3. Talaan ng Nilalaman
KASANAYANG PAMPAGKATUTO Pahina
*Naipaliliwanag ang mahalagang detalye, mensahe at kaisipang
nais iparating ng napakinggang bulong, awiting-bayan, alamat,
bahagi ng akda, at teksto tungkol sa epiko sa Kabisayaaan ----------- 4-10
*Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang
nakapaloob sa akda na sumasalamin sa tradisyon ng
mga taga-Bisaya ----------- 11 - 17
*Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa
pagsulat ng awiting bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal ----------- 18 – 24
*Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang
alamat ng Kabisayaan ----------- 25 – 32
*Naibibigay ang kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang
paulit-ulit na ginamit sa akda, mga salitang iba-iba ang digri o antas
ng kahulugan (pagkiklino), mga di pamilyar na salita mula sa akda
at mga salitang nagpapahayag ng damdamin ----------- 33 – 39
*Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa paghahambing
(higit/ mas, di - gaano, di- gasino, at iba pa ----------- 40 – 46
*Naisusulat ang isang editorial na nanghihikayat kaugnay ng paksa ----------- 47– 52
*Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga
ng mga taga-Bisaya sa kinagisnang kultura ----------- 53 – 59
*Nasusuri ang kulturang nakapaloob sa awiting-bayan ----------- 60 – 63
*Nagagamit ang mga kumbensyon sa pagsulat ng awitin
(sukat, tugma, tayutay, talinghaga, at iba pa) ----------- 64 – 68
4. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 1
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________
Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Alamat ni Daragang Magayon
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Naipaliliwanag ang mahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais iparating ng napakinggang
bulong, awiting-bayan, alamat, bahagi ng akda, at teksto tungkol sa epiko sa Kabisayaaan
(F7PN-IIa-b-7)
Alam mo ba na…
Ang pasalindilang panitikan ay naging laganap sa panahon ng ating mga
ninuno bago pa man ang pananakop ng mga Espanyol. Ito ang mga panitikang
lumaganap sa pamamagitan ng pagpasalin-salin ng pasalitang tradisyon mula sa iba’t
ibang henerasyon at ang ilan sa mga uri ng panitikang lumaganap sa pamamagitan ng
pasalindilang pamamaraan ay ang mga kuwentong-bayan, awiting-bayan, bugtong,
bulong, Alamat, Epiko atbp.
ALAMAT – Isang uri ng kuwentong bayan na nagsasalaysay o nagsasaad ng
pinagmulan ng isang bagay o lugar.
- Maaaring magpaliwanag ito kung paano pinangalanan o kung bakit
nagkaroon ng ganoong pook o bagay.
- Karaniwang kathang isip at ito ay pasalindila mula pa sa panahon ng
ating mga ninuno.
5. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 2
PANUTO
Naihahayag ang nakikitang mensahe ng nabasang alamat
Gawain 1
Suriin at bigyang-hinuha ang mga sumusunod na larawan sa pamamagitan ng pagsagot
sa mga gabay na tanong.
Sanggunian: Dreamstime.com
1. Ano ang katangian ng mga nasa larawan na hindi makikita sa karaniwang tao o
lugar?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. Maituturing ba silang mga bayani? Bakit?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. Batay sa mga larawan, ano sa palagay mo ang katangian ng epiko, kuwentong bayan,
alamat, bulong at awiting bayan?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Gawain 2
Hanapin sa loob ng kahon ang kasingkahulugan ng mga salitang nasalungguhitan.
Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang.
______________1. Walang kapares ang kagandahan at kabaitan si Daragang Magayon.
______________2. Maraming manliligaw ang gustong mabihag ang puso ng dalaga.
______________3. Pinaulanan ni Pagtuga ng mga handog na ginto, perlas, at iba pang kayamanan ang
ama ni Pagtuga.
Alay Matipuno Mangingibig
Kawal Nanginginig Makuha
Walang Katulad
6. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 3
______________4. Si Pagtuga ay isang makisig na lalaki.
______________5. Kasama ni Ulap pabalik ng pawis ang kanyang magigiting na mandirigma.
Gawain 2
ALAMAT NI DARAGANG MAGAYON
Katulad ng lahat ng alamat, nangyari ang kuwentong ito noong unang panahon.
Naganap ito sa payapang rehiyon ng Ibalong, sa maliit na bayan ng Rawis, na pinamumunuan
ng makatarungang datung si Makusog. Ang asawa ng datu na si Dawani ay namatay sa
panganganak kaya’t nanatiling iisa ang anak ni Datu Makusog - isang anak na babaeng walang
kapares sa kagandahan at kabaitan, si Daragang Magayon. Hindi tuloy nakapagtataka kung
bakit dumadayo ang napakaraming manliligaw mula sa ibang tribu, kabilang na ang nasa
malalayong bayan, upang mabihag ang puso ng dalaga. Ngunit wala ni isa sa mga binatang ito
ang nakakuha ng pagtingin ng magandang binibini. Wala, kahit ang makisig at mapagmataas
na si Pagtuga, ang dakilang mangangaso at datung Iraga. Kahit pa pinaulanan ni Pagtuga ng
mga handog na ginto, perlas, at iba pang kayamanan ang ama ni Magayon, ay hindi pa rin nito
nakuha ang loob ng dalaga.
Isang katangi-tanging binatilyo ang nagpakita sa Rawis: si Ulap, ang tahimik ngunit
matapang na anak ni Datu Karilaya ng Katagalugan. Naglakad siya nang malayo upang makita
ng sarili niyang mga mata ang ipinagbunying kagandahan ni Daragang Magayon. Ngunit hindi
katulad ng ibang manliligaw, nagdahan-dahan si Ulap. Tiniis niya ang magnakaw lamang ng
mga sulyap mula sa malayo habang nagtatampisaw si Daragang Magayon sa ilog ng Yawa.
Pagkatapos ng isang maulang gabi, pumunta ulit si Magayon sa ilog Yawa upang
magtampisaw. Nadulas siya sa batuhan at nahulog sa malamig na ilog. Dagli-dagling
sumaklolo si Ulap at binuhat ang nangangatog na dilag pabalik sa dalampasigan. Ito ang
nagging simula ng pag-iibigan ni Daragang Magayon at ni Ulap.
Ilang beses pang nagtagpo sina Ulap at Daragang Magayon. Hanggang isang araw,
sinundan ni Ulap at si Daragang Magayon sa pag-uwi. Pagdating sa bahay ni Datu Makusog,
buong lakas na ipinagkaloob na ibinaon ni Ulap ang kaniyang sibat sa hagdan. Ipinapahiwatig
nito ang kaniyang kagustuhang pakasalan si Magayon. Walang nagawa si Magayon kundi
mamula, magpigil ng tawa, at umiwas ng tingin. Dahil dito, napagtanto ni Datu Makusog na
umiibig ang kaniyang nag-iisang anak, kaya’t hindi na siya nagpahayag ng kahit anong
pagtanggi. Tuawang-tuwa sina Magayon at Ulap. Binalak nilang gawin ang kasalan pagkalipas
ng isang buwan upang mabalitaan ni Ulap ang kaniyang mga kababayan, at upang
makapaghanda nang husto para sa pagdiriwang.
Nang mangaso si Datu Makusog, dinakip siya ni Pagtuga. Nagpadala si Pagtuga ng
mensahe kay Magayon, nagbabantang papatayin ang kaniyang ama at maghahasik ng digmaan
sa kaniyang bayan kung hindi siya pakakasalan. Sinunod ni Magayon ang kahilingan ni
Pagtuga labag man sa kaniyang kalooban.
Agad-agad na inihanda ang kasalan. Nang malaman ni Ulap ang masaklap na
pangyayari, nagmadali siya pabalik ng Rawis kasama ang pinakamagigiting niyang
mandirigma.
7. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 4
Kasisimula pa lamang ng seremonya nang dumating sina Ulap. Sa halip na isang
pagdiriwang para sa kasal, isang madugong labanan ang naganap. Napuno ang langit ng mga
palaso. Napuno ang hangin ng tunog ng nagkikiskisang bolo. Nagtuos sina Ulap at Pagtuga,
isang labanan para sa kamay ng nag-iisang si Magayon.
Nadaig at napaslang ni Ulap si Pagtuga. Masayang sinalubong ni Magayon si Ulap,
akmang yayakapin nang biglang isang ligaw na palaso ang tumama sa likod ng dalaga. At
habang sapo-sapo ni Ulap ang nag-aagaw-hininga niyang iniibig, bigla siyang sinibat sa likod
ng isang kawal ni Pagtuga. Agad na hinataw ni Datu Makusog ang kawal ng kaniyang minasba,
isang matalim na bolo
Pagkatapos ng mabilis na pangyayaring iyon, tumahimik ang lahat ng mandirigma.
Tumigil ang digmaan. Sa halip na marinig ang kasiyahan ng isang pagdiriwang ng kasalan,
mga hikbi at hagulgol para sa mga pumanaw ang lumutang sa hangin. Kahit na halos walang
makita dahil sa walang tigil na pagluha si Datu Makusog, naghukay siya nang naghukay. Nang
matapos, inilibing niya ang kaniyang nag-iisang anak na si Magayon at ang nag-iisa nitong
pag-ibig na si Ulap, nang magkatabi at magkayakap.
Habang lumilipas ang mga araw, unti-unting tumaas ang lupang pinaglibingan kina
Ulap at Magayon. Tumaas ito nang tumaas, at di nagtagal, sinamahan ito ng pagyanig ng lupa
at pagtilapon ng nagbabagang mga bato. Naniniwala ang mga matatanda na kapag nangyayari
ito, ginagalit ni Pagtuga ang bulkan upang maibalik sa kaniya ang mga kayamanang iniregalo
niya kay Magayon - mga regalong inilibing kasama ng dalaga sang-ayon sa mga lumang
paniniwala.
May mga araw kung kailan natatakpan ng mga ulap ang tuktok ng bulkan. Sinasabi ng
mga matatanda na kapag nangyayari ito, hinahalikan ni Ulap si Magayon at kung pagkatapos
nito ay marahang dumampi ang ulan sa magiliw na libis ng bulkan, naniniwala ang mga
matatandang lumuluha si Ulap.
Pagkatapos ng mahabang panahon ay umigsi na ang pangalan ni Magayon at naging
Mayong o Mayon. Ngunit hanggang sa kasalukuyan, kahit na maaliwalas ang panahon, isang
anino ng masalimuot na kuwento ng isang natatanging dalaga at ng kaniyang iniibig ang
bumabalot sa magandang bayan ni Daragang Mayon.
Sanggunian: Panitikang Filipino 7, Kagawarang ng Edukasyon
Gawain 3
Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Sino-sino ang mga tauhan sa alamat? Ilarawan sila.
1. Ilarawan ang tagpuan ng alamat na binasa.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano ang tema o paksang nangibabaw sa alamat ng Daragang Magayon?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
8. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 5
3. Sa iyong palagay, ano ang nais ipabatid ng alamat sa mag-aaral na tulad mo?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Mula sa alamat na iyong binasa, sa iyong palagay, mayroon bang ganito sa inyong lugar na
handang gawin ang lahat para sa kaniyang minamahal? Patunayan.
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Gawain 4
Ilahad ang Alamat na binasa sa pamamagitan ng yugto-yugtong pagbuo
Gawain 5
Upang matiyak ko kung talagang naunawaan mo ang araling ating tinalakay, magsalaysay ka
ng sarili mong Alamat.
Magdiriwang ng ikapitong kaarawan ang iyong pamangkin. Nahilingan ka nito na
magkwento sa kanyang mga bisita. Lilikha ka ng sarili mong Alamat.
Alamat ng
Daragang
Magayon
Orihinalida…………………………………………………………….. 25 %
Malikhaing Pagsalaysay………………………………………………25 %
Pagkakabuo ng Alamat………………………………………………… 25 %
Malinaw na pagkakalahad ng Alamat………………………………….. 25 %
Kabuuan……………………………………………………………… 100 %
Simula Paigting na pangyayari
Kasukdulan
Suliranin/Krisis
Wakas
/Realisasyon
9. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 6
REPLEKSIYON
Mahusay at natapos mo ang iyong mga gawain. Batay sa iyong karanasan sa iba’t ibang
gawain sa iyong palagay ano ang implikasyon nito sa iyo na magagamit mo sa iyong pang
araw-araw na gawain?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng kanyang ideya.
Gawain 2
1. Walang Katulad 3. Alay 5. Kawal
2. Mangingibig 4. Matipuno
Gawain 3
1. Sino-sino ang mga tauhan sa alamat? Ilarawan sila.
❖ DATU MAKUSOG – isang mapagmahal na ama sa kaniyang nag-iisang anak.
- Handa niyang ibigay ang lahat para sa kaniyang dalaga para sa ikaliligaya
nito.
