1. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
1 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
ZER DIRA IBAIAK? Ur gezako etengabeko korronteak dira.
NON SORTZEN DIRA IBAIAK? Ibaiak mendietan sortzen
dira.
NOLA SORTZEN DIRA IBAIAK? Neguko elurren eta eurien
ondorioz.
Ibaiaren urak mendi-aldapetan behera joaten dira
lautadetara iritsiz.
Ibai nagusiak beste ibai batzuen urak hartzen ditu
bidean (ibaiadarrak).
2
2. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
2 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
IBAIEN ZATIAK:
Goi-ibilgua:
Ura oso azkar
mugitzen da.
Aldapa handiak
daude.
Ur gutxi.
Iturburua (Ibaiaren
jaiotza)
Behe-ibilgua:
Ura oso mantso
mugitzen da.
Ibaiaren bukaera da.
Itsasoko, antzirako,
beste ibaietako...
urekin nahasten da.
Ahoa: ibaiaren ura
itsasoratzen den tokia
da.
Erdiko-ibilgua:
Ura mantso
mugitzen da.
Bihurguneak
sortzen dira
(meandroak).
Ur gehiago.
ITURBURUA
MEANDROA
AHOA
3. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
3 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
ZER DA ISURIALDEA?
Itxaso edo ozeano berean itsasoratzen diren ibai guztien lurraldea
da.
Euskal Herrian bi isurialde ditugu:
1. Kantaurialdeko isurialdea
2. Isurialde Mediterraneoa
Euskadiko ibaiak laburrak dira, itsasotik edo beste ibai batetik hurbil
daudelako.
Oso emaritsuak. Urte osoan euri asko egiten duelako.
Euskadiko ibaiak bi isurialdetan banatuta daude: Kantaurialdekoan
eta Mediterraneoan.
Isurialde Mediterraneoa
Kantaurialdeko
isurialdea
4. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
4 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
o KANTAURIALDEKO ISURIALDEA:
Bizkaiko Itsasoan itsasoratzen dira.
Ibai laburrak eta emaritsuak dira.
Garrantzitsuenak:
Gipuzkoan: Bidasoa, Urumea, Oria, Urola eta Deba . Bizkaian:
Artibai, Lea, Oka, Butroe, Ibaizabal eta Nerbioi.
o ISUARIALDE MEDITERRANEOA:
Ibaiak Ebrora edo Mediterraneo itsasoan itsasoratzen dira.
Kanauriko baino luzeagoak dira.
Nahiko emaritsuak dira baina udan ur gutxi eramaten dute.
Ebro eta bere ibaiadarrak isurialde honetakoak dira.
Arabako ibai gehienak dira: Omecillo, Baia, Arga, Zadorra.
5. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
5 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
EUSKADIKO KLIMAK ETA LANDAREDIA
ZER DA EGURALDIA?
Atmosferak momentu konkretu batean duen egoera adierazten du.
Tenperaturak, prezipitazioek eta haizeak adierazten digute nolakoa
den leku bateko eguraldia.
Eguraldia era askotakoa da: beroa edo hotza, lehorra edo euritsua…
Eguraldia aldatu egiten da urtaroz urtaro: udaberrian, udan,
udazkenean eta neguan.
ZER DA KLIMA?
Leku jakin batean zenbait urtetan nagusi den eguraldiari esaten
zaio.
Hiru elementu kontutan hartu behar dugu:
- Prezipitazioak
- Tenperaturak
- haizea
6. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
6 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
Hiru klima mota ditugu Euskadin:
Klima ozeanikoa
Trantsizioko klima
Klima mediterraneoa
Klima ozeanikoa
Trantsizioko klima
Klima mediterraneoa
7. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
7 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
KLIMA OZEANIKOA (Batez ere Bizkaian eta Gipuzkoan)
TENPERATURA PREZIPITAZIOAK LANDAREDIA
Suabeak (leunak) udan
eta ez oso hotzak
neguan, itsasotik
gertu dagoelako.
Ugariak eta erregularrak;
urtaro guztietan.
Haritzak
gaztainondoak
pagoak
arteak
urkiak
haltzak
TRANTSIZIOKO KLIMA (Batez ere Arabako lautadan)
TENPERATURA PREZIPITAZIOAK LANDAREDIA
Udak lehorrak eta
beroak izaten dira
baina neguak, hotz eta
luzeagoak. Izozteak
ere bai.
Urriak izaten dira,
batez ere udako
hilabeteetan.
Pagoak, gorostia eta
ezpela.
BARNEALDEKO KLIMA MEDITERRANEOA (Arabako hegoaldean)
TENPERATURA PREZIPITAZIOAK LANDAREDIA
Udak lehor eta beroak
eta neguak hotzak eta
prezipitazio urrikoak.
Izozteak ere bai.
Udan oso euri gutxi.
Neguan elurra egiten
du sarritan.
Arteak, pinuak eta
karraskak.
8. GIZARTE ZIENTZIAK – EGITEN JAKIN PROIEKTUA
SANTILLANA LH 6 MAILA
8 www.margarigela.blospot.com
www.laguntza3zikl.blogspot.com
Irudiak: Internet.
HIZTEGIA:
KARRASKA
(carrasca)
EZPELA
(boj)
GOROSTIA
(acebo)
ARTEA
(Encina)
URKIA
(Abedul)
HALTZA
(Aliso)
GAZTAINONDOA
(Castaño)
HARITZA
(roble)
PAGOA
(haya)