Deze presentatie wordt gebruikt tijdens het hoorcollege Niet Instrumentele Analytische Chemie zoals dit wordt gedoceerd aan het departement Gezondheidszorg en Technologie van de Katholieke Hogeschool Leuven.

1. Hoofdstuk 6
Zuivering van de neerslag
6.1 Inleiding
De neerslag bevindt zich tijdens en na zijn vorming in contact met de oplossing waaruit hij is ontstaan.
onzuiverheden
coprecipitatie postprecipitatie
Onzuiverheden ontstaan tijdens neerslagvorming Onzuiverheden ontstaan na neerslagvorming
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie

2. 6.2 Onzuiverheid door coprecipitatie
6.2.1 Onzuiverheid door capillariteit
Altijd een hoeveelheid oplosmiddel met ongewenste opgeloste verbindingen blijven in de neerslag aanwezig
tussen de korrelachtige structuur.
Neerslag wassen met zuiver oplosmiddel.
Moet men de neerslag dikwijls wassen met een weinig water of de neerslag weinig wassen met veel water?
Stel x0 gram onzuiverheden in een volume v
Voeg hier V ml oplosmiddel aan toe.
Laat V uitlekken. Een gedeelte onzuiverheden is in V opgelost, maar een gedeelte x1 blijft achter op het
filtreerpapier.
n = aantal wasbeurten
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie

3. 6.2.1 Onzuiverheid door capillariteit
Voorbeeld
n = aantal wasbeurten
Stel v = 1 ml.
Hoeveel onzuiverheid blijft er over in de neerslag indien men
a) 2 £ de neerslag wast met 99 ml H2O? b) 4 £ de neerslag wast met 9 ml H2O?
Besluit
Het resultaat is hetzelfde!
Veel wassen met weinig water heeft voordelen:
• Tijdwinst
• Minder verlies aan neerslag (groot volume waswater ) meer kans op verhoging van s)
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie

4. 6.2.2 Onzuiverheid door oppervlakteadsorptie
Iedere neerslag heeft een neiging zijn eigen ionen te adsorberen.
Een laag met positieve of negatieve ionen onstaat die vervolgens geneutraliseerd worden door ionen van een
tegengestelde lading die aanwezig is in de oplossing ) elektrische dubbellaag.
Voorbeelden
BaSO4 gevormd in overmaat K2SO4 AgCl gevormd in overmaat NaCl
Belangrijk bij colloïdale neerslagen waar het specifiek oppervlak zeer groot is.
Voorzorgsmaatregelen
• zorgen dat er vorming is van grote kristallen
• de neerslag laten digereren
• de neerslag wassen
• soms de neerslag heroplossen en deze opnieuw vormen (reprecipitatie)
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie

5. 6.2.3 Interkristallijne coprecipitatie
Bij snelle kristalgroei en in overmaat neerslagreagens kunnen vreemde ionen in het ionair kristalrooster
ingesloten worden.
Voorbeeld
Een oplossing bevat Ba2+-ionen waarvan men de concentratie als BaSO4 wil bepalen.
Indien er in de oplossing Pb2+-ionen aanwezig zijn, kunnen deze ingesloten worden in het kristal rooster. Ba 2+-
en Pb2+-ionen hebben namelijk dezelfde lading, en ongeveer dezelfde ruimtelijke grootte.
Ba
2+
SO 2−
4 Ba
2+
SO 2−
4
SO 2−
4 Ba
2+
SO 2−
4 Ba
2+
Ba
2+
SO 2−
4 Pb
2+
SO 2−
4
Oplossing
Onzuiverheden soms te verwijderen door digereren van de neerslag.
Zeer dikwijls moet men de neerslag oplossen en opnieuw neerslaan.
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie

6. 6.2.4 Vorming van dubbelzouten
Men bekomt een neerslag zonder constante samenstelling.
Voorbeeld
Een oplossing bevat Ba2+-ionen waarvan men de concentratie als BaSO4 wil bepalen. Indien er Cl–-ionen
in de oplossing aanwezig zijn, moet men oppassen om het Ba2+-ion niet als dubbelzout gedeeltelijk neer
te slaan.
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie

7. 6.3 Onzuiverheid door postprecipitatie
Het is de vorming van een tweede onoplosbare neerslag op de eerste = oppervlakteverschijnsel. .
Voorbeeld Zure H2S-groep
Een oplossing bevat Cu2+ en Zn2+-ionen.
Lage pH ) CuS. ZnS wordt normaal niet gevormd bij die lage pH daar [S2–] te laag is.
Elke neerslag zal de neiging hebben de eigen ionen te adsorberen aan het oppervlak. In het geval van CuS de
S2– -ionen.
2– 2–
S S
2– 2+ 2– 2+ 2–
S Cu S Cu S
2– 2+ 2– 2+ 2–
S Cu S Cu S
2+ 2– 2+ 2–
2– Cu S Cu S
S
2–
S
Plaatselijk [S2–] hoog zodat de Ksp-waarde van ZnS bereikt wordt. ZnS slaat neer op het oppervlak van CuS.
Oplossing
Onmiddellijk na neerslagvorming CuS affiltreren!
Analytische 1 BLT – 1 Chemie
Chemie