Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa Kulturang Pilipino na nakapaloob sa akdang "Bayani ng Bukid". Dito din matatagpuan ang mismong tula at mga gabay na tanong na nakapaloob sa akdang 'Bayani ng Bukid'
ARALIN 1: Kaligirang Kasaysayan ng Panitikan
-Sa paksang ito nakapaloob ang maikling paliwanag hinggil sa kung ano ang kahulugan ng panitikan at bakit napakahalaga ang panitikan sa bawat tao lalo na ang panitikan ng mga Pilipino.
Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa Kulturang Pilipino na nakapaloob sa akdang "Bayani ng Bukid". Dito din matatagpuan ang mismong tula at mga gabay na tanong na nakapaloob sa akdang 'Bayani ng Bukid'
ARALIN 1: Kaligirang Kasaysayan ng Panitikan
-Sa paksang ito nakapaloob ang maikling paliwanag hinggil sa kung ano ang kahulugan ng panitikan at bakit napakahalaga ang panitikan sa bawat tao lalo na ang panitikan ng mga Pilipino.
Ang kursong FLT 717 na Panitikan sa Edukasyon ng Pilipinas o Philippine Educational Literature ay tatlong yunit na kurso na nagbibigay kaalaman sa mga estudyante sa mga araling sumasaklaw sa panitikan. Binibigyang diin din ang pagbabasa ng mga akdang pampanitikan na nakasulat sa iba’t ibang yugto ng panahon. Ang pagpapahalaga sa nasabing gawain ay isasagawa sa pamamagitan ng pagbabahagi sa klase ng mga nilalaman ng bawat akda. Ang mga kaalaman at kakayahang matatamo sa pagbabahagi ay maaaring magamit sa pagtuturo at pagkatuto ng panitikan sa Pilipinas.
MGA PILING KUWENTONG-BAYANG SURIGAON: ISANG ANTOLOHIYAAJHSSR Journal
ABSTRACT: Ang pangunahing layunin ng pananaliksik ay makalikom at masuri ang mga piling
kuwentong-bayang Surigaonon tungo sa pagbuo ng isang Antolohiya.Tinitiyak ng pag-aaral na matugunan ang
mga sumusunod na pahayag: tema; simbolismo; kultural na implikasyon; at antolohiya. Ginagamitan ito ng
kwalitatibong pamamaraan upang mapakahulugan ang mga datos na nakalap. Content Analysis ang naging
pamamaraan ng pag-aanalisa. Ang pag-aaral na ito ay nilahukan ng mga sampung (10) tubong Surigaonon na
nakatira sa iba‟t ibang lungsod sa edad 50 pataas.Isang talatanungan na sinabayan ng impormal na panayam ang
instrumentong ginamit ng mananaliksik sa pangangalap ng datos. Lumabas sa pag-aaral nasa pagsusuri ng tema
sa mito, kuwentong kababalaghan ay lumilitaw na naniniwala ang karamihang tao noon sa mga kababalaghang
nangyayari at may matibay na pananampalaya sa Poong Maykapal. Lumitaw din sa pag-aaral na ang
pagtutulungan ay hindi mawawala sa kanilang kaugalian at tradisyon.Sa pagsusuri ng simbolismo sa bawat
kuwentong-bayan , kadalasan ang sinisimbolo nito kung ano ang kanilang kaugalian. Napag-alaman sa
pagsusuri ng kultural na implikasyon,nakapaloob sa bawat kuwentong-bayan na mahilig pa ring maniniwala
noon sa mga kuwentong kababalaghan at ang iba ay panakot sa mga batang hindi maagang natutulog. Ang mga
kuwentong-bayan ay nagmula sa mga salaysay ng ating mga ninuno na dapat nating pahalagahan at i-preserba
para sa susunod na henerasyon. May mga oral na literatura pa sa ibang lungsod ng Surigao del Sur na hindi pa
nailathala, pag-aralan pa ito upang mapatunayang ang Surigao del Sur ay napakayaman sa mga foklor. Mula sa
kinalabasan ng pag-aaral ay nabuo ang isang antolohiya ng mga kuwentong-bayang Surigaonon na
maipagmamalaki sa buong rehiyon ng Caraga na hanggang ngayon ay nanatili pa rin bilang bahagi ng kanilang
kulturang kinagisnan..