- Pinapahalagahan at iginagalang ang mga nagiging desisyon ng kanyang
anak.
❖ DARAGANG MAGAYON – Kaisa-isang anak ni Datu Makusug.
- Walang makakapantay sa taglay nitong kagandahan at kabaitan.
- Pihikan siya sa pagpili sa kaniyang magiging kasintahan.
- Handa siyang isuko at isakripisyo para sa kaniyang kaligayahan maligtas
lamang ang kaniyang amasa kapahamakan.
❖ ULAP/PANGARONON – Magiting pero tahimik na mandirigma.
- Naglakbay mula sa katagalugan masilayan lamang ang kagandahan ni
Daragang Magayon.
- Handa niyang ipaglaban ang kaniyang mangingibig huwag lamang
mawala ang kaniyang iniibig.
❖ PAGTUGA/PARATUGA – Isang magiting ngunit mapagmataas na datu ng Iraga.
- Inakala niyang ang kayamanan ang batayan ng pagmamahal upang
makuha niya ang loob ng Daragang Mayon.
- Hindi siya marunong tumanggap ng pagkabigo at pagkatalo.
2. Ilarawan ang tagpuan ng binasang alamat.
❖ Naganap ang Alamat na ito sa isang maliit na bayan ng Rawis
3. Ano ang tema o paksa na nangibabaw sa alamat ng Daragang Magayon?
❖ Ang temang nangingibabaw ay patungkol ito sa wagas nap ag-iibigan, pagkainggit,
pagkagalit at pagkapoot.
4. Sa iyong palagay ano ang nais ipabatid ng alamat sa mag-aaral na tulad mo?
❖ Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng idea ng mag-aaral.
5. Mula sa alamat na iyong binasa, sa iyong palagay, mayroon bang ganito sa inyong lugar na
handang gawin ang lahat para sa kanyang minamahal? Patunayan.
10. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 7
❖ Ang kasagutan ay nakadepende sa lalim ng idea, kuro-kuro ng mag-aaral na
maibabahagi.
Gawain 4
Banghay:
❖ SIMULA - Sa isang payapang rehiyon ng Ibalong, sa isang maliit na bayan ng Rawis
na pinamunuuan ni Datu Makusog at ng kanyang asawa na si Dawani na
nagdadalagang tao, sa kaniyang panganganak ay namatay ito. Pinangalanan ng
kanyang ama ang sanggol na Daragang Magayon.
❖ PAGPAIGTING NA GALAW – Dahil sa kagandahan ni Daragang Magayon,
maraming kalalakihan ang ninanais makita ang dalaga upang ibaon ang kani-kanilang
sibat sa lupa kung saan nakatayo ang balay nila Datu Makusog ngunit ni isa man sa
kanila ay di naibigan ng dalaga. Kahit ang magiting ngunit mapagmataas na si
Pagtuga/ Paratuga na naghandog pa ng ginto, perlas, at iba pang kayamanan. Isa
lamang ang naibigan ng dalaga. Si Ulap ang nagligtas sa kaniya nang siya ay madulas
sa batuhan. Kanilang itinago ang kanilang relasyon, kinalaunan ay naglakas ng loob
ng binatang harapin ang ama ni Magayon upang ipagtapat na sila ay tunay na
nagmamahalan at kagustuhang pakasalan ang dalaga. Hindi na tumanggi pa ang ama
ni Magayon dahil nakita niya itong masaya naman ang kaniyang anak.
❖ SULIRANIN – Nakarating agad kay Paratuga na naghudyat upang mamula siya sag
alit. Habang nangangaso si Datung Makusug ay dinakip niya ito. Nagpadala ng
mensahe si Paratuga kay Magayon na kaniyang papatayin ang ama kun hindi siya
pakakasalan nito.
❖ KASUKDULAN – Walang nagawa si Magayon kaya kahit labag ito sa kanyang
kalooban ay tinanggap niya ang kagustuhan ni Partuga kaya agad inihanda ang
kasalanan ng dalawa at nang malaman ni Ulap ay agad siyang bumalik sa Rawis
kasama ang magigiting na mandirigma. Sa halip na kasalan ang ipagdiriwang ay isang
madugong digmaan ang naganap na sanhi ng pagkamatay ni Partuga sa labanan nila
ni Ulap. Masayang sasalubungin ni Magayon ang kaniyang minamahal ngunit sa di’
inaasahan ay natamaan siya ng ligaw na palaso na nagging sanhi ng pagkamatay ni
Magayon gayundin si ulap na tinamaan ng sibat na gawa ng kawal ni Partuga.
Naghukay si Datu Makusug upang ilibing ang anak pati ang nag-iisang pag-ibig na si
Ulap.
❖ REALISASYON/ WAKAS – Tumaas ng tumaas ang pinaglibingan ng dalawang
nagmamahalan at sinamahan pa ito ng pagyanig ng lupa at pagtilapon ng mga
nagbabanggang mga bato. At pinaniniwalaan ng mga matatanda kapag ganito ang
nangyayari ay ginagalit daw ni Partuga ang bulkan dahil gusting maibalik ang
kayamanang kanyang ibinigay sa dalaga. At kapag natatakpan ng ulap ang tuktuk ng
bulkan ay naghahalikan sina Ulap at Magayon. Pagkatapos nito ay marahang
dumadampi sa labi ng bulkan at ang pangalang Magayon ay naging Mayon sa
kasalukuyang panahon na tinatawag itong Bulkang Mayon.
11. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 8
Sanggunian:
Panitikang Filipino 7., Kagawaran ng Edukasyon
Lorenzo, Carmelita.S.et.al.Literatura ng iba’t ibang rehiyon ng Pilipinas.
NESOLYN D. LAMAGON
May-akda
12. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 9
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan ng Mag-aaral ____________________ Baitang ___________
Bilang __________________________________ Petsa ___________
GAWAING PAGKATUTO
Panimula: (Susing Konsepto)
Ang kwentong bayan o folklore ay mga salaysay, tradisyonal na paniniwala, at
kaugalian sa isang komunidad na napasa sa iba’t ibang henerasyon sa pamamagitan ng
pagbabali-balita nito o pagpapahayag gamit ang kilos.
Ito ay ang malayang pagpapahayag ng kultura ng bawat grupo ng tao na kung saan
kasama sa mga bali-balita ang mga salaysay, salawikain, alamat, at mito. Karaniwang kaugnay
ang isang tiyak na pook o rehiyon ng lupain o isang bansa ang kwentong-bayan.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda
Nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa akda na
sumasalamin sa tradisyon ng mga Bisaya (F7PB-IIa-b-7)
Panuto: Basahin, suriin at unawain ang halimbawa ng isang sanaysay at sagutan ang mga
inihandang gawain.
Ang Kataksilan Ni Sinogo
Kuwentong Bayan ng Kabisayaan
MARAMING Maraming taon sa nakaraan, nuong si Maguayan pa ang panginuon sa
dagat, at ang mapusok na Kaptan ang naghahagis ng kidlat mula sa kanyang kaharian sa langit,
pulos mga halimaw ang lumalangoy sa tubig at lumilipad sa himpapawid. Malalaki ang ipin
at matatalas ang kuko ng mga halimaw sa himpapawid. Subalit kahit ano ang bangis nila,
sama-sama silang nabubuhay nang tahimik dahil takot sila sa galit at lupit ni Kaptan. Kaiba
ang lagay sa dagat sapagkat dambuhala (higantes, giants) ang mga halimaw na lumalangoy at
malakas ang luob nila sa kanilang laki at lakas. Pati si Maguayan ay sindak sa kanilang laki at
dahas kaya hindi siya sinunod, ni hindi iginalang ng mga halimaw. Balisa araw-araw si
Maguayan na baka siya ang balingan ng mga ito.
Sa wakas, nawalan siya ng pag-asa at humingi ng tulong kay Kaptan. Inutusan ng
diwata ng langit ang mga pinaka-matulin niyang mga tagahayag (escuderos, messengers) na
tawagin lahat ng mga halimaw upang magpulong sa isang munting pulo ng Kaweli, sa gitna
13. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 10
ng dagat ng Sulu, sa lalong madaling panahon. Agad namang nagdatingan ang mga halimaw
hanggang nagdilim ang langit sa dami ng mga lumilipad, at kumulo ang dagat sa
dami ng mga lumalangoy.
May mga dambuhalang buaya mula Mindanao, mababangis na tikbalang mula Luzon,
mga ligaw na sigbin mula Negros at Bohol, daan-daan ng mga ungloks mula Panay at Leyte,
malalaking uwak-uwak at iba pang nakakatakot na halimaw - lahat ay nagsiksikan sa munting
pulo na halos natakpan sa dami nila. Nakaka-bingi, tilian at hiyawan silang lahat habang
hinihintay ang atas nina Kaptan at Maguayan mula sa kanilang gintong luklukan (trono,
throne).
Pagtagal-tagal, itinaas ni Kaptan ang isa niyang bisig (brazo, arm) at biglang
tumahimik lahat ng halimaw. Nuon hinayag ni Kaptan ang kanyang utos. Si Maguayan ay
kapwa niya diwata, sabi ni Kaptan, at dapat siyang igalang ng mga halimaw tulad ng paggalang
na inilalaan sa kanya. Inutos niya sa lahat na sumunod at igalang si Maguayan.
“Hahagisan ko ng kidlat at papatayin,” babala ni Kaptan, “ang sinumang sumuway sa
utos kong ito.”
Pina-uwi na niya ang mga halimaw at muling puma-ilanglang ang mga tili at hiyawan
nang sabay-sabay at mabilis nag-alisan ang mga mababangis na nilalang. Dagli lamang,
walang naiwan sa Kaweli maliban kina Kaptan at Maguayan, at ang 3 pinaka-matulin sa mga
tagahayag - si Dalagan, ang pinaka-mabilis, si Gidala, ang pinaka-matapang, at si Sinogo, ang
pinaka-makisig at pinaka-mahal ni Kaptan.
Silang 3 ay mga dambuhalang mala-diwata na may malalaking pakpak (alas, wings)
kaya mabilis lumipad. May sandata silang mahahaba at matatalim na mga sibat (lancias,
spears) at kampilan (espadas, swords) na walang kiming ginagamit nilang pamatay, sa utos ni
Kaptan.
Nagpasalamat si Maguayan kay Kaptan. “Walang anuman,” tugon sa kanya, “tinupad
ko lamang ang aking tungkulin sa isang kapatid.” Tapos, ibinigay ni Kaptan kay Maguayan
ang isang gintong kabibi (almeja dorado, gold shell). “May mahiwagang kapangyarihan ito,
bulong niya kay Maguayan. Isubo mo lamang at ang anyo mo ay magbabago sa anumang
naisin mo.” Kaya raw kung may mangahas na halimaw, kailangan lamang maging halimaw
din siya, subalit mas malaki at mas mabangis, upang talunin at patayin ang pangahas!
Nagpasalamat uli si Maguayan at inilagay sa tabi niya ang gintong kabibi. Tapos,
pinakuha ni Kaptan ng pagkain at inumin ang 3 tagahayag at, mabilis pa sa lintik (relampago,
lightning), nag-piging na ang 2 diwata. Hindi nila napansin, nasa likod si Sinogo, narinig lahat
ng ibinulong ni Kaptan at ibig ngayong makamit ang gintong kabibi. Kahit na marami na
siyang tinanggap na biyaya (ventajas, favors) at karangalan (honors) mula kay Kaptan, ninais
niya ang higit pang kapangyarihan. Maaari siyang maging tunay na diwata at mag-hari sa lupa,
at magtago upang hindi maparusahan ni Kaptan. Kaya paghain niya ng pagkain kay Maguayan,
lihim niyang dinampot ang kabibi. Tapos, tahimik siyang tumalilis.
Matagal bago namalayang wala si Sinogo, at ipinahanap siya ni Kaptan kay Dalagan.
Kasing bilis ng lintik, bumalik si Dalagan at hinayag na wala na sa pulo si Sinogo. Nataon
namang napansin ni Maguayan na naglaho ang gintong kabibi kaya nahulaan ni Kaptan na
ninakaw ito ni Sinogo at tumakas. Sumisigaw sa galit, inutos ni Kaptan kina Dalagan at Gidala
na habulin at bihagin ang talipandas.
“Papatayin ko siya!” sigaw ni Kaptan.
14. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 11
Agad at walang puknat na lumipad patungo sa hilaga (a norte, northward) sina Dalagan
at Gidala, at sa banda ng pulo ng Guimaras, namataan nila si Sinogo. Napansin din sila ni
Sinogo na lalong minadali ang paglipad, subalit mas mabilis kaysa sa kanya ang mga
humahabol, lalo na si Dalagan, kaya unti-unti siyang inabutan.
