Khóa luận Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang

Luận Văn Group hỗ trợ viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực
tập, Assignment, Essay
Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
i
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................................ii
MỤC LỤC................................................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC TỪ, CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT............................................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................................................vi
DANH MỤC CÁC HÌNH.................................................................................................................vii
MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................... 1
1. Đặt vấn đề............................................................................................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................................................... 2
3. Ý nghĩa................................................................................................................................................... 2
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU.................................................................................... 3
1.1. Cơ sở khoa học.............................................................................................................................. 3
1.1.1. Các khái niệm liên quan ...................................................................................................... 3
1.1.2. Cơ sở pháp lý............................................................................................................................. 7
1.2. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................................................. 8
1.2.1. Môi trường Việt Nam............................................................................................................ 8
1.2.2. Môi trường nông thôn ở Việt Nam............................................................................. 13
1.2.3. Xây dựng nông thôn mới ở một số nước trên thế giới.................................... 16
1.2.4. Xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam...................................................................... 19
1.2.5. Tình hình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Hà Giang ...................................... 22
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
....................................................................................................................................................................... 28
2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu........................................................................................ 28
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................................ 28
2.1.2. Địa điểm và phạm vi nghiên cứu................................................................................. 28
2.1.3. Thời gian nghiên cứu.......................................................................................................... 28
2.2. Nội dung nghiên cứu............................................................................................................... 28

2.3. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................................... 28
2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu........................................................................................ 28

ii
2.3.2. Phương pháp thống kê xử lý số liệu.......................................................................... 29
2.3.3. Phương pháp tổng hợp, đánh giá, phân tích.......................................................... 30
2.3.4. Phương pháp dự báo dân số ........................................................................................... 30
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................... 31
3.1. Một số đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Hùng An,
huyện Bắc Quang................................................................................................................. 31
3.1.1. Điều kiện tự nhiên xã Hùng An ................................................................................... 31
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội xã Hùng An.................................................................... 32
3.1.3. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội xã Hùng An tới
việc thực hiện tiêu chí môi trường ............................................................................. 38
3.2. Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông
thôn mới xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang............................ 45
3.2.1. Công tác xây dựng nông thôn mới xã Hùng An................................................. 45
3.2.2. Kết quả thực hiện tiêu chí 17 : Môi trường và an toàn thực phẩm.......... 47
3.2.3. Những tồn tại và hạn chế trong việc thực hiện tiêu chí môi trường
xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang................................................. 57
3.3. Các giải pháp đạt tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới
trên địa bàn xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang ..................... 57
3.3.1. Giải pháp chung cho công tác xây dựng nông thôn mới............................... 57
3.3.2. Giải pháp cụ thể cho việc thực hiện tiêu chí môi trường .............................. 58
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................................. 61
1. Kết luận............................................................................................................................................... 61
2. Kiến nghị............................................................................................................................................ 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................................. 63

iii
DANH MỤC CÁC TỪ, CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt Tiếng việt
BCH Ban chấp hành
BNN Bộ nông nghiệp
BNN&PTNT Bộ nông nghiệp, phát triển nông thôn
BVMT Bảo vệ môi trường
BYT Bộ y tế
CCN Cụm công nghiệp
CTCC Chương trình công cộng
CTR Chất thải rắn
KCN Khu công nghiệp
HTX Hợp tác xã
MHNTM Mô hình nông thôn mới
NTM Nông thôn mới
NQ/TW Nghị quyết, trung ương
SXKD Sản xuất kinh doanh
TCTQ Tự chủ - tự quản
UBND Ủy ban nhân dân
UBMTTQ Ủy ban mặt trận tổ quốc

iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Tiêu chí môi trường theo bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng
nông thôn mới 5
Bảng 1.2: Lượng chất thải phát sinh năm 2014 và năm 2016............................. 15
Bảng 2.1. Kết quả thực hiện bộ tiêu chí quốc gia về NTM .................................. 23
Bảng 3.1. Cơ cấu nền kinh tế theo nghành..................................................................... 32
Bảng 3.2. Các loại cây trồng phổ biến.............................................................................. 33
Bảng 3.3. Các loại vật nuôi...................................................................................................... 33
Bảng 3.4. Dân số và lao động................................................................................................. 35
Bảng 3.5. Dân số năm 2018 và dự báo dân số năm 2020...................................... 38
Bảng 3.6. Những loại phân bón được sử dụng............................................................. 40
Bảng 3.7. Số liệu điều tra trình độ dân trí tại khu vực nghiên cứu................... 42
Bảng 3.8. Đánh giá về nguồn tiếp nhận thông tin VSMT của nhân dân....... 43
Bảng 3.9. Ý kiến về cải thiện điều kiện môi trường................................................. 43
Bảng 3.10. Nhận thức của người dân về vấn đề môi trường................................... 44
Bảng 3.11. Kết quả thực hiện tiêu chí Môi trường........................................................ 47
Bảng 3.12. Các nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho người dân trong xã........ 48
Bảng 3.13. Chất lượng nước dùng trong sinh hoạt........................................................ 48
Bảng 3.14. Phương pháp xử lý bao bì phân bón và thuốc bảo vệ thực vật..... 49
Bảng 3.15. Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng loại cống thải.................................................... 51
Bảng 3.16. Các nguồn tiếp nhận nước thải từ nhà vệ sinh ....................................... 51
Bảng 3.17. Tỷ lệ phần trăm các nguồn phát sinh rác thải sinh hoạt.................... 53
Bảng 3.18. Đánh giá lượng rác của các hộ gia đình..................................................... 54
Bảng 3.19. Các hình thức đổ rác thải sinh hoạt của xã............................................... 54
Bảng 3.20. Thực trạng nhà vệ sinh......................................................................................... 55
Bảng 3.21. Tỷ lệ chuồng nuôi gia súc................................................................................... 56

v
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Bản đồ hành chính Xã Hùng An, huyện Bắc Quang .........................31
Hình 3.2. Ý kiến cải thiện môi trường của người dân.............................................43
Hình 3.3. Tỷ lệ các loại cống thải các hộ gia đình sử dụng.................................51
Hình 3.4. Các nguồn tiếp nhận nước thải từ nhà vệ sinh.......................................52
Hình 3.5. Nguồn phát sinh rác thải sinh hoạt...............................................................53
Hình 3.6. Kiểu nhà vệ sinh......................................................................................................55

1
MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Với khoảng 67% dân số cả nước, nông thôn Việt Nam đang trên con
đường đổi mới và đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển KT – XH
của đất nước. Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
được triển khai đã đem lại những thay đổi đáng kể về đời sống, hạ tầng kỹ
thuật cũng như cảnh quan môi trường nhiều vùng nông thôn. Tuy nhiên, cùng
với sự phát triển KT-XH mạnh mẽ là những nguy cơ không nhỏ về ô nhiễm
môi trường.(Báo cáo môi trường Quốc gia,2011)
Môi trường nông thôn đang chịu những sức ép ngay từ chính các hoạt
động sản xuất và sinh hoạt của nông thôn, đồng thời còn chịu tác động từ hoạt
động của các KCN, CCN và khu vực đô thị lân cận. Đó chính là nguy cơ ô
nhiễm môi trường từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng và chế biến thủy hải sản,
chế biến nông sản thực phẩm, phát triển làng nghề và sản xuất công nghiệp. Ở
một số vùng nông thôn, môi trường nước hoặc môi trường không khí đã bị ô
nhiễm cục bộ, đặc biệt việc quản lý CTR nông thôn chưa thực sự được coi trọng,
đã và đang là vấn đề bức xúc. (Báo cáo môi trường Quốc gia 2011).
Xây dựng nông thôn mới là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.
Hội nghị lần thứ 7 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X đã ban hành
Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 5/8/2008 về vấn đề nông nghiệp, nông dân và
nông thôn. Nghị quyết đã xác định mục tiêu xây dựng nông thôn mới đến năm
2020. Ngày 17/10/2016 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1980/QĐ-
TTg ban hành bộ tiêu chí quốc gia (bao gồm 19 tiêu chí) về nông thôn mới.
Trong đó tiêu chí số 17 là tiêu chí môi trường. Mục tiêu chung của tiêu chí
này là nâng cao chất lượng môi trường sống ở khu vực nông thôn. Lâu nay,
trên các phương tiện thông tin đại chúng hầu như chỉ phản ánh về ô nhiễm
môi trường ở các khu đô thị, khu công nghiệp…Song tình trạng ô nhiễm môi

trường ở nông thôn lại đang ở mức báo động. Ðây chính là nguyên nhân dẫn
đến người dân các vùng nông thôn thường xuyên phải đối mặt với dịch bệnh.

2
Huyện Bắc Quang nói chung và xã Hùng An nói riêng trong thời gian
qua đã tích cực triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới và
đã thu được những kết quả nhất định. Trong quá trình triển khai thực hiện, địa
phương đã gắn kết quả xây dựng NTM với mục tiêu giảm nghèo bền vững,
bảo đảm nâng cao ổn định chất lượng đời sống của người dân, không nóng
vội, chạy theo thành tích. Ðồng thời, địa phương tập trung huy động tối đa các
nguồn lực để hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, làm kinh tế, nâng cao thu
nhập; cùng với đó chú trọng thực hiện các tiêu chí về môi trường.
Để đánh giá những kết quả đã đạt được trong thời gian qua và đề ra những
giải pháp thực hiện tốt trong thời gian tới, chúng tôi tiến hành đề tài khoa học:
“Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn
mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông
thôn mới trên địa bàn xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.
- Đề xuất giải pháp cụ thể, phù hợp với địa phương để thực hiện đạt các
chỉ tiêu về tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới xã Hùng An.
3. Ý nghĩa
3.1. Ý nghĩa khoa học
+ Đây là cơ sở khoa học có thể áp dụng trong thực hiện kế hoạch xây
dựng nông thôn mới.
+ Cung cấp cơ sở khoa học phục vụ công tác xây dựng kế hoạch thực
hiện tiêu chí môi trường trong công cuộc xây dựng nông thôn mới trên địa
bàn xã Hùng An và nhân rộng ra các xã còn lại trong huyện.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
+ Xác định thực trạng môi trường nông thôn mới tại xã Hùng An,
huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.

