1. Erliebea LH 6

GIZARTE ZIENTZIAK LH 6 EGITEN JAKIN ZUBIA SANTILLANA
1 www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com
IRUDIAK. ARASAAC ETA INTERNET
GOGORATU:
 ZER DA ERLIEBEA?
Lurra ez da laua, formak ditu.
Mendiek, ibaiek, lurmuturrek, lakuek, haranek, ordokiek…
erliebea osatzen dute.
MENDIAK
Lurralde garaiak dira
eta aldapatsuak.
MENDILERROA
Lerroan dauden
mendiak dira.
MENDIKATEA
Elkarren ondoan
dauden mendilerroek
osatzen dute.
MUINOA
Mendi baxuak dira.
EUROPAKO, ESPAINIAKO ETA
EUSKADIKO ERLIEBEA1

HARANA
Mendiz inguratutako
eremuak dira.
ORDOKIA
Eremu laua, zabala
eta altitude handikoa.
LAUTADA
Lur zati lauak dira.
SAKONUNEA
Mendiz inguraturik,
horiek baino
beherago aurkitzen
den lur-eremua
ITSASLABARRA
Itsasertzeko leku
harritsu eta altuak
dira.
GOLKOA
Lurrean sartzen den
itsasoa.

BADIA
Kostan itsasoa
sarzten denean
LURMUTURRA
Itsasora sartzen den
lur-zatia.
PENINTSULA
Urez inguraturik
dagoen lur-eremua
zati bat ezik.
ISTMOA
Penintsula
kontinentearekin
lotzen duen lur zatia
da.

EUROPAREN KOKAPENA
MUGAK:
 IPARRALDEAN.: Ozeano Artikoa
 HEGOALDEAN: Mediterraneo itsasoa, Afrika eta Asia.
 MENDEBALDEAN. Ozeano Atlantikoa.
 EKIALDEAN: Ural mendiak eta Kaspiar itsasoa
Europan bi zati nagusi bereizten dira: mendiak eta ordokiak.
MENDIAK:
 Hegoaldeko mendikateak: Pirinioak, Alpeak, Apeninoak, Karpatoak,
Balkanak eta Kaukaso (mendi altuena ELBRUS 5.642 m).
 Iparraldeko mendikateak: Eskandinaviako Alpeak.
 Ekialdean: Ural mendiak.

ORDOKIAK:
Europako erdialdean eta ekialdean daude. Europako ibai nagusiek
zeharkatzen dute.
 Europako Ordoki Handia
 Europako Ekialdeko Ordokia

EUROPAKO KOSTALDEA
 Europako kostaldea oso koskatua da, sargune eta irtengune
ugarikoa.
OZEANOAK: ITSASOAK:
 Ozeano Artikoa
 Ozeano Atlantikoa
 IPARRALDEAN: Ipar itsasoa,
Baltikoa eta Barents itsasoa
 HEGOALDEAN:
Mediterraneoa, Itsaso Beltza
eta Kaspiar itsasoa.

EUROPAKO PENINTSULA ETA UHARTEAK
PENINTSULAK:
 IPARRALDEAN: Kola penintsula, Eskandinaviako penintsula eta
Jutlandiakoa.
 HEGOALDEAN: Iberiar penintsula, Apeninoetako penintsula ,
Balkanetakoa eta Krimeakoa.
UHARTEAK:
 IPARRALDEAN: Islandia, Irlanda eta Britainia Handia (handiena).
 HEGOALDEAN: Balear uharteak, Korsika, Sardinia, Sizilia, Zipre,
Malta eta Kreta.
EUROPAKO KOSTALDEKO BESTE ELEMENTU
GEOGRAFIKO BATZUK:
 GOLKOAK:
Iparraldean: Botniako golkoa
Hegoaldean: Bizkaiko golkoa, Liongoa eta Genovakoa.
 LURMUTURRAK:
Iparraldean: Ipar lurmuturra eta Reykjanes
Hegoaldean: Finisterre, San Bizente eta Matapan
 ITSASADARRAK ETA FIORDOAK:
Fiordoak Eskandinaviako penintsulan daude.
Itsasadarrak Iberiar penintsulan iparraldean.
 ITSASARTEAK:
Gibraltarko itsasartea Europarenn eta Afrikaren artean dago.

GIZARTE ZIENTZIAK LH 6 – EGITEN JAKIN SANTILLANA ZUBIA
IBERIAR PENINTSULAKO ERLIEBEA
BARRUALDEKO ERLIEBEA
Espainiako lurraldeak hurrengo hauek dira:
 Iberiar Penintsula
 Balear uharteak
 Kanariar uharteak
 Ceuta eta Melilla
Penintsularen barrualdean, ordoki zabal bat dago: IBERIAR
GOI-ORDOKIA da.