Humugot ng sandata sina Gidala, susunggaban na sana nila si Sinogo. Biglang isinubo
ni Sinogo ang gintong kabibi at, sa isang kisap-mata, naging
dambuhalang buaya siya at sumisid sa dagat. Habol pa rin, pinagta-taga siya nina Dalagan at
Gidala subalit hindi tumagos sa kapal at tigas ng balat ng buaya. Patuloy ang hagaran sa
lusutang (estrecho, strait) Guimaras.
Sa kaskas ni Sinogo, at sa laki ng anyo niyang buaya, sumambulat ang tubig na
dinaanan hanggang, pag-ikot sa dalampasigan ng Negros, natakpan ng tubig ang munting pulo
ng Bacabac, binakbak ang mga bundok duon at naging pantay ang lupa sa dagat.
Papunta na sa pulo ng Bantayan ang habulan nang biglang lumihis si Sinogo at
sumingit sa makitid na pagitan ng Negros at Cebu. Iniwan ni Dalagan si Gidala na humabol
nang nag-iisa upang makabalik siya sa pulo ng Kaweli. Duon, ibinalita niya kina Kaptan at
Maguayan kung saan lumalangoy si Sinogo bilang isang buaya. Natantiya ni Kaptan na
matatambangan nila si Sinogo sa makitid na tubig. Lumipad siya pasilangan (oriente,
eastward) at tumatag sa
kabilang dulo ng tinatawag ngayong Tanon Strait, hawak ang isang malakas na kidlat.
Kaskas dumating si Sinogo, panay na tinataga pa rin ni Gidala, nang umalingawngaw
ang malakas na kulog (trueno, thunder) at biglang tumama ang kidlat sa likod ng dambuhalang
buaya. Tuluy-tuloy na lumubog si Sinogo na buaya, tulak-tulak ng kidlat hanggang bumaon
ito sa lupa sa ilalim ng dagat.
Nakatuhog sa kidlat, hindi naka-alpas si Sinogo at sa pagpu-pumiglas niya, nailuwa
niya ang gintong kabibi. Nahulog sana sa putik ang kabibi subalit sinalo ito ng isang isda,
tapos dinala kay Kaptan. Samantala, nanatiling buwaya si Sinogo at patuloy na palag nang
palag sa ilalim ng dagat.
Ang walang tigil na palag ni Sinogo na dambuhalang buaya ang sanhi ng mga ipu-ipu
sa bahaging iyon ng Pilipinas, bahaging laging iniiwasan ng mga namamangka, sa takot nila
sa panganib.
GAWAIN 1 Sa Antas ng Iyong Pang-unawa
Sagutin ang sumusunod na katanungan. Gamitin ang mga nakalaang patlang sa
pagsagot
1. Sino-sino ang mga tauhan sa kuwento?
15. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 12
2. Anu-ano ang mga katangian ng tatlong mensahero ni Kaptan?
3. Bakit kinuha ni Sinogo ang gintong kabibe?
4. Saan naganap ang habulan sa pagitan ni Sinoga at ng dalawang mensahero?
5. Paano mo ilalarawan sina Maguayan at Kapitan bilang mga pinuno ng kanilang
nasasakupan? Ipaliwanag.
16. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 13
GAWAIN 2 Fun-Fact Organizer
Kopyahin ang kasunod na graphic organizer sa iyong papel at punan ayon sa
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa akdang iyong binasa. Tukuyin ang Simula o
Panimula, Gitna o Katawan, at ang Wakas.
GAWAIN 3 Manood at Matuto
Panuto: Panuoring ang isang video clip (https://www.youtube.com/watch?v=O5sah4HJV-4)
(https://www.youtube.com/watch?v=_xFpsLYaodo) mula sa youtube na nagpapakita ng mga
kultura at tradisyon ng kabisayaan, suriin ang pagkakasalaysay ng mga pangyayari at sumulat
ng isang sanaysay batay sa sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa
mga akda, gawi at pamumuhay na sumasalamin sa tradisyon ng mga bisaya mula sa mga
impormasyong nabanggit sa video.
Narito ang mga pamantayan bilang pagtataya sa iyong gawain:
Pahayag
Katangitangi
5
Natamo
3
Kailangang
Linangin 2
Kabuoang
Puntos
Nilalaman
Panimula
Gitna/Katawan
Wakas
ANG KATAKSILAN NI SINOGO
Sa iyong palagay angkop ba ang naging wakas ng akda?
Pangatwiranan ang iyong sagot.
17. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 14
Nailalahad sa Gawain
ang mga mahahalagang
pangyayari
Pagpapahayag
Malinaw ang
pagpapahayag ng mga
pangyayari sa mula sa
video clip at mabisa ang
pagbibigay ng opinion
Bahagi ng Sanaysay
Mabisa at kaakit-akit ang
simula ng sulatin,
malaman ang katawan, at
nakapagbubuod ang
wakas at
nakapanghihikayat ng
mambabasa
Gramatika
Isinakatuparan ang
wastong pagbaybay at
gamit ng mga salita,
pagbabantas at
paguugnay-ugnay ng
mga kaisipang
ipinahayag
REPLEKSIYON
Mahusay at natapos mo ang iyong mga gawain. Batay sa iyong karanasan sa iba’t ibang
gawain sa iyong palagay ano ang implikasyon nito sa iyo na magagamit mo sa iyong pang
araw-araw na gawin?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
18. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 15
Sanggunian:
Mula sa Aklat:
K to 12 Curiculum Guide Filipino 7
Mula sa Internet:
https://www.tagaloglang.com/kuwentong-bayan/
https://magicworkshopph.blogspot.com/2009/07/ang-kataksilan-ni-sinogo.html
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Iba-iba ang kasagutan ng mga mag-aaral
Gawain 2
Iba-iba ang kasagutan ng mga mag-aaral
Gawain 3
Batay sa pamatayan ang pagtataya sa gawaing ito.
JERIC S. DANIELES
Mak-akda
19. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 16
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________
Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Antas ng Wika
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Filipino ang ating wikang pambansa subalit kung maging mapanuri at makinig nang
mabuti sa mga taong gumagamit nito, mapapansing hindi lamang iisang uri ng wika ang
ginagamit at umiiral sapagkat lumilitaw ang barayti o antas ng wikang ginagamit. Ito ay sanhi
ng pagkakaiba-iba ng kapaligiran, panahon, at kakayahan ng taong nagsasalita.
Dahil dito, mahalagang maunawaan ng lahat ang antas ng wika nang sa gayon ay
maibagay ito sa kaniyang katayuan, sa hinihingi ng panahon at pook, at maging sa okasyong
dinadaluhan.
Mayroon tayong iba’t ibang antas ng wika katulad ng mga sumusunod:
1. Mga Salitang Impormal o di Pormal – Ito ay mga salitang karaniwang ginagamit sa
pakikipag-usap sa mga kakilala o kaibigan na nauuri sa tatlo:
• Balbal (Slang) - ang tawag sa salitang karaniwang ginagamit sa mga kalye kaya’t
madalas itong tawaging salitang kanto o salitang kalye.
Halimbawa:
bagets – kabataan lespu - pulis
datung – pera ermat - nanay
sikyu – gwardya utol – kapatid
• Kolokyal (colloquial) – isa pang uri ng salitang di pormal na ginagamit sa pang-araw-
araw na pakikipag-usap. Madalas na ginagamitan ng pampaikli o pagkakaltas ng ilang
titik sa salita upang mapaikli ang salita o kaya’y mapagsama ang dalawang salita.
Halimbawa:
pa’no – paano kelan – kalian
pre’ – pare meron – mayroon
te’na – tara na nasan – nasaan
• Lalawiganin (Provincialism) – Mga salitang ginagamit sa mga lalawigan o probinsya
o kaya ay sa isang partikular na pook kung saan nagmumula o kilala ang wika. Ito ay
may kakaibang tono o bigkas.
20. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 17
Halimbawa:
Ambot – mula sa salitang Bisaya na ang ibig sabihin ay ewan
Kaon – salitang Bisaya na ang ibig sabihin ay kain
Biag - salitang Ilocano na ang ibig sabihin ay buhay
2. Mga Salitang Pormal - Mga salitang istandard dahil ang mga ito ay ginagamit ng
karamihan ng mga mag-aaral sa wika. Ito ang mga ginagamit sa mga paaralan, opisina,
panayam, seminar, at ng mga taong nakapag-aral.
Halimbawa:
Maybahay – asawa o waswit
Ama at Ina – sa halip na ermat at erpat
Salapi – sa halip na datung
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa pagsulat ng awiting
bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal) (F7WG-IIa-b-7)
PANUTO
Sagutin nang buong talino ang mga gawain sa ibaba na inihanda ng iyong guro batay
sa aralin.
Gawain 1
Basahin at unawain ang nilalaman mga awitin sa ibaba. Pagkatapos, sagutan nang
buong husay at talino ang mga kasunod na katanungan.
Dalagang Pilipina
Ruben Tagalog
Ang Dalagang Filipina
Parang Tala sa umaga.
Kung tanawin ay nakaliligaya
May ningning na tangi't dakilang ganda.
Maging sa ugali
Maging sa kumilos
Mayumi, mahinhin, mabini, ang lahat ng ayos.
Malinis ang puso
Maging sa pag-irog
May tibay at tining ang loob.
Bulaklak na tanging marilag
Ang bango ay humahalimuyak.
Sa mundo'y dakilang panghiyas
Pang-aliw sa pusong may hirap.
21. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 18
Batis nang ligaya at galak,
Hantungan ng madlang pangarap,
Iyan ang dalagang Filipina,
Karapat-dapat sa isang tunay na pagsinta.
Maging sa ugali
Maging sa kumilos,
Mayumi, Mahinhin, Mabini, ang lahat ng ayos.
Malinis ang puso
Maging sa pag-irog.
Bebot
The Black Eyed Peas
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ay
Filipino! Filipin0! Filipino! Filipino!!
Hoy pare pakinggan nyo ko
Eto nang tunay na filipino
Galing sa baryo sa pangbato
Pumunta ng LA nagtrabaho
Para makatulong sa nanay
Dahil sa hirap ng buhay
Pero masaya parin ang kulay
Pag kumain nagkakamay
Yung kanin, chicken adobo
Yung balot, binebenta sa kanto
Tagay mo na nga ang baso
Pare ko inuman na tayo
Filipino! Filipino! Filipino Filipino
Bebot bebot
Be bebot bebot
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
22. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 19
Be bebot bebot be
Ikaw ang aking
Bebot bebot
Be bebot bebot
1. Pansinin ang pamagat ng dalawang awitin, ito ay parehong tmutukoy sa ________?
Ngunit ito ay magkaiba sa paanong paraan?
2. Sa ano-anong pagkakataon o saang lugar mo maaaring marinig ang salitang dalaga o
bebot?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
__
3. Sa iyong palagay, anong mga katangin ng mga Pilpino ang sasalamin sa mga awiting
ito?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
__
Gawain 2
Piliin sa hanay B ang kahulugan ng salitang nakahilig sa hanay A. Isulat ang letra ng
tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
Hanay A Hanay B
_____1. Masaya ang tipar kina Jun kagabi. a. ama /itay
_____2. May sakit si erpat kaya’t kailangan
kong bantayan. b. sigarilyo
_____3. Dehins ako nakarating. c. handaan
_____4. Sinita pa ako ng lespu sa may kanto pag-uwi. d. hindi
_____5. Palitan mo na kasi iyang tsekot mo pare. e. inay, ina
_____6. Wala pa akong datung, pare. f. kapatid
_____7. Bagets ka pa nman. Mag-ipon ka na lang muna g. kotse
_____8. Pangarap ko iyan bago ako magurang. h. matanda
_____9. Uwi muna ako. Tumatawag si ermat. i. pulis
_____10. Masama ang epekto ng yosi kaya’t tumigil na ako. j. bata pa
k. pe
Gawain 3
Suriin ang antas ng wikang ginamit ng bawat tauhan sa usapang naganap sa isang
family reunion. Kilalanin at isulat sa patlang kung ang nakadiin ay balbal, kolokyal,
lalawiganin, o pormal.
__________1. Nanay: Ang pagdating ng buong angkan ay tila sinag ng bulalakaw na
nagdulot sa akin ng kaligayahan.
__________2. Vicky: Uy, si Lola nag eemote na naman!
__________3. Lito: Hayaan mo nga siya Vicky, Moment nya ito eh!
__________4. Tita Lyds: O sige, mangan tayon. Magdasal muna ang lahat.
__________5. Coleen: Wow! Ang daming handa, tsibugan na!
23. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 20
__________6. Geline: Oh my! Sira na naman my diet here.
__________7. Lola: O sige kain na ngarud para makarami at mabusog na tayo.
__________8. Boy: Ipinapakilala ko nga pala ang syota ko sa inyong lahat.
__________9. Tito: Naku nangangamoy bawang na. Kailan ba nag pag-iisang-dibdib?
__________10. Lola: Basta mga apo, tandaan ninyong ang pag-aasawa ay hindi parang
kaning isinubo na kapag napaso ay maaaring iluwa.
