9th Primary School of Ioannina Intercultural education School:Dissemination of the results of an Erasmus + KA1 project entitled : ' Valorising refugee students' identity as a vehicle of enhancing intercultural communication and learning"
1. «Αξιοποιώντας την πολύμορφη ταυτότητα των
προσφύγων μαθητών ως μοχλό ενίσχυσης της
διαπολιτισμικής επικοινωνίας και μάθησης»
9ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων
Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης
“Valorising refugee students’
diverse identity as a vehicle of
enhancing intercultural
communication and learning”
ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ
4-8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
2019
8. Δύο ομάδες: εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης
Συζητήθηκε και
καθορίστηκε το πιο
σημαντικό πρόβλημα
που αντιμετωπίζουμε
στα σχολεία μας:
προσπαθήσαμε να
εντοπίσουμε τις
αιτίες του και να
προτείνουμε εφικτές
λύσεις.
9. Δραστηριότητες - Παιχνίδια
3 ομάδες
Σειρές σύμφωνα με:
-το ύψος
-τα ονόματα (αλφαβητική
σειρά)
-ημερομηνία γέννησης
10. “Είναι σχεδόν αδύνατο
για τους εκπαιδευτικούς
να ανταποκριθούν με
πολιτισμικά
ευαίσθητους τρόπους σε
όλους τους πολιτισμούς
που έχουν στις τάξεις
τους…”
11. θέματα φυλής – εθνικότητας/ διαμονής
• γλώσσα
• ηλικία
• θρησκευτικές πρακτικές
• αναγνώριση της εξουσίας της δασκάλας
• διαφορές φύλου
• ρόλος αρσενικού – θηλυκού
• σταθερότητα της οικογένειας
• παιδιά από μονογονεϊκά νοικοκυριά
• παιδιά από νοικοκυριά του ίδιου φύλου
• ιστορία της οικογένειας (κοινότητα-αξίες-παραδόσεις)
• διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών στη χώρα προέλευσης
• θυμός – συναισθηματικά θέματα – βία – ναρκωτικά –
φόβος
• αναπηρίες
• έλλειψη γνώσης
• μέγεθος της τάξης
• τα οικονομικά του σχολείου
• πολιτικές απέλασης
Διαφοροποιήσεις μέσα σε μία τάξη
14. • Χρήση νέων γλωσσικών δεξιοτήτων
• Καλλιέργεια αυτοπεποίθησης
• Εξοικονόμηση χρόνου
Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει εκμάθηση μαθημάτων όπως ιστορία, γεωγραφία αλλά και κατανόηση
δεξιοτήτων/εννοιών μέσω μιας άλλης γλώσσας. Μπορεί να είναι πολύ επιτυχημένο στην ενίσχυση της
εκμάθησης γλωσσών και άλλων μαθημάτων και να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν μια θετική στάση
απέναντι στον εαυτό τους ως πολύγλωσσοι μαθητές.
Content Language Integrated
Learning
Περιεχόμενο
Ολοκληρωμένης
Εκμάθησης Γλωσσών
15. Πώς μπορώ να συνδυάσω
πολιτισμούς;
Θέματα συζήτησης
Κουζίνα, θρησκεία, συνορεύουσες χώρες, ιστορία, μνημεία, τοποθεσία,
καθημερινή ρουτίνα, καθήκοντα, δουλειές, ελεύθερος χρόνος – χόμπι, μόδα –
ενδυματολογικός κώδικας, χοροί, γιορτές, διακοπές, κοινωνικές συναναστροφές,
εθιμοτυπία, εθελοντισμός, σχέσεις, οικογένειες, χάσμα γενεών, τεχνολογία,
μέσα, τηλεόραση, κοινωνικά δίκτυα, τέχνη, λογοτεχνία, παιχνίδια, ανατροφή
παιδιών, εκδρομές, οικονομική ευημερία, σχέση με το περιβάλλον, προσδοκίες,
στερεότυπα, αντίληψη της χώρας.