- ANO ANG TEKSTONG DESKRIPTIBO?
- LAYUNIN AT KAHALAGAHAN
- PARAAN NG PAGLALARAWAN
- URI NG PAGLALARAWAN
- APAT NA MAHALAGANG KASANGKAPAN NA GINAGAMIT SA MALINAW NA PAGLALARAWAN
- HALIMBAWA
2. 1.Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa pag-
aayos ng datos (una, isa pa, iba pa) (F8WG-Ii-j-23)
2.Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik
ang awtentikong datos na nagpapakita ng
pagpapahalaga sa katutubong kulturang Pilipino
(F8PU-Ii-j-23)
3. 1
Ano ang talata?
Ang talata o talataan ay isang maikling katha, binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga pangungusap na
magkaugnay-ugnay, may balangkas, may layunin, at may pag-unlad ang kaisipang nakasaad sa pinapaksang
pangungusap na maaaring lantad o di lantad at naglalahad ng isang bahagi ng isang buong pagkukuro, palagay,
o paksang-diwa. Layunin ng isang talata ang makapaghatid ng isang ganap na kaisipan sa tulong ng mga
pangungusap na magkakaugnay.May iba’t ibang uri ng talata ayon sa komposisyon na kinalalagayan nito.
2
TITLE 01
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing
elit. Maecenas porttitor congue massa. Fusce posuere,
magna sed pulvinar ultricies, purus lectus malesuada
libero, sit amet commodo magna eros quis urna.
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
KAHULUGAN
LAYUNIN
3
TITLE 01
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing
elit. Maecenas porttitor congue massa. Fusce posuere,
magna sed pulvinar ultricies, purus lectus malesuada
libero, sit amet commodo magna eros quis urna.
URI
4. 1
Ang talata o talataan ay isang maikling katha,
binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga
pangungusap na magkaugnay-ugnay may
balangkas, may layunin, at may pag-unlad ang
kaisipang nakasaad sa pinapaksang pangungusap
na maaaring lantad o di lantad at naglalahad ng
isang bahagi ng isang buong pagkukuro, palagay,
o paksang-diwa.
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
5. 1
Ang talata o talataan ay isang maikling katha,
binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga
pangungusap na magkaugnay-ugnay at may
balangkas,
2
TITLE 01
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Maecenas porttitor congue
massa. Fusce posuere, magna sed pulvinar ultricies, purus lectus malesuada libero, sit
amet commodo magna eros quis urna.
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
LAYUNIN
3
TITLE 01
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Maecenas porttitor congue
massa. Fusce posuere, magna sed pulvinar ultricies, purus lectus malesuada libero, sit
amet commodo magna eros quis urna.
URI
6. 2
Layunin ng isang talata ang
makapaghatid ng isang ganap na
kaisipan sa tulong ng mga
pangungusap na
magkakaugnay.May iba’t ibang
uri ng talata ayon sa
komposisyon na kinalalagayan
nito.
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
7. 2
Layunin ng isang talata ang
makapaghatid ng isang ganap na
kaisipan sa tulong ng mga
pangungusap na
magkakaugnay.May iba’t ibang
uri ng talata ayon sa
komposisyon na kinalalagayan
nito.
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
8. 1
Ang talata o talataan ay isang maikling katha,
binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga
pangungusap na magkaugnay-ugnay at may
balangkas,
2
Layunin ng isang talata ang makapaghatid ng isang
ganap na kaisipan sa tulong ng mga pangungusap na
magkakaugnay.May iba’t ibang uri ng talata ayon sa
komposisyon na kinalalagayan nito.