Gawain 4
Isipin kung ano ang iyong sasabihin sa mga sitwasyobng nakatala sa ibaba. Isulat ang
iyong sagot sa loob ng kahon. Gamitin ang mga antas ng wikang natutunan,
1. Gusto mong makipagkuwentuhan sa isang kaklase na galing na inyong probinsiya
(balbal)
2. Namasyal kayo ng lola mong galing sa America at may gusto kang ipabili sa kaniya.
(kolokyal)
3. May bago kang kaibigan sa facebook at gusto mong maging palagay ang loob mo sa
kaniya pinadalhan mo siya sa mensahe o private message sa kanyang facebook
account. (Balbal)
4. Pupuntahan mo ang bahay ng iyong kaibigan ngunit parang naliligaw ka. Paano ka
magtatanong sa mga taong pwede mong hingan ng tulong sa daan? ( kolokyal)
24. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 21
5. Makikipanayam ka sa isang pinakamatanda sa inyong lugar tungkol sa mga awiting
bayan. (Pormal)
Gawain 5
Sumulat ng iyong bersyon ng isang awiting bayan na tumatalakay sa Rehiyon 2 gamit
ang sarli nating wika o wikang higit na nauunawan ng mga kabataang katulad. Gawing
gabay ang pamantayan sa ibaba.
Mga Pamantayan Puntos Aking
Puntos
Nailalahad sa awiting-bayan ang mga impormasyon tungkol sa
sariling lugar o bayan.
10
Naisulat ang sariling bersyon ng isang awiting bayan sa sariling
lugar gamit ang wika ng mga mag-aaral o wikang higit nilang
nauunawaan.
10
Naitatanghal nang mahusay at masigla ang binuong awiting
bayan.
25
Kabuuang Puntos 45
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
25. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 22
REPLEKSIYON
Natutunan ko sa araling ito na
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Ang sagot ay nakadepende sa pagpapaliwanag ng mga mag-aaral
Gawain 2
1. C 6. K
2. A 7. J
3. D 8. H
4. I 9. E
5. G 10. B
Gawain 3
1. pormal
2. balbal
3. kolokyal
4. lalawiganin
5. balbal
6. kolokyal
7. kolokyal
8. kolokyal
9. pormal
10. pormal
Gawain 4
Iba- iba ang kasagutan ng mga mag-aaral
26. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 23
SANGGUNIAN
Mula sa Aklat:
Dayag, Alma M.et.al.(2015) Pinagyamang Pluma 7 at 8 Quezon City. Phoenix Publishing
House.Inc.
Mula sa Internet:
https://www.google.com/search?q=awiting+bebot+ng+black+Eyed+Peas+may+lyrics&oq=a
witing+bebot+ng+black+Eyed+Peas+may+lyrics&aqs=chrome..69i57.40089j0j9&sourceid
https://www.google.com/search?q=dalagang+pilipina+lyrics&oq=dalagang+pilipina&aqs=ch
rome.2.69i57j0l2j46j0l4.14199j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8
Visitacion L. Villaroza
May-akda
27. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 24
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________
Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Paghihinuha sa Kaligirang Pangkasaysayan ng Binasang Alamat
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Ang pagsunod sa mga magulang ay isang direktang utos mula sa Diyos. Sabi nga sa
Efeso 6:1, “Mga anak, sundin ninyo ang inyong mga magulang, alang-alang sa Panginoon,
sapagkat ito ang nararapat.” Ang salitang “sundin” sa pahayag na ito ay hindi maihihiwalay sa
ideya ng paggalang. Ayon pa sa Efeso 6:2, “Igalang mo ang iyong ama at ina.” Ito ang unang
utos na may kalakip na pangako. Ang paggalang ay may kinalaman sa pag-uugali ng mga anak
sa kanilang magulang at nangangahulugan itong dapat na ang nagtutulak sa pagsunod sa
magulang ay ang paggalang. Hindi pagsunod ayon sa utos na ito ang pagsunod nang may
pagrereklamo o pagsunod nang sapilitan.
Napakalaki ng pagpapahalaga at paggalang ng mga Pilipino sa mga magulang. Marami
tayong paraan ng pagpapakita ng paggalang sa kanila tulad ng pagmamano, pagsunod sa
kanilang mga payo at utos, pag-aalaga sa kanila hanggang pagtanda, gayundin ang paggamit
ng po at opo sa pakikipag-usap sa kanila.
Masasalamin din ang paggalang at pagpapahalaga sa magulang sa ating mga
katutubong panitikang pumapaksa sa kapahamakang nangyayari sa mga nagiging suwail sa
magulang. Isang halimbawa rito ang “Alamat ng Pinya”.
Ang alamat na babasahin mo ngayon ay nagtataglay din ng parehong paksa kung saan
kapahamakan ang kinasadlakan ng mga anak na naging suwail sa kanilang ama.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng binasang alamat ng Kabisayaan
(F7PB-Ili-d8)
PANUTO: Basahin at unawain ang sumusunod na alamat. Pagkatapos, suriin ito sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga gawain na lilinang sa iyong pag-unawa sa
binasa.
ALAMAT NG ISLA NG PITONG MAKASALANAN
Noong unang panahon, isang matandang mangingisda at ang kaniyang pitong anak na
dalaga ang naninirahan sa isang tahanang nakaharap sa baybayin ng Dagat-Bisaya. Ang
kanilang tirahan ay nasa bayan ng Dumangas, isang bayang nasa gawing hilagang-silangan
ng lalawigan ng Iloilo
na bahagi ng isla ng Panay. Araw-araw makikita ang pitong dalagang masayang
nagsasagawa ng mga gawaing-bahay o kaya nama’y nasa dalampasigan at nagtatampisaw o
28. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 25
masayang lumalangoy, naghahabulan, at nagtatawanan. Tila sila mga nimpang kay gaganda
habang nakikipaghabulan sa mga alon sa baybayin.
Ang kagandahan ng pitong dalaga ay bantog hindi lang sa kanilang bayan kundi maging
sa malalayong lugar. Kaya naman, hindi kataka-takang ang kanilang tahanan ay dinarayo
ng maraming binatang naghahangad na makuha ang kamay ng isa sa mga dalagang
napupusuan. Mahal na mahal ng ama ang mga anak at ang labis niyang ikinakatakot ay ang
makapag-asawa ang sinuman sa kaniyang mga dalaga ng mga lalaking maaaring maglayo
sa kanya. “Sana, kung makahanap man ng mapapangasawa ang aking mga anak ay tagarito
lang sa aming isla upang hindi sila mapalayo sa akin,” ang naibubulong ng ama sa sarili
habang pinagmamasdan ang kaniyang mga anak na abala sa mga gawaing-bahay.
Isang araw nga ay isang pangkat ng makikisig na binatang mangangalakal ang dumating
sa kanilang bayan. Nabalitaan din pala ng mga binata ang kagandahan ng mga dalaga kaya’t
nagsadya sila sa bayang iyon hindi lang para sa kanilang mga kalakal kundi para makilala
rin ang mga dalaga. Sakay sila ng magagara at mabibilis na bangka.
Mamahaling regalo ang ibinigay ng mga binata sa mga dalaga. Naging mabilis ang
pagkakaunawaan ng pitong dalaga at ng pitong binatang estranghero. Inanyayahan nilang
magtungo sa kanilang bayan ang pitong dalaga na agad namang nagsipayag. Subalit hindi
naging madali ang paghingi nila ng pahintulot sa kanilang ama. “Hindi pa ninyo kilala nang
lubusan ang mga binatang iyan. Bakit kayo sasama? Hindi ako papaya,” ang matigas na
wika niya kahit pa nagpupumilit ang kaniyang mga anak na sumama sa mga binata. Isang
araw, habang nasa dagat at nangingisda ang ama ay gumawa ng isang mapangahas na pasya
ang mga dalaga. “Sasama ako sa aking kasintahan, sa ayaw at sa gusto ni ama,” ang wika
ng panganay na si Delay.
“Ako man, ako man,” ang sunod-sunod na sabi ng iba pang dalaga. Sinamantala ng
magkakapatid ang pag-alis ng ama upang mangisda. Bitbit ang kani-kanilang mga
pansariling gamit ay sumakay ang mga suwail na anak sa tatlong bangkang dala ng mga
binata palayo sa kanilang tahanan.
Nang sila’y nasa bahagi na ng baybayin ng Guimaras kung saan nangingisda ang
kanilang ama ay natanaw niya ang tatlong bangka ng mga estranghero lulan ang kaniyang
pitong anak na dalaga. Buong lakas na sumagwan ang ama para mahabol ang kaniyang
pinakamamahal na mga anak subalit lubhang mabagal ang kaniyang maliit na bangka
kumpara sa makabagong bangka ng mga estranghero kaya hindi na niya nahabol ang mga
anak.
Buong pait na lumuha at nagmamakaawa ang ama sa kaniyang mga anak. “Mga anak,
huwag kayong umalis. Bumalik kayo! Maawa kayo,” ang walang katapusang pagsigaw at
pagmamakaawa ng ama habang patuloy siya sa paggaod subalit hindi siya pinakinggan ng
walang turing niyang mga anak. Laylay ang mga balikat sa matinding pagod sa paggaod at
sa labis na kalungkutan sa paglisan ng kaniyang mga anak, walang nagawa ang matanda
kundi lumuha nang buong kapaitan. Wari’y nakidalamhati rin sa kaniya maging ang
kalangitan sapagkat ang maliwanag na sikat ng araw ay biglang naparam at sa halip ay
napalitan ng nagdilim na himpapawid. Gumuhit ang matatalim na kidlat na sinabayan ng
malalakas na dagundong ng kulog. Biglang pumatak ang malakas na ulan kaya’t walang
nagawa ang matanda kundi umuwi na lamang.
29. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 26
Sa kanyang pag-uwi ay isang napakatahimihik at napakalungkot na tahanan ang
kaniyang dinatnan. Hindi napigil ng matanda ang muling pagluha nang masagana. Wari’y
sinasabayan din ng malalakas na patak ng ulan sa bubungan ng kaniyang ulilang tahanan
ang walang katapusang pagluha ng kaawa-awang matanda. Labi-labis ang kaniyang
kalungkutan at pangungulila sa kaniyang mga anak. Sa kabila ng ginawa ng mga suwail na
anak ay ang kanila pa ring kaligtasan ang inaalala ng ama lalo pa’t masamang panahon ang
kanilang nasalubong sa paglalakbay.
Kinaumagahan, hindi pa sumisikat ang araw ay pumalaot na ang matanda. Inisip niyang
maaaring sumilong ang bangka ng mga estranghero dahil sa sama ng panahon nang
nagdaang gabi. Baka sakaling mahabol niya pa ang kanyang mga anak. Subalit anong laking
pagtataka niya nang siya’y nasa laot na. Nakatanaw siya ng maliliit na islang tila isinabog
sa gitna ng laot sa pagitan ng kanilang isla ng Dumangas at isla ng Guimaras. Sa lugar na
ito siya nangisda kahapon at alam niyang walang islang tulad nito sa lugar nang nagdaang
araw.
Kinabahan ang matanda at kasabay ng mabilis na pagtibok ng kaniyang puso ang
mabilis na paggaod papunta sa mga mumunting isla. Anong laking panlulumo niya nang
makita ang nagkalat na bahagi ng bangkang sinakyan ng kaniyang mga anak na nakalutang
sa paligid. Binilang niya ang mumunting isla. Pito! Pito rin ang kaniyang mga anak na
dalaga. Humagulgol ang matanda. Parang nahulaan niya ang nangyari. Nalunod ang
kaniyang mga anak nang ang sinasakyan nilang mga bangka ay hinampas ng malalakas na
along dala ng biglang pagsama ng panahon kahapon at sumadsad sa mga korales at matatalas
na batuhan kaya nagkahiwa-hiwalay ang mga ito.
Ang mga mumunting isla ay tinawag na Isla de los Siete Pecados o Mga Isla ng Pitong
Makasalanan. Ito ay bilang pag-alala sa pagsuway at kasalanang nagawa ng pitong suwail
na dalaga sa kanilang mapagmahal na ama.
Gawain 1
Magtala ng limang bagong salitang ginamit sa alamat na binasa. Pagkatapos ay tukuyin ang
kahulugan nito gamit ang diksyunaryo. Gamitin ito sa makabuluhang pangungusap.
Bagong Salita Kahulugan Makabuluhang Pangungusap
1.
2
3.
4.
5.
30. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 27
Gawain 2
Suriin ang binasang alamat sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na tanong.
1. Anong katangian ng mga kababaihan ang labis na hinahangaan ng mga nakakakita sa
kanila? Ano naman ang ikinatatakot ng ama nang dahil sa mga katangiang ito ng
kaniyang mga anak?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. Bakit hindi pumayag ang ama nang magpaalam ang kaniyang mga anak na sumama sa
mga binatang bago pa lamang nilang nakikilala?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. Makatuwiran ba ang hindi pagpayag ng ama sa kagustuhan ng kaniyang mga anak?