16. Παιχνίδια και δραστηριότητες για την καλλιέργεια της ενότητας,
της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης της ομάδας
17. Παιχνίδια και δραστηριότητες για την
καλλιέργεια της ενότητας, της
συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης της
ομάδας
18. Δύο ομάδες σύμφωνα με την εθνικότητα
Χρησιμοποιήστε ένα κασκόλ και
προσπαθήστε να διδάξετε σε έναν
συνάδελφο είκοσι λέξεις στη γλώσσα
σας που σχετίζονται με τη χρήση του
25. Διαφοροποιήσεις μέσα σε μία τάξη
Eπιμορφωτής: özkan çam
Γλώσσα εργασίας: Αγγλικά
Ομάδες: Τούρκοι, Ρουμάνοι
Keywords
prepares teachers
psychologically
new teaching strategies
inclusion and tolerance
promotion
29. • Προσαρμογή του περιεχομένου
διαφορετικών μαθημάτων για
νεοεισερχόμενους μαθητές.
• Εργασία με δίγλωσσους και
πολύγλωσσους μαθητές.
• Πρακτικές ασκήσεις με στόχο
την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης
των νεοεισερχόμενων μαθητών.
• Πρακτικές ασκήσεις για την
αύξηση της ανοχής για
διαφορετικούς πολιτισμούς στις
τάξεις.
.
30. • Η σημασία της συμμετοχής
των γονέων στη διαδικασία
προσαρμογής των παιδιών
τους στην πολυπολιτισμική
τάξη, χρησιμοποιώντας τη
μέθοδο «έξι καπέλα
σκέψης».
• Σχέση μετανάστευσης και
πρόωρης εγκατάλειψης του
σχολείου
• Στρατηγικές επίλυσης
συγκρούσεων στην τάξη
31. • Μετάβαση από την ομοιογενή στην ετερογενή
τάξη: πώς να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες
• Η άλλη όψη του νομίσματος: πώς
προσαρμόζονται οι μαθητές στο νέο σχολείο
• Διδασκαλία μη γηγενών μαθητών
• Δημιουργία ενός φιλόξενου περιβάλλοντος
νεοφερμένους μαθητές
• Παραδείγματα καλών πρακτικών υποδοχής
προσφύγων από ευρωπαϊκές χώρες.
Μεθοδολογική Προσέγγιση
32. Πρακτικές ασκήσεις για να βοηθήσουν
τους μαθητές:
• Με τις προκαταλήψεις και τα
στερεότυπα –εμπόδια, που
δημιουργούνται
• Για την αντιμετώπιση της
κατάστασης σε σχέση με τον τρόπο
υποδοχής των προσφύγων
• Με την αποδοχή της
διαφορετικότητας και της
συνεργασίας με τη μέθοδο Jigsaw.
(Κάθε μέλος της ομάδας είναι
σημαντικό)
33. Η
εκπαίδευση
είναι για
όλους
Η εκπαίδευση
Μακροεπίπεδο: Νόμοι και
κανονισμοί της Ευρωπαϊκής
Ένωσης
Μεσοεπίπεδο:εθνική κυβερνητική
πολιτική
Σχολείο και Περιβάλλον
Μικροεπίπεδο:
δάσκαλος-μαθητής στην τάξη
πίεση
Πολύπλευρη και αντισυμβατική
σκέψη κάτω από μια νέα οπτική
Αρχικά συζητήθηκε η διαφορά του πρόσφυγα με του μετανάστη καθώς και οι λόγοι που οδηγούν τους ανθρώπους στην εγκατάλειψη της χώρας τους.
Εστιάζοντας στο αυτονόητο δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση αναπτύχθηκε γόνιμος διάλογος και οι εκπαιδευτικοί κατέθεσαν τις εμπειρίες τους αναφορικά με την υποδοχή των παιδιών με προσφυγικό και μεταναστευτικό προφίλ.
Αναλυτικά τα θέματα που απασχόλησαν το σύνολο και συζητήθηκαν αφορούσαν:
Την έλλειψη προετοιμασίας πριν την άφιξη των μαθητών στα σχολεία
Τη γλώσσα
Τη δημιουργία γκέτου (ghetto) και την απομόνωση των έτερων ομάδων.
Την αποδοχή από γηγενείς μαθητές
Τη βία
Τα ζητήματα ασφάλειας που προκύπτουν
Τις πολιτισμικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των προσφύγων, των μεταναστών και των γηγενών μαθητών
Την έλλειψη κινήτρου που έχουν οι πρόσφυγες μαθητές ως προς τη συμπερίληψη στην εκπαιδευτική διαδικασία και στο κοινωνικό γίγνεσθαι του σχολείου.
