ~å„ëêìxfl „ѨHõ˜OKåe.
2. ZxflHõÅ ^•fi~å `≥ÅOQÍ}~å^Œ∞ L^Œºq∞Oz `≥ÅOQÍ}#∞ ™êkè^•ÌO.
3. `≥ÅOQÍ} =#~°∞Å#∞ ~°H˜∆OK«∞‰õΩO^•O.
4. NHõ$+¨‚ Hõq∞© ~ÚzÛ# pHõ˜ 8= KåѨì~ü J=∞Å∞#∞ =∂#∞HÀ"åe.
5. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ· Ãјì# ˆHã¨∞Å∞ LѨã¨OǨÏiOK«∞HÀ"åe.
6. `≥ÅOQÍ} [Å=#~°∞Å „áê*ˇ‰õΩìÅ#∞ ã¨`«fi~°O ѨÓiÎKÕÜ«∂e.
7. HõÅfi‰õΩiÎ <≥>ˇìOáê_»∞, Ps¤Zãπ _≥·=~°¬<£ 㑯OÅ#∞ ã¨`«fi~°O ѨÓiÎ KÕÜ«∂e.
8. Hõ"åfiÖò, JÉèíÜ«∂~°}ºOÖ’ ѨÙÅ∞Å ã¨O~°Hõ∆} ˆHO„^•xfl xÅÑ≤"Õã≤ yi[#∞Å∞ rqOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ HÍáê_®e.
9. FÃÑ<£HÍãπì "≥∞ÿxOQ∑#∞ ~°^Œ∞Ì KÕã≤ JO_»~ü„Q“O_£ "≥∞ÿxOQ∑ KÕѨÏìe.
10. `≥ÅOQÍ}Ö’x Jxfl lÖÏ¡Ö’¡ „QÍ<≥·@∞, ~Úã¨∞Hõ HÍfisÅ#∞ xeÑ≤"Õã≤ ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å#∞ ~°H˜∆OK«∞H˘O^•O.
11. ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ `«~°eã¨∞Î#fl |Ü«∂º~°O Yx*ÏÅ#∞ J_»∞¤‰õΩO^•O.
~åRHõq∞©
`≥ÅOQÍ}„Ѩ*τѶ¨Oò
„ѨK«∞~°} Hõ~°ÎÅ∞ : QÆ^ŒÌ~ü, P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º, "Õ^Œ‰õΩ=∂~ü, Ü«∞O. ~°`«fl=∂Å, z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü,
#Å=∂㨠Hõ$+¨‚, ѨÓ*Ïi #iûOQÆ~å=Ù, =∞kÌÖ˘, ÔH.~åOÔ~_ç¤, ~å^èŒ, ã¨<å=ÙÖÏ¡MÏ<£,
[QÆ<£, ~°=∞}ÏÅ ÅHõ∆ ‡Ü«∞º
`Õn : =∂iÛ 6, 2012

26. 26#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
qѨ¡"À^Œº=∞O–`≥ÅOQÍ}–`≥~åã¨
-J~°}º
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ#fl „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ì PHÍOHõ∆#∞
KåÖÏ=∞Ok H˘xfl Ѩiq∞`« _ç=∂O_£Å HÀã¨O
HÀ~°∞‰õΩO@∞#flkQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO@∂ =ã¨∞Î<åfl~°∞. 1952
#∞Oz `≥ÅOQÍ} „áêO`«O J<ÕHõ L^Œº=∂Å`À
„ѨÉèÏq`«=∞=Ù`«∂ =ã¨∞Î#fl#∂, =ÚYºOQÍ QÆ`« Ô~O_»∞
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ `≥ÅOQÍ} „áêO`«O Ü≥ÚHõ¯, `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O Ü≥ÚHõ¯ qã¨Î $`« K«~°Û „Ѩ[Å =∞^茺֒QÍh
g∞_çÜ«∂Ö’QÍh [~°∞QÆ∞`«∞#fl#∂ H˘kÌ=∞Ok q∞#Ǩ qâßÅ
„Ѩ*ÏÉÏǨïà◊ºO `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì P=â◊ºHõ`«‰õΩ HÍ~°}Ïxfl
P Ѩiq∞`« _ç=∂O_£Å`À =Ú_çÃÑ_»∞`«∂ =ã¨∞Î<åfl~°∞.
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ã¨q∞u(`≥~åã¨) =O˜ ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞
P Ѩiq∞`« _ç=∂O_£Å<Õ Ñ¨^ÕѨ^Õ =e¡ã¨∂Î `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO
ˆH=ÅO JO^Œ∞HÀã¨"Õ∞ U~°Ê_®Å<Õ XHõ `«Ñ¨C_»∞ ã¨O^Õâßxfl
„Ѩ[ʼnõΩ ѨOѨÙ`«∂ =ã¨∞Î<åfl~Ú. =∞~À"≥·Ñ¨Ù =∂"À~Úã¨∞ì
áêsì XHõ #∂`«# „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ~å„ëêìxfl, =∂#gÜ«∞
ã¨=∂*Ïxfl U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ"åÅx KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÓÎ
=ã¨∞Î#flk. ZxflHõŠѨikèÖ’<Õ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl
™êkèOKåÅx `≥~å㨠ÉèÏqã¨∞ÎO_»QÍ qѨ¡"À^Œº=∞
<åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl ™êkèOKåÅx
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì HÀ~°∞‰õΩO@∞#flk. J~Ú`Õ Ñ¨^Õà◊§ `≥~åã¨
„Ѩܫ∂}Ïxfl QÆ=∞xOz<å J~°"≥·Uà◊§ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì
PHÍOHõ∆Å#∞ QÆ=∞xOz<å =∂"À~Úã¨∞ìáêsì `≥ÅOQÍ}
q+¨Ü«∞OÖ’ XˆH q^è•#O`À LO@∂ L#fl`« ÅH∆ͺÅ#∞
HÍOH˜∆OKÕ áêsìQÍ#∂, `≥~å㨠`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ™ê^èŒ#
¿Ñ~°∞`À ѨÓ@HÀ Hõ_»Ñ¨ `˘ˆH¯ ã¨Ê+¨ì`«ÖËx áêsìQÍ#∂ K«i„`«
ѨÙ@Ö’¡ xÅ|_®¤~°x ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk. HÍh `≥ÅOQÍ}
„Ѩ*Ï ÉÏǨïàϺxfl QÆ=∞x¿ãÎ L#fl`«, =∞^茺`«~°QÆu
ÃãHõ∆<£ÅO`å `≥~åã¨`À#∂, ¿Ñ^Œ=~åæÅ∞, J<ÕHõ
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì Ѩ@¡ ™ê#∞‰õÄÅ`«
QÆÅ"å~°∞, "å=∞ѨHõ∆ |∞kúr=ÙÅ∞ =∂„`«"Õ∞ P áêsì`À#∂
L<åfl~°∞. x*Ï~ÚfQÆÅ qѨ¡= áêsì"≥·Ñ¨Ù H˘xfl ÃãHõ∆<£Å∞
ÖËHõáÈ=_»O, ã¨Ê+¨ì`«ÖËx ~å[H©Ü«∞ áêsì"≥·Ñ¨Ù H˘xfl ÃãHõ∆#∞¡
xezLO_»@O J<Õ „Ѩ^è•# "≥·~°∞^茺O =Å¡ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞OÖ’ <åÜ«∞Hõ`«fiO Ѩ@¡ „Ѩ[Å∞ Hõ#|~°Kåeû#
qâßfiã¨O q+¨Ü«∞OÖ’ q_çq_çQÍ#∞, L=∞‡_çQÍ#∞ „Ѩ[Å∞
f„= QÆO^Œ~°QÀàÏxH˜ Ö’#=Ù`«∞<åfl~°x QÆ=∞x¿ãÎ<Õ „Ѩ`ÕºHõ
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ™ê^èŒ#ÔH· [~°∞QÆ∞`«∞#fl áÈ~åÏÅÖ’
JѨC_»Ñ¨C_≥·<å U~°Ê_»∞`«∞#fl ã¨|ú`«Å#∞ L^Œº=∞ <åÜ«∞Hõ`«fiO
q+¨Ü«∞OÖ’ fã¨∞HÀ"åeû# x~°‚Ü«∂Å ã¨=∞Ü«∞OÖ’
`å`å¯eHõOQÍ<≥·<å HõxÑ≤ã¨∞Î#fl â◊¥#º`«Å#∞, `«^•fi~å ~å¢+¨ì
U~åÊ@∞ QÆ∞iOz H˘O^ŒiÖ’<≥·<å „Ñ¨|Å∞`«∞#fl x~åâ◊Å#∞
J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ=Ú. Hõ#∞Hõ D kâ◊QÍ XHõ™êi PÖ’z^•ÌO.