Bakit?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. Kung ikaw ang isa sa mga dalaga, susunod ka ba o susuway sa iyong ama? Ipaliwanag
ang iyong sagot.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
5. Kung ikaw naman ang ama, ano ang maaari mo sanang ginawa para ang hindi ninyo
pagkakaunawaan ay hindi humantong sa pagtakas ng inyong mga anak?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
6. Ano ang ginawa ng mga dalaga na nagdulot ng labis na sakit sa kalooban ng kanilang
ama?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
31. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 28
7. Ano ang nangyari sa kanila dahil sa pagiging suwail nilang anak?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Basahin at unawain ang teksto patungkol sa kaligirang pangkasaysayan ng Alamat
Ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Alamat
Ang salitang alamat o legend sa Ingles ay mula naman sa salitang Latin na legendus na
nangungahulugang “upang mabasa”.
Isang mahalagang bahagi ng kulturang Pilipino ang mga alamat. Ang mga ito ay
nagsasaad kung paano nagsimula ang mga bagay-bagay. Karaniwan itong nagtataglay
ng mga kababalaghan o mga hindi pangkaraniwang pangyayari.
Ang karaniwang paksa ng mga alamat ay ang ating katutubong kultura, mga kaugalian,
at kapaligiran. Taglay nito ang magagandang katangian tulad ng kalinisan ng kalooban,
katapatan, at katapangan, subalit tinatalakay rin sa mga alamat ang hindi mabuting katangian
tulad ng kasakiman, kalupitan, paghihiganti, pagsumpa, at iba pa. Karaniwan itong
kapupulutan ng aral at nagpapakitang ang kabutihan ay laging nananaig laban sa kasamaan.
Noon pa mang unang panahon, ang ating mga ninuno ay nagkaroon na ng mga
karunungang bayang kinabibilangan ng alamat. Ang mga ito ay lumaganap sa paraang
pasalita, at nagpasalin-salin sa bibig ng mga taumbayan.
Sa pagdating naman ng mga lahing nakipag-ugnayan at nakipakalakalan sa ating mga
ninuno tulad ng mga Tsino, Indian, at Arabe, nagdala ang mga ito ng kanilang iba’t ibang
kulturang nakapag-ambag sa patuloy na pag-unlad ng mga alamat sa ating kapuluan. Sa mga
panahong ito, higit na umunlad ang wika at paraan ng pagsulat ng ating mga ninuno kaya’t
marami sa mga alamat ang naisulat at naipalaganap. Gayumpaman, nakahihigit pa rin ang
mga alamat na nagpasalin-salin sa bibig ng mga taumbayan.
Sa pagdating ng mga mananakop na Espanyol sa ating bansa, ipinalaganap nila ang
pananampalatayang Katolisismo kaya’t sa panahong ito, saglit na napigil ang paglaganap
ng mga katutubong karunungang-bayan at panitikang katulad ng mga alamat. Sinasabing
ipinasunog ng mga prayleng Espanyol ang mga naisulat na panitikan ng ating mga ninuno.
Ang una’y ipinaanod sa ilog sapagkat ayon sa kanila, ang mga iyon daw ay gawa ng
demonyo. Ngunit ang mga alamat at iba pang panitikang pasalindila o nagpasalin-salin
lamang sa bibig ng mga taumbayan ay hindi nila masira dahil na rin sa tagal ng pamamayani
ng mga ito sa ating kultura. Subalit dahil sa paglaganap nito sa tradisyong pasalindila,
nagkaroon ng iba’t ibang bersiyon ng mga alamat na lumabas depende sa kung saang
rehiyon sa bansa ito nagmula. Gayumpaman, ang alamat sa anumang bersiyon nito ay
patuloy na tinatangkilik at pinalaganap ng mga Pilipino mula pa noon hanggang sa
kasalukuyan.
32. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 29
Gawain 3
Ibigay ang iyong hinuha batay sa Alamat na ating nabasa.
1. Ang mga babaeng sumuway sa kanilang ama ay naging isla. Bakit kaya isla? Ano
ang kaugnayan nito sa uri ng kapaligirang mayroon ang tagpuan?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Nagmatigas ang ama sa kagustuhang huwag mapalayo sa kaniyang piling ang mga
anak. Sa anong panahon kaya nangyari ang akdang ito? Ano ang kaugnayan ng
panahon sa desisyon ng ama?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Ang mga kadalagahan ay talagang sinusuyo ng mga kalalakihan dahil sa kanilang
angking kagandahan. Sa anong panahon kaya nangyari ang akdang ito? Ano ang
kaugnayan ng panahon sa naging gawi ng mga kalalakihang humahanga sa pitong
dalaga?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Gawain 4
Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong patungkol sa binasa.
1. Ano ang nakatulong upang mapanatili ang alamat bilang isang mahalagang
bahagi ng ating panitikan sa loob ng mahabang panahon?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Bakit mahalagang patuloy na basahin, pag-aralan, at matuto mula sa iba’t ibang
alamat ng ating bayan?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa mga alamat at iba pa nating
karunungang bayan?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
33. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 30
4. Paano mo magagamit ang aral na taglay nito sa pang-araw-araw mong
pamumuhay?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Rubrik sa Pagpupuntos
Pamantayan 5 3 1
1. Mabisang naipahayag ang kaisipan
2. Gumamit ng wastong bantas
3. Angkop ang mga salitang ginamit
4. Nasunod ang mga panutong naibigay
REPLEKSIYON
Natutunan ko sa araling ito na
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
SANGGUNIAN
Dayag A. 2017, Pinagyamang Pluma 7, Iklawang Edisyon pp.168 -180, Quezon City, Pheonix
Publishing House, Inc
https://www.gotquestions.org/Tagalog/pagsunod-magulang.html
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1: Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaaring magkakaiba
1. Mangangalakal-negosyante
Ang mga mangangalakal na dayo ay tunay ngang mayayaman.
2. Bantog-kilala
Naging bantog ang mga dalaga sa kanilang lugar dahil sa angkin nilang kagandahan.
3. Pumalaot- namangka papunta sa gitna ng dagat
Nang pumalaot na ang mga dalaga at mga binate ay nakadama sila ng kaba.
4. Lulan-sakay
Ang mga binate ay lulan ng magagarang sasakyang pandagat.
5. Humagulgol- umiyak nang malakas
Humagulgol ang ama nang malaman niyang wala na ang kanyang mga anak.
34. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 31
Gawain 2: Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaring magkakaiba-iba
1. Ang mga dalaga ay sobrang gaganda kaya sila hinangaan ng mga kalalakihan. Dahil
sa kanilang kagandahan ay natakot ang kanilang ama nab aka sila magustuhan ng mga
kalalakihan at ang mga ito ay maglalayo sa kanyang mga anak mula sa kanya.
2. Dahil ang mga kalalakihan ay hindi pa lubusang kilala ng mga dalaga at maaaring
gawan sila ng masama.
3. Makatwiran ang ginawa ng ama sapagkat delikado na sumama sa sinumang taong hindi
mo lubusang kilala.
4. Ako ay susunod sa aking ama sapagkat siya ang nakakaalam ng makabubuti para sa
akin.
5. Kung ako ang ama ng mga dalaga ipaliliwanag ko nang maigi kung bakit hindi ko sila
pinayagang sumamasa mga binate.
6. Labis na sumakit ang kalooban ng ama nang ang mga dalaga ay sumama sa kalalakihan
kahit na hindi sila pinayagan ng kanilang ama.
7. Dahil sa pagsuway ng mga dalaga sila ay naging mga isla.
Gawain 3. Ang mga sagot ng mga mag-aaral ay maaring magkakaiba-iba
1. Dahil sa pagsunod at pagpapaanod sa ilog ng mga panitikan ng mga ninunong Pilipino,
nakatulong ang pasalindilang pamamaraan sa pagbabahagi ng mga alamat sapagkat ito
ay nanatili sa isip ng ating mga ninuno.
2. Mahalagang basahin pa rin ang mga kaalamang bayan upang makapagbalik tanaw sa
kultura ng ating mga ninuno.
3. Maipapakita ang pagpapahalaga sa mga alamat sa pamamagitan ng pagbabasa sa mga
ito.
4. Magagamit ko ang mga aral na taglay ng mga alamat sa pamamagitan nang
pagsasabuhay sa mga aral ng mga ito.
5. Mapapalawak ko ang aking kaalaman hingil sa mga alamat sa pamamagitan ng
pananaliksik sa kasaysayan nito at pagbabasa pa ng ibang halimbawa.
MARY GRACE G. PABLO
May-akda
35. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 32
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________
Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Iba’t ibang paraan ng pagkilala sa kahulugan ng salita
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Hindi na bago sa ating kaalaman ang pagbibigay natin ng kahulugan sa isang salita.
Bukod sa pagbibigay natin ng kasingkahulugan o kasalungat na kahulugan ay may iba pang
paraan upang ang bokabularyo ay malinang at mapalawak.
May mga akdang tulad ng alamat, kuwentong bayan, at iba pang akdang pampanitikan
na may mga salitang paulit-ulit na ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga akda kung
saan binibigyang kahulugan natin ayon sa sarili nating interpretasyon upang mas maunawaan
natin ang mga ito. Halimbawa na rito ang salitang “mapagmahal na ama” na kung bibigyan ng
sariling interpretasyon ay marami ang maaaring iugnay mula rito tulad ng maalagain,
responsable, maalalahanin, o nangangaral.
May mga salita rin namang ating nababasa sa mga akda na magkatulad ang kahulugan
subalit iba-iba ang digri o antas ng kahulugan. Ito ay tinatawag na pagkiklino. Ang pagkiklino
ay tumutukoy sa tindi o intensidad ng kahulugan ng salita. Maaaring ito ay mula sa
pinakamababaw hanggang sa pinakamatindi ang digri o intensidad ng salita.
Halimbawa: (1)inis, (2)tampo, (3)galit (1)hikbi,(2)luha, (3)hagulgol
Mayroon ding mga salita na di pamilyar sa atin, at mga salitang nagpapahayag ng
damdamin. Ang mga di pamilyar na salita ay mga salitang hindi karaniwang ginagamit sa mga
simpleng pahayag at pangungusap. Halimbawa nito ang salitang “aligbugha” na ang ibig
sabihin ay taksil. May mga paraan din upang maibigay ang damdamin o emosyon batay sa
pahayag o pangungusap tulad ng mga sumusunod: (1) paggamit ng tandang padamdam (!) sa
pangungusap na ginagamit kapag nagpapahayag ng matinding damdamin, (2) maari ring sa
pamamagitan ng maiikling sambitla tulad ng “Aray!” na nangangahulugang nasaktan ang
isang parte ng katawan ng tao, (3) mga pangungusap na nagsasaad ng tiyak na damdamin kung
ang tauhan sa akda ay masaya, malungkot, o galit na nailalahad mismo dahil sa mga salitamg
ginamit, at (4) mga pangungusap na nagpapahiwatig ng damdamin sa hindi tuwirang paraan
katulad ng mga pahayag na ginagamitan ng matatalinghagang salita sa halip na gumamit
lamang ng simple at karaniwang salita.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Naibibigay ang kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na
ginamit sa akda, mga salitang iba-iba ang digri o antas ng kahulugan (pagkiklino), mga di
pamilyar na salita mula sa akda at mga salitang nagpapahayag ng damdamin. (F7PT-IIc-d-8)
(F7PT-IIe-f-9)
36. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 33
PANUTO
Basahin, unawain at sagutan ang mga inihandang gawain upang malinang ang
kaalaman tungkol sa pagbibigay ng kahulugan at sariling interpretasyon sa mga salitang paulit-
ulit na ginagamit sa akdang “Hinilawod”.
HINILAWOD
(Epiko ng mga Bisaya)
Ang Pag-iibigan nina Diwatang Alunsina at Datu Paubari
Ipinag-utos ni Kaptan, ang hari ng mga diyos at diyosa na ang magandang diwatang si
Alunsina ay ikasal pagsapit niya sa edad ng pagdadalaga. Maraming makikisig na diyos sa
iba’t ibang bahagi ng daigdig ang naghangad sa kaniyang kamay subalit silang lahat ay nabigo
dahil si Alunsina ay umibig at nagpakasal sa isang mortal na si Datu Paubari, ang pinuno ng
Halawod.
Dahil dito’y nagalit ang mga manliligaw ni Alunsina at nagkaisa silang gantihan ang
bagong kasal. Binalak nilang sirain ang Halawod sa pamamagitan ng isang malaking baha.
