2. Hedefler
• Kardiyak ileti yollarının tanınması
• Temel EKG dalga formlarının tanınması
• Normal EKG’nin öğrenilmesi
• Sık görülen ritim bozukluklarının EKG
özelliklerinin öğrenilmesi
• AMI durumunda EKG dalga formlarının
tanınması
6. A c t io n P o t e n t ia l o f a M y o c a r d ia l C e ll
+ 2 5
0
- 2 5
- 5 0
- 7 5
- 1 0 0
R e s t in g P o t e n t ia l
- 9 0 m v
O v e r s h o o t
+ 1 0 m v
N a + C a + +
K +
0
1
2
4
A c tiv e T r a n s p o r t
N a + o u t K + b a c k in
A R P R R P S N P
C o r r e s p o n d in g E C G O v e r la y
Miyokardiyal Hücrenin Aksiyon Potansiyeli
11. Elektrokardiyografi
• Kalbin elektriksel aktivitesinin grafik
olarak kayıt edilmesidir.
– EKG makinası kalbten çıkan (+) ve (-)
elektriksel uyarıları vücut üzerine
yapıştırılan elektrotlarla kayıt eder.
• Normalde deri yüzeyinde oluşan elektriksel
uyarılar çok düşük voltajlıdır, bu uyarılar EKG
makinası tarafından yükseltilir.
• Kalbin pompa yeteneği hakkında bilgi
vermez.
12. EKG Derivasyonları
• 3 tip EKG derivasyonu vardır
– Bipolar olanlar (DI, DII, DIII)
– Augmente olanlar (AVR, AVL, AVF)
– Prekordiyal olanlar (V1-6)
• Hastanelerde 12, alanda ise genellikle 3
lead (bipolar leadler) kullanılır.
• Yaşamı tehdit eden disritmilerin tanınması için
1 derivasyon yeterlidir
– En sık tercih edilen DII’dir, çünkü kalbin elektriksel
aksıyla aynı yöndedir.
15. Rutin EKG Monitorizasyonu
• Bu amaçla ambulans, acil servis ve
KYB ünitelerinde genellikle DII
derivasyonu kullanılır
• Kalp atım hızı ve düzeni anlaşılabilir
• İskemi varlığı veya lokalizasyonu, aks
deviasyonu, dal blokları ve kalbin
pompa yeteneği anlaşılamaz
16. EKG’de Artefakt Nedenleri
• Hastanın hareket etmesi
• Elektrotun çıkması
• Kas tremorları
• Titreme
• Makinenin bozuk olması
• Dışarıdan 60 hertz’lik elektrik dalgası ile
etkilenme
19. EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması
• Hız
• Ritim
• P Dalgası
• P-R İntervali
• QRS Kompleksi
20. • Genellikle ventriküler hız ölçülür. Eğer
atrial ve ventriküler hız farklı ise her
ikiside ölçülür.
• Bradikardi <60 normal 100> Taşikardi
• Hız hesaplanmasının birkaç yöntemi
var
HIZ
EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması
22. EKG Hız Hesaplanması
• En sık kullanılan yöntem
– R-R intervaline göre yapılan hız
hesaplanması
• 300 / büyük kare sayısı
• 1500 / küçük kare sayısı
• Ritim düzensiz ise
– 15 tane büyük kare içindeki QRS’ler
toplanarak 20 ile çarpılır
23. • R-R intervallerinin düzenli olup olmadığı
incelenir
RİTİM
EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması
24. • P dalgası var mı?
• P dalgaları birbirine benziyor mu?
• P-P aralıkları düzenli mi?
• Her P dalgasını QRS takip ediyor mu?
• P dalgası +/- mi?
P Dalgası Analizi
EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması
25. • Atrial depolarizasyon + uyarının AV
noda ulaşması arasında geçen süredir
• 0,12-0,20 sn’dir (3-5 küçük kare)
P-R İntervali Analizi
EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması
26. • Bütün QRS kompleksleri benzer mi?
• QRS’in süresi nedir?
– 0.12’nin altında mı?
– Geniş QRS kompleksi mi var?
