Recommended
More Related Content
Similar to KABANATA 1_ PERANCO_Panitikan-sa-Pilipinas-EDD_FILIPINO.pdf
Similar to KABANATA 1_ PERANCO_Panitikan-sa-Pilipinas-EDD_FILIPINO.pdf (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
KABANATA 1_ PERANCO_Panitikan-sa-Pilipinas-EDD_FILIPINO.pdf
- 1. REYMARK E. PERANCO, MAEd.Fil. Calicanan High School Division of Tanjay City KABANATA 1 PANITIKAN-DAAN TUNGO SA INTELEKTWALISASYON FLT 717 https://docs.google.com/presentation/d/11scFJYThLuXIB9EBW_Kqm2dft5cxTRvZ/edit?usp =share_link&ouid=110374724122795652255&rtpof=true&sd=true
- 2. Mga Layunin • Naipakikilala ang iba’t ibang uri ng panitikan mula sa panahon bago dumating ang mga Kastila hanggang sa kasalukuyan. • Napalalim ang pag-unawa sa mga paraan ng pagbibigay-buhay sa mga saloobin, pagnanasa at paniniwalang Pilipino sa pamamagitan ng panitikan bilang produkto ng lipunan at kasaysayan.
- 3. •Nakabubuo ng kamalayan na tumitingin sa panitikan bilang mayamang bukal ng mga saloobin at paniniwala tungkol sa makatuwirang ugnayan ng tao sa sarili,tao sa kapwa,sa kanyang pamayanan at tao sa kanyang lumikha.
- 4. GAWAIN PANUTO: Pumunta sa link na ito https://www.menti.com/alddbdq745h8 at gamitin ang code na 7243 5883 para maka access sa tanong. Maari din na i-scan ang QR code. ANO ANG IYONG SARILING PAGPAPAKAHULUGAN SA SALITANG PANITIKAN?
- 6. Ano ang Panitikan? Ang salitang Tagalog na “ panitikan “ ay galing sa unlaping PANG- ( na nagiging PAN- kapag ang kasunod na salitang -ugat ay nagsisimula sa titik T; sa pagkakasunod sa PAN-; at a nawawalan sa hulaping –AN, samakatwid: pang *titik* an. Ang salitang ito ay panumbas ng Tagalog sa “literatura” o literature na kapwa batay sa ugat na Lating “letra” na ang kahulugan ay “letra” o “titik”
- 7. •Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang Ama ng Maikling Kuwento ay isang akdang pampanitikang likha ng guniguni at bungang-isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay. Ito ay nababasa sa isang tagpuan, nakapupukaw ng damdamin, at mabisang nakapagkikintal ng diwa o damdaming may kaisahan.
- 8. •Ayon kay Azakarias, ang panitikan ay pagpapahayag ng mga damdamin ng tao hinggil sa mga bagay-bagay sa daigdig,sa pamumuhay,lipunan at pamamahalan, at sa kaugnayan ng kaluluwa sa Bathalang lumikha.
- 9. “Ang panitikan ay nasusulat na tala ng pinakamabuting kaisipan at damdamin ng tao.” W.J. Long
- 10. Ang literatura ay pagpapahayag ng mga damdamin ng tao hinggil sa mga bagay-bagay sa daigdig,sa pamumuhay,sa lipunan at pamamahalaan at sa kaugnayan ng kaluluwa sa Bathalang lumikha. ( J. Panganiban)
- 11. •Ang Literaturang Filipino ay pahayag na pasalita o pasulat ng mga damdaming Pilipino hinggil sa pamumuhay,pag-uugaling panglipunan ,paniniwalang pampulitika at pananampalatayang niyakap ng mga Pilipino.
- 12. •Ang panitikan ay lakas na nakapagbabago sa pag-unlad ng lipunan at kabihasnan. Ang panitikan ay liwanag na walang pagmamaliw. Mamamatay lamang ito kung wala ng wika sa daigdig at ang mga tao’y hindi na nakapagpapahayag ng kanilang damdamin at isipan. Ang tunay na panitikan ay kalipunan ng mga diwa, panaginip at damdamin ng tao na nasusulat sa maganda, madiwa at masining na pahayag.
- 13. •Ang panitikang Pilipino ay may pambihirang kabuuan. Ito’y nagsimula sa mga pasalitang tradisyon. Ang mga kalapit-bansa ng Pilipinas gaya ng Indonesya, Malaysia, India, Arabia at Cambodia’y nangag-ambag ng kani-kanilang panitikan sa Pilipinas gaya ng mga epiko, alamat, kuwentong-bayan, awiting bayan, karunungang bayan at mga iba’t ibang uri ng dula.