+ Làm căn cứ để cơ quan chức năng tăng cường công tác tuyên truyền
giáo dục nhận thức của người dân về môi trường.

3
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở khoa học
1.1.1. Các khái niệm liên quan
Môi trường
-Môi trường là hệ thống các yếu tố tự nhiên và nhân tạo có tác động
đối với sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật. ( Luật Bảo vệ môi
trường 2014)
Ô nhiễm môi trường
-Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi các thành phần môi trường không
phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trường và tiêu chuẩn môi trường gây ảnh
hưởng xấu đến con người và sinh vật. (Luật Bảo vệ môi trường,2014).
-Suy thoái môi trường là sự suy giảm về chất lượng và số lượng của
các thành phần môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật.
(Luật Bảo vệ môi trường,2014).
Hoạt động bảo vệ môi trường
- Hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động giữ gìn, phòng ngừa, hạn
chế các tác động xấu đến môi trường; ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô
nhiễm, suy thoái, cải thiện, phục hồi môi trường; khai thác, sử dụng hợp lý tài
nguyên thiên nhiên nhằm giữ môi trường trong lành.(Luật Bảo vệ môi trường
,2014).
Nông thôn
Vùng nông thôn được quan niệm khác nhau ở mỗi nước vì điều kiện
kinh tế -xã hội, điều kiện tự nhiên ở mỗi nước khác nhau. Cho đến nay chưa
có một khái niệm nào được chấp nhận một cách rộng rãi về nông thôn. Để có
được định nghĩa nông thôn, người ta so sánh nông thôn và thành thị. Trong
khi so sánh có ý kiến dùng chỉ tiêu mật độ dân số và số lượng dân cư.

Theo ý kiến phân tích của các nhà kinh tế và xã hội học có thể đưa ra
khái niệm tổng quát về vùng nông thôn như sau: “Nông thôn là vùng khác với

4
thành thị, ở đó một cộng đồng chủ yếu là nông dân sống và làm việc, có mật độ
dân cư thấp, có kết cấu hạ tầng kém phát triển hơn, có trình độ dân trí, trình độ
tiếp cận thị trường và sản xuất hàng hóa kém hơn”. (Vũ Thị Bình, 2006).
Phát triển nông thôn
Phát triển nông thôn là một phạm trù rộng được nhận thức với rất nhiều
quan điểm khác nhau.
Ngân hàng Thế giới (1975) đã đưa ra khái niệm: Phát triển nông thôn là
một chiến lược vạch ra nhằm cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của một bộ
phận dân cư tụt hậu, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Nó đòi hỏi phải mở
rộng các lợi ích của sự phát triển đến với những người nghèo nhất trong số
những người đang tiến kế sinh nhai ở các vùng nông thôn. (Hoàng Xuân Cơ,
Lê Văn Khoa,2004).
Khái niệm phát triển nông thôn mang tính toàn diện, đảm bảo tính bền vững
về môi trường. Với điều kiện của Việt Nam, được tổng kết từ các chiến lược kinh tế
xã hội của Chính phủ: “Phát triển nông thôn là một quá trình cải thiện có chủ ý một
cách bền vững về kinh tế, xã hội, văn hóa và môi trường, nhằm nâng cao chất lượng
cuộc sống của người dân nông thôn và có sự hỗ trợ tích cực của Nhà nước và các tổ
chức khác” (Hoàng Xuân Cơ, Lê Văn Khoa, 2004).
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
Là một chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và
an ninh quốc phòng, mục tiêu chung của chương trình là: Xây dựng nông thôn
mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình
thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công
nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc
văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ
thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Ðảng được tăng cường.
Theo Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng

Chính phủ, xây dựng nông thôn mới nhằm thực hiện 19 tiêu chí bao gồm: 1:
Quy hoạch, 2: Giao thông, 3: Thủy lợi, 4: Điện, 5: Trường học, 6: Cơ

Luận Văn Group hỗ trợ viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực tập,
Assignment, Essay
5
sở vật chất văn hóa, 7: Chợ, 8: Bưu điện, 9: Nhà ở dân cư, 10: Thu nhập, 11:
Tỷ lệ hộ nghèo, 12: Cơ cấu lao động, 13: Hình thức tổ chức sản xuất, 14: Giáo
dục, 15: Y tế, 16: Văn hóa, 17: Môi trường và an toàn thực phẩm, 18: Hệ
thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh, 19: An ninh, trật tự xã hội. Trong
19 tiêu chí này được chia thành 05 nhóm: Nhóm 1: Quy hoạch, nhóm 2: Hạ
tầng kinh tế xã hội, nhóm3: Kinh tế và tổ chức sản xuất, nhóm 4: Văn hóa - xã
hội - môi trường, nhóm 5: Hệ thống chính trị.
Tiêu chí Môi trường và an toàn thực phẩm (tiêu chí số 17)
Nội dung: Tiếp tục thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về nước
sạch và vệ sinh môi trường nông thôn. Xây dựng các công trình bảo vệ môi
trường nông thôn trên địa bàn xã, thôn theo quy hoạch gồm: xây dựng, cải tạo
nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước trong thôn, xóm; xây dựng các điểm thu
gom, xử lý rác thải ở các xã; chỉnh trang, cải tạo nghĩa trang; cải tạo, xây
dựng các ao, hồ sinh thái trong khu dân cư, phát triển cây xanh ở các công
trình công cộng .
Tiêu chí môi trường là tiêu chí số 17 thuộc nhóm 4 trong bộ tiêu chí
xây dựng nông thôn mới được chia thành 5 chỉ tiêu cụ thể như sau:
Bảng 1.1: Tiêu chí môi trường theo bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông
thôn mới
Tên tiêu chí
Nội dung tiêu Chỉ tiêu TDMN phía
chí chung Bắc
17.1. Tỷ lệ hộ
Tiêu chí
được sử dụng
Môi trường nước sạch hợp 95% 90%
17
và an toàn vệ sinh theo quy
thực phẩm chuẩn Quốc gia

Assignment, Essay
17.2. Tỷ lệ cơ sở 100% 100%
sản xuất - kinh

Assignment, Essay
6
doanh, nuôi
trồng thủy sản,
làng nghề đảm
bảo quy định về
bảo vệ môi
trường
17.3. Xây dựng
cảnh quan, môi
trường xanh -
sạch - đẹp, an
toàn
17.4. Mai táng
phù hợp với quy
định và theo quy
hoạch
17.5. Chất thải
rắn trên địa bàn
và nước thải khu
dân cư tập trung,
cơ sở sản xuất -
kinh doanh được
thu gom, xử lý
theo quy định
17.6. Tỷ lệ hộ có
nhà tiêu, nhà
tắm, bể chứa
n
ư
ớ
c
s
i
n
h
h
o
ạ
t
h
ợ
p
v
ệ
s
i
n
h
v
à

Assignment, Essay
Đạt Đạt
UBND cấp tỉnh quy định cụ thể để phù hợp với
điều kiện thực tế và đặc điểm văn hóa từng dân
tộc
Đạt Đạt
85% 70%

Assignment, Essay
7
đảm bảo 3 sạch.
chăn nuôi có
chuồng trại chăn 70% 60%
nuôi đảm bảo vệ
sinh môi trường
gia đình và cơ sở
sản xuất, kinh
doanh thực
100% 100%
phẩm tuân thủ
các quy định về
đảm bảo an toàn
thực phẩm
(Nguồn: Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới kem theo quyết định
số 1980/QĐ-TTg ngày 17 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ)
1.1.2. Cơ sở pháp lý
- Căn cứ Luật Bảo vê ̣môi trường Viêṭ Nam năm 2014 được Quốc hội
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 7 thông qua
ngày 23/6/2014 và có hiệu lực từ 01/1/2015;
- Căn cứ Nghị định số 19/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ
về việc quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường;
- Căn cứ Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ
quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược,
đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường;

Assignment, Essay
- Căn cứ Thông tư Số 26/2015/TT-BTNMT ngày 28 tháng 5 năm 2015
của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định đề án bảo vệ môi trường chi tiết
đề án bảo vệ môi trường đơn giản;

8
- Thông tư số 55/2014/TT-BNNPTNT ngày 31/12/2014 hướng dẫn
triển khai một số hoạt động bảo vệ môi trường trong Chương trình mục tiêu
quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020;
- Nghị định 38/2015/NĐ - CP ngày 24/4/2015 về quản lí chất thải và
phế liệu.
- Căn cứ Thông tư số 09/2010/TT-BXD ngày 04/8/2010 của Bộ Xây
dựng về quy định việc lập nhiệm vụ, đồ án quy hoạch và quản lý quy hoạch
xây dựng xã nông thôn mới;
- Căn cứ Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 của Thủ tướng
Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới;
- Thông tư số 05/2017/TT-BNNPTNT ngày 01/03/2017 của Bộ Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn một số nội dung thực hiện chương
trình mục tiêu quốc gia xây dụng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020;
- Căn cứ Quyết định số 1600/QĐ-TTg, ngày 16/08/2016 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn
mới giai đoạn 2016-2020;
- Căn cứ quyết định số 366/QĐ-TTg, ngày 31/3/2012 của Thủ tướng
Chính phủ về việc phê duyệt Chương trương trình mục tiêu quốc gia Nước
sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn giai đoạn 2012-2015;
- Quyết định số: 592/QĐ-UBND ngày 11/04/2017 của Chủ tịch Ủy ban
Nhân dân tỉnh Hà Giang về việc ban hành bộ tiêu chí xã đạt chuẩn Nông thôn
mới của tỉnh Hà Giang.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Môi trường Việt Nam
Theo đánh giá mới đây của Ngân hàng thế giới tại Việt Nam, với 59
điểm trong bảng xếp hạng chỉ số hiệu quả hoạt động môi trường, Việt Nam
đứng ở vị trí 85/163 các nước được xếp hạng. Các nước khác trong khu vực

như Philippines đạt 66 điểm, Thái Lan 62 điểm, Lào 60 điểm, Trung Quốc 49
điểm, Indonesia 45 điểm,... Còn theo kết quả nghiên cứu khác vừa qua tại