QRS Kompleksi Analizi
EKG Ritim Şeridinin Yorumlanması
29. • Normal sinüs ritmi
– Her bir P dalgasını QRS takip eder
– P dalgaları normal yapıdadır
– P dalgası hızı 60 - 100 atım/dk < 10%
varyasyon
• Hız < 60 = sinüs bradikardisi
• Hız >100 = sinüs taşikardisi
• Varyasyon >10% = sinüs aritmisi
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
30. • Normal P dalgaları
– Yükseklik < 2.5 mm lead II’de
– Genişlik < 0.11 sn lead II’de
• Anormal P dalgaları sağ atrial hipertrofi, sol atrial
hipertrofi, atrial premature atım ve hiperkalemi de
görülebilir
– Tüm ekstremite derivasyonlarında -aVR
hariç- pozitif
– Göğüs derivasyonlarında küçüktür
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
31. • Normal PR intervali
– 0.12 - 0.20 sn (3 - 5 küçük kare)
• Kısa PR segment Wolff-Parkinson-White
sendromu veya Lown-Ganong-Levine
sendromunda görülebilir (diğer nedenler;
Duchenne muskuler distrofi, tip II glikojen depo
hastalığı (Pompe))
• Uzun PR intervali ile 10
AV blok tanısı konur
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
32. • Normal QRS kompleksi
– Süre < 0.12 sn (3 küçük kare)
• Anormal derecede geniş QRS durumunda; sağ
veya sol dal bloğu, ventriküler ritim, hiperkalemi
– Patolojik Q dalgaları yoktur
• Göğüs derivasyonlarında 0.04sn.’den kısa ve aynı
derivasyondaki R dalgasının 1/4’ünden küçük
olmalı
– Sol/sağ ventriküler hipertrofi bulguları yoktur
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
33. • Normal QRS kompleksi
• Ekstremite derivasyonlarında;
– DI, DII, aVL ve aVF derivasyonlarındaki q
dalgasının süresi 0.04 sn.den kısa ve R
dalgasının 1/4’ünden küçük olmalıdır.
• D III ve aVR’deki q dalgasının özellikleri dikkate
alınmaz, çünkü endokardı görürler
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
34. • Normal ST segmenti
– Elevasyon veya depresyon yoktur
• Elevasyon nedenleri; akut MI, sol dal bloğu, akut
perikarditis, normal varyasyonlar (örn; atletik
kalpler)
• Depresyon nedenleri; miyokardiyal iskemi, digoxin
etkisi, ventriküler hipertrofi, akut posterior MI,
pulmoner emboli, sol dal bloğu
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
35. • Normal T dalgası
– Uzun T dalgaları; hiperkalemi, hiperakut miyokardiyal
infarktüs ve sol dal bloğunda görülür
– Küçük T dalgaları; düzleşmiş veya inverte T dalgaları
iskemi, yaş, ırk, hiperventilasyon, endişe, LVH, ilaçlar
(digoksin vs..), perikardit, PE, intraventriküler ileti
defektleri (RBBB) ve elektrolit anormallikleri.
Normal Erişkin 12 Derivasyonlu EKG
41. Normal Sinüs Ritmi
• EKG özellikleri;
– Belirgin olarak izlenebilen P dalgaları olmalı
– P dalgalarının morfolojileri aynı olmalı
– Her P dalgasını bir QRS kompleksi takip
etmeli
– QRS komplekslerinin hızı sabit olmalı
– PR intervali normal olmalı
– PR intervali sabit olmalı
– P dalga hızı 60-100 arasında olmalı
42. Sinüs Bradikardisi
• Sinüs nodundan çıkan uyarılar dakikada 60'ın
altındadır.
• EKG özellikleri;
Hız : 40-60/dakika
Ritim : Düzenli
P dalgası : Büyüklük ve şekli normal
P-R aralığı : Normal
QRS : Normal
43. Sinüs Taşikardisi
• Sinüs nodundan çıkan uyarılar dakikada 100'den
fazladır.