Την αναγνώριση των στοιχείων που συνθέτουν την ιδιαίτερη ταυτότητα του κάθενός μας
Τον οικονομικό προϋπολογισμό που παρέχει κάθε κράτος
Και τη δυσκολία ευελιξίας που έχουν τα αναλυτικά προγράμματα
Περνώντας στην πράξη, αναγνωρίσαμε πως για κάθε ζήτημα που προκύπτει οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ποιος εμπλέκεται και ποια είναι τα ασφαλή βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για να επιλυθεί. Σχολιάστηκε ότι εξετάζοντας το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό υπόβαθρο των μαθητών είναι δυνατόν να ερμηνεύσουμε πολλές από τις στάσεις και αντιδράσεις τους. Κατά συνέπεια, λαμβάνοντας υπόψη του παράγοντες ,που ορίζουν τη συμπεριφορά των μαθητών στο περιβάλλον μας και έχοντας δημιουργήσει συνθήκες συμπερίληψης οδηγούμαστε σε λύσεις καθημερινών ζητημάτων.
Πριν ξεκινήσουμε τις δραστηριότητες υπήρξε μια προκαταρκτική συζήτηση, στην οποία οι εκπαιδευτικοί περιέγραψαν το πλαίσιο της εκπαίδευσή τους και την εικόνα που έχει ο κάθε λαός για τους άλλους.
Αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι όπως οι μαθητές έχουν στερεότυπα και προκαταλήψεις για τους άλλους μαθητές έτσι και η μία χώρα για την άλλη.
Στο 1ο παιχνίδι η ομαδοποίηση έγινε με βάση το ύψος, την ηλικία και τα ονόματα. Με τον τρόπο αυτό προέκυψαν ανομοιογενείς ομάδες, τα μέλη των οποίων στη διάρκεια της δράσης συνεργάστηκαν και ανέπτυξαν σχέσεις εμπιστοσύνης.
Δεδομένου ότι η ετερότητα δεν αφορά μόνο την καταγωγή ή το πολιτισμικό υπόβαθρο κάθε μαθητή αλλά αναδεικνύει τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου, η διαχείρισή της οφείλει να εστιάζει σε όλα τα χαρακτηριστικά των μαθητών, όλων των τάξεων και όλων των σχολείων.
Για παράδειγμα, σε μία τάξη με έντονο τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα αφετηρία αποτελεί η καταγωγή και το πολιτισμικό υπόβαθρο. Συνεπώς, η προσπάθεια που γίνεται από τον εκπαιδευτικό εστιάζει στην κατάρριψη των εμποδίων που δυσχεραίνον την αποτελεσματική επικοινωνία.
Σε μια άλλη τάξη με ελάχιστους πρόσφυγες ή μετανάστες μαθητές ο εκπαιδευτικός καλείται να βοηθήσει στην ανάπτυξη σχέσεων ανάμεσα στους μαθητές, στην αποδοχή και την αναγνώριση της ετερότητάς τους άσχετα με την μορφή της οικογένειας από την οποία προέρχονται.
Γίνεται φανερό ότι η Διαπολιτισμικότητα αφορά και τις 2 προαναφερθείσες τάξεις
Η διαπολιτισμική επικοινωνία και η συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών, επιτρέπει σε όλα τα μέλη του διδακτικού προσωπικού να συμβάλλουν στην καλλιέργεια μιας σχολικής κουλτούρας, με σκοπό να προάγει τη συλλογικότητα, τη συνεργασία, την ενσυναίσθηση, την αποδοχή, την αλληλεπίδραση, την ευαισθησία, την υποστήριξη αποφεύγοντας τη δημιουργία αρνητικών συμπεριφορών των μαθητών.
Ο ρόλος του δασκάλου είναι πολυσύνθετος και απαιτητικός και όπως όλοι ξέρουμε καθημερινά καλούμαστε να εφαρμόσουμε ποικίλες τεχνικές και πρακτικές καταθέτοντας κομμάτι του εαυτού μας ώστε να αποτελέσουμε θετικά πρότυπα για τους μαθητές και να τους εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη, για να ανταποκριθούν στα ερεθίσματα και να κατορθώσουμε να τους μεταλαμπαδεύσουμε αξίες και δεξιότητες ζωής.