`≥~å㨉õΩ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ L#fl „Ѩ^è•# "≥·Yi
Uq∞@O>Ë |∂~°∞˚"å ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ QÆ`« Ü«∂Éèˇ· P~°∞
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ F@¡#∞ ™ê^èŒ#OQÍ KÕã¨∞H˘x ZxflHõÅÖ’
ÔQÅ∞ã¨∂Î ~å=_»O ^•fi~å PO„^茄Ѩ^Õâò#∞ `«=∞ QÆ∞Ñ≤Ê’¡
LOK«∞H˘x Uq^èŒOQÍ ^ÀK«∞‰õΩO@∂ =ã¨∞Î<åflÜ≥∂ ˆ~ѨÙ
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO U~°Ê_®¤Hõ `å#∞ P áêsìÅÖψQ
`≥ÅOQÍ}#∞ LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<Õ áêsìQÍ LO_®Åx `≥~åã¨
ÉèÏqã¨∞Î#flk. J~Ú`Õ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO U~°Ê_®Å<Õ âߢã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ#
"≥∂_»Öò#∞ QÆ`« #ÅÉèˇ· Uà◊√§QÍ Wã¨∂Î =ã¨∞Î#fl qѨ¡"À^Œº=∞O
ZѨʘHõѨC_»∞ `≥~å㨠D l`«∞ÎÅ=∂i PÖ’K«##∞
„Ѩ[Å=ÚO^Œ∞OK«∞`«∂ =zÛOk. „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ}
U~°Ê_»ÏxH˜ ~å[H©Ü«∞ K«„@O #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =zÛ
„Ѩ[ÅO`å L^Œº=∞ ÉÏ@ ѨÏìeû# P=â◊ºHõ`«#∞ <˘H˜¯K≥ѨÓÎ
=zÛOk. x*ÏxH˜ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ J<ÕHõ „Ѩ*Ïã¨=∞㨺ʼnõΩ
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì K«∂Ñ≤# Ѩiëê¯~åÅ∞, JO^Œ∞ÔH· áÈ~å_ç#
„Hõ=∂xfl „Ѩ[Å∞ J~°÷O KÕã¨∞H˘x L<åfl~°∞ Hõ#∞Hõ „Ѩ`ÕºHõ
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO =∂"À~Úã¨∞ì áêsì
<Õ`«$`«fiOÖ’<Õ U~°Ê_»QÆÅ^Œx KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ qâ◊fiã≤OKÕ
J=HÍâ◊=ÚOk. `≥~å㨠Ѩ~°OQÍ K«∂¿ãÎ Wk P áêsìH˜
KåÖÏ #+¨ìOKÕ¿ã JOâ◊O. Hõ#∞Hõ `≥ÅOQÍ}‰õΩ UÔH·Hõ
ã¨OˆH`«OQÍ xÅ"åÅ#fl `«# HõÅ#∞ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì ÉèíQÆflO
KÕã¨∞ÎO^Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O `≥~åã¨Ö’ <å<å˜H© ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂

27. 27 =∂iÛ, 2012
=zÛOk. JO^Œ∞ˆH `≥~å㨠qѨ¡"À^Œº=∂xfl, =∂"À~Úã¨∞ì
áêsìx „Ѩ[Å ^Œ$+≤ìÖ’ z#fl|iKÕO^Œ∞‰õΩ, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
`≥ÅOQÍ} "≥∂_»Öò#∞ „Ѩ[ʼnõΩ JO^Œ‰õΩO_® K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ
â◊`«q^è•Å „Ѩܫ∞uflã¨∂Î =zÛOk. J~Ú`Õ „Ѩ[ÅÖ’
qѨ¡"À^Œº=∞O Ѩ@¡ L#fl ™ê#∞‰õÄÅ`«, ™ê#∞Éèí∂u QÆ∞iOz
`≥eã≤# `≥~å㨠P „Ѩܫ∞`åflÅ HÀã¨O „Ѩ`«ºHõ∆ Ѩ^Œú`«∞Å#∞
P„â◊~ÚOK«ÖË^Œ∞. ÉèÏ=*ÏŠѨ~°OQÍ =∂"À~Úã¨∞ì áêsìx
_èôH˘#_»O `≥~å㨉õΩ J™ê^茺O. WѨʘˆH ÖˇHõ¯‰õΩ q∞Oz
`«Ñ¨CÅ∞ KÕã≤ L#fl `≥~å㨉õΩ Jã¨Å∞ x|^Œú *Ï=*ÏÅ"Õ∞
ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì JOâßxH˜ ^ŒQÆæi ã¨O|O^èŒO L#fl
Ãã*òŠѨ@¡ #∂`«# Pi÷Hõ q^è•<åŠѨ@¡, ™ê„=∂[º"å^ŒO
Ѩ@¡, „ѨѨOpHõ~°} Ѩ@¡ `≥~å㨉õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∂ÖË
ÖË=Ù. HÍh =∂"À~Úã¨∞ì áêsìH˜ x|^Œú`« QÆÅ ^Õâ◊"åºÑ≤`«
ÉèÏ=*ÏÅ=Ú#flk. P ÉèÏ=*ÏÖÏxH˜ ^Õâ◊OÖ’x H˘xfl
„áêO`åÅÖ’<≥·<å ÉèÏ~°`« „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ „ѨÉèí∞`åfixH˜
„Ѩ`åº=∂flÜ«∞OQÍ „Ѩ[ʼnõΩ ã¨fiѨiáêÅ##∞ JOkã¨∞Î#fl
â◊H˜Î LOk. JO^Œ∞ˆH ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ÉèÏ=*ÏÅ"Õ∞ ÖËx áêsìQÍ
`≥~å㨉õΩ =∂"À~Úã¨∞ì ÉèÏ=*ÏÖÏxfl Z^Œ∞~À¯=_»O
™ê^茺Ѩ_»^Œx `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH „Ѩ[Å#∞ `«#"≥·Ñ¨Ù‰õΩ
`«Ñ¨CHÀ=_®xH˜, `≥ÅOQÍ}‰õΩ `≥~å㨠XHõ¯>Ë SHÍ<£QÍ
„Ѩ[Å#∞ #q∞‡OK«_®xH˜ ~år<å=∂Å Z`«∞ÎÅ∞ "Õã¨∂Î
=zÛOk. ~år<å=∂Å ^•fi~å `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO
U~°Ê_»∞`«∞O^Œ<Õ Jã¨`«º„ѨKå~åxfl "≥Ú^ŒÅ∞Ãјì =∞O„u
Ѩ^Œ=ÙʼnõΩ, âßã¨# ã¨Éèíº`åfiʼnõΩ áê~°¡"≥∞O@∞ ã¨Éèíº`åfiʼnõΩ
Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ~år<å=∂Å∞ KÕã¨∂Î, ZxflHõÅÖ’ xÅ∞K«∞O@∂
„Ѩ[Å "≥∞ÿO_£Ããò#∞ ~år<å=∂Å∞–ZxflHõÅ∞–F@∞¡ "≥·Ñ¨Ù
uѨÊ_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOz ^•^•Ñ¨Ù q[Ü«∞O ™êkèOzOk.
~år<å=∂Å∞ KÕÜ«∞_»O '=∞QÆ`«#O— Jh, '^Œ=Ú‡— Jh
„Ѩ[Å#∞ Ô~K«ÛQ˘_»∞`«∂ J<≥·uHõOQÍ „Ѩ[ÅÖ’ `«#HõO@∂
XHõ W"Õ∞*ò#∞ ã¨$+≤ìOK«∞‰õΩOk. "å˜x `åºQÍÅ∞QÍ
Jaè=i‚OK«∞‰õΩO@∂ 1969 #∞Oz <Õ˜ ^•HÍ `≥ÅOQÍ}
~å¢+¨ìO HÀã¨O „áê}ÏezÛ# J<ÕHõ=∞Ok „áê}`åºQÍÅ#∞
`≥~å㨠JѨǨ 㨺O KÕã≤Ok. |∂~°∞˚"å Ѩ^Œ=ÙÅ∞ LO>Ë
ZO`«? áÈ`Õ ZO`«? Jq `åºQÍÖÏ? Ѩ^Œ=ÙÅ∞
=^Œ∞Å∞HÀ=_»"Õ∞ `åºQÍÖˇ·`Õ =∞i „áê}ÏÅ∞ =^Œ∞Å∞HÀ=_®xfl
U=∞<åe? „áê}`åºQÍÅ =ÚO^Œ∞ Ѩ^Œ=ÙÅ `åºQÍÖˇO`«?
