Dinámica interna e externa. Nivel 2º ESO.

1. A DINÁMICA TERRESTREA DINÁMICA TERRESTRE
Profesor: Adán Gonçalves
http://explorock.wordpress.com/2011/04/22/dia-de-la-tierra-2011/

2. INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN
O noso planeta nun principio foi unha bola fundida
incandescente que pouco a pouco foise arrefiando e
solidificando (formáronse as rochas).
Tampouco había mares, e a atmosfera primitiva non tiña
osíxeno.
E por suposto, non había vida.
Na actualidade segue a cambiar, de feito, a Terra está en
contínuo cambio dende que se orixinou hai uns 4600 m.a. xunto
co resto do sistema solar.

3. INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN
Hoxe sabemos que a maioría dos cambios suceden de xeito
gradual, e incluso as consecuencias das catástrofes
planetarias soen dilatarse no tempo.
Por eso en moitos casos estos cambios pásannos
desapercibidos.
Os procesos que modifican o noso planeta chámanse en
conxunto Dinámica terrestre.Dinámica terrestre.

4. 1.1. QUE É A DINÁMICA TERRESTREQUE É A DINÁMICA TERRESTRE??
A dinámica terrestre é o conxunto de procesos que fan
cambiar o noso planeta na escala de tempo xeolóxico.
Estos procesos poden ter orixe nunha enerxía externa (o
sol) e fálase de Dinámica externaDinámica externa ou ter a súa orixe na
enerxía procedente do interior terrestre e fálase de
Dinámica internaDinámica interna.

5. 2.2. A ENERXÍA DO SOLA ENERXÍA DO SOL
O Sol produce continuamente enerxía grazas as reaccións
de fusión nuclear que suceden no seu interior.
Desta enerxía, só unha pequena parte chega a Terra, pero
é suficiente para manter a vida e poñer en marcha toda a
dinámica externa.

6. A ATMOSFERA É UN FILTROA ATMOSFERA É UN FILTRO
Parte da radiación
solar é moi perigosa.
Estas radiacións
nocivas son
absorbidas pola
atmosfera que
actúa como un filtro
beneficioso.
Por iso...

7. ...os traxes dos
astronautas están
deseñados para evitar
os gravísimos efectos
destas radiacións.

8. A dinámica externa débese a enerxía solar que permite:
 O movemento das masas de auga.
 O movemento do aire.
Estos movementos
son responsables dos
 Climas
 Ciclo da auga
 Acción dos axentes xeolóxicos externos

9. O REPARTO DESIGUALO REPARTO DESIGUAL
A enerxía que chega a superficie repártese desigualmente
por que:
 Os raios caen máis
perpendiculares no
Ecuador que nos Polos
debido a inclinación do
eixe de rotación da Terra.
 A duración do día e a
noite varía ao longo do ano
(traslación).

12. CORRENTES OCEÁNICAS E ATMOSFÉRICASCORRENTES OCEÁNICAS E ATMOSFÉRICAS
Como consecuencia do reparto desigual da enerxía solar, no
planeta hai zonas máis cálidas e zonas máis frías.
Esto orixina correntes de auga e de aire entre unhas zonas
e outras.
Por que?

13. A TEMPERATURA E O MOVEMENTO DUN FLUÍDOA TEMPERATURA E O MOVEMENTO DUN FLUÍDO
A auga quente é menos densa
e ascende.
A auga fría máis densa
descende.
Esto orixina unha corrente
de auga.

14. Na atmosfera e nos océanos sucede algo similar debido ao
desigual reparto da enerxía solar:
 O aire quente vai do ecuador cara os polos; e o frío o
revés.
 As augas frías desprázanse dende os polos cara o
ecuador e viceversa.
Sen embargo este desprazamento non é en liña recta
debido ao movemento de rotación.