- 16. Mga Layunin sa Pag-aaral ng Panitikan
- 17. Mga Layunin sa Pag-aaral ng Panitikan
- 18. Kahalagahan ng Pag-aaral ng Panitikang Pilipino ▪Malalaman natin ang ating kalinangan at mararangal na tradisyon. ▪Malalaman natin kung paano nagiging tagapagpagunita ang mga katutubong kaugalian kapag nanghihiram ng mga bagong ugali at palakad.
- 19. ▪Makikilala ang mga manunulat na Pilipino at mapahahalagahan ang mga gintong kaisipan na ipinamana nila sa atin. ▪Matutuhan nating ipagmalaki ang mga bagay na tunay na atin at magiging matibay at matatag tayo sa pagkilala sa pagkalahi. ▪Mapahalagahan natin ang kagandahan ng sariling wika at makapagbubukas ito ng isipan sa ganap na pag-unawa sa ating pagka-Pilipino.
- 21. PARAAN NG PAG-UURI NG PANITIKAN AYON SA PAGHAHALIN
- 22. IMPLUWENSYA NG PANITIKAN SA BUHAY NG TAO
- 27. MGA BAGAY NA NAKAIMPLUWENSYA SA PANITIKAN
- 32. URI NG PANITIKAN •Ang dalawang pangunahing uri ng panitikan ay piksyon at hindi piksyon.
- 33. •Ang panitikang piksyon ay isang uri na naglalaman ng mga kwentong kathang-isip na nagpapakita ng mga karakter, pangyayari, at mga lugar na hindi tunay o hindi nangyari sa totoong buhay. •Kabilang dito ang mga nobela, maikling kwento, tula, at iba pa.
- 34. • Ang panitikang hindi piksyon ay isang uri na hindi naglalaman ng mga kwentong kathang-isip, ngunit naglalayong magbigay ng impormasyon at kaalaman sa mambabasa. • Ito ay binubuo ng iba’t ibang anyo ng mga teksto na nakasulat, tulad ng mga aklat, artikulo, sanaysay, biograpya, mga pagsasaliksik at iba pa.
- 35. Mga Akdang Pampanitikan na may Malaking Impluwensya sa Daigdig
- 48. IBA PANG SA PILIPINAS
- 53. Anyo ng Panitikan ▪Patula ▪Patuluyan o Prosa ▪Patanghal
- 54. Patula •Ito’y nabubuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng maanyong salita sa mga taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng mga taludtod sa bawat saknong.
- 55. Tuluyan o Prosa •Ito’y nabubuo sa pamamagitan ng malayang pagsasama-sama ng mga salita sa mga pangungusap.
- 56. Pantanghalan •Ito inilalahad sa entablado ay pinanonood ng mga tao.
- 57. Mga Uri ng Tula •1. Tulang Liriko o Tula ng Damdamin •2. Tulang Pasalaysay •3. Tulang Patnigan •4. Tulang Pangtanghalan
- 58. Mga Uri ng Tulang Liriko • Kantahin/Awit – Ito’y may payak na mga salita at sukat at ang layunin nito’y para awitin. • Ang Soneto – Ito’y isang tulang may labing-apat na taludtod at ang bawat taludturan ay tigalawang taludtod. • Ang Elehiya – Ito’y isang tulang nagpapahayag ng panimdim ng pagkalumbay dahil sa isang minamahal na namatay. • Ang Oda – Ito’y isang tula ng paghanga o pagpuri sa isang bagay. Ito’y nasusulat sa masining na pahayag. • Dalit – Tulang nagpaparangal sa dakilang lumikha.
- 59. Mga Uri ng Tulang Pasalaysay •1. Epiko •2. Awit at Kurido •3. Karaniwang Tulang Pasalaysay
- 60. Tulang Patnigan (Joustic Poetry ) •Kabilang sa uring ito ang karagatan,duplo at balagtasan
- 61. Tulang Pantanghalan o Padula •Katulad din ito sa mga karaniwang dula, ang kaibahan nga lamang ay binibigkas ng mga tauhan ang kanilang mga dayalogo sa paraang patula.
