1. Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
„á⁄IIJ_»Ñ¨ ã¨`«º<å~åÜ«∞}
ã¨ÅǨ =∞O_»e
P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º
Ãã·<£û ã¨∂Ѩ~ü"≥·[~ü(i>ˇÿ~ü¤)SCERT-AP
JÅ¡O <å~åÜ«∞}
Z_ç@~ü–#=∞¿ãÎ `≥ÅOQÍ}
z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü
J_»fiˆHò–<åºÜ«∞ ã¨ÅǨ ^•~°∞
ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
_®IIã≤.HÍjO
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO
a.=∞kÌÖ˘
q„Hõ"£∞
¿ãflǨÏÅ`« ZO.
„HÍOu
ã¨Oáê^Œ‰õΩxL`«Î~°O
19481948194819481948
`≥ÅOQÍ} QÆ∞O_≥#∞
ÉÏÜü∞<≥ò`À á⁄_çz# ~ÀA
1969
HÍO„ÔQãπ ~°HõÎ ^•Ç¨ xH˜
"≥∂^Œ∞QÆ∞ѨÓÅ∞ ~åeáÈ~Ú# k#O
2009
z^ŒO|~° ~°Ç¨Ï㨺OÖ’
Ü«∞=fi#Ѩ٠HõÅÅ∞ LiáÈã¨∞‰õΩ#fl Ü«∂_®k
2011
=∞m§ HÍO„ÔQ¿ã
'~år— '<å=∂Å— <å@Hõ=∂_»∞`«∞#fl HÍÅO
JÅ<å_»∞ <≥„Ǩ˙
HõÅ<å_»∞ WOk~å
WÅ<å_»∞ ™ÈxÜ«∂
JO^Œiq ~°HõÎOÖ’ `«_çã≤# KÕ`«∞ÖË
–ã≤.HÍjO
~°K«#Å∞, K«O^•Å∞ ѨOѨ=eû# z~°∞<å=∂
¿ãflǨÏÅ`« ZO.,
WO.<≥O.1–1–305, ÉÏÖÏr HÍÅh,
"≥∂ǨÏ<£#QÆ~ü, H˘`«Î¿Ñò
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500 035
á¶È<£ <≥O. 9290745490
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}=∂㨠Ѩ„uHõ
E<£, 2011
ã¨OѨ٘: 1
ã¨OzHõ: 5
#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~Ú PÖ’K«#Å∞ ã¨OѶ¨∞i¬OK«h J#fl@∞¡ „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# aè#fl PÖ’K«#ʼnõΩ
=∂ Ѩ„uHõÖ’ KÀ@∞O@∞Ok. Hõ#∞Hõ D Ѩ„uHõÖ’ =Ú„kOz# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ~°K«~Ú`«Å"Õ. ã¨Oáê^ŒHõ
=~åæxH˜ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
©K«~ü
[~°fleã¨∞ì
[~°fleã¨∞ì
[~°fleã¨∞ì
1#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}

2. `≥ÅOQÍ}`˘=fi
1. ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
P`«‡Ç¨Ï`«º PÖ’K«# `«Ñ¨C ÉèíQÆ`üã≤OQ∑ 3
2. ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O „Ѩã¨∞Î`« Ѩiã≤÷u P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º 4–6
3. #_»∞ã¨∞Î#flHÍÅO
Z. ~år<å=∂Å`À `≥ÅOQÍ} =KÕÛã¨∞ÎO^•? Z.#~°ã≤OǨ Ô~_ç¤ 7–9
a. „ѨѨOpHõ~°}–PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO–`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O U~°∞H˘O_» #~°ã≤OǨï_»∞ 10–15
ã≤. ZѨC_»∂ Z=∞Ô~˚hû<Õ áÈ@∞ <å~åÜ«∞} 16
_ç. Jaè=$kú ¿Ñ~°∞ g∞^Œ =∂Ü«∞=∞=Ù`«∞#fl QÆ∞@ìÅ∞, [Åáê`åÅ∞ N^èŒ~ü~å=Ù ^ÕâòáêO_Õ 17–19
4. L^Œº=∞ ã¨OQÆ`«∞Å∞
`≥ÅOQÍ} áÈ~°∞ÉÏ@ =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü =∞˜ì=∞#∞+¨µÅ∞ =∞kÌÖ˘ 20–23
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ aÅ∞¡ HÀã¨O Ñ¨Öˇ¡Ñ¨Öˇ¡ ÖÁe¡ ѨÙe=∂q∞_ç 24–27
`≥ÅOQÍ} ã≤OQƈ~}˜ L^ÀºQÆ∞Å ã¨OѶ¨∞O (TSEU) 36
5. K«~°Û
ÉèÏëê K«~°Û H˘xfl JO`«s¡# "åã¨Î"åÅ∞ Ö’ÔH ~å*òѨ=<£ 28–29
6. QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞‰õΩO^•O
=∞Ǩϟáê^蕺ܫÚ_»∞H˜ x["≥∞ÿ# x"åo N^èŒ~ü~å=Ù ^ÕâòáêO_Õ 30–31
™ê~ü Ü«∂kÖ’.... Ö’ÔH ~å*òѨ=<£ 32–35
2#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}

3. P`«‡Ç¨Ï`«ºPÖ’K«#`«Ñ¨C
(`«=∞ LitHõ∆#∞ „Ѩ[Å XuÎ_ç =Å¡ Ü«∂=r˚= tHõ∆QÍ KÕ¿ãÎ *ˇ·Å∞Ö’ =∞QÆæ_»O Hõ<åfl
P`«‡Ç¨Ï`Õº "≥∞~°∞QÆx ã¨∞Mò^Õ"£ ~åã≤# L`«Î~åxH˜ Wk ["å|∞)
„Ñ≤Ü«∞™È^Œ~å!
h L`«Î~åxfl Ѩ^Õ Ñ¨^Õ KåÖÏ „â◊^ŒúQÍ K«k"å#∞. Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ =zÛ# =∂~°∞Ê =∞#ÃÑ· aè#fl „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤O^Œx QÆ∞iÎOKå#∞.
|Ü«∞@ =ÙO_»QÍ #∞=Ùfi Jã¨Ç≤ϺOK«∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∂ÖË WѨC_»∞ h‰õΩ `«Ñ¨Êxã¨i JÜ«∂º~Ú. WHõ U q+¨Ü«∂Åfl~Ú`Õ <Õ#∞ QƘìQÍ
|ÅѨˆ~Û"å_ç<À "å˜H˜Ñ¨C_»∞ U „áê^è•#º`« ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =ºH˜ÎQÆ`« „¿Ñ=∞ÃÑ· <å‰õΩ qâßfiã¨O =ÙO_Õk. WѨC_»∞
P ÉèÏ"åxH˜ <å =∞#ã¨∞Ö’ =∞ã≤Î+¨¯OÖ’ ‰õÄ_® ZÖÏO˜ „Ѩ`ÕºHõ ™ê÷#=¸ ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. Wk=~°Ö’ #∞=Ùfi nxH˜ ѨÓiÎ
=ºuˆ~HõOQÍ =ÙO_Õ"å_çq. HÍx WѨC_»∞ nxÃÑ· h PÖ’K«#Ö’¡ ã¨=¸Å=∞~Ú#, qѨ¡"å`«‡Hõ"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê HõxÑ≤™ÈÎOk. Wk =∂#=
=∞#∞QÆ_»Ö’ Ju =ÚYº=∞~Ú# ÉèÏQÆOQÍ J#∞Éèí∂u K≥O^Œ∞`«∞<åfl=Ù. "åã¨Î"å#∞Éèí=OÖ’ h=Ù P q^èŒ"≥∞ÿ# „Ѩ`ÕºHÍ#O^ŒO K«qK«∂âß=Ù
‰õÄ_®.
h‰õΩ WѨʘH© *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚO_»=K«∞Û. XHõ~ÀA <Õ#∞ P`«‡Ç¨Ï`«º QÆ∞iOz K«iÛOKå#∞. H˘xfl Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ P`«‡Ç¨Ï`«º ã¨=∞~°÷hÜ«∞O
HÍ=K«∞Û J<åfl#∞. P<å_»∞ #∞=Ùfi <å Jaè„áêÜ«∞O`À qÉèËkOKå=Ù. K«~åÛ ã¨÷ÅO, ã¨=∞Ü«∞O ‰õÄ_® <å‰õΩ ÉÏQÍ JÖψQ QÆ∞~°∞Î<åfl~Ú.
ëêǨÏOëêÇ‘Ï ‰õΩ©~°OÖ’ XHõ ™êÜ«∞OHÍÅO ѨÓ@ P K«~°Û [iyOk. JÖÏO˜ Ñ≤iH˜Ñ¨x U Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ ã¨=∞~°÷hÜ«∞O HÍ^Œx
h=Ù ¿ÇÏà◊#QÍ =∂Ï¡_®=Ù. Jk Jã¨Ç¨ÏºHõ~°"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ѩx Jx ‰õÄ_® h=<åfl=Ù. D q+¨Ü«∞OÖ’ WѨC_»∞ h Jaè„áêÜ«∞O
ѨÓiÎQÍ `«ÅH˜O^Œ∞Öˇ·Ok. H˘xfl Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ D Ѩx ã¨Ô~·O^Õ#x =∂„`«"Õ∞ HÍHõ `«Ñ¨Êxã¨iQÍ ‰õÄ_® ÉèÏqã¨∞Î<åfl=Ù. <å q+¨Ü«∂xH˘¿ãÎ
nxÃÑ· "≥Ú^Œ’¡ h‰õΩ#fl Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ WѨC_»∞ <å Jaè„áêÜ«∞O. P`«‡Ç¨Ï`«º F Jã¨Ç¨ÏºHõ~°"≥∞ÿ# <Õ~°O. ѨÓiÎQÍ Ñ≤iH˜"å_»∞ KÕÜ«∞=Åã≤#
Ѩx. qѨ¡=HÍ~°∞x ã¨OQÆu ѨHõ¯#Ãјì =∂=¸Å∞ =∞x+≤ Z=Ô~·<å nxfl ã¨=∞i÷OK«~°∞.
''Hõëêìefl ÉèíiOK«_»"Õ∞ ^Õâ◊ ¿ã= ZÖÏ J=Ù`«∞O^À <å‰õΩ J~°÷O HÍ=_»O ÖË^Œx h=Ù ~åâß=Ù.——
h=O˜ =ºH˜ÎxOz D =∂@Å∞ ~å=_»O <å‰õΩ KåÖÏ Pâ◊Û~°ºOQÍ LOk. <Ò ["å<£ ÉèÏ~°`«ã¨Éèí ÅHõ∆ º „ѨHõ@#QÍ =∞#O
ZOK«∞‰õΩ#fl '¿ã=ÅÖ’ HõëêìÅ#∞ ã¨Ç≤Ï+¨µ‚`«, „áê}`åºQÆO— J#fl =∂@#∞ ZO`« W+¨ìѨ_Õ"åà◊§O. =∞#ÔHO`À W+¨ì=∞~ÚOk. #∞=Ùfi
KÕÜ«∞QÆey#O`« ¿ã= KÕâß=Ù. WHõ WѨC_»∞ HõëêìÅ#∞ ÉèíiOKÕ ã¨=∞Ü«∞O. =∞~˘Hõ˜ #∞=Ùfi ^Õâ◊ „Ѩ[ÅO^ŒiH© <åÜ«∞Hõ`«fiO JOkOK«=Åã≤#
ã¨=∞Ü«∞O ‰õÄ_® ã¨iQÍæ W^Õ.
XHõ Ѩx ã¨=º=∞~Ú#kQÍ ÉèÏq¿ãÎ<Õ =∞x+≤ ^•xfl KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ÃãO„@Öò Öˇl¿ã¡K«~ü JÃãOc¡Ö’ =∞#O ÉÏO|∞Å∞
qã¨~åÅ#∞HÀ=_»O ‰õÄ_® JÖϘ^Õ. P Ѩx ѨÓiÎ KÕâßHõ, ^•x Ѩ~°º=ã¨<åÅ#∞ =∞#O Z^Œ∞~À¯=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞O =zÛOk.
Hõ∆=∂aèHõ∆ HÀ~°∞H˘x tHõ∆ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞_»O ã¨Ô~·#^Œ#∞‰õΩOÏ"å? PÖÏKÕ¿ãÎ „Ѩ[ÅÖ’ KåÖÏ =ºuˆ~Hõ`«
`«ÖˇuÎ=ÙO_Õk. JÖÏ KÕÜ«∞HõáÈ=_»O =Å¡<Õ =∞#O ѨÓiÎ q[Ü«∞O ™êkèOK«QÆeQÍ=Ú.
=∞#O JÔ~ã¨ì~Ú =zÛ#ѨC_»∞ *ˇ·à◊§Ö’ ~å[H©Ü«∞ Mˇ·nŠѨiã≤÷u J`«ºO`« ^ŒÜ«∞hÜ«∞OQÍ =ÙO_Õk. =∞#O ^•xfl "≥∞~°∞QÆ∞ѨiKÕ
Hõ$+≤ „áê~°OaèOKåO. `«fi~°Ö’<Õ =∞#O K«xáÈ=_»O `«^䌺=∞x <Õ#∞ J#∞‰õΩ<åfl#∞. D =∂@ KåÖÏ f„=OQÍ<Õ K≥|∞`«∞<åfl#∞. =∞#O
x~åǨ ~°nHõ∆‰õΩ ky#ѨÙ_»∞ |Å=O`«OQÍ PǨ ~°O ZÖÏ Ñ¨OÑ≤™êÎ~À =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. =∞#‰õΩ ^•x QÆ∞iOz `≥eÜ«∞<Õ `≥eÜ«∞^Œ∞.
Kå=Ù‰õΩ ã≤^Œú"≥∞ÿkQÍO. JO>Ë =∞#O P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞<åfl=∞x h ÉèÏ=<å? JÖÏ HÍ^Œ∞. XHõ =∞Ǩϟ#fl`åâ◊Ü«∞O HÀã¨O
„áê}ÏÅiÊOK«_»O Z#fl˜H© P`«‡Ç¨Ï`«º HÍ*ÏÅ^Œ∞. =∞# q∞„`«∞_»∞ [f<£^•ã¨∞ J=∞~°`«fiO =∞#‰õΩ Jã¨∂Ü«∞ Q˘Å∞Ê`«∞Ok. Jk
P`«‡Ç¨Ï`«º JOÏ"å? =∞#O HõëêìÅ#∞ ÉèíiOK«_»O =Å¡ z@ìz=~°‰õΩ =∞Oz Ѷ¨e`åÖË HõeQÍ~Ú. ^Õâ◊"åºÑ≤`«OQÍ XHõ „|Ǩ ‡O_»"≥∞ÿ#,
L^Œº=∞O P~°OÉèí=∞~ÚOk. `«^•fi~å ÅHõ∆ º™ê^èŒ#Ö’ =∞#O q[Ü«∞O ™êkèOKåO. WÖÏO˜ áÈ~åÏÅÖ’ <ÕÅH˘iy`Õ K«xáÈ=_»=∞O@∂
[iy`Õ, Jk P^Œ~°≈ =∞~°}O J=Ù`«∞Ok.
^•O`Àáê>Ë =∞~À q+¨Ü«∞O. =∞#Ö’ LitHõ∆ Ѩ_»∞`«∞O^Œx qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÀ~°∞ìÖ’ P f~°∞Ê "≥Å∞=_Õ ~ÀA HÀã¨O, LiHõO|"≥∞ˆH¯
~ÀA HÀã¨O ã¨Ç¨Ï#O`À Z^Œ∞~°∞K«∂_®e. P =∞~°}O JO^ŒOQÍ =ÙO@∞Ok. HÍx ÉÏ^èŒÅ#∞ `«@∞ìHÀÖËHõ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O,
^Œ∞óMÏÅxOz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ „áê}ÏÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O Ñ≤iH˜`«#=∞=Ù`«∞Ok. rq`«OÖ’ „Ѩu|O^èŒHÍÅ∞ =∞x+≤x ѨiѨÓ~°∞‚xfl
KÕ™êÎÜ«∞x <Õ#∞ K≥ѨÊ^ŒeKå#∞. <Õ#∂, #∞=Ùfi–=∞#"≥∞=fi~°=¸ WѨʘ =~°‰õÄ HÍã¨Î~Ú<å Hõëêìefl ÉèíiOK«ÖË^Œ∞. =∞# rq`«OÖ’ P
Ѷ¨∞@ìO WѨC_Õ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
–ÉèíQÆ`üã≤OQ∑
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
3 E<£, 2011

4. 4#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
`≥ÅOQÍ}L^Œº=∞O„Ѩã¨∞Î`«Ñ¨iã≤÷u
–P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º
z@ì z=~°‰õΩ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞ÅO`å `«=∞
Ѩ^Œ=ÙʼnõΩ ~år<å=∂Å∞ ã¨=∞iÊOz `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl
H˘`«Î =∞Å∞Ѩ٠uáêÊ~°∞. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ XHõix q∞Oz XHõ~°∞
„ѨHõ@#Å∞ KÕã¨∂Î ~år<å=∂Å∞ 㨄Hõ=∞ Ѩ^ŒúuÖ’<Õ ã¨=∞iÊOKå
=∞O@∞<åfl~°∞.
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsì #∞Oz `≥ÅOQÍ} H˘~°‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ
<åQÆO [<å~°ú<£Ô~_ç¤ |$O^ŒO |Ü«∞@‰õΩ =zÛ L^Œº=∞ SHõº`«
H˘~°‰õΩ EÖˇ· 3= `Õn# nHõ∆ ѨÓ#_»O, P<å_Õ `å=Ú
~år<å=∂Å∞ WzÛ#@∞¡ K≥áêÊ~°∞. `≥ÅOQÍ} `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O
á¶È~°O "åà◊√¡ HÍO„ÔQãπ "åà◊§ ~år<å=∂Å `«~åfi`« `å=Ú
KÕ™êÎ=∞<åfl~°∞. HÍh <åQÆO |$O^ŒO ~år<å=∂Å∞ ã¨=∞iÊOK«
QÍ<Õ `å=Ú HÍO„ÔQãπ "åà◊¡Hõ<åfl =ÚO^Õ ~år<å=∂Å∞
ã¨=∞iÊOz `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ H˘`«Î J^蕺ܫ∂xH˜
`≥~°ÖËáê~°∞. EÖˇ· 4# HÍO„ÔQãπ"åà◊√§ ‰õÄ_® ~år<å=∂Å∞
ã¨=∞iÊOKå~°∞. ZOÑ‘Å∞, Z"≥∞‡Ö˺Å∞ Z"≥∞‡bûÅ∞ Jhfl áêsìÅ
"åà◊√§ Hõeã≤ WѨʘH˜ 141 =∞Ok ~år<å=∂Å∞ ã¨=∞iÊOz
ˆHO„^Œ x~°‚Ü«∞O H˘~°‰õΩ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍO„ÔQãπ "åà◊√§
EÖˇ·4# ~år<å=∂Å∞ WzÛ# q+¨Ü«∞O ÃÑ· P*Ï^£
"åºMϺxã¨∂Î "å˜ „ѨÉèÏ=O ÃÑ^ŒÌQÍ LO_»^ŒO>Ë z^ŒO|~°O
ã¨Ç¨Ï["Õ∞Hõ^• Jx x~°¡Hõ∆ ºOQÍ ["å|∞K≥ѨÓÎ "Õ∞O P q+¨Ü«∂xfl
"Õ∞<Õ*ò KÕã¨∞HÀQÆÅO J<åfl~°∞. P =∂@‰õΩ x~°ã¨#QÍ 5,6
EÖˇ· `ÕnÖ’¡ `≥ÅOQÍ} |O^£ q[Ü«∞ =O`«"≥∞ÿOk. 7#
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O á¶È~°O "åà◊√¡ |ã¨∞û Ü«∂„`« „áê~°OaèOKå~°∞.
EÖˇ·'8—# `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò ~år<å=∂Å∞ KÕã≤#
~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ `Õh˜ qO^Œ∞`À Jaè#OkOzOk.
EÖˇ· 11 #∞O_ç 14 ^•HÍ q^•º~°∞÷Å∞ L™ê‡xÜ«∂
Ü«¸x=i≈©Ö’ q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂Å *ˇZã≤ P^èŒfi~°ºOÖ’ x~°=kèHõ
P=∞~°} nHõ∆ KÕѨÏì~°∞. EÖˇ· 13, 14 `ÕnÖ’¡ HÍO„ÔQãπ
`≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ nHõ∆ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.
14 EÖˇ·# HÍO„ÔQãπ nH∆Í ta~°OÖ’ ÔHã≤P~ü =∂Ï¡_»∞`«∂
Ô~O_»∞ "å~åÖ’¡ `≥ÅOQÍ} „ѨHõ@# ~å=K«∞Û#x P "Õ∞~°‰õΩ
`«#‰õΩ ã¨OˆH`åÅO^Œ∞`«∞#fl@∞¡ K≥áêÊ_»∞. HÍx =∞~°∞㨘 ~À*Ë
P*Ï^£ K≥·<åÖ’ =∂Ï¡_»∞`«∂ =¸_»∞ „áêO`åÅ <åÜ«∞‰õΩÅ
=∞^茺 UHÍaè„áêÜ«∞O HÍ"åÅx, JÃãOc¡ f~å‡#O ÖˉõΩO_®
XHõ¯ J_»∞QÆ∞ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ Ѩ_»^Œx K≥ѨÙÎ<åfl_»∞.
ã¨O„ѨkOѨÙÅ∞ *’~°O^Œ∞‰õΩ<åfl~Ú. ã‘=∂O„^èŒ <Õ`«Å∞ _èçb¡x
K«∞@∞ì=ÚÏì~°∞. ÖÏc~ÚOQ∑Å∞ Ѩ^Œ∞<≥‰õΩ¯`«∞<åfl~Ú.
EÖˇ· 18, 2011# QÆ∂~åöÖÏO_£ >ˇ„i’iÜ«∞Öò
J_ç‡x¢¿ãì+¨<£(l˜Z)#∞ U~°Ê~°∞ã¨∂Î XѨÊO^ŒO g∞^Œ ˆHO„^ŒO,
l˜ZO, ѨtÛ=∞ ɡOQÍÖò „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ ã¨O`«HÍÅ∞ KÕâß~Ú.
P XѨÊO^Œ q=~åÅ∞ K«∂¿ãÎ QÆ`« _çlÃÇÏKüã≤(_≥·Ô~Hõìˆ~ò PѶπ
QÆ∂~åö Ç≤ÏÖò H“xûÖò) Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌQÍ "≥∞~°ÔQ·# ã≤÷u Ug∞ Hõ#Ѩ_»¤O
ÖË^Œ∞. „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ìO HÀã¨O H˘Ï¡_ç# l*ˇZO(QÆ∂~åö [#
"≥∂~åÛ) ÃÑ^ŒÌ =Úxã≤áêe˜ ÖÏO˜ D XѨÊO^•xH˜
ZO^Œ∞HõOwHõiOzO^À J~°÷O HÍ^Œ∞. P q^èŒOQÍ K«∂¿ãÎ l*ˇZO
ѨÓiÎQÍ ÖÁOQÆ∞ÉÏ@∞ „Ѩ^Œi≈OzO^Œx K≥ѨÊHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞. J~Ú`Õ
XѨÊO^ŒO ã¨O`«HÍÅ∞ J~Ú# ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ‰õÄ_® =∞=∞`«
W^Õ JOu=∞ Ѩiëê¯~°O JO@∞O>Ë l*ˇZO <Õ`« <å~°OQ∑
Wk „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ì áÈ~å@OÖ’ XHõ =ÚO^Œ_»∞QÆ∞ Jx, P
=∂~°æOÖ’ WOHÍ Ñ¨Ü«∞xOKåeûOk LO^Œx „ѨHõ˜OK«_»O
K«∂¿ãÎ D XѨÊO^ŒO JOu=∞ Ѩiëê¯~° =∂~°æO HÍ^Œx
ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞#flk. =∞~À™êi QÆ∂~åöÖÏO_£ „Ѩ[Å∞
"≥∂ã¨áÈÜ«∂~°x ã¨∞Å∞=ÙQÍ<Õ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞#flk. P ^•iÖ’<Õ
`≥ÅOQÍ}‰õΩ Ѩiëê¯~°O J<Õ "å^Œ#Å∞ ÉÏQÍ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú.
|Ǩïâß KåÖÏ=∞OkH˜ `≥ÅÜ«∞HõáÈ=K«∞Û. JO^Œ~°∂ XѨCHÀHõ
áÈ=K«∞ÛQÍh 1956 #∞Oz WѨʘ ^•HÍ `≥ÅOQÍ}
q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ XѨÊO^ŒO, P~°∞ã¨∂„`åŠѨ^äŒHõO
„áêOfÜ«∞ =∞O_»e ÖÏO˜ XѨÊO^•Å∞ KåÖÏ [iy Jq
qѶ¨ÅO HÍ=_»O =¸ÅOQÍ<Õ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO XHõ¯>Ë
ã¨iÜ≥ÿ∞#, âß„ã‘ÎÜ«∞ Ѩiëê¯~°=∞x `≥Å∞ã¨∞Î#flk. HÍ|˜ì
QÆ∂~åöÖÏO_£ Ѩiëê¯~°O `≥ÅOQÍ} „Ѩã¨∞Î`« Ѩiã≤÷uÖ’
Jã¨O^Œ~°ƒù"Õ∞. WHõ P*Ï^£ `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ K«~°ÛʼnõΩ
Ñ≤ez U^À XHõ XѨÊO^ŒO g∞^Œ ã¨O`«HõO KÕ~ÚOKÕ
„Ѩܫ∞`«flOÖ’ L#fl@∞¡QÍ Hõ#|_»∞`«∞#flk. ~år<å=∂Å∞ KÕã≤#
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ =∂@ g∞^Œ xÅ|_»QÆÅ~å J<Õ J#∞=∂<åÅ∞
‰õÄ_® |ÅOQÍ<Õ L<åfl~Ú. ÔHã≤P~ü ÖÏO˜ "åà◊√§
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊OÃÑ· q=∞~°≈Å∞ KÕÜ«∞_»O K«∂ã≤ HÍO„ÔQãπ, ÔHã≤P~ü
‰õΩ=∞‡ÔH¯ `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O‰õΩ #+¨ìO HõeyOKÕ „Ѩܫ∞`«flO KÕ™êΈ~"≥∂
#<Õ ã¨O^ÕǨÏO ˜_çÑ≤H˜ LOk. HÍO„ÔQãπ x~åǨ ~°nHõ∆Å
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ÔHã≤P~ü HÍO„ÔQãπ YO_»∞"å nxfl =∞iO`« ~°∂_èô
ѨizOk. Jhfl áêsìÅ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞ `«=∞
~år<å=∂Å∞ P"≥∂kOѨKÕã¨∞H˘x, áêsì [O_®Å∞, q^è•<åÅ∞,
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò

5. 5 E<£, 2011
ã≤^•úO`åÅ∞ ѨHõ¯#ɡ˜ì Hõeã≤ áÈ~å_ç`Õ `≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ#
ZO`À ^Œ∂~°OÖ’ ÖË^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û#∞. HÍx `«=∞ áêsìÅ#∞
|Ö’¿Ñ`«O KÕã¨∞‰õΩ<Õ ‰õΩ˜Å Z`«∞ÎQÆ_»Å`À ѨxKÕ¿ãÎ SHõº`«
™ê^茺OHÍHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O peáÈ~Ú =∞iO`« *ÏѨºO
HÍHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞.
„Ѩã¨∞Î`« Ѩi}Ï=∂Å∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨ije¿ãÎ =∞~À™êi
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ "≥∂ã¨áÈ#∞<åfl~å? J<Õ PO^Àà◊#
HõÅQÆHõ=∂#^Œ∞. HÍO„ÔQãπ áêsì ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, „Ѩ*Ï
„Ѩux^èŒ∞Å∞ WOHÍ KåÖÏ=∞Ok ~år<å=∂ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. JÃãOc¡
_çѨӺ˜ ã‘ÊHõ~ü =∞Å∞¡ Éèí˜ìq„Hõ=∂~°¯, LѨ =ÚYº=∞O„u
^•"≥∂^Œ~° ~å[#iûOǨÏ, ^•#O <åˆQO^Œ~ü, =ÚMË+πQ“_£, 㨈~fi
ã¨`«º<å~åÜ«∞}, q.ǨÏ#∞=∞O`«~å=Ù, *ˇ·áêÖòÔ~_ç¤,
JO[<£‰õΩ=∂~ü Ü«∂^Œ"£ ÖÏO˜ „Ѩ=ÚY∞Å∞ WOHÍ ~år<å=∂
KÕÜ«∞HõáÈ=_»O K«∂¿ãÎ `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÖ’¡ QÆÅ
peHõ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#Ѩ_»∞`«∞#flk. ~år<å=∂Å∞ KÕã≤#"åà◊√§
"≥#‰õΩ¯ fã¨∞HÀ‰õΩO_® xÅ|_®e. ~år<å=∂Å∞ KÕÜ«∞x
"åà◊§#∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ `≥ÅOQÍ}Ö’ –=ÚYºOQÍ
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ u~°QÆhÜ«∞‰õΩO_® PO^Àà◊#Å∞ KÕѨÏìe.
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O, `≥ÅOQÍ} á¶È~°O "åà◊√§ XHõ =∞Oz „Ѩuáê^Œ#
=ÚO^Œ∞‰õΩ `Õ=_»O ǨÏ~°¬hÜ«∞O. `≥ÅOQÍ} =KÕÛ^•Hõ LѨ
ZxflHõÖÁzÛ<å Z=~°∂ áÈ© KÕÜ«∞‰õΩO_® <åq∞<Õ+¨<£û
"ÕÜ«∞‰õΩO_®, ~å*ϺOQÆ ã¨OH∆ÀÉèÏxfl ã¨$+≤ìOKåÅ<Õ P
„Ѩuáê^Œ# JO^Œ~°∂ P"≥∂k¿ãÎ `≥ÅOQÍ} `«Ñ¨ÊHõ ã≤kúã¨∞ÎOk.
`≥ÅOQÍ} HÀã¨O áêsìx q_çzáÈ~Ú# <åQÆO „ѨÉèí$`«∞Å#∞
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O á¶È~°O L^Œº=∞OÖ’ KÕ~°∞ÛHÀ"åe. WOHÍ
`≥ÅOQÍ} `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O <Õ`«Å∞ ÉÏ|∞ P[˝Å∞ áê˜OK«_»O
H͉õΩO_® ã¨fi`«O„`«ºOQÍ =º=ǨÏiOK«_»O <Õ~°∞ÛHÀ"åe. ã≤Ñ≤S
„Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞ ~år<å=∂Å∞ ã¨=∞iÊOz<å ZHõ¯_®
L^Œº=∂Ö’¡ áêÖÁæ#HõáÈ=_»O WOHÍ J#∞=∂<åňH ^•i
f™ÈÎOk. "≥O@<Õ "å~°∞ ‰õÄ_® L^Œº=∞OÖ’ ѨÓiÎQÍ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ HÍ"åe. á⁄e˜HõÖò *ˇZã≤–HÀ^ŒO_»~åO
<åÜ«∞Hõ`«fiO ã¨fi`«O„`«OQÍ =º=ǨÏiOK« QÆey JO^Œsfl
HõÅ∞ѨىõΩ áÈQÆey`Õ L^Œº=∂xfl UHÀ#∞‡YOQÍ #_çÑ≤OK«_»O
™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. HÍx ÔHã≤P~ü Hõ#∞ã¨#flÖ’¡, =#~°∞Å`À
#_»∞ã¨∞Î#fl á⁄e˜HõÖò *ˇZã≤ `«# Ѩi^èŒ∞Å#∞ qã¨ÎiOK«_»O
JO`« ã¨∞ÅÉèí"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞. `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O "åà◊√§ *ˇZã≤Ö’H˜
=¿ãÎ "Õ∞O *ˇZã≤ #∞Oz q_çáÈ"åeû =ã¨∞ÎO^Œx a*ˇÑ≤
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ J#_»O U=∞O`« ã¨=Úz`«OQÍ^Œ∞. `≥ÅOQÍ}
HÀã¨O JO^Œ~°O UHõO HÍ"åeû# `«~°∞}OÖ’ WÖÏO˜ =∂@Å∞
SHõº`«‰õΩ qѶ¨∂`«O Hõey™êÎ~Ú. `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÅ∞
L^Œº=∞OÖ’H˜ WOHÍ Ñ¨ÓiΙê÷~ÚÖ’ ~å=_»O ÖË^Œ∞. "åà◊√§
JkèHÍ~° áêsì Jx "≥#∞Hõ =ÚO^Œ∞ PÖ’zOz#O`« HÍÅO
`≥ÅOQÍ}‰õΩ #+¨ì^•Ü«∞HõO Jx „QÆÇ≤ÏOKåe. WѨC_»∞
`≥ÅOQÍ} U~°Ê_ç`Õ "åà◊§ˆH JkèHÍ~°O =ã¨∞ÎOk. `≥ÅOQÍ}
™êkèOz# Ѷ¨∞#`« ‰õÄ_® ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. HÍ|˜ì ~år<å=∂Å∞
P"≥∂kOѨKÕã¨∞H˘x q∞QÆ`å ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ#∞, *ˇZã≤Å#∞,
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å#∞, L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å#∞ HõÅ∞ѨÙH˘x ~år ÖˉõΩO_®
áÈ~å@O KÕѨ@ì_»O <Õ˜ J=ã¨~°O. HÍx WѨʘ ^•HÍ HÍO„ÔQãπ
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ D JOâßxfl QÆ∞iÎOz#@∞¡ Hõ#Ѩ_»_»O ÖË^Œ∞.
~år<å=∂Å`À<Õ ˆHO„^ŒO ky=ã¨∞ÎO^Œx K≥ѨÊÖË=Ú. ~å¢+¨ìѨu
áêÅ# ÃÑ@ì=K«∞Û#∞ ÖË^• =∞~ÀK«~°º U^≥·<å K≥Ѩ@ì=K«∞Û#∞.
~år<å=∂ʼnõΩ `À_»∞QÍ „Ѩ*Ï L^Œº=∂Å#∞ xi‡OK«_»O
^•fi~å<Õ `≥ÅOQÍ}#∞ ™êkèOK«QÆÅO. ã‘=∂O„^èŒ <åÜ«∞Hõ`«fiO
J<ÕHõ Z`«∞ÎÅ∞, l`«∞ÎÅ∞, ‰õΩ„@Å∞ Ѩ#∞fl`«∞<åfl~°∞. P*Ï^£#∞
"Õ∞<Õ*ò KÕã≤#>Ë¡ Hõ#Ѩ_»∞`«∞#flk. =¸_»∞ „áêO`åÅ
<åÜ«∞‰õΩÅ#∞ Ñ≤ez =∂Ï¡_Õ „Ѩܫ∞`«flO ã‘iÜ«∞ãπQÍ
™êQÆ∞`«∞#flk. QÆ∂~åöÖÏO_£ ÖÏO˜ Ѩiëê¯~°O`À áê@∞ J<ÕHõ
„Ѩ`åº=∂flÜ«∂Å∞ K«∂¿Ñ J=HÍâßÅ∞<åfl~Ú.
W©=Å *ˇ.ã≤.k"åHõ~üÔ~_ç¤ `≥ÅOQÍ} „áêO`«O "åiH˜ Ô~O_»∞
ã¨O=`«û~åÅ áê@∞ =ÚYº=∞O„u Ѩ^Œq W¿ãÎ L^Œº=∞O
K«Å¡Ñ¨_»∞`«∞O^Œx `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ Pâ◊ÃÑ_»∞Î<åfl~°∞.
JÖÏO˜ LK«∞ÛÖ’ `≥ÅOQÍ} HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ zH˜¯`Õ
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ ~åà◊§`À H˘@ì_»O MÏÜ«∞O. f„= LkfiQÆfl`«Å∞
KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ#fl „Ѩã¨∞Î`« `«~°∞}OÖ’ WÖÏO˜ =∂~åæÅ∞
PÖ’zOK«_»O `«=∞ ~å[H©Ü«∞ Éèíq`«ˆH ÃÑ#∞ „Ѩ=∂^ŒO
`ÕQÆÅ=x ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞(HÍO„ÔQãπ) „QÆÇ≤ÏOKåeû LO@∞Ok.
ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ =∞~À™êi Hõ$„u=∞ L^Œº=∞O KÕѨ>ËìO^Œ∞‰õΩ
‰õÄ_® ã≤^Œú=∞=Ù`«∞#fl@∞¡ Hõ#Ѩ_»∞`«∞#flk. `≥ÅOQÍ},
ã‘=∂O„^èŒÖ’QÆŠѨÅ∞ „Ѩ*Ï ã¨OѶ¨∂Å∞ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞
KÕÜ«∂Åx L=∞‡_ç ã¨ÉèíÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
W~°∞ „áêO`åÖ’¡ WÖÏO˜ ã¨ÉèíÅ∞ qiqQÍ ÃÑÏìeû LOk.
ѨÅ∞=Ù~°∞ ã‘=∂O„^èŒ "Õ∞^è•=ÙÅ∞, ~°K«~Ú`«Å∞, Hõ=ÙÅ∞,
HõàÏHÍ~°∞Å∞ „Ѩu~ÀA `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞QÍ
„ѨHõ@#eã¨∞Î<åfl~°∞. D q^èŒ"≥∞ÿ# ã¨=∞#fiÜ«∞O Jhfl ~°OQÍÖ’¡
=∞iO`«QÍ ÃÑ~°QÆ_®xH˜ ã¨Oã¨÷Åhfl Hõ$+≤ KÕÜ«∂eû LO@∞Ok.
~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ WOÔHO`« =∂„`«O PÅ㨺O KÕÜ«∞‰õΩO_®
L^Œº=∞Ѩ^è•xfl KÕѨÏìe. QÆ`« 15 ã¨O=`«û~åÅ =∞e^Œâ◊ „Ѩ`ÕºHõ
~å¢+¨ì L^Œº=∞OÖ’ „Ѩ[Å∞, „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å áê„`« „Ѩ=ÚYOQÍ

6. 6#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
LO_»QÍ ~å[H©Ü«∞áêsìÅ∞ "≥#Hõ Ѩ@∞ì<Õ LO@∞<åfl~Ú. `≥~åã¨
ÖÏO˜ z#fl áêsìÅ∞ =ÚO^Œ∞O@∞<åfl J<ÕHõ Ѩiq∞`«∞ʼnõΩ
Ö’#=Ù`«∞<åfl~Ú. „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞ ~år<å=∂Å∞ KÕã≤#
`«~°∞"å`« "åiH˜ =∞^ŒÌ`«∞QÍ Ñ¨Å∞ „Ѩ*Ï, L^ÀºQÆ, HÍi‡Hõ
ã¨OѶ¨∂Å∞ L^Œº=∂xfl L^èŒ$`«OQÍ #_»Ñ¨_®xH˜ ã¨=∂Ü«∞`«ÎO
J=Ù`«∞<åfl~Ú. L^ÀºQÆ∞Å∞ =∞~À™êi ™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡‰õΩ
ã≤^Œú=∞x „ѨHõ˜OKå~°∞. HÍi‡‰õΩÅ∞ x~°=kèHõ ã¨"≥∞‡‰õΩ ã≤^Œú=∞x
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. Láê^蕺ܫÚÅ∞ ‰õÄ_® ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡Ö’
áêÖÁæ#_®xH˜ x~°‚~ÚOKå~°∞. P~ü˜ã≤, q^Œ∞º`ü ~°OQÍÅ∞ ‰õÄ_®
ã≤^Œú=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. ÖÏÜ«∞~°∞¡ x~°=kèHõOQÍ HÀ~°∞ìÅ#∞
|Ç≤Ï+¨¯iOK«_®xH˜ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞<åfl~°∞. Ô~·ÖËfi, áÈã¨ìÖò, >ˇe„QÍѶπ
~°OQÍÅ L^ÀºQÆ∞Å∞ x~°=kèHõ ã¨"≥∞‡‰õΩ ã≤^Œú=∞=Ù `«∞<åfl~°∞.
PQÆã¨∞ì 1 `«~åfi`« ZѨC_≥·<å x~°=kèHõ, ™ê~°fi„uHõ ã¨"≥∞‡‰õΩ
ã¨OѨÓ~°‚ |O^£‰õΩ ã¨=∂Ü«∞`«Î =∞=Ù`«∞<åfl~°∞. D `«~°∞}OÖ’
~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ `«=∞ ~år<å=∂Å∞ P"≥∂kOѨ
KÕã¨∞HÀ=_»O`À áê@∞ `«=∞ `«=∞ áêsìʼnõΩ ‰õÄ_®
~år<å=∂Å∞ KÕã≤ Ü«∂=`«∞Î `≥ÅOQÍ}#∞ UHõ`å˜ÃÑ· xeÑ≤
`≥ÅOQÍ} =KÕÛ^•HÍ ~å[H©Ü«∞, áêÅ#, ~å*ϺOQÆ
ã¨OH∆ÀÉèÏÅ#∞ ã¨$+≤ìOKÕ q^èŒOQÍ L^Œºq∞OKåeû# J=ã¨~°O
LOk. `≥ÅOQÍ} „áêO`«O =~°‰õΩ `«=∞ ~å[H©Ü«∞ qÉèË^•Å#∞
„ѨHõ¯#Ãјì `≥ÅOQÍ} „ѨHõ˜Oz# `«~åfi`«<Õ `å=Ú ZxflHõʼnõΩ
"≥Å¡QÆÅ=∞x JѨʘ^•HÍ JkèHÍ~°, ~å[H©Ü«∞ „Ѩ„H˜Ü«∞Å#∞
ã¨ÎOaèOѨ KÕÜ«∞QÆÅ=∞x SHõº`«#∞ KåÏe. `«=∞‰õΩ QÆ`« 60
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ Z#∞fl‰õΩO@∂ JkèHÍ~åxfl Hõ@ìɡ_»∞`«∞#fl
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å z~°HÍÅ "åOKè«, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ PHÍOHõ∆
J~Ú# `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ™ê^èŒ# kâ◊QÍ „Ѩ[Å#∞ #_çÑ≤ `«=∞
áê„`«#∞ x~°fiÇ≤ÏOK« =eûOkQÍ „Ѩ[Å∞ HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞.
WѨʘH˜ ~å[H©Ü«∞ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞ `«=∞ Hõ~°Î=ºO,
ÉÏ^茺`«#∞ QÆ∞Ô~Î~°QÆHõáÈ`Õ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞Hõ`åfixfl ѨHõ¯#ɡ˜ì
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å∞, L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å∞, *ˇZã≤Å∞, Hõeã≤ `≥ÅOQÍ}
™ê^èŒ# kâ◊QÍ Hõ$+≤ ã¨eÊ ˆHO„^Œ ~å¢+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ HÍ~°º
HõÖÏáêÅ#∞ ã¨ÎOaèOѨKÕã≤ `≥ÅOQÍ} ™êkèOK«∞HÀ=_»O
MÏÜ«∞O.
`≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ#`À áê@∞ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ qÅ∞=Å HÀã¨O,
„Ѩ[Å Hõh㨠J=ã¨~åÅ∞, áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å`À ‰õÄ_ç# „Ѩ*Ï™êfi=∞º
`≥ÅOQÍ} kâ◊QÍ <åÅ∞QÆ∞ HÀ@¡ =∞Okx #_çÑ≤OK«_®xH˜
SHõº L^Œº=∂Å∞ xi‡^•ÌO. ã¨"≥∞ÿHõºOQÍ áÈ~åÏÅ∞
x~°fiÇ≤ÏOK«∞^•O.
T
Hõq`«fiOJO^Œ∞ˆH~åg~°∞_®!
–[#*ÏfiÅ
~å„u
#~åÅhfl z˜¡Oz
z@∞Hõ ÖËã≤Ok F<≥`«∞Θ HõÅ
„^ÀǨÏO K«∂ã¨∂Î =ÙO_»QÍ<Õ
=∞ÉèíºÃјì =∞s =∞s qK«ÛÅq_çQÍ
ѨzÛQÍÜ«∞O KÕã≤Ok
`«e¡H˜ a_»¤QÍ Ñ¨Ù˜ì#O^Œ∞‰õΩ...
=∞˜ì`À P P_ç#O^Œ∞‰õΩ
QÍeg∞^Œ =∞#ã¨∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ...
Ѩ}OQÍ XHõ ^Œ∞óYO `«Ñ¨Ê^Œ∞!
QÍÜ«∂Å g} g∞^Œ,
`≥y# KÕu H˘ã¨Å ~°HõÎ^è•~°
`«Ñ¨Ê^Œ∞!
=∞x+≤QÍ #~åÅ ™êÖˇQÆ∂_»∞
=O˜H˜ `«yeOK«∞‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ
„^ÀǨÏO <≥`«∞ΘHõÅ#∞ zq∞‡Ok!
HÍ¿ãѨ’¡... =ÚYO g∞^Œ
ã¨∂~°∞º_»∞ HõuÎ`À
`À_»∞ =™êÎ#x =∂ WzÛO_»∞
Wn ~å[H©Ü«∞ =∞$QÍÅ =ÚYO =∂@HÍ^Œ∞
~°∞}O f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ X@∞ìK≥Ñ≤Ê# =∂@
^Œ∞óYOÖ’ `«_çã≤... <≥`«∞Θ HõÅÖ’ Ѩ٘ì# =∂@
ѨÙ>Ëì tâ◊√=Ù`À ‰õÄ_® =∂Ï_çOKÕ =∂O„uHõ =∂@
=∂Ü«∞ ^Œ~åƒ~°∞Å#∞ |@ì|Ü«∞Å∞KÕ¿ã
F ã¨∞n~°… „Ѩܫ∂}˜‰õΩ_ç áê@Ö’x ã¨`«º=∂@
Wn J#QÍ J#QÍ Hõ^äŒÖ’x
ѨÙeH˜ P=Ù WzÛ# =∂@
`≥ÅOQÍ}"À}˜ =∂@
`«Ñ¨Êx=∂@
`«Ñ¨Êxã¨iQÍ Ü«Ú^ŒúO =i¬OKÕ ÉÏ}O =∂@
g~°∞_®...! ~å„`ÕHÍ^Œ∞..., ѨQƘѨÓ@ ‰õÄ_®
F <≥`«∞ΘHõÅ#∞ Hõ_»∞HÀ¯"åe
Hõà◊§g∞^Œ "≥<≥flÅ ÉÁ=∞‡efl xÅ∞ѨÙHÀ"åe!
Hõq`«fiO JO^Œ∞ˆH~å g~°∞_®! T
Hõq`«fiO