Η τεχνική CLIL περιλαμβάνει εκμάθηση μαθημάτων όπως ιστορία, γεωγραφία αλλά και κατανόηση δεξιοτήτων/εννοιών μέσω μιας άλλης γλώσσας. Μπορεί να είναι πολύ επιτυχημένο στην ενίσχυση της εκμάθησης γλωσσών και άλλων μαθημάτων και να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν μια θετική στάση απέναντι στον εαυτό τους ως πολύγλωσσοι μαθητές.
Πιο απλά αν θέλω να κάνω κατανοητή μια έννοια ή να βοηθήσω στην απόκτηση γνώσης δίνω ένα κείμενο στη γλώσσα στόχο αποδέχομαι η επεξεργασία και η παραγωγή λόγου να γίνει αρχικά στη γλώσσα στην οποία αισθάνεται πιο άνετα ο μαθητής, ενισχύοντας τη διαγλωσσικότητα, δηλαδή την ελεύθερη χρήση του γλωσσικού ρεπερτορίου του κάθε μαθητή.
Αναπόφευκτα γίνεται αναφορά στην λειτουργία των ατόμων, όπως η καθημερινή ρουτίνα, η θρησκεία, η ιστορία, οι κοινωνικές συναναστροφές, η οικονομική ευημερία, τα στερεότυπα.
Στόχος της Διαπολιτισμικής προσέγγισης δεν είναι απλώς να παίξουμε το παιχνίδι του Άλλου, αλλά να αποδεχτούμε τον Άλλο μέσα από το παιχνίδι.
Με απλά υλικά και σε έναν χώρο όπως είναι η σχολική τάξη μπορούμε να παίξουμε 5λεπτα παιχνίδια με σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας και την αλληλεπίδραση της ομάδας.
Ένα τέτοιο παιχνίδι είναι με τα ποτήρια με το σκοινί. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να φτιάξουμε έναν πύργο με ποτήρια. Τυλίγουμε το ποτήρι με τον σπάγκο και προσπαθούμε να το μεταφέρουμε και να τα τοποθετήσουμε το ένα πάνω στο άλλο χωρίς να μας πέσουν.
Το άλλο παιχνίδι είναι το νησί, που στοχεύει στην καλλιέργεια της εμπιστοσύνης. Μπαίνουμε μέσα σε έναν κύκλο και όσο στενεύει ο κύκλος προσπαθούμε να στηριχθούμε ο ένας από τον άλλο, χωρίς να πέσουμε.
Στην επόμενη δράση χρησιμοποιούμε ένα κασκόλ και προσπαθούμε να διδάξουμε σε έναν συνάδελφο είκοσι λέξεις στη γλώσσα μας που σχετίζονται με τη χρήση του. Μεταφέροντας το παιχνίδι σε μία τάξη θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε την αλληλοδιδακτική μέθοδο, να ζητήσουμε από τους γηγενείς μαθητές να μάθουν στους αλλλοδαπούς λέξεις που να σχετίζονται με αντικείμενα του σχολείου, όπως πχ μολύβι, σβήστρα ή την αίθουσα.
Στο συμπέρασμα που καταλήξαμε είναι ότι οι δάσκαλοι χρειάζονται υποστήριξη από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς οι οποίοι καλούνται να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων που ανακύπτουν, υποστηρίζοντας τόσο τους μαθητές όσο και τους εκπαιδευτικούς.
Με την ολοκλήρωση της επιμόρφωσης ως ανατροφοδότηση μας ζητήθηκε η συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου.
Στο τέλος της επιμόρφωσης απονέμονται βεβαιώσεις παρακολούθησης.
Φυσικά το τερπνόν μετά του ωφελίμου… Η διάρκεια της επιμόρφωσης είναι 6 ώρες ημερησίως, οπότε τις υπόλοιπες ώρες ερχόμαστε σε επαφή με το χώρο και τα στοιχεία που συνθέτουν τον πολιτισμό της κάθε χώρας που επισκεπτόμαστε.
Η 2η επιμόρφωση είχε σαν τίτλο Χτίζοντας γέφυρες: Πρόσφυγες και σχολείο.
Η 2η κινητικότητα έγινε στο Παρίσι τον Αύγουστο του 2021.
Και σε αυτήν την περίπτωση ήρθαμε σε επαφή και συνεργαστήκαμε με συναδέλφους εκπαιδευτικούς από την Τουρκία και τη Ρουμανία.