15. As correntes oceánicas e
atmosféricas describen
movementos espirais.

16. 3.3. DINÁMICA ATMOSFÉRICADINÁMICA ATMOSFÉRICA
Os fenómenos da dinámica atmosférica poden suceder a
unha escala local ou a escala global.
Dinámica atmosférica localDinámica atmosférica local
Son exemplos:
 Correntes térmicas ascendentes
 Tormentas
 Brisa mariña
 Brisa de val
 Inversións térmicas

17. ASCENDENCIA TÉRMICAASCENDENCIA TÉRMICA
O aire quentado
en superficie,
máis liviano,
ascende e o frío,
máis pesado,
tende a baixar.
No ascenso o aire
arrefía e o vapor
de auga
condénsanse
formando nubes
denominadas
cúmulo decúmulo de
térmica.térmica.

18. NUBES DE TORMENTANUBES DE TORMENTA
Cando a diferenza entre
o aire frío e quente é moi
grande o ascenso térmico
é moi rápido (ata 40
Km/h) orixinando nubes
moito máis grandes, os
cumuloninboscumuloninbos

19. BRISA MARIÑABRISA MARIÑA
O solo quéntase
máis rápido ca auga,
pero tamén arrefía
antes.
Esto provoca que
durante o día o solo
esté máis quente co
mar orixinando a
brisa mariña que
ven do mar a terra.
Durante a noite
sucede o contrario.

20. BRISA DE VALBRISA DE VAL
Durante o día os vales
actúan como condutos
que dirixen o aire
quente cara a súa parte
alta, é a brisa de valbrisa de val.
Pola noite o proceso soe
invertirse e fálase de
brisa catabáticabrisa catabática.

21. INVERSIÓNS TÉRMICASINVERSIÓNS TÉRMICAS
En ocasións o aire
que está arriba é
máis quente que o
que está debaixo
impedindo as
correntes
ascendentes, é
unha inversióninversión
térmicatérmica.
Este fenómeno
provoca que os
fumes
contaminantes
queden preto do
chan.

22. Dinámica atmosférica a grande escalaDinámica atmosférica a grande escala
A meteoroloxíameteoroloxía é a ciencia
que se ocupa de predecir o
comportamento da dinámica
atmosférica a grande escala.
As diferenzas de
temperatura na superficie
terrestre provocan
diferenzas de presión que se
traducen en borrascas (baixas
presións) e anticilóns (altas
presións.

23. VENTOSVENTOS

24. A partir dos datos de presións realízanse os mapas de
isobaras. As isobaras representan no mapa áreas de
igual presión.
Os fenómenos asociados a dinámica atmosférica a
grande escala son:
VentosVentos
NubesNubes
PrecipitaciónsPrecipitacións

25. VENTOSVENTOS
Os ventos son movementos de grandes masas de aire dende
as zonas de maior presión (anticiclóns) cara as de menor
presión (borrascas ou ciclóns).

26. VENTOSVENTOS
Sen embargo, os ventos
non se dirixen en liña
recta dende os
anticiclón ás borrascas.
O movemento de
rotación da Terra
provoca que sigan unha
traxectoria un pouco
oblícua respecto ás
isobaras.

27. VENTOSVENTOS
A velocidade dos ventos ven sinalada pola distancia
entre as isobras:
Moi xuntas: ventos fortes.
Máis separadas: ventos frouxos.

28. NUBESNUBES
Como xa comentamos cando o aire arrefía, se ten humidade,
pode condersarse e fomar nubes. Nas borrascas como o
aire chega de todas as direccións pode traer humidade que
ao ascender arrefía e produce nubosidade.

29. PRECIPITACIÓNSPRECIPITACIÓNS
Cando a masa de aire arrefía o suficiente a condensación é
tan importante que as gotas que forman as nubes son o
suficientemente grandes como para que caían por gravidade
en forma de chuvia.
Se a temperatura é moi baixa a precipitación será en forma
de neve.
Outros tipos de precipitacións son as saraibas (as gotas
conxélanse ao ascender moi rápido) e o pedrazo (ascensos e
descensos continuados que forman bolas de xeo de gran
tamaño).

