3. LORERIK GABEKO LANDAREAK
• Ez dute inoiz lorerik sortzen. Ez dute ez
hazirik ez fruiturik eta esporen bidez
ugaltzen dira.
• Esporak zelula bereziak dira eta estalki
gogorra dute.
4. • Lorerik gabeko bi landare-talde daude:
Goroldioak: Oso landare txikiak dira.
- Zurtoin eta hosto txikiak dituzte.
- Badute sustraitxo bat lurrean finkatzeko, ez ura
hartzeko; gorputz osoan zehar xurgatzen dute ura.
- Leku hezeetan bizi dira.
- Gorputzetik zutabetxo fin bat ateratzen da; bere
muturrean kapsula lodiago eratzen da. Kapsula
horretan esporak sortzen dira.Kapsula
hostotxoak
zurtointxoa
sustraitxoa
5. Iratzeak: Goroldioak baino handiagoak dira.
- Leku hezeetan bizi dira.
- Lurpeko zurtoina dute: Errizoma.
- Errizomatik ateratzen dira sustraiak eta hostoak
- Hostoak handi samarrak dira: fronde.
- Esporak hostoen azpialdean sortzen dira: soro.
6. LANDARE LOREDUNAK
• Ugaltzeko loreak eta haziak sortzen
dituzte.
• Lorea ez dute urte osoan izaten;
normalean, udan eta udaberrian.
• Bi talde daude:
– Gimnospermoak: zuhaitzak eta zuhaixkak.
– Angiospermoak: talde ugariena da.
7. Gimnospermoak. Zuhaitzak eta zuhaixkak
dira.
- Hosto iraunkorrak, luzeak eta estuak
dituzte.
- Loreak ez dira ikusgarriak.
- Ez dute fruiturik sortzen.
- Haziak pinaburuetan sortzen dira.
- Pinuak, zedroak, izeiak …
Hazia
8. Angiospermoak. Haziak fruitu baten barruan
sortzen dira.
- Loreak sortzen dituzte: ikusgarriak
- Zuhaixkak (erromeroa), zuhaitzak
(gaztainondoa, pagoa), belarrak eta loreak
daude.
- Landare talde ugariena da.
- Gure elikaduran erabiltzen ditugu.
9. LANDAREEN ELIKADURA
• Landareek ez dute elikagairik hartu behar;
beren elikadura sortzen dute.
• Elikagaia sortzeko substantzia batzuk
behar dituzte: ura, gatz mineralak,
karbono dioxidoa eta eguzkiaren energia.
• Landareek elikagaia sortzeko egiten duten
prozesua fotosintesia da.
• Prozesu hori hostoetan eta zurtoin
berdeetan gertatzen da
10. NOLA GERTATZEN DA FOTOSINTESIA?
• Landareek lurretik ura eta gatz mineralak
hartzen dituzte, sustraien bidez.
• Sustraiek ile xurgatzaileak dituzte.
• Uraren eta gatz mineralen nahasketak
izerdi landugabea sortzen du.
• Izerdi hori sustraietan eta zurtoinean
joaten da: hodi zurkara izeneko tutu mehe -
mehe batzuetatik hostoetaraino heldu arte.
• Karbono dioxidoa atmosferako gas bat da.
Estoma izeneko irekigune txiki baten bidez
sartzen da hostoetan.
12. • Fotosintesia oso konplexua da. Landareek
hartutako ura, gatz mineralak eta karbono-
dioxidoa hostoetaraino heltzean, elikagaia
bihurtzen dira, eguzki-argiaren energiaren
bidez.
• Landareek eguzki-argia hartzen dute, kolore
berdeko substantzia baten bidez: klorofila.
• Klorofila kloroplastoen barruan daude.
• Fotosintesian, oxigenoa sortzen da.
• Fotosintesiaren bidez, izerdi landua sortzen
dute.
• Izerdi landua liber-hodien bidez garraiatzen da
landarearen atal guztietara.
• Hodi-zurkarak eta liber-hodiak ez dira nahasten.
14. ARNASKETA
• Landareek arnasa hartu behar dute.
• Arnasketan, landareek oxigenoa hartzen dute
airetik eta karbono-dioxidoa botatzen dute.
KONTUZ!!!!!!!
Fotosintesian: karbono-dioxidoa hartu;
oxigenoa bota.
Arnasketan: oxigenoa hartu; karbono-dioxidoa
bota.
16. LOREAK: UGALTZE - ORGANOAK
• Loreak landareen ugaltze-organoak dira. Loreek
atal ar bat eta beste atal eme bat dute.
• Lorearen atal arra estaminea da. Estaminek
antera batzuk dituzte. Antera horietan polena
sortzen da.
• Lorearen atal emea pistiloa da. Pistiloak
obulutegia du; eta obulutegian, obuluak sortzen
dira.
• Korolak eta kalizak inguratzen dituzte
babesteko.
UGALKETA SEXUALA
18. • Ugalketak hiru pauso ditu:
–Polinizazioa
–Fruitua eta hazia eratzea.
–Hazia ernetzea.
19. POLINIZAZIOA
• Lehen pausoa da polinizazioa.
• Polinizazioa polena anteretatik pistilora
igarotzeko prozesua da.
• Bi forma daude: intsektuen bidez eta
haizearen bidez.
20. Intsektuen bidezko polinizazioa: lore handi eta
ikusgarrietan gertatzen da.
• Lore hauek likido gozo bat sortzen dute: nektarra.
• Intsektuak lorez lore ibiltzen dira haien nektarraz
elikatzeko.
• Hori egitean, polena itsatsi egiten zaie, eta beste lore
batzuetara joaten direnean, polena askatzen dute lore
haietan.
21. Haizearen bidezko polinizazioa: haizeak
garraiatzen du polena lore batetik
bestera.
• Lore hauek txikiak izaten dira eta ez
oso ikusgarriak.
22. HAZIA ETA FRUITUA
• Polinizazioaren ondoren, hazia eta fruitua
sortzea da hurrengo pausua.
• Obuluak haziak bihurtzen dira.
• Obulutegia fruitua bihurtzen da.
• Fruituak haziak ditu barruan. Fruituak
haziak babesten ditu.
23. ERNEA ERNETZEA
• Ugalketaren azken pausua.
• Hazia lurrera erortzen denean eta
baldintzak egokiak direnean, hazi erne
egiten da.
24. UGALKETA ASEXUALA
• Landare asko beren atal batzuen bidez
ugaltzen dira: ugalketa asexuala da.
• Hainbat sistema erabiltzen dute
ugaltzeko:
– Estoloiak: lurzoruaren gainean horizontalean
hazten diren zurtoinak dira. Batzuetan
sustraiak sortzen dituzte eta landare berri
bat jaiotzen da. Adibidez, marrubiak.
25. – Errizomak: lurpeko zurtoin horizontalak dira.
Errizomei ere zurtoinak ateratzen zaizkie
gorantz eta beste landare sortzen da.
Adibidez, lirioak.
– Tuberkuluak: errizoma mota bat da. Errizoma
hau lodituta dago. Adibidez, patatak.