J<Õ Hõh㨠„Ѩâ◊flÅ∞ „Ѩ[ʼnõΩ ~å‰õΩO_® `≥~å㨠KåÖÏ
*Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩOk. JÖÏO˜ PÖ’K«#Å∞ „Ѩ[Å
=∞#ã¨∞Ö’¡H˜ =KÕÛO`« ã¨=∞Ü«∞O ‰õÄ_® "åiH˜=fi‰õΩO_®
"≥O@ "≥O@<Õ ~år<å=∂Å∞ KÕã¨∂Î, "å˜x
âߡѶ≤∞OK«∞‰õΩO@∂ XHõ QÆO^Œ~°QÀà◊ "å`å=~°}Ïxfl
ã¨$+≤ìOzOk. P "å`å=~°}OÖ’ #∞OKÕ Ñ¨^Œ=ÙʼnõΩ
~år<å=∂Å∞ KÕã≤# Q˘Ñ¨Ê`«#O `≥~åã¨^Œh, J~Ú##∂
„ѨÉèí∞`«fiO `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl „ѨHõ˜OK«_»O ÖË^Œ<Õ x~åâ◊
„Ѩf™ês H˘O^Œ~°∞ „Ѩ[Å JѨiѨHõfi =∞#ã¨∞ÅÖ’ „Ѩ"Õtã¨∂Î
=zÛOk. J^Õ ^•^•Ñ¨Ù "≥~Úº=∞Ok P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ‰õΩ
HÍ~°}"≥∞ÿOk. ~år<å=∂Å J¢ã¨ÎO „Ѩ[ÅÔH· ÉÏQÍ
ѨxKÕÜ«∞_»O`À `≥~å㨉õΩ Z^Œ∞~°∞ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. „Ѩ[Å
K«∂Ѩ٠„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, q∞e>ˇOò
áÈ~åÏÅ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ, qѨ¡"À^Œº=∞O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áȉõΩO_®
LOKÕO^Œ∞‰õΩ `≥~å㨠"Õã≤# ~år<å=∂Å Z`«∞Î áê~°_»O`À
ÔHã≤P~ü(`≥~å㨠JO>Ë ÔHã≤P~ü, ÔHã≤P~ü JO>Ë `≥~åã¨
J<ÕO`«QÍ P áêsìÖ’ '„Ѩ*Ï™êfi=∞ºO— LOk Hõ#∞Hõ)
=∂Ï¡_çO^Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ÅO^Œi =∂@QÍ `≥~åã¨
z„fHõiã¨∂Î =zÛOk. `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ JO>Ë u@∞¡, |∂`«∞Å
ÉèÏ¿+ HÍ=K«∞Û J<ÕO`«QÍ `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨#∞ |*Ï~°∞H©_®Û~°∞.
Jã¨Å∞ ÔHã≤P~ü ѨÓiÎQÍ K«OK«Å ã¨fiÉèÏ=O Hõey# =ºH˜Î.
ZѨC_»∞ âßO`«OQÍ =∂Ï¡_»`å_À, ZѨC_»∞ |∂`«∞Å∞
u_»`å_À `≥eÜ«∞^Œ∞. ZѨC_»∞ Ô~zÛáÈ`å_À, ZѨC_»∞
ÖÁOyáÈ`å_À JOK«<å Hõ@ìÖË=Ú. JO^Œ∞ˆH ÔHã≤P~ü#∞
QÆ=∞x¿ãÎ XHõ~ÀA P"Õâ◊OQÍ =∂Ï¡_ç# =∞x+≤ =∞m¡
"å~°O=~°HÀ, <≥Å=~°HÀ HõxÑ≤OK«_»∞. =∞à‹¡Ñ¨C_À L~°∞=Ú
Liq∞#ѨC_»∞ <À˜H˘zÛ#@∞¡ L~°∞=Ú`«∂ HõxÑ≤™êÎ_»∞.
WÖÏO˜ K«OK«Å ã¨fiÉèÏ==Ú#fl =ºH˜Î<Õ `≥ÅOQÍ}Ö’x
KåÖÏ=∞Ok =∞^茺`«~°QÆu, L#fl`« =~åæÅ „Ѩ[Å∞
`≥ÅOQÍ}‰õΩ „Ѩuxkè Jx #=Ú‡`«∞#flO^Œ∞# P „Ѩ[ÅÖ’x
JѨiѨHõfi =∞#ã¨∞¯Å∞ P K«OK«ÅÉèÏ"åÅ#∞ ã¨=∞`«∂Hõ
Ѩ~°∞K«∞HÀÖËx Ѩiã≤÷uÖ’ x~åâ◊ʼnõΩ Ö’#=Ù`«∞O_»QÍ, "åi
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ#∞ `«# „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O `≥~åã¨<Õ QÀ¡iÃѶ·
KÕÜ«∞_»O =¸ÖÏ#(g∞_çÜ«∂ ‰õÄ_®) `≥~åã¨#∞ #=∞‡x ¿Ñ^Œ
„Ѩ[Å∞ ‰õÄ_® P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ ÉÏ@Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. Wk ‰õÄ_®

28. 28#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ‰õΩ =∞~À =ÚYºHÍ~°}=∞x QÆ=∞xOKåeû LOk.
U^Õ"≥∞ÿ<å ~år<å=∂Å∞ KÕÜ«∞_»O ^•fi~å
=∞^茺`«~°QÆu, L#fl`« =~åæÅ „Ѩ[Å#∞ `≥~å㨠`«#"≥·Ñ¨Ù‰õΩ
uѨCHÀQÆeyOk. ^•O`À „Hõ=∞OQÍ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’
"≥∂<ÀѨeQÍ =º=ǨÏiã¨∂Î =zÛOk. q^•ºi÷ *ˇZã≤Å∞, W`«~°
*ˇZã≤ʼnõΩ ~å[H©Ü«∞ x~å‡}ÏÅ∞ ÖËHõáÈ=_»O`À `≥~åã¨
P_çOk P@QÍ ™êQÆ∞`«∂ =zÛOk. WHõ¯_» =∞~À
Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# JOâßxfl QÆ=∞xOKåe. `≥~å㨉õΩ ã¨=∞㨺
=zÛ#ѨC_»ÖÏ¡, z‰õΩ¯Ö’¡ Ѩ_ç#ѨC_»ÖÏ¡ ÔHã≤P~ü Ô~K«ÛQ˘>Ëì
=∂@Å∞ =∂Ï¡_»∞`«∂ „Ѩ[Å ^Œ$+≤ìx P ã¨=∞㨺 #∞Oz,
q"å^ŒO #∞Oz =∞~°Å∞ã¨∞ÎOÏ_»∞. JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ
`≥~å㨉õΩ „Ѩ[ÅÖ’ qâ◊fiã¨hÜ«∞`« `«yæ#ѨC_»∞ ^•x #∞O_ç
ɡ·@Ѩ_»_®xH˜ KåÖÏ™ê~°∞¡ '=∂"À~Úã¨∞ì J*ˇO_®<Õ =∂
J*ˇO_®— Jx „ѨHõ˜ã¨∂Î, =∂"À~Úã¨∞ì áêsì ¿Ñ~°∞#∞
"å_»∞H˘x qâ◊fiã¨hÜ«∞`«#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flO
KÕã¨∂Î =KåÛ_»∞. '#HõûÖˇ·>Ë¡ x["≥∞ÿ# ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ∞— Jx
^˘OQÆ=∂@Å∞ =∂Ï¡_ç# Z<£˜P~ü HÍÅO #∞O_ç ÔHã≤P~ü
^•HÍ áêsìÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«=∞‰õΩ J=ã¨~°=Ú#flѨC_»ÖÏ¡
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ ‰õΩiÑ≤OKÕ =∂@Å∞ =∂Ï¡_ç,
`«^•fi~å `å=Ú U^À XHõ~°HõOQÍ Åaúá⁄Ok, JkèHÍ~°OÖ’H˜
=KåÛHõ J^Õ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì Ѩ@¡ ZÖÏO˜ "≥·Yix
Hõ#|~°∞ã¨∞Î<åfl~À JO^ŒiH© ã¨∞ã¨Ê+¨ì"Õ∞ Hõ#∞Hõ, x*ÏxH˜ Wk
„áê^è•#ºq∞"åfieû#O`«QÍ ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü«∞O H͉õΩ#fl#∂
XHõ™êi nxfl QÆ=∞x^•ÌO. '=∂"À~Úã¨∞ì J*ˇO_®<Õ =∂
J*ˇO_®— J#flѨC_»∞ `≥~å㨠ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩ*Ï™êfi=∞º áêsìQÍ
LOk? qѨ¡"À^Œº=∞ áêsìQÍ ZO^Œ∞‰õΩ =∂~°ÖË^Œ∞?