30. 4.4. O MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSO MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOS
Os axentes xeolóxicos son sistemas naturais que realizan a
meteorización, erosión, transporte e sedimentación
producindo a modelaxe da paisaxe.
Meteorización:Meteorización: conxunto de procesos debidos aos axentes
atmosféricos (auga, vento...) que provocan a disgregación das
rochas in situ.
Erosión:Erosión: Disgregación asociada ao movemento dos restos de
rochas.
Transporte:Transporte: Mobilización dos restos de rocha.
Sedimentación:Sedimentación: Depósito destes materiais (sedimentos) en
zonas topograficamente máis baixas.

31. 31
Os axentes xeolóxicos
Erosión
Transporte
Sedimentación
Glaciares Vento
Ríos e regatos Mar

32. O motor que mobiliza estes axentes é o SOL xunto coa
GRAVIDADE.
Os axentes xeolóxicos máis importantes son:
VentoVento
GlaciaresGlaciares
Augas salvaxesAugas salvaxes
RíosRíos
Augas subterráneasAugas subterráneas
MarMar
4.4. O MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSO MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOS

33. 33
Orixe dos axentes xeolóxicos
Evaporación
e formación
de nubes e ventos
As precipitacións
alimentan glaciares
e ríos
O vento causa
ondada e forma
dunas Ríos, glaciares
e ondada modelan
a superficie
Diferenzas de
temperatura na
superficie orixinan
os ventos
Sol

34. 34geomorfologiade4eso.blogspot.com
A ACCIÓN DO VENTO

35. ACCIÓNXEOLÓXICADOSGLACIARES
Vales glaciares nos que se observa a forma de U
do seu perfil transversal

36. ACCIÓNXEOLÓXICADOSGLACIARES Estrías glaciares: os materiais que
constitúen a morrena de fondo, actúan como
unha lima sobre as rochas que forman o
cauce, orixinando estrías no sentido de
avance do glaciar
Estas estrías son visibles o desaparacer a
lingua glaciar
Dirección de avance
Dirección de avance

37. AUGAS DE ARROIADA ou SALVAXES: despois de fortes chuvias e
circulan rápidamente sen cauce fixo, arrancando e tranportando
materiais
ACCIÓNDASAUGASDEARROIADA
En TERREOS
BRANDOS,(areosos e
arxilosos) excavan sucos en
forma de V chamados
CÁRCAVAS; éstos vanse
agrandando ata formar
BARRANCOS.
Os relevos que presentan
abundancia de barrancos
chámanse BAD-LANDS
A falta de vexetación
favorece a aparición deste
relevo
barrancos.
cárcavas

38. ACCIÓNDASAUGASDEARROIADA
Na rexión da Capadocia, en
Turquía, o terreo está formado por
materiais volcánicos
heteroxéneos, aparecendo
pirámides de terra moi
características como as
chemineas de fadas.

39. ACCIÓNXEOLÓXICADOSRÍOS CURSO ALTO. Nel localízase o
nacemento do río. É un tramo de
gran pendente, donde as augas
discurren a gran velocidade. A
forza da auga consegue arrincar
moitos materiais do cauce, que o
ser transportados erosionan o
fondo excavando un val en forma
de “V”.

40. ACCIÓNXEOLÓXICADOSRÍOS
Garganta
do río
Cares
(Asturias)

41. ACCIÓNXEOLÓXICADOSRÍOS Marmitas de Xigante no río Lonia. Ourense

42. cienciasfera.com
AS AUGAS SUBTERRÁNEAS EN ACCIÓN

43. ACCIÓNXEOLÓXICADOMAR E ros ión mariña
Débese fundamentalmente ó choque das olas contra a costa,
influindo a forza da oleaxe, a capacidade disolvente da auga
e,fundamentalmente, o efecto metralla das gravas e areas que son
lanzados contra as rochas
Está facilitada pola existencia nas rochas de diaclasas
planos de estratificación, etc.