Σημασία δίνεται κάθε φορά στην αναγνώριση, στους εμπλεκόμενους και στον τρόπο επίλυσης ενός προβλήματος.
Ακολουθήθηκε μια πορεία παρόμοια με τα μαθήματα της προηγούμενης κινητικότητας. Δηλαδή, αφού γνωριστήκαμε πρώτα, συζητήθηκε το εκπαιδευτικό σύστημα της κάθε χώρας και η αντίληψη, που έχει η κάθε χώρα για την άλλη. Η δομή των μαθημάτων παρουσιάζεται στη διαφάνεια.
Έμφαση δόθηκε σε διάφορες στρατηγικές γνωριμίας μεταξύ των μαθητών, καθώς θεωρούνται πολύ σημαντικές για την συμπερίληψη των νεοεισερχόμενων μαθητών είτε πρόκειται για πρόσφυγες ή μετανάστες είτε και για γηγενείς μαθητές.
Μια ενδεικτική δραστηριότητα ήταν η εξής: Ο κάθε συνάδελφος ζωγραφίζει τη σημαία του και μέσα σε αυτή γράφει μια λέξη στη γλώσσα του ή οπτικοποιεί κάτι που έχει σχέση με τη χώρα του. Στη συνέχεια όλοι οι συμμετέχοντες παρουσίαζουν τις εργασίες τους στους υπόλοιπους.
Άλλη δραστηριότητα αφορούσε στην εκμάθηση μιας λέξης από όλους μας. Ο κάθε μαθητής από διαφορετική χώρα διδάσκει μία λέξη στη μητρική του γλώσσα. Στη συνέχεια, γράφει ένα μικρό κειμενάκι, στο οποίο περιλαμβάνεται αυτή η λέξη περισσότερες από μία φορές. Κάθε φορά που οι υπόλοιποι μαθητές ακούν και αναγνωρίζουν τη συγκεκριμένη λέξη χειροκροτούν.
Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα φιλικό και οικείο περιβάλλον προς τους νεοεισερχόμενους μαθητές, ενισχύοντάς την αυτοεκτίμηση και την αλληλεπίδραση τους.
Στη συνέχεια δόθηκε έμφαση στο πώς να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες σε μια ετερογενή τάξη με εύκολες πρακτικές συμπερίληψης προσφύγων μαθητών, δημιουργώντας ένα φιλόξενο περιβάλλον, στο οποίο οι διαφορετικές μητρικές γλώσσες δεν αποτελούν εμπόδιο.
Κάποιος κρατά στο χέρι του ένα αντικείμενο που περιγράφει σε άλλον, ο οποίος προσπαθεί να το ζωγραφίσει χωρίς να το βλέπει.
Ένα παρόμοιο παιχνίδι είναι ο ένας συνάδελφος να έχει κλειστά τα μάτια και ο άλλος ανοιχτά. Αυτός που έχει κλειστά τα μάτια, ακολουθεί οδηγίες και ρίχνει μια μπάλα προσπαθώντας να τη βάλει στο καλάθι.
Έτσι χτίζονται σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των μαθητών.
Για να μπορέσουν να ξεπεραστούν στερεότυπα και προκαταλήψεις που δημιουργούνται και για να αποδεχθούμε τη διαφορετικότητα δημιουργώντας ένα θετικό κλίμα συνεργασίας προτείνεται η μέθοδος Jigsaw. Βασική της αρχή είναι ότι κάθε μέλος της ομάδας είναι σημαντικό.
Η εκπαιδευτική στρατηγική jigsaw εμπλέκει δύο τύπους μαθητικών ομάδων. Λειτουργεί σαν παζλ και ο καθένας προσφέρει το κομμάτι της πληροφορίας που έχει μελετήσει ώστε να καταλήξουν στην πλήρη σύνθεση του συνολικού προς μάθηση αντικειμένου
Η δομή του μοντέλου jigsaw παρέχει αλληλεπίδραση ανάμεσα στους μαθητές. Γι’ αυτό σε γενικές γραμμές υπάρχει θετική ανταπόκριση από τους μαθητές καθώς παρέχει ευκαιρίες για συζήτηση, λήψη αποφάσεων, ποικιλία και κινητικότητα μέσα στην τάξη. Η συγκεκριμένη μέθοδος ενδείκνυνται για μεγαλύτερες τάξεις.