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
3
TITLE 01
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Maecenas porttitor congue
massa. Fusce posuere, magna sed pulvinar ultricies, purus lectus malesuada libero, sit
amet commodo magna eros quis urna.
URI
14. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Ang panitikan ay itinuturing na kayamanan ng ating lahi dahil bahagi ito ng ating
kalinangan at kasaysayan. Sinasabing ang panitikan at ang kasaysayan ay matalik na
magkaugnay. Sa pag-aaral ng kasaysayan ng isang lahi, laging bahagi nito ang
damdamin, saloobin, paniniwala, kulutura at tradisyon ng bansang kalimitan ay
masasalamin sa taglay nitong panitikan. At dahil sa pag-aaral ng panitikan lubusang
malalaman ang ating kalinangan kaya’t nararapat lamang na pagyamanin at
ipagmalaki ang mga ito sapagkat ang mga ito ay yaman ng ating bayan.
Mahalagang maunawaan din ng kabataan na sa pag-aaral ng panitikan ay
maaaring mahubog ang kanilang damdamin at kaisipang makabayan. Wika nga ni
Long, ang panitikan ay “mga naisulat na tala ng pinakamabuting kaisipan at damdamin
ng tao.” Sapagkat sa mga panitikan ay may mga aral din na makukuha na maaaring
magsilbing gabay sa buhay at nagpapalamalas ng kakaibang talino.
Kaya higit na dapat paunlarin at pagyamanin ang mga panitikan, sapagkat ito ang
nagsisilbi itong salamin sa mga pinagdadaaanan o mga karansan ng mga tao na
nakapagbibigay kaalaman, kalinangan at karangalan sa isang lipi o lahi.
PANIMULA
15. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Ang panitikan ay itinuturing na kayamanan ng ating lahi dahil bahagi ito ng ating
kalinangan at kasaysayan. Sinasabing ang panitikan at ang kasaysayan ay matalik na
magkaugnay. Sa pag-aaral ng kasaysayan ng isang lahi, laging bahagi nito ang
damdamin, saloobin, paniniwala, kulutura at tradisyon ng bansang kalimitan ay
masasalamin sa taglay nitong panitikan. At dahil sa pag-aaral ng panitikan lubusang
malalaman ang ating kalinangan kaya’t nararapat lamang na pagyamanin at
ipagmalaki ang mga ito sapagkat ang mga ito ay yaman ng ating bayan.
Mahalagang maunawaan din ng kabataan na sa pag-aaral ng panitikan ay
maaaring mahubog ang kanilang damdamin at kaisipang makabayan. Wika nga ni
Long, ang panitikan ay “mga naisulat na tala ng pinakamabuting kaisipan at damdamin
ng tao.” Sapagkat sa mga panitikan ay may mga aral din na makukuha na maaaring
magsilbing gabay sa buhay at nagpapalamalas ng kakaibang talino.
Kaya higit na dapat paunlarin at pagyamanin ang mga panitikan, sapagkat ito ang
nagsisilbi itong salamin sa mga pinagdadaaanan o mga karansan ng mga tao na
nakapagbibigay kaalaman, kalinangan at karangalan sa isang lipi o lahi.
PANIMULA
GITNA
16. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Ang panitikan ay itinuturing na kayamanan ng ating lahi dahil bahagi ito ng ating
kalinangan at kasaysayan. Sinasabing ang panitikan at ang kasaysayan ay matalik na
magkaugnay. Sa pag-aaral ng kasaysayan ng isang lahi, laging bahagi nito ang
damdamin, saloobin, paniniwala, kulutura at tradisyon ng bansang kalimitan ay
masasalamin sa taglay nitong panitikan. At dahil sa pag-aaral ng panitikan lubusang
malalaman ang ating kalinangan kaya’t nararapat lamang na pagyamanin at
ipagmalaki ang mga ito sapagkat ang mga ito ay yaman ng ating bayan.