=∂"À~Úã¨∞ìÅ∞ Éèí∂q∞–Éèí∞H˜Î–q=ÚH˜Î HÀã¨O
áÈ~å_»∞`«∞<åfl~°∞. Ѩ^Õà◊§ `≥~å㨠`≥ÅOQÍ}Ö’ P JOâßÅÃÑ·
U<å_≥·<å =∂Ï¡_çO^•? ™ê„=∂[º"å^Œ =ºuˆ~Hõ`Õ
J*ˇO_®QÍ L#fl =∂"À~Úã¨∞ì áêsìH˜, ™ê„=∂[º"å^Œ
áêsìʼnõΩ T_çQÆO KÕ¿ã `≥~å㨉õΩ J*ˇO_®Ö’ ™ê~°∂Ѩº`«
ZÖÏ LO@∞Ok? =∂"À~Úã¨∞ì J*ˇO_®#∞ XѨC‰õΩ<Õ"å~°∞
ZO^Œ∞‰õΩ U<å_»∂ |∂@HõѨ٠Z<£H“O@~üÅÃÑ·
L^Œºq∞OK«~°∞? ZxflHõÅ∞ =kÖËã≤ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO HÀã¨O
q∞e>ˇOò áÈ~åÏÅ∞ KÕ¿ã kâ◊QÍ ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩ[Å#∞
ã¨g∞HõiOK«~°∞? Jã¨Å∞ =∂"À~Úã¨∞ì áêsìx ‰õÄ_®
PǨ fixOK«_»O ^•fi~å XHõ L=∞‡_ç ÉèÏQÆ™êfi=∞º K«~°Û#∞
U<å_≥·<å „áê~°OaèOKå~å? Éè∫QÀoHõ `≥ÅOQÍ}"å^•xfl
=ke „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O ZO^Œ∞‰õΩ áÈ~å_»~°∞?
|∂~°∞˚"å áêsìÅ`À ¿ãflǨ xfl ZO^Œ∞‰õΩ =keÃÑ@ì~°∞? J<ÕHõ
"å=∞ѨHõ∆ qѨ¡= ã¨Oã¨÷Å∞ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì PHÍOHõ∆#∞ Hõey
L<åfl~Ú. "å@xflO˜h HõÅ∞ѨÙH˘x XHõ qâßÅ "ÕkHõ#∞
U~åÊ@∞KÕÜ«∞_»O HÀã¨O ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«~°∞?
ZO`«¿ãѨ٠F@∞¡, ã‘@¡ Q˘_»=ÖË `«Ñ¨Ê „Ѩ[Å =∞øoHõ ã¨=∞㨺Å
HÀã¨O ZO^Œ∞‰õΩ „ѨtflOK«~°∞? WÖÏ J_»∞QÆ∞`«∂ áÈ`Õ
=O^ŒÖÏk „Ѩâ◊flÅ∞ J_»QÆ=K«∞Û. J~Ú`Õ Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
Jk HÍ^Œ∞.. `≥~å㨠JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ „ѨHõ˜OK«∞‰õΩ#flk?
Jx WO`«‰õΩ =∞O^Õ K≥ѨC‰õΩ#fl@∞¡QÍ #ÅÉèˇ· Uà◊√§QÍ „Ѩ[Å
=∞#ã¨∞Ö’¡ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì Ѩ@¡ L#fl ™ê#∞‰õÄÅ`«#∞
`≥~å㨠XHõ ZxflHõÅ áêsìQÍ `«# W"Õ∞*ò HÀã¨O
"å_»∞HÀ^ŒÅ∞K«∞‰õΩOk. „Ѩ[Å qѨ¡= ™ê#∞‰õÄÅ`«#∞ F@¡
™ê#∞‰õÄÅ`«QÍ =∂~°∞ÛHÀ^ŒÅK«∞‰õΩOk. =∂"À~Úã¨∞ì áêsì`À
U q+¨Ü«∞OÖ’#∂ áÈÅ∞ÛHÀ=_®xH˜ `≥~å㨉õΩ J~°›`« ÖË^Œx
`≥eã≤##∂ =∞^茺`«~°QÆu, L#fl`« ÃãHõ∆#¡`À áê@∞
¿Ñ^Œ„Ѩ[Å#∞ ‰õÄ_® PHõi¬OK«∞‰õΩ<Õ ‰õΩ˜Å „Ѩܫ∞`«flOÖ’
ÉèÏQÆOQÍ<Õ `≥~å㨠WÖÏO˜ „ѨHõ@#Å∞ KÕã¨∂Î =zÛOk.
D q+¨Ü«∞OÖ’ „ѨÉèí∞`«fi "≥·Yix QÆ=∞xOKåe. =∂"À~Úã¨∞ì
áêsì Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl `å#∞ "å_»∞HÀ"åÅx `≥~åã¨
„Ѩܫ∞uflã¨∞ÎO_»QÍ, XHõ x¿+kè`« áêsì`À áÈÅ∞Û‰õΩO@∞#flk
Hõ#∞Hõ `≥~åã¨#∞ „Ѩ*Ï™êfi=∞º K«„@O #∞Oz Zeq∞<Õò
KÕÜ«∂Å<Õ „Ѩܫ∞`åflÅ#∞ „ѨÉèí∞`«fiO <å=∞=∂„`«OQÍ<≥·<å
KÕã≤Ok(Jk <≥~°"Õ~°ÖË^Œ#flk "Õˆ~ ã¨OQÆu) J~Ú`Õ WHõ¯_»
`≥~å㨉õΩ, „ѨÉèí∞`åfixH˜ =∞^Œº#∞#fl XHõ JO`«~°æ`«
XѨÊO^•xfl =∞#O QÆ=∞xOKåe. `≥~åã¨QÍh „ѨÉèí∞`«fiO
QÍh Ô~O_»∞ "Õˆ~fi~°∞ L^ÕúâßÅ`À<≥·<å 㨈~ `≥~åã¨#∞
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì`À áÈÅÛ_»O, áÈÅ∞ÛHÀ=_»O ^•fi~å
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì™ê÷~Úx, XHõ |∂~°∞˚"å áêsì ™ê÷~ÚH˜
‰õΩkOK«^ŒÅ∞Û‰õΩ<åfl~Ú. ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ qã¨Î $`« „Ѩ*Ï^Œ~°}
L#fl áêsì „áê=ÚYº`«#∞ `≥ÅOQÍ}Ö’, =∞s =ÚYºOQÍ
„Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ `«yæOz"ÕÜ«∂Å<Õ

29. 29 =∂iÛ, 2012
„Ѩ}ÏoHÍ |^Œú"≥∞ÿ# ‰õΩ„@`À „ѨÉèí∞`«fiO, `≥~å㨠Hõeã≤
=ÚO^Œ_»∞QÆ∞ "Õâß~Ú. P Ô~O_çO˜ D ã¨OÜ«ÚHõÎ ‰õΩ„@
JOu=∞ ÅHõ∆ ºO Uq∞@O>Ë `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ,
=∂"À~Úã¨∞ì áêsìH˜ JO`«~åxfl ÃÑOK«_»"Õ∞.
|∂~°∞˚"å ~å[H©Ü«∞ áêsìQÍ `≥~å㨉õΩ HÍ"åeûOk
Ѩ^Œ=ÙÅ∞, Pã¨∞ÎÅ∞. JO`«‰õΩ q∞Oz# ÅH∆ͺÖËq ^•xH˜ ÖË=Ù.
Hõ#∞Hõ `≥~å㨠KÕ¿ã áÈ~åÏÅ∞ KåÖÏ `«‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’
LOÏ~Ú. WOHÍ K≥ѨCHÀ"åÅO>Ë J`«º=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ `«Ñ¨Ê
P áÈ~åÏÅ∞ „áê~°OaèOK«|_»=Ù. ÖÏc~ÚOQ∑Å∞, =∞O„u
Ѩ^Œ=ÙÅ∞, z#fl z#fl „ѨHõ@#Å`À HÍňH∆ѨO KÕÜ«∞_»O
`«Ñ¨Ê ã¨Ô~·# áÈ~å@ ã¨∂ÊùiÎ LO_»^Œ∞. JÖÏ LO_®Åx
HÀ~°∞HÀ=_»=¸ J`åºâı J=Ù`«∞Ok. H˘xfl™ê~°∞¡ „ѨÉèí∞`åfixH˜
J#∞‰õÄÅOQÍ, H˘xfl™ê~°∞¡ =ºuˆ~HõOQÍ U xq∞ëêxHÍ
J=`å~°O Z`«∞Î`«∂ WѨʘˆH É’Öˇ_»O`« JÜ≥∂=∞Ü«∞
"å`å=~°}Ïxfl `≥~å㨠ã¨$+≤ìOK« L#flk. `«# Ô~K«ÛQ˘>Ëì
„Ѩã¨OQÍÅ`À q∞QÆ`å áêsìÅ#∞ `«#‰õΩ áÈ© ~åhÜ«∞‰õΩO_®
KÕã≤, „Ѩ[ÅÖ’x L#fl`«, =∞^茺`«~°QÆu ÃãHõ∆<£Å‰õΩ ZxflHõÅ
qâßfiã¨O HõeÊOz, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ „Éèí=∞Å∞ U~°Ê~°z "åix
`«#"≥·Ñ¨Ù‰õΩ uѨCH˘x =∂"À~Úã¨∞ì áêsì ÉèÏ=*ÏÅO "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
áȉõΩO_® KÕÜ«∞QÆeyOk.