Mabuti na lamang at nalaman ni Suklang Malayon, kapatid ni Alunsina ang maitim na balak
ng mga nabigong manliligaw kaya’t ang magkabiyak ay nakatakas patungo sa isang mataas na
lugar kaya’t sila’y nakaligtas sa baha. Bumalik lang sila nang napawi na ang baha. Tahimik
silang nanirahan sa bukana ng Ilog Halawod.
Pagkalipas ng ilang buwan ay nagsilang ng tatlong malulusog na sanggol na lalaki si
Alunsina. Labis-labis ang kaligayahan ng mag-asawa sa Pagdating ng kanilang mumunting
biyaya. Pinangalanan nilang Labaw Donggon, Humadapnon, at Dumalapdap ang tatlong
sanggol. Ipinatawag nila agad si Bungot-Banwa, ang iginagalang na pari ng kanilang lahi
upang isagawa ang ritwal na magdudulot ng mabuting kalusugan sa tatlo. Nagsunog si Bungot-
Banwa ng talbos ng halamang alanghiran na sinamahan niya ng kamangyan at saka inialay sa
isang altar. Pagkatapos ay binuksan niya ang bintana at sa pagpasok ng malamig na hangin
mula sa hilaga, ang tatlong sanggol ay biglang naging malakas at makikisig na binata.
Ang Pakikipagsapalaran ng Panganay na si Labaw Donggon
Sa tatlong magkakapatid, si Labaw Donggon ang nagpakita ng interes sa magagandang
babae. Nang marinig niyang may isang magandang babaeng nagngangalang Angoy Ginbitinan
mula sa bayan ng Handug ay nagpaalam agad siya sa ina upang hanapin ang dalaga. Pagkalipas
ng ilang araw na paglalakbay sa mga kapatagan, kabundukan, at mga lambak ay narating din
niya ang Handug. Kinausap niya ang ama ng dalaga upang hingin ang kamay ng anak. Sinabi
ng ama na papayag lamang siyang makasal ang anak na si Angoy Ginbitinan kay Labaw
Donggon kung mapapatay niya ang halimaw na si Manalintad. Agad pinuntahan ni Labaw
Donggon ang halimaw at nakipaglaban siya rito. Napatay niya ang halimaw at ibinigay ang
pinutol na buntot nito sa ama ni Angoy Ginbitinan bilang patunay ng kanyang tagumpay.
Ikinatuwa ito ng ama kaya’t pumayag siyang ipakasal ang anak kay Labaw Donggon.
Pagkatapos ng kasal ay naglakbay ang dalawa pagbalik sa tahanan nina Labaw Donggon. Sa
kanilang paglalakbay ay may nasalubong silang mga binata na nag-uusap-usap tungkol sa
isang napakagandang dalagang nagngangalang Abyang Durunuun na nakatira sa Tarambang
Burok. Narinig niya mula sa usapan ng mga binata na sila’y papunta sa tirahan ng dalaga upang
manligaw sa kanya.
Naging interesado sa narinig si Labaw Donggon kaya naman Pagkalipas lang ng ilang
linggong pagsasama ay inihabilin niya ang bagong asawa sa inang si Alunsina at siya’y
naglakbay na patungo sa Tarambang Burok upang suyuin si Abyang Durunuun. Nagtagumpay
si Labaw Donggon na mapaibig ang napakagandang si Abyang Durunuun.
37. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 34
Subalit hindi pa roon nagtapos ang kanyang paghahanap ng mapapangasawa sapagkat
pagkalipas ng ilang panahon nabalitaan na naman niyang may isa pang napakagandang babae,
si Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata na asawa ni Buyong Saragnayan, ang diyos ng
kadiliman. Nais din niyang mapangasawa ito. Sinabi ni Doronggon ang kanyang balak sa
dalawang asawa. Ayaw man nila, wala naman silang nagawa.
Sumakay si Labaw Donggon sa isang inagta o itim na Bangka at naglayag sa malalawak na
karagatan patungong Gadlum. Naglakbay rin siya sa malalayong kaulapan at sa mga batuhan
hanggang sa marating niya ang Tulogmatian, ang tahanan ni Buyong Saragnayan. Agad siyang
hinarap ni Saragnayan at tinanong kung ano ang kanyang kailangan. Sinabi niyang gusto
niyang mapangasawa si Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata. Pinagtawanan ng diyos ng
kadiliman si Labaw Donggon at sinabing imposible ang hinahangad nito dahil asawa na niya
ang diwata.
Subalit hindi basta sumuko si Labaw Donggon. Hinamon niya sa isang labanan si
Saragnayan at sila’y naglaban sa loob ng maraming taon. Inilubog ni Labaw Donggon ang ulo
ni Saragnayan sa tubig sa loob ng pitong taon subalit hindi niya pa rin napatay ang diyos ng
kadiliman. Binayo niya nang binayo subalit hindi rin niya ito nagapi. Sa pamamagitan ng
pamlang o anting-anting ni Saragnayan ay natalo niya ang noo’y nanghihina at pagod na pagod
nang si Labaw Donggon. Ibinilanggo niya si Labaw Donggon sa isang kulungan sa ilalim ng
kanyang tahanan.
Samantala, kapwa nanganak ang dalawang asawa ni Labaw Donggon. Parehong lalaki
ang naging anak nila. Ang anak ni Angoy Ginbitinan ay tinawag niyang Asu Mangga
samantalang ang anak ni Abyang Durunuun ay pinangalanang Abyang Baranugon.
Nakapagsalita at nakatindig agad ang mga bata. Hinanap nila kapwa ang kanilang ama.
Sa kanilang paghahanap ay nagkasalubong ang magkapatid sa karagatan. Naglalakad sa
ibabaw ng tubig si Baranugon at lulan naman ng Bangka si Asu Mangga. Napag-alaman nilang
kapwa nila hinahanap ang amang mahilig sa magagandang babae. Naglakbay sila patungong
Tulogmatian kung saan nila nalaman ang ginawa ni Saragnayan sa kanilang ama. Sinabihan
nila itong pakawalan ang kanilang ama. Pinagtawanan lamang ni Saragnayan ang sinabi ng
mga anak ni Labaw Donggon kaya’t hinamon siya ng mga ito sa isang labanan. Buong tapang
na nakipaglaban ang magkapatid kay Saragnayan. Ngunit napakahusay ni Saragnayan kaya’t
hindi nila ito matalo-talo.
Bumalik si Baranugon sa kanilang lolang si Abyang Alunsina upang sumangguni. Dito
niya nalamang ang kapangyarihan pala ni Saragnayan ay nakatago sa isang baboy-ramo.
Mapapatay lamang daw si Saragnayan kapag napatay ang baboy-ramong kinatataguan ng
kanyang hininga. Sa tulong ng taglay nilang anting-anting ay natagpuan at napatay ng
magkapatid ang baboy-ramo. Sa pagkamatay ng baboy-ramo ay nanghina si Saragnayan kaya’t
madali na siyang napatay ng palaso ni Baranugon. Gayunma’y hindi rin nila nakita ang ama
sa bilangguan nito. Maging ang mga tiyo nilang sina Humadapnon at Dumalapdap ay
tumulong na rin sa paghahanap kay Labaw Donggon. Pagkalipas ng mahabang panahon ng
paghahanap, natagpuan din nila ang ama sa loob ng isang lambat na nasa may pampang
malapit sa bahay ng asawa ni Saragnayan. Subalit wala na ang dating kakisigan at kagitingan
ni Labaw Donggon. Nawala ito dahil sa matagal na pagkakakulong nang dahil sa labis na
paghahangad sa magaganda, kahit na may asawa nang babae. Naibalik ng magkapatid sa
kanilang tahanan si Donggon subalit hindi pa rin nawala ang pagnanais nitong makahanap
pang muli ng magandang mapapangasawa. Ikinagalit ito ng kanyang dalawang asawa subalit
ipinaliwanag niyang pantay-pantay ang gagawin niyang pagmamahal sa kanyang mga asawa.
Ipinagdasal ng dalawang babaeng nagmamahal sa kanya na muling lumakas si Donggon.
Hindi nga nagtagal ay muling nagbalik ang kakisigan at lakas ni Labaw Donggon.
38. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 35
Makisig na
binata Diwata
Magkabiyak
Gawain 1
May mga salitang paulit-ulit na ginamit sa mga akda tulad na lamang ng epikong
“Hinilawod”. Sa mga sumusunod na salita, magbigay ng sariling interpretasyon sa
pamamagitan ng paglalahad ng mga salitang maaaring iugnay sa bawat isa. Isulat ang sagot sa
mga talulot ng bulaklak sa ibaba.
1. 2.
3.
Gawain 2
May mga salitang magkakapareho ang kahulugan subalit may magkakaibang digri o
antas ng kahulugan. Lagyan ng bilang 1 hanggang 3 ang mga patlang: 1 para sa
pinakamababaw, 2 para sa katamtaman at 3 ang pinakamatindi ang digri o intensidad.
1. ___inaalagaan___kinupkop___kinalinga
2. ___pighati ___lungkot ___ lumbay
3. ___mahina ___malambot ___marupok
4. ___matayog___matarik ___mataas
5. ___maganda___nakabibighani___kahanga-hanga
6. ___halakhak___tawa ___ngiti
7. ___matalino___maalam ___marunong
8. ___mayaman___marangya ___masagana
9. ___pagkawala___pagkaubos___pagkasaid
10. ___gusto kita___mahal kita___sinasamba kita
39. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 36
Gawain 3
Mula sa epikong Hinilawod, may mga di pamilyar na salita na ginamit sa akda.
Tukuyin ang kahulugan ng mga salitang nakadiin sa pangungusap. Isulat ang tamang sagot sa
linya bago ang bilang.
________1. Binalak ng mga binata na sirain ang hinilawod sa pamamagitan ng baha.
________2. Bumalik lang sila nang napawi na ang baha. Tahimik silang nanirahan sa bukana
ng Ilog Halawod.
________3. Pagkalipas ng mahabang panahon ng paghahanap, natagpuan din nila ang ama sa
loob ng isang lambat na nasa may pampang malapit sa bahay ng asawa ni
Saragnayan.
________4. Hindi rin niya ito nagapi.
________5. Kinausap niya ang ama ng dalaga upang hingin ang kamay ng anak.
________6. Sumakay si Labaw Donggon sa isang inagta at naglayag sa malalawak na
karagatan patungong Gadlum.
________7. Sa pamamagitan ng pamlang ni Saragnayan ay natalo niya ang noo’y nanghihina
at pagod na pagod nang si Labaw Donggon.
________8. Binayo niya nang binayo subalit hindi rin niya ito nagapi.
________9. Bumalik si Baranugon sa kanilang lolang si Abyang Alunsina upang
sumangguni.
________10. Sa pagkamatay ng baboy-ramo ay nanghina si Saragnayan kaya’t madali na
siyang napatay ng palaso ni Baranugon.
Gawain 4
Ibigay ang damdaming nais ipakahulugan ng mga ginamit na pangungusap sa akdang
Hinilawod. Isulat sa linya ang iyong sagot.
_________1. Nagalit ang mga manliligaw ni Alunsina at nagkaisa silang gantihan ang bagong
kasal.
_________2. Labis-labis ang kaligayahan ng mag-asawa sa Pagdating ng kanilang mumunting
biyaya.
_________3. Maraming makikisig na diyos sa iba’t ibang bahagi ng daigdig ang naghangad
sa kaniyang kamay subalit silang lahat ay nabigo dahil si Alunsina ay umibig
at nagpakasal sa isang mortal na si Datu Paubari, ang pinuno ng Halawod.
_________4. Ikinatuwa ito ng ama kaya’t pumayag siyang ipakasal ang anak kay Labaw
Donggon.
_________5. Buong tapang na nakipaglaban ang magkapatid kay Saragnayan
REPLEKSIYON
Natutunan ko sa araling ito na
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
40. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 37
SANGGUNIAN
Mula sa Aklat:
Biasa-Julian Ailene G., et.al. (2014) Pinagyamang Pluma 7. Quezon City: Phoenix
Publishing House
Mula sa Internet:
https://www.slideshare.net/roseluvgabz/ibat-ibang-paraan-sa-pagkilala-ng-kahulugan
https://www.slideshare.net/kristelcasulucan/mga-paraan-ng-pagpapahayag-ng-emosyon
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Ang guro ang siyang magpapasya sa naging mga sagot ng mag-aaral.