- 62. Ang mga Akdang Tuluyan A. Nobela o Kathambuhay – Ito’y isang salaysay na mahabang nahahati sa mga kabanata. Ang mga pangyayari nito’y hango sa tunay na pangyayari sa buhay ng tao, sumasakop ng mahabang panahon at ginagalawan ng maraming tauhan. Hal. “Banaag at Sikat” ni Lope K. Santos Madaling Araw ni Iñigo Ed Regalado
- 63. Mga Uri ng Nobela • Nobela ng Pangyayari – Ang diin ng pagkakasulat ay nasa mga pangyayari sa nobela. • Halimbawa: “Laksang Tagumpay” ni Teofilo E. Sauco at “Pinaglahuan” ni Ramon Reyes Guzman • Nobela ng Tauhan – Ang binibigyan ng diin sa nobelang ito’y ang katauhan ng pangunang tauhan, ang mga hangarin at mga pangangailangan ng mga tauhan ang binibigyan ng pansin. • Halimbawa: “Nalantang Bulaklak” at “Nena at Neneng” ni Valeriano H. Peña • Halimbawa: “Noli Me Tangere” at “El Filibusterismo” ni Jose P. Rizal
- 64. • Nobela ng Romansa – Ang nobelang ito’y tungkol sa pag-iibigan o romansa. • Halimbawa: “Naluoy na Paquita” ni Valeriano H. Peña at “Salawahang Pag-ibig” ni Lope K. Santos • Nobela ng Pagbabago – Sa nobelang ito, ang binibigyan ng diin ay ang mga layunin ng may akda o ang kanyang mga hinahangad na pagbabago sa lipunan at sa pamahalaan.
- 65. •Nobela ng Kasaysayan – Ang nobelang ito’y nagsasalaysay ng mga pangyayaring kaugnay ng kasaysayan ng bayan. Inilalarawan dito ang mga bayaning nag-ambag ng kanilang pagtatanggol at pag-ibig sa bayan. •Halimbawa: “Paghihimagsik ng Masa” ni Teodoro Agoncillo at ang “Filipino Rebel” ni Maximo Kalaw
- 66. B. Maikling Kuwento – Ito’y isang maikling kathang pampanitikang nagsasalaysay ng pang-araw-araw na buhay na may isa o ilang tauhan, may isang pangyayari at isang kakintalan.
- 67. •Kuwento ng Katutubong Kulay – Sa kuwentong ito, ang binibigyan ng diin ay ang kapaligiran ng pinangyarihan, ang mga kaugalian at mga pananamit ng mga tauhan at ang uri ng pamumuhay at hanapbuhay ng mga tao sa nasabing pook. Halimbawa: “Suyuan sa Tubigan” ni Macario Pineda at “Nagbibihis na ang Nayon” ni Brigido Batungbakal •Kuwento ng Madulang Pangyayari – Dito sa kuwentong ito, ang binibigyan ng pansin at diin ay mga mahahalaga, kasindak-sindak at mga pambihirang pangyayaring nakapagbabago sa mga tauhan. Halimbawa: “Bahay na Bato”
- 68. • Kuwento ng Pakikipagsapalaran – Nasa balangkas ng pangyayari at wala sa tauhan ang kawilihan o interes sa kuwentong ito. • Halimbawa: “Bakya” ni Hernando Ocampo at “Mabangis na Lungsod”’ ni Efren R. Abueg • Kuwento ng Kababalaghan – Mga di kapaniwala-paniwalang mga pangyayari bukod pa sa mga katatakutan ay ang diin ng kuwentong ito. • Halimbawa: “Paniningil ng Alila” ni Salvador Banas
- 69. • Kuwento ng Tauhan – Sa kuwentong ito ang interes at diin ay nasa pangunang tauhan. • Halimbawa: “Walong Taong Gulang” ni Genoveva Edroza Matute • Kuwento ng Sikolohiko – Bihira ang sumusulat ng ganitong uri ng kuwento sapagkat may kahirapang ilarawan ang pag-iisip ng isang tao. Ang kailangan ng kuwentong ito ay maipadama sa mga bumabasa ang damdamin ng isang tao sa harap ng isang pangyayari. • Halimbawa: “Ang Pusa sa Aking Hapag” ni Jesus A. Arceo at “Dugo at Utak” ni Cornelio Reyes
- 70. • Kuwento ng Katatakutan – Ang diin ng kuwentong ito ay nasa mga nakasisindak ng mga pangyayari na nakapagpapatinag ng damdamin at kilos ng mga bumabasa. • Halimbawa: “Gabi ng Lagim” • Kuwento ng Katatawanan – Ang layunin ng kuwentong ito’y magpatawa at bigyan ng aliw ang mga bumabasa. • Halimbawa: “Tubig sa Buslo” ni Mateo Cruz Cornelio
- 71. Dula – Ito ay isang uri ng tuluyang ang pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan. Ito ay nahahati sa ilang yugto at ang bawat yugto ay maraming tagpo. Karaniwa’y ang mga dula ay tatatluhing yugto. Ang tagpo naman ay ang paglalabas masok sa tanghalan ng bawat tauhan.