J~Ú<å㨈~ #ÅÉèˇ· Uà◊√§QÍ =∂"À~Úã¨∞ì áêsìx
#=Ú‡`«∞#fl ¿Ñ^Œ„Ѩ[Å∞, |∞kúr=ÙÅ∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ `≥~åã¨
LK«∞ÛÖ’ Ѩ_»ÖË^Œ∞. „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} PHÍOHõ∆#∞
=^Œ∞Å∞HÀÖË^Œ∞. =∂"À~Úã¨∞ì áêsì `≥~å㨠ÖÏO˜k HÍ^Œ∞.
ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl áêsì. `≥~åã¨
ÖÏQÆ Ñ¨Ó@HÀ =∂@ H͉õΩO_® HÍj‡~ü #∞Oz Hõ<庉õΩ=∂i
=~°‰õÄ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· XˆH=∂@, XˆH q^è•#O Hõey L#fl
áêsì. ~åÜ«∞Åã‘=∞, HÀ™êÎO„^èŒÖ’¡x =∂"À~Úã¨∞ì áêsì
J#∞‰õÄÅ ã¨OѶ¨∂Å∞, =º‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ}<Õ
ã¨=∞i÷OK«_»O P áêsì x*Ï~Úfx `≥eÜ«∞*ˇÑ¨ÙÎ#flk.
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì JO`«~°æ`«OQÍ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºÜ«Ú`«OQÍ
x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ xÜ«∞=∞|^Œú"≥∞ÿ# áêsì. `≥~åã¨Ö’ ÖÏQÍ
ÔHã≤P~ü XHõ¯_À, J`«x ‰õΩ@∞O|"≥∂ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ
"å~°ã¨`«fi ~å[H©Ü«∂ʼnõΩ KåÖÏ ^Œ∂~°OQÍ LO@∂ =zÛ#
áêsì. ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ áê`«∞‰õΩáÈ`«∞#fl ™ê„=∂[º"å^Œ
q^è•<åÅ <ÕѨ^䌺OÖ’ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxH˜ k‰õÄûz J~Ú#
áêsì. U~°Ê_»É’ÜÕ∞ `≥ÅOQÍ}#∞ „Ѩ*Ï™êfig∞HõiOz#
`≥ÅOQÍ}QÍ á⁄O^Œ_®xH˜ QÆ`« #ÅÉèˇ· Uà◊√§QÍ
x~°O`«~åÜ«∞OQÍ „â◊q∞ã¨∞Î#fl áêsì. Hõ#∞Hõ =Ú#∞‡O^Œ∞
[~°QÆÉ’ÜÕ∞ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl P áêsì
qâßfi™êÅ∞ =∞iO`« L#flfHõiOKÕ J=HÍâ◊=ÚOk.
Hõ#∞Hõ =∞^茺`«~°QÆu, L#fl`« ÃãHõ∆#¡ „Ѩ[Å∞ H˘xfl
q+¨Ü«∂Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû LOk. ÉèÏ~°`«
„Ѩ*Ï™êfi=∞ºOÖ’ ã¨=∞㨺ʼnõΩ Ѩiëê¯~åÅ∞ ZO`« ѨÅ∞K«QÍ
Åaè™êÎÜ≥∂ QÆ=∞xOKåe. ZO^Œ∞‰õΩ D ^Õâ◊OÖ’ ‰õΩÅ=º=ã¨÷
xez LOk? H˘O^Œi =^ÕÌ HÀÏ¡k ~°∂áêÜ«∞Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ
=¸Å∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú? ^Õâ◊OÖ’ ¿Ñ^ŒiHÍxH˜ HÍ~°}O Uq∞˜?
=O˜ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì ã¨OkèOKÕ „Ѩâ◊flÅ∞ ~°∞zOK«HõáÈ`Õ
ѨHõ¯#ɡ˜ì `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∂xfl =∂„`«"Õ∞ PÖ’zOK«O_ç.
`≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl x[OQÍ HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl "åà◊√§QÍ D
„áêOfÜ«∞ Jã¨=∂#`«Å‰õΩ HÍ~°‰õΩÖˇ=~°∞? `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å#∞ Z=~°∞ "≥∂ã¨O KÕâß~°∞? KÕã¨∞Î<åfl~°∞?
ÖÏc~ÚOQ∑Å`À `≥ÅOQÍ} =ã¨∞ÎO^•? =¿ãÎ JÖÏ =KÕÛ
`≥ÅOQÍ} ZÖÏO˜ `≥ÅOQÍ}QÍ LO@∞Ok? JO^Œ∞Ö’
Z=i ÃÑ`«Î#O LO@∞Ok? „Ѩ[ʼnõΩ x~°‚Ü«∂`«‡Hõ ǨωõΩ¯Å∞
LOÏÜ«∂? Jã¨Å∞ `≥~å㨉õΩ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ L#fl
qâ◊fiã¨hÜ«∞`« ZO`«? Ѩ<≥flO_Õà◊§ P áêsì QÆ=∞#O Uq∞˜?
QÆ=∞ºO Uq∞˜? =∂"À~Úã¨∞ì áêsì x*Ï~Úf ZO`«?
`≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ P áêsì KÕã≤#, KÕã¨∞Î#fl Ѩ#∞ÖËq∞˜?
ZxflHõŠѨikèÖ’x áêsìÅ∞ KÕã¨∞Î#fl "≥∂™êÖËq∞˜? =O˜
„Ѩâ◊flʼnõΩ ["å|∞Å∞ "≥`«∞‰õΩ¯O>Ë `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO Z=i
<Õ`«$`«fiOÖ’ [~°QÍÅ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨Ê+¨ì`« =KÕÛ
J=HÍâ◊=ÚOk. <åÜ«∞Hõ`«fiO q+¨Ü«∞OÖ’ `≥~å㨠Ѩ@¡ L#fl
q∞^䕺 #=∞‡HÍÅ∞ `˘ÅyáÈ=K«∞Û#∞. Hõ#∞Hõ `≥~å㨠Ѩ@¡
„Éèí=∞Å#∞ =ke =∞^茺`«~°QÆu, L#fl`« ÃãHõ∆#¡ „Ѩ[Å∞ XHõ
#∂`«# „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ =∂#gÜ«∞ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O
L^Œºq∞OKåeû J=ã¨~°=ÚOk. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ K«fÎãπѶ¨∞_£,
=∞}˜Ñ¨Ó~ü, *Ï~°öO_£Å ã¨∂ÊùiÎ`À L^Œº=∂Å∞ [~°QÍeû LOk.
JÖÏO˜ L^Œº=∂ʼnõΩ <åÜ«∞Hõ`«fiO Z=~°∞ =Ç≤ÏOKåÅ#fl
„Ѩâ◊fl‰õΩ PÜ«∂ L^Œº=∂Å ã¨fiÉèÏ="Õ∞ ["å|∞ K≥ѨÊQÆÅ^Œ∞.

30. 30#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
=∂~üÛ 16# ˆHO„^Œ Pi÷Hõ =∞O„u „Ѩ}Éò =ÚYs˚ „Ѩ"Õâ◊
Ãјì# 2012-13 |_≥˚ò #∞ =∞~˘Hõ „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ |_≥˚ò Jx
XHõ¯=∂@Ö’ H˘˜ì"ÕÜ«∞=K«∞Û. ÖË^•, P „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ`« ZÖÏ
=ºHõÎ=∞~ÚO^À q=~°"≥∞ÿ# qâı¡+¨} KÕÜ«∞=K«∞Û. ZxflHõÅ
ã¨O=`«û~°OÖ’<À, ZxflHõʼnõΩ =ÚO^Œ∞ ã¨O=`«û~°OÖ’<À J~Ú`Õ
|_≥˚ò xO_® P_»O|~°"≥∞ÿ#, PK«~°}™ê^茺O HÍx „Ѩ*ÏHõ~°¬Hõ
Ѩ^äŒHÍÅ∞ „ѨHõ˜Oz „Ѩ[Å#∞ =∞ÉèíºÃÑ@ì_»O áêʼnõΩʼnõΩ JÅ"å>Ë.