Gawain 2
1. kinupkop, inalagaan, kinalinga
2. lumbay, lungkot, pighati
3. malambot, mahina, marupok
4. matarik, matayog, mataas
5. maganda, kahanga-hanga, nakabibighani
6. ngiti, tawa, halakhak
7. marunong, maalam, matalino
8. masagana, mayaman, marangya
9. pagkawala, pagkaubos, pagkasaid
10. gusto kita, mahal kita, sinasamba kita
Gawain 3
1. Uri ng ilog 6. Itim na bangka
2. malapit sa ilog 7. Anting-anting
3. dalampasigan 8. durugin
4. natalo o nadaig 9. Komunsulta o magtanong
5. pagpapakasal 10. Bagay na ginagamit kasama ng pana
Gawain 4
1. Galit
2. maligaya/masaya
3. pagkabigo
4. natuwa/nagalak
5. matapang
FREDELYN JOY B. APOLONIO
May-akda
41. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 38
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________
Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Mga Uri ng Paghahambing
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Sa pang-araw - araw nating pakikipagtalastasan sa ating kapwa, mayroon tayong mga
salitang ginagamit na nakatutulong upang mas maipahayag natin ang ating mga nararamdaman
at saloobin. Narito ang mga ilan sa mga ginagamit natin sa ating pang - araw - araw na
pakikipagtalastasan.
MGA PAHAYAG SA PAGHAHAMBING
AT IBA PANG KAANTASAN NG PANG-URI
Ang Pang-uri ay bahagi ng pananalitang naglalarawan o nagbibigay turing sa Pangngalan
o Panghalip. Naririto ang iba’t ibang kaantasan ng Pang-uri:
1. LANTAY - ang anyo ng Pang - uri kung ito ay naglalarawan lamang ng iisang Pangngalan
o Panghalip.
halimbawa:
• Malaki ang ambag ng mga OFW sa pag-unlad ng ating bayan.
• May mga nangingibang bansa na dumaraan sa mahirap na sitwasyon.
2. PAHAMBING - ang pang-uri kung ito ay naghahambing o nagtutulad na dalawang
Pangngalan o Panghalip. May Dalawang Uri ang Paghahambing
A. Pahambing na Pasahol o Palamang - nagsasaad ng nakahihigit o nakalalamang
na katangian ng isa sa dalawang Pangngalan o Panghalip na pinaghahambing.
Gumagamit ito ng mga katagang higit, mas, lalong, di-gasino, di- gaano at iba pa.
halimbawa:
• Mas mahirap ang sitwasyon ng mga OFW noon kaysa ngayon.
• Mas mabuti ang pagbabasa ng libro kaysa paglalaro ng online games na
nagpapakita ng karahasan.
B. Pahambing na Patulad - nagsasaad ng magkatulad o magkapantay na katangian
ng dalawang Pangngalan o Panghalip na pinaghahambing. Gumagamit ito ng mga
panlaping tulad ng sing/sin/sim, magsing, kasing o ng mga salitang kapwa, pareho.
halimbawa:
• Parehong mahalaga ang tungkulin ng mga magulang at guro sa pag-
unlad ng kaalaman ng isang mag-aaral.
• Magkasinghusay sa pag-arte sina Vilma Santos at Sharon Cuneta.
3. PASUKDOL - ang pang-uri kung ito ay nagpapakita ng pinakamatindi o pinakasukdulang
katangian sa paghahambing ng higit sa dalawang pangngalan o panghalip. Gumagamit ito ng
42. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 39
mga panlaping pinaka-, napaka-, pagka-, kasunod ng pag - uulit ng salitang - ugat o ng mga
salitang ubod ng, hari ng, sakdal, sobra.
halimbawa:
• Pinakamalaking hamon sa bawat mag-aaral ang makapagtapos ng pag-aaral
at magkaroon ng magandang kinabukasan.
• Ang dati kong salamin sa mata ay magsinglinaw ng bago.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa paghahambing (higit/ mas, di - gaano, di-
gasino, at iba pa (F7WG-IIc-d-8)
PANUTO: Payabungin ang iyong kaalaman tungkol sa mga salita o pahayag na ginagamit
sa paghahambing sa pamamagitan ng pagsagot sa mga inihandang gawain.
BASAHIN AT UNAWAIN:
Hamon ng Pandemya sa Edukasyon
Melbeth O. Bergancia
Dahil sa pandemyang dulot ng Covid-19, naging limitado ang galaw ng mga tao. Isa sa
mga pinaka-apektado ay ang pagpapatuloy ng proseso ng pagkatuto ng mga mag-aaral.
Malaking hamon para sa mga mag-aaral, magulang, at mga guro ang tinatawag na new
normal sa edukasyon. Gayunpaman, unti-unting iminumulat ng mga magulang, mag-aaral, at
ng lipunan ang kanilang mga mata sa katotohanang kailangang subukan din nilang sumabay
sa pagharap sa hamong ito.
Ang pag-aaral at kalusugan ng mga mag-aaral ay kapwa mahalaga kung kaya’t sa
pagpapatuloy ng proseso ng pagkatuto ng mga mag-aaral ay ikokonsidera pa rin ng Kagawaran
ng Edukasyon ang kalusugan ng mga mag-aaral.
Ang kabi-kabilaang webinars para sa mga guro at live interviews ng pangulo at kalihim
ng kagawaran ay higit na nakatutulong upang magabayan ang mga magulang at mag-aaral
sa pagharap sa bagong hamong ito. Ang mga guro ay abala sa paggawa ng mga modules, mga
learning activity sheet, mga video at powerpoint presentation na akma sa lebel ng mag-aaral
na gagamit nito. Ang mga radyo at telebisyon ay parehong mahalaga at gagamiting daluyan
para maipaabot sa lahat ang dekalidad na edukasyon. Gayundin ang mga gadgets tulad ng
kompyuter at cellphone na may access sa internet.
Dahil sa pagtutulungan ng pamahalaan, Kagawaran ng Edukasyon, mga guro, at mga
magulang, nagiging magaan ang akala nati’y mahirap na hamon.
Tunay ngang walang kasinggaan ang isang gawain kung pinagtutulung-tulungan gawin.
PAGSUSURING GAWAIN
Isulat sa patlang ang mga salitang nabigyan ng diin.
1. _______________________________
2. _______________________________
3. _______________________________
4. _______________________________
5. _______________________________
6. _______________________________
7. _______________________________
43. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 40
Gawain 1
Isulat sa patlang ang LANTAY kung ang nasalungguhitang salita ay naglalarawan ng
iisang Pangngalan o Panghalip, PAHAMBING NA PASAHOL O PALAMANG naman
kung nagpapakita ng paghahambing na nakalalamang ang isa at PAHAMBING NA
PATULAD kung ang salita ay naglalarawan ng magkatulad o magkapantay na katangian ng
dalawang pinaghahambing.
_________________________________1. Higit na marikit ang bulaklak ng rosas kaysa sa
bulaklak ng kamia.
_________________________________2. Maganda ang tanawin sa Manila Bay.
_________________________________3. Ang mga bayaning nagbuwis ng buhay para sa
bayan ay pawang kahanga-hanga.
_________________________________4. Kasinsipag ni Alvin ang kaniyang kapatid na si
Albino sa pag-aaral.
_________________________________5. Di- gaanong matulin ang bisikleta tulad ng
motorsiklo.
Gawain 2
Salungguhitan ang ginamit na Pang-uri sa bawat bilang.
1. Ang payak na pamumuhay sa kabundukan ay sadyang kaaya - aya.
2. Higit na makabubuti sa ating kalikasan ang mga pagtatanim ng puno.
3. Lalong gaganda ang ating kapaligiran kung marunong tayong magpahalaga sa bawat
bagay na may buhay tulad ng halaman at mga puno.
4. Ang mga karagatan noon ay di - gaanong marumi tulad ngayon.
5. Kapwa mahalaga ang hangin at tubig sa tao kaya’t nararapat lamang nating pangalagaan
ang ating mga anyong tubig at iwasan ang paglikha ng polusyon sa hangin.
Gawain 3
Isulat sa patlang ang wastong pang-uri ayon sa ipinahihiwatig na kaantasan sa
pangungusap. Gamitin ang pang-uring nasa loob ng kahon.
kilala
1. Si Jose P. Rizal ang ___________________ bayani kahit sa ibang
bansa dahil siya ang ating pambansang bayani
puti
2. _______________________________ ang uniporme nina Nelia at
Myra kaninang umaga.
mabagal
3. ____________________________ ang pag-unlad ng ekonomiya ng
Pilipinas kaysa sa Amerika.
matagumpay
4. ____________________________ ang taong masaya bagaman
mahirap kaysa sa taong mayaman pero malungkot.
bait
5. ____________________________ ni Analou ang kaniyang kapatid
na si Andrea.
payapa
6. Ang magkapatid na Rowel at Richard ay namuhay ng
_________________ sa Isla.
mabilis
7. ____________________________ sumuntok si Pacquiao kaysa kay
Marquez kaya natalo niya ito.
ganda
8. _______________________________ ang Isla ng Boracay ngayon
kaysa noon sapagkat patuloy itong nililinis at iniingatan ng mga
namamahala dito.
44. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 41
tibay
9. _____________________________ ang nabili kong bag noon
kaysa ngayon.
sarap
10.______________________________ ang hinog na papaya at hinog
na saging.
Gawain 4
Gamitin ang mga sumusunod na pahayag sa paghahambing. Gawing paksa sa mga
bubuuing pangungusap ang pagiging mabuting mag-aaral.
1. higit na mabuti
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. mas masaya
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. lalong giginhawa
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. di- gaanong malilinang
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. magsinghalaga
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
45. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 42
Pamantayan sa Pagmamarka
Gawain 5
Bumuo ng isang maikling iskrip ng dulaan. Pumili sa ibaba ng isang sitwasyon. Gumamit
ng mga salita o pahayag sa paghahambing.
1. Sina Marilou at Beth ay magkamag-aral. Sila ay nag-uusap tungkol sa mga bagay na
nagpapakita ng pagiging isang mabuting anak.
2. Sina Lota at Maribel ay parehong mapagmahal sa mga alagang aso.
3. Mahilig magbasa ng aklat si Ella at hinihimok niyang magbasa rin ng aklat si Editha.
Mga
Pamantayan
Napakahusay
5
Mahusay
3
Magsanay pa
1
Puntos
Wastong
gamit ng mga
salita o
pahayag sa
paghahambing
Nakabuo ng
isang
makabuluhang
pangungusap
na akma at
wasto ang
pagkagamit ng
mga salita o
pahayag sa
paghahambing
Ginamit ang mga
salita o pahayag
sa paghahambing
subalit hindi ito
akma sa
pangungusap
Hindi nakabuo
ng
makabuluhang
pangungusap
gamit ang mga
salita o pahayag
sa
paghahambing
na ibinigay
Wastong
baybay ng
salitang
ginamit sa
pangungusap
Nakabuo ng
isang
makabuluhang
pangungusap
na akma at
wasto ang
baybay ng
salitang
pinagtipon -
tipon.
May isang salita
sa pangungusap
na mali ang
baybay
May dalawa
hanggang apat
na salita sa
pangungusap na
mali ang baybay
Tamang
paggamit ng
mga bantas
Nakabuo ng
isang
makabuluhang
pangungusap
na akma at
wasto ang
paggamit ng
mga bantas.
May isa o
dalawang bantas
na ginamit sa
pangungusap
ngunit mali at di
akma sa
pinaglagyan
Hindi gumamit
ng bantas sa
pagbuo ng
pangungusap
46. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 43
Pamantayan sa Pagmamarka
Mga Pamantayan Napakahusay
5
Mahusay
3
Magsanay pa
1
Puntos
Paggamit ng
salita o pahayag
na naghahambing
Gumamit ng 5
hanggang 10
salita o pahayag
na naghahambing
sa mga diyalogo.
Gumamit ng 2
hanggang 4 na
salita o pahayag na
naghahambing sa
mga diyalogo.
Gumamit ng 1
salita o pahayag
na naghahambing
sa mga diyalogo.
Nakabuo ng
orihinal na
kwento
Maayos at
mahusay ang
daloy ng diyalogo
May isa hanggang
dalawang mali sa
pagkakasunod -
sunod ng mga
diyalogo
Hindi akma ang
pagkakasunod -
sunod ng mga
pangyayari sa
isinulat na
diyalogo.
REPLEKSIYON
Punan ang patlang ng natutunan tungkol sa kahalagahan ng mga salita o pahayag sa
paghahambing ayon sa iyong sariling opinyon.
Ang mga salita o pahayag sa paghahambing ay mahalaga sapagkat ____________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
SANGGUNIAN
Julian, Ailene B. et.al. (2018). Pinagyamang Pluma 7 Ikalawang Edisyon. Quezon City. Rex
Publishing Company.
SUSI SA PAGWAWASTO
Pagsusuring Gawain
1. pinakaapektado
2. Malaking hamon
3. kapwa mahalaga
4. higit na nakatutulong
5. parehong mahalaga
6. magaan
7. Kasinggaan
47. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 44
GAWAIN 1
1. Pahambing na Pasahol o Palamang
2. Lantay
3. Lantay
4. Pahambing na Patulad
5. Pahambing na Pasahol o Palamang
GAWAIN 2
1. Ang payak na pamumuhay sa kabundukan ay sadyang kaaya - aya.
2. Higit na makabubuti sa ating kalikasan ang mga patatanim ng puno.
3. Lalong gaganda ang ating kapaligiran kung marunong tayong magpahalaga sa bawat
bagay na may buhay tulad ng halaman at mga puno.
