Espainiako eta Euskadiko ibaiak ezagutu.

1. IBAIAKIBAIAK euriaren edo lurmentzearen ondorioz
mendietan ura pilatzean sortzen diren etengabeko
ur-lasterrak dira.
IBILGU batean zehar
higitzen dira.
IBILGUA ibai bat doan
ingurune fisikoa da

2. IBAIEN ELEMENTUAK
• IBILBIDEA: sortzen direnetik bokaleetara iritsi arte egiten
duten bidea da.
• Bokaleetan bi fenomeno sortzen dira:
 itsasadarra: itsasoko ura ibaiaren ibilguan sartzen da.
 delta: materialak bokaletan pilatzen dira eta triangelu
forma du.

3. • EMARIA: ibaiek eramaten duten ur kantitatea
da.
• ERREGIMENA: nola aldatzen den ibaien emaria
urtean zehar.
 erregimen erregularra: aldaketa txikiak
erregimen irregularra: emaria asko aldatzen
bazaio.

4. FAKTOREAK
• ERLIEBEAREN ERAGINA: luzeran eta
abiaduran eragiten du.
• KLIMAREN ERAGINA: ibaien emarian eta
erregimenean eragiten du.

5. IBAI NAGUSIA: zuzenean itsasoratzen
diren ibaia da.
IBAIADARRA: beste ibai batera doan
ibaia.
ISURIALDEA itsaso berara isurtzen
diren lur guztietako urek osatzen
dute.

6. ESPAINIAKO ISURIALDEAK
-Kantaurialdeko
isurialdea.
- Isurialde
mediterraneoa.
-Isurialde atlantikoa.

8. ISURIALDE
MEDITERRANEOA
• Ibaiak laburrak eta emari txikikoak,
Ebro izan ezik.
• Erregimen irregularra, euri gutxiagatik.
• Ibai luzeenak:
Ebro: Kantabriar mendikatea jaiotzen da; ibai luzea eta
emaritsua. Ibaiadarrak: Aragón, Gállego eta Segre.
 Júcar: Iberiar goi-ordokian jaiotzen da.
Segura: Mendikate Subbetikoan jaiotzen da.

10. KANTAURIALDEKO ISURIALDEA
• Ibaiak laburrak eta malda handikoak.
• Emaritsuak dira eta erregimen erregularra
dute, euriagatik.
• Ibai nagusiak:
 Euskadin: Bidasoa, Oria, Deba eta Ibaizabal.
 Kantabrian: Pas, Saja, Besaya.
Asturiasen: Sella, Nalón, Navia, Eo.

12. ISURIALDE ATLANTIKOA
• Luzeak dira, Atlantikotik urrun jaiotzen direlako.
• Galiziako ibaiak: ibai emaritsuak eta erregimen
erregularra. Ibai nagusia: Miño eta ibaiadarra: Sil
• Iberiar goi-ordokiko ibaiak: luzeenak dira,
ozeanotik urrun jaiotzen direlako. Nagusienak:
Duero. Ibaiadarrak: Tormes eta Pisuerga.
Tajo. Luzeena da. Ibaiadarrak: Jarama, Alberche, Tiétar
eta Alagón.
Guadiana. Ibaiadarrak: Záncara, Cigüela eta Zújar.

13. • Andaluziako ibaiak: erregimen
erregularra eta laburrak dira,
Guadalquivir izan ezik. Ibai nagusia:
Guadalquivir eta ibaiadarra: Genil, Tint
eta Guadalete.
• Kanariar uharteetako zakanak: ez dago
etengabeko ur-lasterrik, klima oso
lehorra delako. Zakanak daude.

15. GAINAZALEKO URAK
LURPEKO URAK

16. GAINAZALEKO URAK
• ITSAS URAK: ozeanoetako eta itsasoetako urak.
Gaziak dira.
Etengabe higitzen dira.
• AINTZIRAK: lurrez inguratutako ur multzoak dira
ETA URMAELAK: aintzira txikiak dira.
 Espainian gehienak dira urmaelak.
• URTEGIAK: Ibaien ibilguetan sortzen dira. Ura
eutsita dago.

17. LURPEKO URAK
• Euria egitean, uraren zati bat lurrak xurgatzen
du.
• Lurpean geldi dauden ur multzoak dira.
• Akuiferoak deitzen dira. Putzuak sortzen dira.

18. EUSKADIKO URAK
 Bi isurialde daude:
Kantaurialdeko isurialdea eta
isurialde mediterraneoa
 Urtegiak: edukiera handi
samarra dute. Kontsumitzeko,
ureztatzeko, energia
elektrikoa sortzeko …
 Itsasadarrak: Kantaurialdeko isurialdean sortzen
dira. Mundakako eta Ibaizabalekoak dira
inportanteenak.

19. KANTAURIALDEKO ISURIALDEKO IBAIAK
Bizkaiko Golkora itsasoratzen dira.
Laburrak eta emaritsuak dira urte guztietan.
Ibai garrantzitsuenak:
- Gipuzkoan: Bidasoa, Urumea, Oria, Urola eta Deba.
- Bizkaian: Artibai, Lea, Oka, Butroe, Ibaizabal, Nerbioi
eta Cadagua.

20. ISURIALDE MEDITERRANEOKO IBAIAK
• Luzeagoak dira eta emaritsuak baina
irregularrak dira.
• Mediterraneo itsasoan itsasoratzen dira.
• Ibai garrantzitsuenak: Ebro eta bere
ibaiadarrak: Zadorra, Baia eta Omecillo.