• EKG özellikleri;
Hız : 100-160/dakika
Ritim : Düzenli
P dalgası : Büyüklük ve şekli normal
P-R Aralığı : Normal
QRS : Normal
44. Sinüs Aritmisi
• Sinüs nodundan çıkan uyarılar düzensizdir.
• Düzensizlik sıklıkla inspiryum ve ekspiryum nedeniyledir.
• EKG Özellikleri;
Hız : Genellikle normal (60-100/dakika)
Ritim : En kısa ve en uzun R-R intervalleri
arasında 0.12 saniye veya daha fazla bir fark vardır ve
düzensizdir.
P dalgası : Büyüklük ve şekli normal
P-R aralığı : Normal
QRS : Normal
45. Sinüs Arresti
• Sinüs nodu bir impuls başlatamadığı
zaman oluşur.
• Bir veya daha fazla kardiyak siklus için
tüm P – QRS - T sırası yoktur.
• P-P aralığında bozulma meydana gelir.
• P – QRS - T sırasının yokluğunda bir
duraklama meydana gelir.
47. Premature Atrial Kontraksiyon
• Ektopik bir atrial odaktan kaynaklanır. Normal bir sinüs ritmi
varlığında görülür.
• QRS kompleksine eşlik eden erken, anormal P dalgası ve bunu
takip eden bir duraklama bulunur.
• EKG özellikleri;
Hız : Genellikle normal (60-100/dakika)
Ritim : Düzensiz; PAK'u takip eden duraklamadan
dolayıdır. Bu duraklama (pause) genellikle tam değildir.
P dalgası : Prematürdür ve sinüs P dalgasından farklıdır.
P-R aralığı : Normal, uzun yada kısa olabilir.
QRS : Genellikle normal; eğer impuls aberran bir
yoldan iletilmişse geniştir.
48. Atrial Taşikardi
• Birbirini takip eden üç veya daha fazla atrial ektopik atım atrial
taşikardiyi oluşturur. Atrial impulslar AV nodda bloke olursa
ventriküllere iletilemez. Bu ritim bloklu atrial taşikardi olarak
adlandırılır.
• EKG özellikleri;
Hız : Atrial hız 140-250 atım/dk, ventriküler hız 140-250
atım/dk’dır (AV blok varsa daha yavaş).
Ritim :Düzenli
P dalgası :Anormal (P dalgalarının tanımlanması sıklıkla
zordur)
P-R aralığı : Genellikle ölçülemez (Çünkü P dalgaları
gizlenmiştir)
QRS : Genellikle normal fakat aberran ileti varsa geniş olabilir.
49. Atrial Flutter
• Hızlı düzenli bir atrial odaktan kaynaklanır.
• Atrial kaslar bu hızlı stimülasyona flutter veya F dalgaları olarak
isimlendirilen testere dişi görünümlü atrial defleksiyon ortaya
çıkararak cevap verir.
• İzoelektirik hat kaybolmuştur.
• EKG özellikleri;
Hız : Atrial hız 250-400 iken, ventriküler hız değişkendir.
Ritim : Düzenli fakat AV iletim oranı değişirse düzensiz olabilir.
P dalgası : Her QRS kompleksi öncesinde iki, üç, dört veya
daha fazla F dalgaları bulunur.
P-R aralığı : Ölçülmesi gerekli değildir.
QRS : Normal
Açıklama : Atrial impulsların yalnızca yarısı, üçte biri veya
dörtte biri AV nod yoluyla ventriküllere iletilir. Ortaya çıkan ritim 2:1,
3:1 veya 4:1 AV bloklu atrial flutter olarak adlandırılır. Eğer iletim
oranı değişkense ritim değişken AV bloklu atrial flutter olarak
adlandırılır.
50.
51. Atrial Fibrilasyon
• Ektopik bir atrial odaktan hızlı, düzensiz, kaotik bir atım olduğu
zaman meydana gelir. Genellikle prematür atrial kontraksiyon
tarafından presipite edilir. Atrial fibrilasyon dalgalı, düzensiz bir
izoelektirik hatla beraber tümüyle düzensiz bir ventriküler hızla
karakterizedir.
• EKG özellikleri;
Hız : Atrial hız 400 veya daha fazla (ölçülemez), ventriküler hız
değişkendir.