9
Diễn đàn Kinh tế thế giới Davos, Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia có chất
lượng không khí thấp và ảnh hưởng nhiều nhất đến sức khỏe.
Mới đây, hai trung tâm nghiên cứu môi trường thuộc Đại học Yale và
Columbia của Mỹ thực hiện báo cáo thường niên khảo sát ở 132 quốc gia. Kết
quả nghiên cứu cho thấy: Về ảnh hưởng của chất lượng không khí, Việt Nam
đứng thứ 123/132 quốc gia khảo sát; về ảnh hưởng của môi trường đến sức
khỏe đứng vị trí 77; về chất lượng nước Việt Nam được xếp hạng 80. Tính
theo chỉ số chung EPI, Việt Nam xếp thứ 79. Đó là những đánh giá chung,
còn nếu xem xét cụ thể trên từng khía cạnh thì sẽ càng thấy rõ hơn bức tranh
chung của môi trường Việt Nam hiện nay.(Lộc Trần Vượng,2014).
Rừng tiếp tục bị thu hẹp
Trước năm 1945, nước ta có 14 triệu ha rừng, chiếm hơn 42% diện tích
tự nhiên của cả nước, năm 1975 diện tích rừng chỉ còn 9,5 triệu ha (chiếm
29%), đến nay chỉ còn khoảng 6,5 triệu ha (tương đương 19,7%). Độ che phủ
của rừng nước ta đã giảm sút đến mức báo động. Chất lượng rừng ở các vùng
còn rừng bị hạ xuống mức quá thấp. Trên thực tế chỉ còn khoảng 10% là rừng
nguyên sinh. Số liệu của Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn cho thấy đến hết năm 2012 có hơn 20.000 ha rừng tự nhiên bị phá
để sử dụng vào nhiều mục đích, nhiều nhất là để làm thủy điện, nhưng chỉ
mới trồng bù được hơn 700 ha.(Lộc Trần Vượng,2014).
Đa dạng sinh học bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Thế giới thừa nhận Việt Nam là một trong những nước có tính đa dạng
sinh học vào nhóm cao nhất thế giới. Với các điều tra đã công bố, Việt Nam
có 21.000 loài động vật, 16.000 loài thực vật, bao gồm nhiều loài đặc hữu,
quý hiếm. Tổ chức vi sinh vật học châu Á thừa nhận Việt Nam có không ít
loài vi sinh vật mới đối với thế giới.

Thế nhưng, trong 4 thập kỷ qua, theo ước tính sơ bộ đã có 200 loài chim
bị tuyệt chủng và 120 loài thú bị diệt vong. Và, mặc dù có vẻ nghịch lý nhưng
có một thực tế là các trang trại gây nuôi động vật hoang dã như nuôi những

10
loài rắn, rùa, cá sấu, khỉ và các loài quý hiếm khác vì mục đích thương mại ở
Việt Nam và khu vực Đông Nam Á lại không hề làm giảm bớt tình trạng săn
bắt động vật hoang dã trong tự nhiên, mà thậm chí còn làm cho vấn đề trở nên
tồi tệ hơn bởi những trang trại này đã liên quan tới các hoạt động buôn bán
trái phép động vật hoang dã.
Hơn 100 loài sinh vật ngoại lai đang hiện diện tại nước ta cũng là mối
nguy lớn cho môi trường sinh thái, như: ốc bươu vàng, cây mai dương, bọ
cánh cứng hại dừa, đặc biệt là việc nhập khẩu 40 tấn rùa tai đỏ - một loài đã
được quốc tế cảnh báo là một trong những loài xâm hại nguy hiểm.(Phạm Thu
Hiền, 2017).
Ô nhiễm sông ngòi
Với những dòng sông ở các thành phố lớn như Hà Nội hay thành phố
Hồ Chí Minh, tình trạng bị ô nhiễm nặng nề là điều dễ dàng nhận thấy qua
thực tế, cũng như qua sự phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Tuy nhiên, sông ở nhiều vùng nông thôn cũng đang phải đối mặt với tình
trạng ô nhiễm nặng nề do rác thải sinh hoạt, rác thải làng nghề, rác thải nông
nghiệp và rác thải từ các khu công nghiệp vẫn đang từng ngày, từng giờ đổ
xuống. Các dòng sông đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm nặng nề nhất
là: sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, sông Đồng Nai và hệ thống sông Tiền và sông
Hậu ở Tây Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long. Những con sông này đã trở
nên độc hại, làm hủy hoại nguồn thủy sản và ảnh hưởng trực tiếp tới môi
trường sống, sức khoẻ của cộng đồng.(Phạm Thu Hiền,2017).
Bãi rác công nghệ và chất thải
Hiện các doanh nghiệp ở Việt Nam là chủ sở hữu của hơn một nghìn
con tàu biển trọng tải lớn, cũ nát. Hầu hết các cảng biển trên thế giới đều
không cho phép loại tàu này vào, vì nó quá cũ gây ô nhiễm môi trường lại

không bảo đảm an toàn hàng hải. Thế nhưng, hơn một nghìn con tàu cũ nát đó
vẫn đang được neo vật vờ ở các tuyến sông, cửa biển để chờ được “hóa kiếp”

11
thành phế liệu mà việc phá dỡ loại tàu biển cũ này sẽ thải ra rác thải nguy hại
làm ô nhiễm môi trường sống.
Nhiều dự án luyện, cán thép lớn đã, đang và sẽ xuất hiện, hứa hẹn đưa
Việt Nam trở thành nước xuất khẩu thép lớn, song đồng thời cũng có nguy cơ
biến Việt Nam thành nơi tập trung “rác” công nghệ và chất thải. Bài học
“xương máu” này đã từng xảy ra với ngành sản xuất xi măng, song vẫn có khả
năng lặp lại nếu những dây chuyền luyện gang, thép bị loại bỏ ở Trung Quốc
được đưa về lắp đặt ở Việt Nam.(Phạm Thu Hiền,2017).
Ô nhiễm từ sản xuất nông nghiệp
Báo cáo mới đây của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy,
nguồn chất thải vào môi trường từ trồng trọt và chăn nuôi đang có xu hướng
gia tăng, trong khi việc kiểm soát chưa đạt hiệu quả cao. Trong đó, lo ngại
nhất là chất thải từ chăn nuôi. Hiện cả nước có 16.700 trang trại chăn nuôi, tập
trung chủ yếu ở đồng bằng sông Hồng (45%) và Đông Nam Bộ (13%), với
tổng đàn gia súc 37,8 triệu con và trên 214 triệu con gia cầm. Theo tính toán
của Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn), lượng phân thải của bò khoảng 10 - 15 kg/con/ngày, trâu là 15 -
20 kg/con/ngày, lợn là 2,5 - 3,5 kg/con/ngày và gia cầm là 90 gr/con/ngày.
Như vậy, tính ra tổng khối lượng chất thải trong chăn nuôi của nước ta hiện
khoảng hơn 73 triệu tấn/năm.
Nuôi trồng thủy sản cũng đang gặp phải vấn đề tương tự. Việc đẩy mạnh các
biện pháp thâm canh, tăng năng suất tại các vùng nuôi tôm tập trung, trong đó
chủ yếu là tôm sú đã làm gia tăng ô nhiễm nguồn nước. Cùng với đó, tình
trạng sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật trong trồng trọt một cách
tràn lan, không có kiểm soát đã gây ô nhiễm môi trường đất, nước. Hiện nay,
lượng thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục được phép sử dụng, quá hạn sử

dụng còn tồn đọng cần tiêu hủy là hơn 700 kg (dạng rắn) và hơn 3.400 lít
(dạng lỏng).(Lộc Trần Vượng,2014).

12
Ô nhiễm ở các làng nghề
Một khảo sát mới đây của Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường
(Đại học Bách khoa Hà Nội) và Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, 100%
mẫu nước thải ở các làng nghề đều cho thông số ô nhiễm vượt tiêu chuẩn cho
phép. Riêng Hà Nội, khảo sát tại 40 xã cho kết quả khoảng 60% số xã bị ô
nhiễm nặng từ các hoạt động sản xuất. Ở các làng tái chế kim loại, khí độc
không qua xử lý đã thải trực tiếp vào không khí như ở làng nghề tái chế chì
Đông Mai (Hưng Yên), nồng độ chì vượt quá 2.600 lần tiêu chuẩn cho phép.
Nghề thuộc da, làm miến dong ở Hà Tây cũng thường xuyên thải ra các chất
như bột, da, mỡ làm cho nước nhanh bị hôi thối, ô nhiễm nhiều dòng sông
chảy qua làng nghề. Kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu khoa học kỹ
thuật bảo hộ lao động gần đây cho biết, trong các làng nghề, những bệnh mắc
nhiều nhất là bệnh liên quan đến hô hấp như viêm họng chiếm 30,56%, viêm
phế quản 25% hay đau dây thần kinh chiếm 9,72%. Tại làng nghề tái chế chì
Đông Mai, tỷ lệ người dân mắc bệnh về thần kinh chiếm khoảng 71%, bệnh
về đường hô hấp chiếm khoảng 65,6% và bị chứng hồng cầu giảm chiếm
19,4%. Còn tại làng nghề sản xuất rượu Vân Hà (Bắc Giang) tỷ lệ người mắc
bệnh ngoài da là 68,5% và các bệnh về đường ruột là 58,8%.(Lộc Trần
Vượng,2014).
Khai thác khoáng sản
Hậu quả của ô nhiễm môi trường từ những hoạt động khai thác khoáng
sản đã quá rõ ràng. Qua điều tra, cứ 4.000 người dân Quảng Ninh có 2.500
người mắc bệnh, chủ yếu là mắc bệnh bụi phổi, hen phế quản, tai mũi họng
(80%). Kết quả quan trắc của các cơ quan chuyên môn cho thấy nồng độ bụi ở
khu vực Cẩm Phả vượt từ 3 - 4 lần tiêu chuẩn cho phép, gần 0,3 mg/m3 trong
24 giờ (gồm bụi lơ lửng, bụi Pb, Hg, SiO2, khí thải CO, CO2, NO2). Mỏ Đèo
Nai phải xử lý lượng đổ thải chất cao thành núi trong mấy chục năm qua. Mỏ

Cọc Sáu với biển nước thải sâu 200m chứa 5 triệu m3
có nồng độ a-xít cao và
độ PH 4 - 4,5mgđl/l sẽ phải tìm công nghệ phù hợp để xử lý.