HÍx ZxflHõŠ֒ѨŠWOHÍ Ô~O_»∞ |_≥˚@∞¡ L<åfl~Ú QÆ#∞Hõ D
|_≥˚ò Ö’ <å=∞=∂„`«OQÍ „Ѩ*ÏHõ~°¬HõOQÍ LO_»=Åã≤# XuÎ_ç
‰õÄ_» „ѨÉèí∞`«fiO g∞^Œ ÖË^Œ∞. áêʼnõΩÅ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ `«=∞ Wëêì~ÚëêìÅ∞
„ѨHõ˜OK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O L#fl |_≥˚ò Wk. JO^Œ∞=Å¡ D ^Õâ◊OÖ’
áêʼnõΩÅ „áê^è•#º`«Å∞ Uq∞’, Z=ix ^Àz Z=i ÉÁHõ¯™êÅ∞
xOѨ_®xH˜ áêʼnõΩÅ∞ „Ѩܫ∞uflã¨∞Î<åfl~À D |_≥˚ò #∞
qâı¡+≤OK«_»O ^•fi~å q=iOK«=K«∞Û.
D |_≥˚ò #∞ q=iOz, qâı¡+≤OK«É’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ "≥Ú`«ÎOQÍ
K≥ѨÊ=Åã≤# q+¨Ü«∂Å∞ Ô~O_»∞<åfl~Ú:
XHõ˜, |_≥˚ò ‰õΩ áêÅHõ=~åæÅ "≥·Ñ¨Ù #∞Oz ‰õÄ_» XHõѨÙÊ_»∞
LO_ç# „áê^è•#º`«, Ѩq„`«`« WѨÙÊ_»∞ ÖË=Ù. =ÚYºOQÍ QÆ`«
Ô~O_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅÖ’ „ѨѨOpHõ~°} q^è•<åÅ `«~åfi`« |_≥˚ò ‰õΩ
JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ LO_ç# ™ê÷#O kQÆ*ÏiáÈ~ÚOk. ~å#∞#fl
ã¨O=`«û~°OÖ’ P^•Ü«∞ =ºÜ«∂Å#∞ q=iOKÕ q^è•# Ѩ„`«OQÍ
|_≥˚ò „ѨÉèí∞`åfixH˜ P^•Ü«∞O ~åQÆÅ =∂~åæÅ#∞, =ºÜ«∞O HÍQÆÅ
=∂~åæÅ#∞ Jxfl˜h á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«∞HÀ"åe. HÍx 1991 `«~åfi`«
„ѨÉèí∞`«fi q^è•<åÅ#∞ q^Õj â◊‰õΩÎÅ∞, ^Õâ◊O Ö’x ã¨OѨ#∞flÅ∞
ZѨʘHõѨÙÊ_»∞ âßã≤ã¨∞Î<åfl~°∞ QÆ#∞Hõ J=hfl |_≥˚ò Ö’
á⁄O^Œ∞Ѩ~°K«_»O ‰õΩ^Œ~°_»O ÖË^Œ∞. |_≥˚ò ^•k |_≥˚ò n, q^è•<åÅ
^•i q^è•<åÅn J~ÚáÈ~ÚOk. P q^è•<åÅ =Å¡ ~åQÆÅ
P^•Ü«∂Å∞, HÍQÆÅ =ºÜ«∂Å∞ |_≥˚ò Ö’ #"≥∂^Œ∞ H͉õΩO_®<Õ
[iyáÈ`«∞<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ U_®k "≥Ú`åÎxH© =∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ LO_Õ
™ê÷<åxfl |_≥˚ò HÀÖ’Ê~ÚOk.
Ô~O_»∞, |_≥˚ò Ö’ KÕã≤# ˆHÏ~ÚOѨÙʼnõΩ, "åQÍÌ<åʼnõΩ,
„ѨHõ@#ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç LO_®Åx, `Õ_® =zÛ<å ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ#
`Õ_®Å∞QÍ LO_ÕÖÏ K«∂_®Åx áêʼnõΩÅ∞ J#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞.
=∞~À=∂@Ö’¡ K≥áêÊÅO>Ë áêÅHõ=~åæxH˜, „ѨÉèí∞`åfixH˜,
Pi÷Hõ=∞O„uH˜ qâ◊fiã¨hÜ«∞`« LO_®Åx J#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. U
ã¨O=`«û~°O |_≥˚ò JOK«<åÅ~Ú<å =∞~°∞㨘 ã¨O=`«û~åxH˜
ã¨=iOz# JOK«<åÅ∞QÍ, P =∞~°∞㨘 ã¨O=`«û~åxH˜ "åã¨ÎqHõ
QÆ}ÏOHÍÅ∞QÍ =∂~°∞`å~Ú. D =¸_»∞ JOÔHÅ =∞^茺 S^Œ∞
Ѩk âß`«O `Õ_®Å∞ HÍ^Œ∞, UHõOQÍ =O^Œâß`«O `Õ_®Å∞
LO@∞<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 2011-12 |_≥˚ò Ö’ "≥Ú`«ÎO
=ºÜ«∞O 5 âß`«O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx JOK«<å "ÕÜ«∞QÍ, Jk 2012-
13 |_≥˚ò <å˜H˜ 10 âß`«O J~ÚOk. JÖψQ „Ѩ}ÏoˆH`«~°
=ºÜ«∞O 1 âß`«O `«QÆ∞æ`«∞O^Œ#QÍ, 9 âß`«O ÃÑiyOk. "≥Ú`«ÎO
Ѩ#∞flÅ P^•Ü«∞OÖ’ 18 âß`«O ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ LO@∞O^Œ#∞‰õΩ#flk
10 âß`«O ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤Ok. =∂Ô~¯ò
#∞Oz ~°∞}ÏÅ∞ 11 âß`«O LOÏÜ«∞#∞‰õΩ#flq 40 âß`«O
JÜ«∂º~Ú. „^Œ=º Ö’@∞ 4.6 âß`«O LO@∞O^Œx JOK«<å "Õã≤#k
5.9 âß`«O J~ÚOk. „Ѩ}ÏoHÍ =ºÜ«∞O 16.5 âß`«O
LO@∞O^Œx "åQÍÌ#O KÕã≤#k 12.6 âß`«O ^ŒQÆæ~° PyáÈ~ÚOk.
D JOÔHÅhfl K≥¿ÑÊ^Õ=∞O>Ë `å#∞ K≥¿ÑÊ JOÔHÅg∞^Œ „ѨÉèí∞`åfix
„ѨÉèí∞`åfixˆH qâßfiã¨O ÖË^Œ∞. Hõ@∞ì|_ç LO_®Åx „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞
J#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. „Ѩ[ʼnõΩ, K«@ìã¨ÉèíʼnõΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åÅ Hõ#fl
^Õâ◊ ^ÕâßÅ ã¨OѨ#∞flÅ, |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O
J=∞Å∞ KÕ¿ã q^è•<åÅ^Õ ÃÑ·KÕ~Ú J=Ù`ÀOk.
D ™ê^è•~°} J=QÍǨÏ##∞ JÖÏ LOz xiÌ+¨ìOQÍ 2012-
13 |_≥˚ò #∞ ‰õÄ_» q=~°OQÍ K«∂_»=Åã≤ LOk. `å#∞ „‰õÄ~°OQÍ
L<åfl#x, ^Õâ◊O Hõiî# x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œx ã¨fiÜ«∞OQÍ
„Ѩ}Éò =ÚYs˚<Õ |_≥˚ò LѨ<åºã¨OÖ’ J<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ D |_≥˚ò
„Ѩ[ŠѨ@¡ „‰õÄ~°"≥∞ÿ# "≥·Yi fã¨∞‰õΩ#fl^Œx, ¿Ñ^Œ, =∞^茺`«~°QÆu
„Ѩ[ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ Hõiî#`åfixfl qkèã¨∞Î#fl^Œx K≥ѨÊ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞.
D |_≥˚ò `«Ü«∂sÖ’ `«#=ÚO^Œ∞ S^Œ∞ ÅH∆ͺÅ∞<åflÜ«∞x
Pi÷Hõ =∞O„u J<åfl_»∞. D S^Œ∞ ÅH∆ͺÅ∞ XHõ^•xfl XHõ˜
YO_çOK«∞‰õΩOÏ~Ú. „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅOQÍ Hõ#|_ç# ÅH∆ͺÅ∞
J=∞Å∞Ö’H˜ ~å=Ù, „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ#q JHõ∆~åÖÏ J=∞Å∞Ö’H˜
=™êÎ~Ú.
™ê÷xHõ, ^ÕjÜ«∞ _ç=∂O_£ #∞ ÃÑOz `«^•fi~å Pi÷Hõ=º=ã¨÷#∞
=$kú KÕã≤, ѨÙ#~°∞^Œú~°} ™êkèOK«_»O `«# "≥Ú^Œ˜ ÅHõ∆ º=∞x
Pi÷Hõ =∞O„u J<åfl_»∞. ™ê÷xHõ, ^ÕjÜ«∞ _ç=∂O_£ ÃÑOKåÅO>Ë
Láêkè ™œHõ~åºÅ∞, L^ÀºQÆHõÅÊ# ÃÑ~°QÍe, „Ѩ[Å Pi÷Hõ
P^•Ü«∞O, H˘#∞QÀÅ∞â◊H˜Î ÃÑ~°QÍe. ^ÕjÜ«∞, ™ê÷xHõ =∂Ô~¯ò
ã¨~°∞‰õΩÅ, ¿ã=Å ^èŒ~°Å∞ `«yæ "å˜ _ç=∂O_£ ÃÑ~°QÍe. ÖË^• P
ã¨~°∞‰õΩÅ#∞, ¿ã=Å#∞ L`«ÊuÎ KÕ¿ã =Ú_çã¨~°∞‰õΩÅ, HÍ~°HÍÅ ^èŒ~°Å∞
`«QÍæe. ^ÕjÜ«∞ _ç=∂O_£ ÃÑOK«_®xH˜ L#fl =∂~åæÅ∞ W"Õ. HÍx
D |_≥˚ò Ö’ D <åÅ∞QÆ∞ =∂~åæÅ K«~°ºÅ∞ ÖË=Ù. JO`Õ HÍ^Œ∞,
JO^Œ∞‰õΩ ѨÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿ# kâ◊Ö’ K«~°ºÅ∞<åfl~Ú. JO>Ë "≥Ú^Œ˜
ÅHõ∆ ºO h˜g∞k ~å`Õ `«Ñ¨Ê z`«Îâ◊√kú`À ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl ÅHõ∆ ºO HÍ^Œ∞.
„ÃÑ·"Õ@∞ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ `«fii`«QÆu# qѨs`«OQÍ ÃÑiˆQÖÏ
K«∂_»_»O, H˘xfl~°OQÍÅÖ’ „ÃÑ·"Õ©Hõ~°}‰õΩ L#fl J=~À^è•Å#∞
`˘ÅyOK«_»O Ô~O_À ÅHõ∆ º=∞x |_≥˚ò „ѨHõ˜OzOk. Wk "≥O@<Õ
J=∞Å∞ Ö’H˜ =KÕÛ ÅHõ∆ ºO. D |_≥˚ò Ö’<Õ D ÅH∆ͺxfl
=∞~˘Hõ„Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ|_≥˚ò
-Z<£."Õ}∞QÀáêÖò

31. 31 =∂iÛ, 2012
J=∞Å∞Ö’H˜ `≥KÕÛ J<ÕHõ K«~°ºÅ∞ L<åfl~Ú.
áÈ+¨HÍǨ ~° Ö’áêxfl `«yæOK«_®xfl =¸_À ÅHõ∆ ºOQÍ
„ѨHõ˜OKå~°∞ QÍx ^•x HÀã¨O „ѨuáêkOz# Ô~O_»∞ =¸_»∞
K«~°ºÅ∞ x„+¨ÊÜ≥∂[Hõ"≥∞ÿ#q. JÖψQ áêÅ#Ö’ áê~°^Œ~°≈Hõ`«, J„Hõ=∞
ã¨OѨ^Œ#∞ JiHõ@ì_»O, „Ѩ*Ïrq`«OÖ’ Jqhux x~°∂‡eOK«_»O
=O˜ ÅH∆ͺÅ∞ QÍe =∂@ÖË#x H˘`«ÎQÍ K≥ѨÊ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù ã¨aû_ôÅ#∞ `«yæOK«_®xH˜ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞_®xH˜ D
|_≥˚ò KåÅ K«~°ºÅ∞ „ѨuáêkOzOk. PǨ ~° ã¨aû_ôx
Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ LOK«∞`å=∞<Õ â◊√+¨¯ "åQÍÌ#O`À áê@∞ QÍ<Õ
Z~°∞=ÙÅ ã¨aû_ôx, ÃÑ„’eÜ«∞O L`«Ê`«∞ÎÅÃÑ· ã¨aû_ôx `«yæOK«Hõ,
`˘ÅyOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ<Õ =∂@ ‰õÄ_» Pi÷Hõ =∞O„u ã¨Ê+¨ìOQÍ<Õ
„ѨHõ˜OKå_»∞. „ѨѨOK« "å}˜[º ã¨Oã¨÷Ö’ KÕi#<å˜#∞Op
ã¨aû_ôÅ#∞ *ÏfÜ«∂^•Ü«∞OÖ’ 2 âß`åxHõ#fl `«‰õΩ¯=‰õΩ
`«yæOKåÅx |Ǩïà◊*Ïuã¨Oã¨÷Å∞, ™ê„=∂[º"å^Œ ã¨Oã¨÷Å∞ `≥ã¨∞Î#fl
XuÎ_çH˜ „ѨÉèí∞`«fiO z@ìz=iH˜ `«Å XQÆæ#∞#fl^Œ#fl^Œx D |_≥˚ò
ã¨∂zã¨∞Î#flk. ~å#∞#fl ã¨O=`«û~åÅÖ’ ã¨aû_ôx 2 âß`åxH˜,
1.75 âß`åxH˜ `«yæ™êÎ#x Pi÷Hõ =∞O„u J<åfl_»∞. ¿Ñ^Œ,
=∞^茺`«~°QÆu =~åæʼnõΩ JO^Œ∞`«∞#fl ã¨aû_ôx HõuÎiOK«_®xH˜ Wxfl
‰õΩ˜Å Ѩ<åflQÍÅ∞ Ѩ#∞fl`«∞#fl „ѨÉèí∞`«fiO, ^èŒxHõ, HÍ~˘Êˆ~ò,
|Ǩïà◊*Ïu =~åæʼnõΩ ~å~ÚfÅ∞, Ѩ#∞fl Ǩ e_ÕÅ∞,
q∞#Ǩ ~ÚOѨÙÅ∞, „áÈ`åûǨÏHÍÅ∞ ¿Ñ~°∞`À Wã¨∞Î#fl ÅHõ∆Å HÀ@¡
~°∂áêÜ«∞Å =Ú_»∞ѨÙÅ *’eH˜ =∂„`«O áÈ=_»O ÖË^Œ∞. x*ÏxH˜
ã¨aû_ôÅ Hõ#fl D „áÈ`åûǨÏHÍÅ∞ Z<ÀflÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯=.
JÖψQ D |_≥˚ò ã¨OѨ#fl =~åæÅ g∞^Œ "ÕÜ«∞QÆÅ „Ѩ`«ºHõ∆
Ѩ#∞flÅ#∞ ZO`«=∂„`«=¸ ÃÑOK«ÖË^Œ∞ QÍx ¿Ñ^Œ, =∞^茺`«~°QÆu
=~åæÅ∞ qxÜ≥∂yOKÕ ã¨~°∞‰õΩÅ g∞^Œ, ¿ã=Å g∞^Œ =∂„`«O Ѩ~ÀHõ∆
Ѩ#∞flÅ#∞ qѨs`«OQÍ ÃÑOzOk. „Ѩu XHõ¯ Ѩ~ÀHõ∆ Ѩ#∞fl‰õÄ
Q˘Å∞ã¨∞Hõ@∞ì „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ LOÏ~Ú QÆ#∞Hõ Jq
„ѨHõ˜Oz#^•xHõ#fl Z<ÀflÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯= „ѨÉèÏ"åxfl K«∂ѨÙ`å~Ú.
¿ã=Å g∞^Œ Ѩ#∞fl#∞ 2 âß`«O ÃÑOK«_»O =∂„`«"Õ∞ HÍHõ, ˆH=ÅO
17 ¿ã=Å∞ q∞#Ǩ q∞ye# Jxfl ¿ã=Å g∞^Œ D Ѩ#∞fl
qkèOKå~°O>Ë ^Õâ◊OÖ’x Jã¨OMϺHõ „Ѩ*ÏhHÍxfl Ѩ#∞flÅ =ÅÖ’H˜
ÖÏQÍ~°#fl =∂@. =∞~À"≥·Ñ¨Ù W|ƒ_ç =Ú|ƒ_çQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl
HÍ~˘Êˆ~ò ÖÏÉèÏÅ g∞^Œ =∂„`«O Ѩ#∞fl#∞ ÃÑOK«‰õΩO_® =kÖËâß~°∞.
#Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞#fl =ÚMËâò JOÉÏh `«# ‰õΩ@∞O|O
HÀã¨O 29 JO`«ã¨∞ÎÅ J`«ºO`« qÖÏã¨=O`«"≥∞ÿ# Éèí=#O Hõ@∞ì‰õΩx
Jã¨Ç¨ÏºHõ~°"≥∞ÿ# P_»O|~° „Ѩ^Œ~°≈# KÕã¨∞ÎO>Ë, *ÏfÜ«∂^•Ü«∞OÖ’
áê=Ù =O`«∞#∞ ˆH=ÅO 50 _®Å~ü â◊`« HÀ©â◊fi~°∞Å ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞
P„Hõq∞ã¨∞ÎO>Ë, ã¨OѨ^Œg∞^Œ Ѩ#∞fl#∞ =∂„`«O ÃÑOK«ÖË^ŒO>Ë D
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ Z=iH˜ T_çQÆO KÕã¨∞Î<åflÜ≥∂ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
=∞~˘HõѨHõ¯ D ^Õâ◊ „âßq∞‰õΩÅ `«~°`«~åÅ <≥`«∞Θ`À, K≥=∞@`À
x~å‡}"≥∞ÿ# „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨÷Å#∞ „ÃÑ·"Õò ã¨OѨ#∞flʼnõΩ
JѨÊyOK«_®xH˜ „ѨÉèí∞`«fiO Lqfià◊¥¡~°∞`«∞#fl^Œx D |_≥˚ò
=∞~˘Hõ™êi K«∂Ñ≤Ok. D ã¨O=`«û~°O „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨÷Å#∞,
"åÏÅ#∞ J=∞‡_»O ^•fi~å =ÚÃÑ·Ê "ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞
ã¨Oáêk™êÎ#x Pi÷Hõ =∞O„u xã≤ûQÆ∞æQÍ „ѨHõ˜OKå_»∞. JÖψQ
„ÃÑ·"Õò ~°OQÍxH˜, ^Õâ◊^ÕâßÅ ã¨OѨ#∞flʼnõΩ, HÍ~˘Êˆ~ò ã¨Oã¨÷ʼnõΩ
"Õ∞Å∞ KÕ¿ã J<ÕHõ „ÃÑ·"Õ©Hõ~°} „Ѩuáê^Œ#Å#∞ D |_≥˚ò KÕã≤Ok.
zÅ¡~° =~°ÎHõOÖ’H˜ q^Õj „Ѩ`«ºHõ∆ ÃÑ@∞ì|_ç „Ñ¨"Õâßxfl J#∞=∞uOKÕ
K«~°ºÅ∞ fã¨∞‰õΩOÏ=∞x, Ѩa¡H± PѶ¨~ü ¿Ñ~°∞ g∞^Œ z#fl =∞^Œ∞ѨÙ^•~°¡
#∞Oz x^èŒ∞Å∞ ¿ãHõiOKÕ „Hõ=∂xfl ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕ™êÎ=∞x, Ѩa¡H±
„ÃÑ·"Õò áê~üì #~ü +≤Ñπ ¿Ñi@ J<ÕHõ H˘`«Î ~°OQÍÅÖ’H˜ „ÃÑ·"Õò
ã¨Oã¨÷Å#∞ J#∞=∞u™êÎ=∞x, „ÃÑ·"Õò ã¨Oã¨÷Å ^ŒQÆæ~° Kåe#xfl
x^èŒ∞Å∞ ÖËHõáÈ`Õ „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞ =Ü«∞ae© QͺÑπ Ѷ¨O_çOQ∑ ¿Ñi@
x^èŒ∞Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞ÎO^Œx, ~°Hõ∆} ~°OQÆOÖ’ ‰õÄ_» „ÃÑ·"Õò ~°OQÍxfl
J#∞=∞u™êÎ=∞x |_≥˚ò „Ѩuáê^Œ#Å∞ KÕã≤Ok.
„Ѩ[Å T¿ã ÖˉõΩO_® Jxfl `å~ÚÖÏÅ∂ ã¨OѨ#∞flňH
JO^Œ*Ë¿ãÎ „Ѩ[Å #∞Oz u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ =ã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞ã¨∞ QÆ#∞Hõ
HõO˜ `«∞_»∞Ѩ٠K«~°ºQÍ H˘xfl ã¨OˆH∆=∞ K«~°ºÅ#∞ ‰õÄ_» D |_≥˚ò
Ö’ „ѨuáêkOKå~°∞. W©=Å ã¨OˆH∆=∞O J<Õ =∂@ |^Œ∞Å∞
ã¨q∞‡o`« J<Õ =∂@ "å_»∞`«∞<åfl~°∞ QÆ#∞Hõ |_≥˚ò P LѨji¬Hõ
H˜O^Œ<Õ J@∞=O˜ H˘xfl K«~°ºÅ#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤Ok. J~Ú`Õ
"å˜H˜ WzÛ# ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ K«∂¿ãÎ Jq P‰õΩ‰õΩ JO^Œ=Ù, áÈHõ‰õΩ
á⁄O^Œ=Ù J#fl@∞ìOÏ~Ú. P Jxfl HÍ~°º„Hõ=∂ʼnõΩ WzÛ#
ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ HõeÑ≤<å „Ñ¨Éèí∞`«fi~°OQÆOÖ’ ÃÑ@∞ì|_»∞Å
LѨã¨OǨÏ~°} ^•fi~å ã¨OáêkOKÕ^•xHõ#fl `«‰õΩ¯=. WO^Œ∞Ö’
Zãπ ã≤, Zãπ ˜ ã¨Éò áê¡<£ QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥áêÊ~°∞ QÍx P ã¨Éò
áê¡<£ x^èŒ∞Å =∞o¡OѨÙ, HÀ`« ZO`« ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# [~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂,
ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ ZÖÏ "åã¨Î= ~°∂ѨO ^èŒiOK«_»O ÖË^À WѨʘˆH
Z<Àfl x~åú~°}Å∞ "≥Å∞=_®¤~Ú. JÖψQ, D HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
XHõ@~Ú# =∞^蕺ǨÏfl Éè’[# Ѩ^äŒHÍxH˜ ~°∞. 11,937 HÀ@∞¡
ˆHÏ~Úã¨∞Î<åfl=∞x KåÅ ÃÑ^ŒÌ JOÔH „ѨHõ˜Oz =∞ÉèíºÃÑ@ì_®xH˜
„Ѩܫ∞uflOKå~°∞. HÍx "åã¨Î=OQÍ ^Õâ◊OÖ’ |_çÑ≤Å¡Å ã¨OYº`À
D ÉèÏs JOÔH#∞ qÉèílOz K«∂¿ãÎ, XH˘¯Hõ¯iH˜ ~ÀA‰õΩ ~°∞.
4.97 =∂„`«"Õ∞ JO^Œ∞`å~Ú. ^•x`À Z@∞=O˜ =∞^蕺ǨÏfl
Éè’[#O =ã¨∞ÎO^À Z=Ô~·<å TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. JÖψQ, ~å#∞#fl
Ѩ<≥flO_À ѨOK«=~°¬ „Ѩ}ÏoHõÖ’ P~°∞ "ÕÅ áê~î°âßÅÅ∞ `≥~°∞™êÎ=∞x
JO@∂<Õ JO^Œ∞Ö’ 2,500 Ѩa¡H± „ÃÑ·"Õò ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO`À Jx
ã¨<åfl~Ú <˘Hͯ~°∞.
WÖÏ q=iã¨∂Î áÈ`Õ, „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"Õ∞"≥∂ Jx JxÑ≤OKÕ
PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ _˘Å¡ Jx,
ã¨OѨ#∞flʼnõΩ, |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷ʼnõΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, ˆHÏ~ÚOѨÙÅ∞ JHõ∆~åÖÏ "åã¨Î==∞x
`Õ@`≥Å¡=∞=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH Wk „Ѩ[Å |_≥˚ò HÍ^Œ∞,
„Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# |_≥˚ò. ã¨OѨ#∞flÅ |_≥˚ò, áêÅHõ=~åæÅ |_≥˚ò,
„Ѩ[Å „â◊=∞ ^•fi~å áÈQÆ∞Ѩ_»∞`«∞#fl ã¨OѨ^Œ#∞ ã¨OѨ#∞flÅ
ÉÁHõ¯™êʼnõΩ KÕˆ~Û |_≥˚ò.