Iberiar goi-ordokiaren barrualdean bi mendikate daude:
 Erdialdeko Mendikatea
 Toledoko Mendiak
PERIFERIAKO MENDIKATEAK:
Goi-ordokia inguratzen dute:
 Leongo mendiak
 Kantabria mendikatea
 Iberiar mendikatea
 Sierra Morena

SAKONUNEAK
Triangelu forma duten ordoki sakonak dira eta ibaiek
zekarkatzen dituzte:
 Ebro ibaiaren sakonunea
 Guadalquivir ibaiaren sakonunea
KANPOALDEKO MENDIKATEAK
Goi – ordokitik urrun daudenak:
 Galiziako mendigunea
 Euskal Mendiak
 Pirinioak
 Kataluniako kostaldeko mendikatea
 Mendikate Betikoa

BALEAR UHARTEAK: Mallorca, Menorca, Eivissa,
Formenteram eta Cabrera
 Mallorca uhartean, TRAMUNTANA mendilerroa dago.
KANARIAR UHARTEAK: Lanzarote, Fuerteventura, Kanaria
Handia, Tenerife, Gomera, La Palma eta Hierro.
 Tenerife uhartean, TEIDE sumendia Espainiako
mendirik altuena da.

KOSTALDEKO ERLIEBEA
Espainiako kostaldea hiru itsasok bustitzen dute:
1. Kantauri Itsasoa
2. Mediterraneoa
3. Ozeano Atlantikoa
1.- KOSTALDE KANTAURIARRA
Kostalde altua eta malkartsua da.
Oso ezagunak bere lurmuturrak: Matxitxako Lurmuturra,
Ajoko lurmuturra, Peñas lurmuturra eta Estaca de Bares
lurmuturra.
Matxitxako lurmuturra

2.- KOSTALDE ATLANTIKOA
 Galiziako kostaldea. Kostalde altua, malkartsua eta
muxarratua.
Ortegal eta Finisterre lurmuturrak.
 Andaluziako kostaldea. Kostalde baxua, hareatsua eta
laua.
 Kanarietako kostaldea.
3.- KOSTALDE MEDITERRANEOA
Kostalde luzeena da: Creus lurmuturretik Gibraltarko
itsasasteraino. Hau da, Andaluziatik Kataluniara zabaltzen
da.
Balear uharteetako kostaldea ere mediterraneoa da.
Orokorrean kostalde hareatsua da.
Kostaldeko
erliebea

EUSKADI: KOKAPENA ETA ERLIEBEA
Euskal Herriko lurraldeak:
Euskal Herriko erliebea oso gorabeheratsua da:
 Iparraldean, malkartsuagoa
 Hegoaldean, lauagoa.

EUSKAL HERRIKO MENDIAK:
Mendi altuenak, Pirinioetan daude:
 HIRU ERREGEEN MAHAIA (2.428 m)
 ORI (2.017 m)
Aitzgorri
Aiako Harriak

GIPUZKOAKO MENDI NAGUSIAK:
 Jaizkibel (450 m)
 Aiako Harriak (837 m)
 Aitzgorri (1.544 m)
 Txindoki (1.346)
 Hernio (1.075)
 Adarra (811)
BIZKAIKO MENDI NAGUSIAK:
 Oiz (1.026 m)
 Gorbeia (1.475 m)
 Anboto (1.331 m )
Gorbeia

EREMU LAUAK:
Hegoaldean kokatzen da, Araban batez ere. Labore-soro
zabalak ere badaude:
 Arabako Lautada: azalera handikoa eta mendiz
inguratua dago.
 Arabako Errioxa.
SAKONUNEA
 Ebroren sakonunea.

KOSTALDEKO ERLIEBEA
Kantauri itsasoak bustitzen du euskal kostaldea.
Mendiak itsasotik oso hurbil daude, horregatik, kosta nahiko
aldapatsua da.
Hareazko hondartza txikiak daude.
LURMUTURRAK:
 Matxitxako (Bizkaian)
 Higer (Gipuzkoan)
BADIAK
 Kontxa
 Txingudi
HONDARTZAK
 Kontxa
 Zumaia
 La Arena
 Plentzia
 Zarautz
ITSASADARRAK (Ibaien bokaleetan)
 Ibaizabal
 Oka
 Bidasoa
Txingudiko Badia
Higer Lurmuturra

UHARTEAK
 Izaro
 Santa Klara
PENINTSULA
 Gaztelugatxe
Izaro uhartea
Gaztelugatxe

1. Erliebea LH 6

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 1. Erliebea LH 6

Similar to 1. Erliebea LH 6 (20)

More from MargaGutierrez

More from MargaGutierrez (20)

1. Erliebea LH 6