13
Trong ba năm, hoạt động khai thác sắt, ti-tan khiến các khu vực, rừngven biển
từ Nghệ An, Quảng Bình, Ninh Thuận, Bình Thuận,… bị tàn phá nghiêm
trọng. Rừng mất đi và dân làng biển đang phải đối mặt bão, lũ, gió cát.(Lộc
Trần Vượng,2014).
Ô nhiễm không khí
Việt Nam cũng đang bị coi là nước có ô nhiễm không khí cao tới mức
báo động. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, nồng độ chất ô nhiễm trong không
khí khu vực ven đường giao thông, trong đó chủ yếu là CO tăng 1,44 lần và
bụi PM10 (tức bụi có kích thước bé hơn 10μ) tăng 1,07 lần. Kênh rạch ở
khuvực nội thành bị ô nhiễm hữu cơ và vi sinh ở mức độ cao. Phần lớn nước
thải sinh hoạt chỉ mới được xử lý sơ bộ qua bể tự hoại gia đình. Nhiều nhà
máy, cơ sở sản xuất chưa có hệ thống xử lý nước thải, hoặc nếu có trang bị thì
không vận hành thường xuyên.(Lộc Trần Vượng,2014)
1.2.2. Môi trường nông thôn ở Việt Nam
Kết quả điều tra toàn quốc về vệ sinh môi trường (VSMT) nông thôn do
Bộ y tế và tổ chức UNICEF thực hiện được công bố ngày 26/03/2008 cho
thấy VSMT và vệ sinh cá nhân còn quá kém chỉ có 18% tổng số hộ gia đình,
11,7% trường học, 36,6 trạm y tế xã 21% UBND xã và 2,6% khu chợ tuyến
xã có nhà vệ sinh theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế (Quyết định 08/2005/QĐ-
BYT); Tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước sạch còn rất thấp 7,8%
khu chợ nông thôn; 11,7% dân cư nông thôn; 14,2% trạm y tế xã; 16,1%
UBND xã; 26,4% trường học có tiếp cận sử dụng nước máy; Ngoài ra, kiến
thức của người dân về vệ sinh cá nhân và VSMT còn rất hạn chế, thái độ của
người dân còn rất bàng quang về vấn đề này.(Phạm Ngọc Quế,2003)
Môi trường nước có dấu hiệu ô nhiễm:
Môi trường nước mặt tại hầu hết các vùng còn tương đối tốt, có thể sử
dụng cho mục đích tưới tiêu và cấp nước sinh hoạt. Tuy nhiên, tại một số nơi,
nước mặt có dấu hiệu suy giảm về chất lượng và ô nhiễm cục bộ chất rắn lơ
lửng, chất hữu cơ, kim loại nặng và ô nhiễm vi sinh. Khu vực có chất lượng

nước mặt suy giảm chủ yếu là vùng hạ lưu các con sông, các khu vực ven đô,
nơi tiếp nhận nước thải tổng hợp từ các khu đô thị và làng nghề...

14
Tùy theo địa bàn và thành phần chất thải, mỗi con sông sẽ bị ảnh hưởng
bởi các chất gây ô nhiễm khác nhau. Môi trường nước mặt tại khu vực Bắc Bộ
và Đông Nam Bộ có mức độ ô nhiễm cao hơn so với các khu vực khác. Đặc
biệt, khu vực đồng bằng Bắc Bộ, nơi có mật độ dân cư đông và hoạt động
làng nghề, sản xuất công nghiệp phát triển, có những thông số như COD,
BOD5, TSS, Coliform vượt QCVN.
Tại khu vực trung du, miền núi phía Bắc hay khu vực Tây Nguyên,
cũng đã ghi nhận hiện tượng ô nhiễm cục bộ nước mặt do ảnh hưởng từ hoạt
động khai thác và chế biến khoáng sản, điển hình như khu vực gần mỏ sắt tại
xã Hưng Thịnh (Yên Bái), khai thác vàng, sa khoáng ở Đắc Lắc, Kon Tum...
Ngoài ra, hoạt động nuôi trồng và chế biến thủy hải sản là một trong
những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến chất lượng nước mặt vùng Duyên
hải miền Trung và đồng bằng sông Cửu Long. Nước mặt khu vực nuôi trồng
thủy sản có đặc trưng chứa hàm lượng chất hữu cơ, chất dinh dưỡng và vi sinh
cao. Một số vùng nông thôn đã xuất hiện ô nhiễm do hoạt động nuôi thủy sản
như các xã Thạch Phước, An Thủy, An Nhơn (Bến Tre), nuôi tôm trên cát
ở các xã Cát Khánh, Mỹ Đức, Mỹ Thành (Bình Định)...
Môi trường nước dưới đất tại một số khu vực nông thôn cũng đã có
hiện tượng ô nhiễm chất hữu cơ và vi sinh, tập trung ở vùng đồng bằng Bắc
Bộ và Bắc Trung Bộ. Môi trường nước dưới đất tại nhiều làng nghề cũng đã
bị ô nhiễm kim loại nặng và có xu hướng gia tăng. Tại làng nghề Phong Khê,
hàm lượng mangan trong nước dưới đất cao hơn QCVN 5,9 lần, NH4+ cao
hơn QCVN 6,1 lần; tại làng nghề Đồng Kỵ, hàm lượng sắt cao hơn QCVN 3,5
lần, NH4+ cao hơn QCVN 7,6 lần.(Trung tâm QTMT – TCMT,2014)
Ô nhiễm không khí:
Hầu hết nhiên liệu sử dụng trong các làng nghề là than. Do đó lượng bụi
và các lượng khí CO, CO2, SO2 và NO2 thải ra trong quá trình sản xuất trong

làng nghề khá cao. Theo kết quả điều tra tại các làng nghề sản xuất gạch đỏ (ở
Khai Tái, Hà Tây), sản xuất vôi (ở Xuân Quan – Hưng Yên) hàng năm sử

Assignment, Essay
15
dụng khoảng 6000 tấn than, 100 tấn củi nhóm lò đã sinh ra nhiều loại bụi như
CO, CO2, SO2, NOx và nhiều loại thải khác gây nguy hại tới sức khoẻ của
người dân trong khu vực và làm ảnh hưởng hoa màu, sản lượng cây trồng của
nhiều vùng lân cận. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây các vụ
xung đột, khiếu kiện như ở Thái Bình, Bắc Ninh, Hưng Yên…(Hoàng Xuân
Cơ, Lê Văn Khoa,2004)
Ô nhiễm môi trường đất:
Chủ yếu tập trung tại các làng nghề tái chế kim loại. Kết quả nghiên cứu
của đề tài KC.08.06 cho thấy một số mẫu đất ở làng nghề tái chế thuộc xã Chỉ
Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên cho thấy hàm lượng Cu2+ đạt từ 43,68
- 69,68 ppm. Hàm lượng các kim loại nặng cũng rất cao, vượt nhiều lần so với
tiêu chuẩn cho phép. (Hoàng Xuân Cơ, Lê Văn Khoa,2004)
Chất thải rắn nông thôn
Bên cạnh đó có khoảng 3.600 chợ nông thôn, trung bình mỗi ngày thải ra
40 - 50 kg chất thải. Việc thu gom rác còn rất thô sơ bằng các xe cải tiến nên
mới thu gom được khoảng 30% chuyên chở về những nơi tập trung rác. Bãi
rác tại các huyện, các chợ nông thôn chưa có cơ quan quản lý và biện pháp xử
lý. Chủ yếu tập trung để phân huỷ tự nhiên và gây những gánh nặng cho công
tác bảo vệ môi trường. (Báo cáo môi trường Quốc gia,2016)
Bảng 1.2: Lượng chất thải phát sinh năm 2014 và năm 2016
Khu vực Đơn vị tính Năm 2014 Năm 2016
Đồng bằng sông Hồng tấn/ngày 8.730 9.400
Trung du và miền núi phía Bắc tấn/ngày 1.895 2.276
Bắc Trung Bộ và Duyên hải
tấn/ngày 4.333 5.143
miền Trung
Tây Nguyên tấn/ngày 1.013 1.062
Đông Nam Bộ tấn/ngày 12.283 10.878

Assignment, Essay
Đồng bằng sông Cửu Long tấn/ngày 3.345 3.656
(Nguồn: Báo cáo môi trường Quốc gia 2016)