4. Ang mga karagatan noon ay di - gaanong marumi tulad ngayon.
5. Kapwa mahalaga ang hangin at tubig sa tao kaya’t nararapat lamang nating pangalaan
ang ating mga anyong tubig at iwasan ang paglikha ng polusyon sa hangin.
GAWAIN 3
1. pinakakilalang
2. Magsingputi
3. Higit na mabagal / Mas mabagal
4. Higit na matagumpay / Mas matagumpay
5. Kasingbait / Singbait
6. payapa
7. Higit na mabilis / Mas mabilis
8. Lalong maganda
9. Higit na matibay / Mas matibay
10. Magkasingsarap / Kasinsarap
Tandaan: Sa pagsulat ng iyong sagot sa mga pangungusap na nasa unahan ang patlang
dapat ang unang titik ng salitang bubuuhin mo bilang sagot ay nakasulat sa
MALAKING TITIK. Kung hindi, balewala ang puntos.
48. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 45
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan:________________________ Baitang:____________________
Seksiyon:________________________ Petsa: _____________________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Gabay para sa Kaunlaran
Panimula (Susing Konsepto)
Lahat ba ng gusto mong puntahan ay napupuntahan mo? Lahat ba ng kailangan mo ay
naibibigay sa iyo? Kung may hinihiling ka sa iyong magulang, kapatid o kaibigan at hindi ka
pinagbigyan, ano ang iyomg gagawin?
Halina at tunghayan natin.
Editoryal o tinatawag na pangulong tudling- bahagi ng pahayagang nagsasaad ng
mapanuring pananaw o kuro-kuro ng pahayagan tungkol sa isang isyu. Itinuturing itong tinig
ng pahayagan dahil dito nababasa ang paninindigan nila ukol sa napapanahong isyu. Ang
mga layunin nito ay ang mga sumusunod:
• Magbigay kaalaman
• Magpakahulugan
• Humikayat
• Kung minsa’y lumilibang ng mambabasa
Kaya natin ito,
magtiwala
lamang.
Tama lahat ang sinabi ng nanay ko
tungkol sa COVID 19. Kailangan
ang pagkakaisa ng lahat upang
mapaglabanan ang sakit na ito. Naniniwala akong
hindi magtatagal ay
mawawala na ang
sakit na ito.
49. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 46
Mga Uri ng Editoryal o Pangulong Tudling
• Nagpapabatid—ipinaliliwanag o nililinaw ang isang isyu sa hangaring higit na
maunawaan ang balita o pangyayari.
• Nagpapakahulugan- binibigyan kahulugan ang mga pangyayari o kasalukuyang
kalagayan sang-ayon sa paningin o pananaw ng pahayagan.
• Namumuna- hayagang panunuri ngunit di naman pagbatikos tungkol sa mainit na
isyu.
• Nanghihikayat- mabisang nanghihikayat sa mambabasa upang sumang-ayon sa isyung
pinapanigan o pinaninindigan ng pahayagan.
• Nagpaparangal o nagbibigay puri- nag-uukol ng papuri o karangalan sa isang tao o
kapisanang nakagawa ng kahanga-hanga.
• Nanlilibang-tumatalakay ito sa anumang panig ng buhay, kaya’t madalas na
nakawiwili ang paksa, nakalilibang sa mambabasa o nakapagbabalik ng masasaya o
maging sentimental na alaala.
• Nagpapahalaga sa natatanging araw-tumatalakay sa pambansang pagdiriwang.
Mga Pahayag na Ginagamit sa Panghihikayat
Ang pagnanais na mahikayat o makumbinsi ang iyong mga mambabasa sa iyong
pananaw o paninindigan ay isang hamon sa isang manunulat. Isa sa mga paraan ay ang paggamit
ng mga salitang angkop sa ipinaglalaban.
Ilang halimbawa ng mga Pahayag at Salitang nanghihikayat:
❖ Totoo/Tama
❖ Tunay
❖ Sama na…
❖ Ngayon na!
❖ Tumpak
❖ Kitang-kita mong…
❖ Naniniwala akong…
❖ Kaya mong maging
bahagi ng….
❖ Kaya natin ito…
❖ Siguradong…..
❖ Talaga……
❖ Tara…..
❖ Siyempre……
❖ Pero/Subalit….
❖ Ito na…
50. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 47
Gawaing Pagkatuto
Naisusulat ang isang editoryal na nanghihikayat kaugnay ng paksa F7PU—IIe-f-9
Gawain 1- Panuto: Kilalanin at salungguhitan ang mga pahayag
o salitang nanghihikayat sa sumusunod na pangungusap.
Madali lang ito.
1. Naniniwala akong may magagawa ang bawat isa sa atin upang matulungan ang
pamahalaan sa pagsugpo ng sakit na COVID 19.
2. Tama! Lahat tayo ay puwedeng tumulong kung gugustuhin natin.
3. Sama na…..Ipabatid sa mamamayan ang ating nalalaman.
4. Ngayon na. Kung ipagpapabukas pa natin ang pagpapabatid ay baka huli na.
5. Sigurado akong lahat ay susunod sa panuntunan ng pamahalaan kapag malaman ang
dulot ng sakit na ito.
Subukan Pa Natin
Gawain 2-Panuto: Punan ng angkop na pahayag o salitang
nanghihikayat ang patlang upang makabuo ng mga
pangungusap na nanghihikayat. Piliin ang mga sagot sa loob ng
kahon.
1. ___________ na mahalaga ang ating pagkakaisa para magtagumpay ang ating
hangarin.
2. ___________ ang hangarin ng pamahalaang maipaabot ang edukasyon maging sa
pinakamalayong lugar.
3. ___________ ang edukasyon ay makatutulong sa lahat.
4. ___________ magagamit ng mamamayan ang anumang matututunan para sa pagbuti
ng kalagayan ng kalusugan.
5. ___________ ang simula ng paggaling na nakapipinsalang COVID 19.
Ito na Tama
Tama Tunay
Sigurado akong
51. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 48
Tiyakin Na Natin
Gawain 3- Panuto: Gamitin ang sumusunod na pahayag sa pagbuo
ng pangungusap na nanghihikayat.
1. Ngayon na __________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Kaya mong maging bahagi ng _____________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Siguradong ____________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Ito na _________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. Tara na _______________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Palawakin Pa.
Ang paggalang sa karapatan ng bawat tao ay mahalaga.
Maging ang katutubong hindi nakapag-aral ay nararapat ding
igalang at proyektahan. Subalit sa kanilang kalagayan ay sila
ang karaniwang nabibiktima ng mga taong mapang-abuso at
mang-aagaw ng lupain at ari-arian.
Gawain 4. Bumuo ng editoryal na nanghihikayat upang makumbinsi o mahikayat mo ang
mga mambabasang ipanawagan ang paggalang sa karapatan ng mga katutubong
Pilipino saanmang panig ng bansa. Gumamit ng mga pahayag na nanghihikayat at
sundan mo rin ang mga tuntuning dapat sundin sa pagsulat ng editoryal o pangulong
tudling na tinalakay sa Alamin Natin.
_________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
52. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 49
Mga Pamantayan 5 4 3 2 1
➢ Makaagaw pansin ang simula
➢ Nakapaglalahad ng mga katibayan sa paraang maayos at malinaw
kaya’t tunay na nakapanghihikayat sa mga mambabasa
➢ Nakagamit ng 5 o higit pang salitang nagpapahayag ng
panghihikayaat
➢ Malinaw ang mensaheng nais iparating ng editoryal
➢ Kabuuang puntos
5- napakahusay 4- Mahusay 3- Katamtaman
2- Di-gaanong mahusay 1- Di-mahusay
Repleksiyon
Natutunan ko sa araling ito na_____________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Sanggunian
Pinagyamang Pluma 7-Ikalawang Edisyon
Phoenix Publishing House.
Mga awtor:
Ailene Baisa-Julian
Nestor S. Lontoc
Carmla H. Esguerra
Awtor-Koordineytor:
Alma M. Dayag
Mga larawang mula sa Google
53. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 50
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 Gawain 2
1. Naniniwala 1. Tunay
2. Tama 2. Tama
3. Sama na 3. Naniniwala akong
4. Ngayon na 4. Siguradong
5. Sigurado ako 5. Ito na
Gawain 3-(Maaaring iba-iba ang sagot ng mga mag-aaral.
1. Ngayon na! Darating na ang hinihintay mong kasagutan.
2. Kaya mong maging bahagi ng samahan dahil sa iyong determinasyn sa buhay.
3. Siguradong mawawala lahat ng iyong nararamdaman kapag malaman mo na ang
resulta ng paligsahan.
4. Ito na ang panahong pinakahihintay ng lahat.
5. Tara na at makibahagi sa programa ng ating pamahalaan.
Gawain 4. (Magkakaiba ang awtput ng mga mag-aaral. )
MARIETTA M. RAMOS
NICOLE R. GATIWAN
May-akda
54. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 51
FILIPINO 7
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: _____________________________________________ Petsa: ___________
Baitang at Seksiyon: ____________________________________ Iskor: ___________
GAWAING PAMPAGKATUTO
Panitikang Bisaya: Salamin ng Mayamang Kultura
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Napatutunayan sa kasaysayan na ang panitikan ay sumasalamin sa kultura ng isang
bayan o rehiyon. Sa pamamagitan ng panitikan ay naihahayag ang makulay at masalimuot na
kultura, tradisyon, at uri ng pamumuhay ng pinagmulan nito. Sa kasalukuyang panahon kung
saan malawak na ang narating ng teknolohiya at ang mga nakikita, nababasa, at napakikinggan
ay may napakalaking impluwensya ng kulturang banyaga ay kinakailangan nang balikan ang
mga panitikang katutubo mula sa iba’t ibang rehiyon dito sa Pilipinas upang muling mapag-
alab ang ating pagka-Pilipino. Sa pagbasa ng mga ito ay mapatutunayang ang panitikan ay may
malaking kaugnayan sa kultura. Sa panitikan ay matatagpuan mo ang ugat ng lahing iyong
nakagisnan, ang pag-unawa at pagpapahalaga sa kultura ng lipunang iyong ginagalawan. Hindi
pa man dumaraong ang mga barko ng mga banyaga sa baybayin ng Pilipinas, ang mga
katutubong Pilipino ay mayroon nang kalipunan ng panitikang naipasalindila sa magkakasunod
na henerasyon. Ayon kay Chirino, isang mananalaysay na Heswita, ang lahat ng mga taga-isla
ng Pilipinas ay mahilig sa pagbasa at pagsulat maging babae man o lalaki.
Katulad ng iba pang panitikan, ang panitikang Bisaya ay binubuo rin ng mga tula,
alamat, kuwentong bayan, dula, moro-moro, komedya, at epiko. Ito ay sumasalamin sa
kanilang kinagisnang kalinangan, pag-uugali, at kaisipang bumubuhay sa mga liping nasasakop
nito. Si Eriberto Gumban na kinilalang Ama ng Panitikang Bisaya ay nakasulat ng mga dulang
moro-moro at komedya katulad ng Ang Mutya nga Matinao, Ang Yawa nga Bulawan, at Ang
Salamin sa Pamantan-on. Isinulat din niya ang mga komedyang Carmelina, Felipro at
Clodones. (www.haikudeck.com.).
Kabilang sa mga ginintuang akda ng panitikang Bisaya ay ang epikong Hinilawod
tungkol sa pakikipagsapalaran ng tatlong magkakapatid na sina Labaw Donggon,
Humadapnon, at Dumalapdap.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga ng mga taga-
Bisaya sa kinagisnang kultura (F7-PU-IIg-h-10)
55. Practice Personal Hygiene protocols at all times. 52
PANUTO
Basahin at suriing mabuti ang mga inihandang gawain na makatutulong upang
malinang ang kaalaman ukol sa pagpapahalaga sa kinagisnang kultura ng mga taga-Bisaya.
Gawain 1
Basahin ang kahulugan sa talaan na PAHALANG at PABABA. Gamitin ang mga
letrang nasa krusigrama bilang karagdagang palatandaan upang matukoy ang salitang
hinihingi ng bawat bilang.
1
P 2
3
L 4 5
6
M N E
T H
7
A
B
8
H N
9
A
Pahalang
1. Kuwento ng kabayanihan at kababalaghan
3. Uri at paraan ng pamumuhay
6. Ama ng panitikang Bisaya
7. Isa sa mga isla sa Pilipinas
8. Banyagang mananalaysay
9. Matalinhagang panitikan
Pababa
2. Kuwentong nagbibigay ng aliw
3. Bunga ng kalikasan
4. Makabagong pamamaraan
5. Malaking bahagi ng kalupaan