Mahalagang maunawaan din ng kabataan na sa pag-aaral ng panitikan ay
maaaring mahubog ang kanilang damdamin at kaisipang makabayan. Wika nga ni
Long, ang panitikan ay “mga naisulat na tala ng pinakamabuting kaisipan at damdamin
ng tao.” Sapagkat sa mga panitikan ay may mga aral din na makukuha na maaaring
magsilbing gabay sa buhay at nagpapalamalas ng kakaibang talino.
Kaya higit na dapat paunlarin at pagyamanin ang mga panitikan, sapagkat ito ang
nagsisilbi itong salamin sa mga pinagdadaaanan o mga karansan ng mga tao na
nakapagbibigay kaalaman, kalinangan at karangalan sa isang lipi o lahi.
PANIMULA
GITNA
17. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Ang panitikan ay itinuturing na kayamanan ng ating lahi dahil bahagi ito ng ating
kalinangan at kasaysayan. Sinasabing ang panitikan at ang kasaysayan ay matalik na
magkaugnay. Sa pag-aaral ng kasaysayan ng isang lahi, laging bahagi nito ang
damdamin, saloobin, paniniwala, kulutura at tradisyon ng bansang kalimitan ay
masasalamin sa taglay nitong panitikan. At dahil sa pag-aaral ng panitikan lubusang
malalaman ang ating kalinangan kaya’t nararapat lamang na pagyamanin at
ipagmalaki ang mga ito sapagkat ang mga ito ay yaman ng ating bayan.
Mahalagang maunawaan din ng kabataan na sa pag-aaral ng panitikan ay
maaaring mahubog ang kanilang damdamin at kaisipang makabayan. Wika nga ni
Long, ang panitikan ay “mga naisulat na tala ng pinakamabuting kaisipan at damdamin
ng tao.” Sapagkat sa mga panitikan ay may mga aral din na makukuha na maaaring
magsilbing gabay sa buhay at nagpapalamalas ng kakaibang talino.
Kaya higit na dapat paunlarin at pagyamanin ang mga panitikan, sapagkat ito ang
nagsisilbi itong salamin sa mga pinagdadaaanan o mga karansan ng mga tao na
nakapagbibigay kaalaman, kalinangan at karangalan sa isang lipi o lahi.
PANIMULA
GITNA
25. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Pag-Ibig sa Inang-Bayan
Ang pagbubuwis ng buhay ng ating mga bayani
para sa Kalayaan ng Pilipinas ay matatawag na
Pag-ibig sa Inang-Bayan, ang kanilang wagas
na pagmamahal ay ang nag-udyok sa kanila
upang ipaglaban ang Bayang Pilipinas.
.
27. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Ang pambulikong paaralan at ang pribadong paaralan ay halos pareho ang
lahat na itinuturo. Ngunit sa pampulikong paaralan ay marami ang mga
mag-aaral dahil walang babayaran na tuition fee at sa pribadong paaralan
naman ay hindi gaano karami ang mga mag-aaral gawa ng mayroon silang
mga bayarin na mga tuition at miscellaneous fee. Sinasabi ng iba ang
Pampublikong paaralan ay para sa mga mag-aaral na walang sapat na
pera ang Pribadong paaralan naman ay para sa mga nakakaangat sa
buhay.
29. Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
Ang Layunin ng Epikong Biag ni Lam-Ang
Ang layunin epikong Biag ni Lam-Ang ay maipabatid ang kabayanihan na ginawa ni Lam-Ang sa kanyang bayan.
Pagpapakita ng pagsasakrapisyo at pagmamahal na lahat ay gagawin para sa katarungan na hinahangad. Katulad sa
nangyari sa ama ni Lam-Ang na pinagtanggol niya ang kamatayan ng ama. Layunin din ng epiko na ipakita ang uri ng
pamumuhay ang pangingisda.