16
Một nguyên nhân nữa dẫn đến sự xuống cấp của môi trường nông thôn là
do tổ chức trong lĩnh vực VSMT nông thôn còn phân tán, sự phối hợp các Bộ
ngành chưa tốt. Nhà nước chưa có chính sách huy động sự tham gia đóng góp
của các thành phần kinh tế để cùng với người sử dụng xây dựng công trình vệ
sinh mà vẫn áp dụng cách tiếp cận dựa vào cung cấp là chính. Về pháp chế vẫn
còn thiếu các quy định và hướng dẫn cụ thể để có thể quản lý tốt trong lĩnh vực
vệ sinh môi trường. Đa số hộ chưa có nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn, nhất là vùng bị
ngập lụt, vùng ven biển nơi có mật độ ngư dân cao. Hiện trạng về VSMT nông
thôn vấn còn nhiều vấn đề bức xúc. Chất lượng của chúng ngày một tăng, lan
tràn làm ô nhiễm đất, nước kể cả ngấm sâu dưới mặt đất hàng chục, hàng trăm
mét. Ô nhiễm môi trường gây ra do con người trong hoạt động nông nghiệp,
công nghiệp chế biến các sản phẩm nông nghiệp, chăn nuôi và do những chất
thải sinh hoạt các khu vực phân bố dân cư.
1.2.3. Xây dựng nông thôn mới ở một số nước trên thế giới
* Ở Nhật Bản
Đất nước Nhật Bản đã thực hiện chương trình xây dựng Nông thôn mới
từ phong trào "Mỗi làng một sản phẩm". Từ năm 1979 Nhật Bản đã hình
thành và phát triển phong trào "Mỗi làng, một sản phẩm" (one village, one
product), với mục tiêu phát triển vùng nông thôn của khu vực này một cách
tương xứng với sự phát triển chung của cả đất nước Nhật Bản. Người khởi
xướng phong trào OVOP là Tiến sĩ Mo-ri-hi-kô Hi-ra-mát-su.Ba nguyên tắc
chính xây dựng phong trào OVOP, đó là: Địa phương hóa rồi hướng tới toàn
cầu; Tự chủ, tự lập, nỗ lực sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực. Trong đó,
nhấn mạnh đến vai trò của chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ kĩ thuật,
quảng bá, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm. Người dân sản xuất rồi tự chế biến, tự
đem đi bán mà không phải qua thương lái. Họ được hưởng toàn bộ thành quả
chứ không phải chia sẻ lợi nhuận qua khâu trung gian nào. Chỉ tính riêng

trong 20 năm kể từ năm 1979 - 1999, phong trào OVOP "Mỗi làng, một sản
phẩm" của đất nước mặt trời mọc đã tạo ra được 329 sản phẩm bình dị và đơn

17
giản như nấm, cam, cá khô, chè, măng tre... được sản xuất với chất lượng và
giá bán rất cao.
Theo TS. Hi-ra-mát-su, gần 30 năm hình thành và phát triển, sự thành công của
phong trào OVOP đã lôi cuốn không chỉ các địa phương trên đất nước Nhật Bản
mà còn rất nhiều khu vực, đáng chú ý là các quốc gia ở Châu Á và Châu Phi tìm
hiểu và áp dụng. Một số quốc gia trong khu vực Đông - Nam Á như: Thái lan,
Philippin... tận dụng được nguồn lực địa phương, phát huy sức mạnh cộng đồng,
bảo tồn các làng nghề truyền thống, đã thu được những thành công nhất định
trong phát triển nông thôn của đất nước mình nhờ áp dụng kinh nghiệm của
phong trào OVOP của Nhật Bản. (Khánh Phương ,2018)
* Ở Hàn Quốc
Sau trận lụt lớn năm 1969, người dân Hàn Quốc phải tu sửa lại nhà cửa,
đường sá, ruộng vườn mà không có sự trợ giúp của chính phủ. Trong khi đi
thị sát tình hình dân chúng, Tổng thống Hàn Quốc lúc bấy giờ là Park Chung
Hy nhận ra rằng viện trợ của chính phủ cũng là vô nghĩa nếu người dân không
nghĩ cách tự cứu lấy mình. Hơn thế nữa, khuyến khích người dân tự hợptác và
giúp đỡ nhau là điểm mấu chốt để phát triển nông thôn.
Những ý tưởng này chính là nền tảng của phong trào “Saemaulundong” được
đích thân Tổng thống Park phát động vào ngày 22/4/1970. “Saemaul” theo
nghĩa tiếng Hàn là “Sự đổi mới của cộng đồng” được ghép với “undong” có
nghĩa là một phong trào và cụm từ “Saemaulundong” có nghĩa là phong trào
đổi mới cộng đồng. Vì phong trào bắt đầu từ nông thôn nên “
Saemaulundong” được hiểu là “Phong trào đổi mới nông thôn”. Sự ra đời kịp
thời của “Saemaulundong” vào đúng lúc nông thôn Hàn Quốc đang trì trệ
trong đói nghèo cần có sự bứt phá mạnh mẽ và những kết quả khả quan đạt
được ngay sau đó đã làm nức lòng nông dân cả nước. Tới năm 1974, chỉ sau 4
năm phát động “Saemaulundong”, sản lượng lúa tăng đến mức có thể tự túc

lương thực, phổ biến kiến thức nông nghiệp đã tạo nên một cuộc cách mạng
trong phương pháp canh tác, thu nhập một năm của hộ nông dân (674 nghìn

18
won tương đương 562 USD) cao hơn so với hộ ở thành thị (644 nghìn won
tương đương 537 USD). Vào năm 1980, bộ mặt nông thôn có thể nói đã hoàn
toàn thay đổi với đầy đủ điện, đường, nước sạch, công trình văn
hóa…“Saemaulundong” từ một phong trào ở nông thôn đã lan ra thành một
phong trào đổi mới toàn xã hội Hàn Quốc. (Phương Ly, Kinh nghiệm xây
dựng nông thôn mới ở một số nước châu Á)
* Ở Trung Quốc
Nông thôn Việt Nam và Trung Quốc có nhiều nét tương đồng. Trung
Quốc đã thực hiện nhiều chính sách cải cách ở nông thôn. Đến năm 2009, thu
nhập bình quân của cư dân nông thôn lần đầu tiên đạt mức trên 5.000 NDT
tăng 8,5% so với năm trước. Cũng trong năm 2009, Trung Quốc đầu tư làm
mới và sửa chữa khoảng 300.000 km đường bộ nông thôn; hỗ trợ trên 46 triệu
người nghèo đảm bảo đời sống tối thiểu; triển khai thí điểm ở 320 huyện về
bảo hiểm dưỡng lão xã hội nông thôn. (Đào Thế Tuấn,2008)
Việc chỉ đạo của Chính phủ trước kia cũng kiểu mệnh lệnh hành chính, nên
việc thực hiện khá miễn cưỡng. Sau đó, việc thực hiện xây dựng NTM linh
hoạt hơn, dựa trên quy hoạch tổng thể (ngân sách nhà nước và địa phương).
Căn cứ tình hình cụ thể ở các địa phương, đặc điểm tự nhiên, xã hội,để đưa ra
chính sách, biện pháp thích hợp. Ngân sách nhà nước chủ yếu dùng làm
đường, công trình thủy lợi…, một phần dùng để xây nhà ở cho dân. Đối với
nhà ở nông thôn, nếu địa phương nào ngân sách lớn, nông dân chỉ bỏ ra một
phần, còn lại là tiền của ngân sách”.
Nhà nước đầu tư nhiều hơn vào nông nghiệp. Đầu tiên là đầu năm 2006
Trung Quốc xoá bỏ thuế nông nghiệp đã tồn tại 2600 năm, đã cắt 120 tỷ
nguyên (15 tỷ USD) gánh nặng thuế của nông dân. Việc xoá bỏ thuế làm cho
ngân sách các xã giảm nhiều, nhất là ở các vùng không có hoạt động phi nông
nghiệp. Ngân sách cho phát triển nông thôn tăng lên. Xây dựng một cơ chế để

công nghiệp và đô thị thúc đẩy phát triển nông thôn. Sự phân phối thu nhập
quốc dân sẽ được điều chỉnh để cho việc tiêu thụ thuế và đầu tư ngân sách và

19
tài sản cố định và tín dụng sẽ tăng cho nông nghiệp và nông thôn. Hỗ trợ từ
vốn nhà nước sẽ lớn và tăng liên tục. Phần lớn trái phiếu và vốn ngân sách sẽ
đi về phát triển nông thôn. Đặc biệt đầu tư để cải tiến sản xuất và điều kiện
sống sẽ trở thành một luồng ổn định để tăng vốn cho xây dựng. Năm 2005
Nhà nước đã chi 297,5 tỷ nguyên cho Tam nông, năm 2006: 339,7 tỷ, và năm
2007: 391,7 tỷ. (Đào Thế Tuấn,2008)
Công cuộc cải cách nông thôn của Trung Quốc qua nhiều dấu mốc.
Trong đó, những mốc quan trọng là xóa bỏ công xã nhân dân; xác lập thể chế
kinh doanh hai tầng kết hợp, lấy kinh doanh bao thầu gia đình làm cơ sở; mở
cửa toàn diện thị trường nông sản; xóa bỏ thuế nông nghiệp, và thực hiện trợ
cấp trực tiếp cho nông dân. Trung Quốc thực hiện nội dung hai mở, một điều
chỉnh, là mở cửa giá thu mua, thị trường mua bán lương thực; một điều chỉnh
là chuyển từ trợ cấp gián tiếp qua lưu thông thành trợ cấp trực tiếp cho nông
dân trồng lương thực. (Phạm Anh, Văn Lợi ,2011)
Định hướng phát triển tài chính hỗ trợ tam nông ở Trung Quốc là nông
nghiệp hiện đại, nông thôn đô thị hóa và nông dân chuyên nghiệp hóa. Trong
chính sách tài chính, để tăng thu nhập cho nông dân, Trung Quốc tăng đầu tư
hỗ trợ về giá mua giống, hỗ trợ thu mua lương thực không thấp hơn giá thị
trường, mua máy móc thiết bị nông nghiệp và vốn. Cùng đó, Trung Quốc
cũng tập trung xây dựng cơ chế hướng nghiệp, đào tạo kỹ năng làm việc, đặc
biệt là lao động trẻ, ngoài ra, bên cạnh giảm thu phí và thuế với nông dân.
Trung Quốc còn có chủ trương đảm bảo trong vòng 3 năm xóa bỏ tình trạng
các xã, thị trấn không có dịch vụ tài chính tiền tệ cơ bản. Đồng thời, thúc đẩy
việc mua đồ gia dụng, ô tô, xe máy tại các xã, bằng cách nhà nước trợ cấp
13% trên tổng giá trị hàng hoá khi nông dân mua sản phẩm (do nhà nước định
hướng). (Khánh Phương,2018)
1.2.4. Xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam

Mục tiêu chung: “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế -
xã hội hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn
nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch;