- 72. D. Alamat – Ito ay isang uri ng tuluyang ang mga pangyayari ay likhang isip lamang at hindi totoo sa tunay na buhay. Karaniwan na ang paksa’y nagsasalaysay ng pinagmulan ng isang bagay, kalagayan, pook, at katawagan.
- 73. E. Pabula – Ang pabula’y kuwento ng mga hayop at ng mga bata. Ito’y laging may aral na napupulot. Ang mga pabula’y likhang isip lamang ng mga manunulat at walang katotohanan sa tunay na buhay. Ang layunin nito’y gisingin ang isipan ng mga bata sa mga pangyayaring makahuhubog ng kanilang ugali, kilos, at isipan.
- 74. F. Sanaysay – Ang sanaysay ay pagpapahayag ng kurukuro o opinyon ng may akda tungkol sa isang suliranin o pangyayari. Ito’y isang paglalahad at may dalawang uri.
- 75. • Pormal na Sanaysay – Ang paksa nito’y hindi karaniwan at kailangan ang matiyagang pag-aaral at pananaliksik ng susulat. • Impormal na Sanaysay – Ang mga paksa nito ay yaong mga karaniwan lamang at hindi na nangangailangan ng lubusang pag-aaral upang makasulat ng ganitong uri ng sanaysay. Kadalasan ng mga paksa’y hugot sa karanasan ng sumulat, dili kaya’y bunga ng kanyang obserbasyon o pananaw.
- 76. Pantanghalan Dula – Ito ay isang uri ng tuluyang ang pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan. Ito ay nahahati sa ilang yugto at ang bawat yugto ay maraming tagpo. Karaniwa’y ang mga dula ay tatatluhing yugto. Ang tagpo naman ay ang paglalabas masok sa tanghalan ng bawat tauhan.
- 77. Mga uri ng Dula •Komedya – dulang nagtatapos sa tagumpay ng pangunang tauhan. Masaya at kawili-wili sa mga nanonood. •Trahedya – dulang nagtatapos sa kamatayan ng pangunang tauhan. Ito’y kinapapalooban ng mga mahihigpit na tunggalian. Ang mga tauhan ay mapupusok at may maaapoy na damdamin. •Melodrama – ang dulang ito’y may mga malulungkot na pangyayari na halos ang mga pangunang tauhan ay mabingit sa kamatayan ngunit sa bandang huli’y magtatagumpay din sila at magwawakas sa kaligayahan. •Parsa – may layunin ang dulang ito’y magpatawa at libangin ang mga nanonood. Ang mga sitwasyon ay katawa –tawa maging ang mga kilos at pananalita ng mga tauhan. •Saynete – ito’y isa ring dulang ang pinakalayunin ay magpatawa ngunit ang mga pangyayari ay karaniwan lamang. Ang mga gumaganap ay tau-tauhan at nasa likod ng telon ang mga taong nagsasalita.
- 78. G. Talambuhay – Ang talambuhay ay kasaysayan ng buhay ng isang tao.
- 79. Uri ng Talambuhay •Talambuhay na Pansarili – ang may-akda ang sumulat ng kanyang sariling buhay, ngunit sa kanyang kamatayan ay iba na ang magtatapos. Halimbawa – “Ang Mabuting Pakikipaglaban” (The Good Fight) ni Pang. Manuel L. Quezon •Talambuhay na Paiba – ito’y kasaysayan ng buhay ng isang taong sinulat ng iba. Halimbawa – “Itinadhana sa Kadakilaan” ni Anacleto I. Dizon
- 80. H. Balita – Ito’y isang paglalahad ng mga pang-araw-araw na pangyayari sa lipunan, pamahalaan, paaralan, sa mga sakuna, sa industriya, sa agham at sa mga iba’t ibang paksa sa buong bansa at sa ibayong dagat man.
- 81. G.Talumpati – Ito’y isang akdang pampanitikang ang layunin ay bigkasin sa harap ng mga tagapakinig. Ang mga layunin ng talumpati ay humikayat, magpaliwanag, magbigay ng impormasyon, mangatuwiran at magbigay ng opinyon o paniniwala