Ipinapakita rin ang mga kaugaliang taglay ng isang Pilipino at tradisyon na isinasagawa batay sa kultura ng mga
Pilipino. sa kabilang dako ang mga epiko ay sumasalamin sa mga ritwal at pagdiriwang ng isang lugar upang
maisapuso at mapanatili sa isipan ng mga mamamayan ang mga kinagisnang kaugaulian at paniniwala, gayundin ang
mga tuntunin sa buhay na pamana ng ating mga ninuno.
33. PANUTO: Basahin ang pahayag,
alamin ang layunin ng may-akda at
tukuyin ang ang iba’t-ibang uri ng
talata ayon sa komposisyon nito,
isulat sa diagram sa ibababa.
38. PANUTO: Sumulat ng isang mabisang talata na may
magkakaugnay at maayos na mga pangungusap,
nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan,
nagpapakita ng simula, gitna, wakas at Pumili sa
alinmang sa mga sumusunod na paksa:
A. Pag-ibig
B. Edukasyon
C. Kalusugan
D. Panitikanng Pilipino
E. Digital Age
39. Ang pananaliksik ay isa sa mabisang paraan
sa pangagalap ng mga datos o
impormasyon. Saliksikin ang mga
sumusunod:
• Kahulugan Layunin at Katangian ng
Pananaliksik
Isulat ito sa kwaderno
MAGSALIKSIK!!!
Editor's Notes
Ito ang panimulang talata, na naglalahad tungkol sa Panitikan. Sa bahaging ito inihahambing ang panitikan ay isang kayamanan ng isang lahi at kakambal ng kasaysayan.
Talatang Ganap
Sa komposisyon na ito ay mas napaunlad ang kaisipan tungkol sa panitikan na itinuturing na isang yaman dahil ito sa mga pantulong na kaisipan (Ang mga nakasalungguhit na kulay dilaw). Ito ay sumusuporta sa pangunahing kaisipan tungkol sa panitikan.
Ito naman na nakasalungguhit na kulay rosas, ay ang tinatawag na talatang paglilipat-diwa, isang pahayag na nag-uugnay sa kaisipan tungkol sa pangunahing ideya o paksang tinatalakay ang Panitikan.
Sa komposisyong ng talatang ito, ito naman ang talatang pabuod, na kung saan ito ay naglalagom sa mga natalakay tungkol sa Panitikan, dito ay maaari rin magbigay ng rekomendasyon, o konklusyon ukol sa paksang tinatalakay.
Sa pagsulat ng isang talata mahalaga na bigyang-pansin ang pagpapa-unlad ng paksa upang higit na maging mabisa at malinaw ang pagsusulat at paglalahad. May iba’t-ibang paraan o teknik kung paano ginagamit sa pagpapalawak ng isang paksa. Narito ang ilan sa mga sumusunod:
Ang salitang binigyang-katuturan ay pag-ibig sa Inang Bayan, sa pagbibigay katuturan o depinisyon, kinakailangan na matukoy kung anong uri ng emosyon, nasa anong antas ng pang-unawa, at ano ang kaibahan nito sa ibang damdamin. Sa ganitong paraan ay hindi malilito o maipagkakamali ang pag-ibig sa inang-bayan sa ordinaryong damdamin ng pagmamahal.
Ang paksang pinag-usapan ay tungkol sa dalawang paaralan, na kung saan ay nagkaroon ng paghahambing at pagtatambis, dahil dito ay nagkaroon ng malawak na kaisipan tungkol sa dalawang paaralan.
Bigyang-pansin ang halimbawa, ito ay isang pagsusuri sa epikong Biag ni Lam-Ang na kung saan ay nailahad ang mga mahahalagang detalye o kaisipan na nais ipahiwatig ng may-akda, Isa sa mga pagsusuri nagawa ay ang layunin ng epikong Biag ni Lam-Ang na mauugnay sa totoong buhay, kultura at tradisyon ng isang bayan. Sa pamamagitan ng pagsusuri ay nagkakaroon ng malinaw na kaisipan na naipapabatid at ang mga kaugnayan na ideya