20
xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng
cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự
lãnh đạo của Ðảng được tăng cường...”. Về mục tiêu cụ thể đến 2015, cả nước
có 20% số xã đạt chuẩn nông thôn mới và đến 2020 có 50% số xã đạt chuẩn
nông thôn mới theo 19 tiêu chí mà Thủ tướng Chính phủ đã ban hành trên
tổng số 9.111 xã hiện nay của nước ta.
Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông
thôn mới (NTM) đặt mục tiêu đến hết năm 2015, tỷ lệ số xã đạt tiêu chí môi
trường là 37,7%. Tuy nhiên, đây là 1 trong 2 tiêu chí có tỷ lệ đạt thấp nhất (27%
xã đạt) trong 19 tiêu chí NTM. Trong quá trình thực hiện tiêu chí này, hầu hết
các địa phương đều phản ánh gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc.
Xây dựng nông thôn mới vùng quê thuộc địa bàn Thủ đô Hà Nội
Một trong những tiêu chí đánh giá việc hoàn thành xây dựng Nông thôn
mới (NTM) là sự cải tạo môi trường, xanh, trong, sạch đẹp. Tuy nhiên, tiêu
chí này thuộc diện khó đạt nhất ở nông thôn, ngay cả những vùng quê thuộc
địa bàn Thủ đô Hà Nội.
Nhiều nút thắt: Trong chặng đường cán đích 19 tiêu chí xây dựng nông
thôn mới (NTM), hiện nay nhiều địa phương đang gặp khó khăn về tiêu chí
môi trường. Dù ý thức bảo vệ môi trường của người dân đã được nâng lên,
phong trào vệ sinh đường làng ngõ xóm được phát triển rộng rãi ở nhiều nơi,
song nút thắt lại nằm ở chỗ hệ thống bãi chứa, xử lý rác thải, nước thải ở
không ít nơi còn thiếu thốn, chưa đồng bộ.
Đến xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, Hà Nội là một trong ít xã điểm xây
dựng NTM của TP Hà Nội về đích khá chậm khi đến nay vẫn chưa cán đích
thành công. Trong số 3 tiêu chí chưa đạt chuẩn của xã có tiêu chí môi trường,
theo đánh giá mới đạt 5,5/10 điểm. Ông Nguyễn Văn Kiên, Chủ tịch UBND
xã Phùng Xá cho biết, các thôn, xóm đã triển khai quét dọn vệ sinh môi
trường vào thứ 6 hàng tuần, rác thải được chôn lấp tập trung tại hai điểm được
quy hoạch đảm bảo môi trường. Tuy nhiên, theo đề án xã được quy hoạch

trạm xử lý nước thải làng nghề và trạm cấp nước sạch tập trung nhưng đến
nay chưa hoàn thành nên xã vẫn chưa đạt chuẩn NTM. Đây cũng là tình trạng

21
của nhiều xã trên địa bàn Hà Nội hiện nay. Tại xã Bình Minh, huyện Thanh
Oai, Hà Nội, chất thải vẫn chưa được thu gom và xử lý theo quy định. Trong
khi đó tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh mới đạt 78%. Ông Phạm
Đình Phùng - Chủ tịch UBND xã Bình Minh than thở, việc thu gom và xử lý
rác thải trên địa bàn xã còn rất nhiều bất cập. Người dân còn phơi lông gà,
lông vịt trên các tuyến đường liên thôn, liên xã gây mất mỹ quan môi trường.
Hơn nữa, nước thải từ các hộ giết mổ gia cầm gây ô nhiễm môi trường trong
khu dân cư. Theo thống kê của Ban Chỉ đạo Chương trình 02 huyện Thanh
Oai, toàn huyện mới có 4/21 xã tiêu chí về môi trường, còn lại 17 xã chưa đạt
(chiếm 81%). Hoàn thành tiêu chí môi trường tại các xã thuần nông đã khó,
tại các địa phương có làng nghề vấn đề này càng nan giải hơn nhiều. Đơn cử
huyện Thường Tín hiện có 126 làng nghề, 11 cụm công nghiệp, tiểu thủ công
nghiệp với 84 DN, 415 hộ đang hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Dù mang lại việc làm và thu nhập ổn định cho hàng chục ngàn lao động, song
một số dự án thành phần trong đề án như xây dựng cụm tiểu thủ công nghiệp,
nhà máy xử lý nước thải tại làng nghề, cụm công nghiệp còn chậm. Hay việc
xử lý môi trường tại huyện Hoài Đức cũng khá khó khăn khi địa phương có
tới 6 cụm công nghiệp, 51 làng nghề... Một số hộ sản xuất, DN trong các làng
nghề chưa thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường trong sản
xuất. Thêm vào đó, nhiều nghĩa trang Nhân dân nằm rải rác cạnh các thôn,
xóm, không đảm bảo các chỉ tiêu về môi trường...(Trần Mai,2018)
Thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Yên Bái
Sau 4 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng
NTM, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã vấp phải những khó
khăn nhất định trong thực hiện tiêu chí môi trường mà chưa có lời giải. Là
một trong 6 xã được huyện Văn Chấn chọn làm điểm xây dựng NTM, với
điều kiện tương đối thuận lợi về mọi mặt, Thanh Lương đã nhanh chóng bắt
tay vào thực hiện các nội dung, hạng mục của Chương trình, ưu tiên tiêu chí
dễ làm trước, khó làm sau. Đến nay, sau 4 năm thực hiện Chương trình, xã
mới đạt 10/19 tiêu chí.

Trong số 10 tiêu chí đã đạt thì môi trường vẫn là tiêu chí khó thực hiện nhất
bởi theo như trao đổi của ông Hà Văn Đoàn - Phó chủ tịch UBND xã thì từ năm

22
2012 - 2014, thực hiện chương trình vệ sinh môi trường, kết hợp với cuộc vận
động "5 không, 3 sạch" của Hội Phụ nữ, Ban chỉ đạo xây dựng NTM xã đã vận
động nhân dân làm nhà tiêu hợp vệ sinh đạt 84,2%; vận động nhân dân làm 54
hố rác để xử lý rác thải tại khu dân cư; xây dựng phương án quy hoạch nghĩa
trang tập trung; đẩy mạnh phong trào làm nấm rơm để giải quyết tình trạng nhân
dân đốt rơm, rạ gây ô nhiễm môi trường; đẩy mạnh cuộc vận động "Toàn dân
đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" để tuyên truyền, vận động
nhân dân từ bỏ thói quen nuôi nhốt gia súc dưới gầm sàn nhà.
Tuy nhiên, nếu nói để hoàn thiện tiêu chí môi trường thì cũng không
đơn giản. Theo đánh giá, mặc dù đã có các hố rác tại các khu dân cư để thu
gom rác thải song chủ yếu là xử lý tại chỗ chứ chưa có điểm tập kết rác thải
tập trung. Vấn đề nữa là người dân chưa có nước sạch để sử dụng; việc quy
hoạch nghĩa trang tập trung cũng khó khăn bởi quỹ đất không có, và phong
tục tập quán người dân thích chôn ngay trên đất nhà.(Trần Mai,2018)
Với địa bàn rộng, trong tổng số 31 xã, thị trấn thì có tới hơn một nửa số
xã thuộc diện vùng cao đặc biệt khó khăn, lệ hộ nghèo cao, tập quán sinh hoạt
lạc hậu như: chăn thả, nuôi nhốt gia súc gầm sàn nhà; ăn, ở không hợp vệ
sinh; việc chôn cất người chết; thu gom, xử lý rác thải; nước sạch… vẫn là
vấn đề nan giải đã khiến cho việc xây dựng NTM của huyện gặp không ít khó
khăn. Sau 4 năm triển khai Chương trình, trong số 6 xã điểm của huyện là:
Thượng Bằng La, Tân Thịnh, Đại Lịch, Phù Nham, Thanh Lương, Sơn A đã
đạt từ 10 - 13 tiêu chí nhưng tiêu chí môi trường vẫn chưa đạt.
Tóm lại, có thể thấy việc giữ gìn vệ sinh môi trường tại các địa phương,
nhất là các xã vùng cao hiện đang là một trong những vấn đề khó khăn. Việc
đảm bảo được vấn đề môi trường sẽ là cơ sở để phát triển bền vững ở mỗi địa
phương trong quá trình xây dựng nông thôn mới.
1.2.5. Tình hình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Hà Giang
1.2.5.1. Tình hình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Hà Giang

Kết quả chung tính đến thời điểm báo cáo; so sánh với xuất phát điểm
năm 2011, kết thúc giai đoạn 1 (năm 2015) và đánh giá khả năng hoàn thành
mục tiêu đến năm 2020, cụ thể:

Assignment, Essay
23
- Số xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu: không
- Số đơn vị cấp thôn được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới: không
- Số xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới: Đến hết năm 2015 có
11 xã đạt chuẩn, đến hết năm 2018 có 33 xã đạt chuẩn, dự kiến hết năm 2020
số xã đạt là 43 xã.
- Số tiêu chí bình quân/xã: Hết năm 2015 đạt 6,3 tiêu chí/xã; hết năm
2018 đạt 10,59 tiêu chí/xã.
- Số xã dưới 5 tiêu chí: hết năm 2015 còn 19 xã, hết năm 2018 không
còn xã dưới nào dưới 5 tiêu chí.
Kết quả thực hiện các tiêu chí thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới:
Việc thực hiện tăng tiêu chí nói chung của toàn tỉnh Hà Giang vẫn còn
chậm so với mức chung của cả nước.
Bảng 2.1. Kết quả thực hiện bộ tiêu chí quốc gia về NTM
Hết Kết quả
STT Chỉ tiêu ĐVT năm đến
2015 30/06/2019
Tổng số xã thực hiện NTM xã 177 177
1
Số tiêu chí nông thôn mới bình quân Tiêu
7,93 10,59
đạt được bình quân/xã chí
2 Tỷ lệ số xã đạt chuẩn nông thôn mới % 6,2% 18,64%
3
Dự kiến lũy kế số xã đạt chuẩn nông
Xã 11 33
thôn mới
4 Số xã từ 5-9 tiêu chí Xã 121 106
(Nguồn : Báo cáo đánh giá kết quả Xây dựng NTM vùng núi và đồng bào dân
tộc thiểu số giai đoạn 2010- 2020 trên địa bàn tỉnh Hà Giang)