44. ACCIÓNXEOLÓXICADOMAR E ros ión mariña
plataforma litoral de abrasión
Acantilado

45. 5.5. AS ROCHAS SEDIMENTARIASAS ROCHAS SEDIMENTARIAS
Orixínanse a partir da destrución doutras rochas na superficie terrestre
pola acción dos distintos axentes xeolóxicos (ríos, glaciares, vento...).
Estos axentes erosionan, transportan e depositan os sedimentos
(fragmentos de rochas) e posteriormente e mediante distintos
procesos fisico-químicos (procesos sedimentarios ou diaxénese)
transformaranse en rochas sedimentarias.
Debido as súas características de formación, as rochas sedimentarias
poden posuír fósiles.
Exemplos típicos son a rocha caliza ou as arxilas. Tamén hai rochas
sedimentarias que teñen unha orixe orgánica como o carbón e o
petróleo.

46. ROCHAS SEDIMENTARIASROCHAS SEDIMENTARIAS

47. ROCHAS SEDIMENTARIASROCHAS SEDIMENTARIAS
Caliza numulítica

48. ROCHAS SEDIMENTARIASROCHAS SEDIMENTARIAS
Carbonización: formación do carbón por enterramento
de grandes masas vexetais co sedimento

49. ROCHAS SEDIMENTARIASROCHAS SEDIMENTARIAS
Estratos:

50. A DINÁMICA INTERNAA DINÁMICA INTERNA

51. 6.6. A ORIXE DA CALOR INTERNAA ORIXE DA CALOR INTERNA
A medida que descendemos cara o interior terrestre
aumenta a temperatura, nas capas superiores en media
3ºC cada 100 m. Este aumento denomínase gradientegradiente
xeotérmico.xeotérmico.
A calor interna da Terra débese a dúas fontes:
A calor remanentecalor remanente da formación da Terra.
A enerxía liberada polos elementos radiactivos doenerxía liberada polos elementos radiactivos do
interior terrestre.interior terrestre.

52. 7.7. VULCANISMO E SISMICIDADE:VULCANISMO E SISMICIDADE:
MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA
Magma:Magma: é unha mestura de rochas fundidas e gases
orixinado a certa profundidade debido as altas
temperaturas. O fundido das rochas fai que teñan menos
densidade que as rochas de arredor e pode ascender por
fisuras e grietas.
Neste ascenso pode saír ao exterior a través dos volcáns.
Esta rocha fundida que sae ao exterior denomínase lavalava.
A lava arrefía e o solidificar orixina as rochas magmáticasrochas magmáticas.

53. 7.7. VULCANISMO E SISMICIDADE:VULCANISMO E SISMICIDADE:
MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA
Vulcanismo:Vulcanismo: o conxunto de procesos relacionados co
ascenso dun magma e a saída de lava ao exterior.
Nunha erupción volcánica prodúcense materias gasosos
(xofre, dióxido de carbono, vapor de auga...) líquidos ( a
lava) e sólidos (fragmentos de rochas lanzados ao aire =
piroclastospiroclastos).
Sísmos ou terremotos:Sísmos ou terremotos: vibracións debida a liberación
brusca de enerxía en determinadas zonas da codia
terrestre.

54. 7.7. VULCANISMO E SISMICIDADE:VULCANISMO E SISMICIDADE:
MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA
O coñecemento actual que se ten da estructura interna da
Terra permítenos entender porque se producen estos
fenómenos. Precisamente o estudo das ondas sísmicas que
producen os terremotos é un dos métodos máis valiosos
para coñecer o interior terrestre.
Pero como se orixinan os terremotos...? e por que
erupciona un volcán...?
A teoría da Tectónica de Placasteoría da Tectónica de Placas explica porque suceden
estos fenómenos e todos os relacionados coa dinámica
interna. Imos ver como...

55. As capas da Terra
A litosfera ríxida
está situada
encima da
astenosfera que é
semifluída.

56. Esta litosfera
atópase
fragmentada
en placas
litosféricas ou
tectónicas de
distintos
tamaños.

57. A calor interna
xera no manto
correntes de
convección que
arrastran estas
placas ríxidas
sobre a
astenósfera
semifluída.