7. 7 E<£, 2011
~år<å=∂Å`À`≥ÅOQÍ}=KÕÛã¨∞ÎO^•?
–Z.#~°ã≤OǨ Ô~_ç¤
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å L=∞‡_ç Jcè+¨ìO "Õ∞~°‰õΩ áêsìÅHõf`«OQÍ
~å„+¨ì ™ê^èŒ# HÀã¨O K«@ì ã¨ÉèíʼnõΩ ZxflÔH·<å „Ñ¨*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞
141 =∞Ok ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O F =∞Oz â◊√Éèí Ѩi}Ï=∞O.
„ˆQ@~ü ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£‰õΩ K≥Ok# =∞O„`«∞Å∞, ZOZÖòZÅ∞ =∞iÜ«Ú
ZOSZO‰õΩ K≥Ok# âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ∞ ~år<å=∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
`≥ÅOQÍ}‰õΩ K≥Ok# 55 =∞Ok HÍO„ÔQãπ Z"≥∞‡Ö˺ÅÖ’ =∞Å∞¡
Éèí˜ìq„Hõ=∂~°¯, ^•"≥∂^Œ~°O ~å[#iûOǨχ, ^•#O <åˆQO^Œ~ü,
=ÚMË+πQ“_£Å`À ã¨Ç¨ 9 =∞Ok HÍO„ÔQãπ "åà◊√§ ~år<å=∂Å∞
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} =ºuˆ~Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ „Ѩ[ÖË K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ
~ÀAÅ∞ =KåÛ~Ú. J~Ú`Õ JÖÏO˜ <Õ`«Å `˘`«∞ÎÅ∞ KÕ¿ã
`≥ÅOQÍ} =ºuˆ~Hõ ‰õΩ„@Å∞ ZѨʘHõѨC_»∞ |Ü«∞@ ÃÑ@ìQÆey`Õ
KåÅ∞. =ÚYºOQÍ JkèHÍ~° HÍO„ÔQãπ áêsì <Õ`«Å∞ ~år<å=∂Å∞
KÕÜ«∞_»O ~å„+¨ì ™ê^èŒ# kâ◊Ö’ XHõ =ÚO^Œ_»∞QÆ∞. J~Ú`Õ
~år<å=∂ KÕã≤# <Õ`«ÅO`å, _èçb¡ K«∞@∞ì u~°QƉõΩO_®, `«=∞
`«=∞ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅÖ’ „Ѩ[Å =∞^茺 LO_ç L^Œº=∂xfl
f„=`«~°O KÕÜ«∂e. `å=Ú KÕã≤# ~år<å=∂Å∞ `å`åû~°O
KÕÜ«∞‰õΩO_® ~å„+¨ìOÖ’ ˆHO„^Œ=ÚÖ’ ã‘ÊHõ~ü KÕ`« P"≥∂^ŒO
KÕ~ÚOK«∞H˘x `«=∞ x*Ï~Úux ~°∞A=Ù KÕã¨∞HÀ"åe.
~år<å=∂Å∞ P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ‰õΩ<åfl, L^Œº=∞OÖ’
áêÖÁæ#‰õΩ<åfl „Ѩ[Å∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞, Hõ∆q∞OK«~°∞. JÖψQ
„Ѩã¨∞Î`«O ~å„+¨ìOÖ’ ~å[H©Ü«∞ ã¨OH∆ÀÉèÏxH˜ „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì U~åÊ>Ë
x["≥∞ÿ# âßâ◊fi`« Ѩiëê¯~°=∞x ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO QÆ∞iÎOKåe.
Ǩ g∞Å∞, á꺈HrÅO@∂ HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕ¿ãÎ "≥Ú^Œ˜ˆH "≥∂ã¨O
[~°∞QÆ∞`«∞O^Œx ˆHO„^ŒO QÆ∞iÎOKåe.
~år<å=∞ KÕã≤# 9 =∞Ok `≥ÅOQÍ} áê~°¡"≥∞Oò ã¨Éèí∞ºÅ
~år<å=∂Å∞ P"≥∂^ŒO á⁄Ok`Õ ˆHO„^ŒOÖ’ Ü«ÚÑ≤Z „ѨÉèí∞`«fiO
‰õÄeáÈÜÕ∞ J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ L<åfl~Ú. _çZOÔH
J=HÍâ◊O ^˘iH˜`Õ „ѨuHÍ~°O fã¨∞HÀ=_®xH˜ ã≤^ŒÌOQÍ LOk.
HÍ=Ói, ÅQÆ_»áê˜ ÖÏO˜ "åºáê~°ã¨∞ÎÅ =∂@Å∞ #q∞‡
ã‘=∂O„^Œ „Ѩ[Å∞ "≥∂ã¨áÈ=^ŒÌx `≥ÅOQÍ} ZOÑ‘Å∞ ã‘=∂O„^èŒ
„Ѩ[Å#∞ HÀ~å~°∞. `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_ÕO`«=~°‰õΩ `«=∞
~år<å=∂Å∞ q~°q∞OK«∞‰õΩ<Õ „Ѩã¨H˜Î ÖË^ŒO@∂<Õ, ˆHO„^Œ ~å„+¨ì
„ѨÉèí∞`åfiÅ#∞ ‰õÄÅ^ÀÜ«∞_»O `«=∞ Jaè=∞`«O HÍ^ŒO@∞<åfl~°∞.
ˆHO„^ŒOÖ’ =∞O„uQÍ L#fl [Ü«∞áêÖòÔ~_ç¤ ~år<å=∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
PÜ«∞# „Ѩ^è•x`À 45 xq∞ëêÅ∞ =∂Ï¡_ç#@∞¡, `≥ÅOQÍ}
`«Ñ¨Ê "Õˆ~ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞O ÖË^Œx „Ѩ^è•xH˜ ã¨Ê+¨ìO KÕã≤#@∞¡
"å~°ÎÅ∞. J`«#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ~år<å=∞ KÕÜ«∞ÖË^À q=~°}
=∂„`«O ÖË^Œ∞.
~år<å=∂Å∞ JOwHõiOѨ KÕã¨∞HÀQÆeæ`Õ YzÛ`«OQÍ
~å*ϺOQÆ ã¨OH∆ÀÉèíO U~°Ê_»∞`«∞Ok. P =uÎ_ç ˆHO„^•xfl
`≥ÅOQÍ}ÃÑ· F J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õ¿ãO^Œ∞‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. `≥ÅOQÍ} U~°Ê_Õ =~°‰õΩ ZxflHõʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ
LO>Ë<Õ x["≥∞ÿ# ~å*ϺOQÆ ã¨OH∆ÀÉèíO U~°Ê_»∞`«∞Ok. HÍh
nxH˜ aè#flOQÍ ~år<å=∂Å∞ KÕã≤# „Ѩux^èŒ∞ÖË uiy LѨ
ZxflHõÖ’¡ xÅ|_ç`Õ =∂„`«O „ѨÜ≥∂[#O Uq∞ LO_»^Œ∞.
„Ѩ[Å∞ PtOz# ÅHõ∆ ºO =∂„`«O <≥~°"Õ~°^Œ∞. `≥ÅOQÍ}
U~åÊ@∞ ã¨=∞㨺 ZHõ¯_» "Õã≤# Q˘OQÆo JHõ¯_Õ J#fl K«O^ŒOQÍ
LO@∞Ok. 'ã¨fi~å„+¨ìOÖ’<Õ ZxflHõÅ∞— J<Õ "å^•xH˜ Jxfl
áêsìÅ∞ Hõ@∞ì|_ç LO_®e. ™ê÷xHõ ã¨Oã¨÷Å ZxflHõÅ∞
~å#∞<åfl~Ú, `ÕÅ∞ÛHÀO_ç Jx ˆHã≤P~ü Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ_»∞.
=∞~À"≥·Ñ¨Ù U ã¨=∞Ü«∞OÖ’<≥·<å =∞^茺O`«~° ZxflHõÅ∞ =™êÎ~Ú.
J„Ѩ=∞`«ÎO HÍO_ç Jx K«O„^ŒÉÏ|∞ Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ_»∞. JO>Ë
ZxflHõÅ∞, JkèHÍ~°O "åOK« `«Ñ¨Ê `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ HÍ^Œx
J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. ZO^Œ∞=Å#O>Ë ~år<å=∂Å∞ KÕã≤# U
áêsì „Ñ¨ux^èŒ∞Ö’¡ `åºQÆx~°u, `≥yOѨÙ, ^èŒ$_» ã¨OHõÅÊO
HõxÑ≤OK«_»O ÖË^Œ∞.
`≥ÅOQÍ} „áêO`« HÍO„ÔQãπ, `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O, ˜.P~ü.Zãπ.,
a*ˇÑ≤, ã≤Ñ≤S „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞ ~år<å=∂Å∞ W©=e
~å[H©Ü«∂Ö’¡ XHõ =ÚYº Ѷ¨∞@ìO. `≥ÅOQÍ}‰õΩ K≥Ok#
119 Z"≥∞‡Ö˺֒¡ 104 =∞Ok, 16 =∞Ok =∞O„`«∞Ö’¡ 13
=∞Ok, 17 =∞Ok ZOÑ‘Ö’¡ 13 =∞Ok XˆH _ç=∂O_£ÃÑ·
~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O ^Õâ◊OÖ’ ZHõ¯_® U<å_»∞ [~°QÆÖË^Œ∞.
Wxfl áêsìʼnõΩ K≥Ok# WO`« =∞Ok ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O
~å[H©Ü«∞OQÍ J`«ºO`« „áê^è•#º`« Hõey L#fl^Œ#_»OÖ’#∂
ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ D ~år<å=∂Å∞ ~å*ϺOQÆ
ã¨OH∆ÀÉèíO ã¨$+≤ìOz ˆHO„^ŒO ky=zÛ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì
U~åÊ@∞‰õΩ K«~°ºÅ∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`åÜ«∞x JO^Œ~°∞ PtOKå~°∞.
J~Ú`Õ Ç¨ÏŸOâßY=∞O„u z^ŒO|~°O, ~å„+¨ì W<£Kås˚ QÆ∞ÖÏO
#c P*Ï^£ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å JOK«<åÅ#∞ ѨÓ~°fi ѨHõ∆O
KÕ¿ãÖÏ =∂Ï¡_»@O QÆ=∞<å~°›O. WO`«‰õÄ D ~år<å=∂Å#∞
ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe? „Ѩ[Å PHÍOHõ∆Å "Õ∞~°‰õΩ
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

8. 8#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
~år<å=∂Å∞ KÕâß=∞x, `≥ÅOQÍ} HÀã¨O `«=∞ Ѩ^Œ=ÙÅ#∞
`åºQÍÅ∞ KÕâß=∞x cè~åÅ∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. WѨʘ =~°‰õΩ
q=∞~°≈ʼnõΩ ÅHõ∆ ºOQÍ L#fl `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞
P `åH˜_ç #∞O_ç HÍã¨Î~Ú# |Ü«∞@ Ѩ_»ÏxH˜ `å=Ú QƘìQÍ<Õ
L<åfl=∞x K≥|∞`«∞<åfl~°∞. z^ŒO|~°O =∂„`«O HÍO„ÔQãπ,
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O ã¨∞ã¨Ê+¨ìOQÍ `«=∞ áêsìÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞
K≥ѨÊ=eûO^Õ#<åfl~°∞.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï „Ѷ¨Oò K≥·~°‡<£ QÆ^ŒÌ~ü Jxfl ~å[H©Ü«∞
áêsìÅ∞, *ˇZã‘Å∞, „Ѩ*Ï ã¨OѶ¨∂Å∞, =$uÎ ã¨OѶ¨∂Å∞, q^•ºi÷
ã¨OѶ¨∂Å∞ qâßÅ SHõº ã¨OѶ¨∞@#QÍ U~°Ê_ç „Ñ¨Éèí∞`åfixfl
ã¨÷OaèOѨ KÕ¿ã L^Œº=∞O ~°∂á⁄OkOKåÅx KÕã≤# q[˝Ñ≤ÎH˜
ã¨ÊO^Œ# Hõ~°∞"≥·Ok. =∞~À"≥·Ñ¨Ù á⁄e˜HõÖò *ˇUã‘ K≥·~°‡<£ „á⁄II
HÀ^ŒO_»~åO ‰õÄ_® *ˇUã‘H˜ "≥Å∞ѨŠL#fl áêsìÅ#∞, â◊‰õΩÎÅ#∞,
=º‰õΩÎÅ#∞, ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HÍ"åeûOkQÍ PǨ fixOKå_»∞. nxfl
HÍO„ÔQãπ, `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊OáêsìÅ∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ<Õ u~°ã¨¯iOKå~Ú.
"å˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ Jq H˘#™êyã¨∞Î<åfl~Ú. D Ô~O_»∂ *ˇUã‘
Ö’H˜ =¿ãÎ a*ˇÑ≤ "≥·^˘ÅQÆ∞`å#x „ѨHõ˜OzOk. `≥ÅOQÍ}
`ÕKÕÛk, WKÕÛk `«=∞ áêsìÜÕ∞#x, JO`ÕQÍHõ `«=∞k ÃÑ^ŒÌ
áêsì QÆ#∞Hõ `å#∞ XHõ ^•xÖ’ KÕ~°_»"Õ∞q∞@x HÍO„ˆQã¨∞
JO@∞Ok. J~Ú`Õ HÍO„ÔQã¨∞ áêsì âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ∞ ^ÕxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ L^Œºq∞™êÎ~°∞ ? `«# L^Œº=∞O `«# áêsìH˜, `«#
„ѨÉèí∞`åfixH˜ =ºuˆ~HõOQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe. JÖÏ KÕÜ«∞_»O
J™ê^茺O, Jã¨OÉèí=O. WHõ `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O QÆ~°˚#Å∞, |ã¨∞û
Ü«∂„`«Å‰õΩ Ѩiq∞`«"≥∞ÿOk. ''*ËUã‘ ã¨fi`«O„`« ã¨Oã¨÷HÍ^Œ∞.
ˆHã‘P~ü K≥ѨCKÕ`«∞Ö’¡ #_çKÕ ã¨Oã¨÷. Jk `«=∞ áêsìx ã¨~°fi
<åâ◊#O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ HõOHõ}O Hõ@∞ìHÀ#fl^Œx—— `≥ÅOQÍ}
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O á¶È~°O Hõhfi#~ü Z„~°Éˇe¡ ^ŒÜ«∂Hõ~ü~å=Ù, Hõ_çÜ«∞O
NǨÏiÅ∞ "åºMϺxã¨∞Î<åfl~°∞.
WHõ `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsìH˜ ã¨O|OkèOz# 39 =∞Ok âßã¨#
ã¨Éèí∞ºÅ∞ HÍO„ÔQãπ "åà◊§ HõO>Ë XHõ QÆO@ =ÚO^Œ∞ _çѨӺ©
ã‘ÊHõ~ü‰õΩ `«=∞ ~år<å=∂Å∞ JO^Œ*ËÜ«∞_»O XHõ qâı+¨O.
˜_çÑ≤ J^茺‰õ∆Ω_»∞ K«O„^ŒÉÏ|∞ Ô~O_»∞ Hõà◊§ ^ŒfiO^èŒfi ã≤^•ÌO`åxfl
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ p`«¯iOKå~°∞. áÈ~Ú# Ѩ~°∞=Ù
HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜ `≥ÅOQÍ} ˜_çÑ≤ „Ѩux^èŒ∞ʼnõΩ XHõ =∞Oz
J=HÍâ◊O ÅaèOzOk. ÃÑ·QÍ `«=∞ J^茺‰õ∆Ω_»∞ J#∞=∞u
W=fi_»O =Å#<Õ ~år<å=∂Å∞ KÕâß=∞x J^Õ^À Q˘Ñ¨ÊѨx
KÕã≤#@∞¡ QÆOcè~°OQÍ K≥ѨC‰õΩO@∞<åfl~°∞. K«O„^ŒÉÏ|∞
~å[H©Ü«∞ „ѨÜ≥∂[<åxfl PtOz D ~år<å=∂Å∞
KÕ~ÚOKå_»∞ HÍx x*Ï~ÚfQÍ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞
HÍOH˜∆Oz HÍ^Œx JO^Œ~°∞ J#∞=∂xã¨∞Î<åfl~°∞. HÍÅO
QÆ_»∞ã¨∞Î#fl H˘kÌ J#∞=∂<åÅ∞ x["Õ∞##fl ã¨xfl"ÕâßÅ∞
HõxÊã¨∞Î<åfl~Ú. XHõ˜ L=∞‡_ç L^Œº=∂xH˜ JOwHõiOK«Hõ
áÈ=_»O, Ô~O_»∂ NH͉õΩà◊OÖ’ Z„~°O<åÜ«Ú_»∞, q[Ü«∞"å_»Ö’
^Õq<Õx, J#O`«Ñ¨Ù~°OÖ’ Ѩܫ∂ºÑ¨ÙÅ ˆHâ◊=ÙÅ∞ x`«ºO ã¨"≥∞ÿHõº
x<å^•eã¨∂Î<Õ PO^Àà◊# HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
K«O„^ŒÉÏ|∞ W~°∞ „áêO`åÅ "åiH˜ HÍ~°º„Hõ=∞O WKåÛ_®?
JÖÏ H͉õΩO>Ë Z^À XHõ HÍ~°º„Hõ=∂xfl P¿Ñ K«~°ºÅ∞
fã¨∞HÀ"åe Hõ^•! JÖÏ KÕÜ«∞_»O ÖË^Œ∞ Hõ#∞Hõ `≥ÅOQÍ}ÏÖ’
~år<å=∂Å∞ KÕã≤# ˜_çÑ≤ âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ∞ `«fi~°Ö’<Õ „Ѩ[Å
#∞O_ç ^Œ∂~°O HÍHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. P xO^Œ „Ѩ[Å #∞O_ç
~åHõ=ÚO^Õ K«O„^ŒÉÏ|∞#∞ ZkiOK«=Åã≤ LOk, ÖˉõΩO_Õ
„Ѩ*Ï„QÆǨ xH˜ QÆ∞iHÍHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
`≥ÅOQÍ}Ö’x Jxfl ~å[H©Ü«∞ ѨH∆ÍÅ "å~°∞ ~år<å=∂Å∞
KÕã≤ ˆHO„^ŒOÃÑ· XuÎ_ç ÃÑOK«∞`«∞<åfl, Uq∞ Ѩ@ì#@∞¡QÍ ã≤Ñ≤ZO,
Ö’H±ã¨`åÎ, ZOSZO Z"≥∞‡Ö˺Å∞ L<åfl~°∞. =ÚYº=∞O„u
H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤`À Éè˘ J~Ú# ZOSZO Jkè<Õ`« Jã¨∞^Œ∞nÌ<£
X"≥·ã≤ `≥ÅOQÍ} =ºuˆ~Hõ "≥·Yi qxÑ≤OK«_»O QÆ=∞<å~°›O.
ÃÑ·QÍ `å=Ú ~åÜ«∞Å `≥ÅOQÍ} HÀ~°∞`«Ω<åfl=∞x `≥eáê~°∞.
˜P~üZãπ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ L^Œº=∞ "Õ_ç K«ÖÏ¡~°‰õΩO_®
K«∂ã¨∞HÀ=_»O ÃÑ·<Õ ^•x ~å[H©Ü«∞ =∞#∞QÆ_» P^è•~°Ñ¨_ç LOk.
HÍQÍ P "Õ_ç `«=∞‰õΩ #+¨ìO KÕÜ«∞‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=_»O
HÍO„ÔQãπ, `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsìÅ ÅHõ∆ ºOQÍ LOk. WHõ a*ˇÑ≤
HÍO„ÔQãπ "≥·Ñ¶¨ÖϺxfl „Ѩ[Ö’¡ q=iã¨∂Î `å#∞ ZxflHõÖ’¡
ÅaÌá⁄O^ŒQÆÅ##fl Pâ◊Ö’ LOk. 1999Ö’ `≥ÅOQÍ}
U~åÊ@∞ q+¨Ü«∂xfl HÍO„ÔQãπ (˜P~üã≤ã≤) "≥Ú^Œ@ `≥zÛOk.
P `«~åfi`«<Õ ˜P~üZãπ ~°OQÆO g∞kH˜ =zÛOk. D ~å[H©Ü«∞
K«^Œ~°OQÆOÖ’ ã¨q∞^ŒÖ∫`«∞Ok =∂„`«O ™ê=∂#º „Ѩ[Å∞,
L^ÀºQÆ∞Å∞, q^•º~°∞÷Å∞. JO^Œ∞=Å# J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ
LO_»=eûOk „Ѩ[ÖË.
~år<å=∂Å `«~åfi`« U L^Œº=∞ Ñ≤Å∞Ѩ٠Z=izÛ<å
=ÚO^Œã¨∞Î JÔ~ã¨∞ìÅ∞, 144 ÃãHõ∆<£, 30 Ü«∂H±ì qkèã¨∂Î J„ѨHõ˜`«
Z=∞Ô~˚hûx „ѨÉèí∞`«fiO J=∞Å∞ KÕ™ÈÎOk. Wk NHõ$+¨‚ Hõq∞©Ö’
8= KåѨì~ü J=∞Å∞QÍ<Õ QÆ∞iÎOKåe. L™ê‡xÜ«∂ q^•º~°∞÷Å∞
™ê=¸Ç≤ÏHõ P=∞~°} nHõ∆‰õΩ ѨÓ#∞‰õΩO>Ë ^•xfl =Úà◊§ HõOK≥`À,
ÉÏiˆH_»¡`À |OkèOz q^•º~°∞÷Å#∞ JÔ~ã¨∞ì KÕÜ«∞_»O,
z„`«Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ QÆ∞i KÕÜ«∞_»O, x~°ã¨# „Ѩ^Œ~°≈#ʼnõΩ J#∞=∞u
x~åHõiOK«_»O, q^•º~°∞÷ÅÃÑ· ÖÏsîKåi˚, ÉèÏ+¨Ê"åÜ«Ú=Ù
„ѨÜ≥∂yOK«_»O, ~°|ƒ~ü |∞Öˇ¡@∞¡ HÍÅÛ_»O „ѨÉèí∞`åfixH˜

9. 9 E<£, 2011
JÅ"å@∞QÍ =∂iOk. „Ѩ*Ï PHÍOHõ∆ÃÑ· P@qHõOQÍ
=º=ǨÏiOK«_»O J„Ѩ*Ï™êfiq∞HõO. =∂#= ǨωõΩ¯Å Hõg∞+¨<£,
áÈbã¨∞ q∞e@s |ÅQÍÅ#∞ Ü«¸x=iû© #∞O_ç q~°q∞OK«∞
HÀ"åÅ#fl P^Õâßxfl áÈbã¨∞ Hõg∞+¨#~ü Z.ÔH.MÏ<£ ÖˇHõ¯KÕÜ«∞_»O
ÖË^ŒO>Ë „ѨÉèí∞`«fiO x~°ƒùO^èŒO Uq^èŒOQÍ LO^À J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
ã¨OѶ‘∞ÉèÏ=O „ѨHõ˜OK«_®xH˜ "≥o§# QÆ^ŒÌ~ü#∞ „Ѩ*Ï
„Ѩux^èŒ∞Å#∞ áÈbã¨∞Å∞ JÔ~ã¨∞ì KÕÜ«∞_»O â’K«hÜ«∞O.
"≥·ZãπP~ü HÍO„ÔQãπ áêsì J^茺‰õ∆Ω_»∞ [QÆ<£ W©=Å [iy#
`«# áêsì Ñ‘¡#s ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· ™ê#∞‰õÄÅ
x~°‚Ü«∞O „ѨHõ˜™êÎ_»x H˘O_» ã¨∞ˆ~Y H˘O_»O`« Pâ◊ ÃÑ@∞ì‰õΩOk.
HÍh [QÆ<£ `«#H˜ `≥ÅOQÍ} WKÕÛ â◊H˜ÎQÍh, J_»∞¤‰õΩ<Õ â◊H˜ÎQÍx
ÖË^Œx Ñ‘¡#i ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ „ѨHõ˜OKå_»∞. `≥ÅOQÍ}ÃÑ·
~å[H©Ü«∞ "≥·Yix „ѨHõ˜OK«_®xH˜, |ÖÏxH˜ ã¨O|O^èŒO
Uq∞˜? WÖÏ „ѨHõ˜OK«_»=∞O>Ë `≥ÅOQÍ}‰õΩ =ºuˆ~Hõ=∞x
ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞Ok.
ˆHO„^ŒO ~år<å=∂Å q+¨Ü«∞O, `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞O
`ÕÅÛ‰õΩO_® Hõ„~° q~°∞QÆ^Œ∞ áê=Ú Kå=^Œ∞ J#fl K«O^ŒOQÍ
`≥ÅOQÍ} W=fi=∞#~°∞, `≥ÅOQÍ} W=fi~°∞. ã¨O„ѨkOѨÙÅ
¿Ñ~°∞`À, Hõq∞©Å ¿Ñ~°∞`À, WѨC_»∞ =∞~˘Hõ ™êi JdŠѨHõ∆O
ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕ™êÎ#O@∞Ok. UHÍaè„áêÜ«∞ ™ê^èŒ#
HÍ"åÅO@∞Ok. QÆ`« S^Œ∞#fl~° ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ ^ÀÑ≤_çH˜,
J==∂<åʼnõΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl `≥ÅOQÍ}, ^ÀÑ≤_ç KÕã¨∂Î JkèHÍ~°O
K≥ÖÏ~Úã¨∂Î „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^Œ∞`«∞#fl ã‘=∂O„^èŒ∞Å =∞^茺
UHÍaè„áêÜ«∞O ™ê^茺"Õ∞<å ? JO>Ë, aè#fl „ѨÜ≥∂[<åÅ =∞^茺
UHÍaè„áêÜ«∞O ™êkèOK«_»O J™ê^茺O. ã‘=∂O„^èŒ „Ѩux^èŒ∞Å∞
J*Ï^£#∞ Hõeã≤#ѨÙ_»∞ =¸_»∞ „áêO`åÅ #∞O_ç „Ñ¨*Ï
„Ѩux^èŒ∞Å#∞ PǨ fixOz ã¨O„ѨkOѨÙÅ∞ [~°∞ѨÙ`å=∞<åfl_»∞.
Wk HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕã≤ JOu=∞OQÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ ^ŒQÍ
Kտ㠄Ѩ„H˜Ü«∞ =∂„`«"Õ∞. W^ŒO`« K«∂ã¨∞ÎO>Ë ˆHO„^•xH˜ `«fi~°Ö’
`≥ÅOQÍ} JOâßxfl `ÕÖÏÛÅx ÖË^Œx QÀK«iã¨∞ÎOk.
~år<å=∂Å∞ KÕã≤# HÍO„ÔQãπ „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞ ˆHO„^Œ
=∞O„u „Ѩ}Éò=ÚYs˚x Hõeã≤#ѨC_»∞ J`«#∞ ''^Õâ◊OÖ’ U^≥·<å
XHõ „áêO`«O ~å„+¨ìOQÍ U~°Ê_®ÅO>Ë ^•xH˜ ~å„ëêìÅ
ѨÙ#ifiÉèí[# Hõq∞© ã≤á¶ê~°∞ûÅ<åfl LO_®e, ÖË^• ã¨O|Okè`«
âßã¨# ã¨Éèí f~å‡}O J<åfl LO_®e—— Jx ÃãÅqKåÛ_»∞.
2009 _çâ◊O|~ü 9# z^ŒO|~°O ''ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO `«~°∞ѨÙ#
<Õ#∞ D „ѨHõ@# KÕã¨∞Î<åfl#∞. `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞
„Ѩ„H˜Ü«∞ „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok—— Jx „ѨHõ˜Oz#ѨC_»∞ D
JOâ◊O ã¨∞xfl`«"≥∞ÿOk, ã¨OH˜¡+¨ì"≥∞ÿOk Jx `≥Å∞=^• ? 2004
ZxflHõÅ „Ѩ}ÏoHõÖ’ KÕiÛ#ѨÙ_»∞QÍh, ~å„+¨ìѨu „Ѩã¨OQÆOÖ’
qxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞QÍh, 2010 _çâ◊O|~ü 10# áê~°¡"≥∞Oò
LÉèíÜ«∞ ã¨ÉèíÖ’¡ z^ŒO|~°O „ѨHõ˜Oz#ѨÙ_»∞QÍx ™È~ÚH˜
~åÖË^•? JO>Ë Z=~°∞ #=Ú‡`å~°∞? W"åfiÅ `≥ÅOQÍ}
ã¨=∞㨺 ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ#k. ã¨OH˜¡+¨ì"≥∞ÿOk. W=hfl `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ
=∂@Å∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~q∞HÍ^Œ∞. 1953Ö’ =∞„^•ã¨∞ #∞O_ç
PO„^èŒ q_çáÈ~Ú#ѨÙ_»∞ =∞„^•ã¨∞ JÃãOc¡ f~å‡}O ÖË^Œ∞Hõ^•,
=∞i PO„^èŒ ~å¢+¨ìO ZÏ¡ U~°Ê_çOk ?
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O, HÍO„ÔQãπ áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞
Ѩ@¡ J#∞ã¨iã¨∞Î#fl ^ŒfiO^èŒfi "≥·Y~°∞ÖË <Õ˜ QÆO^Œ~°QÀà◊ Ѩiã≤÷uH˜
HÍ~°}O. WѨʘ =~°‰õΩ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ™ê^èŒ# L^Œº=∞OÖ’
"Õ~Ú =∞OkH˜ ÃÑ·QÍ „áê}ÏÅ∞ JiÊOK«_»O „ѨѨOK«OÖ’ ZHõ¯_®
[~°QÆÖË^Œ∞. QÆ`« Ü«∂_®k#fl~°Ö’ 600 =∞Ok q^•º~°∞÷Å∞
P`å‡~°Ê} KÕã¨∞‰õΩ<åfl D Ô~O_»∞ áêsìÅ∞ =∂#gÜ«∞ HÀ}OÖ’
PÖ’zOK«_»O ÖË^Œ∞. JkèHÍ~°"Õ∞ Ѩ~°=∂=kèQÍ ~ÀAHÀf~°∞
„_®=∂Å∞ P_»∞`«∞<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O <Õ_»∞ L#fl`«
ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩOk. L^Œº=∞O XuÎ_ç`À<Õ W+¨ìOÖËHõáÈ~Ú<å
~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ}H˜ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ =∂Ï¡_»∞
`«∞<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ}Ö’ gi ˆH_»~ü L^Œº=∞OÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
HÍ"åeû =™ÈÎOk. ˆH_»~ü#∞ HÍáê_»∞HÀ=_®xˆH D ^˘OQÍ@
ÖÏ_»∞`«∞<åfl~Ú. x*Ï~Úf LO>Ë D áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ}
™ê^èŒ#‰õΩ L^Œº=∞O KÕѨÏìe.
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì U~åÊ@∞ „Ѩ[Å L=∞‡_ç PHÍOHõ∆.
J~Ú#ѨʘH˜ L^Œº=∞OÖ’ <Õ˜H˜ <åÜ«∞Hõ`«fi ZQÆ∞=
=∞^茺`«~°QÆu =~°æO KÕ`«∞Ö’¡<Õ LOk. Wk ѨÙ<åk =~°æ „Ѩ*Ï
<åÜ«∞Hõ`«fiO KÕ`«∞Ö’¡H˜ "≥o§`Õ<Õ L^Œº=∞O q∞e>ˇOòQÍ,
xÅHõ_»QÍ ™êQÆ∞`«∞Ok. ÖˉõΩO>Ë L^Œº=∞O áêÅá⁄OQÆ∞ÖÏ
=zÛ K«ÖÏ¡~°∞`«∞Ok. `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_Õ =~°‰õΩ *ˇO_®Å∞,
Z*ˇO_®Å∞ „ѨHõ¯# Ãјì SHõºOQÍ L^Œºq∞OKåe. D
L^Œº=∞OÖ’ „Ѩ[ÅO^Œix (Ô~·`«∞efl, ‰õÄbefl) ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
KÕÜ«∂e. ˆHO„^Œ, ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiefl x~°=kèHõOQÍ ã¨÷OaèOKÕ@∞¡
=∞# L^Œº=∞ Hõ~°Î=ºO, =∂~°æO, HÍ~åºK«~°} LO_®e. ˆHO„^Œ
„ѨÉèí∞`«fiO "≥∞_»Å∞ =Oz `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO ™êkèOK«∞HÀ"åe.
JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ 2009 _çâ◊O|~ü 9 „ѨHõ@# J#O`«~°O
áêsìÅHõf`«OQÍ ã‘=∂O„^èŒ<Õ`«Å∞ L^Œºq∞Oz _çâ◊O|~ü 23
„ѨHõ@# =KÕÛÖÏ KÕâß~À, J^Õq^èŒOQÍ `≥ÅOQÍ} <Õ`«Å∞
áêsìÅHõf`«OQÍ ã¨"≥∞ÿHõºOQÍ L^Œºq∞OK«=eû# Kåi„`«Hõ
ã¨O^Œ~°ƒùO WѨC_Õ~°Ê_çOk.
T

10. 10#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
„ѨѨOpHõ~°}–PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO–`≥ÅOQÍ}L^Œº=∞O
–U~°∞H˘O_» #~°ã≤OǨï_»∞
Ü«Ú^ŒúOÖ’ P~Ú#, L^Œº=∂ÅÖ’ P~Ú# "≥Ú^Œ@QÍ J~°÷O
HÍ"åeûOk, `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeûOk =∞#=Ú Z=i`À Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ«∞É’`«∞<åfl=Ú. P â◊„`«∞=Ù |Å=Ú, |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ Uq∞˜.
J`«x ‰õÄ@q∞H˜ |Ç≤Ï~°æ`«OQÍ, JO`«~°æ`«OQÍ Z=Ô~=~°∞
ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞Î<åfl~°∞. J`«x J=Ú‡Åá⁄kÖ’ L#fl
PÜ«Ú^è•ÖËq∞˜.J`«xH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ L#fl JOâßÖËq∞˜
JO^Œ∞Ö’ =ÚYºOQÍ Kåi„`«HõOQÍ, K«@ì Ѩ~°"≥∞ÿ#
JOâßÖËq∞˜. g@xflO˜x ‰õ∆Ω}‚OQÍ Ñ¨ijeOKåeû
LO@∞Ok, XHõ ™ê÷~Ú Hõey# HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ D ~å[H©Ü«∞
J=QÍǨÏ#, K≥ÿ`«#ºO LO_çf~åe.ZO^Œ∞HõO>Ë `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O Ѩ_çÖËã¨∞Î#fl Hõ_»e `«~°OQÆO. „ѨѨOK«OÖ’ U „áêO`«O
„Ѩ[Å∞ XHõ ^Õâ◊OÖ’ LO@∂ J^Õ ^Õâ◊OÖ’ XHõ „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ìO
HÀã¨O, JO^Œ∞<å H˘O`« HÍÅO `å#∞ J#∞ÉèíqOz# ~å„+¨ìO
HÀã¨O WO`« ã¨∞n~°…HÍÅO áÈ~å_»ÖË^Œ∞. JO^Œ∞# „ѨѨOpHõ~°}
WO`« "ÕQÆ=O`«O J~Ú# `«~°∞"å`« =zÛ# L^Œº=∂ÖË KåÖÏ
J~°∞^Œ∞. „Ѩã¨∞Î`«O „ѨѨOK«OÖ’ =ã¨∞Î#fl L^Œº=∂Å#∞
qâı¡+¨Oz#ѨÙ_»∞ 1.„ѨѨOpHõ~°}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =ã¨∞Î#fl
L^Œº=∂Å∞ 2.„ѨѨOpHõ~°} „ѨÉèÏ=O =Å¡ ^ÕâßÅ Pi÷Hõ
=º=ã¨÷Å∞ Ѩ`«#"≥∞ÿ JHõ¯_ç ~å[H©Ü«∞ =º=ã¨÷ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ
=ã¨∞Î#fl L^Œº=∂Å∞ 3. „ѨѨOpHõ~°}Ë ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# =∂Ô~¯@¡
qã¨Î~°}‰õΩ, PkѨ`åºxH˜ ã¨$+≤ªã¨∞Î#fl L^Œº=∂Å∞. `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O WO^Œ∞Ö’ ^Õx H˜O^Œ‰õΩ =ã¨∞ÎOk Jx =∞#O `«~°z
`«~°z K«∂¿ã „Hõ=∞OÖ’ =∞#‰õΩ =∞~˘Hõ¯ qz„`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#
‰õÄ_» `«_»∞`«∞Ok. Jã¨Å∞ =∞#=Ú ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ
`≥ÅOQÍ} HÀã¨O áÈ~å_»∞`«∞<åfl=∂, x[OQÍ „ѨѨOpHõ~°}
=∞iÜ«Ú J"≥∞iHÍ ™ê„=∂[º"å^ŒO =∂#= ã¨=∂*Ïxfl WO`«
J`«ÖωõΩ`«ÅO KÕã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞#O „ѨѨOpHõ~°}‰õΩ,
J"≥∞iHÍ ™ê„=∂[º"å^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_®eûOk
áÈ~Ú, „Ѩ[Å#∞ P kâ◊QÍ K≥ÿ`«#º Ѩ~°KåeûOk áÈ~Ú
L^Œº=∂Å∞ x~å‡}O KÕÜ«∂eûOk áÈ~Ú =∞#O ^•i`«Ñ≤Ê
D L^Œº=∞OÖ’H˜ =KåÛ=∂ J<Õ XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~° PÖ’K«#
‰õÄ_» =zÛ UHõOQÍ =∞#O K«K«∞Û|_çáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO ‰õÄ_®
L#flk. JO^Œ∞ˆH ÃÑ· =¸_ç~˜Ö’ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O
^ÕxH˜O^Œ‰õΩ =ã¨∞ÎO^À `Õe`Õ =∞# =∂~°æO ã¨i J~Ú#^•
HÍ^• `ÕÅ∞`«∞Ok.â◊„`«∞=Ù |Å=Ú, |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ
J~°÷=∞=Ù`å~Ú. ÃÑ· =¸_ç~˜Ö’ =Ú=∂‡˜H˜ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O „ѨѨOpHõ~°}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ #_»∞ã¨∞Î#fl L^Œº=∞"Õ∞.
„áêOfÜ«∞ L^Œº=∂Å∞ ZHõ¯_» =zÛ# Jq „ѨѨOpHõ~°}‰õΩ
=ºuˆ~Hõ"Õ∞. =∞~˘Hõ¯ JOâ◊OÃÑ·# ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞
HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ XHõ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J=QÍǨÏ# LO_ç
f~åe.J^ÕO@O>Ë 1952 Ö’<Õ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O
„áê~°OÉèí"≥∞ÿOk(P<å_»∞ ^•xx ÔQ·~ü =Úb¯ QÀ ÉϺH±
=¸"£"≥∞Oò Jx Ñ≤eKå~°∞. 1948 ÃãÃÑìO|~ü 17 J#O`«~°O
„Ѩ`ÕºHõ ^Õâ◊OQÍ L<åfl ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ^Õâßxfl P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fl
J#O`«~°O WHõ¯_» KÒ^Œs #_çÑ≤# q∞Å@s áêÅ#
HÍÅOÖ’#∞, 1950 #∞O_ç1952 [#~°Öò ZxflHõÅ =~°‰õΩ
H˘#™êy# "≥Ö’¡_ç áêÅ# HÍÅOÖ’#∞ <å<£ =Úb¯Å#∞
JO^Œ∞Ö’ =ÚYºOQÍ PO„^èŒ"åà◊§#∞ JkèHõOQÍ „ѨÉèí∞`«fi
L^ÀºQÍÅÖ’ xOѨ_®xfl =ºuˆ~H˜ã¨∂Î =zÛ# L^Œº=∞"Õ∞ ÔQ·~ü
=Úb¯ QÀ ÉϺH± =¸"£"≥∞Oò) =∞iÜ«Ú 1969Ö’ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O KåÖÏ |ÅOQÍ #_çzOk. HÍx z=i xq∞+¨OÖ’
qѶ¨Å"≥∞ÿOk. =∞m§ 1996 #∞O_ç „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. JѨÙÊ_»∞
#_çz# L^Œº=∂xH˜ WѨʘ L^Œº=∂xH˜ „Ѩ^è•# `Õ_® Uq∞˜
J<Õ JOâ◊O. „áêѨOzHõOQÍ HÍ=K«∞Û ÖËHõ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’#∞
HÍ=K«∞Û =zÛ# „Ѩ^è•# =∂~°∞ÊÅ∞ Uq∞˜, P JOâßÅ∞ =∞#
L^Œº=∞O g∞^Œ Z@∞=O˜ „ѨÉèÏ=O K«∂ѨÙ`«∞<åfl~Ú J<Õk
‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ `≥eÜ«∂e.
1952Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ 1956 =~°‰õΩ KåÖÏ |ÅOQÍ
#_çz# `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜ =∞iÜ«Ú 1969Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ
1972 =~°‰õΩ KåÖÏ |ÅOQÍ #_çz# L^Œº=∂xH˜, 1996
Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ <Õ˜ =~°‰õΩ H˘#™êQÆ∞`«∞#fl `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂#H˜ XHõ „Ѩ^è•# `Õ_® LOk. P<å_»∞ J#QÍ ÃÑ·
"≥Ú^Œ˜ Ô~O_»∞ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ „ѨѨOpHõ~°} ÖË^Œ∞. „ѨѨOpHõ~°}
Ü≥ÚHõ¯ Ju =ÚYº JOQÆ"≥∞ÿ#@∞=O˜ |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞
‰õÄ_® WO`« |ÅOQÍ ÖË=Ù, WO`«QÍ "Õà◊¥§#∞H˘x qã¨ÎiOK«#∂
ÖË^Œ∞. JxflO˜HõO>Ë =ÚYºOQÍ D „ѨѨOpHõ~°}#∞ ÃÑOz
áÈ+≤ã¨∞Î#fl@∞=O˜ J"≥∞iHÍ ™ê„=∂*º"å^ŒO ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.
QÀ¡|Öˇÿ*Ë+¨<£, e|~°Öˇÿ*Ë+¨<£ =∞iÜ«Ú ¢ÃÑ·"Õ>ˇÿ*Ë+¨<£Å „ѨÉèÏ=O
‰õÄ_® 1952–1972 =~°‰õΩ #_çz# `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÃÑ·
ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH P<å_»∞ =ÚYºOQÍ 1968–1972Å =∞^茺
HÍÅOÖ’ #_çz# `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl PO„^èŒ=Åã¨"å^Œ∞Å∞
~å[H©Ü«∂kèHÍ~°O`À ã¨O„Hõq∞Oz# `«∞áêH˜x "å_»∞H˘x J}z
"Õâß~°∞. HÍx P `«~åfi`« 1990Å J#O`«~°O QÀ¡|Öˇÿ*Ë+¨<£,
e|~°Öˇÿ*Ë+¨<£ =∞iÜ«Ú ¢ÃÑ·"Õ>ˇÿ*Ë+¨<£Å∞ ÉÏQÍ ÃÑiyáÈ=_»O,
J^Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ~°ëêº QÍ¡ãπ<ÀãπÎ =∞iÜ«Ú ÃÑi„™êì~ÚHõ
q^è•<åÅ#∞ ZOK«∞HÀ=_»O =Å¡ JѨʘ =~°‰õΩ #_»∞ã¨∞Î#fl
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

11. 11 E<£, 2011
„ѨK«Ûù#fl Ü«Ú^ŒúO HÍ™êÎ PyáÈ~Ú J"≥∞iHÍ ™ê„=∂[º"å^ŒO
„áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ã¨iQÍæ W^Õ ã¨O^Œ~°ƒùO <å˜H˜ <åQÍ~°∞˚#™êQÆ~ü
=∞iÜ«Ú „jâ‹ÿÅO „áê*ˇH±ìÅ∞ ѨÓiÎ HÍ=_»O PO„^èŒ „áêO`«OÖ’
JkèHõOQÍ Éèí∂=ÚÅ∞ ™êQÆ∞Ö’H˜ ~å=_»O, ѨO@Å∞ JkèHõOQÍ
ѨO_»@O, J^Œ#Ѩ٠P^•Ü«∞O ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ KÀ@∞
KÕã¨∞HÀ=_»O`À =∞Oz q^Œº#∞ JO^Œ∞HÀ=_»O, PO„^èŒ∞Å∞
J"≥∞iH͉õΩ "≥Å¡_»O, L#fl`À^ÀºQÍÅÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«_»O
[iyOk. J^Õ ã¨O^Œ~°ƒOÖ’ "å~°∞ J^Œ#Ѩ٠L`«Ê`«∞ÎÅ#∞
ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞QÍ Ãјì W<£Ñ¶¨~ü"Õ∞+¨<£ >ˇHÍflÅl, ã≤x=∂ ~°OQÆO,
g∞_çÜ«∂ ÖÏO˜ W`«~° J<ÕHõ "åºáê~° ~°OQÍÅÖ’H˜
qã¨ÎiOK«_»O [iyOk. JO`ÕH͉õΩO_® „Hõ"Õ∞} „ѨѨOpHõ~°}Ö’
ÉèÏQÆOQÍ P<å_»∞ qã¨Îiã¨∞Î#fl |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å L`«Ê`«∞ÎʼnõΩ
K≥Ok# HõOÃÑhÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨Éò–P~°æ<≥ÿ*Ë+¨<£ ™ê÷Ñ≤OK«_»O
^ŒQÆæ~°#∞O_ç "≥Ú^ŒÅ∞H˘x `å"Õ∞(PO„^èŒ∞Å∞) ã¨fi`«O„`«OQÍ
|Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å#∞ ™ê÷Ñ≤OKÕ ™ê÷~ÚH˜ Z^ŒQÆ_»O [iyOk.
D 22 ã¨O=`«û~åÅ HÍÅOÖ’ 100 Ö’|_ç# |Ǩïà◊*Ïu
ã¨Oã¨÷Å∞ "åi KÕ`«∞Ö’¡H˜ ~åQÍ H˘xfl "ÕÅ |Ǩïà◊*Ïuã¨Oã¨÷Å
Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ K≥Ok# ã¨Éò P~°æ<≥ÿ*Ë+¨<£û "åi QÆ∞Ñ≤Ê’¡H˜
=KåÛ~Ú. „Ѩã¨∞Î`«O L#fl ã≤÷uÖ’ U |Ǩïà◊*Ïuã¨Oã¨÷‰õΩ
K≥Ok# XHõ¯ ã¨Éò P~°æ<≥ÿ*Ë+¨<£ QÍx `≥ÅOQÍ} "åi KÕuÖ’
ÖË=O>Ë Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ=∂#^Œ∞. J^Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ qã¨ÎiOz#
W#Êù~ü"Õ∞+¨<£ >ˇHÍflÅrx "åˆ~ ã¨fiO`«O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. `«^•fi~å
qã¨ÎiOz# W`«~°„`å áêi„âßq∞Hõ ~°OQÍÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~°
~°OQÍÅ =Å¡ "ÕÅ HÀ@∞¡ ã¨OáêkOKÕ „Hõ=∞=ÚÖ’<Õ JO^Œ∞Ö’
H˘O`«=∞Ok ~å[H©Ü«∞ J=`å~°"≥∞uÎ K«@ì ã¨ÉèíÖ’¡H˜ =KåÛ~°∞.
P `«^Œ#O`«~° HÍÅOÖ’ UHõOQÍ "åˆ~ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’x
~å[H©Ü«∞ áêsìʼnõΩ ^Õâ◊OÖ’x W`«~° áêi„âßq∞Hõ "Õ`«ÎÅ`À
áê@∞QÍ KÀ^èŒHõ â◊‰õΩÎÅ∞QÍ =∂iáÈÜ«∂~°∞. JO`« â◊H˜Î=O`«∞Å∞
HÍ=_»O=Å¡<Õ "å~°∞ 2009 _çã≤O|~ü 9 „ѨHõ@##∞
PѨQÆeQÍ~°~°x L^Œº=∞OÖ’ =∞#O WO`« ^Œ∂~°O „Ѩܫ∂}O
KÕ™êHõ HÍx J~°÷O HÍx q+¨Ü«∞O. nxx |˜ì =∞#‰õΩ
J~°÷=∞ÜÕ∞º^ÕO^ŒO>Ë J"≥∞iHÍ ™ê„=∂[º"å^ŒO, ^•x "≥#∞Hõ
L#fl |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞ Jxfl ‰õÄ_® PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO
"≥#∞Hõ L<åflÜ«∞x HÍ|˜ì PO„^èŒ=Åã¨"å^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
áÈ~å_»_»=∞O>Ë „ѨѨOpHõ~°}‰õΩ, =ÚYºOQÍ J"≥∞iHÍ
™ê„=∂[º"å^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_»@=∞x `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ XHõ ~å[H©Ü«∞ J=QÍǨÏ# K≥ÿ`«<åºxfl Hõey
LO_®eû LO@∞Ok. P ÃÑ@∞ì|_»∞Å`À<Õ "å~°∞ „jHõ$+¨‚ Hõq∞©
ã¨Éèí∞ºÅ#∞ ‰õÄ_® H˘#QÆey<å~°x ‰õÄ_® =∞#O J=QÆ`«O
KÕã¨∞HÀ"åeûLO@∞Ok.
„jHõ$+¨‚ Hõq∞© ÃÑ·# KåÖÏ =∞Ok `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞ʼnõΩ
KåÖÏ Pâ◊Å∞O_Õq. Jk `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl QÆ∞iÎã¨∞ÎO^Œx,
`≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ì PHÍOHõ∆‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ ^•x x"ÕkHõ
LO@∞O^Œx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx Wk KåÖÏ `«Ñ¨ÙÊ_»∞
J=QÍǨÏ# =∞iÜ«Ú L^Œº=∂ÅÖ’ Wk `«Ñ¨ÙÊ_»∞ K≥ÿ`«#ºO
‰õÄ_®. ZO^Œ∞HõO>Ë „ѨѨOpHõ~°} J=∞ÅÜÕ∞º ^ÕâßÅÖ’
HÍ=K«∞Û ÖËHõ „áêO`åÅÖ’ HÍ=K«∞Û JO^Œ∞# =ÚYºOQÍ
„ѨѨOpHõ~°}#‰õΩ „ѨÜ≥∂QÆâßÅQÍ ÉèÏqOKÕ PO„^茄Ѩ^Õâò ÖÏO˜
~å„ëêìÅÖ’ HÀ~°∞ìÅ∞ HÍx K«ÏìÅ∞ QÍx, Hõq∞©Å x"ÕkHõÅ∞
QÍx `«Ñ¨Ê‰õΩO_® |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å Hõ#∞ã¨#flÅÖ’<Õ
LOÏ~Ú. |Ǩïâ◊ „Ѷ‘*’<£ JOâ◊OÃÑ· =zÛ# f~°∞Ê#∞ KåÖÏ
=∞Ok `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞Å∞ ^•xx =∞~˘HõOQÍ qâı¡+¨} KÕ™ê~°∞.
Jk ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ ÉÏQÆ"Õ∞. PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO`À #Ü«∂
=Åã¨"å^ŒO WO`« |ÅOQÍ ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩáÈ~Ú# PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’
Jk TÇ≤ÏOK«_®xH˜ ‰õÄ_® J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. D 10
ã¨O=`«û~åÅ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞ =∞#O Ѩije¿ãÎ
D q+¨Ü«∞O =∞#‰õΩ KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. „jHõ$+¨‚
Hõq∞˜ =ºHõÎO KÕã≤# ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å#∞ QÆ`«OÖ’ J#QÍ
„ѨѨOK«ÉϺOH± D ~å„ëêìxH˜ „áê~°OÉèíOÖ’ JѨÙÊ WKÕÛ
„Hõ=∞OÖ’ =ºHõÎO KÕã≤# JOâßÅ#∞ Ѩije¿ãÎ ã¨iQÍæ áÈeHõ‰õΩ
ã¨iáÈ`å~Ú. HÍ|˜ì g@xflO˜x ѨijeOz#ѨÙ_»∞ PO„^èŒ
=Å㨠"å^ŒO ^•xx(„jHõ$+¨‚ Hõq∞©x H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤O^Œx,
#Ü«∂ =Åã¨"å^ŒO ^•xx „ѨÉèÏq`«O KÕã≤Ok Jx J~°÷O
KÕã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok. „jHõ$+¨‚ Hõq∞© ã¨Éèí∞ºÅKÕ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ
ã¨=∞iÊOK«|_ç# x"ÕkHõ JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞. `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂xfl J}z"ÕÜ«∞_®xH˜ „jHõ$+¨‚ Hõq∞© K≥Ñ≤Ê#^ŒO`å
„ѨѨOK«ÉϺOH± #=¸<å J}z"Õ`Õ, J=QÍǨÏ<Õ. KåÖÏ
Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë „ѨѨOK«ÉϺOH±‰õΩ
ã¨O|OkOz# JOâßÅ#∞ =∞#O J^茺ܫ∞#O KÕ¿ãÎ z#fl
~å„ëêìÅ ÉèÏ=#‰õΩ Jk =ºuˆ~HõO HÍ^Œ∞, HÍx Jk PO„^èŒ
=Åã¨"å^ŒO`À ÉÏQÍ ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩ áÈ~ÚOk HÍ|>Ëì
`≥ÅOQÍ}#∞ =ºuˆ~H˜ã¨∞Î#flk.
„ѨѨOpHõ~°}‰õΩ =ÚYºOQÍ ^•xfl „Ѩ"≥∂ò KÕ¿ã |Ǩïà◊
*Ïu ã¨Oã¨÷ʼnõΩ `«∂~°∞Ê Pã≤Ü«∂ ^ÕâßʼnõΩ Jk qã¨ÎiOKÕ
„Hõ=∞=ÚÖ’ W|ƒOkHõ~°OQÍ =∂i#q WHõ¯_ç ~å[H©Ü«∞áêsìÅ∞
=∞iÜ«Ú "å˜Ö’ ѨxKÕ¿ã ~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩÅ∞. „Ѩu z#fl
Ѩx KÕÜ«∞_®xH˜ ‰õÄ_® XHõ ˆ~@∞ =∂Ï¡_»∞H˘<Õ Hõ‰õΩ¯iÎ
Jqhux „áê~°OÉèíOÖ’ Jq ^•x "åºáê~° ™ê„=∂[ºO
"Õà◊¥§#∞HÀ=_®xH˜ ã¨=∞i÷Oz# U^À XHõ ^Œâ◊Ö’ nxfl
Z^Œ∞~À¯"åÅ<Õ =ӺǨÏO ‰õÄ_® „ѨѨOK«ÉϺOH±‰õΩ LOk.
Ü«¸~°Ñπ `«~°Ç¨Ï ~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩÅ∞,K«ÏìÅ∞ LO_®Åx ^•x
HÀiHõ. ^•x qã¨Î~°} „áê~°OÉèíOÖ’ PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ P<å_»∞
JkèHÍ~°OÖ’ L#fl áêsì ˜._ç.Ñ≤., P<å˜ =ÚYº=∞O„u
Ü«∞<£.˜.~å=∂~å=Ù. PO„^èŒ =Åã¨"å^•xH˜ ÉÏQÍ T`«O

12. 12#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
WzÛOk W`«_Õ. J~Ú# „ѨѨOpHõ~°} ™ê„=∂[ºqã¨Î~°}‰õΩ
J`«_»∞ U=∂„`«O ã¨iáÈ_»x ÉèÏqOKÕ P<å_»∞ K«O„^ŒÉÏ|∞#∞
JkèHÍ~°OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ =zÛOk. nx HÀã¨O „ѨѨOK«ÉϺOH±
"ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Y~°∞Û KÕã≤Ok. =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
K«O„^ŒÉÏ|∞#∞ Pi÷Hõ=∞O„uQÍ ~°OQÆOÖ’H˜ kOÑ≤, `«# #=¸<å
J=∞Å∞‰õΩ ã¨O|OkOz# áê~îåÅ∞ É’kOz `«<Õ XHõ J#∞‰õÄÅ
ã¨O^Œ~åƒùxfl g∞_çÜ«∂ ^•fi~å ã¨$+≤ìOz QÆ^≥Ì<≥H˜¯OzOk.
J„ѨuǨÏ`«OQÍ 9 ã¨O=`«û~åÅ∞ J`«x`À `«#‰õΩ HÍ"åeû#
Ѩ#∞ÅxflO˜x KÕ~ÚOK«∞‰õΩOk. PÜ«∞# áêsìH˜ K≥Ok# Hͺ_»~ü
Ü≥ÚHõ¯ |Å=Ú |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ JxflO˜ÃÑ· =ÚO^Õ L#fl
J=QÍǨÏ#`À P Hͺ_»~ü‰õΩ <Õ~°∞QÍ ÖÏÉèíO KÕ‰õĈ~ q^èŒOQÍ
Ѩ^äŒHÍÅ#∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏì~°∞. W`«x áêÅ# HÍÅOÖ’<Õ UHõOQÍ
„ѨѨOK«ÉϺOH± q[<£ 2020x „Ѩ"Õâ◊Ãјì J=∞Å∞
KÕ~ÚOzOk. P<å_»∞ „ѨѨOK«ÉϺOH±‰õΩ K≥Ok# |Ǩïà◊*Ïu
ã¨Oã¨÷Å qã¨Î~°}‰õΩ =ÚYºOQÍ `≥ÅOQÍ}Ö’ „ѨѨOK«ÉϺOH±
q^è•<åÅ J=∞Å∞‰õΩ =∞iÜ«Ú PO„^èŒ=Åã¨"å^Œ qã¨Î~°}‰õΩ
„Ѩ^è•# J_»¤OH˜ #HõûÖˇÿ@∞¡. W`«x áêÅ# HÍÅOÖ’<Õ P<å˜
ёѨÙÖòû"å~ü „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì L^Œº=∞ Z*ˇO_®#∞
=ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛOk. JO^Œ∞ˆH "åi x~°∂‡Å# Z*ˇO_®QÍ
K«O„^ŒÉÏ|∞ ѨxKÕ™ê_»∞. H˘O`«=~°‰õΩ q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞.
"åi J}z"Õ`« â◊HõÖÏÅ #∞O_Õ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ã¨q∞u
Pq~°ƒùqOzOk. J^Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ =ÚYº"≥∞ÿ#
=∞iH˘O`«=∞Ok ˜._ç.Ñ≤., <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ "ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å
_»|∞ƒÅ<Õ HÍHõ |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞ "åiH˜ q^ÕâßÅÖ’
Pã¨∞ÎÅ#∞ Ãã·`«O =Ú@ì*ˇáêÊ~Ú. UHõOQÍ 2004 ZxflHõʼnõΩ
_»|∞ƒÅ∞ Ãã·`«O K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞
WKåÛÜ«∞O>Ë<Õ =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û "åi^ŒÌi |O^ŒO
ZO`«QÍ ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩ áÈ~ÚO^À. |Ǩïâ◊ P<å_»∞ ˜._ç.Ñ≤.x
=∞m§ JkèHÍ~°OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~å"åÅx J#∞HÀ=_®xH˜ Ô~O_»∞
HÍ~°}ÏÅ∞ LO_ç LOÏ~Ú. 1.HÍO„ˆQãπ áêsìÖ’ LO_Õ |Ǩïà◊
<åÜ«∞Hõ`«fiO. 2. `≥ÅOQÍ} x<å^•xfl P"≥∂kOK«_»O. J~Ú`Õ
K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ `≥eÜ«∞x ~°Ç¨Ï㨺O XHõ˜ LOk. J^ÕO@O>Ë
„ѨѨOK«ÉϺOH± „ѨuѨHõ∆ áêsìÅ`À ‰õÄ_® ã¨O|O^è•Å∞
ÃÑ@∞ìHÀ=_»"Õ∞ HÍHõ "å˜H˜ ‰õÄ_® XHõ HÍ~åºK«~°} Wã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞Ö’ ÉÏQÆOQÍ<Õ JkèHÍ~° áêsìH˜ #HõûÖˇÿ@¡ J}z"Õ`«
HÍ~åºK«~°}, „Ѩu ѨH∆ÍxH˜ #HõûÖˇÿ@¡`À K«~°ÛÅ HÍ~åºK«~°}.
J^Œ#OQÍ „ѨuѨHõ∆O `≥ÅOQÍ} x<å^ŒO ‰õÄ_® `«ÅÔH`«∞ΉõΩOk.
ã≤.Ñ≤.S., ã≤.Ñ≤.ZO.,Å`À á⁄`«∞Î#∞ ‰õÄ_® ~å[âıY~üÔ~_ç¤`À
[`«Ñ¨izOk „ѨѨOK«ÉϺOˆH. „ѨѨOK«ÉϺOH± K«O„^ŒÉÏ|∞
F_çáÈ`å_»x TÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞. ~å[âıY~üÔ~_ç¤ JkèHÍ~° ѨQÍæÅ∞
KÕ|˜ì# `«~åfi`« KåÖÏ "ÕQÆOQÍ „ѨѨOK«ÉϺOH± áê~îåÅ#∞
<Õ~°∞ÛHÀ=_»"Õ∞ HÍHõ J=∞Å∞Ѩ~°∞K«_»O „áê~°OaèOKå_»∞.
„ѨѨOK«ÉϺOH± XHõ ã¨g∞Hõ∆Ö’ K«O„^ŒÉÏ|∞ HõO>Ë ~å[âıY~ü
Ô~_ç¤ "Õ~Ú ˆ~@∞¡ #Ü«∞O Jx ã¨g∞H˜∆OK«∞‰õΩO^ŒO>Ë<Õ =∞#O
J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û J`«_»∞ „ѨѨOK«ÉϺOH±‰õΩ ZO`«
J#∞‰õÄÅOQÍ =º=ǨÏiOKå_À. WÖÏ J#∞HÀ=_®xH˜ J`«xfl
=Åã¨"å^ŒO =∞iO`« áêѨÙÅÔ~·*ò KÕÜ«∞_®xH˜ H˘xfl HÍ~°}ÏÅ∞
L<åfl~Ú. 1.J`«#∞ „ÔH·ã¨Î=Ù_»∞ HÍ=_»O.(=Åã¨"å^•xH˜ =∞`«
HÀ}O ‰õÄ_® LO@∞Ok. „ѨѨOpHõ~°}#∞ ÉÏQÍ
qã¨ÎiOK«_»OÖ’ ÉÏQÍ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞Î#fl =∞`«O „ÔH·ã¨Î= =∞`«"Õ∞.
<Õ<≥ÿ`Õ „ÔH·ã¨Î= =∞`åxfl ™ê„=∂[º"å^Œ =∞`«OQÍ ÉèÏq™êÎ#∞)
2.K«~°ÛÅ ¿Ñ~°∞`À #HõûÖˇÿ@¡#∞ JO`«O KÕÜ«∞_»O.(JѨÊyOz#
Ѩx HõO>Ë J^Œ#OQÍ Ñ¨xKÕ™ê_»∞. JO^Œ∞ˆH #HõûÖˇÿ@¡
q+¨Ü«∞OÖ’ K«O„^ŒÉÏ|∞ #~°HÍã¨∞~°∞_≥ÿ`Õ, ~å[âıY~üÔ~_ç¤
|HÍã¨∞~°∞_»∞) 3. `≥ÅOQÍ}ωõΩ "≥ÚO_çKÕ~Ú K«∂Ѩ_»O.
4."≥Ú`«ÎO ~å„+¨ì HÍO„ˆQãπ áêsìÖ’<Õ u~°∞QÆ∞ÖËx "≥∂<˘á⁄e
b_»~ü HÍ=_»O. 5. „ѨѨOK« ÉϺOH± Ѩ^äŒHÍÅ#∞ KåÖÏ "ÕQÆOQÍ
„Ѩ[ÅÖ’H˜ fã¨∞ÔHÅ¡_»O. g@xflO˜x fã¨∞ÔHÖË¡ „Hõ=∞OÖ’ Jxfl
~°OQÍÅÖ’ PO„^èŒ =Åã¨"å^Œ „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ HÍáê_®_»∞.
WHõ¯_Õ =∞#O =∞~˘Hõ¯ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞~°∞Î `≥K«∞ÛH˘"åeû
LO@∞Ok. JOÉË_»¯~ü PO„^èŒ~å„ëêìxfl, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~å„ëêìxfl
HõeÑ≤ H˘`«Î ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Å<Õ K«~°Û [~°∞QÆ∞
`«∞#flѨÙÊ_»∞ PÜ«∞# ^•xx =ºuˆ~H˜ã¨∂Î XHõ"Õà◊QÆ#∞Hõ J^Õ
[iy`Õ D =¸_»∞ „áêO`åʼnõΩ K≥Ok# Ô~_ç¤ ‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#
"åà◊√§ QͺOQÆÑπ J~Ú`Õ ^Œo`«, |Ǩï[# ‰õΩÖÏʼnõΩ K≥Ok#
"å~°∞ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =KÕÛ J=HÍâ◊O ã¨g∞Ѩ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’
‰õÄ_® LO_»^Œ∞ Jx K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O. P =∞Ǩ #∞ÉèÏ=Ù_»∞
TÇ≤ÏOz#q^èŒOQÍ<Õ "å~°∞ UHõ=∞Ü«∂º~°∞ HÍ|>Ëì ^•^•Ñ¨Ù
40ã¨O=`«û~åʼnõΩ ÃÑ·|_ç PO„^茄Ѩ^Õâò#∞ XHõ¯ Ô~_ç¤ ‰õΩÅO
"åàı§ ѨiáêeOK«_»O [iyOk.2009 ZxflHõÅÖ’ JOÉË_»¯~ü
K≥Ñ≤Ê# ‰õΩÅ ã¨∂„`«O ‰õÄ_® |ÅOQÍ Ñ¨xKÕã≤Ok HÍ|>Ëì,
`≥ÅOQÍ} x<å^•xfl JO`«OKÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ KÕÜ«∂eû# ‰õΩ„@Å∞
J`«_»∞ Zxfl KÕã≤# `≥ÅOQÍ} „áêO`« Ô~_»∞¡ J`«x <åÜ«∞Hõ`åfixfl
P"≥∂kOK«_»O [iyOk. HÍ|˜ì ~å[âıY~ü Ô~_ç¤H˜ ‰õΩÅ |ÅO
‰õÄ_® Hõeã≤ ~å=_»O XHõ J^Œ#Ѩ٠JOâ◊O.
2004 #∞O_ç 2009 =~°‰õΩ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O g∞^Œ
PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO JO_»`À L‰õΩ¯ áê^ŒO "≥∂áê_»∞. nx HÀã¨O
"ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ Y~°∞Û KÕ™ê_»∞. nxx
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ „QÆÇ≤ÏOK«HõÖËHõáÈÜ«∂~°∞. 10=∞Ok
ZO.ZÖò.U.,Å HÀ#∞QÀÅ∞ HÍ=K«∞Û, `≥ÅOQÍ} HÍO„ˆQãπ
<åÜ«∞‰õΩÅ#∞, áêsìx ѨÓiÎQÍ `«# HõO„’ÖòÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O
HÍ=K«∞Û. `≥ÅOQÍ} "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ‰õÄ_® nxx ã¨iÜ≥ÿ∞# q^èŒOQÍ
qâı¡+≤Oz `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ J~°÷O KÕ~ÚOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
JO`ÕH͉õΩO_® 2009 ZxflHõÖ’¡ ~å[âıY~üÔ~_ç¤ F_çáÈÜ≥∞

13. 13 E<£, 2011
„Ѩ=∂^ŒO LO^Œx PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO, ^•xH˜ JO_»QÍ xÅ|_»¤
|Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞, „ѨѨOK«ÉϺOH± =ÚO^Õ Ñ¨ã≤QÆÏì~Ú.
PO„^茄Ѩ^Õâò ~å[H©Ü«∞ z„`« Ѩ@OÃÑ·# "å˜H˜ =ÚO^Õ L#fl
XHõ J=QÍǨÏ#`À "≥Ú`«ÎO 2 âß`«O F@∞¡ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ ÔQÅ∞ѨÙ, F@=ÚÅ#∞ x~°‚~Úã¨∞Î<åfl~Ú HÍ|˜ì P
Ô~O_»∞ âß`«O F@¡#∞ `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’ pÅÛ_»O HÀã¨O
H˘`«Î áêsìÅ#∞ ã¨$+≤ìOK«_»O `«Ñ¨Ê =∞~À =∂~°æ ÖË^Œx
ÉèÏqOKå~°∞. JѨʘˆH #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl
ѨijeOz# `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsì `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_Õ
J=HÍâ◊O LO^Œx ÉèÏqOz Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ P „áêO`åxH˜ `«=∞
áêsì ѨH∆Í# <åÜ«∞Hõ`åfixfl `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O HÀã¨O ^Õ"ÕO^Œ~ü
Q“_£#∞ ~°OQÆOÖ’H˜ kOÑ≤Ok. U~°Ê|_»É’ÜÕ∞ `≥ÅOQÍ}
~å„ëêìxH˜ <åÜ«∞Hõ`åfixfl Ô~_ô KÕã¨∞‰õΩ#fl `˘e áêsì ˜._ç.Ñ‘.ÜÕ∞.
JO^Œ∞ˆH P<å_»∞ PO„^èŒ =Å㨠"å^Œ g∞_çÜ«∂ ^Õ"ÕO^Œ~ü Q“_£‰õΩ
JO`« „áê^è•#º`«#∞ WzÛOk. J`«x ^•fi~å `«#‰õΩ HÍ=eû#
„ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ <≥~°"Õ~°∞ÛHÀ=_»O HÀã¨O PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO,
~å[âıY~ü Ô~_ç¤ Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ ^Õ"ÕO^Œ~ü Q“_£#∞ |Ü«∞@‰õΩ
ÖÏy XHõ H˘`«Î áêsì(#= `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï áêsì)x ÃјìOKå~Ú.
HÍx `≥ÅOQÍ} "Õ∞^è•=ÙÅ∞ nxH˜ QÆO_ô ÃÑ>ˇì „Ѩ=∂^•xfl
QÆ∞iÎOz# PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO J^Õ ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ Hõ#∞ã¨#flÅÖ’
z~°Orqx ~°OQÆOÖ’H˜ kOáê~Ú. z~°Orqx
PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO =∞iÜ«Ú „ѨѨOK«ÉϺOH± Ô~O_»∞ ‰õÄ_®
ã¨=∞i÷OKå~Ú. HÍ~°}O z~°Orq JѨʘˆH |Ǩïà◊*Ïu
ã¨Oã¨÷ʼnõΩ „ÉÏO_£ JOÉÏã≤_»~üQÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl_»∞. J`«#∞ áêsì
ÃÑ@ì_®xHõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ fã≤# ã≤x=∂Å∞ K«∂ã≤# =∞#‰õΩ
D q+¨Ü«∞O J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.J#QÍ J@∞ „ѨѨOK«ÉϺOH±
„ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ (Ju =ÚYº"≥∞ÿ#^≥ÿ# Jqhu) <≥~°"Õ~°ÛQÆÅ_»x,
W@∞ PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO‰õΩ JO_»QÍ xÅ=QÆÅ_»x PO„^èŒ
=Åã¨"å^ŒO JOK«<å "Õã≤Ok. JO^Œ∞ˆH J`«xKÕ „Ѩ*Ï~å[ºO
áêsìx ÃјìOKå~°∞. `≥ÅOQÍ}Ö’ J`«_»∞ |ÅѨ_»_®xH˜
'™ê=∂lHõ `≥ÅOQÍ}— J<Õ XHõ H˘`«Î _ç=∂O_»∞#∞ J`«x
^•fi~å P áêsì x<å^ŒOQÍ PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO =ÚO^Œ∞‰õΩ
`≥zÛ, `≥ÅOQÍ}Ö’ JѨʘˆH |ÅѨ_»¤ `≥ÅOQÍ} "å^•xfl,
P "å^ŒO QÆ∞iOz =∂Ï¡_»∞`«∞#fl ˜.P~ü.Zãπ., #∞ |ÅÇ‘Ï#
Ѩ~°K«_®xH˜ Jk Z`«∞ÎQÆ_» "Õã≤Ok. P â◊H˜Î `≥ÅOQÍ} "å^•xfl
^≥|ƒfÜ«∞_®xH˜ ã¨iáÈ^Œx ÉèÏqOz PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO
Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ JѨʘˆH #_»∞ã¨∞Î#fl ^Õ"ÕO^Œ~ü Q“_£ áêsìx
=∞iÜ«Ú z~°Orq áêsìx Ô~O_ç~°˜x HõÅѨ_»O [iyOk.
D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO Ô~O_»∞ q[Ü«∂Å∞
™êkèOzOk. 1.JѨʘˆH ÉÏQÍ |Å"≥∞ÿ# <åÜ«∞‰õΩ_»x
=Ú„^ŒÑ¨_»¤ ^Õ"ÕO^Œ~ü Q“_£ ÖÏO˜ `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞‰õΩÅ#∞
|ÅÇ‘Ï#Ѩ~°K«_»O. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ =∞m§ `≥ÅOQÍ} "å^Œ
_ç=∂O_£`À "å~°∞ `≥~°ÃÑ·H˜ ~å‰õΩO_® KÕÜ«∞_»O. 2.˜.P~ü.Zãπ.,
#∞ Z<£.˜.Ñ≤.Ñ≤.,x HõÅ=‰õΩO_» KÕã≤ ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ ÔQÅ∞ѨىõΩ
=∂~åæxfl ã¨∞QÆ=∞O KÕÜ«∞_»O. „Ѩu 25 ã¨O=`«û~åʼnõΩ XHõ™êi
XHõ ~å[H©Ü«∞áêsì ѨÙ_ç`Õ<Õ „Ѩ[Å∞ ã‘fiHõiOKÕ J=HÍâ◊O
LO@∞O^Œ<Õ q+¨Ü«∞O „ѨѨOK«ÉϺOH± ‰õΩ ^•x U*ˇOò J~Ú#
PO„^èŒ=Åã¨"å^•xH˜ `≥Å∞ã¨∞. J~Ú# P áêsìÅ#∞ Jq
„áê~°OaèOKåÜ«∞O>Ë<Õ =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û PO„^èŒ=Åã¨
"å^ŒO, #Ü«∂ =Åã¨"å^ŒO U „ѨÜ≥∂[#O PtOz D Ѩxx
KÕ™êÜ≥∂. ˜._ç.Ñ≤., J#O`«~°O `≥ÅOQÍ}Ö’ ˜.P~ü.Zãπ
=zÛOk. HÍx PO„^èŒÖ’ D 25 ã¨O=`«û~åÅ HÍÅOÖ’ JHõ¯_»
H˘`«Î ~å[H©Ü«∞ áêsì ~åHõáÈ=_»O =Å¡ JHõ¯_» H˘xfl ã‘@∞¡
z~°Orq ÔQÅ=QÆeQÍ_»∞. `≥ÅOQÍ} "å^•xfl ã¨=∞i÷OK«HõáÈ`≥
=∞iH˘xfl ã‘@∞¡ PO„^è•Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ =KÕÛq HÍ=K«∞Û. z~°Orq
áêsìx PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ <≥ÅH˘ÖÏÊ_»∞ HÍ|>Ëì
P `«~åfi`« ^•xH˜ JO_»QÍ xÅ=_»OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ, `≥ÅOQÍ}
"å^•xfl =ºuˆ~HõOK«_»OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ^•xx HÍO„ÔQãπÖ’
qb#O KÕÜ«∞_»O [iyOk. Wk ~å[âıY~ü Ô~_ç¤, z~°OrqH˜
PO„^èŒ=Å㨠"å^ŒO ‰õΩkiÛ# XѨÊO^ŒOÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞. Wk
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ J}z"Õ`« HÀã¨O [iyO^Õ.
ã¨iQÍæ W^Õ ã¨=∞Ü«∞O <å˜H˜ ÉèÏ~°`«^Õâ◊ Jqhu=∞Ü«∞"≥∞ÿ#
~å[H©Ü«∞ =º=ã¨÷#∞ „ѨH∆Íà◊# KÕ¿ã ¿Ñ~°∞`À „ѨѨOK«ÉϺOH±
Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ Ü«¸~°Ñπ `«~°Ç¨Ï ~å[H©Ü«∞ã¨∂„`åÅ#∞ =e¡OKÕ
[Ü«∞„ѨHÍâò <å~åÜ«∞}<£("Õ∞^èÀ=ÚY á¶È*ò#∞ ÃÑ>Ëì W`«#∞
„ѨѨOK« ÉϺOH± Z*ˇOò)#∞ ~°OQÆOÖ’H˜ kOáê~°∞. JѨʘˆH
PÜ«∞#‰õΩ =¸_»∞ „áêO`åÅÖ’ D `«~°Ç¨Ï ã¨∂„`åÅ#∞ =e¡OKÕ
=∞^茺`«~°QÆu =∞^ŒÌ`«∞ H˘O`« "Õ∞~°‰õΩ ÅaèOzOk. J`«x`À
‰õÄ_® F áêsì ÃјìOKå~°∞. P áêsì K≥Ok# `≥ÅOQÍ}
"å~°∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_»¤O`« =∂„`å# „Ѩ*Ï ã¨=∞㨺Å∞
Ѩiëê¯~°O HÍ=x =ÚO^Œ∞QÍ Jqhux JO`«O KÕÜ«∂Å<Õ
x<å^•xfl ZOK«∞HÀ=_»O [iyOk. PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO D
„ѨÜ≥∂[#O ‰õÄ_® =ÚYº"Õ∞ HÍ|˜ì nxH˜ ‰õÄ_® JO_»QÍ
xezOk. D áêsì ‰õÄ_® =∞^茺 `«~°QÆu F@¡#∞ pÅ∞ã¨∞ÎO^Œx
ÉèÏqOKå~°∞. „Ѩ*Ï~å[ºO, Ö’H±ã¨`åÎ áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’ `≥ÅOQÍ} "å^•xfl ^≥|ƒf™êÎÜ«∞x, PO„^è•Ö’
˜_çÑ≤x ^≥|ƒf™êÎÜ«∞<Õ XHõ Z`«∞ÎQÆ_»`À<Õ 2009Ö’ ZxflHõÅ
QÀ^•Ö’H˜ ky q[Ü«∞=O`«OQÍ ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ |Ü«∞@Ѩ_®¤_»∞.
`≥eq `«‰õΩ¯=QÍ `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞Hõ`«fiO ˜._ç.Ñ≤.`À á⁄`«∞Î
ÃÑ@∞ìHÀ=_»O ‰õÄ_® PO„^èŒ=Å㨠"å^Œ ‰õΩ„@Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞. nxx
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ P"≥∂kOK«~°x PO„^èŒ =Åã¨"å^•xH˜
=ÚO^Õ `≥Å∞ã¨∞. `≥ÅOQÍ} "Õ∞^è•=ÙÅ =∂@Å#∞ ‰õÄ_®
ÃÑ_»K≥q# ÃÑ@ì_»O ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} <åÜ«∞Hõ`«fiO `≥eq `«‰õΩ¯=
Ѩx. ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ PÜ«∞#‰õΩ JO_»QÍ xÅ|_»¤ PO„^èŒ=Åã¨

14. 14#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
"å^ŒO D q^èŒOQÍ XHõ ѨHõ_»ƒùOn =ӺǨÏK«„@O `«Ü«∂~°∞
KÕã≤ ZxflHõÅ QÀ^•Ö’H˜ kQÆ_»O [iyOk. Jk q[Ü«∞=O`«O
‰õÄ_® J~ÚºOk. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ XHõ
~°HõÎѨ٠K«∞Hõ¯ HÍ~°‰õΩO_® áê`åàÏxH˜ `˘ˆH¯âß_»∞. XHõ "Õà◊
K«O„^ŒÉÏ|∞ ÔQez# 2004 ZxflHõÅ J#O`«~°O ~å[âıY~ü
Ô~_ç¤ Uq^èŒOQÍ "≥∂ã¨O KÕâß_À J^Õ q^èŒOQÍ K«O„^ŒÉÏ|∞
KÕ`« PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO "≥∂ã¨O KÕ~ÚOKÕk. ~å[âıY~ü Ô~_ç¤
=∞~°}O `«~°∞"å`« `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O QÆ`« Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ
HÍÅOÖ’ Z#fl_»∞ ÖË#O`«QÍ „Ѩ[fiie¡Ok. nxH˜ HÍ~°}O
PO„^èŒ =Åã¨"å^•xH˜ nxx J}z"ÕÜ«∞QÆÅ XHõ |Å"≥∞ÿ#
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ ÖËHõáÈ=_»O. ~À+¨Ü«∞º#∞ PO„^èŒ=Åã¨"å^•xfl
=ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥Å¡QÆÅ |Å"≥∞ÿ# <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ Jk
QÆ∞iÎOK«ÖË^Œ∞. K«O„^ŒÉÏ|∞#∞ QÆ∞iÎOz# JѨʘˆH PÜ«∞#
„ѨuѨHõ∆ Ǩϟ^•Ö’H˜ "≥e¡áÈÜ«∂_»∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<Õ PO„^èŒ
=Åã¨"å^Œ ã¨Oã¨÷Ö’¡ ã¨fiÅÊ ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å∞ =KåÛ~Ú.
~å[âıY~ü Ô~_ç¤ "å~°ã¨∞_»∞QÍ „ѨѨOpHõ~°}#∞, PO„^èŒ=Åã¨
"å^•xfl qã¨ÎiOK«_®xH˜ P ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ Jq W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ#∞
HÍO„ˆQãπ áêsìÖ’ ѨiQÆ}Ö’H˜ fã¨∞H˘<åfl~Ú. 1. "≥·.Zãπ.
[QÆ<£"≥∂ǨÏ<£ Ô~_ç¤ 2.Z<£.H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤. H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü
Ô~_ç¤ ¿Ñ~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ `≥~°g∞^ŒH˜ =ã¨∞ÎO^À KåÖÏ =∞OkH˜
J~°÷OHÍÖË^Œ∞. DÜ«∞# Q͈~ ~å[âıY~ü Ô~_ç¤ =ÚYº=∞O„u`«fi
HÍÅOÖ’ ''PѨˆ~+¨<£ PHõ~ü¬—— Hõ~°Î, Hõ~°‡, „H˜Ü«∞. HÍO„ÔQãπ áêsì
ÃãO„@Öò Hõq∞©H˜ Ѷ¨O_£#∞ ѨOѨ_»OÖ’ J`«xH˜ ÉÏQÍ
ã¨Ç¨ÏHõiOzOk. ^•^•Ñ¨Ù 70"ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å JkèѨu.
W@∞ `≥ÅOQÍ} "å^•xfl `«# áê`« Ѩ^äŒHõO ^•fi~å J}˜KÕ
â◊H˜ÎH˜ ã¨O|OkOz# Ü«∞O„`åOQÆO J`«x =^ŒÌ LO^Œx =∞iÜ«Ú
ˆHO„^Œ áêsìH˜ HÍ=Åã≤# x^èŒ∞Å#∞ ã¨=∞‰õÄ~°ÛQÆÅ J`«ºO`«
#=∞‡Hõã¨∞÷_»∞ Jx ÉèÏqOz J`«xfl ~°OQÆOÖ’H˜ kOKå~°∞.
„áê^äŒq∞HõOQÍ J`«#∞ H˘O`« =~°‰õΩ q[Ü«∞O ™êkOKå_»∞
‰õÄ_®. W©=Å [iy# ZO.ZÖò.ã≤., ZxflHõÅ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’
`«# áê`« Ѩ^äŒHõO ^•fi~å WO`« |ÅOQÍ L^Œº=∞O #_»∞ã¨∞Î#fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =ÚQÆ∞æ~°∞ `≥.~å.ã¨.,‰õΩ K≥Ok# Z"≥∞‡Ö˺Å#∞
H˘#∞QÀÅ∞ KÕ™ê_»O>Ë<Õ =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û PO„^èŒ
=Åã¨"å^ŒO fã¨∞H˘zÛ# =ºH˜Î =∂=¸Å∞ =ºH˜Î HÍ^Œx.
`≥ÅOQÍ} "Õ∞^è•=ÙÅ∞ XHõ~°HõOQÍ J`«xfl JOK«# "ÕÜ«∞_»OÖ’
qѶ¨Å=∞Ü«∂º~°<Õ K≥ѨÊ=K«∞Û. J`«xH˜ U=∂„`«O TÑ≤i
fã¨∞H˘<Õ J=HÍâ◊O WzÛ# `≥ÅOQÍ} "å^•xfl
J}z"ÕÜ«∞QÆÅ_»∞. Ô~O_À"≥·Ñ¨Ù KåÖÏ "ÕQÆOQÍ ˜._ç.Ñ≤Ö’x
`≥ÅOQÍ} "å^Œ∞Å`À PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO K«O„^ŒÉÏ|∞
Hõ#∞ã¨#flÅÖ’<Õ =∞~˘Hõ XѨÊO^ŒO KÕã¨∞H˘x `≥ÅOQÍ}
"å^•xfl ^≥|ƒfÜ«∞_®xH˜ <åQÆO [<å~°÷<£Ô~_ç¤x
„á⁄`«ûÇ≤Ïã¨∞Î#flk. W^Õ PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO Ô~O_À"≥·Ñ¨Ù H˜~°}ü
‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤x [QÆ<£ ÉÏi #∞O_ç HÍáê_»_®xH˜ ã¨$+≤ìOz
ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl z~°Orqx H˜~°}ü‰õΩ [`«HõeÑ≤Ok. J~Ú`Õ
Éèíq+¨º`üÖ’ [QÆ<£#∞ ‰õÄ_® PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO =^Œ∞Å∞HÀ^Œ∞.
J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ [QÆ<£ KÕ`« `≥ÅOQÍ} f~å‡}O KÕ~ÚOz W^Õ
PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO U^À XHõ `≥ÅOQÍ} áêsì`À [`«Ñ¨iz
JkèHÍ~°OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ=zÛ# Pâ◊Û~°º áÈ#=ã¨~°OÖË^Œ∞. D
~ÀA PO„^èŒ =Åã¨"å^•xfl „Ѩ"≥∂ò KÕ¿ã HõOÃÑhÅÖ’ [QÆ<£
XHõ „ѨÉèíÅ â◊H˜Î. "≥·.Zãπ.P~ü., áêsì W©=Å q_»∞^ŒÅ
KÕã≤#=∂ºxÃѶ™Èì#∞ K«∂¿ãÎ „ѨѨOK«ÉϺOH±, PO„^èŒ =Å㨠"å^ŒO
J`«xfl 2014 <å˜H˜ JkèHÍ~°OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~å=_®xH˜ "ÕQÆOQÍ
J`«xKÕ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õ~Úã¨∞Î<åflÜ«∞x, JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ
z~°Orqx J_»∞¤ `˘ÅyOKåÜ«∞x =∞#‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ
Hõ#|_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ J^Õ [iy`Õ =∞~À™êi `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O ~å[âıY~üÔ~_ç¤ HÍÅO<å˜ ^ŒQ͈H QÆ∞~°=Ù`«∞Ok.
[QÆ<£#∞ PO„^茄Ѩ^Õâò ~å[H©Ü«∂ÅÖ’ Z˜ì Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’
|ÅѨ_»‰õΩO_® `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O, `≥ÅOQÍ}Ö’x
q^•º=O`«∞Å∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. nx HÀã¨O J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ
=∞ixfl =∂#∞HÀ@Å∞ ã¨$+≤ìOz# `«Ñ¨ÙÊHÍ^Œ∞. [QÆ<£ LѨ
ZxflHõÅÖ’ ÔQÅ=_»O =Å¡ `≥ÅOQÍ}ωõΩ ÖÏÉèíO HõO>Ë #+¨ìO
Z‰õΩ¯=.
WHõ áÈ`Õ a.*ˇ.Ñ≤., ÃÑ· ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞
HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ XHõ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J=QÍǨÏ# LO_®eû#
J=ã¨~°=ÚOk.`å=Ú JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Õ HÍH˜<å_» f~å‡#O
KÕ™ê=∞x, 1996Ö’ =¸_»∞ z#fl ~å„ëêìÅ#∞ `å"Õ∞ WKåÛ=∞x,
P<å_»∞ ˜._ç.Ñ≤.`À á⁄`«∞Î ÖˉõΩO>Ë <å_Õ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO
WKÕÛ "åà◊§=∞x K≥|∞`«∂ LOÏ~°∞. Wk ѨzÛ J|^ŒÌO.
a.*ˇ.Ñ≤., H˜ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO W=fi_»O W+¨ìO JѨÙÊ_»∞, WѨÙÊ_»∞
‰õÄ_® ÖË^Œ∞. „Ѩã¨∞Î`«O a.*ˇ.Ñ≤., ~å[H©Ü«∞ J=ã¨~åÅ HÀã¨"Õ∞
nxx =∂Ï¡_»∞`«∞#flk. J"≥∞iHÍ ™ê„=∂[º"å^ŒO`À, PO„^èŒ
=Åã¨"å^ŒO`À ÉÏQÍ ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩ áÈ~Ú# áêsìÅÖ’ a.*ˇ.Ñ≤.,
XHõ˜. „ѨѨOK«ÉϺOH±‰õΩ =ÚYºOQÍ J"≥∞iH͉õΩ `≥ÅOQÍ}
~å„+¨ìO q+¨Ü«∞OÖ’H˘xfl ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å∞ L<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’
"≥Ú^Œ˜k =∂i¯û[O ÉÏQÍ qã¨ÎiOK«_»"Õ∞ HÍHõ „ѨѨOK«OÖ’
|Å"≥∞ÿ# qѨ¡"À^Œº=∞O #_çz# „áêO`åÅÖ’ `≥ÅOQÍ} XHõ˜.
JO`ÕH͉õΩO_® W"åfiÅ `≥ÅOQÍ} „áêO`«O #∞O_ç |Ü«∞Å∞
^Õi# <åÜ«∞Hõ`«fi"Õ∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ qѨ¡"À^Œº=∂xfl
qã¨ÎiOK«_»"Õ∞ HÍHõ <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»O, qѨ¡"À^Œº=∞
â◊‰õΩÎÅ =∞^茺 SHõº`«‰õΩ ‰õÄ_® „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞_»O ^•xH˜
L#fl „Ѩ^è•# JÉèíºO`«~°O. `≥ÅOQÍ}Ö’ J}z"ÕÜ«∞|_ç#
qѨ¡"À^Œº=∞O `å`å¯eHõ J}z"Õ`«QÍ<Õ Jk ÉèÏqã¨∞Î#flk.
uiy =∞m§ qѨ¡= â◊‰õΩÎÅ∞ |ÅѨ_Õ J=HÍâ◊O ÖË^Œx Jk
ÉèÏqOK«_»OÖË^Œ∞. „Ѩã¨∞Î`«O `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O |ÅOQÍ

15. 15 E<£, 2011
#_»=_®xH˜ HÍ~°}O D â◊‰õΩÎÖË#x Jk |ÅOQÍ
qâ◊fiã≤ã¨∞Î#flk. nxx J}z "ÕÜ«∞QÆÅ ÖËHõ nxx ѨÙ@ì‰õΩO_®
KÕÜ«∞QÆÅ |Å"≥∞ÿ# ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞Hõ`«fiO QÍx ÖËHõ áêsìÅ∞
QÍx `≥ÅOQÍ}Ö’ Z^ŒQÆÖË^Œx =Åã¨"å^ŒO ÉèÏqã¨∞Î#flk. Jk
#Ü«∂ =Åã¨"å^Œ"≥∞ÿ# ÖËHõ Jk PO„^èŒ =Åã¨"å^Œ"≥∞ÿ# ^•xH˜
HÍ=Åã≤Ok ^•x "åºáê~° ™ê„=∂[º Éèí„^Œ`«. a*ˇÑ≤,H˜ ‰õÄ_®
ã¨iQÍæ W^Õ Jaè„áêÜ«∞ =Ú#flk. JO`ÕQÍHõ a*ˇÑ≤H˜ PO„^èŒ
=Åã¨"å^ŒO`À q_»nÜ«∞ ~åx J#∞|O^èŒO L#flk. Ç≤ÏO^Œ∂`«fi
=∞`«O HÍx, ã≤^•úO`«O HÍx `≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅO Jx
a.*ˇ.Ñ≤., K≥ѨÊ_»O ѨzÛ J|^ŒÌO. Ç≤ÏO^Œ∂`«fi ã≤^•úO`«O
™ê„=∂[º"å^•xH˜ J#∞‰õÄÅO. JO`ÕHÍHõ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’x
=Úã‘¡=ÚʼnõΩ ÖËHõ W™ê¡"£∞ â◊‰õΩÎʼnõΩ K≥Ok# PO^Àà◊# ‰õÄ_®
a.*ˇ.Ñ≤.,H˜ L#flk. ÃÑ· HÍ~°}ÏʼnõΩ `À_»∞ ˜._ç.Ñ≤., á⁄`«∞Î
‰õÄ_® XHõ z#fl HÍ~°}O. HÍ|>Ëì P<å_»∞ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl
a.*ˇ.Ñ≤., W=fiÖË^Œ∞. D ~ÀA a.*ˇ.Ñ≤., nxx ã¨=∞i÷OK«_®xH˜
HÍ~°}O `≥ÅOQÍ}ÏÖ’ U^À XHõ ~°HõOQÍ |ÅѨ_®Å<Õ "åOKè«
=∞iÜ«Ú `«# Z<£._ç.U., ‰õÄ@q∞Ö’ ˜.P~ü.Zãπ.,#∞
Uq^èŒOQÍ<≥ÿ# KÕ~°∞ÛH˘x `«#∞ Uq^èŒOQÍ<≥ÿ<å JkèHÍ~°OÖ’H˜
~å"åÅ<Õ PÖ’K«# ‰õÄ_® L#flk.
KåÖÏ ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞"Õ∞O@O>Ë LÉèíÜ«∞
Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ∞ „áê~°OÉèíOÖ’ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl
=ºuˆ~H˜OK«_»O. `«~åfi`« ã≤.Ñ≤.S., `«# Jaè„áêÜ«∂xfl
=∂~°∞ÛH˘x L^Œº=∞OÖ’ =∞"Õ∞HõO HÍ=_»O ã¨O`À+≤OK«^ŒQÆæ
q+¨Ü«∞O. `≥ÅOQÍ} K«i„`«#∞ Ѩsje¿ãÎ P<å˜ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
~å„+¨ìOÖ’ 1952Ö’ [iy# [#~°Öò ZxflHõÅÖ’ "≥∞*Ïi©Ö’
ã¨fiÅÊ `≥_®`À<Õ Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ∞ „ѨÉèí∞`åfixfl U~°Ê~°K«
ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. P<å_»∞ PO„^èŒ~å„ëêìxfl =∞iÜ«Ú `≥ÅOQÍ}
~å„ëêìxfl HõÅѨ_®xH˜ XHÍ<˘Hõ „Ѩ^è•# HÍ~°}O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
~å„+¨ìO Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ Hõ=¸ºxã¨∞ì ~å„+¨ìOQÍ U~°Ê_»∞`«∞O^Œ<Õk.
HÍx K«i„`«#∞ Ѩije¿ãÎ Hõ=¸ºxã¨∞ìÖË "≥Ú^Œ@QÍ qâßOÖÏO„^èŒ
_ç=∂O_£ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. nxx |˜ì =∞#‰õΩ J~°÷=∞ÜÕ∞º
^ÕO^ŒO>Ë <å˜ #∞O_Õ Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÃÑ·# PO„^èŒ∞Å
PkèѨ`«ºO LO^Œ<Õk. `≥ÅOQÍ}Ö’x =#~°∞ÅÃÑ·# "≥Ú^Œ@QÍ
Hõ<Õflã≤Ok ‰õÄ_® "åˆ~. P áêsìÅ∞ =∞iÜ«Ú "å˜H˜ K≥Ok#
ã¨Éò P~°æ<≥ÿ*Ë+¨<£û PO„^èŒ =Åã¨"å^•xfl |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞_»OÖ’
H©ÅHõ áê„`« áÈ+≤OKå~Ú. `≥ÅOQÍ}ÃÑ·# [iy# Jxfl
q^èŒfiO™êÅÖ’ Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ áê„`« L#flk. PO„^èŒ
=Åã¨"å^•xfl J*ËÜ«∞OQÍ xeÑ≤# W^ŒÌ~°∞ =ÚYº=∞O„`«∞Öˇÿ#
K«O„^ŒÉÏ|∞, ~å[âıY~ü Ô~_ç¤Å#∞ ÔQeÑ≤OK«_»OÖ’#∞, JkèHÍ~°O
Ö’H˜ `≥zÛ `≥ÅOQÍ} "å^•xfl J}K«_»OÖ’#∞ ÉÏQÍ ã¨áÈ~üì
KÕã≤Ok gˆ~. ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’x Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ∞
„ѨѨOpHõ~°}‰õΩ ÃÑ^ŒÌQÍ =ºuˆ~Hõ"Õ∞q∞ HÍ^Œ∞. XHõ "Õà◊
Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ∞ P<å_»∞ qâßÖÏO„^èŒ x<å^•xfl fã¨∞‰õΩ
~åHõáÈ`Õ, PO„^茄Ѩ^Õâò U~åÊ@∞#∞ =ºuˆ~H˜Oz LO>Ë
ɡOQÍÖòÖ’ ÖÏQÍ<Õ `≥ÅOQÍ}ÏÖ’ ‰õÄ_® Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ∞
JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ J„ѨuǨÏ`«OQÍ D<å˜ =~°‰õΩ
JkèHÍ~°OÖ’ LO_Õ"å~°∞. P<å˜ Ñ‘Ñ¨ÙÖòû"å~ü D<å˜
=∂"À~Úã¨∞ì áêsì `≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì =∞e ^Œâ◊
L^Œº=∂xH˜ „áê}O áÈÜ«∞_»OÖ’ H©ÅHõ áê„`« áÈ+≤OzOk.P
áêsì =∞iÜ«Ú ^•x J#∞|O^èŒ ã¨Oã¨÷Å∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜
XHõ Kåi„`«Hõ Ãã·^•úOuHõ ѨÙ<åk U~°Ê~°K«_»OÖ’ „H˜Ü«∂jÅ
áê„`«#∞ áÈ+≤OKå~Ú. "≥Ú^Œ@ K«O„^ŒÉÏ|∞ P `«~åfi`«
~å[âıY~ü Ô~_ç¤ P áêsìÃÑ· qK«ÛÅq_ç Ç≤ÏOã¨#∞ H˘#™êyOz
^•x x~å‡}Ïxfl ѨÓiÎQÍ ^≥|ƒfâß~°∞. D ѨxH˜ J@∞
™ê„=∂[º"å^ŒO =∞iÜ«Ú W@∞ PO„^èŒ =Åã¨"å^ŒO gi^ŒÌiH˜
ѨÓiÎQÍ ã¨Ç¨ÏHõiOKå~Ú. Jk q_»∞^ŒÅ KÕã≤# '=~°OQÆÖò
_çHõ¡ˆ~+¨<£— `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜ PÜ«Ú=٠Ѩ@∞ìQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û.
P áêsì J}z"Õ`« ѨÙ<å^Œ∞ÅÃÑ·#<Õ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ã¨q∞u
ѨÙ@ì_»O ™ê„=∂[º"å^Œ =∞iÜ«Ú PO„^èŒ =Åã¨"å^Œ Z`«∞ÎQÆ_»Ö’
ÉèÏQÆ"Õ∞ HÍ=K«∞Û. =∂"À~Úã¨∞ì áêsìx „Ѩ[Å#∞ #∞O_ç ^Œ∂~°O
KÕÜ«∂Å<Õ "å˜ ã¨OHõÅÊO `å`å¯eHõOQÍ<≥ÿ`Õ q[Ü«∞=O`«O
J~ÚOk. ^•xx n~°…HÍeHõO KÕÜ«∂Åx, J@∞=O˜ XHõ
#=∞‡HõO U~°Ê_»¤ `«~åfi`«<Õ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO W"åfiÅx Jq
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~Ú. [#â◊H˜Î, ^Œo`« |Ǩï[# „âßq∞Hõ â◊H˜Î áêsìÅ∞
‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ H©ÅHõ áê„`« áÈ+≤ã¨∞Î<åfl~Ú.
JÖψQ g~°#fl [#â◊H˜Î #∞O_ç q_çáÈ~Ú XHõ „Ѩ`ÕºHõ „QÆ∂ѨÙQÍ
U~°Ê_»¤ `«~åfi`« `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O =∞iÜ«Ú „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì
P=â◊ºHõ`« K«~°Û#∞ `å#∞ ™ê÷Ñ≤Oz# ã¨Oã¨÷Å ^•fi~å "ÕQÆ=O`«O
KÕ™ê_»∞. „áê~°OÉèíOÖ’ #∂º_≥"≥∂„Hõã‘ J<Õ qѨ¡= áêsì
`≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ =ºuˆ~H˜ã¨∂Î XHõ
_®‰õΩº"≥∞O@∞#∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤Ok ‰õÄ_®. áÈÅ=~°O,
ѨÙezO`«Å x~å‡}ÏʼnõΩ ‰õÄ_® =∞^ŒÌ`«∞xzÛOk. ^•^•Ñ¨Ù
D áêsì ‰õÄ_® PO„^èŒ "åÅ¡ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ L#flk. HÍx P
`«~åfi`« HÍÅ„Hõ=∞=ÚÖ’ `«# Jaè„áêÜ«∂xfl =∂~°∞ÛH˘x D
~ÀA `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ XHõ H©ÅHõ áê„`« áÈ+¨ã¨∞Î#flk.
ÃÑ· q+¨Ü«∂Åxfl ѨsjeOz#ѨÙ_»∞ #Ü«∂=Åã¨"å^ŒO Ü≥ÚHõ¯
JO_»^ŒO_»Å`À PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO `≥ÅOQÍ} "å^ŒO`À
~å[H©Ü«∞ E^ŒO P_»∞`«∞Ok JxÑ≤ã¨∞ÎOk. D E^ŒOÖ’
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O "Õ∞HõÑ≤Å¡ H͉õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ J^Õ [iy`Õ
WHõ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ ã¨g∞Ѩ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’
=∞izáÈ=Åã≤O^Õ.
(q∞QÆ`å K«~åÛ =KÕÛ ã¨OzHõÖ’)

16. 16#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ZѨC_»∂Z=∞Ô~˚hû<Õ
–áÈ@∞ <å~åÜ«∞}
1975 E<£ 25 ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ Z=∞Ô~˚hû qkèOz# ~ÀA.
<å_»∞ WOk~°... <Õ_»∞ ™ÈxÜ«∂ XHõ>Ë HÍO„ÔQã¨∞ áêÅ#. HÍHõáÈ`Õ
<Õ_»∞ HõÅQÆ∂~° QÆOѨ֒ HÍO„ÔQã¨∞‰õΩ J`«ºkèHõ ™ê÷<åÅ∞. =∞^茺֒
[#`å, =zÛ<å áê`« HÍO„ÔQãπ<Õ J#∞ã¨iOzOk. <å˜ #∞Oz
<Õ˜ =~°‰õΩ ÉèÏ~°`«^Õâ◊ „Ѩ[Å∞ #Å¡K«ÏìÅ h_» H˜O^Œ x=ã≤OKåeû
=™ÈÎOk. =∂‰õΩ ¿ãfiKåÛù, ã¨=∂#`«fiO, ™œ„ÉèÏ`«$`«fiO HÍ"åÅO>Ë
D #Å¡K«ÏìÅ∞ #Å¡„`åK«∞ÖÏ¡QÍ Ñ¨_»QÆqÑ≤Ê `«# qëêxfl
„Ѩ[ÅÃÑ·# „ѨÜ≥∂yOz ~°∂ѨÙ=∂áêÅx K«∂ã¨∞Î<åfl~Ú.
WOk~åQÍOnè `«# á¶êã≤ã¨∞ì ^èÀ~°}∞Å`À „Ѩ[ÅÃÑ·# f„="≥∞ÿ#
|ńѨÜ≥∂QÍxH˜ ѨÓ#∞‰õΩ#flk. HÍO„ÔQãπ q∞#Ǩ , HÍO„ÔQ¿ã`«~°
ѨH∆ÍÅxflO˜h |Å=O`«Ñ¨Ù JÔ~ã¨∞ìÅ∞ KÕã≤Ok. *ˇ·à◊§hfl „Ѩ[Å`À
H˜@H˜@ÖÏ_Õq. "åH± ™êfi`«O„`åºxfl, ÉèÏ= „ѨHõ@<å ¿ãfiK«Ûù#∞
ѨÓiÎQÍ Ç¨ÏiOz"Õã≤ |Å=O`«OQÍ <À~°∞¡ =¸¿ã „Ѩܫ∞`«flO
KÕã≤Ok. =ÚYºOQÍ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ "≥∞*Ïi© ÉèÏQÆOQÍ L#fl
¿Ñ^ŒÅ ѨH∆Í# LO_ç áÈ~å_»∞`«∞#fl qѨ¡=HÍ~°∞Å#∞ ^˘OQÆ Z^Œ∞~°∞
HÍÅ∞ÊÖ’¡ K«OÑ≤"Õã≤Ok. J<Õ=∞Okx z„`«Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ QÆ∞iKÕã≤Ok.
qѨ¡= q^•ºi÷ [OáêÅ K«O„^ŒâıY~ü „Ѩ™ê^£, áÈ@¡ ~å=∞#~°ûÜ«∞º,
hÅO ~å=∞K«O„^ŒÜ«∞º, ã¨∂~°Ñ¨<Õx [<å~°ú<£ ÖÏO˜ "Õ∞^è•=ÙÅ#∞
HÍeÛ"Õã≤Ok. Éèí∂=∞Ü«∞º, H˜ëêìQ“_£Åx Lifã≤Ok, ÉèÏ~°`«^Õâ◊O
^˘OQÆ „Ѩ*Ï™êfi=∂ºxfl K«∂Ñ≤Ok. „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO =Úã¨∞QÆ∞
`«yeOK«∞H˘x L#fl ÉèÏ~°`« |∂~°∞˚"å „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ „Ѩ[Å
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ áÈ~åÏÅ#∞ f„=OQÍ J}z"Õã¨∂Î Éèí∂™êfi=∞º
=~åæÅ ÉÁ[˚Å∞ ÃÑOKÕ K«~°ºÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~Ú. „QÍ=∂Åhfl áÈbãπ
q∞Å@sÅ`À xO_çáÈ`«∞#flq. ™ÈO¿Ñ@ ^äŒ~°‡Öò Ѩ=~ü „áê*ˇ‰õΩì‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ yi[# ã¨OѶ¨∂Å∞ áÈ~å_ç`Õ J„ѨHõ˜`« Z=∞Ô~˚hû
qkèOzOk. z=~°‰õΩ =ÚQÆ∞æ~°∞ ™ê^è•~°} áœ~°∞Å#∞ |e
fã¨∞‰õΩOk. Xi™êûÖ’ áșȯ HõOÃÑhH˜ =ºuˆ~HõOQÍ „Ѩ[Å∞
`«=∞^≥·# Ѩ^Œú`«∞Ö’¡ x~°ã¨# `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~°∞. „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ U"≥·<å
"å˜ ÅHõ∆}O J}z"ÕÜ«∞@"Õ∞. W"åfià◊ ^Õâ◊OÖ’ U =¸Å
K«∂ã≤<å „Ñ¨[Å∞ x~åâ◊`À „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO g∞^Œ #=∞‡HõO HÀÖ’Ê~Ú
q=ÚH˜Î „áêO`åÅ U~åÊ@∞ kâ◊QÍ áÈ~å@O "≥Ú^ŒÅ∞
ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞.
qѨ¡"À^Œº=∞O |ÅOQÍ L#fl „áêO`åÅÖ’ HõÖ’¡e`«
„áêO`åÅ∞QÍ =Ú„^ŒÅ∞"Õã≤ „Ѩ[Å#∞ HõÅ=~°ÃÑ@ì_»O "≥Ú^ŒÅ∞
<Õ_»∞ ^ŒO_»HÍ~°}ºOÖ’ Pk"åã‘ QÆ∂_ÕÅ∞ `«QÆ∞ÅÃÑ>Ëì =~°‰õΩ
~å*ϺOQÆO, „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO, HÍy`åňH Ѩiq∞`«"≥∞ÿ L<åfl~Ú.
PѨˆ~+¨<£ „w<£Ç¨ÏOò ¿Ñ~°∞`À ѨK«Ûx J_»=ÙÖ’¡H˜ "Õ^•O`«
z^ŒO|~°O áêQÍ "ÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞O_»∞. WHõ¯_» z^ŒO|~°O
`«~°`«~åÅ∞QÍ J_»qx #=Ú‡H˘x rqã¨∞Î#fl Pk"åã‘ „Ѩ[Å#∞
=∞iO`« JO^èŒHÍ~°OÖ’H˜ <≥˜ì"տ㠄Ѩܫ∞`«flO. WO„^Œ"≥e¡ "≥Ú^ŒÅ∞
<Õ˜ ^ŒO_»HÍ~°}ºO =~°‰õΩ Pk"åã‘ „Ѩ[ÅÃÑ·# „Ѩ`ÕºH˜Oz f„=
x~°ƒO^èŒHÍO_» J=∞Å=Ù`ÀOk. [Öò ǨÏ=∂~å, [OQÆÖò ǨÏ=∂~å,
[g∞<£ ǨÏ=∂~å JO@∂ ^Õâ◊ ~å[^è•x _èçb¡ =~°‰õΩ x#kOz<å
|∂@HõѨ٠™êfi`«O„`«º áêÅ#Ö’ Ug∞ J=∞Å∞HÍ=>Ë¡^Œ∞. Ï_®,
áÈÏ, Z™ê‡ K«ÏìÅ#∞ „ѨÜ≥∂yOz# HÍO„ÔQãπ <Õ_»∞ ‰õÄ_®
"å˜ h_»Å<Õ áê˜ã¨∞Î#flk.
„Ѩ[Å 40 ã¨O=`«û~åÅ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ _ç=∂O_£ J~Ú#
„Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® Z=∞Ô~˚hûx
J=ÅOaè™ÈÎOk. WHõ¯_» J„ѨHõ˜`« J<ÕHõO>Ë „ѨHõ˜`« J#@"Õ∞
ã¨=∞O[ã¨O JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë WHõ¯_» ''`≥ÅOQÍ}—— J<Õ
4 ÅHõ∆~åÅ∞ x¿+^èŒO. 369 =∞Ok q^•º~°∞÷Å P`«‡|e^•#O
1969Ö’ J~Ú`Õ<ÕO JÖψQ =∂~ÀA g~°#fl, ɡe¡Åe`«,
Hõ#HÍKåi, ã¨∞^Œ~°≈<£Å ǨÏ`«ºÅ∞ Jhfl ‰õÄ_® áê~°¡"≥∞O@s áêsìÖ
<åÜ«∞Hõ`åfi# [iy#"Õ. „Ѩ*Ï QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ QÆ∞=∞‡_ç
q~î°Öò~å=Ù(QÆ^ŒÌ~ü)ÃÑ·# ǨÏ`åº „Ѩܫ∞`«flO Jhfl ‰õÄ_® áêÅHõ=~åæÅ
x~°¡Hõ∆ ºÑ¨Ù h_»Ö’ [iy# x~°ƒO^è•ÖË. L^ÀºQÆ xÜ«∂=∞HÍÅÖ’
q=Hõ∆Å∞, [Å=#~°∞ŠѨOѨHõOÖ’ Jã¨=∂#`«Å∞ Ѩi+¨¯iOK«
=∞O>Ë x~°ƒO^èŒO J=∞Å∞KÕã¨∞Î<åfl~°∞. <å_»∞ WOk~åQÍOnè
K≥<åflÔ~_ç¤ K≥qÖ’ ѨÓÅ∞ ÃјìOk. <Õ_»∞ ™ÈxÜ«∂QÍOnè `≥ÅOQÍ}
„áêO`« „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å K≥qÖ’ ѨÓÅ∞ ÃÑ_»∞`ÀOk. =∞~À™êi
600 =∞Ok `≥ÅOQÍ} g~°∞Å =∞~°}ÏxH˜ HÍ~°‰õΩÅÜ«∂º~°∞.
`≥ÅOQÍ} ã¨ÉèíÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞, „Ѩ^Œ~°≈#Å∞ x¿+^èŒO. XHõ
q^èŒOQÍ WHõ¯_» Z=∞Ô~˚hû<Õ H˘#™êQÆ∞`ÀOk.
HÍj‡sÅ∞ `«=∞‰õΩ ã¨fiÜ«∞O „ѨuѨuÎ HÍ"åÅO>Ë ÉèÏ~°`«
„ѨÉèí∞`«fiO ™êÜ«Ú^èŒ =¸HõÅ#∞ kOÑ≤ Ug∞ Z~°∞QÆx z#flÑ≤Å¡Å#∞
HÍeÛK«OÑ≤ ÉèíÜ«∂#Hõ "å`å=~°}O ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. „Ѩ[Å Q˘O`«∞Ö’
<åÅ∞ÔH· „Ѩ[ŠǨωõΩ¯Å H˘~°‰õΩ x#kOz# a<åÜ«∞H±¿ã<£,
J~°∞O^èŒu~åÜü∞, ã¨∞nè~ü^è•=ÖËÅÃÑ·# ~å[„^ÀǨÏO, ^Õâ◊„^ÀǨÏO
H˜O^ŒˆHã¨∞Å∞ Ãјì =∂#=ǨωõΩ¯Å‰õΩ =∞~°}wuHõÅ∞ áê_»∞`«∞#flq.
„Ѩ*Ï™êfi=∞ºO ¿Ñ~°∞ K≥Ñ≤Ê „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞QÍ Z#∞flHÀ|_ç
„Ѩ[Å rq`åÅÃÑ· "Õ@∞ "Õã≤ ™ê„=∂[º"å^Œ∞ʼnõΩ ^Õâ◊ ã¨OѨ^Œ#∞
q^Õj â◊‰õΩÎʼnõΩ JѨÊK≥ѨC`«∂ „Ѩ[ÅÃÑ·# x~°ƒO^è•Å#∞
J=∞Å∞KÕ¿ã áêsìʼnõΩ ÃãÅ=Ù K≥áêÊeû# J=ã¨~°O ã¨g∞Ñ≤OzOk.
pHõ˜ ~ÀAʼnõΩ xÅÜ«∞"≥∞ÿ# Z=∞Ô~˚hûʼnõΩ ã¨fiã≤Î K≥áêÊe.
ã¨=∞ã¨=∂[ ™ê÷Ѩ# HÀã¨O áÈ~å_Õ |Å"≥∞ÿ# qѨ¡= áêsìx xi‡Oz
[#O JO`å [=∞HÍ"åe.
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
T

17. 17 E<£, 2011
Jaè=$kú¿Ñ~°∞g∞^Œ=∂Ü«∞=∞=Ù`«∞#flQÆ∞@ìÅ∞,[Åáê`åÅ∞
–N^èŒ~ü~å=Ù ^ÕâòáêO_Õ
W"åfià◊ =~°Î=∂# Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ J<ÕHõ Ѩ^•Å‰õΩ J~å÷ÖË
=∂iáÈ`«∞<åfl~Ú. =~°Î=∂# Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ Jaè=$kú JO>Ë
q^èŒfiOã¨O, q™ê÷Ѩ#. P q^èŒfiOã¨O J_»=ÙÅ q^èŒfiOã¨O
HÍ=K«∞Û. Ѩ~åº=~°} q^èŒfiOã¨O HÍ=K«∞Û. [Å=#~°∞Å
q^èŒfiOã¨O HÍ=K«∞Û. ™êO㨯 $uHõ q^èŒfiOã¨O HÍ=K«∞Û. z=iH˜
r=# q^èŒfiOã¨O HÍ=K«∞Û. áêÅHõ=~åæÅ ^Œ$+≤ìÖ’ Jaè=$kú
x~°fiK«#O =∂iOk. Jaè=$kú „áê*ˇ‰õΩìÅ ¿Ñ~°∞ g∞^Œ
[~°∞QÆ∞`«∞#fl^ŒO`å q^èŒfiOã¨O, q™ê÷Ѩ#. ã¨~°mHõ$`« Pi÷Hõ,
áêi„âßq∞Hõ q^è•<åÅ∞ ^Õâ◊OÖ’ J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛ# `«~åfi`«
Jaè=$kú ¿Ñ~°∞ g∞^Œ q^èŒfiOã¨O, q™ê÷Ѩ# f„=`«~°"≥∞ÿOk.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J@∞=O˜ Jaè=$kú „áê*ˇ‰õΩìÅ =Å¡
„ѨÉèÏq`«=∞=Ù`«∞#fl ÖË^• q™ê÷Ѩ#‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl „Ѩ[Å
áÈ~åÏÅ∞ ‰õÄ_® "≥Å∞¡"≥`«∞Î`«∞<åfl~Ú. D <åºÜ«∞"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï
áÈ~åÏÅ#∞ áêÅHõ=~åæÅ∞ x~åúH˜∆}ºOQÍ J}z"Õã¨∞Î#fl
Ѷ¨∞@#Å∞ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú. áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}O
=Å# ã¨∞=∂~°∞ 300 „QÍ=∂Å∞, Ô~O_»∞#fl~° ÅHõ∆Å =∞Ok
„Ѩ[Å∞ q™ê÷Ѩ# áêÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. J`«ºO`« J~°∞^≥·# qÅ∞"≥·#
r="≥·q^茺O Hõey L#fl J_»=ÙÅ∞, áêÑ≤H˘O_»Å∞ =ÚOѨىõΩ
QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl~Ú. =ÚOѨÙ#‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl Jk"åã‘ „Ѩ[Å∞
x~°O`«~°O áÈ~å_»∞`«∞<åfl „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ Ѩ˜ìOK«∞‰õΩ<Õ ã≤÷uÖ’
ÖË=Ù. HÀã¨ìÖò HÍi_®~üÖ’ <≥ÅH˘ÖËÊ Ñ¨i„â◊=∞ʼnõΩ h~°∞
JOkOK«_»"Õ∞ ÅHõ∆ ºOQÍ áêʼnõΩÅ∞ PÖ’zã¨∞Î<åflˆ~ `«Ñ¨Ê
xÅ∞=h_» ÖˉõΩO_® áÈ`«∞#fl |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·# Pk"åã‘Å
QÆ∞iOz PÖ’zOK«@O ÖË^Œ∞. Ãã*òÅ ¿Ñ~°∞ g∞^Œ "ÕÅ
ZHõ~åÅ#∞ ¿Ñ^Œ ^Œo`«, |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ „Ѩ[Å #∞Oz
|Å=O`«OQÍ QÆ∞OAH˘x ã¨OѨ#fl ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ
JѨÊ*ˇÑ¨ÙÎ<åfl~°∞. ã≤OQƈ~}˜ QÆ#∞Å „áêO`«OÖ’ FÃÑ<£HÍãπì
QÆ#∞Å#∞ „áê~°OaèOz Tà◊§‰õΩ Tà◊§#∞ â◊‡âß<åÅ∞QÍ,
ÉÁO^ŒÅ QÆ_»¤Å∞QÍ =∂~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. NH͉õΩà◊O, q[Ü«∞#QÆ~°O
`«k`«~° HÀ™êÎ lÖÏ¡ÅÖ’ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# cÅ Éèí∂=ÚÅ#∞ Ô~·`«∞Å
#∞Oz |Å=O`«OQÍ ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x ^äŒ~°‡Öò q^Œ∞º`ü
áê¡O@∞#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∞<åfl~°∞. áÈ~°∞ì x~å‡}ÏÅ HÀã¨O ɡã¨ÎÅ
„QÍ=∂Å#∞ MÏm KÕ~Úã¨∞Î<åfl~°∞. ~°Ç¨Ï^•~°∞Å „áê*ˇ‰õΩìÅ
¿Ñ~°∞ g∞^Œ "ÕÖÏk ZHõ~åÅ#∞ ¿Ñ^ŒÅ #∞Oz |Å=O`«OQÍ
™êfinè#O KÕ㨉õΩO@∞<åfl~°∞. QÀÖÁ¯O_» dÖÏ¡ K«∞@∂ì L#fl
ÃÇÏi>Ë*ò Éèí∂=ÚÅ#∞ QÀÖòÊù HÀ~°∞û x~å‡}ÏxH˜ JѨÊ*ˇáêÊ~°∞.
<å#H±~åOQÆ∂_®Ö’ `«~åÅ #∞Oz =º=™êÜ«∞O KÕã¨∞¯O@∞#fl
Ô~·`«∞Å #∞Oz Éèí∂q∞x ÖÏH˘¯x qÖÏ¡Å∞, QÀÖòÊù HÀ~°∞ì
x~å‡}ÏxH˜ JѨÊK≥áêÊ~°∞. „ѨuѶ¨∞˜ã¨∞Î#fl „Ѩ[Å g∞^Œ
HÍÅ∞ÊÅ∞ [iÑ≤ „áê}ÏÅ∞ fã¨∞Î<åfl~°∞. "≥Ú#fl ™ÈO¿Ñ@Ö’,
x#fl HÍHõ~åѨe¡Ö’, W"åfià◊ <À~Ú_®Ö’ „ѨuѶ¨∞˜ã¨∞Î#fl „Ѩ[Å
g∞^Œ HÍÅ∞ÊÅ∞ [iÑ≤ „áê}ÏÅ∞ |eQ˘<åfl~°∞. ѨtÛ=∞
ɡOQÍÖòÖ’ ã≤Ñ≤ZO „ѨÉèí∞`«fiO ã≤OQÆ∂~ü, #Ok„QÍO „Ѩ[Å
g∞^Œ J=∞Å∞ѨiÛ# ^•~°∞} ^Œ=∞#HÍO_»‰õΩ „Ѩ[Å∞
„ѨfHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. Ô~_£ >ˇ„~°i*Ïxfl J=∞Å∞KÕã≤#
ÖˇÑ¶πì „Ñ¶¨Oò „ѨÉèí∞`åfixfl |OQÍàÏ MÏ`«OÖ’H˜ qã≤iH˘Ïì~°∞.
JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ ã≤WFQÍ Ñ¨xKÕã≤#
K«O„^ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_ç „Ñ¨Éèí∞`åfixfl „Ѩ[Å∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞.
J~Ú<å áêÅHõ=~åæÅ "≥·YiÖ’ =∂~°∞Ê ~å=@O ÖË^Œ∞.
„ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ xˆ~útOz# q^è•<åÅ#∞ J=∞Å∞
Ѩ~°K«_»"Õ∞ Jaè=$kú J<Õ „Éèí=∞Ö’¡ ‰õÄ~°∞‰õΩ áÈ~Ú# áêÅHõ
=~åæÅ∞ `«=∞#∞ QÆ^≥Ì<≥H˜¯Oz# „Ѩ[Å#∞ =∞iÛáÈ`«∞<åfl~°∞.
iOQÆ∞~À_»∞¡, ae¤OQ∑Å∞, Z~Ú~üáÈ~üìÅ∞, Ãã*òÅ∞, |Ü≥∂>ˇH±
áê~°∞¯Å∞, ÃѶ¡F=~°∞¡, "≥∞„’Å∞, ѨÉòÅ∞, <≥·ò|*Ï~°∞¡,
S=∂H±ûÅ∞... W"Õ Jaè=$kúH˜ ã¨∂zHõÅ∞QÍ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~Ú. WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ „ѨÉèí∞`«fi~°OQÍxfl
"≥Ú`«ÎOQÍ ¢ÃÑ·"Õ©HõiOz „ѨÉèí∞`«fiO ¿ã"å ~°OQÍÅ #∞Oz
`«Ñ¨C‰õΩO@∞#flk. „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆO "≥Ú`«ÎOQÍ xsfi~°ºO
J~ÚáÈ~ÚOk. x*ÏxH˜ K«O„^ŒÉÏ|∞x F_çOz „Ѩ[Å∞
„ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ Jaè=$kú #=¸<åx u~°ã¨¯iOKå~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë D `«~°Ç¨ Jaè=$kú =∞x+≤ ˆHO„^ŒOQÍ ™êyOk
HÍ^Œ∞ ÃÑ@∞ì|_ç qã¨Î~°}‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ ™êy# Jaè=$kú.
U Jaè=$kú J~Ú<å =∞x+≤ ˆHO„^ŒOQÍ =∞x+≤ H˘~°‰õΩ
[~°QÍe. HÍx „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ #=¸<åÖ’ Jaè=$kú H˘~°ˆH
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

18. 18#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
=∞x+≤ J<Õ ^Œ$HõÊ^äŒOÖ’ Jaè=$kú H˘#™êyOk. JO^Œ∞ˆH
D Jaè=$kú ¿Ñi@ =∞x+≤, =∞x+≤ K«∞@∂ì JÅ∞¡H˘x L#fl
Ѩ~åº=~°}O, ã¨O㨯 $u, r=#O ^èŒfiOã¨O J=Ù`«∞<åfl~Ú.
=∞#∞+¨µÅ∞ x~åfiã≤`«∞Å∞ J=Ù`«∞<åfl~°∞. =∞#∞+¨µÅ∞
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. =∞#∞+¨µÅ∞ J<å~ÀQͺÅ
áêÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. =∞#∞+¨µÅ∞ |`«∞‰õΩ^≥~°∞=Ù "≥`«∞‰õΩ¯O@∂
^ÕâßÅ∞ Ѩ˜ì =Åã¨áÈ`«∞<åfl~°∞. ^Õâ◊OÖ’x ã¨OѨ^Œ H˘kÌ=∞Ok
KÕ`«∞Ö’¡ ˆHO„nHõ$`«=∞=Ù`«∞#flk. ¿Ñ^ŒÅ∞ ã¨OѨ#∞flÅ =∞^茺
JO`«~åÅ∞ =Ú#∞ÃÑ#fl_»∂ ÖË#O`«QÍ ÃÑiyáÈ~Ú<å~Ú.
=ÚYºOQÍ D J}˜z"Õ`«Å∞ JkèHÍ~°O ÖËx, <À~°∞ ÖËx
|ÅÇ‘Ï# =~åæÅÃÑ· `≥ÅOQÍ} =O˜ „áêO`åÅÃÑ·
J=∞Å=Ù`«∞<åfl~Ú.
2004Ö’ K«O„^ŒÉÏ|∞x u~°ã¨¯iOz# „Ѩ[Å∞ HÍO„ÔQãπ‰õΩ
JkèHÍ~°O Hõ@ìɡÏì~°∞. K«O„^ŒÉÏ|∞ J=∞Å∞ѨiÛ# Jaè=$kú
#=¸<å‰õΩ aè#fl"≥∞ÿ# #=¸<åx ZOK«∞‰õΩOÏ_»x "≥·Zãπ
g∞^Œ „Ѩ[Å∞ Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ "≥·Zãπ ‰õÄ_®
K«O„^ŒÉÏ|∞ |∂@¡<Õ `˘_»∞‰õΩ„x „Ѩܫ∂}˜OKå_»x, WѨC_»∞
PÜ«∞# "å~°ã¨∞Å∞ J^Õ ^•iÖ’ „Ѩܫ∂}˜ã¨∞Î<åfl~°x
[~°∞QÆ∞`«∞#fl Ѷ¨∞@#Å∞ ~°∞A=Ù KÕã¨∞Î<åfl~Ú. H˜~°}ü‰õΩ=∂~üÔ~_ç¤
¢ÃÑ·"Õ©Hõ~°} ÉÏ@#∞ ZOK«∞‰õΩ<åfl_»<Õ `≥eû=ã¨∞Î#flk. W©=ÖË
PkÖÏÉÏ^£ lÖÏ¡ <Õˆ~_çQ˘O_» =∞O_»ÅOÖ’ L#fl i[~üfi
á¶êÔ~ãπì`À Ѩi"Õ+≤ì`«"≥∞ÿ L#fl JO^Œ"≥∞ÿ#, JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ#
[Åáê`«OÃÑ· q∞h ÃÇ·Ï_»Öò 㑯"£∞x ¢ÃÑ·"Õò ~°OQÆOÖ’
J#∞=∞uOzOk. Hõ_≥O #kÃÑ· ‰õΩOÏÅ „QÍ=∞O =^ŒÌ
ã¨∞=∂~°∞ 70 J_»∞QÆ∞Å Z`«∞Î #∞Oz ^Œ∂ˆH [Åáê`«O
^Œ$âߺÅ#∞ P™êfikOK«_®xH˜ Ô~O_»∞ HõO_»∞¡ KåÅ=Ù. D
[Åáê`«O K«∞@∂ì ^Œ@ì"≥∞ÿ# ‰õΩOÏÅ i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ì,
<åQÆ=∞Å¡ i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ì, ~ÀÖò=∂=∞_» i[~üfi á¶êÔ~ãπì,
ã≤iK≥Ň i[~üfi á¶êÔ~ãπì L<åfl~Ú. D J_»=ÙÖ’¡ „âı+¨ì"≥∞ÿ#
>ˉõΩ ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok. Hõ_≥O #k „âı+¨ì"≥∞ÿ# „QÍ<≥·ò Ѩ~°∞ѨÙ
|O_»ÅÃÑ· ã¨∞=∂~°∞ 4 H˜Ö’g∞@~°∞¡ „Ѩ=Ç≤ÏOz 70 J_»∞QÆ∞Å
H˜O^ŒH˜ ^Œ∂H˜ <åQÆ=∞Å¡ i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ì#∞ pÅ∞Û‰õΩO@∂
z=iH˜ Hõ_≥O i[~åfiÜ«∞~°∞ KÕ~°∞`«∞Ok. `≥ÅOQÍ}
=#~°∞Å#∞ H˘Å¡Q˘_»∞Î#fl HÍO„ÏHõì~°¡‰õΩ D >ˉõΩ HõÅѨÃÑ·,
„QÍ<≥·ò Ѩ~°∞Ѩ٠|O_»ÅÃÑ· Hõ#∞flѨ_çOk. WHõ¯_» 6 "Õ∞QÍ"å@¡
[Åq^Œ∞º`ü ˆHO„^ŒO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨∂~°Ñ¨~åA J<Õ
HÍO„ÏHõì~°∞ ~år Ѩ=~ü HÍ~Àʈ~+¨<£ eq∞>ˇ_£ ¿Ñ~°∞ g∞^Œ
QÆ`« Ѩ^ÕO_»∞¡QÍ ÃÑ·~°gÅ∞ ™êyã¨∞Î<åfl_»∞. [Åq^Œ∞º`ü ˆHO„^ŒO
¿Ñ~°∞ g∞^Œ P ^Œ@ì"≥∞ÿ# J_»=ÙÖ’¡H˜ K˘~°|_Õ J=HÍâ◊O
zH˜¯`Õ KåÅ∞ "ÕÅ HÀ@¡ P@g ã¨OѨ^Œ#∞ H˘Å¡Q˘@∞ìHõ
áÈ=K«∞Û##fl ^Œ∞~åÖ’K«# D „áê*ˇ‰õΩì "≥#∞Hõ LO^Œx JHõ¯_ç
Pk"åã‘Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. <ÕÔ~_çQ˘O_» =∞O_»ÅOÖ’x
‰õΩOÏÅ, |∞QÍæ~°O `«k`«~° „QÍ=∂Åhfl <À˜ÃѶ·_£ UiÜ«∂Ö’
L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ WHõ¯_» [Åq^Œ∞º`ü ˆHO„^ŒO U~åÊ@∞‰õΩ
H˜¡Ü«∞Ô~<£ûÅ∞ W=fiÖË=∞x J@gâßY "≥∂HÍÅ_»∞¤"Õã≤Ok.
WѨC_»∞ ã¨∂~°Ñ¨Ù~åA „ѨÉèí∞`«fiOÖ’ L#fl `«#
ѨÅ∞‰õΩ|_çx, ™ê÷xHõ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ JO_»`À W`«~°„`å
™ê^èŒ<åÅ#∞ LѨÜ≥∂yOz Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å #∞Oz,
@∂i[O _çáê~üì"≥∞O@∞ #∞Oz, h˜áê~°∞^ŒÅ âßY #∞Oz
'<À— PÉò*ˇHõ∆<£ ã¨iìѶ≤ˆHò—Å∞ á⁄O^ŒQÆeæ<å_»∞. h˜áê~°∞^ŒÅ
âßY *ÏsKÕã≤# r"À 118, `Õn28.10.2010x
J^茺ܫ∞#O KÕ¿ãÎ Pâ◊Û~°ºáÈ=@O `«Ñ¨Ê =∞#"Õ∞q∞
K≥Ü«∞ºQÆÅO? 24.10.2000# h˜ áê~°∞^ŒÅ âßY
U~åÊ@∞KÕã≤# Hõq∞˜ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ‰õΩOÏÅ =^ŒÌ q∞h
ÃÇ·Ï_»Öò „áê*ˇ‰õΩì U~åÊ@∞‰õΩ J#∞=∞uOK«=K«∞Û#x ã¨∂z¿ãÎ
^•^•Ñ¨Ù Ѩ^ÕO_»¡ `«~åfi`« r"À <≥O.118x *ÏsKÕã≤Ok.
D Ѩ^ÕO_»¡Ö’ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÅ∞ [iy<å~Ú. P<å_»∞ ‰õΩѨÊÅ∞
`≥ѨÊÅ∞QÍ q∞h ÃÇ·Ï_»Öò 㑯=ÚÅ#∞ J#∞=∞uOz#
h˜áê~°∞^ŒÅ âßY P `«~åfi`« HÍÅOÖ’ "å@xflO˜x
u~°QÆ^À_ç Jã¨Å∞ q∞h ÃÇ·Ï_»Öò 㑯=ÚÅ#∞ HÍÅ=ÅÃÑ·,
#^Œ∞ÅÃÑ· ¢ÃÑ·"Õ@∞ ~°OQÍÅÖ’ J#∞=∞uOK«~å^Œx
x~°‚~ÚOKå~°∞. D =∂~°∞ÊÅ „Ѩ™êÎ=#ÖËg ÖˉõΩO_®<Õ
24.10.2000 <å˜ Hõq∞© ã≤á¶ê~°ã¨∞#∞ P^è•~°O KÕã¨∞H˘x
r"À 118x *ÏsKÕÜ«∞_»O J<≥·uHõO.
D =∞^茺HÍÅOÖ’ ‰õΩOÏÅ [Öáê`«O XHõ @∂iã¨∞ì
ˆHO„^ŒOQÍ Jaè=$kú K≥OkOk. JO[Ü«∞º =∞O„u=~°æOÖ’
J=∞~üã≤OQ∑ uÖÏ=`ü @∂i[O âßMÏ =∞O„uQÍ L#flѨC_»∞
D „áêO`« "åã≤QÍ ‰õΩOÏÅ [Åáê`åxH˜ ~À_»∞¤
"Õ~ÚOKå~°∞. @∂iã¨∞ìʼnõΩ H˘xfl ™œHõ~åºÅ∞ U~åÊ@∞KÕâß~°∞.
WѨC_»∞ =#ã¨O~°Hõ∆} ã¨q∞u HÍ~°ºHõ~°ÎÅ P^èŒfi~°ºOÖ’

19. 19 E<£, 2011
‰õΩOÏÅ [Åáê`«O =∞ixfl ™œHõ~åºÅ`À JÅ~å~°∞`«∞#flk.
ÃÑ· #∞Oz [Åáê`«O =~°‰õΩ "≥∞@¡x xi‡OKå~°∞. ~ÀE
=O^ŒÅ ã¨OYºÖ’ [Åáê`åxfl ã¨O^Œi≈OK«_®xH˜ =ã¨∞Î<åfl~°∞.
@∂iã¨∞ìÅ#∞ <ÕÔ~_çQ˘O_» #∞Oz [Åáê`«O =~°‰õΩ KÕ~°Û_®xH˜
P’Å∞, rѨÙÅ∞ #_»∞ѨÙ`«∂ ™ê÷xHõ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Láêkè
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. É’^ä£, WKÀÛ_», |*Ï~üǨÏ`«∂fl~ü,
QÆ∞_çǨÏ`«∂fl~ü, PkÖÏÉÏ^£, MÏ<åѨÓ~ü, L@∂fl~ü, WO„^Œ"≥e¡,
x~°‡Öò =∞O_»ÖÏÅ #∞Oz ‰õÄ_® @∂iã¨∞ìÅ∞ rѨÙÅ#∞,
P’Å∞ fã¨∞H˘x [Åáê`åxH˜ =™êÎ~°∞. [Åáê`«O K«∞@∂ì
^Œ@ì"≥∞ÿ# i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ì L#flO^Œ∞# J@g Ѷ¨Å¿ãHõ~°}
KÕã¨∞H˘x =O^ŒÅ Pk"åã‘ ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ r=#O
QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. [Åáê`«O ^ŒQÆæ~° U~°Ê_ç# QÆ∞O_»OÖ’, h˜
=∞_»∞QÆ∞Ö’¡ KÕѨÅ∞ Ѩ@∞ìH˘x ɡã¨Î ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ r=#O
™êQÆ∞ã¨∞Î<åfl~°∞. =# ã¨O~°Hõ∆} ã¨q∞`«∞Å∞QÍ U~°Ê_ç Pk"åã‘
Ü«Ú=‰õΩÅ∞ D J_»qÃÑ· rqã¨∞Î<åfl~°∞. ‰õΩO@Å [Åáê`«O
WHõ¯_ç QÀO_»∞ʼnõΩ Ѩq„`« „Ѩ^Õâ◊O. ã¨O=`«û~åxH˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡
"å~°∞ WHõ¯_çH˜ =zÛ QÆ∞O_»OÖ’ ™êfl#O KÕã≤ `«=∞ ^Õ=Ù_»∞
ÃÑ~°û¿Ñ<£‰õΩ "≥Ú‰õΩ¯Å∞ K≥e¡OK«∞‰õΩOÏ~°∞. „Ѩu =∞Ǩ t=~å„u
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ WHõ¯_» Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ ™È=∞#fl *Ï`«~°
[~°∞QÆ∞`«∞Ok.
D „Ѩ[ÅO^Œ~°∂ =ÚHõÎHõO~î°O`À =∂‰õΩ [Åq^Œ∞º`ü
„áê*ˇ‰õΩì =^Œ∞Ì–[Åáê`«"Õ∞ =Ú^Œ∞Ì JO@∞<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
"åiH˜ `≥Å∞û „áê*ˇ‰õΩì JO>Ë Jk `«=∞ |`«∞‰õΩx <åâ◊#O
KÕã¨∞ÎO^Œx. [Åq^Œ∞º`ü „áê*ˇ‰õΩì =¿ãÎ [Åáê`åxH˜ ~å=Åã≤#
hà◊√§ Ѩ=~üǨÏ∫*ò‰õΩ =∞o§™êÎ~°∞. [Åáê`«O ZO_çáÈ`«∞Ok.
^•O`À @∂iã¨∞ìÅ∞ ~åHõ `«yæáÈ`«∞Ok. @∂iã¨∞ìÅ∞ ~åHõáÈ`Õ
`«=∞ Láêkè QÆÅ¡O`«=Ù`«∞O^Œx "åi ÉèíÜ«∞O. XHõ™êi i[~üfi
á¶êÔ~ã¨∞ìÖ’H˜ ÉèÏs "åǨÏ<åÅ ~åHõáÈHõÅ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú<åÜ«∞O>Ë
HõÅѨ `«~°eOѨÙÔH· =∂~°æO `«Ü«∂~°~Ú#>Ë¡. JO^Œ∞ˆH J_»qÃÑ·
P^è•~°Ñ¨_ç |`«∞‰õΩ`«∞#fl Pk"åã‘Å∞, D „áê*ˇ‰õΩì#∞
=ºuˆ~H˜ã¨∞Î<åfl~°∞. J@g JkèHÍ~°∞Å ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_® J^Õ.
WѨʘH˜ *ÏfÜ«∞ ~°Ç¨Ï^•i #O|~°∞ 7 x~å‡}O ¿Ñ~°∞ g∞^Œ
lÖÏ¡Ö’ "ÕÅ ÃÇÏHÍì~°¡ J_»q =∂Ü«∞=∞~ÚºOk. L#fl
H˘kÌáê˜ J_»q<≥·<å ~°H˜∆OK«∞‰õΩO^•=∞#fl "åi P~åÏxfl
™ê÷xHõ <åÜ«∞Hõ`«fiO HÍã¨∞ʼnõΩ Pâ◊Ѩ_ç ã¨∂~°Ñ¨~åA‰õΩ
J#∞‰õÄÅOQÍ _çZѶπFÃÑ· XuÎ_ç `≥ã¨∞Î<åfl~°x „Ѩ[Å∞
J#∞‰õΩO@<åfl~°∞. =ÚYºOQÍ HÍO„ÔQãπ áêsì =∂r Z"≥∞‡Ö˺
X‰õ~°∞ ˜_çÑ≤ „Ѩã¨∞Î`« Z"≥∞‡Ö˺ XHõ~°∞ D q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑ·~°gÅ∞
KÕã¨∞Î<åfl~°x qxH˜_ç.
PkÖÏÉÏ^£ lÖÏ¡ˆH HÍ^Œ∞ "≥Ú`«ÎO ~å„ëêìxˆH
`«Å=∂xHõ"≥∞ÿ# ‰õΩOÏÅ [Åáê`«O Éèí∂g∞‡^Œ #∞Oz
=∂Ü«∞=∞~Ú áÈ`«∞#fl^ŒO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O |^ŒÌÅ=Ù`«∞#flk.
ã¨∂~°Ñ¨~åA#∞, J`«xH˜ `åÉË^•~°∞¡QÍ =∂i# ™ê÷xHõ
~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ ‰õΩ„@Å#∞ KèÕkOK«∞H˘x, [Åáê`åxfl,
‰õΩOÏŠѨ~åº=~°}Ïxfl P i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ì ^•fi~å `«=∞
r=<åxfl ~°H˜∆OK«∞HÀ=_®xH˜ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞<åfl~°∞. áÈ~åÏxH˜
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ} q^•º
=O`«∞Å "Õk, `≥ÅOQÍ} *ˇZã≤, Pk"åã‘ ã¨OѶ¨∂Å∞,
=#ã¨O~°Hõ∆} ã¨q∞`«∞Å∞ D áÈ~åÏxH˜ <åÜ«∞Hõ`«fiO
=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~Ú. W"åfià◊ `≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ<À^Œº=∞O ZO`«
H©ÅHõ"≥∂ `≥ÅOQÍ} =#~°∞Å ã¨O~°Hõ∆} JO`Õ =ÚYºO.
HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’ QÆ∞@ì#∞ ~°H˜∆OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ „QÍ<≥·ò
HÍfisʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å@O L^èŒ$`«"≥∞ÿOk. PkÖÏÉÏ^£
lÖÏ¡Ö’#∂ ‰õΩOÏÅ [Åáê`«O Ѩi~°Hõ∆} HÀã¨O
lÖÏ¡"åã¨∞Å∞ Hõ^Œ∞Å∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ `≥ÅOQÍ} ѨklÖÏ¡Å
„Ѩ[Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞, Ѩ~åº=~°}"Õ`«ÎÅ∞, ~°K«~Ú`«Å∞, Ѩ„uHÍ
qÖËHõ~°∞Å∞ JO_»QÍ xÅ|_®e.
"≥∞QÍ"å@¡ ÃÇ·Ï_»Öò 㑯=Ú HÀã¨O JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# ‰õΩOÏÅ
[Åáê`åxfl ¢ÃÑ·"Õ@∞ HÍO„ÏHõì~°∞‰õΩ Hõ@ìɡ@ì_»O ^•~°∞}O.
D „Ѩ^Õâ◊O ѨÙ~å} „áê^è•#º`« Hõeæ =ÙOk. Hõ}fi =∞ǨÏi¬
¿Ñ~°∞ g∞^Œ Hõ}fi#k „Hõ=∞OQÍ Hõ_≥O #kQÍ =∂iOk. Wk
â◊‰õΩO`«Å, ^Œ∞+¨ºO`«∞Å „Ѩ}Ü«∞ „Ѩ^Õâ◊O Hõ#∞Hõ „Ѩ[Å∞ D
[Åáê`åxfl '‰õΩO`«Å— [Åáê`«O Jx Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<åfl~°∞.
„ѨHõ$uÖ’ [Åáê`åÖË J~°∞^≥·#q. g˜x Ѩi~°H˜∆OK«∞HÀ=_»O
„Ѩ[Å, „ѨÉèí∞`åfiÅ ÉÏ^茺`«. P ÉÏ^茺`«#∞ =∞~°z W"åfià◊
‰õΩOÏÅ [Åáê`åxfl Éèí∂q∞ g∞^Œ ÖˉõΩO_® KÕã¨∞Î#fl ‰õΩ„@#∞
„ѨHõ$u „¿Ñq∞‰õΩÅ∞ JO^Œ~°∂ YO_çOK«=Åã≤ L#flk. Jaè=$kú
¿Ñ~°∞ g∞^Œ =∂Ü«∞=∞=Ù`«∞#fl QÆ∞@ìÅ#∞, [Åáê`åÅ#∞,
J_»=ÙÅ#∞, h˜ =#~°∞Å#∞ ~°H˜∆OK«∞HÀ=_»O =∂#"åo
Hõ~°Î=ºO. T

20. 20#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
`≥ÅOQÍ}áÈ~°∞ÉÏ@
=∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü=∞˜ì=∞#∞+¨µÅ=∞Ǩ „Ѩ™ê÷#O
–a.=∞kÌÖ˘
`≥ÅOQÍ} *ˇZã≤Å ã¨=∞#fiÜ«∞ „Ѷ¨Oò #∞O_ç `≥ÅOQÍ}
„Ѩ*τѶ¨Oò U~åÊ@∞^•Hõ =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡ „H˜Ü«∂jÅHõ
áê„`« x~°fiÇ≤ÏOzOk. `Õk.18.03.2010# ~å¢+¨ì ã¨=∞#fiÜ«∞
„Ѷ¨Oò U~åÊ@~Ú# `«~°∞"å`« "≥Ú^Œ˜™êiQÍ lÖÏ¡
ˆHO„^ŒOÖ’<Õ ã¨^Œã¨∞û [iyOk. `Õk.27,03,2010# [iy#
Kåi„`å`«‡Hõ ã¨^Œã¨∞ûÖ’<Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò Kè≥·~°‡<£ QÆ^ŒÌ~ü
QÀ@∞ qÖË*ò HÍ~°º„Hõ=∂xfl „ѨHõ˜OKå~°∞. D ã¨^Œã¨∞ûÖ’
lÖÏ¡Ö’ ѨxKÕ¿ã L^ÀºQÆ, Láê^蕺ܫ∞, HÍi‡Hõ, =$uÎ, ‰õΩÅ,
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å∞, q^•ºi÷ ã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞‰õΩÅ∞ áêÖÁæ<åfl~°∞.
=∂Ï¡_ç# „Ѩu<åÜ«∞‰õΩ_»∞ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ™ê^èŒ#ÔH· L^Œº=∞"Õ∞
Ѩiëê¯~°=∞x Kå˜K≥áêÊ~°∞. ZxflHõÅ∞, ÖÏc~ÚOQ∑Å∞,
ÃÑ·~°gÅÖ’ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} ~å^Œx „ѨHõ˜OKå~°∞. ã¨OѶ¨∂Å
„Ѩux^èŒ∞Å∞QÍ „Ѩ*ÏL^Œº=∞OÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ HÍ=_®xH˜
ã¨Oã≤^Œú`« `≥eÜ«∞ *Ëâß~°∞. „Ѩ*τѶ¨Oò x~å‡}OÖ’ ã¨=∂#
ÉÏ^茺`«Å∞ ã‘fiHõiOKå~°∞. ÉÏ^茺`«Å ã‘fiHÍ~°O "≥#∞Hõ HõëêìÅ
Hõ_»eÖ’ HõÖ’¡Å"≥∞ÿáÈ`«∞#fl Hõ~°∞=Ù, =Åã¨Å∞, PHõeKå=ÙÅ∞,
=Å㨠Kå=ÙÅ∞, P`«‡Ç¨ `«ºÅ∞ QÀã¨Å∞#flq. 1956
#=O|~ü1`À PO„^茄Ѩ^Õâò J=`«~°} q∞yeÛ# pHõ@∞¡
`˘ÅyOK«∞H˘<Õ `≥yOѨ٠áÈ~åÏÅ Ãã·~°<£"≥∂yOk. lÖÏ¡Ö’
280 H˜Ö’g∞@~°∞¡ „Ѩ=Ç≤ÏOz# Hõ$ëê‚#n [ÖÏÅ#∞ [~°[~å
D_»∞Û‰õΩáÈ~Ú# ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_ô =Ú~îåáêʼnõΩÅÃÑ· Hõã≤
ÃÑiyOk. lÖÏ¡ Éèí∂ÉèÏQÆ=∞O`å *ˇ„~°∞ÖÏ¡ áêH˜áÈ~Ú ÃÑ`«Î#O
K≥ÖÏ~Úã¨∞Î#fl ã‘=∂O„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å HÀ~°Ö’¡ #ey #ey
<åâ◊#"≥∞ÿáÈ~Ú# "≥`«Å∞#flq. r=#k áêi<å r=QÆOl
Hõ~°∞"≥·áÈ~Ú# ÉÏ^èŒÅ∞#flq. ã‘=∂O„^èŒ lÖÏ¡Ö’ U lÖÏ¡Ö’<≥·<å
ѨK«Û^Œ#O`À áȩѨ_®eû# áêÅ=¸~°∞ Ñ¨Öˇ¡Ö’¡ áêʼnõΩÅ∞
Hõ$„u=∞ Hõ~°∞=Ù ã¨$+≤ìOKå~°∞.ѨK«Ûx á⁄ÖÏÅ#∞ Ѩ_®=Ù *Ëâß~°∞.
Ps¤Zãπ#∞ PQÆO*Ëã≤ Ô~·`«∞ʼnõΩ =Å㨠|OnMÏ<å K«∂ÃÑÏì~°∞.
17.84 ˜ZOã≤Å h˜`À HõÏìeû# E~åÅ#∞ 6 ©.Ü«∞O.ã‘
ʼnõΩ ‰õΩkOz „jâ‹·ÅOÖ’H˜ hà◊√¡áȉõΩO_® P¿Ñ J_»∞¤Hõ@ìQÍ
=∂~åÛ~°∞. `«∞OQÆÉèí„^• #k<Õ =¸Ü«∞O *Ëã≤ ã¨∞OˆHâ◊√Å ^ŒQÆæ~°
ã¨=∂kè Hõ˜ì h˜#O`å Hõ~°∂flÅ∞ Hõ_»Ñ¨‰õΩ `«~°eOKå~°∞.
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O [~°∞QÆ∞`«∞<åfl ã‘=∂O„^Œ KÕuÖ’ zH˜¯#
Bò ™ÈiûOQ∑ U*ˇhûÖ’¡ =Å™êO„^èŒ ^ÀÑ≤_ô ^•~°∞ÖË QÆ^ŒÌÖÏ¡
L^ÀºQÍÅ∞ `«#∞fl‰õΩ áÈÜ«∂~°∞. hà◊√¡, x^èŒ∞Å∞, L^ÀºQÍÅ∞,
„ѨHõ$u ã¨OѨ^Œ ã‘=∂O„^èŒ∞Å KÕuÖ’ <Õ˜H© x~°O`«~åÜ«∞OQÍ
^ÀÑ≤_ç [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ~å*ϺOQÆO, K«@ìO <åºÜ«∞O =º=ã¨÷
"≥Ú`«ÎO ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_çH˜ r ǨïE~üQÍ =∂iOk. ã¨iQÍæ
D Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡<Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò Kåi„`«Hõ U~åÊ@∞
J=ã¨~åxfl =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü =∞˜ì=∞#∞+¨µÅ∞ QÆ∞iÎOKå~°∞.
`«=∞ áÈ~åÏxH˜ K≥·`«<åºxH˜ ã¨Ô~·# "ÕkHõ#∞ x~°‚~ÚOKå~°∞.
ã¨O=`«û~°OÃÑ·QÍ ™êy# „Ѩ™ê÷#OÖ’ J<ÕHõ "≥∞ÿÅ∞~åà◊§#∞
^•˜Ok. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J}QÍi# J}z"Õ`« x~°ƒùO^è•xH˜
QÆ∞iKÕÜ«∞|_ç# „Ѩ*ÏhHõO h~å[#O Ѩ˜ìOk. „Ѩ[Å#∞ Ѩ˜ì
Ñ‘_çOK«∞‰õΩ u#_»"Õ∞ JÅ"å@∞QÍ =∂i# D =º=ã¨÷Ö’
`≥ÅOQÍ} ÉÏ^èŒÅ∞ f~°=O@∂ „Ѩ[Å∞ QÆ∞iÎOKå~°∞. „Ѩ[Å∞
„Ѩ*τѨux^èŒ∞Å K«∞@∂ì u~°QÆ_®xfl u~°ˆQã≤ ~åã≤Ok.
J~Ú^ÕO_»¡HÀ™êi F@∞¡ QÍ¿ã Ãã@∞¡QÍ =∂iÛ# áêʼnõΩÅ∞
ѨO@HõO‰õΩÅ∞ `≥OѨÙH˘xáÈ~Ú =∞m¡ J~Ú^ÕO_»¡ˆH "≥ÚYO
K«∂ÃÑ>Ëì ~ÀAÖÁKåÛ~Ú. `«ÖÏѨÙ# #^Œ∞Å∞, "åQÆ∞Å∞, =OHõÅ∞
áêi<å `åQÆ∞™êQÆ∞h˜ Hõ~°∞"Õ. 64 UO_»¡ ÉèÏ~°`« ™êfi`«O„`«º
áêÅ#Ö’ 54 UO_»¡ ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_ô áêÅ# q∞QÆÅɡ˜ì#
Ѷ¨∞#`« Wk. ã‘=∂O„^èŒ ÉÏx㨠ã¨OÔHà◊¡#∞ ã¨=¸ÅOQÍ
ã¨=∂kè*Ëã≤ ã¨iH˘`«Î ã¨=∂[ P^Œ~°≈O ™ê÷Ѩ# HÀã¨O Hõke#^Õ
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò. „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ PHÍOHõ∆Å∞QÍ „Ѩu
ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "≥∂™êʼnõΩ QÆ∞Ô~·áÈ`«∂ xÅ|_ç xQÆ∞æ `ÕÅ∞Û
HÀ=_®xH˜ ã≤^Œú"≥∞ÿ QÀ @∞ qÖË*ò HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ áÈ~å@ MÏ`å
P~°OaèOzOk.
Hõ~°∂flÅ∞, Hõ_»Ñ¨ (ÔH.ã≤) HÍÅ∞= HÀã¨O ã¨∞OˆHâ◊√Å _®º"£∞
HõÏì~°∞. _®º"£∞ #k<Õ q∞OyOk. ÔHáêã≤©H˜ q∞Oz# h~°∞
xÅfiKÕÜ«∞_»O`À ~å*’e #∞O_ç JÅOѨÓ~ü^•Hõ Ñ¨Öˇ¡Åhfl
=ÚOzOk. _®º"£∞hà◊√¡ "≥#∞Hõ‰õΩ ã¨∞_»∞Å∞ uiy`Õ P
ã¨∞_çQÆ∞O_®Ö’¡ „QÍ=∂Åhfl h˜ q^èŒfi™êxH˜ QÆ∞Ô~·<å~Ú. <Õ˜H©
=~°^Œ ÉÏkè`«∞Å∞ QÆ∞_®~åÖ’¡<Õ HÍÅO"≥à◊¡nã¨∞Î<åfl~°∞. JHÀì|~ü2,
2009Ö’ q^èŒfiOã¨O [iy`Õ „Ѩ[Å ÉÏ^èŒÅ∞ Ѩ@ìx áêʼnõΩÅ∞
L^Œº=∞ ã¨OQÆ`«∞Å∞

21. 21 E<£, 2011
ã¨∞OˆHâ◊√Å _®º"£∞#∞ „Ѩ*Ï^èŒ#O`À Hõ˜ìOz HÀ@∞¡ H˘Å¡Q˘Ïì~°∞.
Hõ~°∂flÅ∞, Hõ_»Ñ¨ lÖÏ¡ÅÃÑ· L#fl „¿Ñ=∞Ö’ H˘kÌâß`«O =Ù<åfl
h˜ =ÚOѨ٠ÉÏkè`«∞ʼnõΩ <åºÜ«∞O[iˆQk. ''QÀ @∞ qÖË*ò——
HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ "≥Ú^Œ˜ Ѩ~°º@# ~å*’e h˜=ÚOѨÙ
x~åfiã≤`«∞Å =∞^茺# [iyOk. ‰õÄ_»∞, QÆ∂_»∞, QÆ∞_»¤ ã¨~°fiO
HÀÖ’Ê~Ú U˜ X_»∞¤# Ѩ_ç# KÕѨ Ñ≤Å¡ÖÏ¡QÍ yÅyÖÏ¡_ç#
q^èŒOQÍ x~åfiã≤`«∞Å |`«∞‰õΩ |*Ï~°∞# Ѩ_çáÈ~ÚOk.
ã‘=∂O„^èŒ „áê*ˇ‰õΩìÅ h˜ ^•_çH˜ ~å*’o KÕ<Õ`« HÍi‡‰õΩÅ
=∞QÍæÅ ã¨_»∞QÆ∞Å∞ ~Úiy<å~Ú. P~°∞ÎʼnõΩ PѨ#flǨÏã¨ÎO ¿Ñi@
áê`«|@ìÅ∞, =∞H˜¯# aÜ«∞ºO K≥_çáÈ~Ú# #∂<≥Å∞, Ñ≤Å¡Å
U_»∞Ê =∂#ÊÏxH˜ JOkOKÕ ~°Hõ~°HÍÅ á⁄Ï¡Å∞ JOkOKå~°∞.
h˜=ÚOѨ٠x~åfiã≤`«∞Å∞QÍ QÆ∞iÎOK«x QÆ∞_ç¤áêʼnõΩÅ∞
J_»∞‰õΩ¯u<Õ aHõ∆QÍà◊¡ ã≤÷uH˜ „Ѩ[Å#∞ kQÆ*Ï~åÛ~°∞. aÃã¯ò
áêºÔHò HÀã¨O "åǨÏ<åÅ "≥O@ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ ÃјìOKå~°∞.
=∞O„`«∞Å∞, ZOÑ‘Å∞, Z"≥∞‡Ö˺Å∞ =∂„`«O Uã≤ HÍ~°¡Ö’ +≤HÍ~°∞¡
H˘Ïì~°∞. P~°∞<≥ÅÖ’¡ JO^ŒiH© WO_»∞¡ xi‡™êÎ=∞x HÍO„ÏHõì~°¡‰õΩ
ѨxH˘KÕÛ „a_ô˚Å∞ =∞~°=∞`«∞ÎÅ∞ KÕѨ˜ì HÀ@∞¡ H˘Å¡Q˘˜ì
x~åfiã≤`«∞Å#∞ QÆ∞_®~åňH Ѩiq∞`«O *Ëâß~°∞. =~°^ŒÅ
„ѨÉèÏ=O ÖËHõáÈ~Ú<å ѨÅ∞‰õΩ|_ç`À "嘿Ñ~°∞`À HÀ@∞¡
Éè’O*Ëã≤# Ѷ¨∞#∞Å∞<åfl~°∞. JkèHÍ~°∞Å∞ KÕu"å@O „Ѩ^Œi≈Oz
„Ѩ[Å <À’¡ ^Œ∞=Ú‡H˘Ïì~°∞. QÆ$ǨÏx~å‡}ÏÅ ÉÏ^茺`« ã¨fiK«ÛùO^Œ
ã¨Oã¨÷ʼnõΩ JѨÊyOz KÕ`«∞Å∞ ^Œ∞Å∞ѨÙH˘<åfl~°∞. ''QÀ @∞
qÖË*ò——Ö’ ÉèÏQÆOQÍ ã¨O^Œ~°≈# [iyOk. D ã¨O^Œ~°≈#Ö’
^ÀÑ≤_ô x*ÏÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ "≥∂™êÅ ~°∂áêÅ∞ =∞~À™êi
|Ü«∞@ Ѩ_ç<å~Ú. `«~åfi`« W„|Ç‘ÏOÉÏ^£ „QÍ=∞OÖ’
H˘#™êyOk. 16.04.2010# H˘`«Î"≥ÚÅæ~°Ö’ |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí
[iyOk. H˘`«Î"≥ÚÅæ~° K«∞@∂ì JÅ∞¡‰õΩ áÈ~Ú# ã‘=∂O„^èŒ
^ÀÑ≤_ô^•~°∞Å á¶êºHõìsÅ∞, J<庄HÍO`«"≥∞ÿ# Éèí∂=ÚʼnõΩ
x~°ã¨#QÍ ã¨Éèí [iyOk. nxH˜ QÆ^ŒÌ~ü =HõÎQÍ Ç¨Ï[Ô~·<å_»∞.
QÆ^•fiÅÖ’ *ˇZã≤ P^èŒfi~°ºOÖ’ 107 ~ÀAÅ∞ iÖË x~åǨ ~°
nHõ∆Å∞ [iy<å~Ú. =ÚyOѨ٠ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ÉèÏs |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí
[iyOk. D |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí‰õΩ =HõÎÅ∞QÍ QÆ^ŒÌ~ü, HÀ^ŒO_»~åOÅ∞
Ǩ [Ô~·<å~°∞. `Õk. 27.04.2010Ö’ [iy# ã¨ÉèíÖ’ SHõº`å
ã¨O^Õâ◊O ѨOѨÙ`«∂ áÈ~åÏxH˜ ¿ãflÇ¨Ï Ç¨Ïã¨ÎO QÆ^ŒÌ~ü
JOkOz<å Ô~O_À"≥·Ñ¨Ù ã¨ÊO^Œ# ~åÖË^Œ∞. H˜Ok™ê÷~ÚÖ’
Ѩx*Ë¿ã `≥ÅOQÍ} "å^Œ∞ÅO`å L^Œº=∂<Õfl HÀ~°∞`«∞<åfl~°x
ã¨Éèí `≥eÜ«∞*Ëã≤Ok. `Õk.09.06.2010 ã¨∞OˆHâ◊√Å _®º"£∞
h˜=ÚOѨ٠x~åfiã≤`«∞Å ^èŒ~åfl [iyOk. J^Õ~ÀA =∞O_»Å
ã¨~°fiã¨Éèíº ã¨=∂"Õâ◊O [~°∞QÆ∞`«∞#flO^Œ∞# JÅOѨÓ~ü Z"≥∞‡Ö˺
J„ÉǨÏO Ǩ [Ô~·<å ÉÏkè`«∞ÅѨ@¡ ÉÏ^茺`« ÖˉõΩO_® x~°¡Hõ∆ ºO
=Ç≤ÏOKå_»∞. x~°ã¨#QÍ ã¨~°fiã¨Éèíº ã¨=∂"Õâßxfl =Ú@ì_çOK«
_®xH˜ |Ü«∞Å∞^Õi Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤<å |Ü«∞˜H˜ ~åÖË^Œ∞. x~°ã¨#
„ѨHõ˜ã¨∂Î x<å^•Å∞ KÕ¿ã ã¨iH˜ Z"≥∞‡Ö˺ |Ü«∞˜H˘KåÛ~°∞.
JO>Ë „Ѩ*ÏL^Œº=∞ „ѨÉèÏ=O x~°¡Hõ∆ ºO U ™ê÷~ÚÖ’ =Ù<åfl
=keã¨∞ÎO^Œx „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ =∞~À™êi `ÕeáÈ~ÚOk. =∞HõÎÖò
`åÅ∞HÍÖ’ ã¨OÔQO |O_» h˜ =ÚOѨىõΩ QÆ∞Ô~·áÈ`«∞<åfl L*ˇ˚e¡
„QÍ=∞ã¨∞÷ÅѨ@¡ „ѨÉèí∞`«fiO, „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞ x~°¡Hõ∆ ºO
=Ç≤ÏOKå~°∞. q*Ï˝Ñ¨# Ѩ„`åezÛ# „Ѩ[ʼnõΩ „Ѩ*τѨux^èŒ∞ÅÃÑ·
qã¨∞Q˘zÛOk. áêsìÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«=∞ ã¨fiÖÏÉèÏÅ HÀã¨"Õ∞
`«Ñ¨Ê „Ѩ[ÅHÀã¨O U<å_»∞ ‰õÄ_® <À~°∞ `≥izOk ÖË^Œ∞.
HõO˜`«∞_»∞ѨÙQÍ „ѨHõ˜Oz ¿ÑѨ~À¡ á¶È’Å∞ "Õ~ÚOK«∞H˘x
=Úiã≤áÈÜ«∂~°∞. i[~åfiÜ«∞~ü ѨÓ~°Î~Ú`Õ „Ѩ[ʼnõΩ h˜=ÚOѨÙ
„Ѩ=∂^ŒO "åH˜@ xÅ|_ç#>Ë¡. ˆQ@∞¡ay¿ãÎ HÍO„ÏHõì~ü Ѩ<≥·
áÈ`«∞Ok. ã¨iQÍæ P Ѩx<Õ L^Œºq∞Oz xÅɡÏì~°∞. ã¨=∞㨺
Ѩiëê¯~°O H͉õΩO_® ˆQ@∞¡ xi‡¿ãÎ „Ѩ*Ï„QÆÇ¨Ï „Ѩ=∂^ŒO K«q
K«∂_®eû=ã¨∞ÎO^Œx ÃÇÏK«ÛiOK«_»O`À „áê*ˇ‰õΩì Ѩx
PyáÈ~ÚOk. „Ѩ[Å ã¨=∞㨺 ‰õÄ_® q∞yeáÈ~ÚOk.
™ê÷xHõOQÍ ™êˆQ L^Œº=∂xfl qã¨ÎiOz, „Ѩ`«ºHõ∆ áÈ~åÏxH˜
„Ѩ*τѶ¨Oò ã≤^ŒÌ"≥∞ÿOk. `Õk.27.07.2010# <å~åÜ«∞}¿Ñ@
P~ü_çF PѶ‘ã¨∞ =ÚO^Œ∞ ^èŒ~åfl x~°fiÇ≤ÏOz ^Œâ◊Å"ås PO^Àà◊#
„ѨHõ˜OK«_»O`À x~°¡Hõ∆ ºÑ¨Ù x„^Œ=∞`«∞Î =keOk. "≥O@<Õ r"À
*ÏsJ~ÚOk. ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~°O kâ◊QÍ J_»∞QÆ∞Å∞
Ѩ_»∞`«∞<åfl~Ú. h˜=ÚOѨ٠x~åfiã≤`« „QÍ=∞OQÍ „ѨHõ˜Oz
ã¨Ç¨ Ü«∞ ѨÙ#~å"å㨠HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ *’~°O^Œ∞‰õΩ<åfl~Ú.
Ñ¨Öˇ¡Ñ¨Öˇ¡ „Ѩ*ÏÜ«∂„`«
`Õk: 15.10.2010 #∞O_ç `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò Kè≥·~°‡<£
QÆ^ŒÌ~ü <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ Ñ¨Öˇ¡Ñ¨Öˇ¡ „Ѩ*ÏÜ«∂„`« „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk.
JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞~ÀA ™È=∞~ålQÆ∂_»Ö’x „ÃÑãπûHõ¡ÉòÖ’
„ѨHõ˜Oz ã¨~åã¨i „Ѩ[Å ^ŒQÆæ~°‰õΩ áÈÜÕ∞„Hõ=∞OÖ’
áêÅ=¸~°∞ˆH =KåÛ~°∞. L^ŒÜ«∞O 6 QÆO@ňH ǨÏ<åfi_»
=∞O_»ÅOÖ’ U#g∞k`«O_® #∞O_ç „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# „Ѩ*ÏÜ«∂„`«
™êÜ«∞O„`«O ^•HÍ x~°O`«~åÜ«∞OQÍ q~å=∞O ÖˉõΩO_®
H˘#™êyOk. 1.U#g∞k`«O_® 2.H˘`«Î¿Ñ@ 3.H˘`«Î¿Ñ@ `«O_®
4.É’Ü«∞Ѩe¡ `«O_® 5.áê`«áê@=¸~°∞ 6.U#∞Q˘O_»
„QÍ=∂Ö’¡ ™êyOk. Ñ¨Öˇ¡`«e¡ QÆ∞O_≥ÅHõ^Œ∞̉õΩOk. F@∞¡ ѨO_Õ
Ãã@∞¡QÍ ÉèÏqOz# áêʼnõΩÅ∞ „Ѩ[Å ã¨=∞㨺Å∞

22. 22#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
Ѩi+¨¯iOKåÅx U HÀâß# ÉèÏqOK«ÖË^Œx =∞~À™êi
`ÕeáÈ~ÚOk. áêsìÖË"≥∞ÿ<å F@∞¡ ^ŒO_»∞H˘<Õ ^Œ$+≤ìg∞^Œ<Õ
ˆHO„nHõiOKå~Ú. „Ѩ*Ï ã¨OˆH∆=∞O ¿Ñ~°∞Ö’ HÀ@∞¡ H˘Å¡Q˘@ì_»O
ÃÑ·# ^蕺㨠ÃÑÏì~°∞. lÖÏ¡ ˆHO„^•xH˜ ‰õÄ`«"Õ@∞ ^Œ∂~°OÖ’=Ù<åfl
D P~°∞Ñ¨Öˇ¡Ö’¡ Hõhã¨O ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ# `åQÆ∞h~°∞ ÖË^ŒO>Ë 7
^ŒâßÉÏúÅ ™êfi`«O„`«ºÑ¶¨ÅO "Õ∞_çѨO_»∞ HÍHõ =∞ˆ~=∞=Ù`«∞Ok.
`åQÆ∞h~°∞ ÖËHõ Q˘O`«∞ÖˇO_ç áÈ`«∞<åfl~Ú. ѨO@á⁄ÖÏʼnõΩ
™êQÆ∞h~°∞ ÖË^Œ∞. ѨK«Ûx ѨO@ á⁄ÖÏÖ’¡ iÜ«∞Öò Z¿ãìò ~åà◊√¡
"≥ÚÅÔHuÎ<å~Ú. „Ѩ[ʼnõΩ, Ô~·`«∞ʼnõΩ HÀ@∞¡ ^ŒHõ¯x Éèí∂q∞Ö’<Õ
iÜ«∞Öò Z¿ãìò =∂Ѷ≤Ü«∂‰õΩ ã¨OѨ^Œ ‰õΩiã≤Ok. KåÔ~_»∞ Éèí∂q∞
QÆ∞OAHÀ=_»O`À =Åã¨áÈHõ `«Ñ¨Êx ã≤÷u U~°Ê_çOk. ™êQÆ∞h˜
ã¨^Œ∞áêÜ«∞O =ÙO>Ë ã¨=∞㨺Å∞ U~°Ê_Õq HÍ=Ù. ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_ô
áêÅ# H˜O^Œ qÅqÅÖÏ_ç# Ñ¨Öˇ¡Ö’¡ „Ѩ`«ºHõ∆ ^Œ$âߺÅ∞
HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. `≥eã≤<å ‰õΩ„@ѨÓi`«OQÍ HõѨ@x„^Œ #˜OKÕ
<åÜ«∞‰õΩÅ x~°¡Hõ∆ ºO J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. ™êÜ«∞O„`«O
6 QÆO@ʼnõΩ ∫<£ Ǩ Å∞Ö’ Ѩiq∞`« ã¨OYºÖ’ „Ѩ*Ï,‰õΩÅ,=$uÎ
ã¨OѶ¨∂Å`À<Õ ã¨=∂"Õâ◊O [iyOk. áêÅ=¸~°∞ ã¨=∞㨺ÅÃÑ·
„Ѩ`ÕºHõ ^Œ$+≤ìÃÑ˜ì „Ñ¨*ÏQ˘O`«∞#∞ qxÑ≤ã¨∞Î#fl „Ѩ*τѶ¨Oò#∞
Jaè#OkOKå~°∞. ÉèÏQÆ™êfi=ÚÖˇ· Hõke~å=_®xH˜ ã¨Oã≤^Œú`«
=ºHõÎO*Ëâß~°∞.
#Å¡=∞Å#∞ <åâ◊#O *Ë¿ã _ôc~üû ^ÀÑ≤_ô q^èŒfiO™êxfl
„Ѩ[ʼnõΩ q=iOz „Ѩ`«ºHõ∆ áÈ~åÏxH˜ ã≤^ŒúO*Ë¿ãO^Œ∞‰õΩ
`Õk:23.11.2010# QÆ^ŒÌ~ü <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ K≥OK«∞ ÃÑO@Å#∞
ã¨O^Œi≈OK«_»O [iyOk. JáêÊѨÓ~ü K≥OK«∞ ÃÑO@#∞ HõeÜ«∞
uiy ‰õΩÅÃÑ^ŒÌÅ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã¨=∂"Õâ◊O [iyOk. D
ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ™ê÷xHõ ã¨~°ÊOKü ‰õÄ_® áêÖÁæ<åfl~°∞. Ü«Ú^ŒúO
*Ëã≤ |uˆH K≥OK«∞ yi[#∞Å#∞ J_»q #∞O_ç ǨωõΩ¯#∞
`˘ÅyOz `«i"Õ∞Ü«∞_®xH˜ áêʼnõΩÅ∞ ã≤^Œú"≥∞ÿ<å~°∞. F@∞
HÍ"åÅx J_çy<À_»∞ Éèí∂q∞x _ôc~üû‰õΩ J#∞=∞uOKÕ =ÚO^Œ∞
U „Ѩ[Å#∞ J_»QÆÖË^Œ∞. F@¡QÆ^≥Ìg∞^Œ ‰õÄ~ÀÛx <À@¡Hõ@ìÅ∞
ÖˇHõ¯ÃÑ@ì_»"Õ∞ ѨxQÍ rq`åxfl H˘#™êyOKÕ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞
`«=∞ Éèí∂=ÚÖ’¡ WÖÏO˜ `«=fiHÍʼnõΩ J#∞=∞uOK«_»OÖË^Œ∞.
„Ѩ*Ïã¨OѨ^Œ#∞ H˘Å¡Q˘@ì_»"Õ∞ ^èպܫ∞OQÍ _ôc~üû =ÚO^Œ∞‰õΩ
=ã¨∞ÎO>Ë ^•xH˜ Z„~°u"åpÅ∞ Ѩ~°∞ã¨∂Î `«=∞ "åÏÅ ã¨OQÆu
`ÕÅ∞ÛH˘O@∞<åfl~°∞. 1940 Ö’ ÃÇ·Ï=∞<£_®~üÊù 㨈~fi KÕã≤#ѨÙ_»∞
39 "ÕÅ K≥OK«∞ [<åÉèÏ J<å~ÀQƺO, PHõe, áœ+≤ìHÍǨ ~°
֒ѨO`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. q+¨Ñ¨Ói`« QÆ_»¤Å∞ux "åQÆ∞Å∞,
=OHõÖ’¡ *ÏÅ∞"åˆ~ q+¨Ñ¨Ói`« [ÖÏÅ#∞ `åy 39 "ÕÅ∞ =∞Ok
K«xáÈÜ«∂~°∞. 20 UO_»¡ˆH =Ú_»`«Å∞ Ѩ_ç# â◊s~°O`À
=Úã¨Ö’à◊√§QÍ =∂iáÈ`«∞<åfl~°∞. 100 UO_»¡ PÜ«Ú+¨µ¬Ö’
30 UO_»∞¡ ‰õÄ_® |uˆH Ѩiã≤÷u ÖËHõ |`«∞‰õΩÅ∞ `≥ÖÏ¡i
áÈ~Ú<å~Ú. ã¨OˆH∆=∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ ™ê=ÙÖË k‰õΩ¯Öˇ·<å~Ú.
J_»qg∞^Œ ã¨OѨÓ~°‚ ǨωõΩ¯Å∞ HõeÊã¨∂Î ~å*ϺOQÆOÖ’ 241
PiìHõÖò Ѷ¨∞’+≤ã¨∞ÎO>Ë J^Õ ~å*ϺOQÆO „ѨHÍ~°O áêÅ# *Ë™êÎ=∞x
áê~°¡"≥∞O@∞, JÃãOc¡Ö’ ‰õÄ~˘Û#fl áêʼnõΩÅ∞ _ôc~üû ^ÀÑ≤_ôH˜
ѨK«Û*ˇO_® =ÓÑ≤<å~°∞. ~å*ϺOQÆO „Ѩ[Å HÀã¨O HÍ^Œ<Õ
ã¨OQÆu `≥eûáÈ`«∞#flk. 1940 „a©+π, x*ÏOÅ∞ #Å¡=∞Å
ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ QÆ∞iÎOKå~°∞. ǨωõΩ¯Å∞ ǨÏiOK«ÖË^Œ∞. x*ÏO
x~°O‰õΩâ◊√_≥·<å, ~°q Jã¨Îq∞OK«x „a˜+π ™ê„=∂[º"å^Œ
áêʼnõΩÅ∞ ‰õÄ_® K≥OK«∞ yi[#∞Å *’eH˜áÈÖË^Œ∞. ÉèÏ~°`üÖ’
`≥ÅOQÍ} qb#=∞ÜÕ∞º <å˜H˜ #Å¡=∞ÅÖ’ K≥OK«∞ʼnõΩ „Ѩ`ÕºHõ
„ѨuѨuÎ =ÙOk. 3 "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ rqOKÕ "åiHÀã¨O
J=∞Öˇ·# Ѩ^äŒHÍÅ x^èŒ∞Å∞ ã¨iQÍæ JOk`Õ XHÀ¯ yi[#∞_»∞
HÀ©â◊fi~°∞_»∞QÍ q∞yÖË"å_»∞. _ôc~üû HõO<≥hH˜ =„*ÏÅ ^ÀÑ≤_ô
HÀã¨O J#∞=∞`«∞e¿ãÎ `«~°`«~åÅ∞QÍ rqOKÕ „Ѩ[ŠѨiã≤÷ux
U |*Ï~°∞áêÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^Œú"≥∞ÿ<å~À áêʼnõΩÅ∞
ã¨=∂^è•#O K≥áêÊe. 2005 Ö’ J_»qg∞^Œ ǨωõΩ¯ yi[#∞Å
^Õ#O@∂ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ K«~°Û [iyOk. 2006Ö’ á¶êÔ~ã¨∞ì
~°∂Öòû Ü«∂H±ì J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk. W=hfl É’QÆãπQÍ
`ÕeáÈ~ÚOk. áêʼnõΩÅ ^ŒfiO^Œfi<å@HõO |Ü«∞@Ѩ_çOk.
ѨK«Ûx J_»q, „ѨâßO`«"≥∞ÿ# Ñ¨Öˇ¡Å∞, K≥OK«∞Å rq`åÖ’¡
JÅ[_ç ã¨$+≤ìOK«_®xH˜ _ôc~üû HõOÃÑhx Lã≤Q˘Å∞Ê`«∞<åfl~°∞.
WѨʘˆH #Å¡=∞Å#O`å =„*ÏÅ"Õ@ ¿Ñ~°∞`À [Öˇ¡_»Ñ¨_»∞`«∞#flk.
ÃÇÏeHÍѨì~°¡`À x`«ºO 㨈~fiKÕã¨∞Î#flk. XÃÑ<£HÍãπì QÆ#∞ÖÏ¡QÍ
Éèí∂q∞#O`å `«qfi QÆ∞@ìÅ∞QÍ áÈã≤ Ñ¨Öˇ¡Ö’¡ zK«∞Ûˆ~Ѩ_®xH˜
㨈~fi áê~ÚO@∞¡ QÆ∞iÎOzOk. „Ѩ=∂^•Åxfl „Ѩ[Å`À
ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞KÕã≤ K«iÛOz#ѨÙ_»∞ S.˜._ç.U JkèHÍi
J|^•ÌÅ∞ K≥áêÊ_»∞. J_»q ǨÏ^Œ∞ÌÖ’¡<Õ J#∞=∞uezÛ#O^Œ∞#
֒ѨeH˜ ~å=_®xH˜ HõOÃÑhH˜ J#∞=∞u ÖË^Œx K≥Ñ≤Ê "≥∂ã¨O
*Ëâß_»∞. 㨈~fiÖ’ ã¨OQÆu |Ü«∞@Ѩ_çOk. Ѩi‡+¨<£ Ѩikè ^•˜
áÈ`«∂ H˘O_»Å∞, QÆ∞@ìÅ∞ Ñ≤O_ç KÕã¨∞Î#fl Ѩiã≤÷u HõO_»¡‰õΩ
Hõ#|_»∞`«∞#flk. q^Õj_ôc~üû HõOÃÑh J`åº^Œ∞xHõ ѨiHõ~åÅ`À
HÀ@∞¡ Y~°∞ÛÃјì KÕ¿ã 㨈~fiÖ’ =„*ÏÖË HÍ^Œ∞, JxflO˜h ^ÀÑ≤_ô
KÕã¨∞ÎOk. J_»qÖ’ Jáê~° ã¨OѨ^Œ#O`å H˘Å¡Q˘@ì_»"Õ∞ Ѩx.
™ê÷xHõ 㨇QÆ¡ˆ~¡ x~°O`«~åÜ«∞OQÍ ^ÀÑ≤_ô*Ëã¨∞ÎO>Ë, q^Õj _ôc~üû
=∞ø#OQÍ KÕ`«∞Å∞Hõ@∞ìH˘x ‰õÄ~°∞ÛO@∞O^•? =zÛ# Ѩx

23. 23 E<£, 2011
=ÚyOK«∞HÀ‰õΩO_® "≥à◊√ÎO^•! #Å¡=∞Å J_»q`Àáê@∞ J_»q
PÅO|#QÍ rqOKÕ J„=∂ÉÏ^£ =∞O_»ÅOÖ’x Ñ¨Öˇ¡Å∞ J_»q
ǨÏ^Œ∞ÌÅ K«∞@∂ì rqOKÕ Ñ¨Öˇ¡Åhfl _ôc~üû ^ÀÑ≤_ç q^èŒfiOã¨OÖ’
|eQÍÉ’`«∞<åfl~Ú. „Ѩ[Å∞ J„Ѩ=∞`«Î"≥∞ÿ "≥ÚQÆæ^Œâ◊Ö’<Õ
_ôc~üû#∞ áê~°^ÀÅHõáÈ`Õ U‰õΩ "Õ∞ÔH· ‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok. D
q+¨Ü«∂Åhfl q_»=∞iz K≥ѨÊ_»O [iyOk. „Ѩ=∂^•xfl
Ѩã≤QƘì# „Ѩ[Å∞ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞O>Ë, áêÅHõ
áêsìÅhfl _ôc~üû HõOÃÑhH˜ Q˘_»∞QÆ∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl~Ú. ™ê÷xHõ
<åÜ«∞‰õΩÅ ^•fi~å _ôc~üû‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂Ï¡_çã¨∞Î<åfl~°∞.
`å=Ú xÅ|_ç# Éèí∂q∞ ѨÙ<å^Œ∞Å∞ HõkeáÈ`«∞<åflÜ«∞x
QÆ∞iÎOK«‰õΩO_® <åÜ«∞‰õΩÅ "≥∂AÖ’ QÆ∞_ç¤QÍ „Ѩ=iοãÎ `å"Õ∞
|eHÍ"åeû =ã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘O>Ë =∞OzOk. „Ѩ[ʼnõΩ
„Ѩ=∂^ŒOQÍ =∂~°Hõ=ÚO^Õ _ôc~üû#∞ "≥à◊¡Q˘@ì_»O J=ã¨~°O.
™êQÆ∞h~°∞ JOkOK«=∞x „Ѩ[Å∞ HÀ~°∞`«∞O>Ë ™ê„=∂[º"å^Œ
^ÀÑ≤_ôH˜ áêʼnõΩÅ∞ `≥~°ÖËѨÙ`«∞<åfl~°∞. #Å¡=∞Å`À áê@∞ QÆ@∞ì
=∞O_»ÅOÖ’ ‰õÄ_® âߺOÑ≤Öò 㨈~fi KÕã≤Ok. Éèí∂q∞
Ü«∞[=∂#∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ ã¨ˆ~fi "åǨÏ<åÅ∞ Éèí∂q∞Ö’
áêQÍ "Õã≤<å~Ú. Ѩ~åÜ≥∂_»∞ Éèí∂q∞Ö’ áêQÍ"Õ¿ãΠѨ~°∞QÆ∞#
áÈ~Ú# Ô~·`«∞Å∞ Ѷ¨∞~°¬} Ѩ_ç<å~°∞. JѨʘH˜ HÍh _ôc~üû
^ÀÑ≤_ôH˜ áêʼnõΩÅ∞ Ѩi‡+¨<£ WzÛ# ã¨OQÆu `≥eÜ«∞^Œ∞. ™ê÷xHõ
`«Ç¨ÏjÖÏÌ~ü, P~ü._ç.F, HõÖˇHõì~ü‰õΩ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞‰õΩO_®
~°Ç¨Ï㨺OQÍ UHõOQÍ Ñ¨i‡+¨<£ ^˘iH˜O^ŒO>Ë Z=iH©
`≥eÜ«∞‰õΩO_® Zxfl ‰õΩ„@Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ã‘=∂O„^èŒ |Å=O`« qb#O`À PyáÈ~Ú#
Z~°y~° HÍÅ∞= (`«∞OQÆÉèí„^Œ Z_»=∞ HÍÅ∞=) á⁄_çy¿ãÎ Z_®iQÍ
=∂i# QÆ@∞ì, =∞ÅÌHõÖò, ^äŒ~°∂~ü =∞O_»ÖÏÅ`À áê@∞ 1 ÅH∆Í
99"ÕÅ ZHõ~åʼnõΩ ™êQÆ∞h~°∞ JO^Œ∞`«∞Ok. „Ѩ[Å J=ã¨~åÅ∞
fˆ~Û Ñ¨#∞Åg∞^Œ ^蕺ã¨ÖË^Œ∞ HÍh _ôc~üû‰õΩ ÉÏxã¨Å∞QÍ =∂i#
áêʼnõΩÅ∞ J#∞=∞`«∞ÖË WKÕÛâß~°∞. `å=Ú ÉÏxã¨Å∞QÍ=∂iOk
KåÅHõ „Ѩ[Å#∞ ÉÏxã¨Å∞QÍ KÕÜ«∂Åx Eã¨∞Î<åfl~°∞.
JO^Œ∞Ö’ÉèÏQÆOQÍ<Õ „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ ã¨O㨯~°}Å∞ J=∞Öˇ·áÈ`«∂
rq`åÖ’¡ f„= „ѨÉèÏ=OEѨÙ`«∞<åfl~Ú. r=# „Ѩ=∂}ÏÖ’¡
JO`«~åÅ∞ ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~Ú. ™ê„=∂[º"å^Œ ^ÀÑ≤_ôÖ’ ÉèÏQÆOQÍ
[~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. JO^Œ∞ˆH Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_® JOwHÍ~°O
‰õΩkiáÈ~ÚOk. Éèí∂=ÚÅg∞^Œ "åÖË^•Hõ `≥eÜ«∞^ŒO>Ë
QÆ∞@∞ìK«Ñ¨ÙÊ_»∞ H͉õΩO_® ^ÀÑ≤_ô U q^èŒOQÍ ™êQÆ∞`«∞O^À
J~°÷OKÕã¨∞HÀ"åe.
Kå=ÖËHõ |`«∞HõÖËHõ
^ÀÑ≤_ôÅ`À "ÕQÆÖËHõ
=∞#ã¨∞Ö’x ÉÏ^èŒ#O`å
tÅÅÃÑ·# f~°∞Û‰õΩO>Ë
<Õ~°"Õ∞q∞˜? „^ÀǨÏ"Õ∞q∞˜?
Hõ$+¨‚~åÜ«∞Å ¿Ñ~°∞Ãјì#
~åu<˘Hõ¯˜ h@=ÚOz#
Hõ$+¨‚~åÜ«∞Å H©iÎH˜s@O
qiyáÈ=Ù# `«iyáÈ=Ù#?
J#fl=∞Ü«∞º J#∞ ¿Ñ~°∞~åã≤#
tÖÏѶ¨ÅHõO <ÕÅH˘iy#
J`«x Hõq`«Å∞ JO`«iOK«∞#?
J`«x H©iÎ ã¨=∞ã≤áÈ=Ù#?
ѨyeáÈ~Ú# qiyáÈ~Ú#
tÅÅxfl˜ uiy¿ÑiÛ
K≥~°∞=Ù QÆ@∞ì# á⁄^ŒQÆ=K«∞Û
"åi H©iÎx á⁄QÆ_»=K«∞Û
HÍh
L^Œº=∞OÖ’ XiyáÈ~Ú#
Ü«Ú=`« „áê}ÏÖò uiy=K«∞Û#?
`«e¡^ŒO„_»∞ŠѨل`«â’HõO
=∂#Ê=K«∞Û#? f~°Û=K«∞Û#?
Hõ#∞Hõ
=∂#=`«fiѨ٠qÅ∞=Å∞#fl
=∞#∞+¨µÅO^Œ~°∞ UHõ"≥∞ÿ
ѨyeáÈ~Ú# tÅÅH˘~°‰õΩ
=º~°÷"å^Œ# =∂#∞H˘O@∂
Ü«Ú=H˜â’~åÅ `åºQÆx~°ux
`«Å∞K«∞‰õΩO@∂ á⁄QÆ∞_»∞‰õΩO@∂
"åi P`«‡Å âßOu H˘~°‰õΩ
~å¢+¨ì ™ê^èŒ# KÕã¨∞‰õΩO^•O
q„QÆǨ Å∞–rq`åÅ∞
–ÔH.Ö’ˆHO^Œ~ü~å=Ù
T T
Hõq`«fiO

24. 24#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
áê~°¡"≥∞O@∞aÅ∞¡HÀã¨OÑ¨Öˇ¡Ñ¨Öˇ¡ÖÁe¡–|Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ aÅ∞¡ÃÑ_ç`Õ<Õ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@=Ù
`«∞Ok. aÅ∞ÃÑ@ìì‰õΩO_® ZOÑ≤Å∞, Z"≥∞‡Ö˺Å∞, =∞O„`«∞Å∞,
áêsìÅhfl ZHõ`å˜ÃÑ· ~åQÆO áê_»∞`«∞<åfl~Ú. aÅ∞¡#∞
_ç=∂O_£KÕã¨∂Î lÖÏ¡ ˆHO„^ŒOÖ’x ∫<£Ç¨ Å∞ „Q“O_£Ö’ ÉèÏs
|Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí [iyOk. aÅ∞¡ _ç=∂O_£`À [iy# "≥Ú^Œ˜ ã¨Éèí,
aÅ∞¡ÃÑ>Ëì q+¨Ü«∞O <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«=∞ áêsìÖ’¡ `ÕÅÛ‰õΩO_®
<å@HÍÅ∞ P_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∞O |Ü«∞@ „ѨѨOKåxH˜
`≥eÜ«∞*ËâßO. D |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí‰õΩ =ÚYºJukèQÍ QÆ^ŒÌ~ü
Ǩ [Ô~·<å~°∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ J^Õ~ÀA lÖÏ¡HÀ~°∞ìÖ’x ÉÏ~ü
H“xûÖò Ǩ Å∞Ö’ <åºÜ«∞"å^Œ∞Å`À ã¨=∂"Õâ◊O [iyOk.
`≥ÅOQÍ}Ö’<Õ "≥Ú^Œ˜ ™êiQÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò *ˇO_®
k"≥∞‡ Pq+¨¯~°} [iyOk. HÍO„ÏH±ì ÖˇHõÛ~°~üû J™Èã≤ÜÕ∞+¨<£
iÖË x~åǨ ~° nHõ∆Å ta~åxfl ã¨O^Œi≈Oz, ''g∞ò ^Œ „ÃÑãπ——
HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ áêÖÁæ<åfl~°∞. ã¨∞~°=~°O „Ѩ`åѨÔ~_ç¤ „ÃÑãπHõ¡ÉòÖ’
''g∞ò ^Œ „ÃÑãπ—— [iyOk. `Õk:09.12.2010# ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£Ö’
[iˆQ ã¨Éèí‰õΩ ã¨g∞HõiOKÕ Ñ¨#∞Ö’¡ ÉèÏQÆOQÍ<Õ `Õk: 02.12.2010
# =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡ „ˆHO„^ŒOÖ’ qã¨Î$`« ™ê÷~Ú HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
[iy<å~Ú. ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£Ö’x Z<£˜P~ü QÍÔ~¤<£Ö’ [iy#
|Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí‰õΩ lÖÏ¡#∞O_ç 137 "åǨÏ<åÅ∞ Hõke<å~Ú. Ñ¨Öˇ¡Ñ¨Öˇ¡
#∞Oz Hõke# „Ѩ[Å`À |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí q[Ü«∞=O`«O HÍ=_»O`À
lÖÏ¡ H©ÅHõ Éèí∂q∞Hõ áÈ+≤OzOk. lÖÏ¡ ˆHO„^ŒO #∞O_ç Hõke#
"åǨÏ<åÅ`À Ѩ@ì}OÖ’ ~åºb [iyOk.
`Õk:16.12.2010 lÖÏ¡ Hõq∞© qã¨Î~°} [iyOk. 29
=∞Ok`À x~å‡}O ѨÓ~°Î~ÚOk. „Ѩu `åÅ∞HÍ Ñ¨ikè #∞O_ç
W^ŒÌ~°∞ ÉÏ^èŒ∞ºÅ∞<åfl~°∞. =∞O_»Å, Ѩ@ì}Hõq∞©Å HÍ~°º=~°æ ZOÑ≤Hõ
‰õÄ_® [iyOk. ™ê÷xHõ Hõq∞©Ö’¡ Ѩx"ÕQÍxfl ÃÑOKåeû=ÙOk.
<åÜ«∞‰õΩÅ#∞ L^Œº=∂xH˜ ã≤^ŒúOKÕ¿ã x~°O`«~° „Ѩ„H˜Ü«∞
H˘#™êQÆ∞`«∞#flk. ~å¢+¨ì "åºÑ¨ÎÑ≤Å∞ѨÙÖ’ ÉèÏQÆOQÍ lÖÏ¡ HõÖˇHõìˆ~@¡
Z^Œ∞@ „Ѩ^Œ~°≈# x~°fiÇ≤ÏOzOk. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ lÖÏ¡ ˆHO„^ŒOÖ’
~åºb [iyOk. _çÃãO|~ü 23, 2010# [iy# ~åºb „Ѩ^Œ~°≈#‰õΩ
~åR Láê^茺‰õ∆ΩÅ∞ P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º Ǩ [Ô~· „Ѩ^Œ~°≈#Ö’
=∂Ï¡_®~°∞. _çÃãO|~ü 30, 2010# =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü Ѩ@ì}
Hõq∞© x~å‡}O [iyOk. Ѩ@ì} ã¨=∞㨺ÅÃÑ· Ѩx*ËÜ«∂Åx
x~°‚~ÚOzOk. `Õk: 02.01.2011# HõÅfi‰õΩiÎ `åÅ∂Hõ
HÍ~°ºHõ~°ÎÅ ã¨=∂"Õâ◊O [~°∞QÆQÍ JO^Œ∞Ö’<Õ #∂`«# Hõq∞©
ZOÑ≤Hõ [iyOk.
lÖÏ¡ ˆHO„^•xH˜ 15 H˜.g∞ ^Œ∂~°OÖ’ =Ù#fl áÈ`«∞Å =∞_»∞QÆ∞
–ѨÙe=∂q∞_ç
^Œo`«∞Å JÃã·û<£¤ Éèí∂q∞ P„Hõq∞Oz# PO„^è• =Å㨠Hõ=∞‡^˘~°Å∞
HÀ@∞¡ H˘Å¡Q˘Ïì~°∞. =Å㨠=zÛOk KåÅHõ ^ÀÑ≤_ô*Ëã≤ HÀ@∞¡
‰õÄ_»ÉˇÏì~°∞. áÈ`«∞Å=∞_»∞QÆ∞ ^Œo`«∞ʼnõΩ x*ÏO #"å|∞
HÍÅOÖ’<Õ "≥∞ǨÏ~ü W<åO Éèí∂=ÚeKåÛ~°∞. =¸_»∞ `«~åÅ∞QÍ
J#∞ÉèíqOz# J=∂Ü«∞Hõ JO@~åx ^Œo`«∞Å Éèí∂=ÚÅÃÑ·
H˘O_®Ô~_ç¤ Hõ#∞flѨ_çOk. H˘O_®Ô~_ç¤ =Åã¨~å=_»"Õ∞ H͉õΩO_®
PkèѨ`«ºO =Ç≤ÏOKå_»∞. ~å[H©Ü«∞ ÃÑ`«Î#O K≥ÖÏ~ÚOKå_»∞.
z=iH˜ =∞O_»ÖÏ^茺‰õ∆Ω_»∞ ‰õÄ_® J~Ú<å_»O>Ë ^ÀÑ≤_ô T_»Å∞
ZO`« Ö’`«∞Ö’ L<åflÜ≥∂ J~°÷KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. J^Õ JkèHÍ~° ^Œ~°ÊO`À
30 ZHõ~åÅ∞ HÍ*Ëâß_»∞. WO^Œ∞Ö’ „ѨÉèí∞`«fi Hõˆ~*ò MÏ`å Éèí∂q∞
‰õÄ_® =ÙOk. W<åO Éèí∂=ÚÅ∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞_»O <Õ~°O.
J~Ú<å D <Õ~°O KÕÜ«∞_»"Õ∞ HÍ^Œ∞, K«xáÈ~Ú ã¨=∂^èŒ∞Ö’¡ =∞˜ìÖ’
Hõeã≤áÈ~Ú# â◊"åÅ¿Ñ~°∞`À 1985Ö’ [_»Û~°¡ il„™êì~ü
HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ il¢¿ãì+¨<£ [iyáÈ~ÚOk. 1981Ö’<Õ ÉèÏQÆ
Ѩiëê¯~°O HÀã¨O "å~°ã¨∞Å =∞^茺 `«QÆ=Ù =zÛOk. lÖÏ¡ *Ï~ÚOò
HõÖˇHõì~ü ^ŒQÆæ~° ÃÑO_çOQ∑Ö’ =ÙO_»QÍ<Õ, Ѩiëê¯~°O `ÕÅHõ =ÚO^Õ
ã‘=∂O„^èŒ H˘O_®Ô~_ç¤ J=∂O`«O q∞OˆQâß_»∞. HÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_®
ˆHã¨∞ ÃÑO_çOQ∑Ö’ =ÙOk. J~Ú<å ^Œ~å˚QÍ ^•i^ÀÑ≤_ô *Ëâß_»∞.
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O TѨO^Œ∞HÀ=_»O`À `≥eqQÍ iÜ«∞Öò Z¿ãìò
=∂Ѷ≤Ü«∂ =Ú~îåʼnõΩ J"Õ∞‡âß_»∞. ^Œo`«∞Å#∞ ^ŒQÆæiH˜ fã¨∞H˘#fl@∞¡
#˜Oz „Ѩu~ÀA =∞^蕺Ǩ flO =∞Oz Éè’[#O ÃјìOz, Ѩ^À
Ѩ~°HÀ KÕuH˜zÛ [ÖÏûÅ∞ JÅ"å@∞ KÕâß_»∞. P q^èŒOQÍ XHõi^ŒÌix
`«#"≥·Ñ¨Ù uѨÙÊH˘x =∂Ü«∞ŠѶ¨H©~ü QÍ~°_èçKÕã≤ Éèí∂q∞x ǨÏã¨ÎQÆ`«O
KÕã¨∞H˘<åfl_»∞. 1985Ö’ ZHõ~å ~°∂II 1800 (JHõ∆~åÅ
ѨkÌxq∞k=O^ŒÖË) HÍh H˘O_®Ô~_ç¤ "å~°ã¨∞Å∞ ^•xx ZHõ~å
~°∂II16 ÅHõ∆ʼnõΩ J"Õ∞‡ã≤ ^•^•Ñ¨Ù ~°∂II5 HÀ@∞¡
=¸@QÆ@∞ìH˘<åfl~°∞. '™⁄"≥Ú‡Hõ_çk ™ÈH˘Hõ_çk— ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_ô
fik.
^Œo`«∞Å JÃã·û<£¤ Éèí∂=ÚÅ<Õ H͉õΩO_® „ѨÉèí∞`åfinè#OÖ’
LO_®eû# Hõˆ~*òMÏ`« Éèí∂q∞x ‰õÄ_® kQÆq∞Oy<å Hõg∞+¨#¡
=∞`«∞ÎÖ’ JkèHÍ~°∞Å∞ `ÕÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞. Z<£.ÃÇÏKü.7‰õΩ
P#∞H˘x=Ù#fl Éèí∂q∞ J<庄HÍO`«"≥∞ÿáÈ~Ú<å Ѩ˜ìOK«∞HÀx ã≤÷u
<≥ÅH˘#_»O ÉÏ^è•Hõ~°O. D q=~åÅhfl ã¨=∞„QÆOQÍ „ѨHõ˜ã¨∂Î
„ѨKå~°O *Ëã≤ `Õk:03.01.2011# lÖÏ¡ HõÖˇHõì~ü Hõà◊√§
`≥iÑ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ UHõOQÍ lÖÏ¡ ˆHO„^•xH˜ áê^ŒÜ«∂„`«
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì~°∞. q*Ï˝Ñ¨#Ѩ„`«O JO^Œ*Ëâß~°∞. áÈ`«∞Å=∞_»∞QÆ∞
^Œo`«∞Å áÈ~å@O H˘#™êQÆ∞`«∞O_»QÍ<Õ iÜ«∞Öò Z¿ãìò =∂Ѷ≤Ü«∂
L^Œº=∞ ã¨OQÆ`«∞Å∞

25. 25 E<£, 2011
~åà◊√§áêuOk. K«^Œ∞#∞ KÕã≤Ok. ѨO@ á⁄ÖÏxfl áê¡@∞¡QÍ =∂ˆ~Ûã≤
^Œo`«∞Å#∞ <å<å JQÆKå@¡‰õΩ QÆ∞iKÕã≤ HÀ@∞¡ H˘Å¡Q˘@ì_®xH˜
ã≤^Œú"≥∞ÿOk. J~Ú<å áÈ~å@O PQÆÖË^Œ∞ H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ =ÙOk.
„ѨÉèí∞`«fiO x[OQÍ Ñ¨x*Ëã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ K«Å#O =ÙO>Ë "≥O@<Õ
<åÅ∞QÆ∞ ~åHÍÅ∞QÍ P„Hõq∞Oz# PO„^è• ^˘OQÆÅÃÑ· K«~°ºÅ∞
fã¨∞Hõ=K«∞Û.1. á¶È~°˚s ã¨O`«HÍÅ`À J„Hõ=∞ il¢¿ãì+¨<£
KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O K«@ì „Ñ¨HÍ~°O <Õ~°O. 1985 <嘈H K«xáÈ~Ú#
"åi ¿Ñ~°¡`À il¢¿ãì+¨#∞¡ ZÏ¡ ™ê^茺"≥∂ JkèHÍ~°∞Å∞ q=iOKåe?
2. ^Œo`«∞Å W<åO Éèí∂q∞ q~åã¨`ü HÍÖË^Œ∞. q~åã¨`ü H͉õΩO_®
H˘#∞QÀÅ∞, J=∞‡HÍÅ∞ K≥Å¡=Ù. 3. Hõ~°∞=Ù`À x`«ºã¨Ç¨Ï"åã¨O
KÕ¿ã ^Œo`«∞Å∞ =Å㨠áÈÜ«∂~°∞. "åi Ѩ~ÀHõ∆OÖ’ P„Hõ=∞}
[iyOk. K«xáÈ~Ú# "åà◊¡ ¿Ñ~°¡`À<Õ ã¨O`«HÍÅ∞ ã¨$+≤ìOz#
PO„^èÀà◊§‰õΩ |uH˜ =Å㨠áÈ~Ú<Àà◊§ ã¨O`«HÍÅ∞ á¶È~°˚s KÕÜ«∞_»O
ÃÑ^ŒÌ ѨxHÍ^Œ∞. J^ÕKÕâß~°∞. áêʼnõΩÅ∞ ã¨$+≤ìOz# Hõ~°∞=Ù âßѨO`À
We¡_çã≤ =Åã¨áÈ`Õ =∞àÁ¡KÕÛ=~°‰õΩ WÖÏ¡QÆ"≥∞ÿ#@∞¡,Éèí∂q∞Ö’
=Åã¨=zÛ# ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ áêQÍ"Õâß~°∞.4. "≥∞ǨÏ~ü W<åOÉèí∂q∞
=¸_»∞ `«~åÅ∞QÍ ^Œo`«∞Å J#∞Éèí=OÖ’ =ÙOk. Zã‘û, Zã‘ì K«@ì
„ѨHÍ~°O H˘#∞QÀÅ∞ K≥Å¡^Œ∞. J~Ú<å Jhfl J„Hõ=∂~åæÅÖ’
JkèHÍ~°∞Å JO_»^ŒO_»Å`À #_»∞ã¨∂Î<Õ =Ù<åfl~Ú. D <Õ~åÅ
„ѨHÍ~°O K«@ìѨ~°"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ‰õΩO_® ÃÑ· #∞O_ç H˜OkH˜
H˜Ok#∞O_ç ÃÑ·H˜ HÍy`åÅ∞ ZHõ¯_ÀKÀ@ ã¨O`«HÍÅ∞*Ëã≤ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞
Ãјìã¨∞Î<åfl~°∞. JkQÀ WkQÀ JO@∂ JO@~åx"åi Hõà◊¡Ö’ Pâ◊Å∞
xOѨÙ`«∂ Hõ#∞fl=¸ã≤ `≥i¿ãÖ’QÍ Pqi KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
„ѨÉèí∞`åfinè#OÖ’ Éèí∂q∞x ‰õÄ_® ™êfinè#O KÕã¨∞HÀÖËx ã≤÷uÖ’
JkèHÍ~°∞Å∞ H˘#™êQÆ∞`«∞<åfl~°∞.
04.01.2011# QÆ^•fiÅÖ’ ã¨^Œã¨∞û [iyOk. `≥ÅOQÍ}
JOâ◊OÃÑ· [iy# ã¨^Œã¨∞ûÖ’ ~åR HÍ~°º=~°æ ã¨Éèí∞ºÅ∞
l.JOѨܫ∞º`À áê@∞ ‰õΩÅ x~°∂‡Å<å áÈ~å@ ã¨q∞u ~åR
HÀâßkèHÍi _ç.K«O„^ŒâıY~ü =HõÎÅ∞QÍ Ç¨ [Ô~·<å~°∞. J#O`«~°O
Ѩ@ì}, =∞O_»Å âßYÅ x~å‡}O [iyOk. 06.01.2011#
lÖÏ¡ ˆHO„^ŒOÖ’ „jHõ$+¨‚Hõq∞© iáÈ~°∞ìÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∞#fl JdÅѨHõ∆
K«~°ÛʼnõΩ x~°ã¨#QÍ lÖÏ¡ ˆHO„^ŒOÖ’ x~°ã¨# ~åºb [iyOk.
K«~°ÛÅ∞ HÍ^Œ∞ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ aÅ∞¡ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ˜ì „Ñ¨`ÕºHõ `≥ÅOQÍ}
U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Å<Õ _ç=∂O_£`À x~°ã¨# ~åºb [iyOk.
[#=i 7, 2011# lÖÏ¡ˆHO„^ŒOÖ’ ~åRHÍ~°º=~°æ ã¨Éèí∞ºÅ∞
Ǩ hѶπ JǨχ^£ P=∞~°} x~åǨ ~°nHõ∆‰õΩ kQÍ~°∞. K«~°ÛÅ¿Ñ~°∞`À
HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕã¨∂Î `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ "å~Ú^•Å∞
"Õã¨∞Î#flO^Œ∞‰õΩ x~°ã¨#QÍ "≥O@<Õ aÅ∞¡ ÃÑÏìÅx _ç=∂O_£ KÕã¨∂Î
P=∞~°} x~åǨ ~°nHõ∆ ™êyOk.XHõ¯™êiQÍ L^Œº=∞O =∞Å∞ѨÙ
uiyOk. ~åR"åºÑ¨Î „ѨKå~°O [iyOk. =∞~°∞㨘 ~ÀA
08.01.2011# ™êÜ«∞O„`«O `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò K≥·~°‡<£ QÆ^ŒÌ~ü
~åR Láê^茺‰õ∆ΩÅ∞ ZO."Õ^Œ‰õΩ=∂~üÅ∞ P=∞~°} x~åǨ ~°nH∆Í
ta~åxfl ã¨O^Œi≈OKå~°∞. áÈ~åÏxH˜ „áê}ÏÅ∞ Ѷ¨}OQÍ Ãјì#
Ǩ hѶπJǨχ^£#∞ Ѩ~å=∞i≈OKå~°∞. nH∆Í ta~°O L^Œº=∞ ˆHO„^ŒOQÍ
=∂iOk. lÖÏ¡`À áê@∞ `≥ÅOQÍ} "åºÑ¨ÎOQÍ L^Œº=∞ *ÏfiÅÅ∞
"åºÑ≤OKÕ Ñ¨iã≤÷u U~°Ê_çOk. „jHõ$+¨‚Hõq∞© iáÈ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_®
"≥∞ÿ<åsìÅ =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ ^≥|ƒf¿ã q^èŒOQÍ
"åºMϺ<åÅ∞<åfl~Ú.`≥ÅOQÍ} =ºuˆ~Hõ=∞x =Úã≤¡O "≥∞ÿ<åsìÅÃÑ·
xO^ŒÅ∞ "≥∂Ñ≤Ok. D P„QÆǨ O`À "≥∞ÿ<åsìÅ∞ ‰õΩ`«‰õΩ`« L_çH˜
áÈ`«∞<åfl~°∞. „jHõ$+¨‚ Hõq∞©ÃÑ· Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ìH˘x Js˚Å∞ áȩѨ_ç
JѨÊ*ˇÑ≤Ê# "åà◊¡O`å P„QÆǨÏO`À TyáÈ`«∞<åfl~°∞. ÉèÏ~°`«O`À
„jHõ$+¨µ‚_»∞ QÀÑ≤HõÅ#∞, H“~°=ÙÅ#∞ "≥∂ã¨yOz#@∞¡QÍ<Õ J`«ºkèHõ
„Ѩ*Ï™êfi=∞º PHÍOHõ∆Å#∞ QÆ∞iÎOK«x „jHõ$+¨‚Hõq∞© iáÈ~°∞ì
`«Ñ¨ÙÊÅ`«_»HõÅ iáÈ~°∞ìxzÛOk. #=∞‡HõO`À Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤#
q^•º~°∞÷ʼnõΩ, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ "å^Œ∞ʼnõΩ #=∞‡Hõ„^ÀǨÏO *Ëã≤Ok.
„jHõ$+¨‚Hõq∞© É’QÆãπ Hõq∞© JO@∂ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò
„ѨHõ˜Oz „ѨKå~°O KÕã≤Ok "åã¨Î=OÖ’ `ÕeáÈ~ÚOk.
„jHõ$+¨‚Hõq∞©x ''QÀ ÉϺH±—— JO@∂ x#kOKåeû# <åÜ«∞‰õΩÅO`å
Z„~° u"åpÅ∞ Ѩiz ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ ~åã¨∞H˘x ѨÓã¨∞H˘x uiy
L^Œº=∂xfl x"ÕkHõÅ∞ JOkOKÕ Ñ¨xÖ’ áÈ©Å∞ ã¨$+≤ìOz
ã¨O=`«û~° HÍÅOQÍ ™êQÆnâß~°∞. D „Hõ=∞OÖ’ ǨÏhѶπ JǨχ^£
P=∞~°} x~åǨÏ~°nHõ∆‰õΩ kQÆ_»O`À J#∂ǨϺOQÍ L^Œº=∞O
L^èŒ$`« =∞ÜÕ∞ºã≤÷u <≥ÅH˘Ok. J^Õ [iy`Õ PѨ_»O Hõ+¨ìO.
JO@∞H˘<Õ *ÏfiÖÏQÆ∞flÅ∞ Hõ∆}Hõ∆}ÏxH˜ qã¨Îi™êÎ~Ú. xÅ∞=iOK«_»O
Hõ+¨ì=∞x ÉèÏqOz „áê^äŒq∞Hõ ^Œâ◊Ö’<Õ J_»∞¤HÀ"åÅ<Õ ã‘=∂O„^èŒ
^ÀÑ≤_ô áêÅHõ =~åæÅ∞ ‰õΩ„@*Ëâß~°∞. lÖÏ¡ ˆHO„^ŒOÖ’ u+¨ì"Õã≤#
ã‘=∂O„^èŒ "åºáê~°"Õ`«ÎÅ∞, ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, H˘Å¡Q˘˜ì
HÀ©â◊fi~°∞Öˇ·# "åà◊¡O`å XuÎ_çKÕã≤ ÃÑ·#∞O_ç P^ÕâßÅ∞ `≥Ñ≤ÊOz,
ǨÏhѶπ P=∞~°} x~åǨ ~°nHõ∆ ta~åxfl ÉèíQÆflOKÕâß~°∞. QÆ^ŒÌ~ü
ã¨O^Œi≈Oz ã¨OѶ‘∞ÉèÏ=O `≥eÑ≤ ~åR"åºÑ¨ÎOQÍ =∂ˆ~Û J=HÍâ◊O
U~°Ê_»_»O`À ǨÏhѶπJǨχ^£#∞ |Å=O`«OQÍ ~å„uѨÓ@ lÖÏ¡
ˆHO„^ŒOÖ’x Pã¨∞Ѩ„uH˜ `«~°eOKå~°∞. ÃãÖˇ·<£ ZH˜¯OKåÅx
„Ѩܫ∞uflOz<å x~åHõiOz áê~°¡"≥∞O@∞aÅ∞¡ÃÑ· ã¨Ê+¨ì`« =KÕÛ=~°‰õΩ
Pã¨∞Ѩ„uÖ’<Õ nHõ∆ H˘#™êyOKå~°∞. L^Œº=∞O x~åǨ ~°nHõ∆ ta~°O
#∞O_ç Pã¨∞Ѩ„u "ÕkHõQÍ =∂iOk. „Ѩ=ÚYŠѨ~å=∞~°≈Å∞,
„Ѩ`«ºHõ∆ PO^Àà◊#Å∞, ~å™êÎ~ÀHÀÅ∞, ~åºbÅ∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∂ΠǨÏhѶπ
nHõ∆‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flk. 9.2.2011# =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü
Z"≥∞‡Ö˺ Z<£.~å*Ëâ◊fi~üÔ~_ç¤, lÖÏ¡ HÍO„ÔQãπ J^茺‰õ∆ΩÅ∞ nHõ∆
q~°q∞OK«=∞x HÀi<å JOwHõiOK«ÖË^Œ∞. H˘#™êyOKå_»∞.
áê~°¡"≥∞O@∞ aÅ∞¡ÃÑ· ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# Ǩ g∞<Õ HÀ~å_»∞.
"≥∞ÿ<åsì =∞`«ÃÑ^ŒÌÅ∞, ‰õΩÅã¨OѶ¨∂Å∞, =$uÎã¨OѶ¨∂Å∞,
„Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Åhfl ^Œ"åMÏ<åÖ’ =∞HÍO"Õã≤<å~Ú. áÈ~å_ç

26. 26#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
™êkèOK«∞H˘O^•=∞x „áê}Ïxfl J_»∞¤Ãјì KÕ¿ã D áÈ~å@OÖ’
ã‘=∂O„^èŒ ^ÀÑ≤_ô áêʼnõΩÅ K≥=ÙÅ∞ "≥K«ÛQÍ=Ù. `≥ÅOQÍ}
<åÜ«∞‰õΩÅ ÉÏx㨠ã¨OÔHà◊√§ `≥OѨÙHÀ~°∞. „Ѩ*ÏáÈ~åÏxfl L^èŒ$`«O
KÕ¿ã ѨxÖ’ =∞# Ѩ˜=∞#∞ K«∂ÃÑÏìe. JO^Œ~°O Hõe¿ã áÈ~å@O
KÕ^•Ì=∞x #K«Û*ˇÑ≤Ê<å q#ÖË^Œ∞. „Ѩu~ÀA K«~°ÛÅ∞, x~°O`«~°O
x~åǨ ~°nHõ∆ KÕ¿ã ǨÏhѶπ P~ÀQƺã≤÷u ÃÑ·<Õ JO^Œi P"Õ^Œ#
PO^Àà◊#. x~åǨ ~°nHõ∆ 3=~ÀA KÕiOk. 09.01.2011#
`≥ÅOQÍ} Ü«Ú<≥·>ˇ_£ „Ѷ¨Oò <åÜ«∞‰õΩ~åÅ∞ q=∞Å
Ѩ~å=∞i≈OKå~°∞. 10.01.2011# `≥ÅOQÍ} ~å[H©Ü«∞ *ÏH±
K≥·~°‡<£ HÀ^ŒO_»~å"£∞ Ѩ~å=∞i≈OKå~°∞. nHõ∆q~°q∞OK«=∞<Õ
Ѩ~å=∞i≈Oz# "åà◊¡O`å #K«ÛK≥|∞`«∞<åfl~°∞. Ѩ@∞ì^ŒÅ g_»‰õΩO_®
ǨÏhѶπ nHõ∆ H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ =ÙOk. =∞^蕺ǨÏflO 12.30QÆO@Å
„áêO`«OÖ’ ™ê÷xHõ =∞O„u EѨe¡ Hõ$ëê‚~å=٠Ѩ~å=∞i≈Oz,
`≥ÅOQÍ} W=fiHõáÈ`Õ "Õ∞=∞O`å ~år<å=∂Å∞ KÕ™êÎ=∞x
„ѨHõ˜Oz, Ǩ g∞W=fi_»O`À ѨO_»¡~°ã¨O fã¨∞H˘x ǨÏhѶπ JǨχ^£
`«# P=∞~°} x~åǨ ~° nHõ∆#∞ q~°q∞OKå~°∞. "≥∞ÿ<åsìÅ∞,
=∞`«ÃÑ^ŒÌÅ∞, Ñ≤.ã≤.ã≤.HÍ~°º^Œi≈ WOuÜ«∂*ò W™êûH±, ™ê^Œ`ü
Jb™ê^Œ∞ÖÏ¡ `«k`«~°∞Å∞ P=∞~°} x~åǨ ~°nHõ∆‰õΩ ã¨OѶ‘∞ÉèÏ=O
`≥eáê~°∞.
`≥ÅOQÍ} _ç=∂O_£#∞ QÆ∞iÎOѨ *ËÜ«∞_®xH˜ 54 UO_»¡
HÍÅOÖ’ "ÕÖÏk „áê}ÏÅ∞ ^è•~°áÈã¨∂Î J=∞~°∞Å Ü«∂„`«
™êQÆ∞`«∞#flk. D HõÅ#∞ ™êHÍ~°O KÕã¨∞HÀ_®xH˜ P=∞~°}
x~åǨ ~°nHõ∆‰õΩ kˆQ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ^•Ñ¨ÙiOK«_»O „Ѩ*Ï™êfi=∞º
áêÅ#‰õΩ Ѩ˜ì# u~ÀQÆ=∞#QÆu. „jHõ$+¨‚Hõq∞© ˆ~Ñ≤# QÍÜ«∂xH˜
"≥∞ÿ<åsìÅ∞ `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡ ~°∞A=ÙÅ∞ K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åeû# ã≤÷u
U~°Ê_çOk. "≥∞ÿ<åsìÖ’¡x XHõi^ŒÌ~°∞ <åÜ«∞‰õΩÅ ™êfi~°÷ѨÓi`«
`≥ÅOQÍ} =ºuˆ~Hõ Jaè„áêÜ«∂xH˜ „jHõ$+¨‚ Hõq∞© „áê^è•#º`«
xzÛOk. JO`«=∂„`åxˆH "≥∞ÿ<åsìÅO`å `≥ÅOQÍ}
=ºuˆ~‰õΩÅO@∂ `«Ñ¨C_»∞ x"ÕkHõÖ’ á⁄O^Œ∞Ѩ~°Û_»O ‰õÄ_® ǨÏhѶπ
JǨχ^£ x~åǨ ~°nHõ∆‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿOk. D ta~åxfl áÈbã¨∞Å∞
|Å=O`«OQÍ `˘ÅyOKåÅx Eã≤# iÖËx~åǨ ~° nHõ∆Å ta~°OQÍ
=∂iOk. „Ѩ*Ï„QÆÇ¨Ï Ñ¨Ù<åkH˜ `≥~°ÖËÑ≤Ok. =∞m¡ iÖËx~åǨ ~°
nHõ∆ʼnõΩ kQÆ_»O`À T~°∂~° =∞e^Œâ◊ L^Œº=∂ʼnõΩ ѨÙ~°∞_»∞áÈ¿ã
ta~åÅ∞QÍ =∂iáÈ~Ú<å~Ú. D „¿Ñ~°} =Úã≤¡O [OQ∑QÍ
=∂iOk. 05.02.2011# lÖÏ¡Ö’x "≥∞ÿ<åsìÅ =∞Ǩ [OQ∑ ÉèÏs
|Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí [iyOk. lÖÏ¡Ö’x "≥∞ÿ<åsìÅO`å ÉèÏsQÍ
`«~°e=zÛ q[Ü«∞=O`«O *Ëã≤# D ã¨Éèí‰õΩ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò
Kè≥·~°‡<£ QÆ^ŒÌ~ü`À áê@∞ ~åR Láê^茺‰õ∆ΩÅ∞ ZO."Õ^Œ‰õΩ=∂~ü,
ã≤Ü«∂ã¨`ü Z_ç@~ü *ÏÇ‘Ï~ü PbMÏ<£, ~åRHÍ~°º^Œi≈ ã¨<å=ÙÖÏ¡,
L"≥∞<£ Ü«Ú<≥·>ˇ_£ „Ѷ¨Oò J^茺‰õ∆Ω~åÅ∞ ã≤~å*òMÏ<£ ‰õΩÅx~°∂‡Å<å
áÈ~å@ ã¨q∞u ~åR Pi÷Hõ HÍ~°º^Œi≈ _ç.K«O„^ŒâıY~ü, K≥·`«#º
=∞Ç≤ÏàÏã¨OѶ¨∞O ~åR HÍ~°º^Œi≈ [Ü«∞ `«k`«~°∞Å∞ Ǩ [Ô~·
=∂Ï¡_®~°∞. `≥ÅOQÍ}‰õΩ =ºuˆ~HõO HÍ^ŒO@∂ lÖÏ¡ #Å∞=¸ÅÅ
#∞O_ç Ǩ [Ô~·# "≥∞ÿ<åsìÅO`å K≥OѨ Kè≥Å∞¡=∞xÑ≤OKå~°∞. `≥ÅOQÍ}
¿Ñ~°∞`À F@¡ „ѨÜ≥∂[#O á⁄O^Œ_®xH˜ JѨʘHõѨÙÊ_»∞
`≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O QÀ_»^Œ∂H˜# =∂l ZOÑ≤ Z.Ñ≤.l`ÕO^Œ~üÔ~_ç¤
=Úã≤¡O[OQ∑#∞ qzÛù#O KÕÜ«∂Åx K«∂âß_»∞. "≥∞ÿ<åsìÅ#∞ Ǩ [~°∞
HÍhÜ«∞‰õΩO_® "≥∞ÿ<åsì <åÜ«∞‰õΩÅ`À<Õ J_»¤yOKåÅx „Ѩܫ∞`åflÅ∞
[iQÍ~Ú. ѨÙex Eã≤ #Hõ¯ "å`«Å∞ ÃÑ@∞ìH˘#fl@∞¡ =~°OQÆÖòÖ’
‰õÄ_® áÈ©ã¨Éèí [iyOk. J_»¤O‰õΩÅ∞ JkèQÆq∞Oz# =Úã≤¡O
"≥∞ÿ<åsìÅO`å ѨÙ@ìÖ’Oz ÉÏ~°∞Å∞ fi# p=∞Å^ŒO_»∞ÖÏQÍ
„áê~°OaèOz# „Ѩܫ∂} „Ѩ"åǨÏOQÍ [#ã¨O„^Œ"≥∞ÿ ǨϟÔ~uÎOk.
`≥ÅOQÍ} =ºuˆ~‰õΩÅO`å |Ü«∞@ HõxÑ≤OKÕ â◊„`«∞=ÙÖˇ·`Õ "åi
<≥^Œ∞~À¯=_®xH˜ q^è•<åÅ∞ PÖ’zOK«=K«∞Û. `«∞Åã‘=#OÖ’
QÆO*Ï~Ú "≥ÚHõ¯ÖÏ¡O˜ `≥ÅOQÍ} F@∞ÉϺOH±#∞ H˘Å¡Q˘>Ëì
JO`«~°æ`« â◊„`«∞=ÙÖË Jã¨Å∞ „Ѩ=∂^ŒHÍ~°∞Å∞. ѨÓ@HÀ áêsì=∂ˆ~
J_»¤QÀÅ∞ q^è•<åÅ∞ J=ÅOaèOKÕ ™êfi~°÷ѨÓi`« â◊‰õΩÎÅ∞ ^ÕxÔH·<å
`≥y™êÎÜ«∞x x*Ï~Úf Hõey# `≥ÅOQÍ} â◊‰õΩÎÅ∞ QÆ∞iÎOKåe.
13.02.2011# HõÅfi‰õΩiÎÖ’ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ `≥ÅOQÍ}
aÅ∞¡ÃÑÏìÅx, ÅOÉÏ_ô `«O_®Å#∞ „QÍ=∞ ѨOKå~ÚfÅ∞QÍ
„ѨHõ˜OKåÅ<Õ _ç=∂O_»¡`À |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí [iyOk. D
|Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí‰õΩ lÖÏ¡ Láê^茺‰õ∆ΩÅ∞ ^Õ"åÖÏÖò KÒǨÏ<£ J^茺Hõ∆`«
=Ç≤ÏOKå~°∞. `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò Kè≥·~°‡<£ QÆ^ŒÌ~ü =ÚYº JukèQÍ
Ǩ [Ô~· D ã¨ÉèíÖ’ Jxfl‰õΩÅã¨Oã¨÷Å∞, L^ÀºQÆ, Láê^蕺ܫ∞, HÍi‡Hõ
ã¨Oã¨÷Å∞, q^•ºi÷ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ áêÖÁæ<åfl~°∞. =∂Ï¡_ç#
„Ѩu<åÜ«∞‰õΩ_»∞ JO`«iOzáÈ`«∞#fl ‰õΩÅ L`«Ê`«∞ÎÅ∞, HÀÖ’Ê`«∞#fl
r=<å^è•~° ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ q=iã¨∂Î ™ê„=∂[º"å^Œ ã¨Oã¨$¯uÖ’
ÉèÏQÆ=∞x „ѨHõ˜Oz „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} _ç=∂O_£ KÕâß~°∞. ˆ~Ѩ˜
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ"≥∞ÿ# Ѩ^ŒÌuÖ’
=ÙO_®Åx PHÍOH˜∆OKå~°∞.Éèíq+¨º`ü L^ÕÌâßxfl
„ѨHõ˜OKå~°∞.Ñ¨Öˇ¡Ñ¨Öˇ¡ #∞O_ç „Ñ¨*τѨ"åǨÏO`À |Ç≤Ï~°OQÆ
ã¨ÉèÏã¨÷ÅO ѨÓiÎQÍ xO_çáÈ~ÚOk. „Ѩ^è•#~À_»∞¤ *Ï"≥∞ÿOk.
áêÅ=¸~°∞ ZuÎáÈ`«Å Ѩ^äŒHõO ^•fi~å =∂„`«"Õ∞ HõÅfi‰õΩiÎ
`åQÆ∞h~°∞, ™êQÆ∞h~°∞ JOkOKåÅx P Ѩ^äŒHÍxfl "≥O@<Õ KÕѨ˜ì
c_»∞Éèí∂=ÚʼnõΩ ™êQÆ∞h~°∞ JOkOz ѨO@Å∞ "≥ÚÅÔH`åÎeû#
Éèí∂=ÚÖ’¡ iÜ«∞Öò Z¿ãìò ~åà◊√§ "≥ÚÅÔH`«Î hÜ«∞‰õΩO_® K«~°ºÅ∞
fã¨∞HÀ"åÅx f~å‡xOzOk. ÅOÉÏ_ô `«O_®ÅxflO˜x
ѨOKå~ÚfÅ∞QÍ „ѨHõ˜Oz L`«Î~°∞fiezÛ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx
f~å‡}OKÕã≤Ok. áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „ѨHõ˜Oz aÅ∞¡ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì‰õΩO_®
áêsì<åÜ«∞‰õΩÅ∞ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞ P_Õ<å@HÍʼnõΩ ã¨fiã≤÷K≥Ñ≤Ê
aÅ∞¡Ãјì `≥ÅOQÍ} ~åR U~åÊ@∞ HÀã¨O Ѩx *ËÜ«∂Åx
f~å‡xOzOk. lÖÏ¡Ö’ 6"ÕÅ HÀ@¡ Y~°∞Û`À KÕѨ˜ì# HõÅfi‰õΩiÎ,

27. 27 E<£, 2011
cè=∂, <≥>ˇìOáê_»∞, HÀ~ÚÖò™êQÆ~ü ZuÎáÈ`«Å Ѩ^äŒHÍÅ#∞ "≥O@<Õ
ѨÓiÎKÕÜ«∂Åx f~å‡xOzOk. áêÅ=¸~°∞Ö’ ¿Ñ^ŒÅ WO˜Ö’
Ѩ٘ì# „Ѩua_»¤‰õΩ =Å㨠rq`åÅ∞ „Ѩ™êkã¨∞Î#fl áêʼnõΩÅ
q^è•<åÅ∞ =ºuˆ~H˜OzOk.
24.02.2011# JK«ÛO¿Ñ@Ö’ ‰õÄ_® ÉèÏs |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí
[iyOk. #Å¡=∞Å J_»q#O`å <åâ◊#O KÕÜ«∞_®xH˜ |Ǩïà◊*Ïu
^ÀÑ≤_ô ã¨Oã¨÷‰õΩ xˆH∆áêŠ㨈~fi¿Ñ~°∞`À =„*ÏÅ "Õ@‰õΩ „ѨÉèí∞`«fiO
J#∞=∞u WzÛOk. JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# #Å¡=∞Å J_»qÖ’ Jáê~°"≥∞ÿ#
Yx[ ã¨OѨ^Œ J@g L`«Ê`«∞ÎÅ∞ L<åfl~Ú. J~°∞^≥·# K≥OK«∞*Ïu
yi[#∞Å∞ 3"ÕÅ UO_»∞¡QÍ J_»qx #=Ú‡H˘x rqã¨∞Î<åfl~°∞.
KåÔ~_»∞ Éèí∂q∞ ^Œ∞#fl_®xH˜ K≥OK«∞ʼnõΩ J#∞=∞u ~åÖË^Œ∞. QÆ∞_çÃã
=ÙO_Õ ã¨÷ÖÏxH˜ ѨÏìÖË^Œ∞. HÍh =Ú‰õį"≥ÚǨÏO `≥eÜ«∞x U
ã¨O|O^èŒOÖËx _ôc~üû‰õΩ ѨÓiÎ J#∞=∞u ǨωõΩ¯Å∞ ã≤kúOz<å~Ú.
#Å¡=∞Å¡ QÆ~°ƒùO `˘Å∞K«∞H˘x JO_»~ü @<≥flÖò ^•fi~å „jâ‹·ÅO
Z_»=∞HÍÅ∞= ™⁄~°OQÆO ^•fi~å áÈ`«∞#flk. JѨÊ~üáê¡Oò‰õΩ
hà◊§O^Œ=Ù. áê~°¡"≥∞O@∞ aÅ∞¡#∞ x~°O`«~° _ç=∂O_£QÍ H˘#™êyã¨∂Î
ã¨Éèí [iyOk. JK«ÛO¿Ñ@ Ѩ@ì}=∞O`å xO_»∞‰õΩO_»ÖÏ
`˘xH˜ã¨ÖÏ_çOk. P ~ÀA `≥ÅOQÍ} [# *Ï`«~°QÍ =∂iOk.
Wã¨∞Hõ"Õ¿ãÎ ~åÅx [#O. ã¨ÉèÏã¨÷ÖÏxH˜ ~å=_»O, áÈ=_»O QÆQÆ#OQÍ
=∂iáÈ~ÚOk. HõÅfi‰õΩiÎ #∞O_ç JK«ÛO¿Ñ@ ã¨Éèí=~°‰õΩ „Ѩ*Ï
"≥Å∞¡= ÃÑiyáÈ~ÚOk. =∞~°∞㨘~À*Ë 25.02.2011# H˘_»OQÆÖò
`åÅ∞HÍ ÉÁO~åãπ¿Ñ@ =∞O_»ÅOÖ’x áÈÖËѨe¡Ö’ ZÅ¡=∞‡ *Ï`«~°
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí [iyOk. QÆ^ŒÌ~ü=™êÎ~°x PtOz#
[<åxH˜ x~åâ◊ Z^Œ∞Ô~·Ok. QÆ^ŒÌ~ü ÖËx Ö’@∞#∞ „Ѩ*ÏHõàÏ=∞O_»e
ѨÓiOzOk.
27.02.2011# =∞HõÎÖòÖ’ ÉèÏs |Ç≤Ï~°OQÆã¨Éèí [iyOk.
"ÕÖÏkQÍ „Ѩ[Å∞ Ǩ [Ô~·<å~°∞. "≥Ú^Œ˜™êi QÆ^ŒÌ~ü ~å=_»O`À
K«∞@∞ìѨHõ¯Å Ñ¨Öˇ¡„Ѩ[Å∞ `«O_ÀѨ `«O_®Å∞QÍ =∞^蕺Ǩ flO `«~°∞"å`«
#∞O_Õ ~å=_»O "≥Ú^ŒÅ∞Ãјì<å~°∞. D ã¨ÉèíÖ’ QÆ^ŒÌ~ü`À áê@∞
*ˇ·É’Ö’ `≥ÅOQÍ} z„`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ â◊OHõ~ü, _®IIã≤.HÍjO,
„á⁄IIl.ÅHõ∆ ‡}ü `«k`«~°∞Å∞ Ǩ [Ô~· =∂Ï¡_®~°∞. ã¨Éèí
=Úyã≤áÈ~ÚO^Œx „ѨHõ˜Oz# `«~°∞"å`«<Õ ã¨ÉèÏã¨÷ÅO #∞O_ç
„Ѩ[Å∞ HõkeáÈ`«∞<åfl~°∞. „Ѩ*ÏhHõO `«ÅÖ’ <åÅ∞HõÖÏQÆ Wq∞_ç
áÈ~Ú# `≥ÅOQÍ}, QÆ^ŒÌ~ü xѨC LѨCÖÏ `À_»=_»O`À |Ç≤Ï~°OQÆ
ã¨Éèí H˜@H˜@ÖÏ_çOk. Ѩ@ì}O, Ñ¨Öˇ¡, QÆb¡ QÆb¡Ö’ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’x
„Ѩ`ÕºHõ ~åR aÅ∞¡ã¨=∞㨺 =ÙO^Œx „Ѩ[Å∞ QÆ∞iÎOKå~°∞. áê~°¡"≥∞O@∞
ã¨Éèí∞ºÅ∞ JÃãOc¡Ö’x <åÜ«∞‰õΩÅO`å <å@HÍÅ∞ P_»∞`«∞<åfl~°x
„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. `≥ÅOQÍ} HÀã¨"Õ∞ U~°Ê_ç# áêsì#∞O_ç "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_ç`Õ
áêsìÅhfl `≥ÅOQÍ} JOâßxfl ZxflHõÅ x<å^•Å∞QÍ =∞Å∞K«∞
H˘O@∞<åfl~Ú. „Ѩ[ÅO^Œix =∞#∞+¨µÅ∞QÍ H͉õΩO_® `«=∞‰õΩ
F>Ë¡¿ã K≥@∞¡QÍ QÆ∞iÎOz JO`«=~°ˆH Ѩiq∞`«O*Ëã≤ S^ÕO_»¡ HÀ™êi
HÍã≤# ѨO_»¡#∞ `≥OѨىõΩáÈ~Ú#@∞¡ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ „Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl~°∞.
áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ aÅ∞¡ÃÑ_ç`Õ U~åÊ@ÜÕ∞º „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} g∞^Œ
^蕺ã¨ÃÑ@ì‰õΩO_® „Ѩu<åÜ«∞‰õΩ_»∞ „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞ <å@HõO
„Ѩ^Œi≈ã¨∞Î<åfl_»∞. áê~°¡"≥∞O@∞ aÅ∞¡ =~°ˆH „ѨHõ@# PyáÈ=_»O
=ÚO^Œ∂ "≥#∞HÍ ‰õΩ„@ÖË [iy<å~Ú. áêsìÅhflÃÑ·H˜ ã¨=∞i÷ã¨∞Î<åfl
`≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ „Ѩ"Õâ◊ ÃÑ@ìHõ áÈ=_»O "≥#∞Hõ ‰õΩ„@HÍHõ
=∞ˆ~=ÚOk? ™ê÷xHõ =#~°∞Å∞ `«~°eáÈ`«∞<åfl~Ú.
h~°∞,ÉÁQÆ∞æ,Yx*ÏÅ∞ ^ÀÑ≤_ô x~°O`« ~åÜ«∞OQÍ =∂iOk.
`≥ÅOQÍ}Ö’x =#~°∞Ö’¡ ã‘=∂O„^èŒ ^˘OQÆÅ QÍ^≥H˜O^Œ KÕ~°hHõ
_˘Å¡ `≥ÅOQÍ} `≥K«∞ÛH˘x UO ÖÏÉèí=∞O@∂ „Ѩâ◊flÅ∞
ÖË=<≥`«Î_»OÖ’ ã¨ÉèíÅ∞ K«Hõ¯QÍ LѨÜ≥∂QÆ Ñ¨_ç<å~Ú.
24.03.2011# QÆ^•fiÅÖ’ ÉèíQÆ`üã≤OQ∑ =~°÷Ou ã¨Éèí [iyOk.
D ã¨Éèí‰õΩ =ÚYº JukèQÍ _®IIã≤.HÍjO Ǩ [Ô~· „Ѩã¨OyOKå~°∞.
™êfi`«O„`Àº^Œº=∞ HÍÅOÖ’ ÉèíQÆ`üã≤OQ∑ `≥Å¡^˘~°Å „a©+π
™ê„=∂[º"å^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_ç# f~°∞Ö’<Õ `≥ÅOQÍ}
HÀã¨O `≥yOz áÈ~å_®Åx Ñ≤Å∞Ѩ٠xKåÛ~°∞. 28.03.2011#
áÈ`«∞Å=∞_»∞QÆ∞ ^Œo`«∞Å∞ 15 H˜.g∞ ^Œ∂~°OÖ’x lÖÏ¡ ˆHO„^•xH˜
~åºb x~°fiÇ≤ÏOK«QÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò <åÜ«∞Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOzOk. „Ѩ*ÏѶ≤~åº^Œ∞Ö’¡ ÉèÏQÆOQÍ lÖÏ¡ HõÖˇHõì~ü`À
L#fl`åkèHÍ~°∞ʼnõΩ XH˘¯Hõ~°∞QÍ =ºH˜ÎQÆ`« Ѷ≤~åº^Œ∞Å∞ JO^Œ*Ëã≤
P Éèí∂=ÚÅ∞ "åiˆH ^ŒˆH¯ÖÏ K«∂_®Åx JÉèíºi÷OKå~°∞.
04.04.2011 #∞O_ç 22.04.2011 =∞^茺HÍÅOÖ’ ™ê÷xHõ
ã¨=∞㨺Å∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ `≥ã¨∂Î áÈ~å@O KÕÜ«∂Åx Ñ≤Å∞ѨÙxã¨∂Î
„Ѩ*Ï K≥·`«#ºÜ«∂„`«Å∞ [iy#q. JK«ÛO¿Ñ@, QÆ^•fiÅ, JÅOѨÓ~ü,
=#ѨiÎ, =∞HõÎÖò xÜ≥∂[Hõ=~åæŠѨikèÖ’x =∞O_»Å ˆHO„^•Å`À
áê@∞ =∂~°∞=¸Å „QÍ=∂ÅÖ’ WO˜O˜H˜ Hõ~°Ñ¨„`åÅ∞ ѨOK«∞`«∂
„ѨKå~°O [iyOk. D „ѨKå~°OÖ’ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò „Ѩ[Å
=^ŒÌ‰õΩ =∞iO`«QÍ KÕ~°∞=~ÚOk. „Ѩ[Å PHÍOHõ∆Å∞ <≥~°"Õˆ~Û
„Ѩ`åº=∂flÜ«∞ "ÕkHõQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞.
14.5.2011# QÆ^ŒÌ~ü ''=∂Ô~¯ò @∞ =∂Ô~¯ò—— Ü«∂„`« ™êyOk.
`≥ÅOQÍ} ã¨=∞㨺Š#∞O_ç ™ê÷xHõ ã¨=∞㨺ŠáÈ~å@OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ
Ѩi+¨¯iOK«∞HÀ"åÅ<Õ Ô~·`åOQÍxfl HõkeOK«_»O HÀã¨O [_»Û~°¡,
=∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü =∂Ô~¯ò Ü«∂~°∞¤Å#∞ ã¨O^Œi≈OKå~°∞. =i Ô~·`«∞Å
y@∞ìÉÏ@∞ ^èŒ~°ÅÔH· =∂Ô~¯@¡Ö’ *ÏQÍ~°O KÕã¨∞Î#fl"åix =∞^ŒÌ`«∞
^èŒ~° HÀã¨O áÈ~å@O KÕÜ«∂Åx ã¨=∂Ü«∞`«ÎO *Ëâß~°∞. =∂Ô~¯ò
^ŒàÏsÅ∞, U*ˇO@∞¡, q∞Å¡~°∞¡ Hõeã≤ KÕã¨∞Î#fl qq^èŒ ^ÀÑ≤_ô ~°∂áêÅ#∞
q=iOKå~°∞. D „áÈ„QÍ"£∞ =iÔ~·`«∞Å ã¨=∞㨺ŠѨiëê¯~°O HÀã¨O
L^Œº=∂xH˜ „¿Ñ~°}QÍ xezOk. =∂Ô~¯ò Ü«∂~°∞¤Å Z^Œ∞@ „Ѩ`«ºHõ∆
PO^Àà◊#Å∞ x~°fiÇ≤ÏOKåÅx "≥Ú^Œ˜ ^èŒ~åfl#∞ 16.05.2011#
KÕѨÏì=Ú. ^èŒ~åfl J#O`«~°O QÆ^•fiÅ Ps¤F‰õΩ "≥∞"≥∂~åO_»O
ã¨=∞iÊOKå=Ú. T

28. 28#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ÉèÏëêK«~°Û–H˘xflJO`«s¡#"åã¨Î"åÅ∞
–Ö’ÔH ~å*òѨ=<£
(`≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨–`≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ "Õ~°∞"Õ~°<Õ K«~°Û QÆ`« Ѩ^ÕO_»∞¡QÍ [~°∞QÆ∞`ÀOk. ÉèÏ+¨ XHõ¯>Ë HÍh, =∂O_»eHõ
ÉèË^•Å∞ L<åflÜ«∞<Õ Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_® LOk. `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨, Ü«∂ã¨Å#∞ HÀ™êÎO„^èŒ áêʼnõΩÅ∞ z#flK«∂ѨÙ
K«∂âß~°∞. Ô~O_»∞#fl~° lÖÏ¡Å Ô~O_»∞#fl~° ‰õΩÖÏÅ "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· PkèѨ`«ºO K≥ÖÏ~ÚOKå~°<Õ
Jaè„áêÜ«∞O LOk. `≥ÅOQÍ} ÉèÏëê ™êÇ≤Ï`åºÅÃÑ· ~åÜ«∞Åã‘=∞ PkèѨ`«ºO ÖË^Œx H˘O^Œi "å^Œ#. `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Åk „Ѩ`ÕºHõ ÉèÏ+¨ HÍ^Œx =∞iH˘^Œi Jaè„áêÜ«∞O. D "å^Œ#Å „Hõ=∞OÖ’ áê~î°‰õΩÅ #∞Oz x~å‡}Ï`«‡Hõ
Jaè„áêÜ«∂Å#∞ PǨ fixã¨∂Î K«~°Û#∞ H˘#™êyã¨∞Î<åflO.)
(Z<£."Õ}∞QÀáêÖò "庙êxH˜ ã¨ÊO^Œ# )
`≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨‰õΩ ã¨O|OkèOz "Õ∞–2011 ã¨OzHõÖ’
Z<£."Õ}∞QÀáêÖò QÍi '`≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨–H˘xfl PÖ’K«#Å∞—
"åºã¨O K«∂âßHõ `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ÃÑ· =∞iO`« Ö’`≥·# K«~°Û
[~°QÆ=Åã≤ LO^ŒxÑ≤OzOk. "Õ}∞QÀáêÖòQÍi "åºã¨OÖ’x
H˘xfl JOâßÅÃÑ· „Ѩuã¨ÊOkOK« =Åã≤# J=ã¨~°=ÚO^Œx
Ñ≤OzOk. '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—Ö’ <å "åºã¨"≥∞ÿ# '`≥Å∞QÆ∞
ÉèÏ+¨– `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨— "≥Ú^ŒÅ∞H˘x D K«~°Û H˘#™êQÆ∞`«∂
=ã¨∞Î#flk.
"Õ}∞QÀáêÖòQÍi "åºã¨OÖ’x H˘xfl JOâßÅ#∞ WHõ¯_»
„Ѩ^è•#OQÍ „Ѩ™êÎqã¨∂Î K«~°ÛÖ’H˜ kQÆ∞`«∞<åfl#∞.
1. ã‘=∂O„^èŒ J<Õ Ñ¨^Œ|O^è•xfl ã‘=∞{PO„^èŒ(ã‘=∞
=∞iÜ«Ú PO„^èŒ) J<Õ J~°÷OÖ’<Õ "å_®e. JO`«‰õΩ q∞Oz
'ã‘=∂O„^茗 Ѩ^•xH˜ =∞~À J~°÷"Õ∞ ÖË^Œ∞. ÉèÏëê K«~°ÛÖ’ <å
"≥Ú^Œ˜ "åºã¨O('`≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨ `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨)Ö’ ‰õÄ_®
"≥Ú^Œ˜™êi "å_ç#ѨC_»∞ 'ã‘=∂O„^茗‰õΩ J~°÷O ã‘=∞{PO„^èŒ
Jx „ÉÏÔHòÅÖ’ W=fi_»O [iyOk. ~åÜ«∞Åã‘=∞, HÀ™êO„^èŒ
Jx „Ѩu™ês á⁄_»∞QÍæ ~åÜ«∞_»O HõO>Ë 'ã‘=∂O„^茗 J#_»O
ã¨OH˜∆ѨÎOQÍ LO@∞O^Œ#fl PÖ’K«#`À<Õ ã‘=∂O„^èŒ J<Õ
Ѩ^Œ|O^è•xfl LѨÜ≥∂yOK«_»O [iyOk. Hõ#∞Hõ WHõ
ã‘=∂O„^茉õΩ J~°÷O ˆH=ÅO Éè∫QÀoHõ"≥∞ÿ#^Õ J~Ú#ѨC_»∞ ^ÀÑ≤_ô
Ñ‘_»#Å q+¨Ü«∞OÖ’ "≥Ú^Œ@ ã‘=∞#∞ ~åÜ«∂ÖÏ? PO„^èŒ<å?
J<Õ K«ˆ~Û ÖË^Œ∞.
2. "Õ}∞QÀáêÖòQÍ~°∞ 'ã‘=∂O„^èŒ ÉèÏ+¨— J<Õ^Õn ÖË^Œ∞ Jx
`«# "åºã¨OÖ’ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. JO>Ë ã‘=∂O„^èŒ ÉèÏ+¨ ÖË^Œ∞
J#flѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ ‰õÄ_® LO_»^Œ∞ J<Õ Hõ^• J~°÷O!
J~Ú`Õ „Ѩã¨∞Î`« K«~°Û `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ J<Õ^Õ ÖË^Œ#fl `≥ÅHõѨe¡
~°qQÍi "å^Œ#‰õΩ „ѨuQÍ ™êQÆ∞`«∞#fl q+¨Ü«∞O WHõ¯_»
QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀ"åe. `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ ÖË^Œ#_»O `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨
Jã≤Î`åfixfl QÆ∞iÎOK«HõáÈ=_»"Õ∞ Jx `≥ÅHõѨe¡H˜ <å "åºã¨OÖ’
["åaKåÛ#∞ ‰õÄ_®.
XHõ ÉèÏ+¨(ÖË^• =∂O_»eHõO J<Õ J#∞‰õΩO^•O!) J~°"≥·
ã¨O=`«û~åÅ ã¨"≥∞ÿHõº`« =Å¡ `«#Ö’x "ÕÖÏk Ѩ^•Å∞, "åHͺÅ∞,
"åºHõ~°}O, x`«º =º=Ǩ ~° â‹·ex HÀÖ’Ê`«∂ =ã¨∞Î#flѨC_»∞ P
=∂O_»eHÍxH˜ ã¨O|O^èŒ"Õ∞ ÖËx =∞~À =∂O_»eHõO áêʼnõΩÅ
=∂O_»eHõ"≥∞ÿ, P áêʼnõΩŠѨÙ}º"Õ∞ Jx `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨‰õΩ
`å<Õ zǨÏflOQÍ LO@∂ PkèѨ`«ºO K≥ÖÏ~Úã¨∞ÎO>Ë P PkèѨ`«º
=∂O_»eHõO ^•fi~å Ñ‘_»#‰õΩ QÆ∞Ô~·# =∂O_»eHõO ã¨fi`«O„`«º
Jã≤Î`åfixfl HÀ~°∞‰õΩO@∞ #flѨC_»∞ Jk ÉèÏ+¨QÍ K≥ÖÏ=∞}˜
J=_»"Õ∞ ^•xH˜ q=ÚH˜Î J=Ù`«∞Ok. Jã¨Öˇ·# `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’H˜
ã‘=∂O„^èŒ =∂O_»eHõO K˘~°|_ç (WO^Œ∞Ö’ HÀ™êÎO„^茉õΩ K≥Ok#
ÉèÏ+¨–WOHÍ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊÅO>Ë Ô~O_»∞#fl~° lÖÏ¡Å ÉèÏ+¨
áê„`« Z‰õΩ¯=, ã‘=∞ ÉèÏ+¨ áê„`« `«‰õΩ¯"Õ J~Ú##∂) `≥ÅOQÍ}
=∂O_»eHÍxfl Ѩ~å~¸HõiOz #ѨC_»∞, "ÕÖÏk Ѩ^•Å#∞
HÀÖ’Ê~Ú, =∞ødHõ „Hõ=∞ ~°∂Ѩ`«#∞ HÀÖ’Ê~Ú, D „áêO`«OÖ’x
HÀÏ¡k =∞Ok `«=∞ ã‘fiÜ«∞ =∂O_»eHÍ<Õfl =∞izáÈ`«∞#fl
ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ =∂O_»eHõ Ѩiq∞ux JkèQÆq∞Oz ÉèÏ+¨QÍ
~°∂áêO`«~°O K≥O^Œ_»"Õ∞ `«# Jã≤Î`åfixfl HÍáê_»∞‰õΩ#fl@∞¡
J=Ù`«∞Ok. ã‘=∂O„^èŒ =∂O_»eHÍÅ∞ HõÅQÆeã≤ L#fl `≥Å∞QÆ∞
ÉèÏ+¨ #∞Oz q=ÚH˜Î K≥O^Œ_»O J=Ù`«∞Ok. WHõ¯_» `≥Å∞QÆ∞
ÉèÏ+¨#∞ xOkOK«_»O <å L^Õúâ◊O HÍ^Œ∞. Jxfl =∂O_»eHÍÅ
áê„`« ã¨=∂#OQÍ L#fl@¡~Ú`Õ `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨#∞
JOwHõiOK«=K«∞Û. HÍh „Ѩã¨∞Î`«O `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’ `≥ÅOQÍ}
=∂O_»eHõO áêÅ∞ `«‰õΩ¯= Hõ#∞Hõ P `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨#∞
QÆ∞iÎOK«_®xˆH `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O x~åHõiã¨∞Î#flk. WHõ ˆ~áÈ
K«~°Û

29. 29 E<£, 2011
=∂áÈ Éè∫QÀoHõ qÉèí[# [~°QÆ_»O `«^䌺O Hõ#∞Hõ WѨʘˆH
K≥·`«<åºxH˜ =zÛ# `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ `«=∞ =∂O_»eHÍxfl
ÉèÏ+¨QÍ<Õ „ѨHõ˜OK«∞ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. ÉèÏëê q=ÚH˜Î
QÍqOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ '`≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨— J#_»O
ã¨fi`«O„`« P`«‡Q“~°= „ѨHõ@# =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. JO`«‰õΩ q∞Oz#
q=ÚH˜Î „ѨHõ@#. ÉèÏ+¨‰õΩ x~°fiK«<åxfl ˆH=ÅO Ѩ^•Å‰õΩ,
"åHͺʼnõΩ, "åºHõ~°}ÏňH Ѩiq∞`«O KÕÜ«∞‰õΩO_® PkèѨ`«º
ÉèÏ+¨ #∞Oz q=ÚH˜Î K≥O^Õ „Hõ=∞OÖ’ =∞~˘Hõ ã¨fi`«O„`« ÉèÏ+¨QÍ
U~°Ê_»=K«∞Û#∞ Jx WѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨ x~°∂Ñ≤OzOk.
3. XHõ ÉèÏ+¨#∞ PkèѨ`«º ѨÓi`«"≥∞ÿ#^Œx, J}˜z
"ÕÜ«∞|_ç#^Œx K≥ѨÊ_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞ Jx "Õ}∞QÀáêÖòQÍ~°∞
JO@∞<åfl~°∞. HÍh ÉèÏ+¨‰õΩ ‰õÄ_® PkèѨ`«º ã¨fiÉèÏ=O
LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë =~°æã¨=∂[OÖ’ Un =~åæʼnõΩ
Jf`«OQÍ LO_»^Œ∞ Hõ#∞Hõ. <å "≥Ú^Œ˜ "åºã¨OÖ’ QÆ∂w"å
*Ë"£∞û L^•Ç¨Ï~°}#∞ K≥áêÊ#∞.(W^Õ L^•Ç¨Ï~°}#∞ QÆ`«OÖ’
'J~°∞}`å~°—Ö’ XHõ™êi(ã¨OzHõ ã¨OYº QÆ∞~°∞ÎÖË^Œ∞)
=~°=~°~å=ÙQÍ~°∞ ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOKå~°∞). WOw¡+π#∞ JkèHÍ~°
ÉèÏ+¨QÍ KÕÜ«∞_»O =Å¡ J<ÕHõ z#fl z#fl ÉèÏ+¨Å∞ =∞#∞QÆ_»Ö’H˜
~å=HõáÈ=_»O`À ^•xfl JkèHÍ~° ÉèÏ+¨QÍ ~°^Œ∞ÌKÕÜ«∞=∞x QÆ∂w
HÀ~å~°∞. "Õ}∞QÀáêÖò WzÛ# L^•Ç¨Ï~°}<Õ fã¨∞‰õΩO>Ë „a©+π
=~åæÅ∞ „ѨѨOK«"åºÑ¨ÎOQÍ WOw¡+π PkèѨ`åºxfl
„Ѩ"Õâ◊Ãјì#ѨC_»∞ ^•xÖÏÉèíO H˘O^Œ~°∞ „ѨÉèí∞ =sæÜ«ÚňH
K≥OkOk Hõ#∞Hõ ÉèÏëêkèѨ`«ºO ÃÑ^ŒÌQÍ ÖË^Œx PÜ«∞#
JO@∞<åfl~°∞. HÍh nxfl =∞~Àq^èŒOQÍ K«∂¿ãÎ WOw¡+π =Å¡
ÖÏÉèíѨ_»¤"åix ѨHõ¯#ɡ˜ì #+¨ìáÈ~Ú# "åix ÖˇH˜¯¿ãÎ ÖˇHõ¯‰õΩ
q∞Oz# ^ÕâßÅÖ’ HÀÏ¡k=∞Ok „Ѩ[Å∞ `«=∞ ÉèÏëê¿ãfiK«Ûù#∞
HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. Hõ#∞Hõ ÉèÏëêkèѨ`«ºO QÆ∞iOz PÖ’zOz#ѨC_»∞
ÖÏÉèíѨ_»¤ "åi HÀ}O #∞Oz H͉õΩO_® #+¨ìáÈ~Ú# "åi
HÀ}O #∞Oz PÖ’z¿ãÎ PkèѨ`«º „ѨÉèÏ=O KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
4. WHõ XHõ ÉèÏ+¨‰õΩ PkèѨ`«º ã¨fiÉèÏ=O LO^Œx, =∞~À
ÉèÏ+¨ J}˜z"ÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl^Œx JO@∞<åfl=∞O>Ë ^•x J~°÷O
ÉèÏ¿+ P ѨxKÕã¨∞Î#fl^Œx HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ÉèÏ+¨ XHõ J=¸~°Î
ÉèÏ=#(abstract). JO>Ë ã¨fi`«Ç¨ QÍ U Ѩh KÕÜ«∞ÖËx
ÉèÏ=# Jk. Hõ#∞Hõ ÉèÏ+¨ QÆ∞iOz =∂Ï¡_ç# „Ѩu™êi ^•x
"≥#Hõ L#fl áêÅHõ=~åæÅ QÆ∞iOz, ^ÀÑ≤_ô â◊‰õΩÎÅ QÆ∞iOz,
~å[H©Ü«∞, Pi÷Hõ, ™ê=∂lHõ ã≤÷uQÆ`«∞Å QÆ∞iOKÕ =∂Ï¡_ç#@∞¡.
P Ѩ#∞ʼnõΩ HÍ~°}O J"Õ J=Ù`åÜ«∞x J~°÷O. ~å[H©Ü«∂i÷Hõ
â◊‰õΩÎÅ∞ ÉèÏ+¨ÅÃÑ· `«=∞ „ѨÉèÏ"åÅ#∞ K«∂ѨÙ`«∞#flѨC_»∞ P
ÉèÏ+¨‰õΩ ‰õÄ_® J}˜z"Õ¿ã ã¨fiÉèÏ="≥∂, J}˜z"Õ`«‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º
ã¨fiÉèÏ="≥∂ U~°Ê_ç f~°∞`«∞Ok.
5. WHõ 'ã‘=∂O„^èŒÉèÏ+¨— =O˜ „ѨÜ≥∂QÍÅ∞ „Ѩ[Å =∞^茺
~å=eû# SHõº`«#∞ ^≥|ƒf™êÎ~Ú Jx "Õ}∞QÀáêÖò
JO@∞<åfl~°∞. ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊÅO>Ë `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ `«=∞
=∂O_»eHÍxfl, Ѩ^•Å#∞, LKåÛù~°}#∞ XHõ¯=∂@Ö’
K≥áêÊÅO>Ë ÉèÏëêѨ~°"≥∞ÿ# Jã≤Î`åfixfl D J~°"≥· Uà◊§Ö’
HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. Hõ#∞Hõ "åà◊§‰õΩ ã‘=∞ÉèÏ+¨ J~Ú<å XHõ>Ë,
HÀ™êÎO„^èŒ ÉèÏ+¨ J~Ú<å XHõ>Ë. P Ô~O_»∂ "åi ÉèÏ+¨#∞
^≥|ƒH˘˜ì# ÉèÏ+¨ÖË.(`«‰õΩ¯=, Z‰õΩ¯=Å∞ LO_»=K«∞Û QÍHõ HÍh
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ P Ô~O_»∂ Ô~O_Õ) Hõ#∞Hõ `«=∞‰õΩ Ѩ~å~Ú
Hõ#∞Hõ Jk Ѩ~å~Ú ã‘=∂O„^èŒ ÉèÏ¿+. ÖËx SHõº`« HÀã¨O `«=∞
ÉèÏëê Jã≤Î`åfixfl WOHõ#∂ Ѷ¨}OQÍ Ãјì ã‘=∂O„^èŒ
ÉèÏ+¨#∞(ã‘=∞ ÉèÏ+¨ =∞iÜ«Ú HÀ™êÎO„^èŒ ÉèÏ+¨) "≥∂¿ã ã≤÷uÖ’
WѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ ÖË~°∞. WÏÎ ~åÜ«∞@=∞O>Ë Ô~O_»∞
„áêO`åÅÖ’x ¿Ñ^Œ „Ѩ[Å SHõº`«‰õΩ „Ѩ=∂^Œ"Õ∞q∞ ÖË^Œ∞.
JO`« |ÅÇ‘Ï#OQÍ `≥Å∞QÆ∞ ¿Ñ^Œ „Ѩ[Å K≥·`«#ºO ÖË^Œ∞.
6. XˆH ÉèÏ+¨‰õΩ K≥Ok# "å~°~Ú<å, HÍHõáÈ~Ú<å Ñ‘_ç`«
„Ѩ[ÅO`å XHõ>Ë JO@∞<åfl~°∞ "Õ}∞QÀáêÖò. HÍh PkèѨ`«º
ÉèÏ+¨‰õΩ K≥Ok# ã¨=∂[OÖ’x Ñ‘_ç`«∞ʼnõΩ, J}z"ÕÜ«∞|_»¤
ÉèÏ+¨‰õΩ K≥Ok# ã¨=∂[OÖ’x Ñ‘_ç`«∞ʼnõΩ `Õ_® ã¨Ê+¨ìOQÍ<Õ
LO@∞Ok.(L#fl`« ‰õΩÅOÖ’x Ñ‘_ç`«∞ʼnõΩ, x=∞fl ‰õΩÅOÖ’x
Ñ‘_ç`«∞ʼnõΩ L#fl@∞¡QÍ) Hõ#∞Hõ =~°æã¨Ê$Ç¨Ï ÖˉõΩO_® U ã¨=∞㨺‰õΩ
âߢã‘ÎÜ«∞ Ѩiëê¯~°O ^˘~°HõHõáÈ~Ú##∂ P =~°æ ã¨Ê$ǨÏÖ’
‰õÄ_® „áêO`åÅ "ås `Õ_®Å∞ LO_»@O K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO.
JOu=∞OQÍ Ñ‘_ç`«∞ÅO`å SHõº"≥∞ÿ =~°æáÈ~åÏxH˜
ã≤^Œú=∞=_»"Õ∞ ã¨Ô~·# ѨO^ä• J~Ú#ѨʘH© ZѨʘHõѨC_»∞ D
`Õ_®Å#∞ ‰õÄ_® ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ=Åã≤#
J=ã¨~°=ÚO@∞Ok.
7. <å "åºã¨OÖ’ <Õ#∞ ZHõ¯_® ã‘=∂O„^èŒ „Ѩ[ÖË `≥ÅOQÍ}
ÉèÏëê "≥#∞HõÉÏ@∞ `«<åxH˜ HÍ~°}=∞x q=∞i≈OK«ÖË^Œ∞.
„Ѩ[Å#∞ q=∞i≈OK«‰õÄ_»^Œ∞ Jx "Õ}∞QÀáêÖò K≥ѨÊ_»O
™ê^è•~°}OQÍ KÕã≤# ã¨∂K«<Õ J~Ú LO@∞Ok.
Uk U"≥∞ÿ<å '`≥ÅOQÍ} ÉèÏ+¨—‰õΩ ã¨O|OkèOz '#_»∞ã¨∞Î#fl
`≥ÅOQÍ}— XHõ Ö’`≥·# K«~°Û‰õΩ J=HÍâ◊q∞=fi_»O `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ q*Ï˝#=O`«"≥∞ÿ# ѨÙ~ÀQÆ=∞<åxH˜ <åOk
ѨÅHõ_»"Õ∞#x =∂„`«O K≥ѨÊ=K«∞Û. T

30. 30#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
=∞Ǩϟáê^蕺ܫÚ_çH˜x["≥∞ÿ#x"åo–`≥ÅOQÍ}~å¢+¨ìU~åÊ>Ë
–N^èŒ~ü~å=Ù ^ÕâòáêO_Õ
W©=e HÍÅOÖ’ XHõ qâßÅ „Ѩ*Ï ã¨=¸Ç¨ xfl
„ѨÉèÏq`«O KÕã≤# =∞Ǩϟáê^蕺ܫÚ_»∞ Z=~°x "≥kH˜`Õ
„á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ~°∞ HõxÑ≤OK«~°∞. 1952
<å<£=Úb¯ QÀÉϺH± L^Œº=∞O "≥Ú^ŒÅ∞H˘x WѨʘ =~°Î=∂#
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O ^•HÍ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ™ê^èŒ<å Hõ$+≤`À
ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩ áÈ~Ú# ã¨∞n~°… rq`«O „á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ük. J~°"≥·
UO_»¡ D ã¨∞n~°… „Ѩ™ê÷#OÖ’ L^Œº=∞ =∂~åæxfl g_»ÖË^Œ∞.
L^Œº=∞O L"≥fi`«∞Î# Zyã≤#ѨC_»∞ L^Œº=∞ <åÜ«∞Hõ`åfixH˜
kâß xˆ~úâ◊O KÕã≤<å_»∞. L^Œº=∞O q„^ÀǨ xH˜ QÆ∞Ô~·#ѨC_»∞
uiy L^Œº=∞ ѨÙ#~üx~å‡}ÏxH˜ ÉèÏ= „ѨKå~°OÖ’ `«# Hõ$+≤x
H˘#™êyOz<å_»∞. L^Œº=∂xH˜ q~å=∞"Õ∞ `«Ñ¨Ê q~°=∞}
LO_»^Œx #q∞‡#"å_»∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# =¸_»∞`«~åÅ
L^Œº=∞HÍ~°∞ʼnõΩ PѨÙÎ_»∞, ã¨∂ÊùiÎ „Ѩ^è•`« J`«#∞ `≥ÅOQÍ}
=∞Ǩϟáê^蕺ܫÚ_»∞.
„á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü D ã¨∞n~°… „Ѩ™ê÷#OÖ’ KÕã≤# L^Œº=∞
Hõ$+≤x D z#fl ã¨O㨇~°} "åºã¨OÖ’ JOK«<å Hõ@ìÖË=Ú.
"ÕÖÏk ã¨ÉèíÖ’, ã¨^Œã¨∞ûÖ’¡, z<åfl ÃÑ^ŒÌ ã¨=∂"ÕâßÖ’¡ PÜ«∞#
KÕã≤# „Ѩã¨OQÍÅ∞ J=¸Åº"≥∞ÿ#q. XHõ^•x `«~åfi`« XHõ˜
ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡ q+¨Ü«∞ q=~°} K≥Ü«∞º_»OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ™ê˜
=∞Ô~=~°∂ ÖË~°∞. „Ѩã¨OQÍÅ ^•fi~å PÜ«∞# KÕã≤# `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞ ÉèÏ= „ѨKå~°O `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl ã¨r=OQÍ
LOK«_»OÖ’ H©ÅHõáê„`« áÈ+≤OzOk. W©=e HÍÅOÖ’ PÜ«∞#
„Ѩã¨OQÍÖ’¡ „Ѩ^è•#OQÍ K≥Ñ≤ÊOk Uq∞@O>Ë... `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂xH˜ HÍ=eûOk =¸_»∞ „Ѩ„H˜Ü«∞Å∞. XHõ˜ ÉèÏ=
„ѨKå~°O. Ô~O_»∞ L^Œº=∞O. =¸_»∞ ~å[H©Ü«∞ „Ѩ„H˜Ü«∞. D
=¸_çO˜Ö’ "≥Ú^Œ˜ Ô~O_çO˜Ö’ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞,
=∞^茺`«~°QÆu "Õ∞^è•q=~°æO qâı+¨"≥∞ÿ# Hõ$+≤KÕã≤<å~°∞. `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞ ÉèÏ= „ѨKå~°OÖ’ ~°K«~Ú`«Å∞, Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞,
„á⁄ÃѶã¨~°∞¡, Láê^蕺ܫÚÅ∞, L^ÀºQÆ=~åæÅ∞ qâı+¨"≥∞ÿ# Hõ$+≤x
H˘#™êyOz L^Œº=∂xH˜ „Ѩ*ÏѨÙ<åkx U~°Ê~åÛ~°∞. D
ѨÙ<åk g∞^Œ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞ x~å‡}O H˘#™êyOk.
1952Ö’ <å<£=Úb¯ QÀÉϺH± L^Œº=∞O, 1956Ö’ qb<åxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ L^Œº=∞O, 1969Ö’ „Ѩ`ÕºHõ ~å¢+¨ì L^Œº=∞O,
1971Ö’ ZxflHõÅ áÈ~å@O, 1996 #∞Oz WѨC_»∞
™êQÆ∞`«∞#fl „Ѩ*Ï áÈ~åÏÅ∞. W=hfl „Ѩ[Å∞ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO
HÀã¨O q~å=∞"≥∞~°∞QÆHõ KÕã¨∞Î#fl"Õ. J~Ú`Õ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O
H©ÅHõ"≥∞ÿ# ~å[H©Ü«∞ „Ѩ„H˜Ü«∞ qѶ¨Å=∞=Ù`«∂<Õ LOk.
`≥ÅOQÍ} ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ ^ŒàÏs ã¨fiÉèÏ=O =Å¡
Ѩ^Œ=ÙʼnõΩ, =ºH˜ÎQÆ`« „ѨÜ≥∂[<åʼnõΩ |e J~Ú ~å[H©Ü«∞
„Ѩ„H˜Ü«∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ@O ÖË^Œx [Ü«∞â◊OHõ~üQÍ~°∞ "Õ^Œ#
Ѩ_Õ"å~°∞. PO„^茄Ѩ^Õâò ~å¢+¨ìOÖ’ g∞~°∞ Ô~O_À „âı}˜
<åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ LO_®Å#∞‰õΩO>Ë =∂‰õΩ JÉèíºO`«~°O ÖË^Œ∞.
"Õ∞O „Ѩ[ÅO Ô~O_À „âı}˜ áœ~°∞Å∞QÍ LO_»^ŒÅ∞ÛHÀÖË^Œx
"åix Z^ÕÌ"å KÕ¿ã"å~°∞. J~Ú`Õ "åik Y_»æ=∞$QÆO K«~°‡O
HÍ=_»O KÕ`« ~å[H©Ü«∞ „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ "ÕQÆ=O`«O KÕÜ«∞@OÖ’
qѶ¨Å=∞=Ù`«∂<Õ L<åfl~°∞. HÍO„ÔQãπ áêsì „Ñ¨*τѨux^èŒ∞Å∞
P=∞~°} nHõ∆ KÕã≤ „áê}`åºQÆO KÕ™êÎ~°@ HÍx Ѩ^Œ=ÙʼnõΩ
~år<å=∂ K≥Ü«∞º~°@. [Ü«∞â◊OHõ~üQÍi „Ѩã¨OQÍÖ’¡ W@∞=O˜
=∞Ô~<Àfl JOâßÅ#∞ qâı¡+≤OKÕ"å~°∞. D "åºã¨ ~°K«~Ú`« q#fl
[Ü«∞â◊OHõ~üQÍi „Ѩã¨OQÍÖ’¡ =∞}˜Ñ¨Ó㨠=O˜k JOÉË^Œ¯~ü
™ê‡~°Hõ „Ѩã¨OQÆO. _®IIa.P~ü.JOÉË^Œ¯~ü "≥∞"≥∂iÜ«∞Öò „@ãπì
"å~°∞ „Ѩf U@ _çÃãO|~°∞ 6# JOÉË^Œ¯~ü =~°úOu ~ÀA#
U~åÊ@∞KÕ¿ã JOÉË^Œ¯~ü ™ê‡~°Hõ „Ѩã¨OQÆO 2004 ã¨O=`«û~°OÖ’
'~å„ëêìŠѨÙ#~ü =º=ã‘÷Hõ~°} z#fl ~å„ëêìÅ∞ JOÉË^Œ¯~ü
PÖ’K«#Å∞— J#fl JOâ◊OÃÑ· „á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~üQÍ~°∞ „Ѩã¨OQÆO
KÕâß~°∞. Ô~O_»∞ QÆO@Åáê@∞ ™êy# PÜ«∞# „Ѩã¨OQÆO
JO^Œih PHõ@∞ì‰õΩ#flk. JOÉË^Œ¯~ü PÖ’K«#efl qÑ≤ÊK≥Ñ≤Ê#
PÜ«∞# qâı¡+¨}Ï ™ê=∞~åúºxH˜ D LѨ<åºã¨O =∞K«∞Û`«∞#Hõ.
PÜ«∞# LѨ<庙êxH˜ WzÛ# =ÚyOѨ٠JO^Œsfl =ÚQÆ∞úÅ#∞
KÕã≤Ok. W"åfià◊ <≥„Ǩ˙ |uH˜ LO>Ë... <Õ#∞ P<å_Õ K≥áêÊ#∞.
Hõeã≤ LO>Ë á⁄O`«# ÖËHõáÈ`Õ ZѨC_≥·<å q_çáÈ=K«∞Û#x...
WѨC_»∂ `≥ÅOQÍ} q_çáÈ"åÅ<Õ K≥|∞`å#∞.... JOÏ_»∞.
Ѷ¨[ÖòJb |uH˜ LO>Ë... <Õ#∞ P<å_Õ `≥ÅOQÍ} „Ѩ`ÕºHõ
~å¢+¨ìOQÍ LO_®Åx fiÊKåÛ#∞. WѨC_»∂ P =∂>Ë K≥|∞`å#∞
JOÏ_»∞. JOÉË^Œ¯~ü |uH˜ LO>Ë ^ÀÑ≤_ôH˜, J}˜z"Õ`«‰õΩ
q=Hõ∆‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl `≥ÅOQÍ}#∞ K«∂ã≤ `å<Õ L^Œº=∂xH˜
<åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ"å_»∞.. Jx K≥|∞`«∂ `«# „Ѩã¨OQÍxfl
=ÚyOKå~°∞. „ÃÑãπHõ¡Éò K«Ñ¨Ê@¡`À =∂~°∞"≥∂yOk.(D
„Ѩã¨OQÍxfl ~åã≤ÃÑ>Ëì ÉèÏQƺO ^ŒH˜¯#O^Œ∞‰õΩ <å‰õΩ QÆ~°fiOQÍ
LOk.) „á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü „Ѩã¨OQÍÖ’¡ KåÖÏ ™ê~°∞¡ „Ѩ™êÎ=#‰õΩ
=zÛ# JOâ◊O ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ ÉèÏ+¨ q+¨Ü«∞OÖ’ `≥ÅOQÍ}
"åix J==∂#Ѩ~°Û_»O `≥ÅOQÍ} `≥Å∞QÆ∞ `å~°HͺO„^èŒ=∞x
Z^ÕÌ"å KÕÜ«∞_®xfl „Ѩ™êÎqã¨∂Î... x*ÏxH˜ ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞
=∂Ï¡_Õ `≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ =O^ŒÖÏk L~°∂Ì, áêsû, WOw¡+¨µ ÖÏO˜
J„QÆ^Õâ◊º Ѩ^•Å∞<åflÜ«∞x ™È^•Ç¨Ï~°}OQÍ q=iOKÕ"å~°∞.
Hõ~°∞}N [O^蕺ŠáêѨܫ∞º âߢã≤ÎQÍi`À D q+¨Ü«∞OÖ’
QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞‰õΩO^•O

31. 31 E<£, 2011
`«#‰õΩ#fl J#∞Éèí"åxfl ѨOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. NN Hõq`«Ö’x L~°∂Ì,
áês≈ Ѩ^•Å#∞ ZuÎK«∂¿Ñ"å~°∞. `≥Å∞QÆ∞ Ѩ„uHõÅ∞ "å_Õ J<ÕHõ
L~°∂Ì, áês≈ Ѩ^•Å∞ L@OH˜ã¨∂Î W=hfl "å~°∞ `≥Å∞QÆ∞
Ѩ^•ÖË##∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍh L~°∂Ì, áês≈ Ѩ^•Åx "åiH˜
`≥eÜ«∞^Œ∞. "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œx
PÜ«∞# J<Õ"å~°∞. ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ "å_Õ L~°∂Ì, áêsû Ѩ^•Å
"å_»HõOÃÑ· PÜ«∞# XHõ ѨÙã¨ÎHõO ~åÜ«∂Åx J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
nxH˜ ã¨O|OkèOz <À@∞û ‰õÄ_® `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl#x
‰õÄ_® <å`À J<åfl~°∞. J~Ú`Õ L^Œº=∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å =Å¡ P
Ѩx KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# LѨ<庙êÅ∞ qx
P JOâ◊OÃÑ· J<ÕHõ=∞Ok "庙êÅ∞ =∂„`«O ~å™ê~°∞.
WHõ L^Œº=∞ ÉèÏ="åºÑ≤ÎH˜ "åºã¨ ~°K«#Å, ѨÙã¨ÎHõ ~°K«##∞
PÜ«∞# XHõ =ÚYº"≥∞ÿ# =∂^茺=∞OQÍ ZOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. z<åfl
ÃÑ^•Ì J<Õ `Õ_® ÖˉõΩO_® J_çy# "åiH˜ "åºã¨O ~åã≤KåÛ~°∞.
`≥Å∞QÆ∞Ö’, WOw¡+¨µÖ’ PÜ«∞# ÖˇHõ¯ÖË#xfl "庙êÅ∞ ~å™ê~°∞.
WO@~°∂fiºÅ∞ WKåÛ~°∞. ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ ~å™ê~°∞. PÜ«∞# ~åã≤#
'`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO–XHõ _ç=∂O_£— WѨʘH© _ç=∂O_£ L#fl
ѨÙã¨ÎHõ"Õ∞. 1969 L^Œº=∞O ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ `≥ÅOQÍ}
Ü«¸x=i≈© ©K«~üû Hõ<≥fi#¬<£ U~åÊ@∞KÕã≤ P ã¨^Œã¨∞ûÖ’
„á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü PÜ«∞# PѨÎq∞„`«∞Å∞ `À@ P#O^Œ~å=ÙQÍ~°∞
„á⁄IIN^èŒ~ü™êfiq∞ ѨÙã¨ÎHÍxfl „ѨK«∞iOKå~°∞. „Ѩ[ʼnõΩ `«=∞
HõëêìÅ∞ `≥Å∞û P HõëêìÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ#fl"À "å˜ =¸Å HÍ~°}ÏÅ∞
"åiH˜ `≥eÜ«∞=Ù. "Õ∞^è•=ÙÅ∞QÍ =∞#O K≥Ü«∞º=eûOk „Ѩ[ʼnõΩ
HõëêìÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ#fl"À K≥ѨÊ@O. HÍ~°}ÏÅ∞ `≥e¿ãÎ HõëêìÅ∞
fˆ~ =∂~åæxfl „Ѩ[ÖË "≥^Œ∞‰õΩ¯OÏ~°x [Ü«∞â◊OHõ~ü J<Õ"å~°∞.
`≥ÅOQÍ} Ç≤Ïã¨ìs ™⁄Ãã·© `«~°Ñ¨Ù# '1969 L^Œº=∞ Kåi„`«Hõ
Ѩ„`åÅ∞— J#fl ѨÙã¨ÎHõO HÀã¨O „á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü#∞ <Õ#∞
ã¨Oy⋘ì Nx"åãπ Hõeã≤ѨC_»∞ J=¸Åº"≥∞ÿ# Ѩ„`åÅ#∞
JOkOK«@O`À áê@∞ J<ÕHõ ™ÈÔ~ûãπx =∂‰õΩ Z~°∞HõѨ~åÛ~°∞.
PÜ«∞# =∂HõOkOz# Ѩ„`åÅÖ’ '*ˇ· `≥ÅOQÍ}— Ѩ„uHõ
ã¨OzHõÅ∞ L<åfl~Ú. Ѩ„uHõ ã¨Oáê^Œ‰õΩ_çQÍ PÜ«∞# ¿Ñ~°∞
ÖËHõáÈ~Ú#ѨʘH© PÜ«∞# „Ѩ`«ºHõ∆ Ѩ~°º"ÕHõ∆}Ö’<Õ P Ѩ„uHõ
Ô~O_ÕO_»¡áê@∞ #_çzOk. ^ŒàÏs ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ f„=
ã¨fi~°O`À ZO_»QƘìOk P Ѩ„uHõ. P ã¨fi~°O [Ü«∞â◊OHõ~ü^Õ.
P ã¨fi~°O z=i ^•HÍ L#flk. x"ÕkHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«_»OÖ’
PÜ«∞# Hõ$+≤ Jx`«~° ™ê^茺"≥∞ÿ#k. `å*Ï L^•Ç¨Ï~°} NHõ$+¨‚
Hõq∞©H˜ ˜P~üZãπ ã¨=∞iÊOz# <åÅ∞æ ã¨OѨÙÏÅ x"ÕkHõ
~°∂ѨHõÅÊ# [Ü«∞â◊OHõ~üQÍi <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’<Õ [iyOk. Hõ$+¨‚
Hõq∞©H˜ q=iOK«_»OÖ’ ÔHã≤P~üH˜ `À_®Ê@∞xKåÛ~°∞.
WHõáÈ`Õ 1996 #∞Oz #_»∞ã¨∞Î#fl =~°Î=∂# `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂xH˜ TÑ≤iáÈã≤Ok [Ü«∞â◊OHõˆ~. `˘e<åà◊§Ö’ Ѩ٘ì#
L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷ÅxflO˜`À [Ü«∞â◊OHõ~üQÍi¯ „Ѩ`«ºHõ∆ ã¨O|O^èŒO
L#flk. ÖË^• PÜ«∞# „áÈ`åûǨÏO L#flk. "åi HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
PÜ«∞# qiqQÍ áêÖÁæ<åfl_»∞. `≥ÅOQÍ} [#ã¨Éèí, `≥ÅOQÍ}
=∞Ǩ ã¨Éèí, `≥ÅOQÍ} SHõº"ÕkHõ, ÃãO@~ü Ѷ¨~ü `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞ „ѨKå~°OÖ’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ<å~°∞. 2001Ö’ `≥~å㨠U~åÊ@∞Ö’
H©ÅHõáê„`« áÈ+≤Oz z=i^•HÍ `≥~åã¨`À `«# J#∞|O^è•xfl
H˘#™êyOKå_»∞. `≥ÅOQÍ} q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ‰õΩ `˘e
J^茺‰õ∆Ω_»∞QÍ "ÕkHõ x~å‡}ÏxH˜ qâı+¨ Hõ$+≤ KÕã≤<å_»∞. "ÕkHõ
"≥#flO>Ë xeKå_»∞. `≥ÅOQÍ} ~°K«~Ú`«Å "ÕkHõ, `≥ÅOQÍ}
L^ÀºQÆ∞Å ã¨OѶ¨∞O HÍ~åºHõÖÏáêʼnõΩ ZšѨC_»∂ "≥#∞fl^Œ#∞flQÍ
xÅ|_®¤_»∞. ZO`« ^Œ∂~°„áêO`åÅÔH·<å „Ñ¨Ü«∂ã¨Ñ¨_»Hõ =zÛ
„Ѩã¨OQÍÅ∞ KÕâß_»∞. PkÖÏÉÏ^£ lÖÏ¡ =∂~°∞=¸Å
„áêO`åÖˇ·# É’^è£, *ˇ·#^£ ÖÏO˜ „QÍ=∂ʼnõΩ qKÕÛã≤
„Ѩã¨OyOKå~°∞. 2001 #∞Oz WѨʘ^•HÍ U~åÊ>ˇÿ#
=O^ŒÖÏk `≥ÅOQÍ} L^ÀºQÆ, Láê^蕺ܫ∞, HÍi‡Hõ, q^•ºi÷
„Ѩ*Ï ã¨OѶ¨∂ÅxflO˜`À PÜ«∞#‰õΩ „Ѩ`«ºHõ∆ ã¨O|O^èŒO LOk.
JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# ZO^ŒiHÀ PѨÙÎ_≥·<å_»∞. `≥ÅOQÍ}‰õΩ ã≤^•úO`«
Hõ~°ÎQÍ [#O QÆ∞O_≥Ö’ xezáÈÜ«∂_»∞.
„á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü 76 UO_»¡ rq`«OÖ’ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O
XHõ „Ѩ^è•# áê~°≈fi"≥∞ÿ`Õ Láê^蕺ܫÚ_çQÍ, q^•º"Õ`«ÎQÍ PÜ«∞#
Hõ$+≤ =∞~À áê~°≈fiO. PkÖÏÉÏ^£ _ç„w HÍÖËrÖ’ ÖˇHõì~°~üQÍ
Láê^蕺ܫ∞ rq`«O „áê~°OaèOz# „á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü =~°OQÆÖò
ã≤ÔHZO HÍÖËr „Ñ≤xûáêÖòQÍ, HÍHõfÜ«∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O
il„™êì~üQÍ, ã‘ÃѶÖò il¢™êì~üQÍ, HÍHõfÜ«∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O
"≥·ãπKèå<£ûÅ~üQÍ, qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å JHõ_»q∞H± H“xûÖò
ã¨Éèí∞º_çQÍ, L#fl`« q^•º=∞O_»e ã¨Éèí∞º_çQÍ PÜ«∞#
x~°fiÇ≤ÏOz# áê„`« q㨇iOK«ÖËxk.
XHõ =∞Ǩ =$Hõ∆O ‰õÄeáÈ`Õ ZO`« "≥eu U~°Ê_»∞`«∞O^À
W"åfià◊ „á⁄II[Ü«∞â◊OHõ~ü =∞~°}O `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜
J@∞=O˜^Õ. [Ü«∞â◊OHõ~ü =∞~°}O x["≥∞ÿ# J~°÷OÖ’
ѨÓiOK«ÖËx Ö’@∞. Jx`«~° ™ê^茺"≥∞ÿ# "≥·q^茺Éèíi`«"≥∞ÿ#
L^Œº=∞ Hõ$+≤ WOHÍ Jã¨OѨÓ~°‚OQÍ q∞yeáÈ=_»"Õ∞ XHõ
qëê^ŒO. `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì U~åÊ@∞#∞ K«∂¿ã K«xáÈ"åÅ#fl
PÜ«∞# HÀiHõ <≥~°"Õ~°‰õΩO_®<Õ PÜ«∞# "≥o§áÈ=@O =∞#O^Œi,
=ÚYºOQÍ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ "≥·Ñ¶¨Åº"Õ∞. PÜ«∞# áêsú=
â◊s~åxH˜ #=∞㨯iOz ѨÓÅQÆ∞KåÛÅ#∞ JiÊOKÕ D ~å[H©Ü«∞
^ŒàÏ~°∞Å∞ QÆ∞iÎOK«=eûOk Uq∞@O>Ë... [Ü«∞â◊OHõ~üQÍi
rq`åâ◊Ü«∞"≥∞ÿ# `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl ™êkèOK«_®xH˜ Ѩ˜+¨ì"≥∞ÿ#
~å[H©Ü«∞ =ӺǨ xfl SHõºOQÍ ~°zOK«∞HÀ=eû L#flk. J^Õ
"å~°∞ PÜ«∞#‰õΩ JiÊOKÕ x["≥∞ÿ# x"åo.
T

32. 32#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
™ê~üÜ«∂kÖ’....
–Ö’ÔH ~å*òѨ=<£
Hõ<åfla~å<£, ÉÏÅQÀáêÖò, â◊OHõ~°<£, |∞„~å~å=ÚÅ∞,
P~ü.Zãπ.~å=Ù, [Ü«∞â◊OHõ~ü... Ju`«‰õΩ¯= =º=kèÖ’ HÍÅO
KåÖÏ=∞Ok "Õ∞^è•=ÙÅ<Õ Hõ|oOz"Õã≤Ok. qÅ∞=ʼnõΩ,
P^Œ~å≈ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç rq`«=∞O`å áÈ~å@O ™êyOz# "åi
=∞$u =ÚYºOQÍ L^Œº=∂ÅÔH·`Õ f~°xÖ’@∞. ™ê=∂lHõ
ã¨=∞㨺ÅÃÑ·# qq^èŒ Ãã·^•úOuHõ ^Œ$HõÊ^ä•Å „áêuѨkHõ# áÈ~°∞
[iÑ≤# P "Õˆ~fi~°∞ =ºH˜Î`åfiÅ „ѨÉèÏ=O f„=™ê÷~ÚÖ’
ã¨=∂[OÃÑ· Ѩ_Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "åi =∞$u PÜ«∂ ã¨=∂*ÏʼnõΩ
f~°x #+¨ìO Hõeyã¨∞ÎOk. WHõ L^Œº=∂Å ^•fi~å<Õ „Ѩ[Å
Hõhflà◊√§, HõëêìÅ∞ `˘ÅyáÈ`åÜ«∞x #"Õ∞‡ "åiÔH·`Õ "åi =∞~°}O
H˘O_»O`« J^è≥·~åºxfl JâßOux, xˆ~fi^•xfl ѨOz Éèíq+¨º`ü
HÍ~åºK«~°}‰õΩ J_»∞¤Ñ¨ÙÅ¡ Ѩ_ÕO`«QÍ x¿ãÎ[O P=iOKÕÖÏ
KÕã¨∞ÎOk. `≥ÅOQÍ} =O˜ P@∞áÈ@¡‰õΩ QÆ∞Ô~·# ã¨=∂*ÏxH˜,
J<åºÜ«∂ʼnõΩ |Öˇ·# ã¨=∂*ÏxH˜ q_çáÈ=_»"Õ∞ UÔH·Hõ
Ѩiëê¯~°=∞x ÉèÏqOz JO^Œ∞HÀã¨O x~°O`«~°=¸ Hõ$+≤KÕã≤#
[Ü«∞â◊OHõ~ü W©=Å =∞$uK≥O^Œ_»O „Ѩã¨∞Î`«O J`«ºO`«
ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# ã¨O^Œ~°ƒùO.
Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ ™êQÆ∞`«∞#fl J<åºÜ«∂Å#∞, ^ÀÑ≤_çx, q=Hõ∆#∞
Z=Ô~·<å q_»=∞iz K≥¿ÑÎHÍx J~°÷O HÍ#O`« ™ê÷~ÚÖ’ „Ѩ[Å
#∞Oz áêÅHõ=~åæÅ∞ H˘#™êyã¨∞ÎO>Ë, "å˜x Hõà◊§‰õΩ
Hõ˜ì#@∞¡QÍ qÑ≤ÊK≥Ñ≤Ê# Ѷ¨∞#∞_»∞ [Ü«∞â◊OHõ~ü. x~°O`«~°O
~åÜ«∞Åã‘=∞, HÀ™êÎO„^èŒ áêÅHõ=~åæÅ∞, ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞
J}QÆ^˘H˜¯# `≥ÅOQÍ}Ö’x ã¨=∞ã¨Î ~°OQÍÅÖ’x QÆ}ÏOHÍÅ#∞
J~°÷âߢã¨Î ѨÙ<åk`À qâı¡+≤Oz, ã¨=∂[ âߢã¨Î ã¨∂„`åÅ#∞ "å˜H˜
J#fi~ÚOz, ~å[H©Ü«∞ Ѩiëê¯~åÅ∞ "≥kH˜# J~°∞^≥·# âߢã¨Î"Õ`«Î
PÜ«∞# x*Ïxfl x~°ƒùÜ«∞OQÍ P^è•~åÅ`À ã¨Ç¨ xHõ¯zÛQÍ
|Ü«∞@Ãјì, áêʼnõΩʼnõΩ '`≥ÅOQÍ}— J<Õ Ñ¨^ŒO qO>Ë<Õ
ÉèíÜ«∞=∞ÜÕ∞ºÖÏ ÉèÏ=*ÏÅ "åºÑ≤ÎKÕã≤# [Ü«∞â◊OHõ~ü =∞~°}O
x[OQÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ, `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜ ÃÑ^ŒÌ
^≥|ƒ... HÀÅ∞HÀÖËx ^≥|ƒ.
XHõ ™ê^è•~°} =ºH˜Î =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ J`«x ‰õΩ@∞O|
ã¨Éèí∞ºÅ∞, |O^èŒ∞q∞„`«∞Å∞ J`«x *Ï˝Ñ¨HÍÅ#∞ x~°O`«~°O
<≥=∞~°∞"Õã¨∞‰õΩO@∂, J`«x `åÅ∂‰õΩ JÅ"å@¡#∞ QÍh,
Ѩ#∞Å#∞ QÍh `«=∞‰õΩ #zÛ<å, #K«ÛHõáÈ~Ú<å H˘#™êyã¨∂Î
"å˜Ö’ J`«xfl [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞Û‰õΩOÏ~°∞. D ^èÀ~°}˜H˜ =∞iO`«
Ü«∂O„uHõ H˘#™êyOѨ٠Uq∞@O>Ë =∞~°}˜Oz# =º‰õΩÎÅ ¿Ñ~°¡#∞
`«=∞ Ñ≤šʼnõΩ ÃÑ@∞ìH˘x, P ¿Ñ~°¡`À "åix Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO@∂
"åix `«=∞ *Ï˝Ñ¨HÍÅ #∞Oz K≥iÑ≤ "Õã¨∞HÀ‰õΩO_®
ѨkÅѨ~°∞K«∞‰õΩOÏ~°∞. J~Ú`Õ P^Œ~å≈ʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç,
ã¨=∂*Ïxfl `«# =∂~°æO`À „¿Ñˆ~Ñ≤Oz#, „Ѩ*Ï ã¨=∞㨺ÅÃÑ·
áÈ~å@O ™êyOz# qt+¨ì =º‰õΩÎÅ∞ =∞~°}˜Oz# ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’
=∂„`«O JHõ¯_ç ã¨=∂[O ZÖÏ ã¨ÊOkã¨∞ÎO^À K«∂_®eû#
J=ã¨~°=ÚO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ˆH=ÅO ‰õΩ@∞OÉÏxHÀ,
|O^èŒ∞ q∞„`«∞ÅHÀ =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# "å~°∞ HÍ^Œ∞. JO`«‰õΩ
q∞Oz qâı+¨ „Ѩ*Ï ÉÏǨïàϺxH˜ ^ŒQÆæÔ~·# =º‰õΩÎÅ∞ Hõ#∞Hõ.
"åix ã¨OѨÓ~°‚OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë QÍh ã¨=∂*ÏxH˜ ZÖÏ
ã¨ÊOkOKåÖ’ `≥eÜ«∞^Œ∞. J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åflHõ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞
q„QÆǨ Å∞ Hõ˜ì^•Ì=∂? PÅÜ«∂Å∞ xi‡^•Ì=∂? Jx
PÖ’z¿ãÎ... =∞iH˘O^Œ~°∞ ''=∞#ÔHO^Œ∞‰õΩÖË!—— J<Õ xi¡Ñ¨Î
^èÀ~°}˜x Hõ#|~°∞™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ ã¨=∂[O ZÖÏ
„Ѩuã¨ÊOkOz##∂ "≥Ú^Œ@ P =ºH˜Îx QÆ∞iOz J~°÷O
KÕã¨∞HÀx^Õ P ã¨ÊO^Œ# =∂„`«O |Ç≤Ï~°æ`«O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
ã¨=∂[O ã¨ÊOkOKåÅO>Ë P ã¨=∂[OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ P
=ºH˜Îx K«^Œ=x^Õ Jk ™ê^茺O HÍ^Œ∞. J`«xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO>Ë
Jk ™ê^茺O HÍ^Œ∞. WHõ P =ºH˜Îx K«^Œ=_»O ѨÓ~°ÎÜ«∂ºHõ,
ÖË^• J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»O JÜ«∂ºHõ KÕÜ«∂eûOk Uq∞˜?
J<Õk P =ºH˜Î Ãã·^•úOuHõ „Ѩ=~°Î#(Theoritical
behaviour) ÃÑ·# P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. rq`«=∞O`å
H˘xfl xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å`À QÆ_çÑ≤, L#fl`å^Œ~å≈ÅÔH· `«Ñ≤Oz#
=º‰õΩÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ "åi =∞~°}Ï#O`«~°O ã¨=∂*ÏxH˜, ã¨=∂[
QÆ=∞<åxH˜ `À_»Ê_»=Åã≤# Ѩ#∞Å H˘#™êyOѨ٠[~°QÆ=Å¿ã
LO@∞Ok. J~Ú##∂ ã¨O‰õΩz`« ™ê÷~ÚÖ’ q„QÆǨ Å ™ê÷Ѩ#,
á¶⁄’ʼnõΩ ѨÓ[Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O ÖÏO˜ K«~°ºÅ∞
áêÅHõ=~åæÅ, |∂~°∞˚"å =∞#∞+¨µÅ KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ
H˘#™êQÆ∞`«∞OÏ~Ú. WHõ [Ü«∞â◊OHõ~ü =O˜ J™ê^è•~°}
=ºH˜Î`«fiO Hõey# =∞x+≤ HÀã¨O J@∞=O˜ ã¨O‰õΩz`« K«~°ºÅ#∞
"ÕÅO "≥„iQÍ PÜ«∞# Jaè=∂#∞Å∞QÍ K≥ѨC‰õΩ<Õ "å~°∞
[~°∞ѨÙ`«∂<Õ LOÏ~°∞.
[Ü«∞â◊OHõ~ü =∞~°}O f„="≥∞ÿ# ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ q+¨Ü«∞O.
J~Ú`Õ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ H˘xfl JOâßÅ∞ `≥ÅOQÍ} "åºÑ¨ÎOQÍ
`≥~°g∞kH˜ =KåÛ~Ú. J@∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞HÍ~°∞Ö’¡#∂,
W@∞ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ "å^Œ∞Ö’¡#∂ Jq f„="≥∞ÿ# K«~°Û‰õΩ
`≥~°ÖËáê~Ú. PÜ«∂ JOâßÅ „áêuѨkHõ# [Ü«∞â◊OHõ~üx
Jaè=∂xOKÕ "åiQÍ, J#∞ã¨iOKÕ "åiQÍ `«=∞ "≥·Yix
QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞‰õΩO^•O

33. 33 E<£, 2011
=∞iO`« â◊H˜Î=O`«"≥Ú#~°∞Û‰õΩ<Õ J=HÍâßxH˜ D ˆH∆„`«™ê÷~Ú
K«~°Û ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_Õ J=HÍâ◊=ÚOk. Hõ#∞Hõ D K«~°ÛÖ’ ÉèÏQÆOQÍ
H˘xfl JOâßÅ#∞ D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ „Ѩ^è•#OQÍ Ñ¨ijeOK«=Åã≤
LOk.
1. [Ü«∞â◊OHõ~ü =∞~°}O =∞~˘Hõ¯™êi q„QÆǨ Å K«~°Û‰õΩ
J=HÍâ◊q∞zÛOk. q„QÆǨ Å∞ J=ã¨~°=∂? ÖË^•? q„QÆǨ Å
ã¨O㨯 $ux ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe? J<Õ JOâ◊OÃÑ· QÆ`«
ã¨OzHõÖÖ’<Õ <å "åºã¨OÖ’ KåÖÏ K«iÛOKå#∞. WѨC_»∞
H˘OK≥O ã¨OH˜∆ѨÎOQÍ<Õ K≥ѨC‰õΩO>Ë q„QÆÇ¨Ï ã¨O㨯 $u J<Õk
XHõ u~ÀQÆ=∞# ã¨O㨯 $u. q„QÆǨ Å ™ê÷Ѩ# J<Õk Jã¨Å∞
=∞#∞+¨µÅ =ºH˜Î`åfiÅ#∞ ‰õΩkOKÕ ‰õΩ„@. XHõ =∞x+≤ Q˘Ñ¨Ê<≥·#
=ºH˜Î`åfixH˜, "åi P^Œ~å≈ʼnõΩ, qÅ∞=ʼnõΩ `«‰õΩ¯=
„áê^è•#º`«xã¨∂Î "åi Éè∫uHõ ~°∂áêxfl q„QÆǨÏOQÍ =∞Åz
P q„QÆǨ ~å^èŒ#ˆH Z‰õΩ¯= „áê^è•#º`«x=fi_»O q„QÆǨ Å ™ê÷Ѩ#
ÅHõ∆ ºO. P =º‰õΩÎÅÃÑ· L#fl „¿Ñ=∂aè=∂<åʼnõΩ ˆH=ÅO
q„QÆǨ Å#∞ ™ê÷Ñ≤OK«_»O =∂„`«"Õ∞ H˘Å|^Œú J=@O
ã¨O‰õΩz`«`«fi"Õ∞. J~Ú`Õ =∞~°}˜Oz# =ºH˜Î `å#∞ |u‰õΩ#fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«# q„QÆǨ Å#∞ <≥ÅH˘ÅÊ=∞x K≥Ñ≤Ê =ÙO>Ë, P
HÀiHõ#∞ f~°Û_®xH˜ q„QÆǨ Å#∞ <≥ÅH˘eÊ`Õ Hõhã¨O P K«~°º#∞
ã¨=∞i÷OK«∞HÀ<≥·<å =K«∞Û. J~Ú`Õ q„QÆǨ Å ™ê÷Ѩ<Õ Jâߢã‘ÎÜ«∞O
J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ P ã¨=∞i÷OѨ٠‰õÄ_® ѨxKÕÜ«∞^Œ∞ QÍh Hõhã¨O
P J=HÍâ◊"≥∞ÿ<å LO@∞Ok. =∞i [Ü«∞â◊OHõ~ü U ~À*ˇ·<å
`«# q„QÆǨ Å#∞ ™ê÷Ñ≤OK«=∞x HÀ~°∞‰õΩ<åfl~å? `«#
=∞~°}Ï#O`«~°O `å#∞ #Å∞QÆ∞iH© q„QÆǨ Å ~°∂ѨOÖ’
^Œ~°≈#q∞"åfiÅx ÉèÏqOKå~å? JÖÏO˜^Õg∞ ÖË#ѨC_»∞ J`«#∞
=∞~°}˜Oz# H˘xfl QÆO@Å =º=kèÖ’<Õ PÜ«∞# q„QÆǨ Å ™ê÷Ѩ#
ZO^Œ∞‰õΩ K«~°Û‰õΩ =zÛOk? XHõ =∞x+≤ K«xáÈ`Õ J`«xH˜ F
q„QÆǨÏO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=Åã≤O^Õ J<Õ _ç=∂O_£Ö’ ZÖÏO˜
ÃÇ·Ï#ºO Hõ#|_»@O ÖË^•? ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, áêi„âßq∞Hõ
"Õ`«ÎÅÔH·`Õ q„QÆǨ Å∞ ™ê÷Ñ≤OK«_»=∞O>Ë =∞Ǩ ã¨~°^•QÍ
LO@∞Ok. P`«‡ã¨∞Îu`À "≥∞^Œà◊√≈ ѨÙzÛáÈ~Ú q„QÆǨ Å HÀã¨O
Pâ◊QÍ J„~°∞Å∞ KåK«∞`«∂ |`«∞‰õΩ`«∞OÏ~°∞. HÍh ™ê=∂lHõ
L^Œº=∞HÍ~°∞Ö’¡ JÖÏO˜ Pâ◊ L#fl"å~°∞ KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ
LOÏ~°∞. WHõ [Ü«∞â◊OHõ~üÖ’ J~Ú`Õ P Pâ◊ L#fl@∞¡ ZHõ¯_®
Hõ#|_»ÖË^Œ∞. J~Ú<å 㨈~ PÜ«∞##∞ =^ŒÅ‰õΩO_® q„QÆǨ Å
HõOѨÙÖ’H˜ ÖÏyáêˆ~âß~°∞. W©=Å q∞eÜ«∞<£ =∂~üÛ
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ ÏOH±|O_£ÃÑ·# q„QÆǨ Å#∞ ‰õÄeÛ"Õã≤#ѨC_»∞
[Ü«∞â◊OHõ~ü ã¨ÊOkOz# f~°∞#∞ WHõ¯_» „Ѩ^è•#OQÍ
QÆ=∞xOKåe. ''„áê}O ÖËx q„QÆǨ Å#∞ ‰õÄeÛ"Õã≤#O^Œ∞‰õΩ
QÆQÀæÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞#fl"å~°∞, P~°∞=O^ŒÅ „áê}ÏÅ∞ áÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ
ZO^Œ∞‰õΩ =∂Ï¡_»~°∞? q„QÆǨ Å∞ =ÚYºO HÍ^Œ∞, rq`åÅ∞
=ÚYºO—— J<åfl~°∞. JO>Ë PÜ«∞# ^Œ$+≤ìÖ’ q„QÆǨ Å∞ ѨÓiÎQÍ
qÅ∞=ÖËxq. H˘=Ú~°OcèO q„QÆǨÏO ÏOH±|O_£ g∞^Œ
ZO^Œ∞‰õΩ ÃÑ@ìÖË^Œx XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ PÜ«∞# J_»QÆ@OÖ’
PO`«~°ºO q=Hõ∆#∞ |Ü«∞@ÃÑ@ì_»"Õ∞ QÍh, ZHõ¯_»Ñ¨_ç`Õ JHõ¯_»
q„QÆǨ Å∞ ÃÑÏìÅx HÍ^Œ∞. [Ü«∞â◊OHõ~ü#∞ ÉÏQÍ Ñ¨ijeOz#
"åiH˜ KåÖÏ ã¨∞Å∞=ÙQÍ É’^èŒÑ¨_Õ JOâ◊q∞k. HÍh
[Ü«∞â◊OHõ~üÖ’ D z#fl JOâßxfl ‰õÄ_® QÆ=∞xOK«x"å~°∞
<Õ_»∞ PÜ«∞# q„QÆǨ Å∞ <≥ÅH˘ÖÏÊÅx L|ÖÏ@Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞.
J^Õ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O.
2. [Ü«∞â◊OHõ~ü ˜P~üZãπ ã≤^•úO`«Hõ~°Î Jx =Ú„^ŒÑ¨_ç
áÈ~ÚOk. 1952 #∞Oz `≥ÅOQÍ} H˘~°ˆH ѨxKÕã≤# =∞x+≤x
Ѩ^Õà◊§ ~å[H©Ü«∞ áêsìH˜ =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«O KÕã≤# "åÔ~=~À
`≥eÜ«∞^Œ∞ QÍh PÜ«∞# |u‰õΩ#flѨC_»∞ nxfl f„=OQÍ<Õ
YO_çOKå~°∞. 1952 <å<£=Úb¯ L^Œº=∞O `«~åfi`« #∞Oz
PÜ«∞# `≥ÅOQÍ} "å^•xˆH Hõ@∞ì|_®¤~°∞. P „Hõ=∞OÖ’<Õ
#∂`«# ã¨Ç¨Ï„™êaúÖ’ U~°Ê_»¤ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ã¨q∞uH˜ PÜ«∞#
„áÈ`åûǨÏO WzÛ LO_»=K«∞Û#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P áêsì `«#
JOu=∞ÅHõ∆ ºO „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} Jx „ѨHõ˜OK«∞‰õΩOk Hõ#∞Hõ.
JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ ˜P~üZãπ‰õΩ =∞^茺 L#fl ã¨O|O^èŒO ÅHõ∆ º
™ê~°∂Ѩº`Õ QÍh P áêsì =ºH˜ÎQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞@O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ
˜P~üZãπ <åÜ«∞‰õΩÅ`À#∞, ÔHã≤P~ü`À#∂ ã¨ÉèíÖ’¡, "ÕkHõÅÃÑ·<å
áêÖÁæx ‰õÄ~ÀÛ=_»O`À PÜ«∞#, ˜P~üZãπ =∞x+≤ J<Õ
=Ú„^ŒÑ¨_ç LO@∞Ok. WѨʘˆH KåÖÏ =∞OkÖ’ J^Õ
Jaè„áêÜ«∞O LOk. `å#∞ ˜P~üZãπ =∞x+≤x HÍ^Œx PÜ«∞#
H˘kÌ™ê~°∞¡ K≥ѨC‰õΩ#fl#∂ JO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# |Å"≥∞ÿ#
ã¨O^Õâ◊O, Jaè„áêÜ«∞O „Ѩ[ʼnõΩ PÜ«∞# qã¨Î $`«OQÍ
JOkOK«ÖËHõ áÈÜ«∂~°∞. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz, ˜P~üZãπ`À
Hõeã≤ ѨxKÕã¨∞Î<åfl#x Z=Ô~·<å J#∞‰õΩO>Ë =∂„`«O Uq∞˜?
J<Õ ÉèÏ=# JuH˘kÌQÍ<≥·<å, H˘kÌ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’<≥·<å PÜ«∞#Ö’
HõeˆQ LO@∞Ok. „á⁄IIǨÏ~°QÀáêÖò W^Õ q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞#`À
„Ѩ™êÎq¿ãÎ ''J~Ú`Õ UO KÕÜ«∞=∞OÏ~°∞? ˜P~üZãπ`À
H͉õΩO_® Z=i`À ѨxKÕÜ«∞=∞OÏ~°∞?——Jx J#fl@∞¡ ZHõ¯_À
~åâß~°∞. XHõ™êi ˜P~üZãπ =∞x+≤x J#_®xfl YO_çOz,
=∞~À™êi `«¿ÑÊq∞@x „ѨtflOK«@OÖ’ H˘O`« "≥·~°∞^茺O L<åfl
‰õÄ_® ^•xfl ÅHõ∆ º™ê^èŒ#ÃÑ· J`«x‰õΩ#fl x|^Œú`«QÍ ÉèÏqOKåÖË
`«Ñ¨Ê ^ŒfiO^Œfi "≥·YiQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK« ‰õÄ_»^Œ∞. Hõ#∞Hõ [Ü«∞â◊OHõ~ü
U ~å[H©Ü«∞ áêsìH˜ ã¨O|OkèOz# =∞x+≤ HÍ^Œ∞. „Ѩ`ÕºHõ
`≥ÅOQÍ}Ë J`«x ÅHõ∆ ºO `«Ñ¨Ê „Ѩ`ÕºHõOQÍ U ~å[H©Ü«∞ áêsì
H˜O^Œ ѨxKÕÜ«∂Å<Õ =ºH˜Î`«fiO PÜ«∞#k HÍ^Œ∞. PÜ«∞#
`≥ÅOQÍ} HÀã¨O Jxfl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ#∂ HõÅ∞ѨىõΩ
áÈ"åÅx K«∂âß_»∞. Jk `«ÃÑÂÊ<å, XÃÑÂÊ<å PÜ«∞# XˆH

34. 34#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
áêsì =∞x+≤ =∂„`«O HÍ^Œ∞.
3. ÃÑ· JOâßxˆH =∞iH˘O`« H˘#™êyOѨÙQÍ K«∂¿ãÎ
''P~üZãπÜ«¸ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x P~üZãπZãπ =~°‰õΩ U áêsì`À<≥·<å,
U ã¨Oã¨÷`À<≥·<å `≥ÅOQÍ} HÀã¨O ѨxKÕ™êΗ—#x [Ü«∞â◊OHõ~ü
KåÖÏ™ê~°∞¡ K≥¿ÑÊ"å_»∞. JO>Ë `≥ÅOQÍ} ÅHõ∆ ºã≤kú HÀã¨O U
áêsì, U ã¨Oã¨÷`À J~Ú##∂ ¿ãflǨÏO KÕÜ«∞=K«∞Û J<Õk PÜ«∞#
ÉèÏ=O. P~üZãπZãπ ÖÏO˜ KåO^Œã¨ =∞`«"å^Œ ã¨Oã¨÷#∞, =∂"À
PÖ’K«<å q^è•#O „áêuѨkHõQÍ QÆÅ P~üZãπÜ«¸#∞ XˆH
X~°Ö’ ÃÑ@∞ìH˘x ã¨"≥∞ÿHõº`«ÃÑ· Ü«Ú^•úxH˜ kQÆ_®xH˜, ^•xfl
ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=_®xH˜ x[OQÍ KåÖÏ ^è≥·~°ºO LO_®e. Jã¨Å∞
P Ô~O_»∂ XˆH X~°Ö’ ZÖÏ W=Ú_»∞`å~Ú? J<Õ „Ѩâ◊fl‰õΩ
ã¨=∂^è•#O K≥áêÊÅO>Ë<Õ qâßÅ J#∞Éèí=O, Kåi„`«Hõ *Ï˝#O,
™ê=∂lHõ Ѩi*Ï˝#O LO@∂ "å˜x `≥ÅOQÍ} <ÕѨ^䌺OÖ’
J#fi~ÚOKÕ qã¨Î $`« PÖ’K«<åѨikè HÍ"åe. WHõ x[OQÍ<Õ
"å˜x ã¨=∞#fiÜ«∞O KÕã¨∂Î, ÅHõ∆ º™ê^èŒ# "≥·Ñ¨Ù J_»∞QÆ∞Å∞
"ÕÜ«∞_»=∞O>Ë HõuÎ g∞^Œ ™ê=Ú =O˜k. [Ü«∞â◊OHõ~ü‰õΩ#fl
x|^Œú`«, J#∞Éèí=O ^Œ$ëêìº Jk ™ê^茺=∞<Õ"≥∂QÍh Jã¨Å∞
P ÉèÏ=#Ö’ L#fl PO`«~åºxfl ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe?
n~°…OQÍ PÖ’z¿ãÎ [Ü«∞â◊OHõ~ü `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ ˆH=ÅO
Éè∫QÀoHõ qÉèí[<Õ J<Õ Ü«∂O„uHõ HÀ}OÖ’<Õ K«∂ã¨∞Î<åfl~å?
JxÑ≤ã¨∞ÎOk JѨC_»Ñ¨C_»∞. J~Ú`Õ Ü«∂Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞
L^Œº=∞O`À =∞"Õ∞Hõ"≥∞ÿ# =∞x+≤ ^•xfl JO`« Ü«∂O„uHõOQÍ
K«∂™êÎ_®? J™ê^茺O.. =∞i P =∂@efl ZÖÏ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ"åe? Jã¨Å∞ 2009 #∞Oz ™êQÆ∞`«∞#fl „Ѩã¨∞Î`«
L^Œº=∞OÖ’ „Ѩ[Å∞ KåÖÏ K≥·`«#º=O`«∞ÅÜ«∂º~°∞. "åiÖ’
ÉèÏ=*ÏÅ "åºÑ≤Î [iyOk. HÍh ã¨"≥∞ÿHõº ~å¢+¨ìO #∞Oz
`≥ÅOQÍ} q_çáÈ~Ú# `«~åfi`« U~°Ê_»É’ÜÕ∞ #∂`«# `≥ÅOQÍ}
ZÖÏ LO@∞Ok? ™ê=∂lHõOQÍ, Pi÷HõOQÍ, ~å[H©Ü«∞OQÍ
^•x ã¨fi~°∂ѨO ZÖÏ LO_»É’`«∞#flk? JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ „Ѩã¨∞Î`«O
áÈ~å_»∞`«∞#fl áêsìÅ∞, ã¨Oã¨÷Å∞ U HÀ}OÖ’ `≥ÅOQÍ}
Pq~åƒù"åxfl K«∂ã¨∞Î<åfl~Ú? ˆ~Ѩ˜ U ã¨fi~°∂áêxfl
TÇ≤ÏOK«∞H˘x <Õ_»∞ áÈ~å_»∞`«∞<åfl~Ú, Éèí∂q∞HõÅ∞ ã≤^ŒúO
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~Ú? J<Õ K«~°Û Ô~O_Õà◊§Ö’ Hõhã¨OQÍ<≥·<å
[~°QÆÖË^Œ∞. "Õ~°∞Ѩ_»ÏxH˜ ZO`« J^Œ∞ƒù`« „Ѩ}ÏoHõÅ`À
áÈ~åÏÅ∞, L^Œº=∂Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂, "Õ~°∞Ѩ_®¤Hõ #∂`«#
ã¨=∂*Ïxfl ZÖÏ xi‡OK«∞HÀ"åe? J<Õ ^•xÃÑ· Hõh㨠Hõã¨~°`«∞Î
‰õÄ_® [~°QÆÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} HõzÛ`«OQÍ Éè∫QÀoHõOQÍ
q_çáÈ=Åã≤O^Õ. JO^Œ∞Ö’ Ô~O_À =∂@‰õΩ P™ê¯~°"Õ∞
LO_»‰õÄ_»^Œ∞. HÍh q_çѨ_ç# `«~åfi`« Ѩiã≤÷`«∞ʼnõΩ
ã¨O|OkèOz# H˘#™êyOѨ٠K«~°Û [~°QÆHõáÈ`Õ Jk Jã¨Ê+¨ì
"å`å=~°}ÏxH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. P Éèíq+¨º`ü PÖ’K«#
KÕÜ«∞_»O „áê~°Oaè¿ãÎ, <Õ_»∞ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O áÈ~å_»∞`«∞#fl
"å˜Ö’ U^À XHõ ^•<Õfl ZOK«∞H˘x =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`åO `«Ñ¨Ê
JxflO˜h HõÅ∞ѨىõΩáÈ=_»O J<Õk PK«~°}Ö’ H˘OK≥O
Hõ+¨ì™ê^茺"Õ∞<Õ"≥∂ QÍh, Éèíq+¨º`üÖ’ XHõ ã¨∞YâßO`«∞Å
ã¨=∂[O#∞ U~°Ê~°K«@O =∂„`«O J™ê^茺"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
ˆH=ÅO `≥ÅOQÍ} U~°Ê_Õ=~°ˆH JxflO˜h HõÅ∞ѨىõΩáÈ=@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok QÍh, `≥ÅOQÍ} U~°Ê_®¤Hõ ^Õx^•i ^•x^Õ
Jx Z=Ô~·<å ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ JѨC_»∞
U~°Ê_»É’ÜÕ∞ `≥ÅOQÍ} „Ѩã¨∞Î`« PO„^茄Ѩ^Õâò ã¨"≥∞ÿHõº ~å„ëêìxH˜
l~åH±û HÍÑ‘QÍ<Õ LO@∞Ok `«Ñ¨Ê JO^Œ~°=¸ HõÅÅ∞HõO@∞#fl
#∂`«# ¿ãfiKåÛù ã¨=∂#`åfiÅ∞ HõÅQÆeã≤# `≥ÅOQÍ}QÍ =∂„`«O
HÍ^Œ∞. ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å ^èŒ~°Å∞ ÃÑOz#ѨC_À, ÃÑ„’Å∞ ^èŒ~°Å∞
ÃÑOz#ѨC_À áêsìÅhfl KÕ¿ã SHõº L^Œº=∂Å ÅHõ∆ ºO ˆH=ÅO
PÜ«∂ ^èŒ~°Å `«yæOѨ٠=∂„`«"Õ∞. P ^èŒ~°Å∞ `«yæ`Õ =∞m§ Z=i
^•i "åi^Õ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ ÃÑ^ŒÌQÍ #+¨ì"Õ∞g∞ LO_»^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë P ^èŒ~°Å `«yæOѨ٠[iQÍHõ ‰õÄ_® SHõºáÈ~åÏÅ∞
KÕÜ«∞_®xH˜ JHõ¯_» #∂`«# ã¨=∂[ x~å‡}O, =∂#gÜ«∞`«Å
x~å‡}O =O˜ ÅH∆ͺŠH˘#™êyOѨ٠LO_»^Œ∞. =∞i `≥ÅOQÍ}
q+¨Ü«∞OÖ’ JO`« Ѩiq∞`« ÅHõ∆ ºO`À<Õ áÈ~åÏÅ∞
KÕÜ«∞QÆÅ=∂? SHõº áÈ~åÏÅ`À `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞
KÕã¨∞H˘x, J#O`«~° QÆ=∞#OÖ’ "Õˆ~fi~°∞QÍ ã¨=∂[ x~å‡}ÏÅ∞
KÕÜ«∞QÆÅ=∂? `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO U~°Ê_®¤Hõ J~üZãπZãπ,
=Úã≤¡OÅ#∞, "≥∞ÿ<åsìÅ#∞ J}QÆ^˘H˜¯ ÃÇ·ÏO^ŒgHõ~°} HÀã¨O
J_»∞QÆ∞Å∞ "Õ¿ãÎ, P~üZãπÜ«¸ Ü«Ú^Œú „áêuѨkHõ# `≥ÅOQÍ}Ö’
=∂"À ~å*Ϻxfl ™ê÷Ñ≤OKåÅx K«∂ã¨∞ÎOk. WHõ ˜P~üZãπ
ÖÏO˜ áê~°¡"≥∞O@s áêsìÅ~Ú`Õ Ñ¨^Œ=ÙÅ∞, ѨOѨHÍÅ∞,
ÅOKåÅ∞, ^ÀÑ≤_ô =O˜ Ѩ#∞Å`À ar J~ÚáÈ`å~Ú. SHõº
áÈ~åÏÅ H˘#™êyOѨ٠#∂`«# ã¨=∂[ x~å‡}O =~°‰õΩ
[~°QÆHõáÈ`Õ WÖÏO˜ z‰õΩ¯ÖË Z^Œ∞~°=Ù`å~Ú. ÅHõ∆ º ™ê~°∂Ѩº`«,
P ÅHõ∆ º ã≤kú HÀã¨O U~°Ê~°K«∞‰õΩ<Õ ÉèÏ"åÅ ™ê~°∂Ѩº`« L#fl
ѨH∆ÍÅ#∞ HõÅ∞ѨىõΩO>Ë ÅHõ∆ º ã≤kúH˜ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O
J=Ù`«∞Ok. HÍh ™ê~°∂Ѩº`« ÖËx ѨH∆ÍÅ#∞ HõÅ∞ѨىõΩáÈ=@O
=Å¡ Éèíq+¨º`üÖ’ #+¨ìO HõeˆQ J=HÍâ◊O LO_»=K«∞Û. J~Ú`Õ
„Ѩã¨∞Î`«O =∞#O^Œi ÅHõ∆ ºO ˆH=ÅO `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO
™êkèOK«_®xˆH Ѩiq∞`«=∂? ÖË^• XHõ #∂`«# `≥ÅOQÍ}
ã¨=∂*Ïxfl U~°Ê~°K«_»=∂? ˆH=ÅO Éè∫QÀoHõ qÉèí[<Õ J#∞‰õΩ<Õ
"åà◊√¡ KåÖÏ `«‰õΩ¯= =∞O^Õ LOÏ~°∞. JO`«‰õΩ q∞Oz #∂`«#
ã¨=∂[ U~åÊ@∞ kâ◊QÍ J_»∞QÆ∞Å∞ Ѩ_®ÅO>Ë =∂„`«O
™ê~°∞Ѩº`« ÖËx ѨH∆ÍÅ#∞ HõÅ∞ѨىõΩáÈ`«∂ ™êQÆ_»O KåÖÏ
Hõ+¨ì™ê^茺"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. Hõ#∞Hõ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} áÈ~å@OÖ’
U^À XHõ ã¨=Úz`« <åÜ«∞Hõ`«fiO Q˘_»∞QÆ∞ H˜O^Œ ѨxKÕÜ«∞_»"Õ∞

35. 35 E<£, 2011
ã¨Ô~·# K«~°º J=Ù`«∞O^Õ"≥∂ ѨijeOK«=Åã≤# J=ã¨~°=ÚOk.
JÖÏO˜k ÖˉõΩO>Ë JÖÏO˜ Q˘_»∞QÆ∞#∞ xi‡OK«∞‰õΩ<Õ kâ◊QÍ
ã¨<åflǨ Å∞ [~°áêe. Jk „Ѩ*Ï™êfi=∞º ~å[H©Ü«∞ áêsì<Õ
HÍ=K«∞Û, q=ÚH˜Î L^Œº=∞ ã¨O¿ã÷ HÍ=K«∞Û. â◊„`«∞=Ù |ÅOQÍ
L#flѨÙ_»∞ "Õˆ~fi~°∞ áÈ~åÏÅ=Å¡ â◊„`«∞=Ù ÖÏÉèíѨ_»`å_»∞
J#_®xH˜ ‰õÄ_® „Ѩã¨∞Î`«O P™ê¯~°OÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
â◊„`«∞=Ù‰õΩ ÖÏÉèíO KÕ¿ã U áêsì<≥·<å, ã¨Oã¨÷ <≥·<å `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å∞, ã¨=∂[O pè`«¯iOK«∞‰õΩx "å˜ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ áê`«~°"Õ¿ã
™ê÷~ÚH˜ K≥·`«#ºO ÃÑiyOk Hõ#∞Hõ.
W^ŒO`å „áê^äŒq∞Hõ ™ê÷~Ú "å^Œ<Õ. [Ü«∞â◊OHõ~ü QÍi
ÉèÏ=#Ö’ =∞iO`« <åºÜ«∞=ÚO_»=K«∞Û. HÍ=Åã≤Ok
SHõºáÈ~åÏÖË HÍ=K«∞Û HÍh JO^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ ã¨Ô~·# ™ê÷~ÚÖ’
K«~°Û [~°QÆHõ áÈ=O_»O`À PÜ«∞# =∂@Å∞ H˘O^ŒiÔH·##∂
J#∞=∂<åÅ#∞ ˆ~ÔHuÎOѨKÕÜ«∞=K«∞Û. Hõ#∞Hõ WѨʘÔH·<å
SHõºáÈ~åÏÅ g∞^•, Éèíq+¨º`üÖ’ U~°Ê_Õ ã¨fi`«O„`«º `≥ÅOQÍ}
x~å‡}OÃÑ·<å qã¨Î $`«™ê÷~Ú K«~°Û [~°QÆ=Åã≤Ok.
[Ü«∞â◊OHõ~ü QÍ~°∞ "≥Ú^Œ˜#∞Op `≥ÅOQÍ} JOâ◊OÃÑ·<Õ
^Œ$+≤ì ™êiOKå~°∞. J~Ú`Õ 1952 "≥Ú^ŒÅ∞H˘x <Õ˜^•HÍ
`≥ÅOQÍ}Ï JOâßxH˜ ã¨=∂O`«~°OQÍ `≥OÅOQÍ}Ö’<Õ J<ÕHõ
~°∂áêÅÖ’ L^Œº=∂Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ=KåÛ~Ú. ‰õΩÅ L^Œº=∂Å∞,
=∂i¯¬ã¨∞ì L^Œº=∂Å∞ Jã≤Î`«fiL^Œº=∂Å∞, #HõûÖò|s L^Œº=∂Å∞
„Ѩ[ÅÖ’ L^Œº=∞ PÖ’K«<å „ã¨=Oux ÃÑOK«`«∂ =KåÛ~Ú.
J~Ú`Õ HÍ~°}ÏÅ∞ `≥eÜ«∞^Œ∞QÍh PÜ«∂ L^Œº=∂Å#∞ PÜ«∞#
„Ѩ`«ºHõ∆OQÍ ã¨=∞i÷Oz# ^•YÖÏÅ∞ ÖË=Ù. `≥ÅOQÍ} U~åÊ>Ë
„Ѩ^è•# ÅHõ∆ º=∞x ÉèÏqOz L#flO^Œ∞<À ÖË^• `«# ~ÀA"åi
L^ÀºQÆ Ñ¨iq∞`«∞Å <ÕѨ^䌺OÖ’<À JÖÏ [iy LO_»=K«∞Û
QÍh PÜ«∞# J=QÍǨÏ# YzÛ`«OQÍ PÜ«∂ ™ê=∂lHõ
L^Œº=∂Å#∞ ã¨=∞i÷OKÕ J=QÍǨÏ<Õ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® PÜ«∞#‰õΩ
P L^Œº=∂Å g∞^Œ JO`«s¡#OQÍ ™ê#∞Éèí∂u LO_Õ
LO@∞Ok.ã≤.ÔH.ZO HõàÏâßÅÖ’ =~°=~°~å=Ù QÍi ã¨ÃãÊ#¬<£
ZuÎ"Õ~ÚOK«_»OQÍh, K«„Hõáê}˜QÍix XHõ Z<£H“O@~ü ˆHã¨∞
#∞Oz `«Ñ≤ÊOKÕ q+¨Ü«∞OÖ’QÍh, q~°ã¨O "ÕkHõÅÃÑ· ã¨∞n~°…
LѨ<庙êe=fi_»OÖ’ QÍh [Ü«∞â◊OHõ~ü QÍ~°∞ „Ѩ^Œi≈Oz#
Pã¨H˜Î WO^Œ∞‰õΩ „Ѩ|Å x^Œ~°≈#OQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û. J~Ú`Õ
WHõ¯_» XHõ q+¨Ü«∂xfl QÆ=∞xOKåe. „ѨѨOKåxH˜ "≥Å∞QÆ∞
K«∂¿Ñ âßGO =∂i¯û[O. U q+¨Ü«∞OÖ’<≥·<å ^•xfl
J#fi~Ú¿ãÎ<Õ ã¨=∞㨺ʼnõΩ âߢã‘ÎÜ«∞, âßâ◊fi`« Ѩiëê¯~åÅ∞
Åaè™êÎ~Ú. J~Ú`Õ XHõ J~°÷âßG PKå~°∞º_»~Ú##∂ `≥ÅOQÍ}
q+¨Ü«∞OÖ’ P J#fi~ÚOѨÙ#∞ n~°…™ê÷~ÚÖ’ [Ü«∞â◊OHõ~ü QÍ~°∞
KÕÜ«∞HõáÈ=@O, ÃÑ·QÍ ^ÀÑ≤_ô ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ#∞ PÜ«∞#
qâ◊fiã≤OK«_»O H˘O`« Pâ◊Û~åºxH˜ QÆ∞iKÕã≤##∂, P
=∂~°æOÖ’<≥·<å `≥ÅOQÍ} HÀã¨O "≥ÚO_çQÍ Hõ@∞ì|_»¤ J`«x
x|^Œú`«#∞ XѨÙÊHÀ‰õΩO_® LO_»ÖË=Ú. WѨÙÊ_»∞ PÜ«∞#
Pâ◊Ü«∂Å#∞ =ÚO^Œ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞
HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞QÍ =∂i¯û*Ïxfl J#fi~ÚOKÕ =∂~°æO`À ‰õÄ_ç# XHõ
Ãã·^•úOuHõ „áêuѨkHõ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<Õ <ÕѨ^䌺OÖ’ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂xfl =ÚO^Œ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ=Åã≤# J=ã¨~°=ÚOk.
`≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞#∞ ˆH=ÅO =#~°∞Å ™ê^èŒ#QÍ<Õ K«∂_»@O
ÖË^Œ∞ Hõ^•! JO`«‰õΩ q∞Oz# =∞Ǩϟ#fl`« ã¨=∂[ x~å‡}O
H˘~°‰õΩ `«Ñ≤ã¨∞Î<åflO. Hõ+¨ì™ê^茺"Õ∞ J~Ú##∂ JO^Œ∞HÀã¨O
„â◊q∞ã¨∞Î<åflO. Hõ#∞Hõ D Pâ◊Ü«∞O <≥~°"Õ~åÅO>Ë „Ѩã¨∞Î`«
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜ âß„ã‘ÎÜ«∞ ã≤^•úO`« *’_çOѨ٠J=ã¨~°O.
WѨÙÊ_≥·<å P „Ѩܫ∞`åflxH˜ `«Å∞ѨÙÅ∞ `≥~°"åe.
z=~°QÍ =∞~˘Hõ JOâ◊O Uq∞@O>Ë =~°=~°~å=Ù, QÆ^ŒÌ~ü,
JÅ¡O<å~åÜ«∞} =O˜ "åi`À áê@∞ H˘O^Œ~°∞ =∂i¯ûã¨∞ì
ÉèÏ"åÅ∞#fl "åà◊√¡ [Ü«∞â◊OHõ~ü QÍi â◊"åxH˜ #=∞™ê¯~åÅ∞
KÕâß~°∞. WOHÍ KåÖÏ =∞Ok "å=∞ѨHõ∆ ÉèÏ=*ÏÅO QÆÅ"å~°∞
‰õÄ_® â◊=OÃÑ· ѨÓÅQÆ∞`«∞ÎÅ∞OK«_»O, ѨÓÅ∞Ãјì
#=∞㨯iOK«@O, =∞ø#O áê˜OK«@O, náêÅ∞ "≥eyOz
„â◊^•úO[e Ѷ¨∞˜OK«_»O =O˜ Jâß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∂Î
=KåÛ~°∞. D Ѩ#∞Å∞ KÕã≤#O`« =∂„`å# `≥ÅOQÍ}
q+¨Ü«∞OÖ’<À, ã¨=∂*Ïxfl ¿ãfiKåÛù ã¨=∂[OQÍ =∂ˆ~Û
ѨxÖ’<À, "åi "åi =$`«∞ÎÅÖ’<À "åi x*Ï~Úfx
â◊OdOK«_»O ÖË^Œ∞. HÍh #=∞™ê¯~åÅ∞, ѨÓÅQÆ∞KåÛùÅ`À
x"åà◊√Å∞, „â◊^•úO[Å∞Å∞ =O˜=hfl Éèí∂™êfi=∞º ^ÀÑ≤_ô
ã¨O㨯 $uH˜ zǨ flÅ∞ Hõ^•! XHõ =ºH˜Îx HÀÖ’Ê~Ú# ÉÏ^èŒ#∞,
PK«~°}Ö’ J`«x Pâ◊Ü«∂Å ™ê^èŒ#ÔH· Ѩi„â◊q∞OK«@O ^•fi~å
áÈQ˘@∞ìHÀ=K«∞Û. HÍh ^ŒO_®Å`À, P`«‡âßOu =∞ø<åÅ`À
XiˆQ^Õg∞ LO_»^Œx QÆ∞iÎOKåeû# J=ã¨~°=ÚOk.
[Ü«∞â◊OHõ~ü QÍi =∞~°}O <ÕѨ^䌺OÖ’ QÆ=∞xOz# D
JOâßÅhfl `≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ# HÀã¨O [iˆQ Éèíq+¨º`ü L^Œº=∞
<ÕѨ^䌺OÖ’ ZÖÏO˜ á⁄~°áê@∞¡ ÖËx =∂~åæ<Õfi+¨}‰õΩ, #∂`«#
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ qÅ∞=Å#∞ U~°Ê~°K«∞HÀ=_®xH˜, "å˜ ^•fi~å
`≥ÅOQÍ} ™ê^èŒ#ÔH· =∞iO`« Hõ$+≤KÕÜ«∞_®xH˜ ^ÀǨÏ^Œ
Ѩ_»`åÜ«∞x Ptã¨∞Î<åfl#∞. [Ü«∞â◊OHõ~üQÍ~°∞ ÖËx Ö’@∞ PÜ«∞#
=∞~°}˜Oz# =∞~°∞㨘~ÀA #∞OKÕ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#Ѩ_»∞`«∞#flk.
PÜ«∞# áê„`«#∞ "≥O@<Õ Z=Ô~·<å <≥uÎÔH`«∞ΉõΩx, PÜ«∞#`À
ã¨iã¨=∂#"≥∞ÿ# x|^Œú`«`À `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xH˜, „Ѩ[ʼnõΩ
kâßxˆ~Ìâ◊O KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê P Ö’@∞ ѨÓ_»ÛÖËxk. „Ѩã¨∞Î`«O
`≥ÅOQÍ} *Ïu, ã¨=∂[O J@∞=O˜ <åÜ«∞‰õΩx HÀã¨O
Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#flk.
T

36. 36#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
`≥ÅOQÍ}ã≤OQƈ~}˜L^ÀºQÆ∞Åã¨OѶ¨∞O
Q“~°=hÜ«ÚÅ∞ NÔHOQÆ~°¡ =∞Å¡Ü«∞º, ˜alÔHZãπ(`≥ÅOQÍ} ÉÁQÆ∞æQÆx HÍi‡Hõ ã¨OѶ¨∞O)J^茺‰õ∆ΩÅ∞ QÍiH˜!
`≥ÅOQÍ} ã≤OQƈ~}˜ QÆx HÍi‡‰õΩÅ 4= ^Œá¶ê QÆ∞iÎOѨ٠ã¨OѶ¨∞O ZxflHõÅÖ’ HÍi‡‰õΩÅ F@∞¡ pe ã¨"≥∞ÿHõº"å^Œ *ÏfÜ«∞ ã¨OѶ¨∂Å∞
ã≤OQƈ~}˜Ö’ ÉÁQÆ∞æQÆ#∞Å#∞ ¢ÃÑ·"Õ©Hõ~°}, Ü«∂O„fHõ~°}, Bò ™ÈiûOQ∑ ã¨O㨯~°}ʼnõΩ `åHõ@∞ì ÃÑ>Ëì q^è•#O`À ã¨"≥∞ÿHõº *ÏfÜ«∞
ã¨OѶ¨∂Å∞ ZxflHõÅÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOK«‰õΩO_® HÍáê_»ÏxH˜ ÃÇÏKüZOZãπ, ˜alÔHZãπ, ˜ZãπWÜ«Ú =¸_»∞ ã¨OѶ¨∂Å =ÚYº <åÜ«∞‰õΩÅ`À
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ `≥ÅOQÍ} Éèí=<£Ö’ ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞KÕã≤# q+¨Ü«∞O `≥eã≤O^Õ. "Õ∞^è•q =~°æOQÍ L#fl `≥ÅOQÍ} q^•º=O`«∞Å
"ÕkHõ #∞Oz „á⁄ÃѶã¨~ü HÀ^ŒO_»~å"£∞, Ñ≤@ìÅ ~°gO^Œ~ü, =∞Öˇ¡Ñ¨e¡ ÅHõ∆ ‡Ü«∞ºQÍ~°∞¡ `≥ÅOQÍ} L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ã≤.q~î°Öò,
Nx"åãπQ“_£Å‰õΩ ã≤OQƈ~}˜ HÍi‡‰õΩÅ ZxflHõÅ∞, `≥ÅOQÍ} HÍi‡Hõ ã¨OѶ¨∂Å SHõº`« q^è•#O J<Õ PÖ’K«#`À "Õ∞^è•q =~åæxH˜ =¸_»∞
ã¨OѶ¨∂Å q^è•#O `≥eÜ«∞*Ëã≤ ~å=_»O [iyOk. J^Õq^èŒOQÍ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì ã¨q∞u(˜P~üZãπ) ˜alÔHZãπ ÉϺ#~üÃÑ· ZxflHõÅ
áÈ©Ö’ =¸_»∞ ã¨OѶ¨∂Å∞ ~å"åÅx "Õ∞^è•q=~°æO f~å‡}O KÕÜ«∞_»O [iy#k. ÃÇÏKüZOZãπ Ü«¸xÜ«∞<£ P f~å‡}Ïxfl =ºuˆ~H˜ã¨∂Î
ÃÇÏKüZOZãπ XO@iQÍ ZxflHõÅÖ’xH˜ "≥o§#k. ã≤OQƈ~}˜ HÍi‡‰õΩÅ F@∞¡ pÅÛ=^ŒÌO@∂ Ô~O_»∞ ã¨OѶ¨∂Å∞ ˜alÔHZãπ, ˜ZãπWÜ«Ú,
q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ „á⁄IIHÀ^ŒO_»~å"£∞, Ñ≤@ìÅ ~°gO^Œ~ü, QÆ∞i*ÏÅ ~°gO^Œ~ü QÍ~°¡ P^èŒfi~°ºOÖ’ ã≤ã≤ã≤ ™êfiu ã¨∂¯ÖòÖ’ Ô~O_»= ã¨=∂"Õâ◊O
U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk. P ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨O™ê÷QÆ`«OQÍ Ô~O_»∞ ã¨OѶ¨∂Å∞ *ˇã≤ã≤ =∞iÜ«Ú UiÜ«∂ „áêux^茺O, UiÜ«∂ Ѷ≤ò
Hõq∞˜, ¿ãѶ‘ì Hõq∞˜ÅÖ’ ã¨=∂# ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO, HÍi‡‰õΩÅ K«O^• q~åà◊OÖ’ 50% W"åfiÅO@∂ Ô~O_»∞ ã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’
=∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ P^èŒfi~°ºOÖ’ XѨÊO^ŒO [iyOk. =∞~°∞㨘 ~ÀA #∞OKÕ g∞_çÜ«∂ „ѨKå~°O KÕÜ«∞_»O [iyOk.
`«^Œ#O`«~°O XѨÊO^Œ Ѩ„`«OÖ’ ã¨O`«HÍÅ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕã¨∞Î#fl „Hõ=∞OÖ’ QÀ^•=iYxÖ’x N~å=∞ q^•ºÅÜ«∞OÖ’
=¸_»= ã¨=∂"Õâ◊O Ñ≤@ìÅ ~°gO^Œ~ü, Ñ≤.K«O^£(`≥ÅOQÍ} q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ) P^èŒfi~°ºOÖ’ [iy# ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ‰õÄ_® ã¨O`«HÍÅ∞
KÕÜ«∞‰õΩO_® HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕã¨∂Î P ~ÀA ‰õÄ_® ^•"ÕÜ«∞_»O [iyOk.
ã≤OQƈ~}˜ ZxflHõÅ <åq∞<Õ+¨<£ P~üZÖòã≤ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ <åq∞<Õ+¨<£ "Õâß~°∞. P ~ÀA `≥ÅOQÍ} ã≤OQƈ~}˜ L^ÀºQÆ∞Å ã¨OѶ¨∞OÖ’
QÆO^Œ~°QÀà◊O <≥ÅH˘Ok. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ =∞~°Å 4= ã¨=∂"Õâ◊O [iyOk. P ã¨=∂"Õâ◊O‰õΩ =ÚO^Œ∞ ˜ZãπWÜ«Ú <åq∞<Õ+¨<£ "Õâß~°∞.
˜alÔHZãπ#∞ ÉÏ¡H±"≥∞~ÚÖò KÕã¨∞Î<åfl~°O@∂ <åq∞<Õ+¨<£‰õΩ `«ÖÁyæ 4= ^Œá¶ê ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨O`«HÍÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_ç# ˜alÔHZãπ,
q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ „á⁄IIHÀ^ŒO_»~å"£∞, =∞ÖˡѨe¡ ÅHõ∆ ‡Ü«∞º, ã≤.q~î°Öò, Nx"åãπ~å=ÙQÍ~°¡ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ˜alÔHZãπ <åÜ«∞Hõ`«fiO
J„y"≥∞Oò Ѩ„`«OÖ’ ã¨O`«HÍÅ∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk. JѨC_»∞ HÍi‡‰õΩÅ q~åà◊OÖ’ 20% W=fi_®xH˜ JOwHõiOz UiÜ«∂ ™ê÷~ÚÖ’
J=HÍâ◊O HõeÊã¨∂Î x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O [iy#k. `«^Œ∞Ѩi W~°∞ ã¨OѶ¨∂Å=Ú ZxflHõÅ „ѨKå~°OÖ’H˜ áÈ~Ú<åO. ã≤OQƈ~}˜ QÆ∞iÎOѨÙ
ã¨OѶ¨∞O ZxflHõÅÖ’ =¸_»∞ _çq[#¡#∞ ÔQÅ∞K«∞HÀ=_»O [iy#k. XѨÊO^ŒO „ѨHÍ~°O =∂ ã¨OѶ¨∂xH˜ ~å=Åã≤# UiÜ«∂ ™ê÷~Ú, Ѷ≤ò,
¿ãѶ‘ì Hõq∞©ÅÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO, HÍi‡‰õΩÅ q~åà◊OÖ’ 20% J=∞Å∞KÕÜ«∞=∞x ˜alÔHZãπ <åÜ«∞Hõ`åfixfl HÀ~°_»O [iyOk.
˜alÔHZãπ J^茺‰õ∆ΩÅ∞ Ñ≤˜™êfiq∞ „Ѩ^è•# HÍ~°º^Œi≈QÍ L#fl g∞‰õΩ Hõeã≤#ѨC_»ÖÏ¡ XHõiÃÑ· XHõ~°∞ K≥ѨC`«∂ HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕÜ«∞_»O
[iyOk. HÀ~°∞ì ^•fi~å Ñ≤.˜.™êfiq∞H˜ JkèHÍ~°O ~å=_»O`À Ñ≤.˜.™êfiq∞x HõÅ=_»O [iyOk. JѨC_»∞ J`«#∞ XѨÊO^ŒO „ѨHÍ~°O
20%Ö’ 40 "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ K≥‰õΩ¯ ~°∂¿Ñ} WKåÛ~°∞. UiÜ«∂ ™ê÷~Ú, Ñ≤ò Hõq∞©ÅÖ’ J=HÍâ◊O HõeÊOKåÅx "Õ∞=Ú KåÖÏ™ê~°∞¡
L`«Î~åÅ∞ ~å™ê=Ú. KåÖÏ~ÀAÅ `«~åfi`« g∞~°∞ =∂ HÍ~°º^Œi≈H˜ XHõ L`«Î~°O ~å™ê~°∞. JO^Œ∞Ö’ UiÜ«∂ ™ê÷~ÚÖ’ =¸_»∞ ¿Ñ~°∞¡
W"åfiÅx `≥eÑ≤<å~°∞. "Õ∞=Ú UiÜ«∂ ™ê÷~ÚÖ’ =¸_»∞ ¿Ñ~°¡#∞ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã≤<å=Ú. HÍx g∞ Ü«¸xÜ«∞<£ JO`«~°æ`« q+¨Ü«∂Å =Å¡
=∂‰õΩ J=HÍâ◊O HõeÊOK«ÖË^Œ∞.
JѨʘ #∞Oz g∞‰õΩ Zxfl™ê~°∞¡ "Õ∞=Ú Hõeã≤ =∂Ï¡_ç<å ÉÏ^茺`å ~åÇ≤Ï`«ºOQÍ<Õ =∂Ï¡_ç<å~°∞. g∞ #∞Oz ã¨ÊO^Œ# ÖËHõáÈ=_»O`À
„á⁄IIHÀ^ŒO_»~åO, ^Õâ◊Ѩu Nx"åãπÅ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ˜P~üZãπ K«O„^ŒâıY~üQÍiH˜ D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞*ËâßO. D q+¨Ü«∞O "≥Ú`«ÎO q#fl
ÔHã≤P~ü ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOkã¨∂Î Ô~O_»∞ ~ÀAÅÖ’ Ѩiëê¯~°O KÕ™êÎ#x `≥eÑ≤<å~°∞. HÍx "å~°∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl Ѩ˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞.
z=~°‰õΩ HÀ^ŒO_»~å"£∞ QÍiH˜ Z<Àfl™ê~°∞¡ Hõeã≤ XѨÊO^•xfl J=∞Å∞KÕ¿ã@@∞¡ =∂Ï¡_®Åx K≥Ñ≤Ê<åO. ^•xH˜ J`«#∞ <Õ#∞ K≥ѨC`«∞<åfl#∞
Jx ZѨʘHõѨC_»∞ D q+¨Ü«∂xfl ^•@"Õã¨∞Î<åfl~°∞. W^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ≤˜ ™êfiq∞ #∞Oz g∞‰õΩ ˜alÔHZãπ J^茺‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÉÏ^茺`«
fã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`« ‰õÄ_® q∞=∞‡efl Hõeã≤# ZÖÏO˜ ѨÙ~ÀQÆu ÖË^Œ∞.
z=~°‰õΩ "Õ∞=Ú `≥ÅOQÍ} q^•º=O`«∞Å "ÕkHõ ~å¢+¨ì <åÜ«∞Hõ`åfixH˜ K≥áêÊ=Ú. WѨʘÔH·<å =∞# Ô~O_»∞ ã¨OѶ¨∂Å XѨÊO^ŒO
„ѨHÍ~°OQÍ #_»∞K«∞HÀ"åÅx q∞=Ú‡Å#∞ HÀ~°∞`«∞<åfl=Ú. <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ ZxflHõÅ HÍÅѨiq∞u ^ŒQÆæ~° Ѩ_»∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’
g∞~°∞ fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂ÅÃÑ·<Õ =∂ `≥ÅOQÍ} ã≤OQƈ~}˜ L^ÀºQÆ ã¨OѶ¨∞O HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ fã¨∞HÀ|_»∞`å~Ú. D q+¨Ü«∂ÅÃÑ· ™ê#∞‰õÄÅOQÍ
ã¨ÊOkã¨∂Î g∞ x~°‚Ü«∂Å∞ LOÏÜ«∞x Ptã¨∞Î<åfl=Ú.
W@∞¡
`≥ÅOQÍ} ã≤OQƈ~}˜ L^ÀºQÆ∞Å ã¨OѶ¨∞O
(TSEU)
L^Œº=∞ ã¨OQÆ`«∞Å∞

37. 37 E<£, 2011

38. <åzxflJaè„áêÜ«∞O
#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} Ѩ„uHõ ã¨Oáê^Œ‰õΩʼnõΩ, Ѩ„uHõ#∞ ã¨=∂[OÖ’ |uH˜ã¨∞Î#fl@∞=O˜ „Ѩ[ÅO^ŒiH˜ <å L^Œº=∞
#=∞™ê¯~åÅ∞.
=∂iÛ <≥Å ã¨OzHõÖ’ ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò =~°=~°~å=Ù ~åã≤#@∞=O˜ "åºã¨OÖ’ ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ#∞ H˘#=K«∞Û. g∞_çÜ«∂#∞
H˘#=K«∞Û. "≥Ú^ŒÖˇ·#q „ѨѨOK«OÖ’ H˘#ÖËxq, P=∞‡ÖËxq qÅ∞=ÖË=ÚOÏÜ«∞x, ÃÑ@∞ì|_ç‰õΩ#fl nè=∂ HÍx „ѨѨOK«OÖ’
H˘#ÖËxk, H˘#ÖËx"åà◊√§ ‰õÄ_® L<åfl~°x K≥ѨÊ_»O ZO`À L`ÕÎ*Ïxfl xOѨÙ`«∞Ok.
™êÇ≤Ï`«ºO ''Éèí∂q∞—— J<Õ Hõ^äŒÖ’ ã≤OQƈ~}˜ ~åã≤# P Hõ^äŒ `≥ÅOQÍ} |`«∞‰õΩÅ r=# ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ KåÖÏ K«Hõ¯QÍ
q=iã¨∞ÎOk. =∞# ™⁄O`« Éèí∂q∞Ö’<Õ „ѨÉèí∞`«fiO, ÃÑ@∞ì|_ç ^•~°∞x ÃÑ`«Î#O UOk? „Ѩ[Å#∞ x~åfiã≤`«∞Å∞QÍ KÕã≤ FÃÑ<£HÍãπìÅ∞
x~°fiÇ≤ÏOK«_»O „Ѩ[Å ÉÏQÆ∞HÀã¨=∂? ÖËHõ „ѨÉèí∞`«fi áêÅHõ=~åæÅ ÖÏÉèÏÅ HÀã¨=∂? Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=eû# J=ã¨~°O
ZO`≥·<å LOk. JO^Œ∞Hõ<Õ =∞#‰õΩ Hõhã¨O =¸_»∞ѨÓ@Å u#_®xH˜ uO_ç HÀã¨"≥∞ÿ<å `≥ÅOQÍ} HÍ"åe. JO^Œ∞ˆH „Ѩ[ÅO`å
UHõ"≥∞ÿ XHõ qâßÅ"≥∞ÿ# „Ѩ*Ï L^Œº=∂xfl xi‡Oz =∞# `≥ÅOQÍ}#∞ =∞#O ™êkèOK«∞‰õΩO^•O.
âßY=¸i #∞Oz âßY=¸i ^•Hõ... J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõ ã¨g∞Hõ∆ ‰õÄ_® KåÖÏ ÉÏQÆ∞Ok. "å~°∞ HÀ™êÎO„^èŒ „áêO`«O "åÔ~·<å XHõ
~å[H©Ü«∞, ™ê=∂lHõ Ѩi*Ï˝#O`À˜ `≥ÅOQÍ}ÔH· 'Ãã·— J<åfl~°∞.
WÖÏO˜ Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞, `≥ÅOQÍ}ÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∞#fl Jqhux =∂‰õΩ JOkã¨∞Î#fl@∞ =O˜ '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—
Z_ç@~ü‰õΩ, ~°K«~Ú`«Å‰õΩ, Ѩ„uHõ #_»=_®xH˜ `À_»Ê_»∞`«∞#fl áê~î°‰õΩʼnõΩ L^Œº=∂aè=O^Œ<åÅ∞
–"Õ=ÚÅ JOnÑπ
#Å¡Q˘O_»
9603636247
'q∞eÜ«∞<£=∂~üÛ—ã¨OzHõÉÏQÆ∞Ok
#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} =∂ã¨Ñ¨„uHõ KÕuH˜ JOkOk. P ѨÙã¨ÎHÍxfl fã¨∞H˘x #_»∞ã¨∞Î#fl |ã¨∞ûÖ’ K«^Œ=_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì#∞.
<Õ#∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ÃãO„ò Ü«¸x=i≈˜ #∞Oz ã¨OQÍÔ~_ç¤ |ã¨∞û ZH˜¯ JO^Œ∞Ö’ K«^Œ=_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì#∞. "≥Ú`«ÎO K«^Œ∞=Ù`«∞#fl
XHõ¯ ™êìÑπH˜ XHõ lÖÏ¡ QÆ∞~°∞ÎH˘ã¨∞ÎOk. "≥Ú`«ÎO K«^Œ∞=Ù`«∞#fl XHõ¯ ™êìÑπH˜ XHõ lÖÏ¡ QÆ∞~°∞ÎH˘ã¨∞ÎOk. =∞# `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO
"≥Ú`«ÎO uiˆQã≤#@∞¡. x["≥∞ÿ# `≥ÅOQÍ} =∞#‰õΩ =KÕÛã≤# J#∞Éèí∂ux á⁄O^•#∞. Fi<åÜ«∞<À... ã¨Oáê^Œ‰õΩx L`«Î~°O
ZO`« ÉÏQÆ∞Ok. =~°=~°~å=Ù QÍ~°∞ ~åã≤# NHõ$+¨‚ Hõq∞© ~°Ç¨Ï㨺 x"ÕkHõ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi ~°Ç¨Ï㨺 Z*ˇO_® HõO_»¡‰õΩ Hõ˜ì#@∞¡
K«∂Ñ≤OKå~°∞. Ö’ÔH ~å*òѨ=<£ q„QÆǨ Å ‰õÄeÛ"Õ`«#∞ ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe? PO„^èŒ áêʼnõΩʼnõΩ Hõà◊√§ `≥iÑ≤OKå~°∞.
x*Ïxfl x~°ƒùÜ«∞OQÍ Hõq J#∞Éèí"åxfl `≥eÊ<å~°∞ L^ŒÜ«∞ÉèÏ#∞QÍ~°∞. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ Ѷ≤„|=i 21 H©ÅHõ=∞Å∞ѨÙ#∞
QÆ∞~°∞ÎKÕ™ê~°∞. =KÕÛ `«~åʼnõΩ iHÍ~°∞¤ HÀã¨O ~å™ê~°∞. q∞exÜ«∞O =∂iÛ... g∞ÔHO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞O. áÈ@∞ <å~åÜ«∞}QÍ~°∞
PO„^èŒ áêʼnõΩÅ QÆ∞O_≥Ö’ x^Œ∞~°É’`«∞#fl@∞¡ ~å™ê~°∞. x[O x[O `≥ÅOQÍ} ǨϟO=∞O„`«∞ʼnõΩ <≥uÎ# ’Ñ‘Å∞ LOÏ~Ú,
ÖÏsîÅ∞, `«∂ÏÅ∞ ã‘=∂O„^èŒ =∞O„`«∞Å KÕ`«∞Ö’¡ LO@∞Ok J#fl x*Ïxfl #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}‰õΩ `≥eÜ«∞*Ë™ê~°∞. áÈ@∞
<å~åÜ«∞} q„QÆǨ Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ ‰õÄÖÏÛO J#fl q+¨Ü«∂xfl ~å™ê~°∞.PO„^è• g∞_çÜ«∂! #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}Ö’ ~åã≤# =∂
P"Õ^Œ##∞, =∂ PÖ’K«##∞, ~å¢+¨ìO "≥Ú`åÎxH˜ >ˇeHÍãπì Ü«∞O_ç. =∂ `≥ÅOQÍ} "åà◊√§ ZO`« ÉÏ^èŒÖ’ L<åfl"≥∂ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
–_®Hõì~ü Ѩ^•‡=u ѨO`«∞Å∞
ÃãO„@Öò Ü«¸x=i≈˜
áê~î°‰õΩÅ `≥ÅOQÍ}

39. <≥#~°∞QÆÅJ=fiPO„^èÀ_çH˜Wã¨∞Î#flã¨ÅǨ
–áêÅ=¸~°∞ ÖË|~À_»∞
Ѩšq: H˘_»∞HÍ PO„^èÀ_® `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áÈ~å
a_®¤ PO„^èÀ_® h=Ó~°∞ #∞"Àfi~å
1. `≥ÅOQÍ} T~°¡xfl LÃÑÊ#~Ú ÖËã≤#~Ú
~°K«Û|O_»Å HÍ_çH˘zÛ ‰õÄã¨∞<åfl~°∞
U_ç~å PO„^èÀ_»∞ ZHõ¯_»∞O_»O„@∞O_»∞
We¡Å∞¡ uiyO_»∞ QÍeOz ã¨∂ã¨∞ÎO„_»∞
#∞"˘fizÛ# `˘=fi #∞"≥fie¡ áȉõΩO>ˇ
=∞OkÖ’ x<Õflã≤ `˘H˜¯ ã¨OѨÙ`å~°∞
IIH˘_»∞HÍII
2. `å`«Å#∞, `«O„_»∞Å#∞ "≥∂ã¨yOzO„_»O@∞
_»|∞ƒÖˇ~°QÍ EÑ≤ Éèí∂=Úefl QÆ∞Ol~°x
=¸u g∞ã¨=Ú~åx Ѩ_»∞ã¨∞ áÈ~°QÍà◊√§
#∂#∂QÆ∞ g∞™êÅ ^Œ∞O_≥QÍe¡OzO„_»∞
g∞™êÅ∞ uÑ≤ÊO„_»∞ `˘_»Å∞ H˘@∞ì`«∞O„_»∞
#∞"≥fi^Œ∞~°∞=_çu =O˜ Hõã≤ f~°∞Û‰õΩOÏ~°∞
IIH˘_»∞HÍII
3. H˘Å∞=ÙÅ∞ QÆ∞OAH˘x PHõeH˜ ã¨OÑ≤~°x
=∂ á⁄@ìÅ∞ H˘˜ì ÉÁ[˚Å∞ xOÑ≤~°x
`≥ÅOQÍ}ÀÅ¡#∞ `≥eqÖË<ÀÅ¡O@∂
PѶ‘ãπÅxflOÏ PO„^èŒ∞ÖË L#fl~°x
XHõ¯>Ë =∂@O@∂ XHõ¯>ˇÿ xezO„_»∞
#∞"≥fie¡ áÈHõáÈ`≥ `«<≥flÅ¡ Q˘_»`å~°∞ IIH˘_»∞HÍII
4. q∞^≥ÌÅ∞, "Õ∞_»Å∞, ae¤OQ∑Å∞ QƘì
`≥ÅOQÍ}ÀÅ¡‰õΩ xÅfi h_»ÖË^Œ∞
ã¨ÃãÎ ÉÁO^Œ"≥@ì *ψQ_» ÖË^ŒO@∂
P"Õâ◊=Ú `À˜ Ô~zÛáÈ`«∞#fl~°∞
#∞=Ùfi J_»∞¤=_çu=O>ˇ PQÆ=∞~Úº áÈ`«=Ù IIH˘_»∞HÍII
5. q^•º~°∞÷ÅO^Œ~°∞ J=∞~°∞Å#∞ `«Åã≤O„_»∞
q^•º~°OQÆ=Ú ¿Ñ~° PO„^èŒ∞Å∞ ^Àã≤~°x
HÍ~°Êˆ~@∞ ¿Ñ~° ã¨@∞ìQÍ =ÚOz~°x
q^•ºi÷ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ XHõ¯>ˇÿ xeã≤O„_»∞
#∞"˘fizÛ# ÉÏ@ #∞"≥fie¡ áȉõΩO>ˇ
J=∞~°∞Å ã¨∂÷áêÅ HÍ_» q∞=Ú‡ Ǩ ~°q∞ã¨ÎO@∞O„_»∞IIH˘_»∞HÍ
6. hÅ¡ ^ÀÑ≤_ç*Ëã≤ x^èŒ∞Åxfl q∞Oy~°x
ÉÁQÆ∞æ#∞ ^Àã≤O„_»∞(=∞=Ú‡) ã≤=∞‡ã‘Hõ˜*Ëã≤
Hõ=∞‡<≥·# ÉèÏ+¨ ã≤#flQÍ *Ëã≤Î~°x
`≥ÅOQÍ}ÀxH˜ <åQÆiHõ`« ÖË^ŒO>ˇ
JxflOÏ =∞=Ú‡Å#∞ J}QÆ^˘H˜¯O„_»x
Z^Œ∞~°∞^•_ç`À ZÅ¡Q˘_»Î@O„_»∞ IIH˘_»∞HÍII
7. Hõ=ÙÅ∞ QÍÜ«∞‰õΩÅO`å Q˘O`≥uÎ áê_çO„_»∞
P@áê@Å`À˜ UHõ=∞~Úº<å~°∞
Ѩ٘ìÃÑiy# QÆ_»¤ ~°H˜∆OK«∞HÀxÔH
=Å™⁄zÛ<ÀÅ¡#∞ `«~°∞=Ú`å=∞O@∞O„_»∞ IIH˘_»∞HÍII
áê@