Assignment, Essay
Những thuận lợi, khó khăn và hạn chế trong quá trình triển khai thực
hiện các tiêu chí

24
+ Thuận lợi:
- Việc triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới ở các xã có sự
tham gia chỉ đạo trực tiếp của cấp uỷ, chính quyền và các ban ngành đoàn thể.
Chương trình đã nhận được sự ủng hộ cao và tích cực hưởng ứng tham gia
của nhân dân.
- Công tác tổ chức tuyên truyền xây dựng NTM cho cán bộ, đảng viên và
nhân dân được triển khai sâu rộng đến cơ sở đã phần nào làm thay đổi tích
cực về tư tưởng và nhận thức của nhân dân về Chương trình.
- Trong quá trình triển khai thực hiện chương trình, các xã đã phát huy
dân chủ, có tổ chức họp thôn để dân biết, dân bàn, dân làm và dân kiểm tra và
dân hưởng lợi. Nhân dân đã thực sự phát huy quyền làm chủ của mình khi
trực tiếp tham gia thực hiện và hưởng lợi từ Chương trình.
- Các mô hình phát triển kinh tế như phát triển nghề truyền thống, trồng
trọt, chăn nuôi... đã góp phần nâng cao đời sống vật chất cho nhân dân.
+ Khó khăn:
- Đây là Chương trình lớn, khối lượng công việc nhiều, triển khai lần đầu
nên công tác triển khai, thực hiện chưa đáp ứng yêu cầu của Chương trình,
nhiều nơi còn lúng túng.
- Một số nội dung tiêu chí khó thực hiện như: tiêu chí số 5 (trường học);
tiêu chí số 6 (cơ sở vật chất văn hóa); tiêu chí số 10 (thu nhập); tiêu chí 11 (hộ
nghèo); tiêu chí số 16 (văn hóa); tiêu chí số 17 (môi trường) do nguồn vốn
đầu tư cho Chương trình còn hạn chế, chậm và chưa theo lộ trình cụ thể nên
chưa chủ động trong việc thực hiện còn khó khăn.
- Nhận thức về xây dựng Nông thôn mới ở một số cấp ủy, chính quyền
cơ sở chưa đầy đủ, tư tưởng trông chờ, ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước còn tồn
tại trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân. (Báo cáo đánh giá kết

quả Xây dựng NTM vùng núi và đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2010-
2020 trên địa bàn tỉnh Hà Giang,2019).

25
1.2.5.2. Tình hình xây dựng nông thôn mới tại huyện Bắc Quang tỉnh Hà Giang
Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia (CTMTQG) xây dựng
NTM, kết cấu cơ sở hạ tầng trên địa bàn huyện Bắc Quang có nhiều đổi thay
tích cực. Toàn huyện đã có 22/23 tuyến đường đến trung tâm xã được trải
nhựa, 30% đường liên thôn, ngõ xóm được bê-tông hóa đảm bảo đi lại thuận
tiện, không lầy lội vào mùa mưa; 75% kênh mương được xây dựng kiên cố,
phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hơn nữa, tỷ lệ hộ được sử dụng điện lưới Quốc
gia đã đạt mốc 96%; 100% trạm y tế được đầu tư xây dựng khang trang; 21/23
xã đạt chuẩn Quốc gia về y tế, đáp ứng yêu cầu khám, chữa bệnh ngày càng
cao của nhân dân. Đặc biệt, phát huy vai trò chủ thể của mình trong xây dựng
NTM, giai đoạn 2011 – 2015, nhân dân đã đóng góp 1.567.972 ngày công
trực tiếp tham gia mở đường, làm đường giao thông, chỉnh trang khuôn viên;
tự nguyện hiến 149.840 m2 “tấc đất, tấc vàng” để làm đường giao thông, xây
dựng các công trình phúc lợi nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM... Đến
nay, toàn huyện đã có 4 xã: Vĩnh Phúc, Quang Minh, Đồng Yên, Tân Quang
đạt chuẩn NTM.
Song song với kết quả trên, cấp ủy, chính quyền huyện đặc biệt coi
trọng công tác thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho nhân dân.
Nhiều địa phương trong huyện đã hình thành các vùng sản xuất hàng hoá
chuyên canh tập trung, như: Vùng trọng điểm sản xuất lúa, lạc, trồng cam,
quýt hàng hóa với diện tích từ 1.000 đến trên 3,3 nghìn ha/vùng; toàn huyện
có 104,21 ha/5 xã được dồn điền, đổi thửa, chỉnh trang đồng ruộng. Qua đó,
khắc phục tình trạng ruộng manh mún, nhỏ lẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc
áp dụng cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất tập trung một quy trình thống nhất,
theo hình thức “5 cùng”. Đặc biệt, với việc tổ chức lại sản xuất cho nông dân
theo hướng liên doanh, liên kết thông qua thành lập tổ hợp tác, HTX, toàn
huyện đã thành lập được 3 HTX toàn thôn (theo mô hình HTX thôn Chang, xã

Việt Lâm – Vị Xuyên), bao gồm: HTX thôn Quang Tiến (xã Quang Minh),
thôn Vĩnh Xuân (xã Vĩnh phúc) và HTX thôn An Xuân (xã Đồng Yên). Cùng

26
với đó là sự hình thành HTX nông dân và HTX thanh niên khởi nghiệp.
Không những vậy, diện mạo nông thôn trên địa bàn huyện Bắc Quang từng
bước đổi thay tích cực; khi 113/236 thôn, tổ dân phố thực hiện xây dựng
“Thôn tự chủ, tự quản”. Trong đó, các thôn đã xây dựng nguồn Quỹ phát triển
thôn lên đến 6,2 tỷ đồng. Từ nguồn quỹ này, giúp nhiều hộ có vốn vay phát
triển kinh tế và thực hiện các hoạt động phúc lợi, an sinh xã hội tại địa
phương. Tiếp nối kết quả trên, chính quyền huyện đã ban hành đề cương Đề
án “Thôn tự chủ, tự quản” kiểu mẫu tại 11 thôn/9 xã và xây dựng 15 thôn/15
xã trở thành điển hình về phát triển kinh tế. Qua đó, hứa hẹn tạo điểm nhấn ấn
tượng cho diện mạo nông thôn nhiều địa phương trên địa bàn huyện trong
tương lai không xa.
Tính đến tháng 08 năm 2019 trên địa bàn huyện đã đạt được một số kết quả
như sau :
- 06 xã được công nhận xã nông thôn mới.
- Nhóm xã đạt 10 -14 tiêu chí : 04 xã ( trong đó có xã Hùng An đạt 14
tiêu chí ).
- Nhóm xã đạt 5 – 9 tiêu chí : 11 xã.
1.2.5.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh
Hà Giang trong việc thực hiện tiêu chí môi trường
Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông
nghiệp, nông dân, nông thôn; Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
NTM, kết quả nghiên cứu thực trang tiêu chí môi trường tại xã Hùng An, kinh
nghiệm một số địa phương và tổng quan các công trình nghiên cứu có liên
quan rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:
Thứ nhất : Để đạt tiêu chí môi trường cần thực hiện xã hội hóa công tác
BVMT nhằm huy dộng tất cả các nguồn lực xã hội tham gia BVMT.

Thứ hai : Quan tâm đầu tư kinh phí từ người dân, ngân sách Nhà nước
và các nguồn lực khác cho công tác BVMT.

27
Thứ ba : Có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng với
MTTQ và các tổ chức đoàn thể nhân dân với các cơ quan thông tin đại chúng
nhằm tuyên truyền rộng rãi trong cán bộ, đảng viên,đoàn viên, nhân dân về ý
thức trách nhiệm BVMT.
Thứ tư : Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tiêu chí môi trường phải
linh hoạt, xây dựng các mô hình kiểu mẫu về xử lý rác thải phù hợp với điều
kiện địa phương.
Thứ năm : Thực hiện tốt cuộc vận động “5 không, 3 sạch” do Trung
ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động.
Thứ sáu : Cần có lộ trình để thực hiện một cách vững chắc từng nội
dung trong tiêu chí môi trường.
Thứ bảy : Cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân.

28
CHƯƠNG 2
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU 2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng là vấn đề môi trường nông thôn xã Hùng An, huyện Bắc
Quang, tỉnh Hà Giang.
Cụ thể là: Tình hình thực hiện các tiêu chí môi trường trong xây dựng
nông thôn mới, như là: sử dụng nước sạch, thu gom rác thải, tình hình sử dụng
đất, các thiên tai môi trường...của xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà
Giang.
2.1.2. Địa điểm và phạm vi nghiên cứu
Địa điểm: xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang
Phạm vi: những vấn đề liên quan đến môi trường trong xây dựng nông thôn
mới trên địa bàn xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang (2015 – 2018).
2.1.3. Thời gian nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu : từ tháng 5/2018 – 7/2019
2.2. Nội dung nghiên cứu
1) Điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội của xã Hùng An, huyện Bắc
Quang, tỉnh Hà Giang.
2) Đánh giá việc thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông
thôn mới tại xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.
3) Giải pháp thực hiện nhằm về đích tiêu chí môi trường tại xã Hùng
An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.
2.3. Phương pháp nghiên cứu
2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu
2.3.1.1. Thu thập số liệu thứ cấp
- Thu thập tài liệu từ các cơ quan như : Phòng thống kê huyện Bắc

Quang, Phòng Nông Nghiệp huyện Bắc Quang, Phòng Tài nguyên & Môi
trường huyện Bắc Quang, UBND xã Hùng An.