58. O movemento das placas provoca nos lugares onde están en
contacto (límites de placas) tres situacións:
Sepáranse: a separación fai moi fina nestes lugares a
litosfera facilitando a saída de materiais fundidos. Estas
zonas chámanse zonas de rift.
Colisionan: a placa máis densa ( a oceánica) afunde por baixo
orixinando unha zona de subducción (volcanismo e
sismicidade). Se as dúas placas teñen similar densidade non
afunden e incrústanse unha contra a outra (volcanismo)
Escorregan: desprázanse lateralmente orixinando zonas de
alta sismicidade.

59. SEPARACIÓN DE PLACASSEPARACIÓN DE PLACAS
Arriba, zona de rift en
dorsal oceánica.
Abaixo, zona de rift
intercontinental

60. COLISIÓN DE PLACASCOLISIÓN DE PLACAS
Zona de subducción (Montañas tipo Andes)

61. COLISIÓN DE PLACASCOLISIÓN DE PLACAS
Zona de subducción: formación dun arquipélago tipo as
illas do Xapón

62. COLISIÓN DE PLACASCOLISIÓN DE PLACAS
Interpenetración (Montañas tipo Himalaya)

63. AS PLACAS ESVARAN LATERALMENTEAS PLACAS ESVARAN LATERALMENTE
Orixinan unhas fracturas móbiles
chamadas fallas transformantes
como a famosa falla de San Ándres

64. Áreas de risco volcánico e sísmicoÁreas de risco volcánico e sísmico
Os lugares onde están en contacto as placas litosféricasOs lugares onde están en contacto as placas litosféricas
orixinan procesos de fundido de materiais e son taménorixinan procesos de fundido de materiais e son tamén
onde se acumulan tensións no interior terrestreonde se acumulan tensións no interior terrestre
consecuencia dos movementos entre as placas. Esta é aconsecuencia dos movementos entre as placas. Esta é a
razón pola que hai unha relación directa entre osrazón pola que hai unha relación directa entre os
fenómenos volcánicos e os sismos, constituíndo asfenómenos volcánicos e os sismos, constituíndo as
zonas activas da terra.zonas activas da terra.
A maior concentración no planeta destas zonas atópaseA maior concentración no planeta destas zonas atópase
no Pacífico e soese falar por elo do “Cinturón de fogono Pacífico e soese falar por elo do “Cinturón de fogo
do Pacífico”.do Pacífico”.

65. CINTURÓN DE FOGO DO PACÍFICOCINTURÓN DE FOGO DO PACÍFICO

66. AS ROCHAS ÍGNEASAS ROCHAS ÍGNEAS
Orixínanse ao enfriarse e solidificarse o magma do
interior da Terra ou cando este material sae ao
exterior en forma de lava. Basicamente existen
dous tipos de rochas ígneas:
- Volcánicas: formadas a partir dunha erupción
volcánica p.e basalto.
- Plutónicas: formadas a gran profundidade p.e.
Granito.

67. www.trituradora-piedra.com.mx
Basalto
edu.jccm.es
Granito

68. AS ROCHAS METAMÓRFICASAS ROCHAS METAMÓRFICAS
Fórmanse a partir de rochas magmáticas e
sedimentarias cando éstas afunden no interior da
Terra e sofren transformacións polas condicións
existentes.
Constitúen exemplos típicos a lousa a partir da arxila ou
o mármore a partir da caliza.

69. tenextil.wordpress.com

70. O CICLO DAS ROCHASO CICLO DAS ROCHAS
Como as rochas metamórficas poden orixinarse a partir
dos outros dous tipos, as veces a natureza as reutiliza
no que chamamos o ciclo das rochas.

71. O CICLO DAS ROCHASO CICLO DAS ROCHAS

72. GRAZAS POR ATENDERMEGRAZAS POR ATENDERME

73. WEBGRAFÍAWEBGRAFÍA
- http://www.slideshare.net/belenarenal/2-esotema-7-a-
enerxa-que-nos-chega-do-sol
- http://www.slideshare.net/evilig/a-enerxa-que-nos-
chega-do-soleva