Ritim : Tam olarak düzensiz
P dalgası : P dalgaları yerine fibrilasyon dalgaları olarak
isimlendirilen düzensiz, dalgalı defleksiyonlar vardır.
P-R aralığı : Ölçülemez
QRS : Normal (0.10 saniye veya daha az)
52.
53. AV JUNCTIONAL RİTİM ve
AV BLOKLAR
• Junctional ritim
• Akselere junctional ritim
• Junctional taşikardi
• Birinci derece AV blok
• Tip I ikinci derece AV blok
• Tip 2 ikinci derece AV blok
• Üçüncü derece AV blok
54. Junctional Ritim
• SA nodun baskılanması nedeniyle AV nodda bir odak pacemaker
olarak SA nodun yerini alır.
• P dalgaları QRS kompleksinden hemen önce ya da ondan sonra
gelir veya içinde gizlidir.
• Sıklıkla escape (kaçak) bir ritim olarak ortaya çıkar.
• EKG özellikleri;
Hız : 40-60/dakika
Ritim : Düzenli
P dalgası : Atriuma retrograd ileti ile gönderilir ve pozitif
derivasyonlarda negatif, negatif derivasyonlarda pozitiftir.
P-R aralığı : Kısa (0.10 saniye veya daha az)
QRS : Normal (0.10 saniye veya daha az)
55.
56. Akselere Junctional Ritim
• Sıklıkla aşırı digital alımı nedeniyle AV nod içinde artmış
otomatisiteden kaynaklanır.
• EKG özellikleri;
Hız : 60-100/dakika
Ritim : Düzenli
P dalgası : Atriuma retrograd gönderilir ve pozitif
derivasyonlarda negatif, negatif derivasyonlarda pozitiftir
P-R aralığı : Kısa (0.10 saniye veya daha az)
QRS : Normal (0.10 saniye veya daha az)
60. Birinci Derece AV Blok
• Elektriksel uyarı SA noddan köken alır ve AV noda
normal olarak iletilir.
• Uyarı AV kavşağa ulaştığında ventriküllere iletilmeden
önce geçici olarak gecikir.
• EKG özellikleri;
Hız : Normal (60-100/dakika)
Ritim : Düzenli
P dalgası : Normal sinüs P dalgaları
P-R aralığı : 0.20 saniyenin üzerindedir
QRS : Normal
61.
62. Tip 1 İkinci Derece AV Blok
• Sinüs uyarısı AV noda normal olarak ulaşır. AV nod yoluyla geçiş
daha da uzar.
• Uyarılardan biri ventriküllere iletilemez.
• P-R mesafesi progresif olarak uzar ve bunu takiben bir QRS
kompleksi düşer, bir pause (duraklama) meydana gelir. Bu olay
daha sonraki kardiyak sikluslarda da tekrarlanır.
• EKG özellikleri;
Hız : Genelde yavaş , fakat normalde olabilir.
Ritim : Düzensizdir.
P dalgası : Sinüs P dalgaları vardır ve düzenlidir. QRS
komplekslerinden daima daha fazla P dalgası vardır.
P-R aralığı : Değişkendir, progresif olarak uzar ve bir QRS
oluşamaz (düşen atım).
QRS : Genellikle normal
63.
64. Tip 2 İkinci Derece AV Blok
• Uyarılar AV noda normal olarak ulaşır.
• İmpulslar ara sıra veya daha sık görülen tipi ile düzenli olarak bloke
olabilir.
• P-R aralığı sabittir.
• Blok aralıklı oluşuyorsa veya iletim oranı değişiyorsa ritim düzensiz
olur.
• EKG özellikleri;
Hız : Genellikle yavaş
Ritim : Genellikle düzenli fakat blok aralıklı olarak
oluşuyorsa veya iletim oranı değişiyorsa düzensiz olabilir.
P dalgası : Her P dalgasını QRS kompleksi takip etmez.
P-R aralığı : İletilen atımın P-R aralığı değişmez.
QRS : Blok yeri AV nodda ise normal, AV nodun
altında ise geniştir.
65. Üçüncü Derece AV Blok
• SA noddan çıkan uyarı AV noda iletilemez, tüm
uyarılar bloke olur ve hiçbiri ventriküllere
iletilemez.
• Atriumlar genellikle SA noddan aktive olurken,
ventriküller diğer pacemaker tarafından (ya
junctional ya da ventriküler) uyarılırlar.
• Ritim QRS kompleksleriyle ilişkisi olmayan (AV
dissosiyasyon) düzenli olarak oluşan P dalgaları
ile karakterizedir.
• Yavaş ve düzenli oluşan QRS kompleksleri
vardır.
66. Üçüncü Derece AV Blok
• EKG özellikleri;
Hız : Atrial hız 60-100 atım/dk iken,
ventrikül hızı 40 atım/dk veya altındadır.
Ritim : Düzenli
P dalgası : Sinüs P dalgaları vardır. QRS
kompleksleri ile ilişkisi yoktur. P dalgaları QRS
kompleksinin içinde görülebilir.
P-R aralığı : Değişkendir.
QRS : Ventriküller AV noda yakın olarak
yerleşmiş ektopik bir pacemaker tarafından aktive
oluyorsa normaldir; ventriküler bir ektopik pacemaker
tarafından aktive oluyorsa geniştir.
67.
68. VENTRİKÜLER RİTİMLER ve
DAL BLOKLARI
• İdioventriküler ritim
• Akselere ventriküler ritim
• Prematür ventriküler kontraksiyon
• Ventriküler taşikardi
• Ventriküler fibrilasyon
• Asistoli
• Dal bloğu; sağ-sol dal blokları
69. İdioventriküler Ritim
• Ventriküler ektopik bir odak uyarıları idioventriküler hızda
yolladığı zaman oluşur.
• Sıklıkla total kalp bloğu ile birlikte görülür.
• EKG özellikleri;
Hız : 30-40 atım/dakika
Ritim : Düzenli
P dalgası : Yoktur
P-R aralığı : Ölçülemez
QRS : Geniş (0.12 saniye veya daha fazla)
70.
71.
72. Erken Ventriküler Vuru
• Ventriküllerin birindeki irritabıl bir odaktan
kaynaklanır.
– Ventriküler aritmilerin en sık görülen tipidir.
– Sıklıkla iskemiye sekonder miyokardiyal irritabilitenin
göstergesidir.
• Ritim P dalgası ile ilişkisi olmayan prematür,
geniş veya çentikli QRS ile karakterizedir.
– T dalgası esas QRS defleksiyonunun tam tersi
yönündedir ve atımı kompansatuar pause takip eder.
• Sinüs atımlarının düzenliliğini bozmaz
73. Erken Ventriküler Vuru
• EKG özellikleri;
Hız : Değişkendir, her hangi bir ritim
ile oluşabilir.
Ritim : Prematür atımı takiben oluşan
pauseden dolayı düzensizdir.
P dalgası : Prematür ventriküler
kontraksiyon ile ilişkili P dalgası yoktur.
P-R aralığı : Ölçülemez
QRS : Geniş veya çentikli (T dalgası
QRS’ in tam tersi yönündedir)
76. Ventriküler Taşikardi (VT)
• Ektopik bir ventriküler odaktan hızlı uyarılar nedeniyledir.
• İleri miyokardiyal irritabiliteyi gösterir
• Genellikle erken ventriküler vuru ile tetiklenir.
• Seri olarak birbirini takip eden 3 veya daha fazla geniş
QRS kompleksleri tarafından oluşturulan hızlı ve düzenli
bir ritimdir.
• EKG özellikleri;
Hız : 140-220 atım/dakika
Ritim : Genel olarak düzenli, hafif bir düzensizlik olabilir
P dalgası : İlişkili P dalgası yoktur
P-R aralığı : Hesaplanamaz; P dalgası yoktur
QRS : Geniş, çentikli (0.12 saniye veya daha fazla)
78. Ventriküler Fibrilasyon (VF)
• Ventriküllerde sıra dışı bir elektriksel odak hakim hale
gelir. Hız o kadar yüksektir ki kas lifleri kasılamaz fakat
organize olmayan kaotik bir şekilde seğirirler.
• Ritim çoğu zaman erken ventriküler vuru veya VT
tarafından tetiklenir.
• EKG özellikleri;
Hız, ritim ve PQRST parametreleri ölçülemez
(ölçülebilir dalga şekillerinin yokluğundan dolayı)
EKG trasesi ventriküllerin titremesini gösteren,
yüksekliği, genişliği ve şekli değişen, devamlı, hızlı,
kaotik ve tamamen irregüler dalga defleksiyonları ile
karakterizedir.
83. Dal Blokları
• His demetinin sağ veya sol dalında iletimin gecikmesi veya bloke
olmasıdır.
• Bloke olan tarafın aktivasyonu etkilenmemiş taraftan uyarıların
septum yoluyla iletilmesiyle oluşturulur. Bu aktivasyon ek bir zaman
gerektirir. Bu da geniş QRS kompleksiyle sonuçlanır.
• Ritim geniş QRS kompleksli düzenli sinüs ritmiyle karakterizedir.
• Sağ veya sol dal bloğu arasındaki ayırım 12 derivasyonlu EKG ile
yapılır.
• EKG özellikleri;
Hız : Genelde normal (60-100 atım/dakika)
Ritim : Düzenli
P dalgası : Normal sinüs P dalgaları
P-R aralığı : Normal (0.12-0.20 saniye)
QRS : Geniş (0.12 saniye veya daha fazla)
84. Sağ Dal Bloğu
• Doğumsal olarak yada toplumun %10’unda tamamen
normal olarak görülebilir. Ama iskemik kalp hastalıkları,
hipertansiyon, myokardit, pulmoner emboli, romatizmal
kalp hastalıkları, kardiomyopati ve perikarditte de
görülebilir.
• Sağ dal bloğu kriterleri;
QRS’in süresi 0.12 sn’den uzundur
V1’de ve sıklıkla V2 derivasyonunda da ikinci bir R
dalgası izlenir
Genellikle DI, aVL, V5 ve V6 derivasyonlarında derin
S dalgası görülür.
85.
86. Sol Dal Bloğu
• Sol dal bloğunun varlığı her zaman kardiyak hastalığı gösterir.
• Özellikle iskemik kalp hastalıkları, hipertansiyon, aort stenozu ve
fibröz dejenarasyonda sol dal bloğuna rastlanır. Ek olarak konjestif
ve hipertrofik kardiomyopati, myokardit, romatizmal kalp hastalıkları
ve kardiyak cerrahi sonrasında da görülebilir.
• Sol dal bloğu kriterleri;
QRS’in süresi 0.12 sn’den uzundur
V5 ve V6 derivasyonlarında septal q dalgası kaybolmuştur
Özellikle V5, V6, DI ve aVL derivasyonlarında QRS
kompleksinde çentiklenme izlenir
DI, DII, V5 ve V6 derivasyonlarında monofazik geniş R
dalgaları izlenir
ST segment ve R dalgası değişikliklerine sık rastlanır
V1-3’te sıklıkla derin S dalga paterni izlenir
90. 63 yaşında kadın 10 saattir göğüs ağrısı ve terlemesi var
Akut anterior miyokardiyal infarktüs
•Anterior leadlerde V1 - 6, I ve aVL’de ST
elevasyonu
•İnferior leadlerde resiprokal ST depresyonu
91. 55 yaşında erkek 4 saattir olan ezici bir göğüs ağrısı var
Akut inferior miyokardiyal infarktüs
•İnferior leadlerde II, III ve aVF’de ST
elevasyonu
•Anterior leadlerde resiprokal ST depresyonu
92. 60 yaşında bayan hasta 3 saattir göğüs ağrısı var
Akut posterior miyokardiyal infarktüs
•(Hiperakut) V1-3 leadlerinde akut injury‘nin ayna
görüntüsü
•(Tamamen gelişmiş) uzun R dalgası, V1 -3
leadlerinde uzun dik T dalgası
•Genellikle inferior ve/veya lateral duvar MI’la
ilişkilidir