29
- Các văn bản pháp quy có liên quan.
- Số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa phương.
- Các tài liệu về hiện trạng môi trường địa phương.
- Các tài liệu khoa học, các tạp chí đã được công bố, các thông tin đã
được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng.
- Các đề tài, luận văn.
2.3.1.2. Thu thập số liệu sơ cấp
Thu thập số liệu sơ cấp bằng phương pháp điều tra phỏng vấn.
- Yêu cầu phiếu điều tra: Thiết kế bộ câu hỏi có các câu hỏi về thông tin
chung, câu hỏi thu thập thông tin nghiên cứu, sử dụng câu hỏi đóng và câu hỏi
mở; câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu, dễ trả lời.
- Mục đích sử dụng bộ câu hỏi hộ cá nhân nhằm thu thập các thông tin số
thành viên, trình độ học vấn, kinh tế hộ, các vấn đề về nguồn tài nguyên nước,
đất, các vấn đề vệ sinh môi trường, các chính sách pháp luật, dự án phúc lợi
xã hội hiểu biết của người dân về môi trường…( phụ lục 1 )
Bộ câu hỏi chi tiết và phiếu điều tra.
- Với xã Hùng An gồm 15 thôn, mỗi thôn sẽ điều tra 8 - 10 hộ, tổng điều tra
là 130 phiếu. Trong khi điều tra kết hợp quan sát thu thập số liệu khách quan.
Để có kết quả điều tra khách quan nhưng chính xác và đầy đủ tôi chọn
ngẫu nhiên các hộ trong từng thôn, không phân biệt giàu nghèo, nghề nghiệp,
thành phần dân tộc…
- Đối với cơ quan công sở: Lập 1 phiếu thu thập từ các cán bộ tại UBND
xã về dân số, tỷ lệ dân số, hiện trạng sử dụng đất đai, tình trạng kinh tế, cơ sở
hạ tầng, y tế, giáo dục, vấn đề về đa dạng sinh học, các vấn đề môi trường, các
chương trình, chính sách của địa phương...Có xác nhận của Chủ tịch UBND.
2.3.2. Phương pháp thống kê xử lý số liệu

Tiến hành nhập số liệu và mã hóa số liệu vào phần mềm Excel để xử lý
số liệu. Sau đó tiến hành vẽ biểu đồ, bảng biểu đối với số liệu đã được xử lý.

30
2.3.3. Phương pháp tổng hợp, đánh giá, phân tích
Tổng hợp tài liệu, thu thập và kế thừa có chọn lọc các thông tin, dữ liệu
có liên quan đến đề tài từ các nguồn dữ liệu (từ các đề tài nghiên cứu, tài liệu
hội thảo, từ internet, sách báo...) sau đó phân tích, tổng hợp, so sánh, theo
từng vấn đề phục vụ cho nội dung đề tài.
2.3.4. Phương pháp dự báo dân số
Dân số phát triển qua các giai đoạn được tính theo công thức:
Pn = P0(1+k)n
Trong đó: Pn - Quy mô dân số đến thời hạn năm n
P0 - Quy mô dân số hiện trạng
k - Tỷ lệ tăng dân số (%)
n – Số năm cần tính.

31
CHƯƠNG 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
3.1. Một số đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Hùng An,
huyện Bắc Quang.
3.1.1. Điều kiện tự nhiên xã Hùng An
3.1.1.1. Vị trí địa lý
Xã Hùng An là một xã phía Nam của huyện Bắc Quang, chạy dọc quốc
lộ 2, dài 16km và cách trung tâm huyện 7km, các thành phố Hà Giang khoảng
72 km về phía Bắc. Có địa giới hành chính giáp như sau :
- Phía Bắc giáp thị trấn Việt Quang, huyện Bắc Quang
- Phía Nam giáp thị trấn Vĩnh Tuy, huyện Bắc Quang
- Phía Đông giáp xã Sơn Thủy, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang
- Phía Tây giáp xã Việt Hồng, huyện Bắc Quang
Hình 3.1. Bản đồ hành chính Xã Hùng An, huyện Bắc Quang
Xã Hùng An có 15 thôn bản ( thôn Đá Bàn, thôn Thạch Bàn, thôn Kim
Bàn, thôn Tân An, thôn Hùng Tâm, thôn Bó Loong, thôn An Dương, thôn An

Bình, thôn An Tiến , thôn Hùng Thắng, Thôn Hùng Tiến , Thôn Hùng Mới,
thôn Tân Tiến, thôn Tân Thắng, thôn Tân Hùng )

32
3.1.1.2. Địa hình, địa mạo
Xã Hùng An có địa hình lòng chảo tương đối bằng phẳng, được bao
bọc bởi hai dãy núi. Hàng năm chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới nóng
ẩm, mưa nhiều. Do điều kiện địa hình tương đối bằng phẳng, lượng mưa lớn
nên tạo cho Hùng An một hệ thống ngòi suối, lượng nước thay đổi theo từng
mùa thuận lợi cho việc đa dạng hóa cây trồng, phát triển sản xuất nông – lâm
nghiệp.
3.1.1.3. Khí hậu, thủy văn, sông suối
Xã Hùng An nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nên mang đặc
điểm chung của vùng, khí hậu chia làm hai mùa rõ rệt: Mùa mưa từ tháng 4
đến tháng 9, mùa khô từ tháng 10 cho đến tháng 3 năm sau.
Trên địa bàn xã có nhiều ao hồ, phía Đông có sông Lô cùng với nhiều
con suối lớn nhỏ trải đều trên địa bàn xã rất thuân lợi cho việc tưới tiêu cũng
như nuôi trồng thủy sản của người dân.
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội xã Hùng An
3.1.2.1. Thực trạng phát triển kinh tế
Trong những năm qua xã Hùng An chịu nhiều ảnh hưởng phức tạp của
điều kiện tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, rét đậm, rét hại..., giá cả một số mặt
hàng thiết yếu gia tăng, thị trường nhiều mặt hàng mất ổn định. Năm 2018
tổng giá trị sản xuất của xã đạt 119,5 tỷ đồng. Giá trị sản phẩm bình quân đầu
người là 30 triệu đồng/người/năm, tăng 5,7 triệu đồng so với năm 2014.
Bảng 3.1. Cơ cấu nền kinh tế theo nghành
Cơ cấu ngành kinh tế Tỉ lệ (%)
Ngành nông, lâm nghiệp 73,5%
Ngành công nghiệp – xây dựng 12,1%
Ngành thương mại – dịch vụ 14,4%

(Nguồn: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển KT – XH)

Assignment, Essay
33
Cơ cấu kinh tế của xã chủ yếu là ngành nông, lâm nghiệp vẫn giữ vai trò
chủ đạo của nền kinh tế; công nghiệp – xây dựng chiếm tỉ lệ thấp.
Bình quân lương thực trên đầu người là 416,6 kg/người/năm, thu nhập
bình quân đạt 30 triệu đồng/người/năm ( năm 2018 ). Tuy nhiên thu nhập
không đều, chủ yếu tập trung ở các thôn vùng chè, thôn khu chợ, còn lại hiện
nay thu nhập rất thấp.
Bảng 3.2. Các loại cây trồng phổ biến
Diện tích
Đạt kế hoạch
Năng xuất
Sản lượng
Cây trồng gieo trồng bình quân
(ha)
(%)
(tạ/ha)
(tấn)
Cây lúa 464 100 62,5 2900
Cây ngô 196,7 106,9 39,2 770,9
Cây lạc 75 100 29,5 221,3
Cây rau các loại 10,5 116,7 - -
Cây chè 723 102,5 20,5 12000
Cây lâm nghiệp +60,5 106,7 - -
Ngành chăn nuôi tổng kết năm 2018 có kết quả:
Bảng 3.3. Các loại vật nuôi
Loại vật nuôi Số con Đạt kế hoạch giao (%)
Trâu 664 104
Bò 246 110
Lợn 8412 100
Dê 879 100
Gia cầm 17575 100
* Lâm nghiệp

Assignment, Essay
Trồng rừng tập trung: trong năm 2018 toàn xã đã trồng được 60,5 ha đạt
kế hoạch. Ngoài kế hoạch ra đã trồng thêm được 4,1 ha cây phân tán.

34
Công tác chăm sóc, bảo vệ, khoanh nuôi phục hồi rừng: thực hiện tốt
công tác chăm sóc rừng trồng các năm với tổng diện tích 150,7 ha rừng sản
xuất đạt 100% kế hoạch.
Công tác phòng cháy chữa cháy rừng : trong năm 2018 trên địa bàn xã
không để xảy ra cháy rừng. Các ngành chuyên môn đã tham mưu tổ chức thực
hiện tốt công tác bảo vệ rùng,phòng cháy chữa cháy tại các thôn trên địa bàn
xã. Củng cố, kiện toàn cá bạn chỉ đạo kế hoạch bao vệ phát triển rừng cấp xã
được 15 tổ gồm 45 thành viên.
* Công tác thủy lợi:
Trong năm, chủ yếu chỉ đạo cán bộ Khuyến nông, Địa chính xã vận động
nhân dân tập trung duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa các tuyến kênh mương chuẩn
bị nước tưới cho vụ mùa năm 2018.
* Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp:
Các công ty, doanh nghiệp trên địa bàn hoạt động hiệu quả, tổ chức sản
xuát được trên 3.400 m3
ván bóc. Trên 4.000 tấn chè chế biến; sản xuất và
tiêu thụ trên 1,6 triệu viên gạch các loại; công tác quản lý hoạt động được chú
trọng thực hiện.
*Thương mại – dịch vụ:
Duy trì thường xuyên hoạt động chợ phiên vào Chủ nhật hàng tuần, bao
gồm các tiểu thương buôn bán trong và ngoài xã. Nhân dân ngày càng đa
dạng hóa các mặt hàng, nhất là mặt hàng nông sản. Ngoài ra tổ chức buôn bán
nhỏ lẻ vào tất cả các ngày trong tuần. Hiện xã có trên dưới 100 hộ sản xuất
kinh doanh, góp phần thúc đẩy việc trao đổi hàng hóa trên địa bàn.

Khóa luận Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang

Khóa luận Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Khóa luận Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang

Similar to Khóa luận Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Khóa luận Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (2015 – 2018) xã Hùng An, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang